MGA URI NG PAGSULAT
Dyornalistik na Pagsulat (Journalistic Writing) – Ito
1. Malikhaing Pagsulat (CreativeWriting) layunin nitong
maghatid ng aliw, makapukaw ng damdamin, at
makaantig sa imahinasyon at isipan ng mga
mambabasa. Karaniwan itong bunga ng malikot na
isipan ng sumusulat na maaaring batay sa tunay na
pangyayari o kaya naman ay bunga ng imahinasyon o
kathang-isip lamang. Malaya ang manunulat sa kung
paanong paraan niya aatakihin o bibigyan ng
hustisya ang kanyang isinusulat. Nasa kanyang
Karapatan kung anong pamamaraan o estratehiya
ang kanyang gagawing paglalahad, pangangatwiran,
pagsasalaysay, at paglalarawan sa isinulat.
Halimbawa: maikling kuwento, dula, tula, malikhaing
sanaysay, mga komiks, iskrip ng teleserye, musika,
pelikula atbp.
Dito dinadala ng manunulat sa kanyang sariling
mundo ang kanyang mambabasa dahil mayroon
siyang Kalayaan gamit ang kanyang imahinasyon.
2. Teknikal na pagsulat (Technical Writing) – Ginagawa
sa layuning pag-aralan ang isang proyekto o kaya
naman ay bumuo ng isang pag-aaral na kailangan
para lutasin ang isang problema o suliranin.
Bagama’t maituturing na malawak ang kaisipang
nasasakop ng ganitong uri ng sulatin, ang inaasahang
higit na makauunawa lamang nito ay ang mga
mambabasa na may kaugnayan sa tinatalakay na
proyekto o suliranin na may kinalaman sa isang tiyak
na disiplina o larangan. Katangian ng teknikal na
pagsulat ang magkaroon ng piling mambabasa. Ang
mga mababasa nito ay napapabilang sa mga
particular na larangan o field at kung sino man ang
nabibilang dito ang siyang may kakayahang
umunawa at sumulat ng ganitong mga uri ng sulatin.
 halimbawa nito ay ang “Feasibility Study on the
Construction of Platinum Towers in Makati, Project
on the Renovation of Royal Theatre in Caloocan City,
Proyektong Pagsasaayos ng Ilog ng Marikina.
 Feasibility study ang tawag sa pagsasagawa ng
pananaliksik bago magsimula ng anumang proyekto
o negosyo.
3. Propesyonal na Pagsulat (Professional Writing) –Ito
ay may kinalaman sa mga sulating may kinalaman
sa isang tiyak na larangang natutuhan sa akademya
o paaralan. Binibigyang pansin nito ang paggawa
ng mga suliranin o pag-aaral tungkol sa napiling
propesyon o bokasyon ng isang tao. Naayon sa job
description ng indibidwal.
 Halimbawa: Ang halimbawa nito ay ang mga guro,
mahalagang matutuhan nila ang wastong pagsulat
ng lesson plan, paggawang pagsusuring kurikulum,
pagsulat ng mga pagsusulit o assessment.
 Ang mga tao naming kabilang sa medisina kagaya
ng mga doctor at nars ay kinakailangang
magkaroon ng sapat na kaalaman sa paggawa ng
medical report, narrative report tungkol sa
physical examinations ng isang pasyente.
 Ang mga mag-aaral habang nag-aaral pa ay
mahalagang masanay sa paggawa nito para
maging handa sila sa trabaho o propesyong
kanilang papasukan
4.
ay may kinalaman sa mga sulating may kaugnayan
sa pamamahayag. Kasama nito ang pagsulat ng
lathalain, balita, editorial, artikulo atbp. Dapat
maging balido at totoo ang mga impormasyon.
Paliwanag: Mahalaga ang mga taong sumusulat nito
tulad ng mga journalist, mamamahayag, reporter, at
iba pa ay maging bihasa sa pangangalap ng mga
totoo, obhetibo, at makabuluhang mga balita at
isyung nagaganap sa Lipunan sa kasalukuyan na
kanilang isusulat sa mga pahayagan, magasin, o kaya
naman ay iuulat sa radio at telebisyon.
5. Reperensiyal (Referential Writing) – Layunin ng
sulating ito na bigyang-pagkilala ang mga
pinagkunang kaalaman o impormasyon sa
paggawa ng konseptong papel, tesis at disertasyon.
Layunin din na irekomenda sa iba ang mga
sangguniang maaaring mapagkunan ng mayamang
kaalaman hinggil sa isang tiyak na paksa.
Karaniwang makikita ang sulating ito sa huling
bahagi ng isinagawang pananaliksik o kaya naman
ay sa kabanatang naglalaman Review of Related
Literature (RRL). Ang RRL o kaugnay na literature
ay mga pinaghanguan ng mga konsepto sa pagbuo
ng isinagawang pananaliksik. American
Psychological Association, Modern Language
Association
6. Akademikong Pagsulat (Academic Writing) -Ito’y
isang intelektuwal na pagsulat. Ang gawaing ito ay
nakatutulong sa pagpapataas ng kaalaman ng isang
indibidwal sa iba’t ibang larangan. Intelektuwal
ibig sabihin dumadaan ito sa proseso ng pag-aaral
kaya nga ito itunuturo muna sa mga akademya o sa
paaralan bago gamitin sa iba’t ibang sitwasyon.
Itinuturing itong INA NG LAHAT NG URI NG
PAGSULAT dahil ito ang nagluwal ng mga
pamantayan sa pagsulat ng iba’t ibang larangan.
Ayon kay Carmelita Alejo, et al. ang akademikong
pagsulat ay may sinusunod na particular na
kumbensiyon tulad ng pagbibigay suporta sa mga
ideyang pinangangatwiranan. Layunin nitong
maipakita ang resulta ng pagsisiyasat o ng
ginawang pananaliksik. Halimbawa: abstrack,
sintesis, panukalang proyekto, talumpati atbp.
Bakit mahalagang matutunan ang akademikong
pagsulat?
1. Ang galing sa pagsusulat ay isang malaking
kahandaan sa mundo ng edukasyon at pagtatrabaho.
Sa pamamagitan ng magaling na pagsusulat,
nagkakaroon tayo ng kakayahang magpakita ng ating
katalinuhan at kahusayan. Ito ay nagbibigay sa atin
ng kahalagahan at nagbibigay ng malaking lamang sa
mahigpit na kumpetisyon. Hindi lang tayo magaling
sa mga ideya, kundi magaling din tayo sa
pagpapahayag ng mga ito.
2. Ang pagpapaliwanag sa mga kasagutan ay tandan
ana ikaw ay may natutunan sa mga aralin. Ang mga
kasanayang ito ay mahirap man bagkus nagbibigay sa
atin ito ng tagumpay sap ag-aaral.
3. Napakahalaga na matutunan ang akademikong
pagsulat sa mundo ng empleyo. Sa pamamagitan ng
Magandang kasanayan sa pagsusulat, nagkakaroon
tayo ng kakayahan na gumawa ng mga liham
aplikasyon na makapangyarihan at nakakaakit sa
 mga employer. Ang mga kasanayang ito ang
nagbibigay sa atin ng malaking bentahe sa mundo ng
empleyo.
Ano ang akademya?
Ang akademya ay isang institusyon kung saan nagaganap ang
pag-aaral at pagtuturo ng iba't ibang larangan ng kaalaman.
Ito ay karaniwang binubuo ng mga paaralan, kolehiyo, at
unibersidad kung saan nagkakaroon ng mga kurso at
programa para sa mga estudyante. Sa akademya,
nagkakaroon tayo ng pagkakataon na mas mapalawak ang
ating kaalaman at kasanayan sa iba't ibang disiplina.
Sa mga mag-aaral na magpapatuloy sa kolehiyo,
malaki ang maitutulong ng kaalaman at kasanayan sa
malikhain at mapanuring pag-iisip upang masiguro ang
tagumpay sa buhay-akademya.
Malikhain at Mapanuring Pag-iisip
Ang mapanuring pag-iisip ay ang paggamit ng
kaalaman, kakayahan, pagpapahalaga, at talion upang
epektibong harapin ang mga sitwasyon at hamon sa
buhay-akademiko, at maging sa mga gawaing di-
akademiko.
Taglay ng isang tao ang pagiging mapanuri at
pagkamalikhain. Ang dalawang kakayahang ito ay
nagtutulungan upang makabuo ng mga paniniwala sa
buhay at pagdedesisyon tulad ng pagpili ng kurso,
karera, o negosyo, pagsasagawa ng mga gawain,
pakikipag-ugnayan sa kapwa, at pagkakaroon ng
makabuluhan at makahulugang pamumuhay sa
komplikadong mundong ating ginagalawan.
Sa akademya, ang mga katangiang ito ay
nililinang at pinapaunlad sa mga mag-aaral. Malaki ang
maitutulong nito upang mapagtagumpayan ang mga
hamon sa kolehiyo, trabaho, at araw-araw na
pamumuhay
Sa akademya, nalilinang ang mga kasanayan at
natututuhan ang mga kaalamang kaugnay ng larangang
pinagkakadalubhasaan. Kasanayan sa pagbasa,
pakikinig, pagsasalita, panonood, at pagsulat ang
napauunlad sa pagsasagawa ng mga Gawain sa
larangan. Analisis, panunuring kritikal, pananaliksik, at
ekperimentasyon ang mga isinasagawa rito.
Ginagabayan ito ng etika, pagpapahalaga, katotohanan,
ebidensya, at balanseng pagsusuri. Sa kabilang dako,
ang di-akademikong Gawain ay ginagabayan ng
karanasan, kasanayan, at common sense.
Ano ang Akademikong Filipino?
Ang "akademikong Filipino" ay tumutukoy sa paggamit ng
wikang Filipino sa konteksto ng akademikong pagsulat at
pag-aaral. Ito ay ang paggamit ng wikang Filipino sa
pagsusulat ng mga papel, ulat, at iba pang mga akademikong
gawain. Sa pamamagitan ng akademikong Filipino, nagiging
mas malalim at masistemang maipahayag ang mga ideya at
konsepto sa larangan ng edukasyon at pananaliksik.
Pagkakaiba sa katangian ng akademiko at di-
akademiko
AKADEMIKO
LAYUNIN- magbigay ng impormasyon at maghatid ng
kaalaman sa isang mas pormal at sistematikong paraan. Ito
ay karaniwang ginagamit sa mga akademikong institusyon
tulad ng paaralan o unibersidad. Ang akademikong sulatin ay
naglalayong magpapakita ng malalim na pag-unawa at
pagsusuri sa isang tiyak na paksa, at magpakita ng mga
katibayan o ebidensya upang suportahan ang mga
argumento o pahayag na ibinibigay. Ito ay may tiyak na
estruktura at estilo ng pagsulat na kailangang sundin
Halimbawa: tesis, papel na pananaliksik, at mga
akademikong artikulo.
PARAAN O BATAYAN NG DATOS:
Ang mga datos ay batay sa mga mapagkakatiwalaang
sanggunian o pinagmulan. Sa pamamagitan ng pagbibigay ng
mga datos mula sa mga mapagkakatiwalaang pinagmulan,
nagiging mas malakas at mas kapani-paniwala ang
akademikong sulatin.
AUDIENCE:
Kapwa estudyante, guro, o mga propesyonal na interesado
sa partikular na larangan ng pag-aaral. Ang mga
akademikong sulatin ay isinusulat upang maipabahagi ang
kaalaman at makapaghatid ng impormasyon sa mga taong
may interes sa tiyak na larangan ng pag-aaral. Ito ay
karaniwang ginagamit sa mga akademikong institusyon tulad
ng mga paaralan at unibersidad.
ORGANISASYON NG IDEYA:
Maayos na organisasyon ng mga ideya. Karaniwan,
sinusunod ang isang lohikal na pagkakasunud-sunod ng mga
argumento o punto. Maaaring gamitin ang iba't ibang
estratehiya tulad ng paggamit ng mga pangunahing punto,
sub-punto, at mga ebidensya upang suportahan ang bawat
ideya. Ang pagkakaroon ng malinaw at maayos na
organisasyon ng mga ideya ay makatutulong sa pag-unawa
ng mga mambabasa at pagpapakita ng malinaw na mensahe
sa akademikong sulatin.
PANANAW:
Mahalaga ang pagkakaroon ng obhetibong pananaw. Ito ay
nangangahulugang ang mga argumento at pahayag ay dapat
batay sa mga mapagkakatiwalaang datos at ebidensya. Ang
pagiging obhetibo ay nagpapahiwatig ng pag-aaral ng mga
isyung pang-akademiko nang walang personal na pagkiling o
emosyon. Sa pamamagitan ng pagiging obhetibo,
nagagawang mas malalim na suriin ang mga isyu at magbigay
ng mas malawak na perspektiba sa akademikong gawain.
 DI-AKADEMIKO
LAYUNIN:
Magpakita ng mas malayang pagpapahayag ng kaisipan at
damdamin. Ito ay hindi sumusunod sa mga pormal na
alituntunin ng pagsulat at mas malapit sa pang-araw-araw na
komunikasyon. Ang mga halimbawa nito ay mga blog, text
message, social media post, at diary. Sa pamamagitan ng de-
akademikong sulatin, mas malaya tayong maipahayag ang
ating sarili at maibahagi ang ating mga karanasan at opinyon.
PARAAN O BATAYAN NG DATOS:
Maaaring gamitin ang iba't ibang paraan tulad ng personal na
obserbasyon, panayam, survey, o pagtingin sa mga online na
mapagkukunan tulad ng blog o social media. Ang mga datos
na nakukuha ay maaaring mula sa mga taong may karanasan
o opinyon sa isang tiyak na paksa. Gayunpaman, mahalaga
pa rin na suriin ang mga ito at tiyakin ang kanilang
kredibilidad at pagiging totoo. Ang pagkuha ng datos sa di-
akademikong paraan ay maaaring magbigay ng iba't ibang
perspektiba at impormasyon na hindi masyadong nakukuha
sa mga tradisyunal na akademikong mapagkukunan.
AUDIENCE:
Maaaring maging iba't ibang grupo ng mga tao depende sa
layunin ng gawain. Maaaring kasama ang mga kaibigan,
pamilya, o mga kapwa interesado sa partikular na paksa.
Ang mga audience ay maaaring mga indibidwal na nagnanais
na matuto, magbahagi ng mga karanasan, o makipag-
ugnayan sa iba. Ang mahalaga ay ang pagkakaroon ng
komunikasyon at pagkakasunduan sa pagitan ng mga taong
kasama sa di-akademikong gawain.

ORGANISASYON NG IDEYA:
Maaaring hindi gaanong istrukturado o malaya. Ang mga
ideya ay maaaring maipahayag sa isang malikhaing paraan,
na hindi nasusunod ang tradisyonal na organisasyon ng
akademikong pagsulat. Ito ay nagbibigay-daan sa
pagpapahayag ng personal na karanasan, opinyon, at
kreatibong pag-iisip. Ang pagkakaroon ng malinaw na simula,
gitna, at wakas ay hindi palaging kinakailangan. Ang
mahalaga ay ang pagpapahayag ng ideya at damdamin sa
isang malaya at ekspresibong paraan.
PANANAW:
Ang pananaw ay mas malaya at personal. Hindi na
kailangang sumunod sa mga pormal na istruktura o
patakaran ng akademiko. Ito ay nagbibigay-daan sa
malikhaing pagpapahayag ng ideya at damdamin. Ang mga
tao ay maaaring magsalita at sumulat nang malaya,
naipapahayag ang kanilang sariling boses at karanasan. Ito ay
isang paraan ng pagpapahayag at pagpapalaya ng kaisipan na
hindi naka-limita sa mga tradisyunal na akademikong
patakaran.