‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬

‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺕﺎریﺦ و ادﺏﻴﺎت ﻣﺎرﮐﺴﻴﺴﺘﯽ‬

‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ی ﻣﺘﺮﺟﻢ‬

‫ﻓﺼﻞ اول‪ :‬اﻗﺘﺼﺎد ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‪ :‬ﮐﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ :‬ﺕﺎریﺦ اﻗﺘﺼﺎدی‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺕﺎریﺦ اﻗﺘﺼﺎدی‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺕﺎریﺦ اﻗﺘﺼﺎدی‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐﺎﻻ‬

‫ﻣﻨﺒﻊ‪ :‬اﻥﺘﺸﺎرات ﻣﻮﻟﻮی‬

‫ﺕﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﺁذرﺧﺶ‬
‫ﺏﺎزﻥﻮیﺲ‪ :‬یﺎﺷﺎر ﺁذری‬
‫ﺁدرس ایﻨﺘﺮﻥﺘﯽ ﮐﺘﺎﺏﺨﺎﻥﻪ‪http://www.iwsn.org/nashr.htm :‬‬
‫ﺁدرس ﭘﺴﺘﯽ‪BM IWSN, London WC١N ٣XX, UK:‬‬
‫ایﻤﻞ‪yasharazarri@yahoo.com :‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮل ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‪ :‬یﺎﺷﺎر ﺁذری‬
‫‪١٣٨٦‬‬
‫ﺕﺎریﺦ ﺏﺎزﻥﻮیﺴﯽ‪١٣٨٦ :‬‬

‫‪١‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫اﻗﺘﺼﺎد ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ی ﻣﺘﺮﺟﻢ‬
‫رﺳ ﺎﻟﻪ ی ﯽ ﮐ ﻪ در ﺣ ﺎل ﺣﺎﺿ ﺮ ﺏ ﺮای اوﻟ ﻴﻦ ﺏ ﺎر ﺏ ﻪ زﺏ ﺎن اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ ﻣﻼﺣﻈ ﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد ﺕﺮﺟﻤﻪ ی ﻓﺼﻞ اول ﮐﺘﺎب "ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺏﺮ اﻗﺘﺼﺎد"‪ ،‬اﺛﺮ روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ایﻦ اﺛﺮ یﺎدﮔﺎر دوران ﺕﺪریﺲ روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ در ﻣﺪرﺳﻪ ی ﺣﺰب اﺳﺖ‬
‫ﮐ ﻪ در ﺳ ﺎل ‪ ١٩٠٦‬ﺕﻮﺳ ﻂ ﺣ ﺰب دﻣ ﻮﮐﺮات ﺁﻟﻤ ﺎن در ﺏ ﺮﻟﻴﻦ ﺕﺄﺳ ﻴﺲ ﺷ ﺪ‪ .‬او ﺕ ﺎ‬
‫ﺳ ﺎل ‪ ١٩١٣‬ﺏ ﻪ ﺕ ﺪریﺲ در دورﻩ ه ﺎی زﻣ ﺴﺘﺎﻥﯽ ای ﻦ ﻣﺪرﺳ ﻪ اﺷ ﺘﻐﺎل داﺷ ﺖ‪.‬‬
‫‪ ٣٠‬داﻥﺸﺠﻮیﯽ ﮐﻪ هﺮ ﺳﺎﻟﻪ در ایﻦ ﻣﺪرﺳﻪ ﭘﺬیﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪﻥﺪ از ﻣﻴﺎن اﺕﺤﺎدیﻪ ی‬
‫اﺹﻨﺎف و ﺷ ﻮراهﺎی ﻣﺤﻠ ﯽ واﺏ ﺴﺘﻪ ﺏ ﻪ ﺣ ﺰب ﺳﻮﺳ ﻴﺎل دﻣ ﻮﮐﺮات ﺁﻟﻤ ﺎن اﻥﺘﺨ ﺎب‬
‫ﻣ ﯽ ﺷ ﺪﻥﺪ‪ .‬در ای ﻦ ﻣﺪرﺳ ﻪ روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﺎرﮐﺴﻴ ﺴﺘﯽ را ﺕ ﺪریﺲ‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﮐﻮﺷﺶ هﺎی او در ﺟﻬﺖ اراﺉﻪ ی ای ﻦ ﻣﻮﺿ ﻮع ﺏ ﻪ ﺷ ﮑﻞ وﺳ ﻴﻊ‪ ،‬و در‬
‫ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺏﺪون ﻣﺒﺘﺬل ﮐﺮدن و ﺳﺎدﻩ اﻥﮕﺎﺷ ﺘﻦ ﻣﻄﻠ ﺐ‪ ،‬ﺁن ه ﻢ ﺏ ﺮای داﻥ ﺸﺠﻮیﺎﻥﯽ‬
‫ﻼ ﻥ ﺴﺒﺖ ﺏ ﻪ ﻣﺎرﮐ ﺴﻴﺰم ﺏﻴﮕﺎﻥ ﻪ‬
‫ﮐﻪ از ﻣﻴﺎن اﻓﺮادی اﻥﺘﺨﺎب ﺷ ﺪﻩ ﺏﻮدﻥ ﺪ ﮐ ﻪ ی ﺎ ﮐ ﺎﻣ ً‬
‫ﺏﻮدﻥﺪ و یﺎ ﺏﺪان ﺁﺷﻨﺎﺉﯽ ﮐﻤﯽ داﺷ ﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺠ ﺮ ﺏ ﻪ ﻥﻮﺷ ﺘﻦ ای ﻦ رﺳ ﺎﻟﻪ ﮔ ﺸﺖ ﮐ ﻪ در‬
‫اﺏﺘﺪا ﭼﻴﺰی ﺟﺰ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ی ﺳﺨﻨﺮاﻥﯽ هﺎی درﺳﯽ او ﻥﺒﻮد‪.‬‬
‫ﺏﻌﺪهﺎ از ﺧﻼل یﮑ ﯽ از ﻥﺎﻣ ﻪ ه ﺎی او ﮐ ﻪ در ﻃ ﻮل ﺟﻨ ﮓ ﺟﻬ ﺎﻥﯽ اول از زﻥ ﺪان‬
‫ﻥﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻣﺎ ﺏﻪ ﻓﺼﻞ ﺏﻨﺪی ایﻦ رﺳﺎﻟﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ یﺎﺏﻴﻢ‪:‬‬

‫‪٢‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻓﺼﻞ اول‪ :‬اﻗﺘﺼﺎد ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‪ :‬ﮐﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ :‬ﺕﺎریﺦ اﻗﺘﺼﺎدی‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺕﺎریﺦ اﻗﺘﺼﺎدی‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺕﺎریﺦ اﻗﺘﺼﺎدی‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐﺎﻻ‬
‫ﻓﺼﻞ هﻔﺘﻢ‪ :‬ﮐﺎر ﻣﺰدوری‬
‫ﻓﺼﻞ هﺸﺘﻢ‪ :‬ﺳﻮد‬
‫ﻓﺼﻞ ﻥﻬﻢ‪ :‬ﺏﺤﺮان‬
‫ﻓﺼﻞ دهﻢ‪ :‬ﺟﻬﺖ ﮔﻴﺮی ﺕﻮﺳﻌﻪ ی ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری‬

‫ﮔﺮﭼﻪ دو ﻓ ﺼﻞ اول ﺁن در ﺕﺎﺏ ﺴﺘﺎن ‪ ١٩١٦‬ﺏ ﺮای ﭼ ﺎپ ﺁﻣ ﺎدﻩ ﺏﻮدﻥ ﺪ‪ ،‬ﻣﻌ ﺬاﻟﮏ‬
‫ای ﻦ رﺳ ﺎﻟﻪ ﭼ ﺎپ ﻥ ﺸﺪ‪ .‬ﺏ ﻪ ﻋ ﻼوﻩ‪ ،‬ﭘ ﺲ از ﻣ ﺮگ او و ﻏ ﺎرت ﺧﺎﻥ ﻪ اش ﺕﻮﺳ ﻂ‬
‫ﻥﻈﺎﻣﻴﺎن "ﻥﻮﺳﮑﻪ" ﺕﻨﻬﺎ ﺷﺶ ﻓﺼﻞ از ایﻦ اﺛﺮ ﺳﺎﻟﻢ ﺏﺎﻗﯽ ﻣﺎﻥﺪ‪.‬‬
‫رﺳﺎﻟﻪ ی زیﺮ ﺏﺮای اوﻟﻴﻦ ﺏﺎر در اواﺉﻞ ﻗﺮن ﺏﻪ وﺳﻴﻠﻪ ی ﭘﻞ ﻟﻮی‪ ١‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺏﺎیﺪ ﺏﺪاﻥﻴﻢ ﭘﻞ ﻟﻮی ﻣﺘﻬﻢ ﺏﻪ دﺳﺘﮑﺎری ایﻦ اﺛﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮐﺘﺎب "ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺏﺮ اﻗﺘﺼﺎد"‪ ،‬در دو ﺟﻠﺪ ﺏﻪ وﺳ ﻴﻠﻪ ی اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻴ ﺴﺖ ه ﺎ ﺏ ﻪ ﺧ ﺎﻃﺮ‬
‫ه ﺸﺘﺎدﻣﻴﻦ ﺳ ﺎﻟﮕﺮد ﺕﻮﻟ ﺪ روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ در ‪ ٥‬ﻣ ﺎرس ‪ ١٩٥١‬ﻣﻨﺘ ﺸﺮ ﺷ ﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻞ ﻟﻮی ﻣﺘﻦ اﺧﻴﺮ را ﮐﻪ ﺏﻨ ﺎ ﺏ ﻪ ﮔﻔﺘ ﻪ ی ﻣ ﺆﻟﻔﻴﻦ ﺁن‪ -‬یﻌﻨ ﯽ "اﻥ ﺴﺘﻴﺘﻮی ﻣ ﺎرﮐﺲ‪-‬‬
‫اﻥﮕﻠﺲ‪ -‬ﻟﻨﻴﻦ" در ﻣﻘﺪﻣﻪ یﯽ ﮐﻪ ﺏﺮ ﮐﺘﺎب ﻥﻮﺷﺘﻪ ﭼﻨﺪیﻦ ﻥﮑﺘﻪ را ﻣﻮرد ﺏﺤﺚ ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬ﺏﺮ ﻃﺒﻖ ﻥﻈﺮ روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‪:‬‬

‫‪Paul Levi -١‬‬

‫‪٣‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫"اﻗﺘ ﺼﺎد ﻋﻠﻤ ﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﻣﺨ ﺼﻮص وﺟ ﻪ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری‬

‫ﺳﺮوﮐﺎر دارد‪ ...‬و ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﻋﻠﺖ وﺟﻮدی ﺧﻮد را ﺏﻪ ﻣﺤﺾ از ﺏ ﻴﻦ رﻓ ﺘﻦ ای ﻦ‬
‫وﺟ ﻪ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ از دﺳ ﺖ دادﻩ و ﺧ ﻮد از ﺏ ﻴﻦ ﺧﻮاه ﺪ رﻓ ﺖ ‪ ...‬هﻨﮕ ﺎﻣﯽ ﮐ ﻪ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﺁﺷ ﻔﺘﻪ ی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری راﻩ را ﺏ ﺮای ی ﮏ ﻥﻈ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺏﺮﻥﺎﻣ ﻪ ری ﺰی ﺷ ﺪﻩ و‬
‫ﺳ ﺎزﻣﺎن یﺎﻓﺘ ﻪ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر ﻣ ﻨﻈﻢ ﺕﻤ ﺎﻣﯽ ﻥﻴ ﺮوی ﮐ ﺎر اﻥ ﺴﺎﻥﯽ را ﺏ ﻪ ﺣﺮﮐ ﺖ وا‬
‫ﻣﯽ دارد‪ ،‬ﺏﺎز ﮐﻨﺪ در ﺁن ﺹﻮرت وﻇﻴﻔﻪ ی اﻗﺘﺼﺎد ﺏﻪ ﻋﻨﻮان یﮏ رﺷ ﺘﻪ از ﻋﻠ ﻮم‬
‫ﺏﻪ ﭘﺎیﺎن ﺧﻮاهﺪ رﺳﻴﺪ‪) "...‬ﺹﻔﺤﻪ ی ‪(٤٦‬‬
‫ﺏ ﻪ ﻋﻘﻴ ﺪﻩ ی اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻴ ﺴﺖ ه ﺎ‪ ،‬روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ ﺏ ﺪیﻦ وﺳ ﻴﻠﻪ ﻣﻨﮑ ﺮ "رﺷ ﺪ‬
‫ﺳﺮیﻊ اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺕﻮﺳﻂ ﻟﻨﻴﻦ و اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ ﻃ ﺮح ری ﺰی ﺷ ﺪﻩ" ﮔ ﺸﺘﻪ و ه ﻢ‬
‫ﭼﻨ ﻴﻦ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی "ایﺠ ﺎد اﻗﺘ ﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم" را ﻥﻔ ﯽ ﮐ ﺮدﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬در‬
‫ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﻥﻴ ﺰ‪ ،‬در راﺏﻄ ﻪ ﺏ ﺎ ﺏﻨﻴ ﺎن ﮔ ﺬاران و ﺏﺰرﮔ ﺎن ﻣﺎرﮐ ﺴﻴﺰم ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی دﻗﻴﻘ ﯽ‬
‫ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﮔ ﺮ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻋﻠﻤ ﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری‬
‫ﺳﺮوﮐﺎر دارد ﭘﺲ ﭼﺮا ﺷﻮروی ﮐﻪ ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم در ﺁن ﮐ ﺸﻮر ﺏ ﺮ ﭘﺎی ﻪ ی ﻣﺮاﺣ ﻞ‬
‫ﻥﻬﺎیﯽ ﺧﻮد ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ،‬هﻨﻮز ﺏﺪان ﻥﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ؟‬
‫اﻗﺘﺼﺎدداﻥﺎن اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻴﺴﺖ ﺏﺮای رد ﻋﻘﺎیﺪ روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ دﺳ ﺖ ﺏ ﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ‬
‫و ﺟﺴﺘﺠﻮی ﺁﺛﺎر ﻣﺎرﮐﺴﻴﺴﺘﯽ ﮐﻼﺳﻴﮏ زدﻩ اﻥﺪ ﺕﺎ ﺏﻠﮑﻪ ایﻦ ادﻋ ﺎی ﺧ ﻮد را ﺛﺎﺏ ﺖ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ و در ایﻦ ﮔﺬر ﻥﻘﻞ ﻗﻮﻟﯽ از "ﺁﻥﺘﯽ دوریﻨﮓ" اﻥﮕﻠﺲ را ﺷﺎهﺪ ﺁوردﻩ اﻥﺪ‪ .‬ﻣﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺏﻪ ایﻦ ﭼﺎپ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻥﺪاﺷﺘﻢ ﺳﻌﯽ ﮐﺮدم از ﻣﺘﻦ اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ ای ﻦ اﺛ ﺮ‪ ،‬ﻥﻘ ﻞ ﻗ ﻮل‬
‫ﻣﻮرد ﻥﻈﺮ را ﭘﻴﺪا ﮐﻨﻢ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ در هﻴﭻ ﭼ ﺎپ اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ "ﺁﻥﺘ ﯽ دوریﻨ ﮓ" ﺏ ﻪ ای ﻦ‬
‫ﻥﻘﻞ ﻗﻮل ﺏﺮﺧﻮرد ﻥﮑﺮدم‪ .‬در ه ﺮ ﺣ ﺎل ﺣﺘ ﯽ اﮔ ﺮ اﻥﮕﻠ ﺲ ﭼﻨ ﻴﻦ ﭼﻴ ﺰی ﮔﻔﺘ ﻪ ﺏﺎﺷ ﺪ‬
‫ﺏ ﺎز ﺏ ﻪ ﻣﻨﺰﻟ ﻪ ی رد ﻥﻈ ﺮات روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ ﻥﺨﻮاه ﺪ ﺏ ﻮد‪ .‬ﺁی ﺎ "ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ"ی‬

‫‪٤‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻣﺎرﮐﺲ ﺕﺤﻠﻴﻞ و ﺏﺮرﺳﯽ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری اﺳ ﺖ و ی ﺎ ﺕﺤﻠﻴ ﻞ و ﺏﺮرﺳ ﯽ ﺕﻤ ﺎم وﺟ ﻮﻩ‬

‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺕﻮﻟﻴﺪ؟‬
‫اﻗﺘ ﺼﺎدداﻥﺎن اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻴ ﺴﺖ در ﺕﻌﺮی ﻒ ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﺎ اﻗﺘ ﺼﺎدداﻥﺎن ﻣﺒﺘ ﺬل‬
‫ﺏ ﻮرژوازی اﺷ ﺘﺮاک ﻥﻈ ﺮ دارﻥ ﺪ‪ .‬در رﺳ ﺎﻟﻪ ی ﺣﺎﺿ ﺮ )ﻓ ﺼﻞ ﭘ ﻨﺠﻢ(‪ ،‬روزا‬
‫ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ ﺏ ﻪ ﺧ ﺼﻮص ﺏ ﺮ ای ﻦ ﻥﮑﺘ ﻪ ﮐ ﻪ در ﺕﻤ ﺎم دوران ه ﺎ و ﻥﻈ ﺎم ه ﺎی‬
‫ﺕﻮﻟﻴ ﺪی ﺏ ﻪ ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻥﻴﺎزﻣﻨ ﺪیﻢ ﺧ ﻂ ﺏﻄ ﻼن ﻣ ﯽ ﮐ ﺸﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﭼﻨ ﻴﻦ ﺕﻌﺮیﻔ ﯽ ﻥ ﻪ‬
‫ﻓﻘ ﻂ در ﺷ ﻮروی ﺏﻠﮑ ﻪ در ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﻏ ﺮب ﻥﻴ ﺰ‪ ٢‬ﻣﺘ ﺪاول اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﺕﻌﺎریﻔﯽ ﮐﻪ اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻴﺴﺖ هﺎ و ﺏﻮرژوازی از ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﻪ دﺳ ﺖ ﻣ ﯽ دهﻨ ﺪ ه ﺮ‬
‫دو ﺏﻪ یﮏ ﻣﻨﻈﻮر و ﺁن هﻢ ﮐﺘﻤﺎن ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻴﺴﺖ هﺎ ﮐﻪ روح زﻥﺪﻩ ی ﻣﺎرﮐﺴﻴﺰم را ﻥﺪیﺪﻩ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻥﺪ‪ ،‬ه ﺮ ﭼ ﻪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ‬
‫و ﺳﺮﺳﺨﺘﺎﻥﻪ ﺕﺮ ﺏﻪ دام ﻇ ﻮاهﺮ اﻣ ﺮ ﻣ ﯽ اﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬ﺁن ه ﺎ ﺏ ﻪ روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ ﮐ ﻪ‬
‫ﻟﻐ ﺖ )ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد(‪ ٣‬را ﺏ ﻪ ﺟ ﺎی ﻋﺒ ﺎرت اﻗﺘ ﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﮐ ﻪ "ﺕﻮﺳ ﻂ رهﺒ ﺮان‬
‫و ﺁﻣﻮزﮔ ﺎران ﺏ ﺰرگ ﻣ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ" ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﺏ ﺮدﻩ اﺳ ﺖ‪ ،‬ﺣﻤﻠ ﻪ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪.‬‬
‫اﺧﻄﺎر ﺁﻥﺎن ایﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺟﺎﻟﺐ را ﺏﺮﻣﻼ ﻣﯽ ﺳﺎزد ﮐﻪ ﻋﻠﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﺮﻋﮑﺲ دیﮕ ﺮ‬
‫رﺷﺘﻪ هﺎی ﻋﻠﻮم هﻨﻮز از ﻥﻈﺮ ﺕﺎریﺨﯽ و ﻥﻪ از ﻥﻈﺮ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺉﯽ ﻥﺎﻣﯽ ﻣ ﻮرد ﻗﺒ ﻮل‬
‫ﻥﻴﺴﺖ و ﺕﺄیﻴﺪ ﺟﻬﺎﻥﯽ ﻥﺪارد‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎرت "اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ" ﮐﻪ ﻣﻄﺎﺏﻖ ﻋﺒﺎرت ﺁﻟﻤﺎﻥﯽ اﺳﺖ‪ ٤‬ﺏﺮای اوﻟﻴﻦ ﺏ ﺎر در‬
‫ﻗﺮن هﻔ ﺪهﻢ از ﻃﺮی ﻖ زﺏ ﺎن ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ وارد زﺏ ﺎن اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ ﺷ ﺪ‪) .‬رﺟ ﻮع ﺷ ﻮد ﺏ ﻪ‬
‫داﺉﺮﻩ اﻟﻤﻌﺎرف ﺏﺮیﺘﺎﻥﻴﮑﺎ‪ ،‬ﭼﺎپ ‪ ،١٩٥٠‬ﺟﻠﺪ هﻔﺘﻢ‪ ،‬ص ‪ (٩٢٥‬ﻋﻠﺖ اﻃﻼق ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻋﻨﻮاﻥﯽ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ در ﻣﺮاﺣﻞ اﺏﺘﺪاﺉﯽ ﺏﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺁن ﺏﻮد ﮐﻪ ایﻦ ﻋﻠﻢ ﻣﺴﺎﺉﻞ ﻣﺮﺏﻮط ﺏ ﻪ‬

‫‪ -٢‬ﺏﻪ ﭘﺎرورﻗﯽ ص ‪ ٧٧‬ﮐﺘﺎب ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺵﻮد‪.‬‬

‫‪Nationaloekonomie -٣‬‬
‫‪Kameralwissenschaft -٤‬‬

‫‪٥‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ را ﺏﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﮐ ﺮد‪ .‬ﻣ ﻮﻥﭽﺮﺕﻴﻦ∗‪ ،‬روﺳ ﻮ‪ ،٥‬ﻣ ﻴﻼردر∗∗‪ ،‬ﭘ ﺎژ‪ ،٦‬ج‪.‬‬
‫ب‪ .‬ﺳ ﺎی‪ ،٧‬ج‪ .‬اﺳ ﺘﻮارت‪ ،٨‬و دیﮕ ﺮان از هﻤ ﻴﻦ ﻋﺒ ﺎرت اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻣ ﯽ ﮐﺮدﻥ ﺪ‪ ،‬در‬
‫ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﭘﺘﯽ‪ ٩‬و ﺏﻠﮏ اﺳﺘﻮن‪ ١٠‬ﻋﺒﺎرت "اﻗﺘﺼﺎد ﻋﻤﻮﻣﯽ" را ﺕﺮﺟﻴﺢ ﻣﯽ دادﻥﺪ‪.‬‬
‫هﻢ ﭼﻨﻴﻦ ج‪ .‬ب‪ .‬ﺳﺎی و ﺏ ﻮﺁ‪ ١١‬در ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ ﻋﺒ ﺎرت "اﻗﺘ ﺼﺎد اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ" را ﺏ ﻪ‬
‫ﮐﺎر ﻣﯽ ﺏﺮدﻥﺪ‪.‬‬
‫در ایﺘﺎﻟﻴ ﺎ‪ ،‬گ‪ .‬ارﺕ ﺲ‪ ١٢‬ﻋﺒ ﺎرت "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" را اوﻟ ﻴﻦ ﺏ ﺎر ﺣ ﺪود ﺳ ﺎل‬
‫‪ ١٨٧٤‬در ﮐﺘ ﺎب ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﺏ ﺮد ﮐ ﻪ هﻤ ﻴﻦ ﻋﺒ ﺎرت در ﺳ ﺎل ‪ ١٨٦٧‬ﺕﻮﺳ ﻂ‬
‫ﻓﺮﮔﻮﺳﻦ‪ ١٣‬در اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺿﻤﻦ‪ ،‬ﻋﺒ ﺎرت "اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﻣﻠﯽ" ﺕﻮﺳ ﻂ ﺳ ﻮدن‪ ١٤‬در ﺳ ﺎل ‪ ١٨٠٥‬و ﺕﻮﺳ ﻂ ژاﮐ ﻮب‪ ١٥‬در ‪ ١٨٠٦‬در ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫ﺏﻪ ﮐ ﺎر ﺏ ﺮدﻩ ﺷ ﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﺏ ﻪ هﻤ ﺎن ﺷ ﮑﻞ ﮐ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت "اﻗﺘ ﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳ ﯽ" در‬
‫اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن رای ﺞ ﮔ ﺸﺖ‪ ،‬ﻋﺒ ﺎرت "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" در ﺁﻟﻤ ﺎن رواج ﭘﻴ ﺪا ﮐ ﺮد‪ .‬ﺣﺘ ﯽ‬
‫اﻥﺘﺨﺎب ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺒﺎرﺕﯽ از ﻃﺮف اﻗﺘﺼﺎدداﻥﺎن ﺁﻟﻤﺎﻥﯽ ﻥﺒﺎیﺪ ﻣﺎ را ﺏﻪ ﺕﻌﺠ ﺐ وا دارد‪،‬‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ هﻨﻮز وﺣﺪت ﻣﻠﯽ ﺁﻟﻤﺎن ﺕﺎ ﺳﺎل ‪ ١٨٧١‬ﺕﺄﻣﻴﻦ ﻥﺸﺪﻩ ﺏﻮد‪ -‬و ﺏﻌ ﺪهﺎ ه ﻢ ﺏ ﻪ‬
‫ﻣﺮﺕﺠﻌﺎﻥﻪ ﺕﺮیﻦ ﺷ ﮑﻞ ﺧ ﻮد ﺣﺎﺹ ﻞ ﺷ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ ذه ﻦ ﺏ ﻮرژوازی‬

‫∗‪Montchretren -‬‬
‫‪Rousseau -٥‬‬
‫∗∗‪Maillardere-‬‬
‫‪Page -٦‬‬
‫‪J. B. Say -٧‬‬
‫‪J. Stewart -٨‬‬
‫‪Pelly -٩‬‬
‫‪Blackstone -١٠‬‬
‫‪Buat -١١‬‬
‫‪G. Ortes -١٢‬‬
‫‪Ferguson -١٣‬‬
‫‪Soden -١٤‬‬
‫‪Jacob -١٥‬‬

‫‪٦‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺁﻟﻤﺎن و اﻗﺘﺼﺎدداﻥﺎن ﺁن را ﺏﻪ ﺷﺪت ﺏﻪ ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل ﮐ ﺮدﻩ ﺏ ﻮد‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ ﻣ ﺸﻐﻮﻟﻴﺖ‬

‫ذهﻨ ﯽ ﻣﻮﺟ ﺐ ﺕ ﺪاﻋﯽ ﻥﻈ ﺮی و ﻋﻤﻠ ﯽ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ و ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﮔ ﺸﺖ‪ .‬در‬
‫ﺁﻟﻤﺎن‪ ،‬ﺕﺎ ﺏﻪ اﻣﺮوز ﻋﺒ ﺎرت "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ"‪ -‬ه ﻢ ﺏ ﻪ ﻋﻠﻤ ﯽ ﮐ ﻪ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری را‬
‫ﺏﺮرﺳ ﯽ ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎی ﺪ و ه ﻢ ﺏ ﻪ ﻣﻌﻨ ﺎی ﺧ ﻮد ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری‪ -‬ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﻣ ﯽ رود‪ .‬در‬
‫اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن از ﻗﺮن ‪ ١٩‬ﺏﻪ ﺏﻌﺪ ﻋﺒﺎرت ﻗﺪیﻤﯽ ﺕﺮ "اﻗﺘ ﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳ ﯽ" ﺟ ﺎی ﺧ ﻮد را‬
‫ﺏﻪ واژﻩ ی ﺟﺪیﺪ "اﻗﺘﺼﺎد" دادﻩ اﺳﺖ و هﻤﻴﻦ ﻋﺒﺎرت ﺁﺧﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﺮﺟﻢ زﺏﺎن‬
‫اﻥﮕﻠﻴﺴﯽ در ﺳﺮاﺳﺮ ﻣﺘﻦ ﺏﻪ ﺟﺎی ﻋﺒﺎرت "اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" ﺁوردﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺏﻪ دﻟﻴﻞ هﻤﻴﻦ ﺕﮑﻴﻪ ی ﻣﺤﺎﻓﻞ اﻗﺘﺼﺎدی ﺁﻟﻤﺎن ﺏ ﺮ روی "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﭼ ﻪ از‬
‫ﻥﻈﺮ ﻟﻐﻮی و ﭼﻪ از ﻥﻈﺮ ﻣﻔﻬﻮم ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ روزاﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ ﺳﺮاﺳ ﺮ ﺏﺨ ﺶ ‪٢‬‬
‫و ‪ ٣‬و ‪ ٤‬را ﺹﺮف ﺕﻮﺿﻴﺢ ایﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﯽ ﮐﻨ ﺪ ﮐ ﻪ اﻓ ﺴﺎﻥﻪ ی "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" را‬
‫از ذهﻦ ﺏﺰدایﺪ و ﺟﺎی ﺁن را ﺏﺎ ایﻦ واﻗﻌﻴ ﺖ ﮐ ﻪ ﻣ ﺎ ﺏ ﺎ ی ﮏ ﻥﻈ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺟﻬ ﺎﻥﯽ‬
‫رو ﺏﻪ رو هﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﭘﺮ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١٦‬‬
‫ت‪ .‬ادواردز‬
‫ﻟﻮس ﺁﻥﺠﻠﺲ‪ ،‬ﻓﻮریﻪ ی ‪١٩٥٤‬‬

‫‪T. E. Edwards -١٦‬‬

‫‪٧‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ اول‪:‬‬

‫اﻗﺘﺼﺎد ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫اﻗﺘﺼﺎد ﻋﻠﻢ ﻋﺠﻴﺒﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺏﻪ ﻣﺤﺾ ﺁن ﮐ ﻪ اوﻟ ﻴﻦ ﻗ ﺪم را در ﺏﺮرﺳ ﯽ ای ﻦ ﻋﻠ ﻢ‬

‫ﺏﺮداریﻢ و ﺏﻪ ﻣﺤﺾ ﺁن ﮐ ﻪ اﺳﺎﺳ ﯽ ﺕ ﺮیﻦ ﺳ ﺆال ﻣﻄ ﺮح ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ -‬ﮐ ﻪ ﻣﻮﺿ ﻮع‬
‫ایﻦ ﻋﻠﻢ ﭼﻴﺴﺖ‪ -‬ﺏﺎ ﻥﻈﺮیﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ رو ﺏﻪ رو ﻣﯽ ﺷﻮیﻢ‪ .‬یﮏ ﮐﺎرﮔﺮ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﮐ ﻪ‬
‫ﺕ ﺼﻮر ﻣﺒﻬﻤ ﯽ از ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد و ﻣ ﺴﺎﺉﻞ ﻣﺮﺏ ﻮط ﺏ ﻪ ﺁن دارد ﺳ ﺮدرﮔﻤﯽ ﺧ ﻮد را‬
‫ﻥﺴﺒﺖ ﺏﻪ ایﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺏﻪ ﻋﻠﺖ ﮐﻢ ﺏﻮدن داﻥﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺧﻮد ﻣﯽ ﭘﻨﺪارد‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺕﺎ ﺣﺪود زیﺎدی اﮐﺜﺮ داﻥ ﺸﻤﻨﺪان و ﺹ ﺎﺣﺐ ﻥﻈ ﺮان ﮐ ﻪ ﮐﺘ ﺎب ه ﺎیﯽ ﭼﻨ ﺪ ﺟﻠ ﺪی‬
‫ﻣﻴﺰ در ﺏﺎرﻩ ی ایﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻥﻮﺷﺘﻪ اﻥﺪ و یﺎ در داﻥﺸﮕﺎﻩ هﺎ ایﻦ رﺷﺘﻪ را ﺕﺪریﺲ‬
‫ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ در ای ﻦ ﺳ ﺮدرﮔﻤﯽ ﺏ ﺎ او ﺷ ﺮیﮏ ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻤﮑ ﻦ اﺳ ﺖ ﺏ ﻪ ﻥﻈ ﺮ ﺏ ﺎور‬
‫ﻥﮑﺮدﻥ ﯽ ﺏﺮﺳ ﺪ وﻟ ﯽ ای ﻦ ﺣﻘﻴﻘﺘ ﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ اﮐﺜ ﺮ داﻥ ﺸﻤﻨﺪان ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺕ ﺼﻮر‬
‫ﺏﺴﻴﺎر ﻣﺒﻬﻤﯽ ﻥﺴﺒﺖ ﺏﻪ ﻣﻮﺿﻮع واﻗﻌﯽ رﺷﺘﻪ ی ﺕﺨﺼﺼﯽ ﺧﻮد دارﻥﺪ‪.‬‬
‫از ﺁن ﺟﺎ ﮐ ﻪ ﺕﻤ ﺎم ای ﻦ ﺁﻗﺎی ﺎن ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎ ﺏ ﺎ اﻥ ﻮاع و اﻗ ﺴﺎم اﻟﻘ ﺎب و ﻋﻨ ﺎویﻦ‬
‫ﻋﻠﻤﯽ دوﺳﺖ دارﻥﺪ ﺏﺎ ﺕﻌﺎریﻒ ﮐﺎر ﺧﻮد را ﭘﻴﺶ ﺏﺮﻥﺪ‪ ،‬یﻌﻨ ﯽ هﻤ ﻮارﻩ ﺳ ﻌﯽ دارﻥ ﺪ‬
‫ﻣﺎهﻴ ﺖ و اﺳ ﺎس ﭘﻴﭽﻴ ﺪﻩ ﺕ ﺮیﻦ ﻣ ﺴﺎﺉﻞ را ﺏ ﺎ ﭼﻨ ﺪ ﺟﻤﻠ ﻪ ی ﻣ ﻨﻈﻢ و ﻣﺮﺕ ﺐ ﺏﻴ ﺎن‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ هﻢ ﺕﺠﺮﺏﻪ ی ﺁن ه ﺎ را ﺕﮑ ﺮار ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ و ﺳ ﻌﯽ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ ﺏ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از‬
‫ﻥﻘﻞ ﻗﻮل هﺎی ﺕﻨﯽ ﭼﻨ ﺪ از ﻥﻤﺎیﻨ ﺪﮔﺎن رﺳ ﻤﯽ اﻗﺘ ﺼﺎدداﻥﺎن ﺏ ﻮرژوازی دری ﺎﺏﻴﻢ ﮐ ﻪ‬
‫ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﺎ ﭼ ﻪ ﻣﺒ ﺎﺣﺜﯽ ﺳ ﺮوﮐﺎر دارد‪ .‬اﺏﺘ ﺪا ﺏ ﺎ ﺳ ﺮور اﻗﺘ ﺼﺎدداﻥﺎن ﺁﻟﻤ ﺎن‪،‬‬

‫‪٨‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻣﺆﻟﻒ ﮐﺘﺎب هﺎی ﺏﯽ ﺷ ﻤﺎر اﻗﺘ ﺼﺎدی و ﻣﺆﺳ ﺲ "ﻣﮑﺘ ﺐ ﺕ ﺎریﺨﯽ" ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ویﻠﻬﻠﻢ روﭼﺮ‪ ١٧‬ﺁﻏ ﺎز ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ‪ .‬در اوﻟ ﻴﻦ اﺛ ﺮ ﻋﻈ ﻴﻢ او ﺏ ﻪ ﻥ ﺎم "اﺹ ﻮل اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﺳﻴﺎﺳ ﯽ‪ ،‬ﮐﺘ ﺎب راهﻨﻤ ﺎ و درﺳ ﯽ ﺏ ﺮای ﺳ ﻮداﮔﺮان و داﻥ ﺸﺠﻮیﺎن" ﮐ ﻪ در ﺳ ﺎل‬
‫‪ ١٨٥٤‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و از ﺁن ﺏﻪ ﺏﻌﺪ ‪ ٢٣‬ﺏﺎر ﺕﺠﺪیﺪ ﭼﺎپ ﺷﺪﻩ‪ ،‬در ﻓ ﺼﻞ دوم‬
‫ﺏﺨﺶ ‪ ١٤‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﯽ ﺧﻮاﻥﻴﻢ‪:‬‬
‫"اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ یﺎ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ ﻋﻠﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺏﺎ ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﺕﻮﺳ ﻌﻪ ی اﻗﺘ ﺼﺎدی‬
‫یﮏ ﻣﻠ ﺖ ی ﺎ ﺏ ﺎ زﻥ ﺪﮔﯽ ﻣﻠ ﯽ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺳ ﺮوﮐﺎر دارد )ﻃﺒ ﻖ ﻥﻈﺮی ﻪ ﻣ ﻦ ﮔﻠ ﺪ‪ ١٨‬در‬
‫ﮐﺘﺎب "ﻓﻠﺴﻔﻪ ی ﺕﺎریﺦ اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ"(‪ .‬ﻣﺎﻥﻨﺪ ﺕﻤﺎم رﺷ ﺘﻪ ه ﺎی ﻋﻠ ﻮم ﺳﻴﺎﺳ ﯽ‬
‫و ی ﺎ ﻋﻠ ﻮم ﻣﺮﺏ ﻮط ﺏ ﻪ زﻥ ﺪﮔﯽ ﻣﻠ ﺖ ه ﺎ‪ ،‬از ﻃﺮﻓ ﯽ ای ﻦ ﻋﻠ ﻢ ﺏ ﺎ در ﻥﻈ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻥﻴﺎزه ﺎی ﻓ ﺮدی و از ﻃ ﺮف دیﮕ ﺮ‪ ،‬ﺏ ﺎ درﺏ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﻣﻼﺣﻈ ﺎت ﮐ ﻞ ﻥ ﻮع ﺏ ﺸﺮ در‬
‫ارﺕﺒ ﺎط اﺳ ﺖ‪") .‬اﺹ ﻮل اﻗﺘ ﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳ ﯽ"‪ ،‬ویﻠﻬﻠ ﻢ روﭼ ﺮ‪ ،‬ﺷ ﻴﮑﺎﮔﻮ‪ ،‬ﮐﺎﻻﮔ ﺎن و‬
‫ﺷﺮﮐﺎء‪ ،١٨٧٨ ،‬ﻣﺘﺮﺟﻢ ﺟﺎن‪ .‬ل‪ .‬ﻻﻟﻮز‪ ،‬ﺹﻔﺤﻪ ی ‪(٨٧‬‬
‫ﺁی ﺎ اﮐﻨ ﻮن ﺏ ﺎ ای ﻦ ﺕﻮﺿ ﻴﺤﺎت‪" ،‬ﺳ ﻮداﮔﺮان و داﻥ ﺸﺠﻮیﺎن" دریﺎﻓﺘ ﻪ اﻥ ﺪ ﮐ ﻪ‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﭼﻴ ﺴﺖ؟ ﭼ ﺮا ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﺎ زﻥ ﺪﮔﯽ ﺏ ﺸﺮ در ارﺕﺒ ﺎط اﺳ ﺖ؟ ﻋﻴﻨ ﮏ ه ﺎی‬
‫دﺳﺘﻪ ﺷﺎﺧﯽ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻻﺏﺪ ﻋﻴﻨﮏ هﺎیﯽ ﮐﻪ دﺳﺘﻪ ی ﺁن هﺎ ﺷﺎﺧﯽ ﺏﺎﺷﺪ!! ی ﺎ ﻗ ﺎﻃﺮ‬
‫ﺏﺎرﺏﺮ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺧﻮب ﺳﺆال ﻥﺪارد‪ ،‬ﻗﺎﻃﺮی اﺳﺖ ﮐ ﻪ ﺏ ﺎر ﻣ ﯽ ﺏ ﺮد؟ در ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ای ﻦ‬
‫ﺏﻬﺘﺮیﻦ روش ﺕﻮﺿﻴﺢ ﻣﻌﺎﻥﯽ ﻟﻐﺎت ﭘﻴﭽﻴ ﺪﻩ ﺏ ﻪ ﮐﻮدﮐ ﺎن اﺳ ﺖ! در ه ﺮ ﺣ ﺎل ﺏﺎﻋ ﺚ‬
‫ﺕﺄﺳﻒ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻌﻨﯽ ﺟﻤﻼت ﺏﺎﻻ را ﻥﻔﻬﻤﻴﺪیﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﺕﺮﺕﻴﺐ ﮐﻠﻤﺎت را ه ﻢ‬
‫ﺕﻐﻴﻴﺮ دهﻴﻢ ﺏﺎز ﮐﻤﮑﯽ ﻥﺨﻮاهﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫اﮐﻨ ﻮن ﻥﻮﺏ ﺖ ﺏ ﻪ ﻣﺘﺨ ﺼﺺ دیﮕ ﺮی ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ ﮐ ﻪ در داﻥ ﺸﮕﺎﻩ ﺏ ﺮﻟﻴﻦ ﺕ ﺪریﺲ‬
‫ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ و ﺷﺨ ﺼﻴﺖ ﻣﻌ ﺮوف و ﺏﺮﺟ ﺴﺘﻪ ی ای ﻦ ﻋﻠ ﻢ در اﻗ ﺼﯽ ﻥﻘ ﺎط دﻥﻴﺎﺳ ﺖ‪.‬‬

‫‪Wilhem Roscher -١٧‬‬

‫‪Mangoldt -١٨‬‬

‫‪٩‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر اﺷ ﻤﻮﻟﺮ‪ ١٩‬در "ﻓﺮهﻨ ﮓ دﺳ ﺘﯽ ﻋﻠ ﻮم ﺳﻴﺎﺳ ﯽ" ﮐ ﻪ ﺕﻮﺳ ﻂ ﮐﻨ ﺮاد‬

‫وﻟﮑﺴﻴﺲ‪ ٢٠‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷ ﺪﻩ و ﺣ ﺎوی ﻣﻘ ﺎﻻت ﺏ ﯽ ﺷ ﻤﺎری از ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎی ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪ یﯽ ﺏﻪ ﻗﻠﻢ اﺷﻤﻮﻟﺮ یﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺏﺨﺸﯽ از ﺁن ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﻣﻦ ﺷﺨﺼ ًﺎ ﺕﺮﺟﻴﺢ ﻣ ﯽ ده ﻢ ﺏﮕ ﻮیﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻋﻠﻤ ﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻋﻠ ﻞ ﭘﺪی ﺪﻩ ه ﺎی‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی را ﺷﺮح دادﻩ و ﺕﻌﺮیﻒ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ و در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل ﺏ ﻪ رواﺏ ﻂ دروﻥ ﯽ ای ﻦ‬
‫ﭘﺪیﺪﻩ ه ﺎ ﭘﺮداﺧﺘ ﻪ ﺳ ﻌﯽ در روﺷ ﻦ ﻥﻤ ﻮدن ﺁن ه ﺎ دارد‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﺏﺎی ﺪ اﻗﺘ ﺼﺎد را ﺏ ﻪ‬
‫ﻃﺮز درﺳﺘﯽ ﺕﻌﺮیﻒ ﻥﻤﻮد‪ .‬اﺳﺎس ایﻦ ﻋﻠﻢ ﺏﺮ ﭘﺎیﻪ ی اﺷﮑﺎل ﻥﻤﻮﻥﻪ ی ﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ‬
‫در ﺏ ﻴﻦ ﺕﻤ ﺎم ﺟﻮاﻣ ﻊ ﻣﺘﻤ ﺪن ﺕﮑ ﺮار ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ‪ ،‬ه ﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ ﺏ ﺮ ﭘﺎی ﻪ ی ﺕﻘ ﺴﻴﻢ و‬
‫ﺳ ﺎزﻣﺎن ﺏﻨ ﺪی ﮐ ﺎر‪ ،‬ﺏ ﺮ ﭘﺎی ﻪ ی ﺕﺠ ﺎرت و ﺕﻮزی ﻊ درﺁﻣ ﺪ‪ ،‬و ﺏ ﺮ ﭘﺎی ﻪ ی ﻥﻬ ﺎد‬
‫اﻗﺘ ﺼﺎدی اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺕﻮﺳ ﻂ ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﻋﻤ ﻮﻣﯽ و ﺧ ﺼﻮﺹﯽ ﻣﺸﺨ ﺼﯽ‬
‫ﺕﻀﻤﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﻥﺪ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻥﻴﺮوهﺎی ﻣﺸﺘﺮک ی ﺎ ﻣ ﺸﺎﺏﻬﯽ ﺏ ﺮ ﺁن ه ﺎ ﺕ ﺴﻠﻂ‬
‫دارد ﮐ ﻪ ﺕﺮﮐﻴ ﺐ ﻣ ﺸﺎﺏﻪ ی ﺎ یﮑ ﺴﺎﻥﯽ از ﺁن ﻥﻴﺮوه ﺎ ﺏ ﻪ وﺟ ﻮد ﻣ ﯽ ﺁورﻥ ﺪ و در‬
‫ﻣﺠﻤ ﻮع ﻣﺸﺨ ﺼﺎت ﮐﻨ ﻮﻥﯽ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺟﻬ ﺎن ﻣﺘﻤ ﺪن‪ -‬ﺏ ﺎ در ﻥﻈ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﺷ ﺮایﻂ‬
‫ﻣﻴ ﺎﻥﮕﻴﻦ‪ -‬را درﺏ ﺮ ﻣ ﯽ ﮔﻴﺮﻥ ﺪ‪ .‬ﺏ ﺎ در ﻥﻈ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ای ﻦ ﻥﮑ ﺎت در ﻣ ﯽ ی ﺎﺏﻴﻢ ﻋﻠ ﻢ‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻌﯽ دارد ﺕﻔﺎوت ﻣﻴﺎن اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻣﺨﺘﻠ ﻒ را در ﻣﻘﺎی ﺴﻪ ﺏ ﺎ‬
‫یﮑﺪیﮕﺮ و هﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻥﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزﻣﺎن ﺏﻨﺪی ﺁن را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺏﺮرﺳﯽ ﺧﻮد را ﺏﺮ ﭘﺎیﻪ ی رواﺏﻂ و ﻥﺘﺎیﺞ ﺣﺎﺹﻠﻪ از اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﮐ ﻪ‬
‫ﭘﺪی ﺪ ﻣ ﯽ ﺁیﻨ ﺪ ﻗ ﺮار دادﻩ اﺳ ﺖ و در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﺏ ﻪ ﻣﻔﻬ ﻮم ﺕﻮﺳ ﻌﻪ ی ﺕ ﺼﺎدﻓﯽ ای ﻦ‬
‫اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻪ یﮑﯽ از دیﮕﺮی ﻥﺎﺷﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد و ه ﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ ﺏ ﻪ ﻥﺘ ﺎیﺞ ﺕ ﺎریﺨﯽ‬
‫ﺷﺮایﻂ اﻗﺘﺼﺎدی دﺳﺖ ﻣﯽ یﺎﺏ ﺪ‪ .‬از ﺁن ﺟ ﺎ ﮐ ﻪ از اﺏﺘ ﺪایﯽ ﺕ ﺮیﻦ ﻣﺮاﺣ ﻞ ﺏ ﻪ اﺛﺒ ﺎت‬
‫ﻣﻄﻠ ﻮب ه ﺎ از ﻃﺮی ﻖ داوری ارزش ه ﺎی اﺧﻼﻗ ﯽ و ﺕ ﺎریﺨﯽ دﺳ ﺖ یﺎﻓﺘ ﻪ ﺏ ﻮدیﻢ‪،‬‬

‫‪Schmoller -١٩‬‬
‫‪Conrad Lexsis -٢٠‬‬

‫‪١٠‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﻥﻴﺰ ﺕﺎ ﺣﺪ ﻣﻌﻴﻨﯽ ﺏﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺎرﮐﺮد ﻋﻤﻠﯽ دﺳﺖ یﺎﻓﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻋ ﻼوﻩ ﺏ ﺮ‬
‫ﺕﺌ ﻮری ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد هﻤ ﻮارﻩ اﺹ ﻮل ﻋﻤﻠ ﯽ زﻥ ﺪﮔﯽ روزﻣ ﺮﻩ را در ﻥﻈ ﺮ داﺷ ﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪".‬‬
‫وای ی ی! ﺏﮕﺬاری ﺪ ﻥﻔ ﺲ راﺣﺘ ﯽ ﺏﮑ ﺸﻴﻢ و ﺳ ﭙﺲ ﺏﺒﻴﻨ ﻴﻢ ﻥﻮی ﺴﻨﺪﻩ ﭼ ﻪ‬
‫ﻣﯽ ﮔﻮیﺪ؟ ﻥﻬﺎدهﺎی اﻗﺘ ﺼﺎدی اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ‪ ،‬ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﻋﻤ ﻮﻣﯽ و ﺧ ﺼﻮﺹﯽ‪ ،‬ﻥﻴﺮوه ﺎ‪،‬‬
‫یﮑ ﺴﺎﻥﯽ و ﺕ ﺸﺎﺏﻪ‪ ،‬ﺕ ﺸﺎﺏﻪ و یﮑ ﺴﺎﻥﯽ‪ ،‬ﻣﺸﺨ ﺼﺎت ﺁﻣ ﺎری‪ ،‬ای ﺴﺘﺎیﯽ‪ ،‬ﭘﻮی ﺎﺉﯽ‪،‬‬
‫ﺷﺮایﻂ ﻣﻴﺎﻥﮕﻴﻦ‪ ،‬ﺕﻮﺳﻌﻪ ی ﺕﺼﺎدﻓﯽ‪ ،‬اﺧﻼق‪ ،‬ارزش ه ﺎی ﺕ ﺎریﺨﯽ‪ ،‬داوری ه ﺎ و‬
‫‪ ...‬هﺮ ﮐ ﺲ ای ﻦ ﺟﻤ ﻼت را ﺏﺨﻮاﻥ ﺪ ﺳ ﺮش ﺏ ﻪ َد َوران ﺧﻮاه ﺪ اﻓﺘ ﺎد‪ .‬ﺣﺘ ﯽ اﮔ ﺮ ﺏ ﻪ‬
‫ﻥﻴﺮوی ﺕﻌﻘﻞ داﻥﺸﻤﻨﺪان ﮐﻪ در ایﻦ ﻣﺘﻦ ﺳﺨﺖ ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ اﻃﻤﻴﻨ ﺎن‬
‫ﮐﺎﻣﻞ و ﮐﻮرﮐﻮراﻥﻪ داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﻴﻢ و در ﻥﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﻠﺐ را ﺏ ﺎ ﺳﺮﺳ ﺨﺘﯽ ﺕﻌﻘﻴ ﺐ ﮐ ﺮدﻩ‬
‫و ﺁن را دو یﺎ ﺳﻪ ﺏﺎر ﺏﻪ دﻗﺖ ﺏﺨﻮاﻥﻴﻢ ﺏﺎز ﭼﻴ ﺰی دﺳ ﺘﮕﻴﺮﻣﺎن ﻥﺨﻮاه ﺪ ﺷ ﺪ‪ .‬ﻓﻘ ﻂ‬
‫درﺧﻮاهﻴﻢ یﺎﻓ ﺖ ﮐ ﻪ ﺕﻤ ﺎم ﻣ ﺘﻦ ﭼﻴ ﺰی ﺟ ﺰ ﻋﺒ ﺎرت ﭘ ﺮدازی ﺕﻮﺧ ﺎﻟﯽ و ی ﺎ ﻣ ﻦ ﻣ ﻦ‬
‫ﮐﺮدن ﭘﺮ ﺁب و ﺕﺎب ﺏﻴﺶ ﻥﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ دری ﺎﻓﺘﯽ ﺧ ﻮد ﻥ ﺸﺎﻥﻪ ی ﻣ ﺼﻮن ﻣﺎﻥ ﺪن از‬
‫ﻼ‬
‫ﺧﻄﺎﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ اﮔ ﺮ ﺏﺘ ﻮاﻥﻴﻢ درﺳ ﺖ ﻓﮑ ﺮ ﮐﻨ ﻴﻢ و ﻣﻮﺿ ﻮع ﻣ ﻮرد ﻥﻈ ﺮ را ﮐ ﺎﻣ ً‬
‫درک ﮐﺮدﻩ ﺏﺎﺷﻴﻢ ﺁن ﮔﺎﻩ ﻗﺎدر ﺧﻮاهﻴﻢ ﺏﻮد ﻣﻄﻠ ﺐ را ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر ﻣ ﺸﺨﺺ و واﺿ ﺢ‬
‫ﺏﻴﺎن ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬اﮔﺮ زﻣﺎﻥﯽ ﮐﻪ ﻗ ﺼﺪ ﺏ ﺎزی ذهﻨ ﯽ ﺏ ﺎ ﻣﺒﺎﺣ ﺚ ﻓﻠ ﺴﻔﯽ و ﺏ ﺎ ارواح ﺕﺨﻴﻠ ﯽ‬
‫ﻋﺮﻓﺎن ﻣﺬهﺒﯽ را ﻥﺪاریﻢ و ﮐﻤﺎﮐﺎن ﭘﺮیﺸﺎن ﮔﻮیﯽ و اﺏﻬ ﺎم ﮔ ﻮیﯽ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ در ای ﻦ‬
‫ﺹ ﻮرت ی ﺎ ﻣﻮﺿ ﻮع ﺏ ﺮای ﺧﻮدﻣ ﺎن ﻥﺎﺷ ﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳ ﺖ و ی ﺎ از ای ﻦ ﮐ ﺎر ﻏﺮﺿ ﯽ‬
‫داری ﻢ ﺏﻌ ﺪًا ﺧ ﻮاهﻴﻢ دی ﺪ ﮐ ﻪ ﭘﻨ ﺎﻩ ﺏ ﺮدن ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎی ﺏ ﻮرژوازی ﺏ ﻪ ﻟﻔ ﺎﻇﯽ و‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﮔﻮیﯽ اﻣﺮی ﺕﺼﺎدﻓﯽ ﻥﻴﺴﺖ‪ .‬ﺏﻪ ﮐ ﺎر ﺏ ﺮدن ﭼﻨ ﻴﻦ ﺷ ﻴﻮﻩ ی ﯽ ﻥ ﻪ ﺕﻨﻬ ﺎ ﻣﺒ ّﻴﻦ‬
‫ﮐ ﻮدﻥﯽ ﺁن هﺎﺳ ﺖ‪ ،‬ﺏﻠﮑ ﻪ ﻥﺎﺷ ﯽ از ﻣﺨﺎﻟﻔ ﺖ ﺟ ﺪی و ﻏ ﺮض ﺁﻟ ﻮد ﺁﻥ ﺎن از ﺕﺤﻠﻴ ﻞ‬
‫واﻗﻌﯽ ﻣﺴﺄﻟﻪ یﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻗﺼﺪ داریﻢ ﺏﺪان ﺏﭙﺮدازیﻢ‪.‬‬

‫‪١١‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺏﺮای ایﻦ ﮐﻪ ﺏﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﺮا هﻤﻮارﻩ ﺕﻌﺮیﻒ دﻗﻴﻖ ﻣﺎهﻴﺖ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ایﺠﺎد ﺏﺤﺚ و‬
‫ﮔﻔﺖ وﮔﻮ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻣﺴﺄﻟﻪ ی ﻗﺪﻣﺖ ﺁن را در ﻥﻈﺮ ﺏﮕﻴﺮیﻢ‪.‬‬
‫ﺧﻮد هﻤﻴﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻮﺟﺐ ﺏﺮوز ﻣﺘﻀﺎدﺕﺮیﻦ ﻥﻈﺮی ﺎت ﮔ ﺸﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏ ﺮای ﻣﺜ ﺎل‬
‫ﻣﻮرخ ﻣﻌﺮوف و اﺳﺘﺎد ﭘﻴﺸﻴﻦ اﻗﺘﺼﺎد در داﻥ ﺸﮕﺎﻩ ﭘ ﺎریﺲ یﻌﻨ ﯽ ﺁدوﻟ ﻒ ﺏﻼﻥﮑ ﯽ‬
‫ﺏ ﺮادر اﮔﻮﺳ ﺖ ﺏﻼﻥﮑ ﯽ‪ ٢١‬رهﺒ ﺮ ﻣ ﺸﻬﻮر ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺖ و رزﻣﻨ ﺪﻩ ی دﻟﻴ ﺮ ﮐﻤ ﻮن‬
‫ﭘﺎریﺲ ﻓﺼﻞ اول ﮐﺘﺎب‪" .‬ﺕﺎریﺦ ﺕﻮﺳﻌﻪ ی اﻗﺘﺼﺎدی" را ﺏﺎ ﭼﻨ ﻴﻦ ﻋﺒ ﺎراﺕﯽ ﺁﻏ ﺎز‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪" :‬ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﻗﺪیﻤﯽ ﺕﺮ از ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﮑﺮش را ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬یﻮﻥﺎﻥﯽ ه ﺎ و‬
‫روﻣﻴ ﺎن ﺏﺎﺳ ﺘﺎن ﻣ ﺪت ه ﺎ ﺏ ﻮد ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ ای ﻦ ﻋﻠ ﻢ ﺁﺷ ﻨﺎیﯽ داﺷ ﺘﻨﺪ‪ ".‬از ﻃ ﺮف دیﮕ ﺮ‬
‫ﺹﺎﺣﺐ ﻥﻈﺮان دیﮕﺮ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﻥﻈﻴﺮ اوژن دوریﻨﮓ‪ ،٢٢‬اﺳ ﺘﺎد ﭘﻴ ﺸﻴﻦ داﻥ ﺸﮕﺎﻩ‬
‫ﺏﺮﻟﻴﻦ ﻻزم ﻣﯽ داﻥﺪ ﺕﺄﮐﻴﺪ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﺏﺮﺧﻼف ﺕﺼﻮر ﻋﻤﻮم ﻋﻠ ﻢ ﺕ ﺎزﻩ ی ﯽ‬
‫اﺳ ﺖ و ﺁﻏ ﺎز ﺁن ﺏ ﻪ ﻥﻴﻤ ﻪ ی دوم ﻗ ﺮن هﺠ ﺪهﻢ ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ‪ .‬ﺏ ﺮای ﺏﻴ ﺎن ﻥﻈﺮی ﺎت‬
‫ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺖ ه ﺎ در ای ﻦ ﻣ ﻮرد ﺏﻬﺘ ﺮ اﺳ ﺖ ﻥﻘ ﻞ ﻗ ﻮﻟﯽ از ﻻﺳ ﺎل‪ ٢٣‬در ﻣﻘﺪﻣ ﻪ ی‬
‫ﺟ ﺪل ه ﺎی ﻣ ﺸﻬﻮر او ﺏ ﺎ ﻋﻘﺎی ﺪ ﺷ ﻮﻟﺘﺰ‪ -‬دﻟ ﻴﺞ‪ ٢٤‬در ﮐﺘ ﺎب "ﮐ ﺎر و ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ"‬
‫ﺏﻴ ﺎوریﻢ‪" :‬اﻗﺘ ﺼﺎد ﻋﻠﻤ ﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻣﺒ ﺎﻥﯽ ﺁن در ﺣ ﺎل ﺣﺎﺿ ﺮ ﻣﻮﺟ ﻮد ﺏ ﻮدﻩ وﻟ ﯽ‬
‫هﻨ ﻮز ﺟﻤ ﻊ ﺏﻨ ﺪی ﻥ ﺸﺪﻩ اﺳ ﺖ و ﻣ ﺴﺎﺉﻞ ﺁن ﺏﺎی ﺪ در ﺁیﻨ ﺪﻩ ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر ﻣ ﺸﺨﺺ ﺣ ﻞ‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫از ﻃ ﺮف دیﮕ ﺮ ﮐ ﺎرل ﻣ ﺎرﮐﺲ ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان اﺳﺎﺳ ﯽ ﺕ ﺮیﻦ ﮐﺘ ﺎب اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺧ ﻮد‬
‫"ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ"‪ ،‬ﻋﺒ ﺎرت ﻥﻘ ﺪی ﺏ ﺮ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳ ﯽ را ﻥﻴ ﺰ ﻣ ﯽ اﻓﺰای ﺪ‪ .‬ﺟﻠ ﺪ اول ای ﻦ‬
‫اﺛ ﺮ در ﺕﮑﻤﻴ ﻞ اﻇﻬ ﺎر ﻥﻈ ﺮ ﻻﺳ ﺎل و ﺳ ﻪ ﺳ ﺎل ﺏﻌ ﺪ از اﺛ ﺮ وی‪ ،‬در ﺳ ﺎل ‪١٨٦٧‬‬
‫ﭼﺎپ ﮔﺮدیﺪ‪ ،‬ﺏﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ایﻦ ﻋﺒﺎرت ﻣﺎرﮐﺲ اﺛﺮ ﺧﻮد را ﺧﺎرج از ﺣ ﺪ و ﻣ ﺮز‬

‫‪Adolphe Blanqui Auguste Blanqui -٢١‬‬

‫‪Eugen Duehring -٢٢‬‬
‫‪Lasalle -٢٣‬‬
‫‪Schultze-Delitzsch -٢٤‬‬

‫‪١٢‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻣﺴﺎﺉﻞ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﺮﺳﻮم زﻣﺎن ﺧ ﻮد ﻗ ﺮار ﻣ ﯽ ده ﺪ و ﻣﺒﺎﺣ ﺚ ﻣﺮﺏﻮﻃ ﻪ ﺏ ﻪ ای ﻦ‬

‫ﻋﻠ ﻢ را اﻣ ﺮی ﺁن ﭼﻨ ﺎن ﺧﺎﺕﻤ ﻪ یﺎﻓﺘ ﻪ و ﮐﺎﻣ ﻞ ﺕﻠﻘ ﯽ ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎی ﺪ ﮐ ﻪ ﺣﺘ ﯽ ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر‬
‫ﻣﺸﺮوح ﻣﯽ ﺏﺎیﺴﺖ ﻣﻮرد اﻥﺘﻘﺎد ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺏﻌﻀﯽ هﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻥﺪ ﻗﺪﻣﺖ ﻋﻠﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﻪ اﻥ ﺪازﻩ ی ﺕ ﺎریﺦ ﻣ ﺪون ﺏ ﺸﺮی اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﻋ ﺪﻩ ی ﯽ دیﮕ ﺮ اﻋﺘﻘ ﺎد دارﻥ ﺪ ﮐ ﻪ از ﺁﻏ ﺎز ای ﻦ ﻋﻠ ﻢ ﺏ ﻴﺶ از ی ﮏ ﻗ ﺮن و ﻥ ﻴﻢ‬
‫ﻥﻤﯽ ﮔﺬرد‪ .‬دﺳﺘﻪ ی ﺳﻮﻣﯽ اﺹﺮار ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ایﻦ ﻋﻠﻢ هﻨﻮز دوران ﮐﻮدﮐﯽ ﺧﻮد‬
‫را ﻣ ﯽ ﮔﺬراﻥ ﺪ‪ .‬و ﻋ ﺪﻩ ی دیﮕ ﺮ ﻣ ﯽ ﮔﻮیﻨ ﺪ ﮐ ﻪ دوران ای ﻦ ﻋﻠ ﻢ ﺏ ﻪ ﺳ ﺮ ﺁﻣ ﺪﻩ و‬
‫هﺮﮔﻮﻥﻪ ﮐ ﺎرﺁیﯽ ﺧ ﻮد را از دﺳ ﺖ دادﻩ اﺳ ﺖ و اﮐﻨ ﻮن وﻗ ﺖ ﺁن رﺳ ﻴﺪﻩ ﮐ ﻪ ﻣ ﻮرد‬
‫اﻥﺘﻘﺎد و ﻗ ﻀﺎوت ﻥﻬ ﺎیﯽ ﻗ ﺮار ﮔﻴ ﺮد ﺕ ﺎ ﺟ ﺎی ﺧ ﻮد را ﺏ ﻪ ﭘﺪی ﺪﻩ ی دیﮕ ﺮی واﮔ ﺬار‬
‫ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺏﺎ در ﻥﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ایﻦ ﻣﻮارد ﺁیﺎ ﺕﺄﮐﻴﺪ ﻥﻤﯽ ﮐﻨﻴﺪ ای ﻦ ﻋﻠ ﻢ ﺏ ﺎ ﻣ ﺴﺎﺉﻞ ﭘﻴﭽﻴ ﺪﻩ و‬
‫ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺏﻪ ﻓﺮدی ﻣﻮاﺟﻪ اﺳﺖ؟‬
‫هﺮﮔﺰ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻥﻤﯽ ﮐﻨﻴﻢ از یﮑﯽ از ﻥﻤﺎیﻨﺪﮔﺎن رﺳﻤﯽ ﺏﻮرژوازی ﭘﺮﺳ ﻴﺪﻩ ﺷ ﻮد‬
‫ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی ﻇﻬ ﻮر ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد را از ‪ ١٥٠‬ﺳ ﺎل ﭘ ﻴﺶ ﺕ ﺎ ﮐﻨ ﻮن ﭼﮕﻮﻥ ﻪ ﺕﻮﺿ ﻴﺢ‬
‫ﻼ ﺁﻗﺎی دوریﻨﮓ ﺳﻌﯽ ﺧﻮاهﺪ ﻥﻤﻮد ﺏﺎ ﻟﻔ ﺎﻇﯽ‬
‫ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺣﺪس ﻣﯽ زﻥﻴﻢ ﻣﺜ ً‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺎ را ﺏﺪهﺪ او در ﺿﻤﻦ ﻣﺘ ﺬﮐﺮ ﺧﻮاه ﺪ ﺷ ﺪ ﮐ ﻪ یﻮﻥﺎﻥﻴ ﺎن و روﻣﻴ ﺎن ﺏﺎﺳ ﺘﺎن‬
‫ﺏﻪ هﻴﭻ وﺟﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ی ﻣﻔﻬﻮم ﻋﻠﻤﯽ ﻣﺴﺎﺉﻞ اﻗﺘﺼﺎدی ﻥﺒ ﻮدﻩ اﻥ ﺪ ﺏﻠﮑ ﻪ ﻓﻘ ﻂ ﻗ ﺎدر‬
‫ﺏﻪ دﺳﺖ ﭼﻴﻦ ﮐﺮدن ﻣﻔ ﺎهﻴﻤﯽ "ﺏ ﯽ ارﺕﺒ ﺎط‪ ،‬ذهﻨ ﯽ و ﺏ ﺴﻴﺎر ﻋﺎﻣﻴﺎﻥ ﻪ" از زﻥ ﺪﮔﯽ‬
‫روزﻣﺮﻩ ﺧﻮد ﺷﺪﻩ اﻥﺪ‪ .‬او ﺳ ﭙﺲ اﺿ ﺎﻓﻪ ﺧﻮاه ﺪ ﮐ ﺮد ﮐ ﻪ ﺟﻮاﻣ ﻊ ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﺎیﯽ‬
‫ﻥﻴ ﺰ ﺣﺘ ﯽ ﺏ ﻪ اﻥ ﺪازﻩ ی ی ﮏ ده ﻢ دوران ﭘﻴ ﺸﻴﻦ ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ ﻣﻔﻬ ﻮم ﻋﻠﻤ ﯽ ای ﻦ اﻣ ﺮ‬
‫واﻗ ﻒ ﻥﺒ ﻮدﻩ اﻥ ﺪ‪ .‬ﻣﻄﻤﺌﻨ ًﺎ ﭼﻨ ﻴﻦ ﺕﻮﺿ ﻴﺤﺎت ﻋﺎﻟﻤﺎﻥ ﻪ ی ﯽ ﺏ ﻪ روﺷ ﻦ ﺷ ﺪن ﻣﻄﻠ ﺐ‬
‫ﮐﻤﮑﯽ ﻥﺨﻮاهﺪ ﻥﻤﻮد ﺏﻠﮑ ﻪ ﺏ ﺮﻋﮑﺲ و ﺏ ﻪ ﺧ ﺼﻮص در راﺏﻄ ﻪ ﺏ ﺎ ﻋﻤﻮﻣﻴ ﺖ دادن‬
‫ﻣﺴﺎﺉﻞ ﺟﻮاﻣﻊ ﻗﺮون وﺳﻄﯽ ﮔﻤﺮاﻩ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻥﻴﺰ ﺧﻮاهﺪ ﺏﻮد‪.‬‬

‫‪١٣‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺕﻮﺿﻴﺢ دیﮕﺮی ﮐﻪ ﺏﻪ هﻤ ﻴﻦ اﻥ ﺪازﻩ ﻋﺠﻴ ﺐ اﺳ ﺖ از ﻃ ﺮف ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر اﺷ ﻤﻮﻟﺮ‬

‫در ﻣﻘﺎﻟﻪ ی ﻣﺬﮐﻮر اراﺉﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬او ﻋﻠﺖ ﺕﻮﺿ ﻴﺤﺎت ذی ﻞ را در ه ﺮج و ﻣ ﺮج‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺣﺎﮐﻢ ﻣﯽ ﺏﻴﻨﺪ‪:‬‬
‫"ﺏ ﺮای ﻗ ﺮون ﻣﺘﻤ ﺎدی اﻥ ﺴﺎن ﺏ ﺎ اﻥ ﻮاع ﻣﺨﺘﻠ ﻒ و ﺟﺪاﮔﺎﻥ ﻪ ی ﺣﻘ ﺎیﻖ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎد ﺧ ﺼﻮﺹﯽ رو ﺏ ﻪ رو ﺏ ﻮدﻩ اﺳ ﺖ و ﻗ ﺎدر ﺏ ﻪ ﺷ ﺮح ﺏﻌ ﻀﯽ از‬
‫ایﻦ ﻣﻔﺎهﻴﻢ و ﺣﻞ ﭘﺎرﻩ یﯽ از ﻣﺴﺎﺉﻞ در ﻗﺎﻟﺐ ﻗﻮاﻥﻴﻦ و اﺧﻼﻗﻴ ﺎت ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ای ﻦ‬
‫واﻗﻌﻴ ﺖ ه ﺎی اﻗﺘ ﺼﺎدی ﭘﺮاﮐﻨ ﺪﻩ و ﻏﻴﺮواﺏ ﺴﺘﻪ ﻓﻘ ﻂ هﻨﮕ ﺎﻣﯽ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺴﺘﻨﺪ ﺏ ﻪ‬
‫ﺷ ﮑﻞ ﻣﻨ ﺴﺠﻢ اراﺉ ﻪ ﮔﺮدﻥ ﺪ ﮐ ﻪ ﻣ ﺴﺎﺉﻞ اﻗﺘ ﺼﺎدی اهﻤﻴ ﺖ ﺏ ﯽ ﻥﻈﻴ ﺮی در ادارﻩ ی‬
‫اﻣ ﻮر دوﻟ ﺖ ه ﺎ ﭘﻴ ﺪا ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬از ﻗ ﺮن ‪ ١٧‬ﺕ ﺎ ‪ ،١٩‬زﻣ ﺎﻥﯽ ﮐ ﻪ ﻣ ﺴﺎﺉﻞ اﻗﺘ ﺼﺎدی‬
‫ﻣﺸﻐﻠﻪ ی ذهﻨﯽ ﺏﺴﻴﺎری از ﻣﺘﻔﮑﺮیﻦ ﺷﺪﻩ ﺏﻮد‪ ،‬ﺁﻣﻮزش ﻗﻮاﻥﻴﻦ ﺣ ﺎﮐﻢ ﺏ ﺮ ﺁن‪ ،‬در‬
‫داﻥ ﺸﮕﺎﻩ ه ﺎ‪ ،‬ﺏ ﻪ ﺷ ﮑﻞ ی ﮏ ﺿ ﺮورت ﺕﺠﻠ ﯽ ﮐ ﺮد‪ .‬در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل در ﻗ ﺮن ‪ ١٨‬ﺏ ﻪ‬
‫هﻤﺖ ﺏﺮﺧﯽ از ﻣﻬﻢ ﺕﺮیﻦ ﻣﺘﻔﮑﺮان ﺁن زﻣﺎن و ﺕﮑﺎﻣﻞ ﺕﻔﮑﺮ ﻋﻠﻤﯽ ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر ﮐﻠ ﯽ‪،‬‬
‫رواﺏﻂ و ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ دروﻥﯽ ﺏﻴﻦ واﻗﻌﻴﺖ هﺎ و یﺎﻓﺘﻪ ه ﺎی اﻗﺘ ﺼﺎدی ایﺠ ﺎد ﮔﺮدی ﺪ و‬
‫ﺳﻴ ﺴﺘﻢ ﻣ ﺴﺘﻘﻞ و ﻣﻨ ﺴﺠﻤﯽ‪ ،‬ﺷ ﺎﻣﻞ ﻣﻔ ﺎهﻴﻢ ﻣﺸﺨ ﺼﯽ و اﺳﺎﺳ ﯽ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﭘ ﻮل‪،‬‬
‫دادوﺳﺘﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻣﻠﯽ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺉﻞ اﻗﺘﺼﺎدی‪ ،‬ﮐﺎر و ﺕﻘﺴﻴﻢ ﮐﺎر ﺏ ﻪ وﺟ ﻮد ﺁﻣ ﺪ‪ .‬از ﺁن‬
‫زﻣﺎن ﺏ ﻪ ﺏﻌ ﺪ ﻥﻈﺮی ﻪ ه ﺎی اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ی ﮏ ﻋﻠ ﻢ ﻣ ﺴﺘﻘﻞ ﺏ ﻪ ﺣﻴ ﺎت ﺧ ﻮد‬
‫اداﻣﻪ دادﻩ اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﺏﺎ ﺧﻼﺹ ﻪ ﮐ ﺮدن ﻣﻄﺎﻟ ﺐ ﻃ ﻮﻻﻥﯽ ﺏ ﺎﻻ ﺏ ﻪ ای ﻦ ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﻣ ﯽ رﺳ ﻴﻢ ﮐ ﻪ ﻥﻈﺮی ﺎت و‬
‫ﻣﺴﺎﺉﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻗﺘﺼﺎدی ﺏﻪ ﺷ ﮑﻞ ﭘﺮاﮐﻨ ﺪﻩ‪ ،‬ﺣ ﺪاﻗﻞ ﺏ ﺮای ﻣ ﺪﺕﯽ ﺏ ﺪون اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ی‬
‫ﻣﻌﻴﻨﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺏﻌ ﺪ ﻥﺎﮔﻬ ﺎن ﺏ ﻪ ﻣﺤ ﺾ ای ﻦ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﻣ ﺪیﺮیﺖ و ادارﻩ ی‬
‫اﻣ ﻮر دوﻟ ﺖ‪ -‬ﻣﻨﻈ ﻮر اﻣ ﻮر ﺣﮑ ﻮﻣﺘﯽ اﺳ ﺖ‪ -‬اﺣﺘﻴ ﺎج ﭘﻴ ﺪا ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ ،‬در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ‬
‫ﺕﺪریﺲ ﺁن در داﻥﺸﮕﺎﻩ هﺎ ﺿﺮوری ﺷﺪﻩ و ﻣﺴﺎﺉﻞ ﻣﺬﮐﻮر ﺟﻤ ﻊ ﺁوری ﺷ ﺪﻩ و ﺏ ﻪ‬

‫‪١٤‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫داﻥ ﺸﺠﻮیﺎن ﺁﻣ ﻮزش دادﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ ﺏﺮداﺷ ﺘﯽ هﻤﺎﻥ ﺎ ﻥﻤﻮﻥ ﻪ ی ﺕﻔﮑ ﺮ ی ﮏ‬
‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر داﻥﺸﮕﺎﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ اﺏﺘﺪا ﺏﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت دوﻟﺖ‪ ،‬ﮐﺮﺳﯽ اﺳ ﺘﺎدی‬
‫داﻥﺸﮕﺎﻩ ﮐﻪ ﺏﺎیﺪ ﺕﻮﺳﻂ یﮏ داﻥ ﺸﻤﻨﺪ ﻋﻈ ﻴﻢ اﻟ ﺸﺄن ُﭘ ﺮ ﺷ ﻮد ﺏ ﻪ وﺟ ﻮد ﻣ ﯽ ﺁی ﺪ و‬
‫ﺳ ﭙﺲ ﻋﻠ ﻢ ﻣﺮﺏﻮﻃ ﻪ و ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﺁن ﮐ ﺸﻒ ﺧﻮاه ﺪ ﺷ ﺪ‪ .‬درﻏﻴ ﺮ ای ﻦ ﺹ ﻮرت ای ﻦ‬
‫اﺳﺘﺎد ﻣﺤﺘﺮم داﻥﺸﮕﺎﻩ ﭼﻪ ﺏﺎیﺪ ﺕﺪریﺲ ﮐﻨﺪ؟ ﺁیﺎ ﺧﻮاﻥﺪن ایﻦ ﻣﻄﻠ ﺐ‪ ،‬ﻣ ﺎ را ﺏ ﻪ ی ﺎد‬
‫داﺳﺘﺎﻥﯽ درﺏﺎرﻩ ی ﻣﻘﺎم ریﺎﺳﺖ اﻣﻮر درﺏﺎر ﻥﻤﯽ اﻥﺪازد ﮐﻪ اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺖ ﺳ ﻠﻄﻨﺖ‬
‫ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺕﺎ اﺏﺪ اداﻣﻪ ﺧﻮاهﺪ یﺎﻓ ﺖ‪ ،‬ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ ﺏ ﺪون ﭘﺎدﺷ ﺎﻩ او ﻗ ﺎدر ﺏ ﻪ اﻣ ﻮر ﻣﻌ ﺎش‬
‫ﻥﺨﻮاهﺪ ﺏﻮد؟ در ﻥﺘﻴﺠﻪ ﻣﺎهﻴﺖ اﻣﻮر ﭼﻨﻴﻦ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﭘﺪی ﺪار ﮔ ﺸﺖ زی ﺮا‬
‫ادارﻩ ی اﻣ ﻮر ﺣﮑ ﻮﻣﺘﯽ دوﻟ ﺖ ه ﺎی ﺟﺪی ﺪ ﺏ ﺪان ﻥﻴ ﺎز داﺷ ﺘﻨﺪ‪ .‬ﺏ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت دیﮕ ﺮ‬
‫ﺹ ﺪور ﺏ ﺮگ درﺧﻮاﺳ ﺖ از ﻃ ﺮف ﻗ ﺪرت ه ﺎی ﺟﻬ ﺎﻥﯽ ﺷﻨﺎﺳ ﻨﺎﻣﻪ و ی ﺎ ﻥ ﺸﺎﻥﻪ ی‬
‫ﺕﻮﻟﺪ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻃﺮز ﺕﻔﮑﺮی اﻟﺤﻖ ﺷﺎیﺴﺘﻪ ی هﻤﺎن ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎی‬
‫اﻣﺮوزی اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻥ ﻮﮐﺮان داﻥ ﺸﻤﻨﺪ ﺣﮑﻮﻣ ﺖ ه ﺎ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﺕﻘﺎﺿ ﺎی ﺁن ه ﺎ و در ه ﺮ ﺟﻬﺘ ﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﺎد‬
‫ﺏﻮزد‪ ،‬داﻥﺸﻤﻨﺪاﻥﻪ ﻃﺮح هﺎی ﻣﺎﻟﻴﺎﺕﯽ و ﺕﻌﺮﻓﻪ یﯽ ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ ،‬ﮐﺴﺎﻥﯽ ﮐﻪ ﺏ ﻪ هﻨﮕ ﺎم‬
‫ﺟﻨ ﮓ ﺏ ﻪ ﮐﻔﺘﺎره ﺎی واﻗﻌ ﯽ ﻣﺒ ﺪل ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ و ﺷ ﻮویﻨﻴﺰم و ﺕﻨﻔ ﺮ ﻣﻠ ﯽ و‬
‫ﺧﻮﻥﺨﻮاری روﺷﻦ ﻓﮑﺮاﻥﻪ ﺕﺒﻠﻴ ﻎ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ ،‬ﭼﻨ ﻴﻦ اﻓ ﺮاد ﭘ ﺴﺘﯽ ﺏ ﻪ ﺁﺳ ﺎﻥﯽ ﺕ ﺼﻮر‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺕﻘﺎﺿﺎهﺎی ﻣﺎﻟﯽ دوﻟﺖ هﺎ و ﺧﻴﺎل ﭘﺮدازی هﺎی ﻣ ﺎﻟﯽ ﺁﻥ ﺎن و ی ﺎ ﺕﺄیﻴ ﺪ‬
‫ﻗﺪرت هﺎی ﮐﻨﻮﻥﯽ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﺕﺎ از ﻣﻴﺎن هﻴﭻ و ﭘﻮچ یﮏ ﺷﺒﻪ ﻋﻠﻤﯽ ایﺠﺎد ﮔ ﺮدد‪.‬‬
‫ﺏ ﺮای ﺁن ﻋ ﺪﻩ از ﻣ ﺎ ﮐ ﻪ در ﺧ ﺪﻣﺖ دوﻟ ﺖ ﻥﻴ ﺴﺘﻴﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ ﺏﺮداﺷ ﺖ ه ﺎیﯽ ایﺠ ﺎد‬
‫ﻣ ﺸﮑﻼت ﻣﺘﻌ ﺪدی ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬ﻋ ﻼوﻩ ﺏ ﺮ هﻤ ﻪ ی ای ﻦ ه ﺎ‪ ،‬ﺕﻮﺿ ﻴﺤﺎت داﻥ ﺸﻤﻨﺪان‬
‫ﺏﻮرژوازی ﻓﻘﻂ ﻣﺴﺄﻟﻪ ی دیﮕﺮی را ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﭼ ﻪ اﺕﻔ ﺎﻗﯽ در ﻗ ﺮن ‪ ١٧‬رخ‬
‫داد ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺸﺖ دوﻟﺖ هﺎی ﺟﺪیﺪ –ﺏﺎ ﺕﻮﺟﻪ ﺏﻪ ﮔﻔﺘﻪ هﺎی ﭘﺮوﻓﺴﻮر اﺷ ﻤﻮﻟﺮ‪-‬‬

‫‪١٥‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻥﺎﮔﻬﺎن ﺏﻪ ﺹﺮاﺣﺖ ﺕﻐﻴﻴﺮ و ایﺠﺎد ﻗﻮاﻥﻴﻦ ﺧﺎﺹ ﯽ ﺏ ﺮ ﻃﺒ ﻖ اﺹ ﻮل ﻋﻠﻤ ﯽ اﻓﺘﺎدﻥ ﺪ؟‬

‫در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺹﺪهﺎ ﺳﺎل ﺏﻮد ﮐﻪ دوﻟﺖ هﺎ ﺏﺎ هﻤﺎن ﺷ ﻴﻮﻩ ه ﺎی ﻗ ﺪیﻤﯽ از ﻋﻬ ﺪﻩ ی‬
‫ادارﻩ ی اﻣ ﻮر ﺏ ﺮ ﻣ ﯽ ﺁﻣﺪﻥ ﺪ‪ .‬ﺁی ﺎ در ای ﻦ ﺟ ﺎ واﻗﻌﻴ ﺖ ﺏ ﺮﻋﮑﺲ ﻥ ﺸﺎن دادﻩ ﻥ ﺸﺪﻩ‬
‫اﺳ ﺖ؟ و ﺁی ﺎ ای ﻦ درﺳ ﺖ ﻥﻴ ﺴﺖ ﮐ ﻪ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﺟﺪی ﺪ ﺧﺰاﻥ ﻪ ی دوﻟ ﺖ ه ﺎی ﺣ ﺎﮐﻢ‬
‫ﻓﻘﻂ ﻋﻮاﻗﺐ ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺕﻐﻴﻴﺮات ﻋﻈﻴﻢ ﺕﺎریﺨﯽ در اواﺳﻂ ﻗ ﺮن ‪ ١٨‬ﺏ ﻮد ﮐ ﻪ ﺧ ﻮد ای ﻦ‬
‫اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ اﺹﻠﯽ ﺕﻮﻟﺪ ﻋﻠﻢ ﺟﺪیﺪ اﻗﺘﺼﺎد ﮔﺸﺖ؟‬
‫ﺧﻼﺹﻪ ﮐﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺕﻨﻬﺎ ﺣﺮﻓﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺕﻮان زد ایﻦ اﺳﺖ ﮐ ﻪ ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎی داﻥ ﺸﻤﻨﺪ‬
‫ﻣ ﺎ ﻣﻮﺿ ﻮع ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد را ﺕﻮﺿ ﻴﺢ ﻥﻤ ﯽ دهﻨ ﺪ و ﻣﻬ ﻢ ﺕ ﺮ از ﺁن ﻣ ﺸﺨﺺ‬
‫ﻥﻤﯽ ﻥﻤﺎیﻨﺪ ﮐﻪ ایﻦ ﻋﻠﻢ ﭼﺮا و ﭼﮕﻮﻥﻪ ﺁﻏﺎز ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١٦‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‪:‬‬

‫ﮐﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬

‫در ه ﺮ ﺹ ﻮرت ﻣ ﺎ ﺏﺎی ﺪ از ی ﮏ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ﻣﻄﻤ ﺌﻦ ﺏﺎﺷ ﻴﻢ و ﺁن ای ﻦ ﮐ ﻪ در ﺕﻤ ﺎم‬

‫ﺕﻌﺎریﻔﯽ ﮐﻪ از ﭘﺮوﻓﺴﻮرهﺎی ﺏﻮرژوازی ﻥﻘﻞ ﮐ ﺮدیﻢ هﻤ ﻮارﻩ ﺏ ﻪ "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ"‬
‫اﺷﺎرﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻔﻬﻮم اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ ﭘﺎی ﻪ و ﺏﻨﻴ ﺎد ﺕﻤ ﺎم ﺁﺛ ﺎر اﻗﺘ ﺼﺎدی اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ‬
‫ﻥﻤﺎیﻨ ﺪﮔﺎن رﺳ ﻤﯽ ای ﻦ ﻋﻠ ﻢ ﻥﻮﺷ ﺘﻪ اﻥ ﺪ‪ .‬ﺣ ﺎل ﺏﺒﻴﻨ ﻴﻢ ای ﻦ "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" واﻗﻌ ًﺎ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟ ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺏﻮﺧﺮ‪ ٢٥‬در ﮐﺘ ﺎب ﺧ ﻮد "ﻇﻬ ﻮر اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﮐ ﻪ از ﺷ ﻬﺮت‬
‫ﺏﺴﻴﺎری در ﺁﻟﻤﺎن و ﺧﺎرج ﮐﺸﻮر ﺏﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﭼﻨ ﻴﻦ اﻃﻼﻋ ﺎﺕﯽ در اﺧﺘﻴ ﺎر ﻣ ﺎ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺬارد‪.‬‬
‫"ﺕﻤﺎم ﺕ ﺪاﺏﻴﺮ‪ ،‬ﺕﺮﺕﻴﺒ ﺎت ﻓﺮﺁیﻨ ﺪهﺎیﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ ﺕ ﺎ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت‬
‫ﻣﺮدم را ﺏﺮﻃﺮف ﺳﺎزﻥﺪ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ را ﺕ ﺸﮑﻴﻞ ﻣ ﯽ دهﻨ ﺪ‪ .‬اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ‬
‫ﺕﻌﺪاد ﺏﯽ ﺷﻤﺎری ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ه ﺎی اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻨﻔ ﺮدی ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد ﮐ ﻪ از ﻃﺮی ﻖ‬
‫ﺕﺠﺎرت ﺏﺎ هﻢ ارﺕﺒﺎط داﺷﺘﻪ و از ﻃﺮی ﻖ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﺏ ﻪ ه ﻢ واﺏ ﺴﺘﻪ اﻥ ﺪ‪ .‬ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ ه ﺮ‬
‫ی ﮏ وﻇ ﺎیﻒ ﻣﺸﺨ ﺼﯽ را ﺏ ﺮای دیﮕ ﺮان اﻥﺠ ﺎم ﻣ ﯽ ده ﺪ و در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل اﻥﺘﻈ ﺎر‬
‫‪٢٦‬‬
‫اﺟﺮای وﻇﺎیﻔﯽ را از ﻃﺮف ﺏﻘﻴﻪ ی ﻗﺴﻤﺖ هﺎ دارد"‪.‬‬

‫‪Bucher -٢٥‬‬
‫‪ -٢٦‬ﻣﺘﻦ ﺏﺎﻻ از ﮐﺘ ﺎب "ﺕﮑﺎﻣ ﻞ اﻗﺘ ﺼﺎدی" اﺛ ﺮ ﮐ ﺎرل ﺏ ﻮﺧﺮ )ﻥﻴﻮﻳ ﻮرک‪ .‬ﻩ‪ .‬هﻮﻟ ﺖ و ﺵ ﺮﮐﺎء‪،‬‬
‫‪ (١٩٠٤‬ﺏﻪ ﺕﺮﺟﻤﻪ ی س‪ .‬ﻣﻮرﻟﯽ وﻳﮑﺖ ﺹﻔﺤﻪ ‪ ٣٨‬ﺁوردﻩ ﺵﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬از ﺁن ﺟﺎ ﮐﻪ ﺏﻪ وﻳ ﮏ ﻣﻨﺘ ﯽ‬

‫‪١٧‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫"اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ ﺕﻤ ﺎم ﺷ ﻴﻮﻩ ه ﺎ و ﻓﺮﺁیﻨ ﺪهﺎیﯽ را ﮐ ﻪ ﺏ ﺮای رﻓ ﻊ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﮐﺎﻣ ﻞ‬

‫یﮏ ﻣﻠﺖ اﺕﺨﺎذ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬درﺏﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪ .‬ایﻦ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ ﺧﻮد ﺏﻪ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ هﺎی‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی ﺟﺪاﮔﺎﻥﻪ ی واﺏﺴﺘﻪ ﺏﻪ یﮑﺪیﮕﺮ ﺕﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻠﺖ ای ﻦ واﺏ ﺴﺘﮕﯽ ﺏ ﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮ ﮐﺪام از ﺁن هﺎ ﻋﻬﺪﻩ دار اﻥﺠﺎم وﻇﺎیﻒ ﻣﻌﻴﻨﯽ ﺏﺮای ﺏﻘﻴﻪ ی‬
‫ﻗ ﺴﻤﺖ ه ﺎ اﺳ ﺖ و اﻥﺘﻈ ﺎر اﻥﺠ ﺎم وﻇ ﺎیﻒ ﻣﻌﻴﻨ ﯽ را ﺕﻮﺳ ﻂ ﺏﻘﻴ ﻪ ی ﺏﺨ ﺶ ه ﺎی‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی دارد‪".‬‬
‫ﺣﺎل ﺏﻴﺎﺉﻴﺪ ﭼﻨﻴﻦ "ﺕﻌﺮیﻒ" ﻋﺎﻟﻤﺎﻥﻪ ﺉﯽ را ﺏﻪ زﺏﺎن ﺳﺎدﻩ و ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺧ ﻮد ﺏﻴ ﺎن‬
‫ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫اﺏﺘﺪا وﻗﺘﯽ ﺏﺎ "ﺕﻤﺎم ﺷﻴﻮﻩ هﺎ و ﻓﺮایﻨ ﺪهﺎﺉﯽ" ﮐ ﻪ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﮐﺎﻣ ﻞ ی ﮏ ﻣﻠ ﺖ را‬
‫ﺏﺮﻃﺮف ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ ،‬رو ﺏﻪ رو ﻣﯽ ﺷﻮیﻢ ﻃﺒﻴﻌﺘ ًﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺕﺼﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﮐ ﻪ ﻣ ﺮاد از‬
‫ﺁن ﻋﺒ ﺎرت از در ﻥﻈ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﺕﻤ ﺎﻣﯽ ﭼﻴﺰه ﺎیﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ در دﻥﻴ ﺎ و زی ﺮ ﺳ ﻘﻒ‬
‫ﺁﺳﻤﺎن وﺟ ﻮد دارد‪ .‬یﻌﻨ ﯽ در ﻥﻈ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ه ﺎ‪ ،‬ﮐﺎرﮔ ﺎﻩ ه ﺎ‪ ،‬ﮐ ﺸﺎورزی و‬
‫داﻣ ﺪاری اﻥﺒﺎره ﺎ و راﻩ ﺁه ﻦ و ه ﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ ﮐﻠﻴ ﺴﺎهﺎ و ﻣﺮاﮐ ﺰ ﭘﻠ ﻴﺲ‪ ،‬ﺏﺮﻥﺎﻣ ﻪ ه ﺎی‬
‫ﺏﺎﻟ ﻪ‪ ،‬دﻓﺘﺮه ﺎی ﻣﺨ ﺼﻮص ازدواج و ی ﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌ ﺎت ﻥﺠ ﻮﻣﯽ‪ ،‬اﻥﺘﺨﺎﺏ ﺎت ﻣﺠﻠ ﺲ‪،‬‬
‫اﻥﺠﻤﻦ هﺎی ﮔﻴﺎﻩ ﺧﻮاران‪ ،‬ﻣﺴﺎﺏﻘﺎت ﺷ ﻄﺮﻥﺞ‪ ،‬ﻥﻤﺎی ﺸﮕﺎﻩ ﺣﻴﻮاﻥ ﺎت‪ ،‬اﻣ ﻮر ﻣﺮﺏ ﻮط‬
‫ﺏ ﻪ دوﺉ ﻞ ﺏ ﻴﻦ اﻓ ﺮاد و ﻏﻴ ﺮﻩ و ﻏﻴ ﺮﻩ‪ -‬ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ هﻤ ﻪ ی ای ﻦ ﭼﻴﺰه ﺎ یﻌﻨ ﯽ زﻥﺠﻴ ﺮ‬
‫ﺏﯽ اﻥﺘﻬﺎیﯽ از "ﺕﻤﺎم ﻓﺮﺁیﻨﺪهﺎ و ﺕﺪاﺏﻴﺮ" اﻣﺮوزﻩ ﺏ ﻪ ﺧ ﺪﻣﺖ "رﻓ ﻊ ﻥﻴﺎزه ﺎی ی ﮏ‬
‫ﻣﻠﺖ" ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻥﺪ‪ .‬در ﻥﺘﻴﺠﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ ﺕﻤ ﺎﻣﯽ ﺁن ﭼ ﻪ را ﮐ ﻪ ﺏ ﻴﻦ ﺟﻬ ﻨﻢ و‬
‫ﺏﻬ ﺸﺖ اﺳ ﺖ درﺏ ﺮ ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد و ﺏ ﺎﻟﻄﺒﻊ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏﻨ ﺎ ﺏ ﻪ ی ﮏ اﺹ ﻄﻼح ﻻﺕﻴﻨ ﯽ ﻋﻠ ﻢ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮل "هﻤﻪ ﭼﻴﺰهﺎ و ﻏﻴﺮﻩ" ﺧﻮاهﺪ ﺏﻮد‪.‬‬

‫را ﮐﻪ اﻥﺪازﻩ ی ﮐ ﺎﻓﯽ ﻣ ﺒﻬﻢ ه ﺴﺖ‪ ،‬ﭘﻴﭽﻴ ﺪﻩ ﺕ ﺮ ﺏ ﺎزﮔﻮ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ ﻣﺘ ﺮﺟﻢ ﺵﺨ ﺼًﺎ ﺧ ﻮد ﺁن ﻣ ﺘﻦ را از‬
‫زﺏﺎن اﺹﻠﯽ ﺏﺪﻳﻦ ﺹﻮرت ﺏﻪ زﺏﺎن اﻥﮕﻠﻴﺴﯽ در ﺁوردﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١٨‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﭼﻨ ﻴﻦ ﺕﻌﺮی ﻒ ﺁزاد ﻣﻨ ﺸﺎﻥﻪ ی ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﻻیﭙﺰیﮕ ﯽ ﻣ ﺎ ﻣﻄﻤﺌﻨ ًﺎ ﺏﺎی ﺪ در ﺟ ﺎیﯽ‬
‫ﻣﺤ ﺪود ﮔ ﺮدد‪ .‬ای ﻦ اﺣﺘﻤ ﺎل را در ﻥﻈ ﺮ ﺏﮕﻴ ﺮیﻢ ﮐ ﻪ او از "ﺕﻤ ﺎم ﺷ ﻴﻮﻩ ه ﺎ و‬
‫ﻓﺮﺁیﻨﺪهﺎ" ﻓﻘﻂ ﺁن هﺎیﯽ ﮐﻪ در ﺟﻬﺖ رﻓﻊ اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت ﻣﺎدی یﮏ ﻣﻠﺖ ﺏﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬یﺎ اﮔﺮ دﻗﻴﻖ ﺕ ﺮ ﺏﮕ ﻮﺉﻴﻢ ﻣﻨﻈ ﻮر رﻓ ﻊ ﺁن اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﺏ ﺸﺮی اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ از‬
‫ﻃﺮیﻖ اﺷﻴﺎی ﻣﺎدی ﺏﺮﻃﺮف ﻣﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺣﺘ ﯽ در ای ﻦ ﺹ ﻮرت ﻥﻴ ﺰ ﺕﻌﺮی ﻒ ﻣ ﺬﮐﻮر‬
‫ﺏ ﺴﻴﺎر ﮐﻠ ﯽ ﺏ ﻮدﻩ و ﻣﻤﮑ ﻦ اﺳ ﺖ ﻣﻔﻬ ﻮم ﺧ ﻮد را از دﺳ ﺖ ﺏﺪه ﺪ‪ .‬در ه ﺮ ﺣ ﺎل ﻣ ﺎ‬
‫ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﺏﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ایﻦ ﺕﻌﺮیﻒ راﻩ ﺧﻮد را ﭘﻴﺪا ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺕﻤﺎم اﻥﺴﺎن هﺎ ﺏﺮای زﻥﺪﻩ ﻣﺎﻥﺪن اﺣﺘﻴﺎج ﺏ ﻪ ﻏ ﺬا‪ ،‬ﺁب‪ ،‬ﺳ ﺮﭘﻨﺎﻩ و ﺣ ﺪاﻗﻞ هﻨﮕ ﺎم‬
‫ﺳﺮﻣﺎ اﺣﺘﻴﺎج ﺏﻪ ﻟﺒﺎس دارﻥﺪ‪ .‬ﻋﻼوﻩ ﺏﺮ ایﻦ هﺎ ﺏﺮای ﮔﺬراﻥﺪن زﻥﺪﮔﯽ روزﻣ ﺮﻩ ﺏ ﻪ‬
‫ﻣﻘ ﺪاری ﻟ ﻮازم ﺧﺎﻥ ﻪ ﻣﺤﺘﺎﺟﻨ ﺪ‪ .‬ای ﻦ ﮔﻮﻥ ﻪ اﺷ ﻴﺎء ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥﻨ ﺪ ﺏ ﻪ ﺹ ﻮرت ﺧ ﺎم ی ﺎ‬
‫ﺕﺼﻔﻴﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻥﺎدر و یﺎ ﻓﺮاوان ﺏﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬در هﺮ ﺹﻮرت وﺟﻮد هﻤﻪ ی ایﻦ هﺎ ﺏﺮای‬
‫زﻥﺪﮔﯽ هﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ی ﺏﺸﺮی ﺿ ﺮوری اﺳ ﺖ‪ .‬و ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ای ﻦ‪ ،‬ای ﻦ اﺷ ﻴﺎء ﺏﺎی ﺪ ﻣﺮﺕﺒ ًﺎ‬
‫ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺷﻮﻥﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺏﻪ ﻣ ﺼﺪاق ی ﮏ ﻣﺜ ﻞ‪ ،‬ﻣ ﺮغ ﺏﺮی ﺎن ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ ﺳ ﻮی ده ﺎن ﻣ ﺎ‬
‫ﭘﺮواز ﻥﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ در ﻃﻮل ﺕﻤﺎم ﻣﺮاﺣ ﻞ ﺕﻤ ﺪن ﺏ ﺸﺮی‪ ،‬اﺷ ﻴﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔ ﯽ از‬
‫هﺮ دﺳﺖ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﮐﻪ اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ذهﻨﯽ وی را ﻣﺮﺕﻔﻊ ﻣﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ‪،‬‬
‫ﻣﻮﺟ ﺐ ﺷ ﺎدﻣﺎﻥﯽ و ﻟ ﺬت وی ﻣ ﯽ ﺷ ﺪﻩ و ی ﺎ ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﺣﻤﺎی ﺖ او در ﻣﻘﺎﺏ ﻞ دﺷ ﻤﻦ‬
‫ﻣﯽ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺒﺎس هﺎی ﺟﻨﮕﯽ اﻗﻮام دوران ﺏﺮﺏﺮیﺖ‪ ،‬ﺕﻴﺮوﮐﻤ ﺎن ه ﺎی ﺁن ه ﺎ و‬
‫یﺎ ﻣﺠﺴﻤﻪ هﺎی ﺧﺪایﺎﻥﺸﺎن از ﻗﺒﻴﻞ ﭼﻨﺎن اﺷﻴﺎیﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ایﻦ روزﮔﺎران ﻣ ﺎ از‬
‫ﮐﺎﻻه ﺎی ﻟ ﻮﮐﺲ‪ /‬ﮐﻠﻴ ﺴﺎ‪ /‬ﺕﻔﻨ ﮓ و ی ﺎ زیﺮدری ﺎیﯽ ﺏ ﺮای ﺁن ﻣﻨﻈﻮره ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﺏﺮای ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺕﻤﺎﻣﯽ ایﻦ اﺷ ﻴﺎء ﻣ ﺎ ﺏ ﻪ ﻣ ﻮاد ﻣﺨﺘﻠﻔ ﯽ ﮐ ﻪ در ﻃﺒﻴﻌ ﺖ یﺎﻓ ﺖ‬
‫ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ و اﺏﺰاره ﺎی ﮔﻮﻥ ﺎﮔﻮن ﺏ ﺮای ﺕﺒ ﺪیﻞ ای ﻦ ﻣ ﻮاد ﺏ ﻪ اﺷ ﻴﺎی ﻣ ﻮرد ﻥﻈ ﺮ‬
‫ﻣﺤﺘﺎج هﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ایﻦ ﻣ ﻮاد ﻥﻈﻴ ﺮ ﺳ ﻨﮓ‪ ،‬ﭼ ﻮب‪ ،‬ﻓﻠ ﺰات‪ ،‬ﻣ ﺰارع و ﻏﻴ ﺮﻩ از ﻃﺮی ﻖ‬

‫‪١٩‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫زﻣﻴﻦ و ﺕﻮﺳﻂ ﮐﺎر اﻥﺴﺎﻥﯽ ﺏﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ ﺁیﺪ‪ .‬اﺏﺰار ﻣﻮرد ﻥﻴﺎز در ایﻦ ﻓﺮایﻨﺪهﺎ ﻥﻴﺰ‬
‫ﻣﺤﺼﻮل ﮐﺎر اﻥﺴﺎن هﺎ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺏﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺕﻌﺮیﻒ هﺎی ﻥﺎﭘﺨﺘﻪ و ﺧﺎﻣﯽ اﮐﺘﻔ ﺎ ورزی ﻢ‪ ،‬اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﻣﻠﯽ را ایﻦ ﮔﻮﻥﻪ ﺧﻮاهﻴﻢ دیﺪ‪ .‬هﺮ ﻣﻠﺘﯽ ﺏﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ از ﻃﺮیﻖ ﮐ ﺎر و‬
‫ﺹ ﺮف ﻥﻴ ﺮوی ﺧ ﻮیﺶ ﻣﻘ ﺪار ﻣﻌﻴﻨ ﯽ از اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﺧ ﻮد را ﻥﻈﻴ ﺮ ﻏ ﺬا‪ ،‬ﻟﺒ ﺎس‪،‬‬
‫ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬وﺳ ﺎﺉﻞ ﺧﺎﻥ ﻪ‪ ،‬زیﻨ ﺖ ﺁﻻت‪ ،‬اﺳ ﻠﺤﻪ‪ ،‬ﺁﺛ ﺎر هﻨ ﺮی و ه ﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ اﺏ ﺰار‬
‫ﺿﺮوری و ﻣﻮاد ﻻزم ﺏﺮای ﺕﻬﻴﻪ ی اﺷﻴﺎی ﻣﺬﮐﻮر ﺏﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ ﺁورد‪ .‬روﺷ ﯽ را‬
‫ﮐﻪ هﺮ ﻣﻠﺖ ﺏﺮای ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ای ﻦ ﮐﺎﻻه ﺎ اﺕﺨ ﺎذ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ ،‬ﭼﮕ ﻮﻥﮕﯽ ﺕﻮزی ﻊ ﮐﺎﻻه ﺎ ﺏ ﻴﻦ‬
‫اﻓ ﺮاد ﺟﺎﻣﻌ ﻪ‪ ،‬ﭼﮕ ﻮﻥﮕﯽ ﻣ ﺼﺮف ﺁن ه ﺎ و ﺏ ﺎز ﺕﮑ ﺮار ای ﻦ دور ﻥﺎﮔﺴ ﺴﺘﻨﯽ‪،‬‬
‫"اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" یﮏ ﮐﺸﻮر را درﺏﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﻮق ﺕﻮﺿﻴﺢ ﻣﻌﻨﺎی ﺕﻘﺮیﺒﯽ‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ی اول ﺕﻌﺮیﻒ ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺏﻮﺧﺮ اﺳ ﺖ‪ .‬ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﺏ ﻮﺧﺮ ﺳ ﭙﺲ ﭼﻨ ﻴﻦ اداﻣ ﻪ‬
‫ﻣﯽ دهﺪ‪:‬‬
‫"ای ﻦ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ ﺏ ﻪ ﻥﻮﺏ ﻪ ی ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ ﺕﻌ ﺪاد ﺏ ﯽ ﺷ ﻤﺎری ﺧ ﻂ ﻣ ﺸﯽ ه ﺎی‬
‫اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺟﺪاﮔﺎﻥ ﻪ ی ﯽ ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ای ﻦ ﺕﻘ ﺴﻴﻤﺎت از ﻃﺮی ﻖ ﺕﺠ ﺎرت ﺏ ﻪ ه ﻢ‬
‫واﺏﺴﺘﻪ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻋﻠﺖ ایﻦ واﺏﺴﺘﮕﯽ ﻣﺘﻘﺎﺏﻞ ﺏﻪ ایﻦ ﺧﺎﻃﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮ ی ﮏ از ای ﻦ‬
‫ﺏﺨﺶ هﺎ ﻋﻬﺪﻩ دار اﻥﺠﺎم وﻇ ﺎیﻒ ﻣﻌﻴﻨ ﯽ در ﻗﺒ ﺎل ﺏﻘﻴ ﻪ ی ﺏﺨ ﺶ ه ﺎ ه ﺴﺘﻨﺪ و در‬
‫ﻋﻴﻦ ﺣﺎل اﻥﺘﻈﺎر اﻥﺠﺎم وﻇﺎیﻔﯽ از دیﮕﺮان را دارﻥﺪ‪".‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﻣﺎ ﺏ ﺎ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی دیﮕ ﺮی ﻣﻮاﺟ ﻪ ه ﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺏﻌ ﺪ از ای ﻦ هﻤ ﻪ زﺣﻤ ﺖ در ﺏ ﻪ‬
‫ه ﻢ ﭘﻴﻮﺳ ﺘﻦ ﭘﺪی ﺪﻩ ه ﺎی اﻗﺘ ﺼﺎدی‪ ،‬ای ﻦ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ ﺏ ﻪ ﭼ ﻪ ﻥ ﻮع ﺏﺨ ﺶ ه ﺎی‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻥ ﻪ ﺉ ﯽ ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﺧﻮاه ﺪ ﺷ ﺪ؟ ﻗﺎﻋ ﺪﺕ ًﺎ ﻣ ﺎ ﺏﺎی ﺪ ه ﺮ واﺣ ﺪ ﻣﻨﻔ ﺮد ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ یﻌﻨ ﯽ‬
‫ه ﺮ ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ را در ﻥﻈ ﺮ ﺏﮕﻴ ﺮیﻢ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﺕﻤ ﺎم ﻣﻠ ﺖ ه ﺎی ﻣﺘﻤ ﺪن از ﺕﻌ ﺪاد‬
‫ﺏﯽ ﺷﻤﺎری ﺧﺎﻥﻮادﻩ ﺏﻪ وﺟﻮد ﺁﻣﺪﻩ اﻥﺪ و هﺮ ﺧﺎﻥﻮادﻩ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻋﺪﻩ ی ﮏ "اﻗﺘ ﺼﺎد"‬

‫‪٢٠‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺧﺎﻥﮕﯽ دارد ﮐﻪ ﺏﺪیﻦ ﺕﺮﺕﻴﺐ ﻋﻤﻞ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ ﻣﻘ ﺪار ﻣﻌﻴﻨ ﯽ ﭘ ﻮل از ﻃﺮی ﻖ‬
‫ﮐ ﺎر ﮐ ﺮدن اﻓ ﺮاد ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ و ی ﺎ ه ﺮ روش دیﮕ ﺮی ﺏ ﻪ دﺳ ﺖ ﻣ ﯽ ﺁورد ﮐ ﻪ ﺏ ﺪان‬
‫وﺳ ﻴﻠﻪ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﺧ ﻮد را از ﻥﻈ ﺮ ﻏ ﺬا‪ ،‬ﭘﻮﺷ ﺎک‪ ،‬ﻣ ﺴﮑﻦ و ﻏﻴ ﺮﻩ ﺏﺮﻃ ﺮف‬
‫ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬در واﻗﻊ هﺮﮔﺎﻩ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻴﻢ وﺿﻌﻴﺖ یﮏ ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ را در ﻥﻈ ﺮ ﺏﮕﻴ ﺮیﻢ‪،‬‬
‫ﺏﻼﻓﺎﺹﻠﻪ زن ﺧﺎﻥﻪ‪ ،‬ﺁﺷﭙﺮﺧﺎﻥﻪ‪ ،‬ﮐﺸﻮی ﻟﺒﺎس ه ﺎ و ﺏﭽ ﻪ داری در ذهﻨﻤ ﺎن ﺕ ﺪاﻋﯽ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺎل ﺏﺎ ایﻦ ﺕﻮﺿﻴﺤﺎت ﺁیﺎ ﻣﻨﻈﻮر از ﺕﻘﺴﻴﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ ﺏ ﻪ ﺏﺨ ﺶ ه ﺎی‬
‫ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﭼﻨ ﻴﻦ اﺳ ﺖ؟ ای ﻦ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ﮐﻤ ﯽ ﺏﺎﻋ ﺚ ﻥ ﺎراﺣﺘﯽ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻣ ﺎ در ﺕﻮﺿ ﻴﺢ‬
‫اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ‪ -‬هﻤ ﺎن ﻃ ﻮر ﮐ ﻪ دی ﺪیﻢ‪ -‬اﺏﺘ ﺪا ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐﺎﻻه ﺎیﯽ ﻥﻈﻴ ﺮ ﻣ ﻮاد ﻏ ﺬاﺉﯽ‪،‬‬
‫ﭘﻮﺷ ﺎک‪ ،‬ﻣ ﺴﮑﻦ‪ ،‬اﺏ ﺰار و ﻣ ﻮاد ﮐ ﺎر و ﺕﻤ ﺎم ﭼﻴﺰه ﺎیﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﺮای ﮐ ﺎر و زﻥ ﺪﮔﯽ‬
‫ﻻزﻣﻨﺪ ﺕﻮأﻣ ًﺎ و در راﺏﻄﻪ ﺏﺎ هﻢ ﻣﻄ ﺮح ﮐ ﺮدیﻢ‪ .‬اﺳ ﺎس اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ ﺏﺎی ﺪ ﺏ ﺮ روی‬
‫ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺏﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﯽ در ﺕﻘﺴﻴﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﺏﻪ ﻣﺠﻤﻮع ﺏﺨﺶ ه ﺎی ﮐﻮﭼ ﮏ ﺕ ﺮ و ﺏ ﻪ ﺟ ﺰء‬
‫ﻣﺘ ﺸﮑﻞ ﺁن یﻌﻨ ﯽ ه ﺮ ﺧ ﺎﻥﻮار‪ ،‬ﻣ ﺎ ﺏ ﺎ ﻣ ﺼﺮف ﮐﺎﻻه ﺎی ﺣﺎﺿ ﺮ و ﺁﻣ ﺎدﻩ ﮐ ﻪ ه ﺮ‬
‫ﺧﺎﻥﻮادﻩ در ازای درﺁﻣﺪ ﺧﻮد ﺏﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ ﺁورد رو ﺏﻪ رو هﺴﺘﻴﻢ‪ .‬در اﻗﺘ ﺼﺎد ه ﺮ‬
‫ﺧﺎﻥﻮار‪ ،‬ﻣﻮاد ﻏﺬایﯽ و ﭘﻮﺷﺎک از ﻓﺮوﺷﮕﺎﻩ هﺎ ﺕﺄﻣﻴﻦ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻓﻘ ﻂ در ﻣﻨ ﺎﻃﻖ‬
‫روﺳﺘﺎیﯽ ﺏﺴﻴﺎر ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻥﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ روﺳﺘﺎﺉﻴﺎن اﮐﺜﺮ ﺿ ﺮوریﺎت زﻥ ﺪﮔﯽ ﺧ ﻮد را‬
‫از ﻃﺮیﻖ ﮐﺎر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺧﻮد و ﺧﺎﻥﻮادﻩ ﺷﺎن ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬از ﻃ ﺮف دیﮕ ﺮ‪ ،‬ﺣﺘ ﯽ‬
‫در ﮐﺸﻮرهﺎی ﭘﻴﺶ رﻓﺘﻪ ﺧﺎﻥﻮادﻩ هﺎیﯽ ﭘﻴﺪا ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ ﮐ ﻪ ﺕﻤ ﺎم ﮐﺎﻻه ﺎی ﺹ ﻨﻌﺘﯽ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ را در ﺧﺎﻥﻪ ی ﺧﻮد ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺏﺎﻓﻨ ﺪﮔﺎن و دوزﻥ ﺪﮔﺎن ﺧ ﺎﻥﮕﯽ و‬
‫یﺎ روﺳﺘﺎهﺎیﯽ یﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﻥﺪ ﮐﻪ اﺳﺒﺎب ﺏﺎزی هﺎ و ی ﺎ ﮐﺎﻻه ﺎ ﻥﻈﻴ ﺮ ﺁن از ﻃﺮی ﻖ‬
‫ﺹﻨﺎیﻊ ﺧﺎﻥﮕﯽ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ در دو ﻣﻮرد اﺧﻴﺮ ﻣﯽ داﻥﻴﻢ ﮐ ﻪ ﮐﺎﻻه ﺎی ﺕﻮﻟﻴ ﺪ‬
‫ﺷﺪﻩ در ﺧﺎﻥﻮادﻩ ﺏﻪ ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺕﻌﻠﻖ دارد ﮐ ﻪ در ازای ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐ ﺎﻻ ﺏ ﻪ اﻓ ﺮاد ﺏ ﯽ ﭘ ﻮل‬
‫ﻣﯽ ﭘﺮدازد یﻌﻨﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺕﺮیﻦ ذرﻩ یﯽ از ﮐ ﺎﻻی ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﺷ ﺪﻩ ﺏ ﻪ ﻣ ﺼﺮف ﺷﺨ ﺼﯽ‬

‫‪٢١‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺧﺎﻥﻮادﻩ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐﻨﻨﺪﻩ ی ﺁن ﺏ ﻮدﻩ ﻥﻤ ﯽ رﺳ ﺪ‪ .‬هﻤ ﻴﻦ ﺏﺎﻓﻨ ﺪﮔﺎن ﺏ ﺮای ﺕ ﺄﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﺎیﺤﺘ ﺎج ﺧ ﻮد‪ ،‬ﮐ ﺎﻻی ﺣﺎﺿ ﺮ و ﺁﻣ ﺎدﻩ را ﻥﻈﻴ ﺮ دیﮕ ﺮان از ﻃﺮی ﻖ ﭘﺮداﺧ ﺖ ﻣ ﺰد‬
‫ﺧﻮد ﺧﺮیﺪاری ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺏ ﺎ ﺏﺮرﺳ ﯽ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﺟﻤ ﻼت ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﺏ ﻮﺧﺮ ﮐ ﻪ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﻣﻠﯽ را ﺏﻪ ﺏﺨﺶ هﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺕﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﺪ ﻣﺎ ﺏﻪ ﻥﺘﻴﺠﻪ یﯽ ﻣﺘﻀﺎد ﻣ ﯽ رﺳ ﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺕﻮﻟﻴ ﺪ وﺳ ﺎﺉﻞ زﻥ ﺪﮔﯽ ی ﮏ ﻣﻠ ﺖ ﺏ ﻪ ﻣ ﺼﺮف وﺳ ﺎﺉﻞ زﻥ ﺪﮔﯽ ه ﺮ ﺧ ﺎﻥﻮار ﺕﻘ ﺴﻴﻢ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ -‬ایﻦ ﻋﺒﺎرت ﺏﻪ ﻥﻈﺮ واﻗﻌ ًﺎ ﻥﺎﻣﺮﺏﻮط و ﺏﯽ ﻣﻌﻨﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺏ ﻪ ه ﺮ ﺣ ﺎل ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی دیﮕ ﺮی ﻥﻴ ﺰ ﻣﻄ ﺮح اﺳ ﺖ‪ .‬ﻃﺒ ﻖ ﻥﻈ ﺮ ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﺏ ﻮﺧﺮ‬
‫"ﺏﺨ ﺶ ه ﺎی ﺟﺪاﮔﺎﻥ ﻪ ی اﻗﺘ ﺼﺎدی" ﺏﺎی ﺪ از ﻃﺮی ﻖ "ﺕﺠ ﺎرت ﺏ ﻪ ه ﻢ ﻣﺮﺏ ﻮط‬
‫ﻼ ﺏ ﻪ یﮑ ﺪیﮕﺮ واﺏ ﺴﺘﻪ ﺏﺎﺷ ﻨﺪ"‪ .‬ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ ه ﺮ ﺏﺨ ﺶ ﻋﻬ ﺪﻩ دار‬
‫ﺷ ﻮﻥﺪ‪ "،‬ﺏﺎی ﺪ ﮐ ﺎﻣ ً‬
‫اﻥﺠﺎم وﻇﺎیﻒ ﻣﻌﻴﻨﯽ ﺏﺮای دیﮕﺮ ﺏﺨﺶ هﺎﺳ ﺖ‪" .‬ﻣﻨﻈ ﻮر وی ﭼ ﻪ ﻥ ﻮع ﺕﺠ ﺎرت و‬
‫ﭼﻪ ﻥﻮع واﺏ ﺴﺘﮕﯽ اﺳ ﺖ؟ ﺁی ﺎ ﻣﻨﻈ ﻮر وی رواﺏ ﻂ دوﺳ ﺘﺎﻥﻪ ی ﺏ ﻴﻦ ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ ه ﺎی‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ؟ در ایﻦ ﺹﻮرت‪ ،‬ﺏﻴﻦ ایﻦ رواﺏﻂ ﺏﺎ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ و ی ﺎ ﺏ ﺎ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﻪ‬
‫ﻃ ﻮر ﮐﻠ ﯽ ﭼ ﻪ ارﺕﺒ ﺎﻃﯽ وﺟ ﻮد دارد؟ ﺁی ﺎ ﺏﻬﺘ ﺮ ﻥﻴ ﺴﺖ ﺏ ﺮای ایﺠ ﺎد هﻤ ﺎهﻨﮕﯽ و‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﯽ و ﺹﺮﻓﻪ ﺟﻮیﯽ‪ ،‬رواﺏﻂ ﻣﺒﺎدﻻﺕﯽ ﮐﻤﺘﺮی ﺏﻴﻦ ﺧﺎﻥﻮادﻩ ه ﺎ و هﻤ ﺴﺎیﮕﺎن‬
‫ﺏﺮﻗ ﺮار ﺷ ﻮد؟ هﻤ ﻪ ی زﻥ ﺎن ﺧ ﻮب ﺧﺎﻥ ﻪ دار ﺏ ﻪ واﻗﻌﻴ ﺖ ای ﻦ اﻣ ﺮ ﻣﻌﺘﺮﻓﻨ ﺪ و در‬
‫ﺿﻤﻦ ﺕﺎ ﺁن ﺟ ﺎ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ "واﺏ ﺴﺘﮕﯽ" ﻣﺮﺏ ﻮط ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد ﺏ ﺮای ﻣ ﺎ ﻏﻴﺮﻗﺎﺏ ﻞ ﺕ ﺼﻮر‬
‫اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺏﻔﻬﻤ ﻴﻢ ﭼ ﻪ وﻇ ﺎیﻔﯽ از ﻋﻬ ﺪﻩ ی ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ ی اﺳ ﻤﻴﺖ ﮐ ﻪ ی ﮏ ﻣﺘ ﺼﺪی‬
‫ﺏﺎزﻥﺸﺴﺘﻪ ی ﺏﺎﻥﮏ اﺳﺖ ﺏﺮای ﺧﺎﻥﻮادﻩ ی ﺏﺮاون ﮐﻪ یﮏ ﻣﻌﻠﻢ دﺏﻴﺮﺳﺘﺎن اﺳ ﺖ و‬
‫"ﺏﺮای ﺏﻘﻴﻪ" ﺏﺮ ﻣﯽ ﺁیﺪ‪ .‬ﻇﺎهﺮًا ﺏﺪیﻦ ﺕﺮﺕﻴﺐ ﻣﺎ دﭼﺎر ﺳ ﺮدرﮔﻤﯽ ﺷ ﺪﻩ ای ﻢ و ﺏﺎی ﺪ‬
‫ﻼ ﻣﺘﻔﺎوﺕﯽ ﺏﺮرﺳﯽ ﻥﻤﺎﺉﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع را از زاویﻪ ی ﮐﺎﻣ ً‬
‫ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ ه ﺎی ﻣﺨﺘﻠ ﻒ اﺣﺘﻤ ﺎ ًﻻ ﻥﻤ ﯽ ﺕﻮاﻥﻨ ﺪ ﺁن "ﺏﺨ ﺶ ه ﺎی ﮐﻮﭼ ﮏ اﻗﺘ ﺼﺎدی‬
‫ﺏﺎﺷ ﻨﺪ ﮐ ﻪ "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﺏ ﺪان ه ﺎ ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺷ ﺎیﺪ ﻣﻨﻈ ﻮر ﺏ ﻮﺧﺮ‬

‫‪٢٢‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ هﺎ‪ ،‬ﮐﺎرﮔﺎﻩ هﺎ‪ ،‬ﻣﺰارع ﮐﺸﺎورزی و ﻥﻈﻴ ﺮ ﺁن اﺳ ﺖ؟ ی ﮏ واﻗﻌﻴ ﺖ ﺏ ﻪ ﻣ ﺎ‬

‫ﻥ ﺸﺎن ﻣ ﯽ ده ﺪ ﮐ ﻪ ای ﻦ ﺏ ﺎر ﺏ ﺮ روی ﻥﮑﺘ ﻪ ی درﺳ ﺘﯽ دﺳ ﺖ ﮔﺬاﺷ ﺘﻴﻢ‪ .‬در ﺕﻤ ﺎم‬
‫ﺕﺄﺳﻴﺴﺎت ﻣﺬﮐﻮر ﮐﺎﻻهﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ ﮐ ﻪ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﮐﺎﻣ ﻞ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ را‬
‫ﺏﺮﻃ ﺮف ﻣ ﯽ ﺳ ﺎزﻥﺪ و از ﻃ ﺮف دیﮕ ﺮ‪ ،‬ﺏ ﻴﻦ ای ﻦ ﺕﺄﺳﻴ ﺴﺎت واﺏ ﺴﺘﮕﯽ ﻣﺘﻘﺎﺏ ﻞ و‬
‫راﺏﻄﻪ ی ﻣﺒﺎدﻻﺕﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺏﺮای ﻣﺜﺎل ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ ی دﮔﻤ ﻪ ﺳ ﺎزی ﺏ ﺮای ﺕﺤﻮی ﻞ‬
‫ﻼ ﺏ ﻪ ﻣﻐ ﺎزﻩ ه ﺎی ﺧﻴ ﺎﻃﯽ واﺏ ﺴﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬درﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل‬
‫ﮐ ﺎﻻی ﺕﻮﻟﻴ ﺪی ﺧ ﻮد ﮐ ﺎﻣ ً‬
‫ﻣﻐ ﺎزﻩ ه ﺎی ﺧﻴ ﺎﻃﯽ ﻥﻴ ﺰ ﺏ ﺪون دﮔﻤ ﻪ ﻥﻤ ﯽ ﺕﻮاﻥﻨ ﺪ ﺳ ﺮﮐﻨﻨﺪ‪ .‬از ﻃ ﺮف دیﮕ ﺮ ای ﻦ‬
‫ﻣﻐ ﺎزﻩ ه ﺎ اﺣﺘﻴ ﺎج ﺏ ﻪ ﭘﺎرﭼ ﻪ دارﻥ ﺪ ﮐ ﻪ در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﺏ ﻪ ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ه ﺎی ﭘ ﺸﻢ ﺏ ﺎﻓﯽ و‬
‫ﭘﺎرﭼ ﻪ ﺏ ﺎﻓﯽ واﺏ ﺴﺘﻪ ﻣ ﯽ ﮔﺮدﻥ ﺪ‪ .‬ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ه ﺎی ﻓ ﻮق ﻥﻴ ﺰ ﺏ ﻪ ﻥﻮﺏ ﻪ ی ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ‬
‫داﻣﺪاری و ﺕﺠ ﺎرت ﭘﻨﺒ ﻪ ﻣﺘ ﺼﻞ ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ای ﻦ ﺟ ﺎ ﻣ ﺎ واﻗﻌ ًﺎ ﺏ ﺎ رواﺏ ﻂ ﻣﺘﻘﺎﺏ ﻞ و‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ی ﺟﺮیﺎن ﺕﻮﻟﻴﺪ رو ﺏ ﻪ رو ه ﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺏ ﻪ ﻥﻈ ﺮ ﻻﻓﺰﻥ ﯽ ﺏﻴﻬ ﻮدﻩ ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ اﮔ ﺮ‬
‫ﺏﺨﻮاهﻴﻢ رواﺏﻂ ﺳﺎدﻩ ی ﻓﺮوش دﮔﻤ ﻪ ﺏ ﻪ ﻣﻐ ﺎزﻩ ی ﺧﻴ ﺎﻃﯽ و ی ﺎ ﻓ ﺮوش ﭘ ﺸﻢ ﺏ ﻪ‬
‫ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ه ﺎ و ﻏﻴ ﺮﻩ را "وﻇ ﺎیﻔﯽ" ﺏ ﺪاﻥﻴﻢ ﮐ ﻪ ه ﺮ ﮐ ﺪام از ای ﻦ ﺏﺨ ﺶ ه ﺎ ﺏﺎی ﺪ‬
‫"ﺏﺮای دیﮕﺮان اﻥﺠﺎم دهﺪ‪ ".‬ﺏﺎی ﺪ ﺏ ﺪاﻥﻴﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ ﺏﺮداﺷ ﺖ ه ﺎیﯽ ی ﺎوﻩ ﺳ ﺮایﯽ ه ﺎی‬
‫داﻥ ﺸﻤﻨﺪﻣﺂﺏﺎﻥﻪ و در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل ﻏﻴﺮﻗﺎﺏ ﻞ اﺟﺘﻨ ﺎﺏﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ اﻓ ﺰودن ﺕﻌ ﺎﺏﻴﺮ‬
‫ﺷ ﺎﻋﺮاﻥﻪ و ی ﺎ ﮐﻤ ﯽ "داوری ه ﺎی ارزﺷ ﯽ اﺧﻼﻗ ﯽ" از ی ﮏ ﮐ ﺴﺎﻥﯽ ﻥﻈﻴ ﺮ‬
‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر اﺷﻤﻮﻟﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺳﻮداﮔﺮان ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺴﺎﺉﻞ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ دیﮕ ﺮی‬
‫ﻥﻴ ﺰ در ای ﻦ راﺏﻄ ﻪ ﻣﻄ ﺮح ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ه ﺎ‪ ،‬ﻣ ﺰارع ﮐ ﺸﺎورزی‪ ،‬ﺹ ﻨﺎیﻊ‬
‫ﻓﻮﻻدﺳ ﺎزی‪ ،‬ﻣﻌ ﺎدن زﻏ ﺎل ﺳ ﻨﮓ و ‪ ...‬هﻤ ﺎن "ﺏﺨ ﺶ ه ﺎی ﮐﻮﭼ ﮏ اﻗﺘ ﺼﺎدی‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻥﻪ" هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ ﻗ ﺮار اﺳ ﺖ ﺏ ﺪان ه ﺎ "ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﺷ ﻮد‪ ".‬اﻣ ﺎ ﺏ ﺮای‬
‫اراﺉﻪ ی ﺕ ﺼﻮیﺮ درﺳ ﺘﯽ از "اﻗﺘ ﺼﺎد"‪ -‬ﺣ ﺪاﻗﻞ ﺁن ﻃ ﻮر ﮐ ﻪ ﻣ ﺎ ﺳ ﻌﯽ داﺷ ﺘﻪ ای ﻢ‬
‫ﻣﻄﺮح ﻥﻤﺎﺉﻴﻢ‪ -‬ﻓﻘﻂ ﻥﺒﺎیﺪ ﺏﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ی ﻣ ﺼﺮف ﺏﻠﮑ ﻪ ﺏ ﻪ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐﺎﻻه ﺎی‬

‫‪٢٣‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻣ ﻮرد ﻥﻴ ﺎز ﻥﻴ ﺰ ﺕﻮﺟ ﻪ ﻥﻤ ﻮد‪ ،‬دﺳ ﺖ ﺏ ﻪ هﻤ ﺎن ﻣﻴ ﺰان ﮐ ﻪ ﻣ ﺼﺮف را در ﻥﻈ ﺮ‬

‫ﻣﯽ ﮔﻴﺮیﻢ ﺕﻮﻟﻴﺪ را ﻥﻴﺰ ﺏﺎیﺪ ﺏﺮرﺳﯽ ﻥﻤﺎﺉﻴﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ هﺎ‪ ،‬ﮐﺎرﮔ ﺎﻩ ه ﺎ و ‪...‬‬
‫ﻓﻘﻂ ﺁن ﻣﻮادی ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﺷﻮﻥﺪ ﮐﻪ در ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﻣ ﯽ روﻥ ﺪ‪ .‬و ﺏ ﺮﻋﮑﺲ ﺁن‬
‫ﻼ در ﺧﻮد ﮐﺎرﮔﺎﻩ ه ﺎ ﻣ ﻮرد اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻗ ﺮار‬
‫ﭼﻪ ﮐﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻩ ﮐﺎﻻی ﺕﻤﺎم ﺷﺪﻩ اﺹ ً‬
‫ﻥﻤ ﯽ ﮔﻴ ﺮد‪ .‬ه ﻴﭻ دﮔﻤ ﻪ ی ﯽ ﺏ ﺪان ﺷ ﮑﻞ ﻣ ﺴﺘﻘﻴﻢ ﺕﻮﺳ ﻂ ﺹ ﺎﺣﺐ ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ و‬
‫ﺧﺎﻥﻮادﻩ اش ﻣﺼﺮف ﻥﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻪ رﺳﺪ ﺏﻪ ای ﻦ ﮐ ﻪ ﮐ ﺎرﮔﺮان ﺏﺨﻮاهﻨ ﺪ ﺁن را ﺏ ﻪ‬
‫ﻣ ﺼﺮف ﺷﺨ ﺼﯽ و ی ﺎ ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ ی ﺧ ﻮد ﺏﺮﺳ ﺎﻥﻨﺪ‪ .‬ﺏ ﻪ هﻤ ﻴﻦ ﺕﺮﺕﻴ ﺐ ه ﻴﭻ ﻟﻮﻟ ﻪ ی‬
‫ﻓﻮﻻدی ﺕﻮﺳﻂ ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﺧﺎﻥﻮادﻩ اش ﺏﻪ ﻣ ﺼﺮف ﻏ ﺬایﯽ ﻥﺨﻮاه ﺪ رﺳ ﻴﺪ‪ .‬ﺏ ﻪ ه ﺮ‬
‫ﺣﺎل ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﻗﺮار ﺏﻮد ﺏﺮای ﺏﺮرﺳﯽ "اﻗﺘ ﺼﺎد" از ﻣﻴﮑﺮوﺳ ﮑﻮپ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻨ ﻴﻢ‬
‫ﺏﺎی ﺪ ﻣ ﯽ ﻓﻬﻤﻴ ﺪیﻢ ﮐ ﻪ اﻗﺘ ﺼﺎد در ﺕﻤﺎﻣﻴ ﺖ و ﮐﻠﻴ ﺖ ﺧ ﻮیﺶ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺪ ﻣﻌﻨ ﺎ داﺷ ﺘﻪ‬
‫ﺏﺎﺷﺪ و ایﻦ ﮐﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﺕﺎ ﺣﺪ ﻣﻌﻴﻨ ﯽ ﮐﺎﻣ ﻞ ﺏ ﻮدﻩ‪ ،‬ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺪ ﺏ ﻴﻦ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ و ﻣ ﺼﺮف‬
‫ﻣﻬﻢ ﺕ ﺮیﻦ وﺳ ﺎﺉﻞ ﻣﻌﻴ ﺸﺖ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﮐ ﻪ ﺏ ﺮای اداﻣ ﻪ ی ﺣﻴ ﺎت اﻥ ﺴﺎن ه ﺎ ﺿ ﺮوری‬
‫اﺳ ﺖ ﺕ ﻮازن ﺕﻘﺮیﺒ ﯽ ﺏﺮﻗ ﺮار ﮐﻨ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ ه ﺮ ﺏﭽ ﻪ ی دﺏ ﺴﺘﺎﻥﯽ ﻣ ﯽ داﻥ ﺪ ﮐ ﻪ‬
‫ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ هﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺹﻨﻌﺘﯽ و ﮐﺸﺎورزی اﻣﺮوزی ﻓﻘﻂ یﮏ ﻣﺤ ﺼﻮل و ﺣ ﺪاﮐﺜﺮ‬
‫ﺕﻌﺪاد ﮐﻤﯽ از ﻣﺤﺼﻮﻻت را ﻓﺮاهﻢ ﻣﯽ ﮐﻨ ﺪ و ﺁن ﺏ ﺮای رﻓ ﻊ ﺕﻤ ﺎم اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﺏ ﺸﺮ‬
‫ﮐﺎﻓﯽ ﻥﻴﺴﺖ‪ .‬اﮐﺜ ﺮ ﮐﺎﻻه ﺎ ﺣﺘ ﯽ ﺏ ﻪ ﺷ ﮑﻠﯽ ﻥﻴ ﺴﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ ﺏ ﺮای ﻣ ﺼﺮف ﺁﻣ ﺎدﻩ ﺏﺎﺷ ﻨﺪ‬
‫ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ ﻓﻘ ﻂ ﻗ ﺴﻤﺘﯽ از اﺏ ﺰار ﺕﻮﻟﻴ ﺪ‪ ،‬ﻣ ﻮاد ﺧ ﺎم و ی ﺎ وﺳ ﺎﺉﻞ ﻣﻌﻴ ﺸﺖ ه ﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ هﺎی ﺕﻮﻟﻴﺪی اﻣﺮوزی از ﻥﻘﻄﻪ ﻥﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدی ﻓﻘﻂ ﺏﺨﺶ هﺎیﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺏﻪ ﺕﻨﻬﺎیﯽ هﻴﭻ ﻣﻘﺼﻮد و هﺪﻓﯽ را دﻥﺒﺎل ﻥﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ای ﻦ ﻥﮑﺘ ﻪ ﺣﺘ ﯽ ﺏ ﺮای ﮐ ﺴﺎﻥﯽ‬
‫ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﮐﻤﯽ دارﻥﺪ ﻣﺤﺮز اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮ ﮐﺪام از ایﻦ واﺣﺪهﺎ ﺏﻪ هﻴﭻ وﺟﻪ ی ﮏ‬
‫ﺧﻂ ﻣﺸﯽ و یﮏ اﻗﺘﺼﺎد ﮐﺎﻣﻞ را ﺕﺸﮑﻴﻞ ﻥﻤ ﯽ دهﻨ ﺪ‪ ،‬ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ ﻓﻘ ﻂ ﺏﺨ ﺶ ﮐﻮﭼ ﮏ‬
‫ﺏﯽ ﺷﮑﻠﯽ از یﮏ اﻗﺘﺼﺎد ﺏﺰرگ را ﺕﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ دهﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٢٤‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺏﻨﺎﺏﺮ ایﻦ اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺏﮕﻮیﺪ ﮐﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ )یﻌﻨﯽ ﺕﻤﺎﻣﯽ ﻓﺮایﻨﺪهﺎ و ﺷﻴﻮﻩ ه ﺎیﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺏﺮای رﻓﻊ اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت ﮐﺎﻣﻞ یﮏ ﻣﻠﺖ ﺏﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد( ﺏ ﻪ ﻥﻮﺏ ﻪ ی ﺧ ﻮد‬
‫ﺏﻪ ﺏﺨﺶ هﺎی ﮐﻮﭼﮏ ﺕﺮی ﻥﻈﻴﺮ ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ هﺎ‪ ،‬ﻣﻌﺎدن و ﮐﺎرﮔﺎﻩ هﺎ و ﻏﻴ ﺮﻩ ﺕﻘ ﺴﻴﻢ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﻥﺪ‪ ،‬ﺁن وﻗﺖ ﻣﯽ ﺕﻮان ﺏﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از هﻤ ﻴﻦ ﻣﻨﻄ ﻖ ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﮔﺮﻓ ﺖ ﮐ ﻪ ﺕﻤ ﺎﻣﯽ‬
‫ﻓﺮایﻨﺪهﺎ و ﺷﻴﻮﻩ هﺎی زیﺴﺘﯽ ﮐﻪ ﺏﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد ارﮔﺎﻥﻴﺰم ﺏﺪن اﻥﺴﺎن ﻣ ﯽ ﺁی ﺪ‬
‫ﺧ ﻮد اﻥ ﺴﺎن اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﻥﻮﺏ ﻪ ی ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ ارﮔ ﺎﻥﻴﺰم ه ﺎی ﺟﺪاﮔﺎﻥ ﻪ ی ﺏﻴﻨ ﯽ‪،‬‬
‫ﮔ ﻮش ه ﺎ‪ ،‬ﭘﺎه ﺎ و ﻏﻴ ﺮﻩ ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت دیﮕ ﺮ ی ﮏ ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ی‬
‫ﻼ ﺏﻴﻨ ﯽ‬
‫اﻣ ﺮوزی ﺏ ﻪ هﻤ ﺎن اﻥ ﺪازﻩ ی ﮏ "ﺏﺨ ﺶ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺟﺪاﮔﺎﻥ ﻪ" اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻣ ﺜ ً‬
‫اﻥﺴﺎن یﮏ ارﮔﺎﻥﻴﺰم ﺟﺪاﮔﺎﻥ ﻪ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺪ ﺏﺎﺷ ﺪ‪ .‬ﻥﺘﻴﺠﺘ ًﺎ ﻣ ﺎ ﺏ ﻪ ﺏﻴﻬ ﻮدﻩ ﺏ ﻮدن ﭼﻨ ﻴﻦ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻣ ﯽ رﺳ ﻴﻢ‪ .‬ﺕﻌ ﺎریﻒ هﻮﺷ ﻤﻨﺪاﻥﻪ ی ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎی ﺏ ﻮرژوازی ﺏ ﺮ اﺳ ﺎس‬
‫ﻣﻮﺷﮑﺎﻓﯽ ﭘﺪیﺪﻩ هﺎی ﺹﺮﻓ ًﺎ ذهﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧ ﻮاهﻴﻢ دی ﺪ ﮐﻮﺷ ﺶ ﺁن ه ﺎ در ﻃﻔ ﺮﻩ‬
‫رﻓﺘﻦ ﮐﺎﻣﻞ ﺁن هﺎ از ﻣﺴﺄﻟﻪ ی واﻗﻌﯽ‪ ،‬ﺏﯽ دﻟﻴﻞ ﻥﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪٢٥‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪:‬‬
‫ﺕﺎریﺦ اﻗﺘﺼﺎدی‬

‫ﺣﺎل ﺏﻪ ﺳﻬﻢ ﺧ ﻮد ﺳ ﻌﯽ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ ﮐ ﻪ ﻣﻔﻬ ﻮم "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" را ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﻣ ﻮرد‬

‫ﺏﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دهﻴﻢ‪.‬‬
‫اﻗﺘ ﺼﺎدداﻥﺎن ﺏ ﻮرژوازی ﺏ ﻪ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ی ﮏ ﻣﻠ ﺖ و رﻓ ﻊ ای ﻦ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت در‬
‫ﻣﺤﺪودﻩ ی یﮏ اﻗﺘﺼﺎد هﻤﻴﺸﻪ اﺷﺎرﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺁن هﺎ هﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ی ﻣﺴﮑﻦ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ در ی ﮏ ﮐ ﺸﻮر را ﻣﻄ ﺮح ﻣ ﯽ ﺳ ﺎزﻥﺪ‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ ﺕ ﺼﻮر ﻣ ﯽ رود ﮐ ﻪ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﻋﻠﻤ ﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻣﺎهﻴ ﺖ ای ﻦ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻋﻤ ﻮﻣﯽ و ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی ﻣ ﺴﮑﻦ را ﻣﻄ ﺮح‬
‫ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬ﺏﻪ ﻋﺒﺎرت دیﮕﺮ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﺕﻮﺿﻴﺢ ﻣ ﯽ ده ﺪ ﮐ ﻪ ﭼﮕﻮﻥ ﻪ و ﻃﺒ ﻖ ﭼ ﻪ‬
‫ﻗﻮاﻥﻴﻨﯽ یﮏ ﻣﻠﺖ از ﻃﺮیﻖ ﮐﺎر‪ ،‬ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺛﺮوت ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﺪ‪ ،‬ﺁن را اﻓ ﺰایﺶ ﻣ ﯽ ده ﺪ‪،‬‬
‫ﺏﻴﻦ اﻋﻀﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺕﻮزیﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺏﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﯽ رﺳﺎﻥﺪ و ﺳﭙﺲ دوﺏ ﺎرﻩ دﺳ ﺖ‬
‫ﺏﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ زﻥﺪ‪ .‬ﻓﺮاﺕ ﺮ از ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی ﻣ ﺴﮑﻦ و اﻗﺘ ﺼﺎد ﺧ ﺼﻮﺹﯽ ‪ -‬ﺣ ﺎل ﻣﻌﻨ ﺎی‬
‫ایﻦ ﻋﺒﺎرات هﺮ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺏﺎﺷﺪ‪ -‬هﻤﻴﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺏﺮرﺳﯽ ﻣﺎ را ﺕﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬ﺕﺄیﻴﺪ ﻇ ﺎهﺮی ﭼﻨ ﻴﻦ ﺏﺤﺜ ﯽ اﺛ ﺮ‬
‫دوران ﺳ ﺎز ﺁدام اﺳ ﻤﻴﺖ ﮐ ﻪ ﭘ ﺪر اﻗﺘ ﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﻥﺎﻣﻴ ﺪﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد یﻌﻨ ﯽ ﮐﺘ ﺎب‬
‫"ﺛﺮوت ﻣﻠﻞ" )ﺕﺎریﺦ اﻥﺘﺸﺎر ‪ (١٧٧٦‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از هﺮ ﭼﻴﺰ ﺏﺎیﺪ از ﺧﻮد ﺳﺆال ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺁیﺎ ﭘﺪیﺪﻩ یﯽ ﺏ ﻪ ﻥ ﺎم "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ"‬
‫وﺟ ﻮد دارد؟ ﺁی ﺎ ه ﺮ ﻣﻠﺘ ﯽ ﺧ ﻮد ﺟﺪاﮔﺎﻥ ﻪ و ﺏ ﻪ ﺕﻨﻬ ﺎیﯽ ﻗ ﺎدر ﺏ ﻪ ﺕ ﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎیﺤﺘ ﺎج‬

‫‪٢٦‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻣﺤﺪودﻩ ی یﮏ زﻥ ﺪﮔﯽ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺏ ﺴﺘﻪ‪ ،‬ﺧﻮاه ﺪ ﺏ ﻮد؟ از ﺁن ﺟ ﺎیﯽ ﮐ ﻪ‬

‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻋﺒﺎرات "اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" و "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻋﻤ ﻮﻣﯽ" در ﺁﻟﻤ ﺎن ﺏ ﺴﻴﺎر رای ﺞ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﻥﻴﺰ ﺏﺮرﺳﯽ ﺧﻮد را از ﺁﻟﻤﺎن ﺷﺮوع ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ه ﺮ ﺳ ﺎﻟﻪ در ﺁﻟﻤ ﺎن ﻣﻘ ﺪار ﻣﺘﻨ ﺎﺏﻬﯽ ارزش ﻣ ﺼﺮﻓﯽ ﺏ ﻪ اﺷ ﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﺕﻮﺳ ﻂ‬
‫ﮐﺎرﮔﺮان زن و ﻣﺮد در رﺷﺘﻪ هﺎی ﺹ ﻨﻌﺖ و ﮐ ﺸﺎورزی ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬اﻣ ﺎ ﺁی ﺎ‬
‫ﺕﻤ ﺎم ای ﻦ ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﻣﻨﺤ ﺼﺮًا ﺏ ﺮای رﻓ ﻊ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ی ﺁﻟﻤ ﺎن اﺳ ﺖ؟ ﻣ ﺎ‬
‫ﻣﯽ داﻥﻴﻢ ﮐﻪ هﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻤﯽ از ایﻦ ﺕﻮﻟﻴﺪات ﺏﻪ ﺳﺮاﺳﺮ ﻥﻘﺎط دﻥﻴ ﺎ ﺹ ﺎدر‬
‫ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺕﻮﻟﻴ ﺪات ﻓ ﻮﻻد ﺁﻟﻤ ﺎن ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﻮرهﺎی اروﭘ ﺎیﯽ و ﺁﻣﺮیﮑ ﺎی ﺟﻨ ﻮﺏﯽ و‬
‫اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺷﮑﺮ و دﺳﺘﮑﺶ و ﺷﻴﺸﻪ ﺁﻻت ﺏﻪ اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﭘﻮﺳﺖ‬
‫ﺏﻪ ﻓﺮاﻥﺴﻪ و اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن و اﻃﺮیﺶ و ﻣﺠﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﭼﺮم و ﮐﺎﻻه ﺎی ﺳ ﺎﺧﺘﻪ ﺷ ﺪﻩ از‬
‫ﭼﺮم ﻥﻴﺰ ﺏﻪ ﺕﻤﺎم ﮐﺸﻮرهﺎی اروﭘﺎیﯽ ﺹﺎدر ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻮاد رﻥﮕﯽ ﺁﻟﺰاس ﺏﻪ اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن و ﺁﻣﺮیﮑﺎ و هﻨﺪوﺳﺘﺎن‪ ،‬ﮐﻮدﺷﻴﻤﻴﺎیﯽ ﺏﻪ هﻠﻨﺪ‪،‬‬
‫اﻃﺮیﺶ و ﻣﺠﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬زﻏﺎل ﺳﻨﮓ ﺏﻪ ﻓﺮاﻥﺴﻪ‪ ،‬ﺁﻥﺘﺮاﺳﻴﺖ ﺏﻪ اﻃﺮیﺶ و ﺏﻠﮋیﮏ و‬
‫هﻠﻨ ﺪ و ﺳ ﻮیﺲ‪ ،‬ﮐﺎﺏ ﻞ ﺏ ﺮق ﺏ ﻪ اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن و ﺳ ﻮﺉﺪ و ﺏﻠﮋی ﮏ‪ ،‬اﺳ ﺒﺎب ﺏ ﺎزی ﺏ ﻪ‬
‫ﺁﻣﺮیﮑﺎ ﺁﺏﺠﻮ و ﻥﻴﻞ و ﺟﻮهﺮ و دارو و ﺳﻠﻮﻟﺰ و ﺟﻮاهﺮﺁﻻت و ﺟﻮراب و ﻟﺒ ﺎس و‬
‫ﭘﺎرﭼﻪ هﺎی ﭘﺸﻤﯽ و ﮐﺘﺎﻥﯽ و ریﻞ راﻩ ﺁه ﻦ ﺏ ﻪ ﺳﺮاﺳ ﺮ دﻥﻴ ﺎ ﺹ ﺎدر ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬در‬
‫ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺁﻟﻤﺎﻥﯽ هﺎ ﻥﻴﺰ در ﮐﺎر ﺕﻮﻟﻴﺪ و ﻣ ﺼﺮف روزاﻥ ﻪ ی ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ ﻣﺤ ﺼﻮﻻت‬
‫ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﻣﺘﮑ ﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻥ ﺎن ﻣ ﻮرد ﻣ ﺼﺮف از ﮔﻨ ﺪم روﺳ ﻴﻪ ﺕ ﺄﻣﻴﻦ‬
‫ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﮔﻮﺷ ﺖ از ﻣﺠﺎرﺳ ﺘﺎن و داﻥﻤ ﺎرک و روﺳ ﻴﻪ‪ ،‬ﺏ ﺮﻥﺞ از هﻨ ﺪ ﺷ ﺮﻗﯽ و‬
‫ﺁﻣﺮیﮑﺎ‪ ،‬ﺕﻮﺕﻮن از ﺟﺰایﺮ هﻨ ﺪ ﺷ ﺮﻗﯽ هﻠﻨ ﺪ و ﺏﺮزی ﻞ‪ ،‬ﮐﺎﮐ ﺎﺉﻮ از ﺁﻓﺮیﻘ ﺎی ﻏﺮﺏ ﯽ‪،‬‬
‫ﭼﺎی از ﭼﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻴﻮﻩ از اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ و اﺳﭙﺎﻥﻴﺎ و ﺁﻣﺮیﮑﺎ‪ ،‬ﻗﻬ ﻮﻩ از ﺏﺮزی ﻞ و ﺁﻣﺮیﮑ ﺎی‬
‫ﻣﺮﮐﺰی و هﻨﺪﺷ ﺮﻗﯽ هﻠﻨ ﺪ‪ ،‬ﻓ ﺮﺁوردﻩ ه ﺎی ﮔﻮﺷ ﺘﯽ از اورﮔﻮﺉ ﻪ‪ ،‬ﭼﺮﺏ ﯽ ﺧ ﻮک از‬

‫‪٢٧‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺁﻣﺮیﮑﺎ‪ ،‬ﺕﺨﻢ ﻣﺮغ از روﺳﻴﻪ و ﻣﺠﺎرﺳﺘﺎن و ﺏﻠﻐﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺳﻴﮕﺎر از ﮐﻮﺏﺎ‪ ،‬ﺳﺎﻋﺖ‬

‫ﻣﭽ ﯽ از ﺳ ﻮیﺲ‪ ،‬ﺷ ﺎﻣﭙﺎیﻦ از ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‪ ،‬ﻋﻠﻮﻓ ﻪ ی دام از ﺁرژاﻥﺘ ﻴﻦ‪ ،‬ﭘﺎرﭼ ﻪ ه ﺎی‬
‫اﺏﺮی ﺸﻤﯽ از ایﺘﺎﻟﻴ ﺎ و ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‪ ،‬ﺏ ﺬرک و ﮐﻨ ﻒ از روﺳ ﻴﻪ‪ ،‬ﮐﺘ ﺎن از ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ و‬
‫هﻨﺪوﺳﺘﺎن و ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﭘﺸﻢ از اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن و اﻃ ﺮیﺶ‪ ،‬ﭼﺘ ﺎﺕﯽ از هﻨﺪوﺳ ﺘﺎن ﻣﺎﻟ ﺖ از‬
‫اﻃﺮیﺶ ﻣﺠﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺏﺬر ﮐﺘﺎن از ﺁرژاﻥﺘﻴﻦ‪ ،‬زﻏﺎل ﺳﻨﮓ از اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن و اﻃ ﺮیﺶ‪،‬‬
‫ﺷ ﻮرﻩ از ﺷ ﻴﻠﯽ‪ ،‬اﻟﻴ ﺎف ﭼ ﻮﺏﯽ ﻣ ﻮرد ﻣ ﺼﺮف در دﺏ ﺎﻏﯽ از ﺁرژاﻥﺘ ﻴﻦ‪ ،‬اﻟ ﻮار از‬
‫روﺳﻴﻪ‪ ،‬ﻥﯽ و ﺣﺼﻴﺮ از ﭘﺮﺕﻘﺎل‪ ،‬ﻣﺲ از ﺁﻣﺮیﮑﺎ‪ ،‬ﻗﻠ ﻊ از هﻨ ﺪ ﺷ ﺮﻗﯽ هﻠﻨ ﺪ‪ ،‬روی‬
‫از اﺳ ﺘﺮاﻟﻴﺎ‪ ،‬ﺁﻟﻤﻴﻨﻴ ﻮم از اﻃ ﺮیﺶ ﻣﺠﺎرﺳ ﺘﺎن و ﮐﺎﻥ ﺎدا‪ ،‬ﭘﻨﺒ ﻪ ی ﻥ ﺴﻮز از ﮐﺎﻥ ﺎدا‪،‬‬
‫ﻣﺮﻣﺮ و ﻗﻴﺮ از ایﺘﺎﻟﻴ ﺎ‪ ،‬ﺳ ﻨﮓ از ﺳ ﻮﺉﺪ‪ ،‬ﺳ ﺮب از ﺏﻠﮋی ﮏ و ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ و اﺳ ﺘﺮاﻟﻴﺎ‪،‬‬
‫ﮔﺮاﻓﻴ ﺖ از ﺳ ﻴﻼن‪ ،‬ﻓ ﺴﻔﺎت ﮐﻠ ﺴﻴﻢ از اﻟﺠﺰای ﺮ‪ ،‬ی ﺪ از ﺷ ﻴﻠﯽ و ‪ ...‬وارد ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﯽ ﺏﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺳ ﺎدﻩ ﺕ ﺮیﻦ ﻣﺎیﺤﺘ ﺎج روزﻣ ﺮﻩ‪ ،‬ﻟ ﻮﮐﺲ ﺕ ﺮیﻦ اﺷ ﻴﺎء و ﺣﺘ ﯽ ﻣ ﻮاد‬
‫ﺧ ﺎم و اﺏ ﺰار ﻣﺨﺘﻠ ﻒ‪ ،‬ﻣ ﺴﺘﻘﻴﻢ ی ﺎ ﻏﻴﺮﻣ ﺴﺘﻘﻴﻢ‪ ،‬ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر ﻥ ﺴﺒﯽ و ی ﺎ ﮐﺎﻣ ﻞ ﮐ ﻪ از‬
‫ﮐﺸﻮرهﺎی ﺧﺎرﺟﯽ وارد ﻣﯽ ﺷﻮﻥﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﮐ ﺎر ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻣﺨﺘﻠ ﻒ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏﻨ ﺎﺏﺮ‬
‫ﻼ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﮐ ﺸﻮرهﺎ و ی ﺎ ﺏ ﻪ‬
‫ایﻦ ﺏﺮای زﻥﺪﻩ ﻣﺎﻥ ﺪن و ﮐ ﺎر ﮐ ﺮدن ﻣ ﺎ در ﺁﻟﻤ ﺎن‪ ،‬ﻋﻤ ً‬
‫ﻋﺒﺎرت دیﮕﺮ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ ﺟﻬﺎن ﺏﺎیﺪ ﮐ ﺎر ﮐﻨﻨ ﺪ و ﻣ ﺎ ﻥﻴ ﺰ ﺏ ﻪ ﻥﻮﺏ ﻪ ی ﺧ ﻮد ﺏ ﺮای‬
‫ﺏﻘﻴﻪ ی ﮐﺸﻮرهﺎ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﺏﺮای ﺕﺸﺨﻴﺺ ﻣﻴﺰان ایﻦ ﻣﻌﺎوﺿ ﻪ ی ﻋﻈ ﻴﻢ ﺏﻬﺘ ﺮ‬
‫اﺳﺖ ﻥﮕﺎهﯽ ﺏﻪ ﺁﻣﺎر رﺳﻤﯽ ﺹﺎدرات و واردات ﺏﻨﻤﺎیﻴﻢ‪ .‬ﺏﺮ ﻃﺒ ﻖ "ﺁﻣ ﺎر ﺳ ﺎﻟﻴﺎﻥﻪ‬
‫اﻣﭙﺮاﻃ ﻮری ﺁﻟﻤ ﺎن"‪ ،‬ﺳ ﺎل ‪ ١٩١٤‬ﻣﺠﻤ ﻮع ﺹ ﺎدرات و واردات ﺧ ﺎﻟﺺ )یﻌﻨ ﯽ‬
‫ﮐﺎﻻهﺎیﯽ ﮐﻪ ﺏﻪ ﺷﮑﻞ ﺕﺮاﻥﺰیﺖ از ﻣﺮز ﺁﻟﻤﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻥﺪ ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ ﻥ ﺸﺪﻩ اﺳ ﺖ( ﺏ ﻪ‬
‫ﻗﺮار زیﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪٢٨‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫واردات ﺁﻟﻤﺎن در ﺳﺎل ‪١٩١٣‬‬

‫‪ ٥٢٦٢‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫ﻣﻮاد ﺧﺎم‬
‫‪ ١٢٤٦‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫ﮐﺎﻻهﺎی ﻥﺎﺕﻤﺎم‬
‫‪ ١٧٧٥‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫ﮐﺎﻻهﺎی ﺕﻤﺎم ﺷﺪﻩ )ﮐﺎﻣﻞ(‬
‫‪ ٣٠٦٢‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫وﺳﺎﺉﻞ ﻟﻮﮐﺲ ﻣﺼﺮﻓﯽ‬
‫‪ ٢٨٦‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫ﻓﺮﺁوردﻩ هﺎی داﻣﯽ‬
‫‪ ١١٦٣٤‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک یﺎ‬ ‫ﺟﻤﻊ‬
‫ﺕﻘﺮیﺒ ًﺎ ‪ ١٢‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬

‫ﺹﺎدرات ﺁﻟﻤﺎن در ﺳﺎل ‪١٩١٣‬‬

‫‪ ١٧٢٠‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫ﻣﻮاد ﺧﺎم‬
‫‪ ١١٥٩‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫ﮐﺎﻻهﺎی ﻥﺎﺕﻤﺎم‬
‫‪ ٦٦٤٢‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫ﮐﺎﻻهﺎی ﺕﻤﺎم ﺷﺪﻩ )ﮐﺎﻣﻞ(‬
‫‪ ١٣٦٢‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫وﺳﺎﺉﻞ ﻟﻮﮐﺲ ﻣﺼﺮﻓﯽ‬
‫‪ ٧‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫ﻓﺮﺁوردﻩ هﺎی داﻣﯽ‬
‫‪ ١٠٨٩٠‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک یﺎ‬ ‫ﺟﻤﻊ‬
‫ﺕﻘﺮیﺒ ًﺎ ‪ ١١‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬

‫ﺏﻨﺎﺏﺮ ایﻦ ﻣﺠﻤﻮع ﺕﺠﺎرت ﺧﺮﺟﯽ ﺁﻟﻤﺎن ﺏﺎﻟﻎ ﺏﺮ ‪ ٢٢‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣ ﻮرد ﺳ ﺎیﺮ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﭘﻴ ﺸﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬یﻌﻨ ﯽ ﮐ ﺸﻮرهﺎیﯽ ﮐ ﻪ ﺣ ﻮزﻩ ی ﭘ ﮋوهﺶ‬
‫ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﺏﻮدﻩ‪ ،‬ﮐﻢ و ﺏﻴﺶ هﻤﻴﻦ اﻣﺮ ﺹﺎدق اﺳﺖ‪ .‬هﻤﻪ ی ای ﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎ ﺏ ﺮای‬
‫یﮑ ﺪیﮕﺮ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﮔﺮﭼ ﻪ ﺏﺨ ﺸﯽ از ای ﻦ ﺕﻮﻟﻴ ﺪات ﺏ ﻪ ﻥﻘ ﺎط دور دﺳ ﺘﯽ از‬

‫‪٢٩‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺟﻬﺎن ﻥﻴﺰ ﺳﺮازیﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ه ﺮ ﻗ ﺎرﻩ در ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ی اول ﭼ ﻪ در‬
‫ﻣﺼﺮف و ﭼﻪ در ﺕﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ی ﺧﻮد ﺁن ﻗﺎرﻩ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﺒﺎدﻻت ﻣﺸﺘﺮک ﮐﺸﻮرهﺎی ﺕﻮﺳ ﻌﻪ یﺎﻓﺘ ﻪ ﭼﻨ ﻴﻦ اﺏﻌ ﺎد وﺳ ﻴﻌﯽ ﺏ ﻪ‬
‫ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳ ﺖ ﻣ ﺎ ﭼﮕﻮﻥ ﻪ ﻣ ﯽ ﺕ ﻮاﻥﻢ ﻣﺮزه ﺎی "اﻗﺘ ﺼﺎدی" ی ﮏ ﮐ ﺸﻮر را از‬
‫ﮐﺸﻮر دیﮕﺮ ﺟﺪا ﮐﻨﻴﻢ؟ ﭼﮕﻮﻥﻪ ﻣﯽ ﺕﻮاﻥﻴﻢ از ایﻦ یﺎ ﺏ ﻪ ﺁن "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﺣ ﺮف‬
‫ﺏﺰﻥﻴﻢ و ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻴﻢ ایﻦ ﮐﺸﻮرهﺎ از ﻥﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدی ﺟﻮاﻣﻊ ﺏﺴﺘﻪ یﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ ﻓﻘ ﻂ‬
‫در ﻣﺤﺪودﻩ ی ﻣﺮزهﺎی ﺧﻮیﺶ ﻗﺎﺏﻞ ﺏﺮرﺳﯽ و ﺕﺤﻠﻴﻞ هﺴﺘﻨﺪ؟‬
‫ﻣﺒﺎدﻟﻪ ی ﺏﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ و در ﺣ ﺎل ﺕﺰای ﺪ ﮐ ﺎﻻ اﻣ ﺮی ﻥﻴ ﺴﺖ ﮐ ﻪ ﺏ ﺮ ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎی‬
‫ﺏﻮرژوازی ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﺏﺎﺷﺪ‪ .‬ﺕﺤﻘﻴﻘﺎت رﺳﻤﯽ ﺁﻣ ﺎری و ﮔ ﺰارش ه ﺎیﯽ ﮐ ﻪ ه ﺮ ﺳ ﺎﻟﻪ‬
‫ﭼﺎپ ﻣﯽ ﺷﻮد ﭼﻨﻴﻦ اﻃﻼﻋﺎﺕﯽ را در دﺳﺘﺮس هﻤﮕﺎن ﻗ ﺮار دادﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺿ ﻤﻦ‬
‫ﺳﻮداﮔﺮان و ﮐﺎرﮔﺮان ﺹﻨﻌﺘﯽ ﺏﻴﺶ از هﺮ ﮐﺲ از ﻃﺮیﻖ زﻥﺪﮔﯽ روزﻣﺮﻩ ی ﺧ ﻮد‬
‫ﺏﺎ ایﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺁﺷﻨﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻥﺪ‪ .‬ﺏﻨﺎﺏﺮ ایﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ی رﺷﺪ ﺳﺮیﻊ ﺕﺠﺎرت ﺏﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ‬
‫ﻼ ﺷ ﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷ ﺪﻩ ی ﯽ اﺳ ﺖ و اﺣﺘﻴ ﺎج ﺏ ﻪ ﺏﺤ ﺚ و اﺏ ﺰار ﺕﺮدی ﺪ ﻥ ﺪارد‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﮐ ﺎﻣ ً‬
‫ﻓﻘﻂ ﻥﺤﻮﻩ ی ﺕﺸﺮیﺢ ﭘﺮوﻓﺴﻮرهﺎی داﻥ ﺸﻤﻨﺪ ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ایﺠ ﺎد ﻣ ﺴﺄﻟﻪ‬
‫ﻼ از ﻣﺒﺎدﻟﻪ ی ﮐ ﺎﻻ ﭼﻨ ﻴﻦ ﺏﺮداﺷ ﺘﯽ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﺏﺨ ﺸﯽ از ﺁن‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺁن هﺎ ﻋﻤ ً‬
‫ﭼ ﻪ ﮐ ﻪ اﺿ ﺎﻓﻪ ﺏ ﺮ ﻣﺎیﺤﺘ ﺎج ﻋﻤ ﻮﻣﯽ ی ﮏ ﻣﻠ ﺖ اﺳ ﺖ ﺹ ﺎدر ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد و "ﺏﺨ ﺶ‬
‫ﮐ ﻮﭼﮑﯽ از ﻥﻘ ﺼﺎن ه ﺎ" ﺏ ﻪ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ هﻤ ﺎن ﮐ ﺸﻮر وارد ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ‬
‫ﺏﺮداﺷﺘﯽ از ﻗﻀﺎیﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺏﻪ ﺁن هﺎ اﻣﮑﺎن ﺹﺤﺒﺖ ا زﻣﻘﻮﻟﻪ هﺎیﯽ ﻣﺎﻥﻨﺪ "اﻗﺘﺼﺎد‬
‫ﻣﻠﺖ هﺎ" و یﺎ "اﻗﺘﺼﺎد ﻋﻤﻮﻣﯽ" را ﻣﯽ دهﺪ‪.‬‬
‫ﺏﺮای ﻣﺜﺎل ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺏﻮﺧﺮ ﭘﺲ از ﺕﻮﺿﻴﺢ ﻣﻔﺼﻞ در ﻣﻮرد "اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" ﺏﻪ‬
‫ﻋﻨ ﻮان ﺏ ﺎﻻﺕﺮیﻦ و ﺁﺧ ﺮیﻦ ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ی ﺕﻮﺳ ﻌﻪ ی ی ﮏ رﺷ ﺘﻪ از اﺷ ﮑﺎل اﻗﺘ ﺼﺎدی‬
‫ﺕﺎریﺨﯽ ﭼﻨﻴﻦ ادﻋﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪:‬‬

‫‪٣٠‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫"ﻣﺎ در اﺷﺘﺒﺎﻩ ﺧ ﻮاهﻴﻢ ﺏ ﻮد اﮔ ﺮ از ﮔ ﺴﺘﺮش ﺕﺠ ﺎرت ﺏ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ ﮐ ﻪ در ﻋ ﺼﺮ‬

‫ﻟﻴﺒﺮاﻟﻴﺰم ﺏﻪ وﻗ ﻮع ﭘﻴﻮﺳ ﺘﻪ ﭼﻨ ﻴﻦ ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﺏﮕﻴ ﺮیﻢ ﮐ ﻪ دوران اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ ﺏ ﻪ ﺳ ﺮ‬
‫ﺁﻣ ﺪﻩ و اﻗﺘ ﺼﺎد ﺟﻬ ﺎﻥﯽ ﺁﻏ ﺎز ﮔ ﺸﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻣﻄﻤﻌﻨ ًﺎ ﺏﺮﺧ ﯽ از ﮐ ﺸﻮرهﺎی اروﭘ ﺎی‬
‫اﻣ ﺮوزی ﺁن ﭼﻨ ﺎن از ﻟﺤ ﺎظ ﺧﻮدﮐﻔ ﺎﺉﯽ ﻣﻠ ﯽ در ﻣ ﻀﻴﻘﻪ ه ﺴﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ ﺏﺨ ﺶ ﻗﺎﺏ ﻞ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ یﯽ از ﻣﻮاد ﻏﺬاﺉﯽ و ﮐﺎﻻهﺎی ﻟﻮﮐﺲ را از ﺧﺎرج وارد ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ وﻟ ﯽ در‬
‫ﻋﻮض ﺕﻮﻟﻴﺪات ﺹ ﻨﻌﺘﯽ ای ﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎ ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر ﻣ ﺪاوم اﺿ ﺎﻓﻪ ﺏ ﺮ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﻣﻠ ﯽ‬
‫ﺏﻮدﻩ و در ﻥﺘﻴﺠﻪ ﺏﻪ ﺏﺎزارهﺎی ﻣﺼﺮﻓﯽ ﮐﺸﻮرهﺎی دیﮕ ﺮ ﻋﺮﺿ ﻪ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬وﻟ ﯽ‬
‫از هﻤﺰی ﺴﺘﯽ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺹ ﻨﻌﺘﯽ و ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐﻨﻨ ﺪﻩ ی ﻣ ﻮاد ﺧ ﺎم‪ ،‬از‬
‫واﺏﺴﺘﮕﯽ ﻣﺘﻘﺎﺏﻞ ﺁن هﺎ و از ایﻦ ﺕﻘﺴﻴﻢ ﺏﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﮐﺎر ﻥﺒﺎیﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺏﺮداﺷﺖ ﻥﻤ ﻮد‬
‫ﮐﻪ ﺏﺸﺮ در ﺣﺎل ﻗﺪم ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺏﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ی دیﮕﺮی از ﺕﻮﺳﻌﻪ یﻌﻨﯽ اﻗﺘﺼﺎد ﺟﻬ ﺎﻥﯽ‬
‫اﺳ ﺖ‪ .‬از ﻃ ﺮق دیﮕ ﺮ در ه ﻴﭻ ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ی اﻗﺘ ﺼﺎدی‪ ،‬ﺧﻮدﮐﻔ ﺎیﯽ ﮐﺎﻣ ﻞ و داﺉ ﻢ‬
‫ﮐﺸﻮرهﺎ وﺟﻮد ﻥﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ه ﺮ ﮐ ﺸﻮری ﻣﺠﺒ ﻮر ﺏ ﻮدﻩ اﺳ ﺖ ﻥ ﻮاﻗﺺ اﻗﺘ ﺼﺎدی‬
‫ﺧ ﻮد را از ﻃﺮی ﻖ ﮐ ﺸﻮرهﺎی دیﮕ ﺮ ﺕ ﺄﻣﻴﻦ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل ای ﻦ "اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﺟﻬ ﺎﻥﯽ" ﺣ ﺪاﻗﻞ ﺕ ﺎ ﮐﻨ ﻮن ﭘﺪی ﺪﻩ ی ﻣﺸﺨ ﺼﯽ را ﻃ ﺮح ﻥﮑ ﺮدﻩ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ از ﻟﺤ ﺎظ‬
‫اﺹﻮﻟﯽ ﺏﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ "اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" ﺕﻔﺎوت داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﺪ در ﻥﺘﻴﺠﻪ ی ﺏﻪ وﺟﻮد ﺁﻣﺪن‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻥﻈﻤﯽ ﺣﺘﯽ در ﺁیﻨﺪﻩ ﻥﻴﺰ ﺕﺮدیﺪﺁﻣﻴﺰ اﺳﺖ‪".‬‬
‫هﻤﮑ ﺎر ﺟ ﻮان ﺕ ﺮ ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﺏ ﻮﺧﺮ یﻌﻨ ﯽ ﺁﻗ ﺎی ﺳ ﻤﺒﺎرت‪ ٢٧‬ﺣﺘ ﯽ از او ﻥﻴ ﺰ‬
‫ﮔﺴﺘﺎخ ﺕﺮ اﺳﺖ‪ .‬او ﺏﻪ راﺣﺘﯽ ادﻋﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣ ﺎ ﻥ ﻪ ﺕﻨﻬ ﺎ ﺏ ﻪ ﺳ ﻮی ی ﮏ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﺟﻬﺎﻥﯽ ﮔﺎم ﺏﺮ ﻥﻤﯽ داریﻢ ﺏﻠﮑﻪ ﻟﺤﻈﻪ ﺏﻪ ﻟﺤﻈﻪ از ﺁن دور ﻣﯽ ﺷﻮیﻢ‪:‬‬
‫"ﻣ ﻦ ﻣﻄﻤ ﺌﻦ ه ﺴﺘﻢ ﮐ ﻪ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻣﺘﻤ ﺪن اﻣ ﺮوزی ﺏﻴ ﺸﺘﺮ از ﻃﺮی ﻖ رواﺏ ﻂ‬
‫ﺕﺠﺎرﺕﯽ و ﮐﻤﺘﺮ از ﻃﺮیﻖ ﮐﻞ اﻣﻮر اﻗﺘﺼﺎدی ﺏﻪ ه ﻢ واﺏ ﺴﺘﻪ ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ‬

‫‪Sombart -٢٧‬‬

‫‪٣١‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺟﺪاﮔﺎﻥﻪ‪ ،‬اﻣﺮوز ﻥﻪ ﺏﻴﺸﺘﺮ ﺏﻠﮑﻪ ﮐﻤﺘﺮ از ﺹﺪ یﺎ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺳﺎل ﭘ ﻴﺶ ﻗ ﺴﻤﺘﯽ از ﺏ ﺎزار‬

‫ﺟﻬﺎﻥﯽ را درﺏ ﺮ ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد‪ .‬ﺏ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت دیﮕ ﺮ ﮐ ﺬب ﻣﺤ ﺾ اﺳ ﺖ اﮔ ﺮ ﺕ ﺼﻮر ﮐﻨ ﻴﻢ‬
‫رواﺏﻂ ﺕﺠﺎرﺕﯽ ﺏﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اﻣ ﺮوزﻩ اهﻤﻴ ﺖ ﺏﻴ ﺸﺘﺮی در "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﮐ ﺸﻮرهﺎ‬
‫ﮐﺴﺐ ﮐﺮدﻩ اﻥﺪ‪ ،‬ﻋﮑﺲ ایﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺹﺤﺖ دارد‪".‬‬
‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺳﻤﺒﺎرت اﻃﻤﻴﻨﺎن ﮐﺎﻣﻞ دارد ﮐﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ه ﺮ‬
‫ﭼﻪ ﺏﻴﺸﺘﺮ ﺏﻪ ﺷﮑﻞ ﺟﻬﺎن هﺎی ﺧﺮد ﮐﺎﻣﻞ در ﻣﯽ ﺁیﻨﺪ و از ﻣﻴﺎن ﺕﻤﺎم ﺏﺨ ﺶ ه ﺎی‬
‫ﺳﻮداﮔﺮی ﺏﺎزار داﺧﻠﯽ ﺏﺮ ﺏﺎزار ﺟﻬﺎﻥﯽ ﺕﻔﻮق ﻣﯽ یﺎﺏﺪ‪.‬‬
‫ای ﻦ ﺏﺮداﺷ ﺖ اﺣﻤﻘﺎﻥ ﻪ ﮐ ﻪ ﺣﻘ ﺎیﻖ روزﻣ ﺮﻩ ی زﻥ ﺪﮔﯽ اﻗﺘ ﺼﺎدی را ﺏ ﻪ ﻃ ﺮزی‬
‫ﺏﻴﺸﺮﻣﺎﻥﻪ اﻥﮑﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اهﻤﻴﺖ ﺁن ﭼﻪ را ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺕﻨﻔﺮ ﺟﺪی ﭘﺮوﻓﺴﻮرهﺎیﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﻥﻈﺮی ﻪ ی اﻗﺘ ﺼﺎد ﺟﻬ ﺎﻥﯽ ﺏ ﻪ ﻣﺜﺎﺏ ﻪ ی ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ی ﺟﺪی ﺪی از ﺕﮑﺎﻣ ﻞ ﺟﻮاﻣ ﻊ‬
‫اﻥﺴﺎﻥﯽ ایﺴﺘﺎدﻩ اﻥﺪ ﺏﻪ ﺷﺪت ﭘﺎﺉﻴﻦ ﻣﯽ ﺁورد‪ .‬ﻣﺎ در ﺏﻴﻦ یﺎﻓﺘﻦ ری ﺸﻪ ه ﺎی ﭘﻨﻬ ﺎﻥﯽ‬
‫ایﻦ ﺕﻨﻔﺮ هﺴﺘﻴﻢ و ﺏﻪ دﻗﺖ ﺏﻪ ﺏﺮرﺳﯽ ﺁن ﺧﻮاهﻴﻢ ﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺏﻮﺧﺮ ﭼﻨ ﻴﻦ ﻣﻄ ﺮح ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎی ﺪ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ دﻟﻴ ﻞ "ﮐﻤﺒﻮده ﺎی ﻣﻌﻴﻨ ﯽ" در‬
‫زﻥﺪﮔﯽ اﻗﺘﺼﺎدی اﻥﺴﺎن ﻥﺎﮔﺰیﺮ از ﻣﺒﺎدﻟﻪ اﺳﺖ و ایﻦ اﻣﺮ ﺣﺘ ﯽ در "ﻣﺮاﺣ ﻞ ﻗﺒﻠ ﯽ‬
‫اﻗﺘ ﺼﺎدی" ﻥﻴ ﺰ اﺕﻔ ﺎق ﻣ ﯽ اﻓﺘ ﺎدﻩ اﺳ ﺖ‪) .‬ﺏ ﺮای ﻣﺜ ﺎل در درون ﭘﺎدﺷ ﺎهﯽ ﺏﺨ ﺖ‬
‫اﻟﻨﺼﺮ( ﺏﻨﺎﺏﺮ ایﻦ ﺕﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻥﯽ ﮐﻨﻮﻥﯽ اﻣﺮ ﺕﺎزﻩ یﯽ ﻥﻴﺴﺖ و ﺏﺎﻟﻄﺒﻊ ﺏﻪ "اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﻣﻠﯽ" یﮏ ﮐﺸﻮر ﻟﻄﻤﻪ ﻥﻤﯽ زﻥﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻘﺪر ﺧﺎم و ﻥﭙﺨﺘﻪ ﺏﻪ ﻥﻈﺮ ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ ﻣﻔ ﺎهﻴﻢ ﺕ ﺎریﺨﯽ ذه ﻦ داﻥ ﺸﻤﻨﺪی ﮐ ﻪ ﺕﻨﻬ ﺎ‬
‫اﻋﺘﺒ ﺎرش‪ ،‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﺏ ﻪ ﺧﻴ ﺎل ﺧ ﻮد‪ ،‬زیﺮﮐ ﯽ و داﻥ ﺶ او در ﻣ ﻮرد ﺕ ﺎریﺦ اﻗﺘ ﺼﺎدی‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺏﻪ ﺧﺎﻃﺮ یﮏ ﺟﺪاﺳﺎزی ﺏﯽ روح‪ ،‬ﺕﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﮔﻮﻥﺎﮔﻮن ﺕﻤﺪن و ﺕﻮﺳ ﻌﻪ ی‬
‫اﻗﺘ ﺼﺎدی در ﻃ ﯽ ه ﺰاران ﺳ ﺎل یﮑ ﺴﺎن در ﻥﻈ ﺮ ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺁن ﭼ ﻪ ﻣ ﺴﻠﻢ‬
‫اﺳ ﺖ ه ﻴﭻ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ی ﯽ ﺏ ﯽ ﺁن ﮐ ﻪ ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ ی ﯽ اﻥﺠ ﺎم ده ﺪ وﺟ ﻮد ﻥﺪاﺷ ﺘﻪ اﺳ ﺖ‪.‬‬

‫‪٣٢‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻗ ﺪیﻤﯽ ﺕ ﺮیﻦ اﮐﺘ ﺸﺎﻓﺎت ﻣ ﺎ ﻗﺒ ﻞ ﺕ ﺎریﺦ و ﺁن ﭼ ﻪ ﮐ ﻪ از ﻏﺎره ﺎی اﻗ ﻮام ﺏ ﺪوی ﺏ ﻪ‬

‫دﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ‪ -‬از ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻥﺖ و ﻗﺒﺮهﺎ‪ -‬هﻤ ﻪ ﺣ ﺎﮐﯽ از ﺁن اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻥ ﻮﻋﯽ ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ‬
‫ﺣﺘﯽ ﺏﻴﻦ ﻥﻘﺎط دوردﺳﺖ در ﺟﺮی ﺎن ﺏ ﻮدﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ اﻥ ﺪازﻩ ی ﺕ ﺎریﺦ‬
‫ﺕﻤﺪن ﺏﺸﺮی اﻣﺮی ﻗﺪیﻤﯽ اﺳﺖ و هﻤﻮارﻩ در ﺕﻤﺎم ﺟﻮاﻣﻊ ﺏﺸﺮی وﺟﻮد داﺷ ﺘﻪ و‬
‫یﮑﯽ از ﻥﻴﺮوﻣﻨﺪﺕﺮیﻦ اﻥﮕﻴ ﺰﻩ ه ﺎ ﺏ ﺮای ﺕﺤ ﻮل ﺏ ﻮدﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﻣ ﺎ ﺏ ﺎ ﻗﺒ ﻮل‬
‫ایﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ ی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﻪ درﺳﺖ ﺏﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ﻣ ﺒﻬﻢ ﻥﻴ ﺰ ه ﺴﺖ‪ .‬ﺏ ﺮ روی ﺕﻤ ﺎم‬
‫ﺧ ﺼﻮﺹﻴﺖ ه ﺎی اﻋ ﺼﺎر ﻣﺨﺘﻠ ﻒ و ﻣﺮاﺣ ﻞ ﻓﺮهﻨﮕ ﯽ اﺷ ﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠ ﻒ اﻗﺘ ﺼﺎدی‬
‫ﺳﺮﭘﻮش ﻣﯽ ﮔﺬارد‪ .‬ﺏﻪ ﻣﺼﺪاق ﻣﺜﻞ "در ﺕ ﺎریﮑﯽ ﺷ ﺐ ﺕﻤ ﺎم ﮔﺮﺏ ﻪ ه ﺎ ﺧﺎﮐ ﺴﺘﺮی‬
‫ه ﺴﺘﻨﺪ" و اﻥﺠ ﺎم ﺕﻮﺿ ﻴﺤﺎت اﻥﺪی ﺸﻤﻨﺪاﻥﻪ ی ای ﺸﺎن‪ ،‬اﺷ ﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ‪،‬‬
‫هﻤ ﻪ ﻣ ﺸﺎﺏﻪ یﮑﺪیﮕﺮﻥ ﺪ‪ .‬دادوﺳ ﺘﺪ اﺏﺘ ﺪایﯽ ﻃﺎیﻔ ﻪ ی ﯽ از ﺳﺮﺧﭙﻮﺳ ﺘﺎن ﺏﺮزی ﻞ ﮐ ﻪ‬
‫ﺏﻌﻀﯽ اوﻗﺎت ﺕﻘﺎﺿﺎی ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮیﺐ ﻣﺨﺼﻮص ﺟﺸﻦ هﺎ را ﺏﺎ ﺕﻴﺮوﮐﻤ ﺎن ه ﺎی‬
‫ﺳ ﺎﺧﺘﻪ ی ﻃﺎیﻔ ﻪ ی دیﮕ ﺮ ﻣﻌﺎوﺿ ﻪ ﻣ ﯽ ﮐﺮدﻥ ﺪ‪ ،‬اﻥﺒﺎره ﺎی ﻋﻈ ﻴﻢ ﺏﺎﺏ ﻞ ﮐ ﻪ ﻣﺤ ﻞ‬
‫ﻥﮕﻬﺪاری ﻟﻮازم زﻥﺪﮔﯽ ﮐﺎخ ه ﺎی ﺳ ﻠﻄﻨﺘﯽ ﺏ ﻮد‪ ،‬ﺏﺎزاره ﺎی ﺷ ﻬﺮ ﮐﻮریﻨ ﺖ ﮐ ﻪ در‬
‫ﺁن ﺟ ﺎ ﮐﺘ ﺎن ﺷ ﺮق‪ ،‬ﻇ ﺮوف ﺳ ﻔﺎﻟﯽ یﻮﻥ ﺎن‪ ،‬ﮐﺎﻏ ﺬ ﺕ ﺎیﺮ‪ ،‬ﺏ ﺮدﻩ ه ﺎیﯽ از ﺳ ﻮریﻪ و‬
‫ﺁﻥﺎﺕﻮﻟﯽ ﺏﺮای ﻓﺮوش ﺏﻪ ﺏﺮدﻩ داران ﺛﺮوﺕﻤﻨ ﺪ ﻋﺮﺹ ﻪ ﻣ ﯽ ﮔ ﺸﺖ‪ ،‬ﺕﺠ ﺎرت دری ﺎیﯽ‬
‫وﻥﻴﺰ ﮐﻪ ﮐﺎﻻه ﺎی ﻟ ﻮﮐﺲ ﺏ ﺮای ارﺏﺎﺏ ﺎن ﻓﺌ ﻮدال و ﭘﺎﺕﺮی ﺴﻴﻦ ه ﺎی اروﭘ ﺎی ﻗ ﺮون‬
‫وﺳﻄﯽ ﻓﺮاهﻢ ﻣﯽ ﻥﻤ ﻮد‪ ،‬و ﺕﺠ ﺎرت ﺏ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﮐﻨ ﻮﻥﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺷﺮق را ﺏﻪ ﻏﺮب‪ ،‬ﺷﻤﺎل را ﺏﻪ ﺟﻨﻮب و اﻗﻴﺎﻥﻮس ه ﺎ را ﺏ ﻪ ه ﻢ ﻣﺘ ﺼﻞ ﻥﻤ ﻮدﻩ‬
‫اﺳ ﺖ و ﺕ ﺎ دورﺕ ﺮیﻦ ﻥﻘ ﺎط ﺟﻬ ﺎن ﺳ ﻠﻄﻪ ی ﺧ ﻮد را ﮔ ﺴﺘﺮدﻩ و ﺳ ﺎل ﺏ ﻪ ﺳ ﺎل ﺏ ﻪ‬
‫ﻣﻘﻴﺎس ﻋﻈﻴﻢ و ﻏﻴﺮﻗﺎﺏﻞ ﺕﺼﻮری ﺏﺮ ﺣﺠﻢ ﺁن ﻣ ﯽ اﻓﺰای ﺪ‪ -‬از ﻥ ﺎن ﻣ ﻮرد ﻣ ﺼﺮف‬
‫روزاﻥ ﻪ و ﮐﺒﺮی ﺖ ﮔ ﺪایﺎن ﺕ ﺎ ﺁﺛ ﺎر ﺷ ﮑﻮهﻤﻨﺪ هﻨ ﺮی ﺧﺒﺮﮔ ﺎن ﺛﺮوﺕﻤﻨ ﺪ‪ ،‬از‬
‫ﺳ ﺎدﻩ ﺕ ﺮیﻦ ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﮐ ﺸﺎورزی ﺕ ﺎ ﭘﻴﭽﻴ ﺪﻩ ﺕ ﺮیﻦ اﺏ ﺰار ﻣﺎﺷ ﻴﻨﯽ‪ ،‬از ﺧ ﻮد‬

‫‪٣٣‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫اﻥﺴﺎن هﺎ ﮐﻪ ﻣﻮﻟﺪ ﺛﺮوت هﺎ هﺴﺘﻨﺪ ﺕ ﺎ ﺟﻨ ﮓ اﻓﺰاره ﺎی ﮔﻮﻥ ﺎﮔﻮن هﻤ ﻪ و هﻤ ﻪ از‬

‫ﻥﻈ ﺮ ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﻣ ﺎ یﮑ ﺴﺎن اﺳ ﺖ‪ .‬از ﻥﻈ ﺮ او ﺕﻤ ﺎﻣﯽ ای ﻦ ه ﺎ ﺏ ﺮای اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت و‬
‫ﻥﻘﺼﺎن هﺎی اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ و ﻣﺴﺘﻘﻞ ﮐﺸﻮرهﺎ ﺹﻮرت ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺣﺪود ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﻗﺎﺿﯽ ﻟﻴﺒﺮاﻟﯽ از اهﺎﻟﯽ ﺏﻴﺘﺮﻓﻴﻠﺪ ﺏﻪ اﺳ ﻢ ﺁﻗ ﺎی ﺷ ﻮﻟﺘﺰ‪-‬‬
‫دﻟﺘﻴﺶ ﺳﻌﯽ ﮐ ﺮد ﺏ ﻪ ﮐ ﺎرﮔﺮان ﺏﻔﻬﻤﺎﻥ ﺪ ﮐ ﻪ ه ﺮ ﮐ ﺲ در وهﻠ ﻪ ی اول ﺏ ﺮای ﺧ ﻮد‬
‫ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕﯽ را ﮐ ﻪ "ﺧ ﻮد ﺏ ﺪان ﻥﻴﺎزﻣﻨ ﺪ ﻥﻴ ﺴﺖ" ﺏ ﺎ ﮐﺎﻻه ﺎی‬
‫دیﮕ ﺮ ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎی ﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳ ﺦ ﻻﺳ ﺎل ﺏ ﻪ ای ﻦ ی ﺎوﻩ ﮔ ﻮیﯽ هﻨ ﻮز ﻓﺮاﻣ ﻮش ﻥ ﺸﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﺟﻨﺎب ﺁﻗﺎی ﺷﻮﻟﺘﺲ‪ ،‬ﺏ ﺎ ﮐﻤ ﺎل اﺣﺘ ﺮام ﺏﺎی ﺪ ﺏﭙﺮﺳ ﻢ ﺁی ﺎ ﺷ ﻤﺎ واﻗﻌ ًﺎ ه ﻴﭻ درﮐ ﯽ‬
‫از ﺷﮑﻞ ﺣﻘﻴﻘ ﯽ ﮐ ﺎر اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ اﻣ ﺮوزﻩ ﻥﺪاری ﺪ؟ ﺁی ﺎ ﺷ ﻤﺎ هﺮﮔ ﺰ ﺏﻴﺘﺮﻓﻴﻠ ﺪ را ﺕ ﺮک‬
‫ﻥﮑﺮدﻩ ایﺪ؟ ﺏﺎ ایﻦ ﻥﻘﻄﻪ ﻥﻈﺮات واﻗﻌ ًﺎ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﺪ در ﭼﻪ ﻗﺮﻥﯽ از ﻗﺮون وﺳ ﻄﯽ‬
‫زﻥ ﺪﮔﯽ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻴ ﺪ؟ ﺁی ﺎ ﺷ ﻤﺎ ه ﻴﭻ ﮔﻮﻥ ﻪ اﻃﻼﻋ ﺎﺕﯽ‪ -‬ﺣﺘ ﯽ ﻣﺨﺘ ﺼﺮ‪ -‬در ﻣ ﻮرد ﮐ ﺎر‬
‫اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﮐﻨ ﻮﻥﯽ ﮐ ﻪ ﺹ ﻔﺖ ﻣﺸﺨ ﺼﻪ ی ﺁن ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐﺎﻻه ﺎیﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻓ ﺮد ﻟﺰوﻣ ًﺎ‬
‫ﺏ ﺪان ﻥﻴﺎزﻣﻨ ﺪ ﻥﻴ ﺴﺖ ﻥﺪاری ﺪ؟ ﺁی ﺎ ﮐﻮﭼ ﮏ ﺕ ﺮیﻦ ﺕﺮدی ﺪی ﻥﺪاری ﺪ ﮐ ﻪ ای ﻦ اﻣ ﺮ از‬
‫زﻣﺎﻥﯽ ﮐﻪ ﺹﻨﺎیﻊ ﺏﺰرگ ﺏﻪ وﺟﻮد ﺁﻣﺪﻥﺪ اﻣﺮی واﺟﺐ و ﻻزم ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ و اﺳﺎﺳ ًﺎ‬
‫ﻣﻨﺸﺎء ﺷﮑﻞ و ﻣﺎهﻴﺖ ﮐ ﺎر اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ اﻣ ﺮوزی در هﻤ ﻴﻦ اﻣ ﺮ ﻥﻬﻔﺘ ﻪ اﺳ ﺖ؟ و ﺁی ﺎ‬
‫ﻥﻤ ﯽ داﻥﻴ ﺪ ﮐ ﻪ ﺏ ﺪون در ﻥﻈ ﺮ داﺷ ﺘﻦ ای ﻦ ﺧﺼﻴ ﺼﻪ و ﺏ ﺬل ﺕﻮﺟ ﻪ ﻓ ﺮاوان ﺏ ﺪان‬
‫ﻥﻤﯽ ﺕﻮان رواﺏﻂ اﻗﺘﺼﺎدی و ﺣﺘﯽ ﮐﻮﭼ ﮏ ﺕ ﺮیﻦ ﭘﺪی ﺪﻩ ه ﺎی اﻗﺘ ﺼﺎدی ﮐﻨ ﻮﻥﯽ را‬
‫درک ﻥﻤﻮد؟‬
‫"ﺏﻪ ﻥﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﻻﺏﺪ ﺟﻨﺎب ﺁﻗﺎی ﻟﺌﻮﻥﺎرد ریﭻ هﻮم ﺏﻪ ﻣﻴﺰان ﻥﻴﺎز ﺧ ﻮد ﻥ ﺦ ﮐﺘ ﺎﻥﯽ‬
‫ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺁن ﻣﻘﺪاری را ﮐﻪ دﺧﺘﺮاﻥﺶ ﻥﺘﻮاﻥﺴﺘﻪ اﻥﺪ ﺏﻪ ﻣ ﺼﺮف ﺟ ﻮراب ه ﺎ‬
‫و ﻟﺒﺎس هﺎی ﺧﻮد ﺏﺮﺳﺎﻥﻨﺪ‪ ،‬ﺏﻪ ﻣﻌﺮض ﻓﺮوش ﻣﯽ ﮔﺬارد؟‬

‫‪٣٤‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫"ﺏﻪ ﻥﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﺣﻀﺮت ﺏﻮرﺳ ﻴﮓ اﺏ ﺰار ﻣﺎﺷ ﻴﻨﯽ را ﺏ ﺮای رﻓ ﻊ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﺧ ﻮد‬
‫ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و هﺮ ﭼﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺁیﺪ ﻣﯽ ﻓﺮوﺷﺪ؟‬
‫"و ﺣﺘﻤ ًﺎ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﺪ ﻣﺄﻣﻮریﻦ ﮐﻔﻦ و دﻓﻦ ﻓﻘﻂ ﺏﺮای اﻥﺠ ﺎم ﭼﻨ ﻴﻦ اﻣ ﻮری در‬
‫ﻣﻴﺎن ﺧﺎﻥﻮادﻩ ی ﺧﻮد ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﻣ ﯽ ﭘﺮدازﻥ ﺪ و اﮔ ﺮ ﻣ ﺮگ و ﻣﻴ ﺮ ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ ﺷ ﺎن ﮐ ﻢ‬
‫ﺏﺎﺷﺪ ﺧﺪﻣﺎت ﺧﻮد را در اﺧﺘﻴﺎر دیﮕﺮان ﻣﯽ ﮔﺬارﻥﺪ؟!‬
‫"ﻻﺏﺪ ﺷﻤﺎ ﺕﺼﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻴﺪ ﺟﻨﺎب ﺁﻗﺎی ووﻟﻒ‪ ،‬ﻣﺎﻟﮏ ادارﻩ ی ﭘ ﺴﺖ و ﺕﻠﮕ ﺮاف‬
‫ﻣﺤﻠﯽ ﻓﻘﻂ ﺏﻪ ﮐﺴﺎﻥﯽ اﺟﺎزﻩ ی اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ایﻦ وﺳﻴﻠﻪ را ﻣﯽ دهﺪ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﻥﻔ ﻊ و ی ﺎ‬
‫دﺳ ﺘﻮر ﺷ ﺨﺺ ﺧ ﻮدش ﺏﺎﺷ ﺪ‪ .‬و اﮔ ﺮ اﻣﮑﺎﻥ ﺎﺕﯽ ﺏ ﺎﻗﯽ ﺏﻤﺎﻥ ﺪ ﺁن را در اﺧﺘﻴ ﺎر‬
‫ﺳﻬﺎم داران و ﺳ ﺮدﺏﻴﺮان روزﻥﺎﻣ ﻪ ه ﺎ ﻗ ﺮار ﻣ ﯽ ده ﺪ ﮐ ﻪ ﺁن ه ﺎ ﻥﻴ ﺰ ﺏ ﻪ ﻥﻮﺏ ﻪ ی‬
‫ﺧﻮد ﺏﻪ او ﺧﺪﻣﺖ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد؟‬
‫ﻼ درک ﺷ ﻮد ﮐ ﻪ ای ﻦ اﻣ ﺮ ﺹ ﻔﺖ ﻣﺸﺨ ﺼﻪ ی ﮐ ﺎر در‬
‫"هﻤ ﻴﻦ ﺟ ﺎ ﺏﺎی ﺪ ﮐ ﺎﻣ ً‬
‫ﻥﻈﺎم هﺎی ﻗﺒﻠﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺏﻮدﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬در ادوار ﮔﺬﺷ ﺘﻪ ﺷ ﺨﺺ ﺏ ﻪ اﻥ ﺪازﻩ ی ﻥﻴ ﺎز‬
‫ﺧ ﻮیﺶ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﻣ ﯽ ﮐ ﺮد و ﺁن ﭼ ﻪ را ﮐ ﻪ اﺿ ﺎﻓﻪ ﻣ ﯽ ﻣﺎﻥ ﺪ ﻣ ﻮرد ﻣﻌﺎوﺿ ﻪ ﻗ ﺮار‬
‫ﻣﯽ داد‪ .‬ایﻦ اﻣﺮ ﻥﺸﺎن دهﻨﺪﻩ ی اﻗﺘﺼﺎد ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺣﺎﮐﻢ ﺏﺮ ﺁن زﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬در ﺣ ﺎﻟﯽ‬
‫ﮐ ﻪ ﺹ ﻔﺖ ﻣﺸﺨ ﺼﻪ ی و ﺷ ﮑﻞ ﺧ ﺎﻟﺺ ﮐ ﺎر در ﺟﻮاﻣ ﻊ ﮐﻨ ﻮﻥﯽ ﺏ ﺮ ﭘﺎی ﻪ ی ﺕﻮﻟﻴ ﺪ‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻﺕﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ ﺏﺪان ﻥﻴﺎز دارد و یﺎ ﺏﻪ ﻋﺒ ﺎرت دیﮕ ﺮ ﺏ ﻪ ﺟ ﺎی ﺕﻮﻟﻴ ﺪ‬
‫ارزش ﻣ ﺼﺮﻓﯽ ﮐ ﻪ ﺕ ﺎ ﺁن زﻣ ﺎن ﺹ ﻮرت ﻣ ﯽ ﮔﺮﻓ ﺖ ارزش ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ ی ﯽ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺁﻗﺎی ﺷﻮﻟﺘﺲ ﺁیﺎ ﺷﻤﺎ هﻨﻮز ﻥﻔﻬﻤﻴﺪﻩ ایﺪ ﮐ ﻪ ای ﻦ اﻣ ﺮی ﺿ ﺮوری ﺏ ﻮدﻩ‬
‫و ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺴﺘﺮش هﺮ ﭼﻪ ﺏﻴﺸﺘﺮ ﺷﮑﻞ ﮐ ﺎر در ﺟ ﻮاﻣﻌﯽ ﮔ ﺸﺘﻪ ﮐ ﻪ ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﮐ ﺎر در‬
‫ﺁن هﺎ ﺏﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻄﺤﯽ از رﺷﺪ و ﺕﻮﺳﻌﻪ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ؟"‬
‫ﻥﻘﻄﻪ ﻥﻈﺮی را ﮐ ﻪ ﻻﺳ ﺎل در ﻣ ﻮرد ﺏﻨﮕ ﺎﻩ ه ﺎی اﻗﺘ ﺼﺎدی و ﺧ ﺼﻮﺹﯽ دوران‬
‫ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری ﺏﻪ ﺁﻗﺎی ﺷﻮﻟﺘﺲ اراﺉﻪ ﻣﯽ دهﺪ‪ ،‬هﺮ روز ه ﺮ ﭼ ﻪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ در ﻣ ﻮرد‬

‫‪٣٥‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻥ ﻮع اﻗﺘ ﺼﺎد ﺣ ﺎﮐﻢ ﺏ ﺮ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺕﻮﺳ ﻌﻪ یﺎﻓﺘ ﻪ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﻥﻈﻴ ﺮ اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن‪،‬‬
‫ﺁﻟﻤ ﺎن ‪ ،‬ﺏﻠﮋی ﮏ و ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ ﻣ ﺼﺪاق ﭘﻴ ﺪا ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬هﻤ ﺎن ﻃ ﻮر ﮐ ﻪ ﻣ ﯽ داﻥ ﻴﻢ‬
‫ﮐﺸﻮرهﺎی دیﮕﺮی ﻥﻴﺰ ﺏﺮ ﺟ ﺎ ﭘ ﺎی ای ﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎ ﻗ ﺪم ﻣ ﯽ ﮔﺬارﻥ ﺪ‪ .‬ذﮐ ﺮ ای ﻦ ﻥﮑﺘ ﻪ‬
‫ﻻزم اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺳ ﻌﯽ ﺁﻗ ﺎی ﺷ ﻮﻟﺘﺲ در ﮔﻤ ﺮاﻩ ﮐ ﺮدن ﮐ ﺎرﮔﺮان ﺏﻴﺘﺮﻓﻴﻠ ﺪ ﻥﺎﺷ ﯽ از‬
‫ﺳ ﺎدﻩ ﻟ ﻮﺣﯽ اوﺳ ﺖ در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ ﻥﻈﺮاﺕ ﯽ ﮐ ﻪ اﻗ ﺎی ﺳ ﻤﺒﺎرت و ﺏ ﻮﺧﺮ ﻣﻄ ﺮح‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺏﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﻮء ﻥﻴﺖ ﺁﻥﺎن ﻋﻠﻴﻪ ﻥﻈﺮیﻪ ی "اﻗﺘﺼﺎد ﺟﻬﺎﻥﯽ" اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻥﻨﺪ یﮏ ﮐﺎرﻣﻨﺪ ادارﻩ ی ﺏﻴﺶ از ﺣﺪ دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎی ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ ﺏﺨ ﺼﻮص‬
‫در ﺣﻴﻄﻪ ی ﺕﺨﺼﺺ ﺧﻮیﺶ ﻥﻈﻢ و ﺕﺮﺕﻴﺐ را دوﺳﺖ دارﻥﺪ‪ .‬ﺏﻪ ﺧﺎﻃﺮ هﻤ ﻴﻦ ﻥﻈ ﻢ‬
‫ﺁن ه ﺎ ﻋ ﺎدت ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﺕﻤ ﺎم ﭘﺪی ﺪﻩ ه ﺎی ﺟﻬ ﺎن را ﺏ ﺎ روش ﻋﻠﻤ ﯽ در ﻣﻴ ﺎن‬
‫ﮐ ﺸﻮهﺎی ﻣﻴ ﺰ ﺧ ﻮد ﻃﺒﻘ ﻪ ﺏﻨ ﺪی ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺁن ه ﺎ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﮔﻮﻥ ﺎﮔﻮن را ﺏ ﻪ هﻤ ﺎن‬
‫ﺕﺮﺕﻴ ﺐ ﮐ ﻪ ﮐﺘ ﺎب هﺎی ﺸﺎن را در ﻗﻔ ﺴﻪ ه ﺎ ﺟ ﺎی ﻣ ﯽ دهﻨ ﺪ ﺏ ﺎ دﻗ ﺖ ﺧﺎﺹ ﯽ ﺕﻘ ﺴﻴﻢ‬
‫ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬اوﻟ ﻴﻦ دﺳ ﺘﻪ ﮐ ﺸﻮرهﺎیﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ اﻣ ﻮر ﮐ ﺸﺎورزی و داﻣ ﺪاری‬
‫ﻣ ﺸﻐﻮل ه ﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﺕﻮﻟﻴ ﺪی ﺁن ه ﺎ ﺳ ﺨﺖ ﻣ ﻮرد اﺣﺘﻴ ﺎج ﮐ ﺸﻮرهﺎی‬
‫دﺳ ﺘﻪ ی اول اﺳ ﺖ‪ .‬در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﻣﻨ ﺸﺎء دادوﺳ ﺘﺪ ﺏ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ را ﺏﺎی ﺪ در ﻋﻤﻠﮑ ﺮد‬
‫ﭼﻨﻴﻦ رواﺏﻂ داﺧﻠﯽ یﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫اﮐﻨ ﻮن ﺁﻟﻤ ﺎن را در ﻥﻈ ﺮ ﺏﮕﻴ ﺮیﻢ ﮐ ﻪ یﮑ ﯽ از ﺹ ﻨﻌﺘﯽ ﺕ ﺮیﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺟﻬ ﺎن‬
‫اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ﻃ ﺮح ﺏ ﺎﻻ ﺁﻟﻤ ﺎن ﺏﺎی ﺪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮیﻦ ﻣﻴ ﺰان دادوﺳ ﺘﺪ ﺧ ﻮد را ﺏ ﺎ ﮐ ﺸﻮر‬
‫ﮐ ﺸﺎورزی ﺏﺰرﮔ ﯽ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ روﺳ ﻴﻪ اﻥﺠ ﺎم ده ﺪ‪ .‬ﺣ ﺎل ﭼﮕﻮﻥ ﻪ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻣﻬ ﻢ ﺕ ﺮیﻦ‬
‫رواﺏﻂ ﺕﺠﺎری ﺁﻟﻤﺎن ﺏﺎ دو ﮐﺸﻮر ﺹﻨﻌﺘﯽ دیﮕﺮ یﻌﻨ ﯽ ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ و اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن اﺳ ﺖ؟‬
‫ارزش ﮐﺎﻻه ﺎی ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ ﺷ ﺪﻩ ﺏ ﻴﻦ ﺁﻟﻤ ﺎن و ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ در ﺳ ﺎل ‪ ١٩١٣‬ﻣﻌ ﺎدل ‪٢/٤‬‬
‫ﺏﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک و ﺏﻴﻦ ﺁﻟﻤﺎن و اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﻣﻌ ﺎدل ‪ ٢/٣‬ﺏﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرک ﮔ ﺸﺘﻪ اﺳ ﺖ و‬
‫روﺳﻴﻪ از ایﻦ ﻟﺤﺎظ در ﻣﻘﺎم ﺳﻮم ﺟ ﺎی دارد‪ .‬در ﻣ ﻮرد ﺹ ﺎدرات‪ ،‬ﮐ ﺸﻮر ﻗ ﺪیﻤﯽ‬

‫‪٣٦‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺹ ﻨﻌﺘﯽ اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﻣﻬ ﻢ ﺕ ﺮیﻦ ﻣ ﺸﺘﺮی ﺹ ﻨﺎیﻊ ﺁﻟﻤ ﺎن اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺳ ﺎﻟﻴﺎﻥﻪ ارزش‬

‫واردات ﺁن از ﺁﻟﻤ ﺎن ﺏ ﻪ ‪ ١/٤‬ﺏﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرک ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ‪ .‬و از ای ﻦ ﻥﻈ ﺮ ﺕﻤ ﺎﻣﯽ‬
‫ﮐﺸﻮرهﺎیﯽ ﮐﻪ ﺏﺎ ﺁﻟﻤﺎن دادوﺳﺘﺪ دارﻥﺪ در ﻣﻘﺎم هﺎی ﺏﻌﺪی ﺟ ﺎی ﻣ ﯽ ﮔﻴﺮﻥ ﺪ‪ .‬ﺣﺘ ﯽ‬
‫اﮔﺮ ﻣﺴﺘﻌﻤﺮات اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن را هﻢ در ﻥﻈﺮ ﺏﮕﻴﺮیﻢ‪ -،‬ﺣﺠﻢ ﺹﺎدراﺕﯽ ﺁﻟﻤﺎن ﺏﻪ ﺳ ﻮی‬
‫ای ﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎ و ﺧ ﻮد اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﺳ ﺮازیﺮ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺣ ﺎل ﺏﺎی ﺪ دی ﺪ ﻃﺒﻘ ﻪ ﺏﻨ ﺪی و‬
‫ﺕﺤﻠﻴﻞ اﻥﺪیﺸﻤﻨﺪاﻥﻪ ی ﺁﻗﺎی ﺎن ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎ در ﻣ ﻮرد ای ﻦ ﭘﺪی ﺪﻩ ی ﻋﺠﻴ ﺐ ﭼﮕﻮﻥ ﻪ‬
‫اﺳﺖ؟ ﺁن ﻃﻮر ﮐﻪ ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺏﻮﺧﺮ و اﻏﻠﺐ هﻤﮑﺎران وی ﺕﺼﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺎن‬
‫ﺏﻪ دو دﺳﺘﻪ ﮐﺸﻮرهﺎی ﺹﻨﻌﺘﯽ و ﮐﺸﺎورزی ﺕﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽ ﺷ ﻮد و ای ﻦ ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﺏﻨ ﺪی‬
‫ﺧﺸﮏ ﺕﻨﻬﺎ اﻟﮕﻮی ﺕﻘﺴﻴﻢ رواﺏﻂ اﻗﺘﺼﺎدی ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﯽ داﻥﻴﻢ ﮐﻪ ﺁﻟﻤﺎن ﺕ ﺎ‬
‫ﺳ ﺎل ه ﺎی ‪ ١٨٦٠‬ی ﮏ ﮐ ﺸﻮر ﮐ ﺸﺎورزی ﻣﺤ ﺴﻮب ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ و ﻣ ﺎزاد ﻣﺤ ﺼﻮﻻت‬
‫ﮐ ﺸﺎورزی ﺧ ﻮد را ﺹ ﺎدر ﻣ ﯽ ﮐ ﺮد و در ﻣﻘﺎﺏ ﻞ‪ ،‬ﻗ ﺴﻤﺖ اﻋﻈ ﻢ ﮐﺎﻻه ﺎی ﺹ ﻨﻌﺘﯽ‬
‫ﻣﻮرد ﻥﻴﺎز ﺧﻮد را از اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن وارد ﻣﯽ ﻥﻤﻮد‪ .‬از ﺁن زﻣﺎن ﺏﻪ ﺏﻌﺪ ﺁﻟﻤﺎن ﻥﻪ ﺕﻨﻬ ﺎ‬
‫ﺕﺒ ﺪیﻞ ﺏ ﻪ ی ﮏ ﮐ ﺸﻮر ﺹ ﻨﻌﺘﯽ ﮔ ﺸﺘﻪ ﺏﻠﮑ ﻪ در ﺣ ﺎل ﺣﺎﺿ ﺮ یﮑ ﯽ از ﻥﻴﺮوﻣﻨ ﺪﺕﺮیﻦ‬
‫رﻗﺒﺎی اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﺏﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ رود‪ .‬ایﺎﻻت ﻣﺘﺤ ﺪﻩ ی ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ ﻥﻴ ﺰ هﻤ ﺎن ﻓﺮایﻨ ﺪی‬
‫را ﮐ ﻪ ﺁﻟﻤ ﺎن در ﺳ ﺎل ه ﺎی ‪ ١٨٧٠‬و ‪ ١٨٨٠‬از ﺳ ﺮ ﮔﺬراﻥ ﺪ در ﻣ ﺪت ﺏ ﺴﻴﺎر‬
‫ﮐﻮﺕ ﺎﻩ ﺕ ﺮی ﻃ ﯽ ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎی ﺪ در ﺣ ﺎل ﺣﺎﺿ ﺮ ﺕﻘﺮیﺒ ًﺎ در ﻣﻴﺎﻥ ﻪ ی راﻩ ای ﻦ ﺕﻐﻴﻴ ﺮات‬
‫اﺳﺖ‪ .‬درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺏﻌﺪ از روﺳﻴﻪ‪ ،‬ﮐﺎﻥﺎدا‪ ،‬اﺳ ﺘﺮاﻟﻴﺎ‪ ،‬و روﻣ ﺎﻥﯽ‪ ،‬ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ هﻨ ﻮز از‬
‫ﺏﺰرگ ﺕﺮیﻦ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﮔﻨﺪم اﺳﺖ و ﺏﺮ ﻃﺒﻖ ﺁﺧﺮیﻦ ﺁﻣﺎر )ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪١٩٠٠‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ( هﻨ ﻮز ‪ %٣٦‬از ﮐ ﻞ ﺟﻤﻌﻴ ﺖ ﺁن ﮐ ﺸﻮر ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﮐ ﺸﺎورزی‬
‫ﻣﺸﻐﻮل هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ ﺏ ﺮای اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن و ﺁﻟﻤ ﺎن رﻗﻴ ﺐ ﺟ ﺪی ﺏ ﻪ‬
‫ﺷﻤﺎر ﻣﯽ ﺁیﺪ‪ .‬ﺏﺎ ایﻦ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺏﺮای ایﻦ ﺣﻀﺮات اﻗﺘﺼﺎدداﻥﺎن ﭘﺮﺳﺸﯽ‬
‫را ﻣﻄﺮح ﮐﻨﻴﻢ و ﺁن ایﻦ ﮐﻪ ایﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺁﻣﺮیﮑﺎ را ﺏﺎیﺪ ﺟﺰو ﮐﺸﻮرهﺎی ﺹ ﻨﻌﺘﯽ‬

‫‪٣٧‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺏﻪ ﺣﺴﺎب ﺁورد و یﺎ ﺟﺰو ﮐﺸﻮرهﺎی ﮐﺸﺎورزی؟ روﺳﻴﻪ ﺧﻮد در اﺏﺘﺪای ﭘﻴﻤ ﻮدن‬
‫ﭼﻨﻴﻦ راهﯽ اﺳﺖ‪ -‬ﺏﻪ ﻣﺤﺾ ایﻦ ﮐﻪ از ﻗﻴﺪ ﺷﮑﻞ ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﻣﻨ ﺸﻮخ ﺁن ره ﺎ ﺷ ﻮد‪-‬‬
‫ﺏﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻓﺮاوان و ذﺧﺎﺉﺮ ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺏﯽ ﻣﺎﻥﻨﺪ ﺁن در ﻋﺮض ﻣﺪت ﮐﻮﺕﺎهﯽ ﺏﻪ‬
‫ﭘﺎی ﮐﺸﻮرهﺎی دیﮕﺮ ﺧﻮاهﺪ رﺳﻴﺪ )ﺷﺎیﺪ ﭼﻨﻴﻦ اﻣﺮی ﺣﺘ ﯽ در ﺏﺮاﺏ ﺮ ﭼ ﺸﻤﺎن ﻣ ﺎ‬
‫اﺕﻔﺎق ﺏﻴﻔﺘﺪ( و ﺏﻪ اردوی ﮐﺸﻮرهﺎی اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺁﻣﺮیﮑﺎی ﺷ ﻤﺎﻟﯽ و ﺁﻟﻤ ﺎن ﻣﻠﺤ ﻖ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ و ﭼﻪ ﺏﺴﺎ از ﺁن هﺎ ﻥﻴﺰ ﺟﻠ ﻮ زﻥ ﺪ‪ .‬ﺏ ﺮﻋﮑﺲ ﺁن ﭼ ﻪ ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎی ﻣ ﺎ‬
‫ﺕ ﺼﻮر ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ دﻥﻴ ﺎ اﺳ ﮑﻠﺖ ﺏﻨ ﺪی ﺛ ﺎﺏﺘﯽ ﻥ ﺪارد و ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺕﻤ ﺎم ﭘﺪی ﺪﻩ ه ﺎی دیﮕ ﺮ‬
‫ﺣﺮﮐ ﺖ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ ،‬زﻥ ﺪﮔﯽ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ و ﺕﻐﻴﻴ ﺮ ﻣ ﯽ یﺎﺏ ﺪ‪ .‬ﺁن ه ﺎ ﺕ ﻀﺎد ﺏ ﻴﻦ ﺹ ﻨﻌﺖ و‬
‫ﮐﺸﺎروزی را ﺕﻨﻬﺎ ﻣﻨﺸﺎء ﻣﻌﺎﻣﻼت ﺏﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﯽ داﻥﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ایﻦ دو ﺧ ﻮد‬
‫ﻋﻮاﻣ ﻞ ﻣﺘﻐﻴ ﺮی ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮﮐ ﺰ ﻣﺒ ﺎدﻻت دم ﺏ ﻪ دم از ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻣﺘﺮﻗ ﯽ ﻣ ﺎدر ﺏ ﻪ‬
‫ﮐﺸﻮرهﺎی اﻗﻤﺎر ﺁن هﺎ ﺕﻐﻴﻴﺮ ﻣﯽ یﺎﺏﺪ‪ .‬ﭘﺲ رواﺏﻂ ﺕﺠﺎری ﺏﻴﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻣﺘﺮﻗ ﯽ‬
‫ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ ﭼ ﻪ ﺹ ﻮرت در ﻣ ﯽ ﺁی ﺪ؟ ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ﻥﻈ ﺮ ﺏ ﻮﭼﺮ ﻣﺒ ﺎدﻻت ﺁن ه ﺎ ﻣ ﯽ ﺏﺎی ﺴﺖ‬
‫ﮐﺎهﺶ یﺎﺏﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺏﺎ ﮐﻤﺎل ﺕﻌﺠﺐ درﺳ ﺖ رواﺏ ﻂ ﺕﺠ ﺎری ﺏ ﻴﻦ ای ﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ داﺉﻤ ًﺎ اﻓﺰایﺶ ﻣﯽ یﺎﺏﺪ‪.‬‬
‫هﻴﭻ ﭼﻴﺰ روﺷﻦ ﻓﮑﺮاﻥﻪ ﺕﺮ از ﺏﺮرﺳﯽ ﺕﻮﺳﻌﻪ ی اﻗﺘﺼﺎدی در ﻃﯽ ﺁﺧﺮیﻦ رﺏﻊ‬
‫ﻗ ﺮن ﺣﺎﺿ ﺮ ﻥﻴ ﺴﺖ‪ .‬ﻋﻠﻴ ﺮﻏﻢ ای ﻦ ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﮐ ﻪ از ﺳ ﺎل ه ﺎی ‪ ١٨٨٠‬در ﺏﺮﻗ ﺮاری‬
‫ﺕﻌﺮﻓ ﻪ ه ﺎی ﺣﻤ ﺎیﺘﯽ هﻤ ﻪ ی ﻗ ﺪرت ه ﺎی ﺏ ﺰرگ ﺹ ﻨﻌﺘﯽ زی ﺎدی روی ﻥﻴ ﺰ‬
‫ﻥﻤ ﻮدﻩ اﻥ ﺪ‪ ،‬ﻋﻠﻴ ﺮﻏﻢ ﮐﻮﺷ ﺶ ه ﺎی ﻣﺘﻘﺎﺏ ﻞ ﺁن ه ﺎ در اﺟ ﺮای ﻃ ﺮح "اﻗﺘ ﺼﺎدهﺎی‬
‫ﻣﻠﯽ" ﺟﺪاﮔﺎﻥﻪ‪ ،‬رﺷﺪ ﺕﺠﺎرت ﺏﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ ﻣﺘﻮﻗ ﻒ ﻥ ﺸﺪﻩ اﺳ ﺖ و ﺣﺘ ﯽ ﺏ ﺮﻋﮑﺲ ﺏ ﺎ‬
‫ﺳ ﺮﻋﺖ ﺳﺮﺳ ﺎم ﺁوری اﻓ ﺰایﺶ یﺎﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ای ﻦ ﮐ ﻪ ﺹ ﻨﻌﺘﯽ ﺷ ﺪن و‬
‫ﺕﺠ ﺎرت ﺏ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ در ﮐ ﺸﻮرهﺎی اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺁﻟﻤ ﺎن و ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ در راﺏﻄ ﻪ ﺏ ﺎ‬
‫یﮑﺪیﮕﺮ رﺷﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺣﺘﯽ ﺏﺮای اﻥﺴﺎن ﮐﻮر ﻥﻴﺰ ﻗﺎﺏﻞ رؤیﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٣٨‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ذﻏﺎل و ﺁهﻦ ﺳﺘﻮن ﻓﻘﺮات ﮐﺸﻮرهﺎی ﺹﻨﻌﺘﯽ ﺟﺪیﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰایﺶ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ زﻏ ﺎل‬
‫ﺳﻨﮓ از ﺳﺎل ‪ ١٨٨٥‬ﺕﺎ ‪ ١٩١٠‬ﺏﺪیﻦ ﺷﺮح اﺳﺖ‪:‬‬

‫از ‪ ١٦٢‬ﺕﺎ ‪ ٢٥٩‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺕﻦ‬ ‫اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن‬

‫از ‪ ٧٢‬ﺕﺎ ‪ ٢٢٢‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺕﻦ‬ ‫ﺁﻟﻤﺎن‬
‫از ‪ ١٠١‬ﺕﺎ ‪ ٤٥٥‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺕﻦ‬ ‫ﺁﻣﺮیﮑﺎ‬

‫در ﻃﯽ هﻤﻴﻦ ﻣﺪت اﻓﺰایﺶ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺁهﻦ ﺏﺪیﻦ ﺷﺮح اﺳﺖ‪:‬‬

‫از ‪ ٧/٥‬ﺕﺎ ‪ ١٠/٢‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺕﻦ‬ ‫اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن‬

‫از ‪ ٣/٧‬ﺕﺎ ‪ ١٤/٨‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺕﻦ‬ ‫ﺁﻟﻤﺎن‬
‫از ‪ ٤/١‬ﺕﺎ ‪ ٢٧/٧‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺕﻦ‬ ‫ﺁﻣﺮیﮑﺎ‬

‫رﺷ ﺪ ﺣﺠ ﻢ ﺕﺠ ﺎرت ﺳ ﺎﻟﻴﺎﻥﻪ ی ﺏ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ )ﻣﺠﻤ ﻮع ﺹ ﺎدرات و واردات( ای ﻦ‬

‫ﮐﺸﻮرهﺎ در ﻃﯽ ایﻦ ﻣﺪت ﺏﻪ ﻗﺮار زیﺮ ﺏﻮدﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫از ‪ ١٣‬ﺕﺎ ‪ ٢٧/٤‬ﺏﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن‬

‫از ‪ ٦/٢‬ﺕﺎ ‪ ٢٧/٣‬ﺏﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫ﺁﻟﻤﺎن‬
‫از ‪ ٤/١‬ﺕﺎ ‪ ٢٧/٧‬ﺏﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‬ ‫ﺁﻣﺮیﮑﺎ‬

‫ﻣﺠﻤﻮع ﺕﺠ ﺎرت ﺧ ﺎرﺟﯽ )ﻣﺠﻤ ﻮع ﺹ ﺎدرات و واردات( ﻣﻬ ﻢ ﺕ ﺮیﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎی‬

‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ی دﻥﻴﺎ از ‪ ١٠٥‬ﺏﻴﻠﻴﻮن ﻣ ﺎرک در ﺳ ﺎل ‪ ١٩٠٤‬ﺏ ﻪ ‪ ١٦٥‬ﺏﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرک‬
‫در ﺳ ﺎل ‪ ١٩١٢‬رﺳ ﻴﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﭼﻨ ﻴﻦ ﻥ ﺮخ رﺷ ﺪی اﻋﺠ ﺎب ﺁور اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﺕﻔﺎﻗﯽ در هﻴﭻ ی ﮏ از ادوار ﮔﺬﺷ ﺘﻪ رخ ﻥ ﺪادﻩ اﺳ ﺖ و ﺏ ﻪ ه ﻴﭻ وﺟ ﻪ ﻗ ﺎدر‬

‫‪٣٩‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻥﺨ ﻮاهﻴﻢ ﺏ ﻮد رﻗﻤ ﯽ ﻣ ﺸﺎﺏﻪ ﺁن در ﻃ ﯽ دوران ه ﺎی ﮔﺬﺷ ﺘﻪ ﺏﻴ ﺎﺏﻴﻢ‪ .‬ﺏ ﻪ ﻥﻈ ﺮ‬

‫ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ ﮐ ﻪ "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﻋﺠﻠ ﻪ دارد دوران‬
‫ﺷ ﮑﻮﻓﺎیﯽ ﺧ ﻮد را ﻣﺤ ﺪود و ﻣ ﺪت زﻣ ﺎن روﻥ ﻖ ﻥﺎﺷ ﯽ از ای ﻦ ﺳﻴ ﺴﺘﻢ را‬
‫ﮐ ﺎهﺶ ده ﺪ‪ .‬ﺣ ﺎل ﺏﺎی ﺪ دی ﺪ ﻃ ﺮح "رﻓ ﻊ ﮐﻤﺒﻮده ﺎی ﻣ ﺸﺨﺺ" و ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﺏﻨ ﺪی‬
‫ﻏﻴﺮﻣﻨﻄﻘ ﯽ ﮐ ﺸﻮرهﺎ ﺏ ﻪ ﺹ ﻨﻌﺘﯽ و ﮐ ﺸﺎورزی ﭼﮕﻮﻥ ﻪ ﭘﺎﺳ ﺦ ﮔ ﻮی ای ﻦ ﻣ ﺴﺎﺉﻞ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﺏﻮد؟‬
‫هﻨﻮز ﺏﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﮔﻴﺞ ﮐﻨﻨﺪﻩ ی دیﮕﺮی ﻥﻴﺰ در زﻥﺪﮔﯽ اﻗﺘﺼﺎدی ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺘﺮﻗ ﯽ‬
‫روﺏﺮو هﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺏﻪ ﺟﺎی ﺁن ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﺏﺮرﺳ ﯽ ﻣﺠﻤ ﻮع ارزش ﮐﺎﻻه ﺎی ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ ﺷ ﺪﻩ‬
‫ﻗﻨﺎﻋ ﺖ ورزی ﻢ ﺏﻬﺘ ﺮ اﺳ ﺖ ﻥﮕ ﺎﻩ دﻗﻴ ﻖ ﺕ ﺮی ﺏ ﻪ ﺟ ﺪول ﺹ ﺎدرات و واردات ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫ﺏﻴﻔﮑﻨﻴﻢ‪ .‬ﺏﺮای ﻣﺜﺎل اﺳﺎﺳﯽ ﺕﺮیﻦ ﻥﻮع ﮐﺎﻻهﺎیﯽ ﮐﻪ در ﺁﻟﻤﺎن ﻣﻮرد دادوﺳﺘﺪ ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽ ﮔﻴﺮد در ﻥﻈﺮ ﻣﯽ ﺁوریﻢ‪ .‬ﺁﻣﺎر زیﺮ ﻣﺮﺏﻮط ﺏﻪ ﺳﺎل ‪ ١٩١٣‬اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺹﺎدرات )ﺏﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک(‬ ‫واردات )ﺏﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک(‬

‫‪٦٨٠‬‬ ‫اﻥﻮاع ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺁﻻت‬ ‫‪٦٠٧‬‬ ‫ﭘﻨﺒﻪ ی ﺧﺎم‬

‫‪٦٥٢‬‬ ‫ﻣﺤﺼﻮﻻ ﻓﻮﻻدی‬ ‫‪٤١٧‬‬ ‫ﮔﻨﺪم‬

‫‪٥١٦‬‬ ‫ذﻏﺎل ﺳﻨﮓ ﺧﺸﮏ‬ ‫‪٤١٣‬‬ ‫ﭘﺸﻢ ﺧﺎﻟﺺ‬

‫‪٤٤٦‬‬ ‫‪ ٣٩٠‬ﻣﺤﺼﻮﻻت ﭘﻨﺒﻪ ﺉﯽ‬ ‫ﺟﻮ‬

‫‪٢٧١‬‬ ‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﭘﺸﻤﯽ‬ ‫‪٣٣٥‬‬ ‫ﺳﻨﮓ ﻣﺲ‬

‫‪٢٦٣‬‬ ‫ﮐﺎﻏﺬ و ﻟﻮازم اﻟﺘﺤﺮیﺮ‬ ‫‪٣٢٢‬‬ ‫ﭘﻮﺳﺖ ﮔﺎو‬

‫‪٢٢٥‬‬ ‫ﭘﻮﺳﺖ ﺧﺮ‬ ‫‪٢٢٧‬‬ ‫ﺳﻨﮓ ﺁهﻦ‬

‫‪٤٠‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫‪٢٠٥‬‬ ‫ﻣﻴﻠﻪ هﺎی ﺁهﻨﯽ‬ ‫‪٢٠٤‬‬ ‫ذﻏﺎل ﺳﻨﮓ ﺧﺸﮏ‬

‫‪٢٠٢‬‬ ‫ﮐﺎﻻهﺎی اﺏﺮیﺸﻤﯽ‬ ‫‪١٩٤‬‬ ‫ﺕﺨﻢ ﻣﺮغ‬

‫‪١٤٧‬‬ ‫‪ ١٨٨‬ﭘﻮﮐﻪ هﺎی ذﻏﺎل ﺳﻨﮓ‬ ‫ﭘﻮﺳﺖ ﺧﺮ‬

‫‪١٤٢‬‬ ‫ﻗﻴﺮ‬ ‫‪١٧٢‬‬ ‫ﺷﻮرﻩ‬

‫‪١٣٢‬‬ ‫‪ ١٥٨‬ﭘﺎرﭼﻪ‬ ‫اﺏﺮیﺸﻢ ﺧﺎﻟﺺ‬

‫‪١٣٠‬‬ ‫‪ ١٤٧‬ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺴﯽ‬ ‫ﻻﺳﺘﻴﮏ ﺧﺎم‬

‫‪١١٤‬‬ ‫ﭼﺮم ﮐﻔﺶ‬ ‫‪١٣٥‬‬ ‫اﻟﻮار ﺏﺮیﺪﻩ ﺷﺪﻩ‬

‫‪١١٤‬‬ ‫ﮐﺎﻻهﺎی ﭼﺮﻣﯽ‬ ‫‪١١٧‬‬ ‫ﻥﺦ ﭘﻨﺒﻪ یﯽ‬

‫‪١٠٢‬‬ ‫‪ ١٠٨‬اﺳﺎب ﺏﺎزی‬ ‫ﻥﺦ ﭘﺸﻤﯽ‬

‫‪١٠٢‬‬ ‫ورﻗﻪ ی ﻓﻠﺰی‬ ‫‪٩٧‬‬ ‫اﻟﻮار‬

‫‪٩١‬‬ ‫ﻥﺦ ﭘﺸﻤﯽ‬ ‫‪٩٥‬‬ ‫ﭘﻮﺳﺖ ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ‬

‫‪٨٣‬‬ ‫ﻟﻮﻟﻪ هﺎی ﻓﻮﻻدی‬ ‫‪٩٤‬‬ ‫ﭼﺘﺎیﯽ‬

‫‪٨١‬‬ ‫ﭘﻮﺳﺖ ﮔﺎو‬ ‫‪٨٠‬‬ ‫اﻥﻮاع ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺁﻻت‬

‫‪٧٦‬‬ ‫ﺳﻴﻢ ﻓﻮﻻدی‬ ‫‪٧٣‬‬ ‫ﭘﻮﺳﺖ ﺏﺮﻩ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ و ﺏﺰ‬

‫‪٧٣‬‬ ‫‪ ٧٢‬راﻩ ﺁهﻦ و ﻏﻴﺮﻩ‬ ‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮐﺘﺎﻥﯽ‬

‫‪٦٥‬‬ ‫ﺁهﻦ‬ ‫‪٦٩‬‬ ‫ذﻏﺎل‬

‫‪٦١‬‬ ‫ﻥﺦ ﭘﻨﺒﻪ ﺉﯽ‬ ‫‪٦١‬‬ ‫ﭘﺸﻢ ﺷﺎﻥﻪ ﺷﺪﻩ‬

‫‪٥٧‬‬ ‫ﮐﺎﻻهﺎی ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﯽ‬ ‫‪٤٣‬‬ ‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﭘﺸﻤﯽ‬

‫‪٤١‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺏﺮای ه ﺮ ﻥ ﺎﻇﺮی دو ﻣﻄﻠ ﺐ روﺷ ﻦ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬یﮑ ﯽ ای ﻦ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ﮐ ﻪ در ه ﺮ دو‬

‫ﺳﺘﻮن ﮐﺎﻻهﺎی ﻣﺸﺎﺏﻪ و یﮑ ﺴﺎن‪ ،‬ﮔﺮﭼ ﻪ ﺏ ﻪ ﻣﻴ ﺰان ﻣﺨﺘﻠ ﻒ‪ ،‬وﺟ ﻮد دارد‪ .‬ﺏﺨ ﺸﯽ‬
‫از ﺹ ﺎدرات ﺁﻟﻤ ﺎن را ﻣﺎﺷ ﻴﻦ ﺁﻻت ﺕ ﺸﮑﻴﻞ ﻣ ﯽ ده ﺪ و در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل ﻗ ﺴﻤﺘﯽ از‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺁﻻت ﻣﻮرد اﺣﺘﻴﺎج را از ﺧ ﺎرج ﻥﻴ ﺰ وارد ﻣ ﯽ ﺳ ﺎزﻥﺪ ﮐ ﻪ ای ﻦ ﻣﻴ ﺰان ﺏ ﺎﻟﻎ‬
‫ﺏﺮ ‪ ٨٠‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک ﻣﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬ه ﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ در ﻣ ﻮرد ذﻏ ﺎل ﺳ ﻨﮓ ﺧ ﺸﮏ ﮐ ﻪ ه ﻢ‬
‫ﺹﺎدر و هﻢ وارد ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﻣﺎ ﺏﻪ ﮐﺎﻻهﺎی دیﮕﺮی ﻥﻴﺰ ﻣﺎﻥﻨﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت‬
‫ﭘﻨﺒﻪ یﯽ ﻥ ﺦ ﭘ ﺸﻤﯽ‪ ،‬ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﭘ ﺸﻤﯽ‪ ،‬ﭘﻮﺳ ﺖ ﮔ ﺎو و )ﺳ ﺎیﺮ ﭘﻮﺳ ﺖ ه ﺎ و ﻣ ﻮاد‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ دیﮕﺮ ﺏﺮ ﻣﯽ ﺧﻮریﻢ ﮐﻪ در هﺮ ﺳﺘﻮن ﺟﺎی ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻥ ﺪ وﻟ ﯽ در ای ﻦ ﺟ ﺪول‬
‫ذﮐﺮ ﻥﺸﺪﻩ اﻥ ﺪ‪ .‬از ﻥﻘﻄ ﻪ ﻥﻈ ﺮ ﺕ ﻀﺎد ﻥﺎدرﺳ ﺖ ﺏ ﻴﻦ ﮐ ﺸﺎورزی و ﺹ ﻨﻌﺖ ﮐ ﻪ ﺏ ﺮای‬
‫ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎی ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣ ﺎ ه ﻢ ﭼ ﻮن ﭼ ﺮاغ ﺟ ﺎدوی ﻋﻼءاﻟ ﺪیﻦ ﺏ ﺮ اﺳ ﺮار‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ی ﺕﺠﺎرت ﺟﻬ ﺎن اﻣ ﺮوز روﺷ ﻨﺎیﯽ ﻣ ﯽ اﻓﮑﻨ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺸﺎﺏﻪ ﺏ ﻮدن ﮐﺎﻻه ﺎی دو‬
‫ﻼ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺏﻞ درک ﺏﻮدﻩ و ﺏﻪ ﻥﻈﺮ ﺏﻴﻬﻮدﻩ ﻣﯽ رﺳﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺁیﺎ ﺁﻟﻤﺎن ﺏ ﺎ‬
‫ﺳﺘﻮن ﮐﺎﻣ ً‬
‫"ﻣﺎزاد ﺏﺮ اﺣﺘﻴﺎج" ﺧﻮد در ﻣ ﻮرد ﻣﺎﺷ ﻴﻦ ﺁﻻت ﻣﻮاﺟ ﻪ اﺳ ﺖ و ی ﺎ ﺏ ﺎ ﮐﻤﺒ ﻮد ﺁن‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد زﻏﺎل ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﮐﺎﻻهﺎی ﭘﻨﺒﻪ ی ﯽ‪ ،‬ﭘﻮﺳ ﺖ ﮔ ﺎو و ﺹ ﺪهﺎ ﻥ ﻮع ﮐ ﺎﻻی دیﮕ ﺮ‬
‫ﻥﻴﺰ هﻤﻴﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‪ .‬ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﭼﮕﻮﻥ ﻪ ه ﻢ "ﮐﻤﺒ ﻮد" و‬
‫هﻢ "ﻣﺎزاد"را ﺕﻮأﻣ ًﺎ ﺕﻮﺿ ﻴﺢ ﻣ ﯽ ده ﺪ؟ ﮔﻮی ﺎ ﭼ ﺮاغ ﻋﻼاﻟ ﺪیﻦ ﻥ ﻮر ﮐﻤ ﯽ از ﺧ ﻮد‬
‫ﺳﺎﻃﻊ ﻣﯽ ﮐﻨ ﺪ؟ ﺣﻘ ﺎیﻖ ﻣ ﺬﮐﻮر ﺕﻨﻬ ﺎ در ﺹ ﻮرﺕﯽ ﻗﺎﺏ ﻞ ﺕﻮﺿ ﻴﺢ اﻥ ﺪ ﮐ ﻪ ﻣ ﺎ رواﺏ ﻂ‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ و ﮐﺎﻣﻞ اﻗﺘﺼﺎدی ﺏﻴﻦ ﺁﻟﻤﺎن و ﮐﺸﻮرهﺎی دیﮕﺮ را ﻥﺎﺷ ﯽ از ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﺏ ﺴﻴﺎر‬
‫ﮔﺴﺘﺮدﻩ و ﺏ ﺴﻴﺎر ﺟﺰﺉ ﯽ ﮐ ﺎر ﺏ ﺪاﻥﻴﻢ‪ .‬ای ﻦ ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﮐ ﺎر ﺏﺎﻋ ﺚ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد ﮐ ﺸﻮرهﺎی‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ اﻥﻮاع ﻣﺸﺨﺼﯽ از ﮐﺎﻻهﺎ را ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﻮر ﺁﻟﻤ ﺎن ﺳ ﻔﺎرش ده ﺪ و ﺁﻟﻤ ﺎن ﻥﻴ ﺰ‬
‫ﺏﻪ ﻥﻮﺏﻪ ی ﺧﻮد ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺧﺮیﺪ ﮐﺎﻻه ﺎی ﮐ ﻢ و ﺏ ﻴﺶ ﻣﺘﻔ ﺎوﺕﯽ از ﺁن ﮐ ﺸﻮر ﺏﺎﺷ ﺪ‬
‫ﮐ ﻪ در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ی دادوﺳ ﺘﺪ روزاﻥ ﻪ اﻥﺠ ﺎم ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ ﺕﻮﺿ ﻴﺤﯽ روﺷ ﻦ‬

‫‪٤٢‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﺪ ﮐﻪ ﮐﺸﻮرهﺎی ﺟﺪاﮔﺎﻥﻪ هﺮ ﮐﺪام ﻓﻘﻂ ﻗ ﺴﻤﺖ زﻥ ﺪﻩ ی ﯽ از ی ﮏ ﻥﻈ ﺎم ﮐﻠ ﯽ‬

‫ﻋﻈﻴﻢ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اوﻟﻴﻦ ﻥﮕﺎﻩ ﺏﻪ ﺁﻣﺎر ﻓﻮق ﺏ ﺮای هﻤ ﻪ ﺁﺷ ﮑﺎر ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎی ﺪ ﮐ ﻪ ﺹ ﺎدرات و واردات‬
‫دو ﭘﺪیﺪﻩ ی ﺟﺪاﮔﺎﻥﻪ ﻥﻴﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از ﻃﺮیﻖ "ﮐﻤﺒﻮدهﺎ" و "ﻣﺎزادهﺎ" ﺏﺘ ﻮان ﺁن ه ﺎ‬
‫را ﺕﻮﺿﻴﺢ داد ﺏﻠﮑﻪ ﺏﺮﻋﮑﺲ ﻣﺎﻥﻨﺪ ﻋﻠﺖ و ﻣﻌﻠﻮل هﺎی دیﮕﺮ دو ﭘﺪی ﺪﻩ ی ﻣﺘﻘﺎﺏ ﻞ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻗ ﺪر ﻣ ﺴﻠﻢ واردات ﻋﻈ ﻴﻢ ﭘﻨﺒ ﻪ ﺏ ﻪ ﺁﻟﻤ ﺎن ﺏ ﻪ ﺧ ﺎﻃﺮ رﻓ ﻊ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﻣ ﺮدم‬
‫ﮐﺸﻮر ﻥﻴﺴﺖ ﻗﺼﺪ از وارد ﮐﺮدن ﺁن از اﺏﺘﺪا ﺏ ﻪ ﺧ ﺎﻃﺮ ﺕ ﺪارک اﻣ ﺮ ﺹ ﺪور ﻋﻈ ﻴﻢ‬
‫ﭘﺎرﭼ ﻪ ه ﺎ و ﻟﺒ ﺎس ه ﺎی ﮐﺘ ﺎﻥﯽ اﺳ ﺖ‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ راﺏﻄ ﻪ ی ﯽ در ﻣ ﻮرد واردات ﭘ ﺸﻢ و‬
‫ﺹﺎدرات ﮐﺎﻻه ﺎی ﭘ ﺸﻤﯽ و ه ﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ در ﻣ ﻮرد واردات ﭼ ﺸﻢ ﮔﻴ ﺮ ﺳ ﻨﮓ ﺁه ﻦ و‬
‫ﺹﺪور اﻥﻮاع و اﻗ ﺴﺎم ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﻓ ﻮﻻدی ﺏ ﻪ ﻣﻘﻴ ﺎس وﺳ ﻴﻊ و ﻥﻴ ﺰ ﺳ ﺎیﺮ ﻣ ﻮارد‬
‫ﺹﺪق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺁﻟﻤﺎن وارد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺕﺎ ﺏﺘﻮاﻥﺪ ﺹﺎدر ﮐﻨ ﺪ‪" .‬ﮐﻤﺒﻮده ﺎی" ﻣ ﺼﻨﻮﻋﯽ‬
‫ﻼ ﺏ ﻪ "ﻣﺎزاده ﺎی"‬
‫"ﻣﻌﻴﻨﯽ" ایﺠ ﺎد ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ ﺕ ﺎ ﺏﺘﻮاﻥ ﺪ ای ﻦ "ﮐﻤﺒﻮده ﺎ" را ﻣﺘﻘ ﺎﺏ ً‬
‫ﺏﯽ ﺷﻤﺎری ﺕﺒ ﺪیﻞ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬ﺏ ﺎ ه ﺮ ﻣﻌﻴ ﺎری ﮐ ﻪ ﺏ ﺴﻨﺠﻴﻢ "ای ﻦ ﺟﻬ ﺎن ﮐﻮﭼ ﮏ" ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫از هﻤ ﺎن اﺏﺘ ﺪا ﺏ ﻪ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﻗ ﺴﻤﺘﯽ از ی ﮏ ﮐﻠﻴ ﺖ ﻋﻈ ﻴﻢ‪ ،‬ﺏ ﻪ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﻓﻘ ﻂ یﮑ ﯽ از‬
‫ﮐﺎرﮔﺎﻩ هﺎی ﺟﻬﺎن ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮐﻨ ﻮن ﺏ ﺎ دﻗ ﺖ ﺏﻴ ﺸﺘﺮی ﺏ ﻪ ﺏﺮرﺳ ﯽ ای ﻦ "ﺟﻬ ﺎن ﺧ ﺮد" ﺏ ﺎ در ﻥﻈ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ‬
‫"ﺧﻮدﮐﻔ ﺎیﯽ ﮐﺎﻣ ﻞ" ﺁن ﻣ ﯽ ﭘ ﺮدازیﻢ‪ .‬ﺏﻴﺎﺉﻴ ﺪ ﻓ ﺮض ﮐﻨ ﻴﻢ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ی ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ی ﺎ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺧﺎﺹ ﯽ ﺁﻟﻤ ﺎن را از ﺏﻘﻴ ﻪ ی ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺟﻬ ﺎن ﺟ ﺪا ﻥﻤ ﻮدﻩ اﺳ ﺖ و ای ﻦ‬
‫ﮐﺸﻮر ﺏﻪ ﺕﻨﻬﺎیﯽ ﻥﺎﮔﺰیﺮ از ﺣﻔﻆ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺏﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺎل ﭼﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﯽ ﺁیﺪ؟‬
‫ﻓﻘﻂ ﭼﮕﻮﻥﮕﯽ ﺕﺄﻣﻴﻦ ﻥﺎن را در ﻥﻈﺮ ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮیﻢ‪ .‬ﻗ ﺪرت ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐ ﺸﺎورزی ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫دو ﺏﺮاﺏ ﺮ ﻗ ﺪرت ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐ ﺸﺎورزی ﺁﻣﺮیﮑﺎﺳ ﺖ‪ .‬ﮐ ﺸﺎورزان ﺁﻟﻤ ﺎن از ﻟﺤ ﺎظ ﮐﻴﻔ ﯽ‬
‫ﻣﻘ ﺎم اول را ﺏ ﻴﻦ ﻣﻨ ﺎﻃﻖ ﮐ ﺸﺎورزی ﺟﻬ ﺎن ﮐ ﺴﺐ ﮐ ﺮدﻩ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻓﻘ ﻂ ﺕﻮﺳ ﻂ‬

‫‪٤٣‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﮐﺸﻮرهﺎیﯽ ﮐﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐﺸﺎورزی ﻓﺸﺮدﻩ دارﻥﺪ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺏﻠﮋی ﮏ‪ ،‬ایﺮﻟﻨ ﺪ و هﻠﻨ ﺪ ﻋﻘ ﺐ‬

‫ﮔﺬاﺷ ﺘﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺣ ﺪود ﭘﻨﺠ ﺎﻩ ﺳ ﺎل ﭘ ﻴﺶ ﺏ ﺎ وﺟ ﻮد ﺁن ﮐ ﻪ ﺁﻟﻤ ﺎن از ﻟﺤ ﺎظ‬
‫ﮐﺸﺎورزی ﻣﺎﻥﻨﺪ اﻣﺮوز ﺕﻮﺳﻌﻪ ﻥﻴﺎﻓﺘ ﻪ ﺏ ﻮد وﻟ ﯽ یﮑ ﯽ از اﻥﺒﺎره ﺎی ﻏﻠ ﻪ ی اروﭘ ﺎ‬
‫ﺏ ﻪ ﺷ ﻤﺎر ﻣ ﯽ رﻓ ﺖ‪ .‬ﻣﺎیﺤﺘ ﺎج ﻥ ﺎن اروﭘﺎﺉﻴ ﺎن را ﻓ ﺮاهﻢ ﻥﻤ ﻮد‪ .‬اﻣ ﺮوزﻩ‪ ،‬ﻋﻠﻴ ﺮﻏﻢ‬
‫ﻗﺪرت ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺏﺎﻻی ﺁن‪ ،‬ﮐﺸﻮر ﺁﻟﻤﺎن ﺣﺘﯽ ﻗﺎدر ﻥﻴﺴﺖ ﻥﻴﺎز ﻋﻤ ﻮﻣﯽ ﺧ ﻮد را ﺕ ﺄﻣﻴﻦ‬
‫ﻥﻤﺎیﺪ و ﺣﺪود یﮏ ﺷﺸﻢ ﺁن را از ﺧﺎرج وارد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺏﻪ ﻋﺒ ﺎرت دیﮕ ﺮ‪ ،‬ه ﺮ ﮔ ﺎﻩ‬
‫"اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" ﺁﻟﻤﺎن از ﺳﺎیﺮ ﮐ ﺸﻮرهﺎ ﺟ ﺪا ﮔ ﺮدد‪ .‬در ﺣ ﺪود ی ﮏ ﺷ ﺸﻢ ﺟﻤﻌﻴ ﺖ‬
‫ﺁن یﻌﻨ ﯽ ‪ ١١‬ﻣﻴﻠﻴ ﻮن ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ از ﻣ ﻮاد ﻏ ﺬایﯽ ﻣ ﻮرد ﻥﻴ ﺎز ﺧ ﻮد ﻣﺤ ﺮوم ﺧﻮاهﻨ ﺪ‬
‫ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﺁﻟﻤﺎن ﺳﺎﻟﻴﺎﻥﻪ ﻗﺮیﺐ ‪ ٢٢٠‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک ﺏﺮای ﺧﺮی ﺪ ﻗﻬ ﻮﻩ‪ ٦٧ ،‬ﻣﻴﻠﻴ ﻮن‬
‫ﻣﺎرک ﺏﺮای ﮐﺎﮐﺎﺉﻮ‪ ،‬هﺸﺖ ﻣﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرک ﺏ ﺮای ﭼ ﺎی‪ ٦١ ،‬ﻣﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرک ﺏ ﺮای‬
‫ﺏﺮﻥﺞ‪ ١٢ ،‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک ﺏﺮای ادویﻪ‪ ١٣٤ ،‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣ ﺎرک ﺏ ﺮای ﺕﻮﺕ ﻮن ﺹ ﺮف‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺮوز ﺣﺘﯽ ﻓﻘﻴﺮﺕﺮیﻦ ﮐﺸﻮرهﺎ ﺏﺪون ایﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻥﻤﯽ ﺕﻮاﻥﻨﺪ زﻥ ﺪﮔﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ایﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺟﺰو ﺿﺮوریﺎت زﻥﺪﮔﯽ ﮔ ﺸﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ ،‬وﻟ ﯽ ه ﻴﭻ ی ﮏ از ای ﻦ‬
‫ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﺏ ﻪ ﻋﻠ ﺖ ﺷ ﺮایﻂ ﻥﺎﻣﻨﺎﺳ ﺐ ﺟ ﻮی در ﺁﻟﻤ ﺎن ﮐ ﺸﺖ ﻥﻤ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ‪) .‬اﻟﺒﺘ ﻪ‬
‫ﺏﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎی ﻣﻘﺪار ﮐﻤﯽ ﺕﻮﺕﻮن( هﺮ ﮔﺎﻩ ﺏ ﺮای ﻣ ﺪﺕﯽ راﺏﻄ ﻪ ی اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺁﻟﻤ ﺎن ﺏ ﺎ‬
‫ﺏﻘﻴﻪ ی ﮐﺸﻮرهﺎ ﻗﻄﻊ ﮔﺮدد ﺳﻄﺢ زﻥﺪﮔﯽ و ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﮐﻨ ﻮﻥﯽ ﺁن ه ﺎ ﺳ ﻘﻮط ﺧﻮاه ﺪ‬
‫ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺏﻌﺪ از ﻏﺬا ﻥﻮﺏﺖ ﺏﻪ ﭘﻮﺷﺎک ﻣﯽ رﺳﺪ‪ .‬ﻟﺒﺎس زیﺮ ﮐﻪ اﮐﺜﺮی ﺖ ﻣ ﺮدم ﻣ ﯽ ﭘﻮﺷ ﻨﺪ‬
‫ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺏﻘﻴ ﻪ ی اﻥ ﻮاع ﺁن ﺕﻘﺮیﺒ ًﺎ ﻣﻨﺤ ﺼﺮًا از ﭘﻨﺒ ﻪ درﺳ ﺖ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﻓﻘ ﻂ‬
‫ﺟﺎﻣﻪ هﺎی زی ﺮ ﺏﻮرژواه ﺎی ﺛﺮوﺕﻤﻨ ﺪ ﮐﺘ ﺎﻥﯽ اﺳ ﺖ و ﻟﺒ ﺎس ه ﺎی روی ﯽ ﺁن ه ﺎ از‬
‫ﭘ ﺸﻢ و ی ﺎ اﺏﺮی ﺸﻢ ﺧ ﺎﻟﺺ اﺳ ﺖ‪ ،‬وﻟ ﯽ ﻥ ﻪ ﭘ ﺸﻢ و ﻥ ﻪ اﺏﺮی ﺸﻢ در ﺁﻟﻤ ﺎن ﺕﻮﻟﻴ ﺪ‬

‫‪٤٤‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻥﻤﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ‪ .‬ﺣﺘ ﯽ ﭼﺘ ﺎیﯽ ﮐ ﻪ ﻣﻬ ﻢ ﺕ ﺮیﻦ ﻣ ﺎدﻩ ی ﺿ ﺮوری در ﺏﺎﻓﻨ ﺪﮔﯽ اﺳ ﺖ و ی ﺎ‬

‫ﭘﺸﻢ هﻴﭻ ﮐﺪام در ﺁﻟﻤﺎن ﺏﻪ دﺳﺖ ﻥﻤﯽ ﺁیﻨﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ای ﻦ ﮐ ﺸﻮر ﺏ ﺎ ﮐﻤﺒ ﻮد ﻋﻈ ﻴﻢ‬
‫ﺏ ﺬرک و ﮐﻨ ﻒ ﻥﻴ ﺰ ﻣﻮاﺟ ﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬اﻥﺤ ﺼﺎر ﺕﻤ ﺎم ای ﻦ ﻣ ﻮاد در ﺳﺮاﺳ ﺮ ﺟﻬ ﺎن در‬
‫دﺳ ﺖ اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن اﺳ ﺖ‪ .‬ﺣ ﺎل اﮔ ﺮ ﺏ ﺮای ﻣ ﺪت ﻣﻌﻴﻨ ﯽ راﺏﻄ ﻪ ی ﺁﻟﻤ ﺎن ﺏ ﺎ ﺏﻘﻴ ﻪ ی‬
‫ﮐﺸﻮرهﺎ ﻗﻄﻊ ﺷﻮد‪ ،‬از ﻣﻮاد ﺧﺎم وارداﺕﯽ و ﺏﺎزار ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﺤﺮوم ﻣﯽ ﮔﺮدد و در‬
‫ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﺕﻤ ﺎم اﻗ ﺸﺎر ﻣﻠ ﺖ از اﺏﺘ ﺪایﯽ ﺕ ﺮیﻦ ﭘﻮﺷ ﺎک ﺧ ﻮد ﻣﺤ ﺮوم ﺧﻮاهﻨ ﺪ ﮔ ﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺪود ‪ ١/٤٠٠/٠٠٠‬ﮐﺎرﮔﺮ زن و ﻣﺮد ﺏﺰرگ ﺳﺎل و ﮐﻮﭼ ﮏ در ﺹ ﻨﺎیﻊ ﺏﺎﻓﻨ ﺪﮔﯽ‬
‫اﻣﺮوز ﺁﻟﻤﺎن در راﺏﻄﻪ ﺏﺎ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﭘﻮﺷﺎک ﮐ ﺎر ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬در ﺹ ﻮرت ﻣﺘﻮﻗ ﻒ ﺷ ﺪن‬
‫ﭼﺮخ ﺣﺮﮐﺖ ایﻦ ﺹﻨﻌﺖ ﺕﻤﺎم ایﻦ اﻓﺮاد ﺏﻴﮑﺎر ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﻣﺴﺄﻟﻪ را از ﻃﺮیﻖ دیﮕﺮی دﻥﺒﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﺳﺘﻮن ﻓﻘﺮات ﺹﻨﺎیﻊ ﺏ ﺰرگ را‬
‫ﺹﻨﺎیﻊ ﺳﻨﮕﻴﻦ یﻌﻨﯽ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﻣﺎﺷ ﻴﻦ ﺁﻻت و ﺹ ﻨﻌﺖ ﻓﻮﻻدﺳ ﺎزی ﺕ ﺸﮑﻴﻞ ﻣ ﯽ ده ﺪ‪،‬‬
‫ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﻣﺮی اﺣﺘﻴﺎج ﺏﻪ ذﺧﺎﺉﺮ ﻏﻨﯽ ﺳﻨﮓ ﺁهﻦ دارد‪ .‬ﺁﻟﻤﺎن در ﺳ ﺎل ‪ ١٩١٣‬در‬
‫ﺣﺪود ‪ ١٧‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺕﻦ ﺁهﻦ ﻣﺼﺮف ﻥﻤﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﻠﯽ ﺁهﻦ ﺏ ﻪ ‪ ١٧‬ﻣﻴﻠﻴ ﻮن‬
‫ﺕﻦ ﻣﯽ رﺳﺪ‪ .‬در وهﻠﻪ ی اول ﭼﻨﻴﻦ ﺏﻪ ﻥﻈﺮ ﻣﯽ ﺁیﺪ ﮐﻪ "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﺁﻟﻤ ﺎن در‬
‫ایﻦ زﻣﻴﻨ ﻪ ﺏ ﻪ ﺧ ﻮﺏﯽ ﻗ ﺎدر ﺏ ﻪ رﻓ ﻊ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﺧ ﻮد اﺳ ﺖ‪ .‬وﻟ ﯽ ﺏ ﺮای ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﺁه ﻦ‬
‫اﺣﺘﻴﺎج ﺏﻪ ﻣﻘﺪار ﮐﺎﻓﯽ ﺳﻨﮓ ﺁهﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﻠﯽ ﺁن ﺏﻪ ‪ ٢٧‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺕﻦ‪ ،‬ﺏ ﻪ‬
‫ارزش ‪ ١١٠‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣ ﺎرک ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ‪ ،‬در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ ‪ ١٢‬ﻣﻴﻠﻴ ﻮن ﺕ ﻦ ﺳ ﻨﮓ ﺁه ﻦ‬
‫ﻣﺮﻏﻮب‪ ،‬ﺏﻪ ارزش ‪ ٢٠٠‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک‪ ،‬ﮐﻪ ﺏﺪون ﺁن ﭼ ﺮخ ﺹ ﻨﺎیﻊ ﻓ ﻮﻻد ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫ﻗﺎدر ﺏﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻥﻴﺴﺖ‪ ،‬از ﺳﻮﺉﺪ‪ ،‬ﻓﺮاﻥﺴﻪ و اﺳﭙﺎﻥﻴﺎ ﺧﺮیﺪاری ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷ ﺮایﻂ ﻣ ﺸﺎﺏﻪ ای ﻦ ﺏ ﺮای ﻓﻠ ﺰات دیﮕ ﺮ ﻥﻴ ﺰ وﺟ ﻮد دارد‪ .‬در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ ﻣ ﺼﺮف‬
‫ﺳﺎﻟﻴﺎﻥﻪ ی روی ‪ ٢٢٠/٠٠٠‬ﺕﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻟﻤﺎن ﺣﺪود ‪ ٢٧٠/٠٠٠‬ﺕﻦ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ‪ ١٠٠/٠٠٠‬ﺕﻦ ﺁن ﺹﺎدر ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﻥﺘﻴﺠﺘ ًﺎ ﺏ ﺎ وارد ﮐ ﺮدن ‪ ٥٠/٠٠٠‬ﺕ ﻦ روی‬

‫‪٤٥‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫از ﺧﺎرج اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت ﺧﻮد را رﻓﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬یﮏ ﺏﺎر دیﮕﺮ ﻣﯽ ﺏﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﻓﻘ ﻂ ﺏﺨ ﺸﯽ‬
‫از ﺳ ﻨﮓ روی ﻣ ﻮرد اﺣﺘﻴ ﺎج ﺏ ﻪ ﻣﻴ ﺰان ‪ ٥٠٠/٠٠٠‬ﺕ ﻦ ﺏ ﻪ ارزش ‪ ٥٠‬ﻣﻴﻠﻴ ﻮن‬
‫ﻣ ﺎرک در ﺧ ﻮد ﺁﻟﻤ ﺎن اﺳ ﺘﺨﺮاج ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬در ﻣ ﻮرد ﺳ ﺮب ﺏﺎی ﺪ ﮔﻔ ﺖ ﮐ ﻪ ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫‪ ٩٤٠/٠٠٠‬ﺕ ﻦ ﺁن را ﺏ ﻪ ﺹ ﻮرت ﮐ ﺎﻻی ﺕﻤ ﺎم ﺷ ﺪﻩ و ‪ ١٢٣/٠٠٠‬ﺕ ﻦ را ﺏ ﻪ‬
‫ﺹ ﻮرت ﺳ ﻨﮓ ﺳ ﺮب وارد ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬ﺳ ﺮ ﺁﺧ ﺮ ﻣ ﺲ را در ﻥﻈ ﺮ ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮیﻢ ﮐ ﻪ‬
‫ﺕﻮﻟﻴﺪات در ﺁﻟﻤﺎن ﺏﺎ ﻣﺼﺮف ﺳﺎﻟﻴﺎﻥﻪ ‪ ٢٤١/٠٠٠‬ﺕﻦ ﻣﺲ اﺣﺘﻴﺎج ﺏ ﻪ وارد ﮐ ﺮدن‬
‫‪ ٢٠٦/٠٠٠‬ﺕﻦ ﺁن را از ﺧﺎرج دارد‪ .‬ﻗﻠﻊ ﺏﻪ ﻃ ﻮر ﮐﻠ ﯽ از ﺧ ﺎرج وارد ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪.‬‬
‫ﺣ ﺎل اﮔ ﺮ ﺁﻟﻤ ﺎن را ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر داﺉ ﻢ از ﺏﻘﻴ ﻪ ی ﮐ ﺸﻮرهﺎ ﺟ ﺪا ﮐﻨ ﻴﻢ و ﺟﻠ ﻮی واردات‬
‫ﻓﻠﺰات ﺏﺎ ارزش و ﺹ ﺎدرات ﻣﺎﺷ ﻴﻦ ﺁﻻت و ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﻓ ﻮﻻد و ﺹ ﻨﺎیﻊ ﻓﻠ ﺰی را‬
‫ﮐﻪ ‪ ٦٦٣/٠٠٠‬ﮐ ﺎرﮔﺮ دارد و اﺏ ﺰار ﻣﺎﺷ ﻴﻨﯽ ی ﮏ رﺷ ﺘﻪ ی ﮐﺎﻣ ﻞ از رﺷ ﺘﻪ ه ﺎی‬
‫واﺏﺴﺘﻪ ﺏﻪ ﺁن ه ﺎ ﻥﻴ ﺰ ﺳ ﻘﻮط ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ -‬ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺁن دﺳ ﺘﻪ از ﺹ ﻨﺎیﻊ ﮐ ﻪ ﻣ ﻮاد ﺧ ﺎم‪،‬‬
‫اﺏﺰار ﺕﻮﻟﻴﺪ و ﻣﻮاد ﮐﻤﮑﯽ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ )ﻥﻈﻴ ﺮ اﺳ ﺘﺨﺮاج ذﻏ ﺎل ﺳ ﻨﮓ( هﻤ ﻮارﻩ‬
‫ﺏ ﺎ ای ﻦ ﺳ ﻘﻮط دﺳ ﺘﻪ ﺟﻤﻌ ﯽ ﺣﺘ ﯽ ﺁن ﺏﺨ ﺶ از ﺹ ﻨﺎیﻊ ﮐ ﻪ ﻣ ﻮاد ﻣ ﻮرد ﻣ ﺼﺮف‬
‫ﮐﺎرﮔﺮان و ﮐﺴﺎﻥﯽ را ﮐﻪ در ﺁن رﺷﺘﻪ از ﺹﻨﺎیﻊ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻥﻴﺰ ﺏﻪ ﮐﻠﯽ ﻣﺘﻮﻗﻒ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺏﻴﺎﺉﻴﺪ ﺹﻨﺎیﻊ ﺷﻴﻤﻴﺎیﯽ را ﺏﺎ ﻥﺰدیﮏ ﺏﻪ ‪ ١٦٨/٠٠٠‬ﮐ ﺎرﮔﺮ در ﻥﻈ ﺮ ﺏﮕﻴ ﺮیﻢ ﮐ ﻪ‬
‫ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﻣ ﻮرد ﻥﻴ ﺎز ﺟﻬ ﺎن را ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ در ﻣ ﻮرد ﺹ ﻨﺎیﻊ ﭼ ﻮب ﺏ ﺎ‬
‫‪ ٤٥٠/٠٠٠‬ﮐﺎرﮔﺮ ﻥﻴﺰ ﺏﺎیﺪ ﮔﻔﺖ ﮐ ﻪ هﺮﮔ ﺎﻩ ﭼ ﻮب و اﻟ ﻮار ﻣ ﻮرد ﻥﻴ ﺎز ﺧ ﻮد را از‬
‫ﻼ ﻣﺘﻮﻗ ﻒ ﺧﻮاه ﺪ ﺷ ﺪ‪ .‬ﭼ ﺮخ ﺹ ﻨﺎیﻊ ﭼ ﺮم ﺳ ﺎزی ﻥﻴ ﺰ ﺏ ﺎ‬
‫ﺧ ﺎرج وارد ﻥﮑﻨﻨ ﺪ ﮐ ﺎﻣ ً‬
‫‪ ١١٧/٠٠٠‬ﮐﺎرﮔﺮ ﺏﺪون ﭘﻮﺳﺖ ﮔﺎو وارداﺕﯽ و ﺏﺎزارهﺎی ﺧ ﺎرﺟﯽ از ﺣﺮﮐ ﺖ ﺏ ﺎز‬
‫ﺧﻮاهﺪ ایﺴﺘﺎد‪ .‬ﭘ ﺲ از ای ﻦ ه ﺎ ﻥﻮﺏ ﺖ ﺏ ﻪ ﻓﻠ ﺰات ﻗﻴﻤﺘ ﯽ ﻃ ﻼ و ﻥﻘ ﺮﻩ ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ ﮐ ﻪ‬
‫ﭘﺎیﻪ هﺎی زﻥﺪﮔﯽ اﻗﺘﺼﺎدی اﻣﺮوزﻩ یﻌﻨﯽ ﭘﺸﺘﻮاﻥﻪ ی ﭘ ﻮﻟﯽ ی ﮏ ﮐ ﺸﻮر را ﺕ ﺸﮑﻴﻞ‬

‫‪٤٦‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺏﺎیﺪ ذﮐﺮ ﻥﻤﻮد ﮐﻪ ای ﻦ ﻓﻠ ﺰات ﺏ ﻪ ه ﻴﭻ وﺟ ﻪ و ﺕﺤ ﺖ ه ﻴﭻ ﺷ ﺮایﻄﯽ‬

‫اﺳﺘﺨﺮاج ﻥﻤﯽ ﺷﻮﻥﺪ‪ .‬ﺏﺎ در ﻥﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺕﻤﺎﻣﯽ ایﻦ ﻥﮑ ﺎت ﺏ ﺎز از ﺧ ﻮد ﻣ ﯽ ﭘﺮﺳ ﻴﻢ‬
‫ﺁیﺎ ﭘﺪیﺪﻩ یﯽ ﺏﻪ ﻥﺎم "اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" در ﺟﻬﺎن وﺟﻮد دارد؟ ﺏﻪ ﻋﺒﺎرت دیﮕﺮ‪ ،‬ﺁﻟﻤﺎن‬
‫ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺪ ﺏ ﺎ ﻗﻄ ﻊ راﺏﻄ ﻪ ی داﺉﻤ ﯽ و واﻗﻌ ﯽ ﺏ ﺎز ﺏ ﻪ روی ﭘ ﺎی ﺧ ﻮد ﺏﺎی ﺴﺘﺪ و‬
‫اﻗﺘ ﺼﺎد ﺟﺪاﮔﺎﻥ ﻪ ی ﯽ از ﺏﻘﻴ ﻪ ی ﮐ ﺸﻮرهﺎی دﻥﻴ ﺎ داﺷ ﺘﻪ ﺏﺎﺷ ﺪ؟ در ای ﻦ ﺹ ﻮرت‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﻓﻌﻠﯽ زﻥﺪﮔﯽ اﻗﺘﺼﺎدی ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﺁﻟﻤﺎن ﭼﮕﻮﻥ ﻪ ﺧﻮاه ﺪ ﺷ ﺪ؟ ﺕ ﺎ ﺁن ﺟ ﺎ ﮐ ﻪ‬
‫دی ﺪیﻢ ی ﮏ رﺷ ﺘﻪ از ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﭘ ﺲ از دیﮕ ﺮی ﺳ ﻘﻮط ﺧﻮاه ﺪ ﮐ ﺮد‪ ،‬یﻌﻨ ﯽ ه ﺮ ﮐ ﺪام‬
‫ﻣﻮﺟﺒﺎت ﺏﯽ ﺛﻤﺮی و ﺳﻘﻮط دیﮕﺮی را ﻓﺮاهﻢ ﻣﯽ ﺁورﻥﺪ و از ایﻦ ﻃﺮی ﻖ ﺏ ﺮ ﺧﻴ ﻞ‬
‫ﻋﻈ ﻴﻢ ﮐ ﺎرﮔﺮان ﺏﻴﮑ ﺎر ﺧﻮاهﻨ ﺪ اﻓ ﺰود‪ .‬ﺕﻤ ﺎﻣﯽ ﻣ ﺮدم از اﺳﺎﺳ ﯽ ﺕ ﺮیﻦ ﻥﻴﺎزه ﺎی‬
‫ﺧﻮد‪ -‬ﻏﺬا‪ ،‬ﭘﻮﺷﺎک و ﺣﺘ ﯽ اﺟﻨ ﺎس ﻟ ﻮﮐﺲ‪ -‬ﻣﺤ ﺮوم ﺧﻮاهﻨ ﺪ ﮔ ﺸﺖ‪ .‬ﺕﺠ ﺎرت ﻓﺎﻗ ﺪ‬
‫ﻋﺎﻣﻞ ﺣﻴﺎﺕﯽ ﺧﻮد یﻌﻨﯽ ﻃﻼ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪" .‬اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﺏ ﻪ ﮐﻠ ﯽ از ه ﻢ ﭘﺎﺷ ﻴﺪﻩ و‬
‫ﻣﺘﺮوک اﻋﻼم ﺧﻮاهﺪ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫هﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ دیﺪیﻢ ﻥﻈﺮیﻪ ی "ﮐﻤﺒﻮدهﺎی ﻣﻌ ﻴﻦ" در زﻥ ﺪﮔﯽ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫و ه ﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی "ﺟﻬ ﺎن ﺧ ﺮد ﺏ ﻴﺶ از ﺣ ﺪ ﮐﺎﻣ ﻞ"‪ -‬ﺟﻬ ﺎن ﺧﻮدﮐﻔ ﺎ و‬
‫ﺧﻮدﺳﺎز‪ -‬ﮐﻪ ﻥﺎﺷ ﯽ از ﺏﻠﻨ ﺪ ﭘﺮوازه ﺎی ﺁﻗﺎی ﺎن ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎﺳﺖ ﺏ ﻪ ﭼﻨ ﻴﻦ ﻋ ﺎﻗﺒﺘﯽ‬
‫دﭼﺎر ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺹﺒﺮ ﮐﻨﻴﺪ‪ .‬ﺟﻨﮓ هﺎی ﺟﻬﺎﻥﯽ ﺳﺎل ‪ ١٩١٤‬ﺏﻬﺘﺮیﻦ ﻣﻌﻴﺎر ﻗﻀﺎوت در ﻣﻮرد‬
‫"اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ"ﺏﻮد‪ .‬ﺁیﺎ ایﻦ ﺟﻨﮓ ادﻋ ﺎی ﺏ ﻮﭼﺮ را ﺏ ﻪ ﺏﻬﺘ ﺮیﻦ ﻥﺤ ﻮ ﺛﺎﺏ ﺖ ﻥﮑ ﺮدﻩ‬
‫اﺳ ﺖ؟ ﺁی ﺎ ﺏ ﻪ ﺕﻤ ﺎﻣﯽ دﻥﻴ ﺎ ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ رﺷ ﮏ و ﺣ ﺴﺪ ﺏ ﻪ ﺁﻟﻤ ﺎن ﻣ ﯽ ﻥﮕﺮی ﺴﺖ ﻥ ﺸﺎن‬
‫ﻥ ﺪاد ﮐ ﻪ اﮔ ﺮ ﭼ ﻪ ﺏ ﻪ ﺷ ﺪت از ﺕﺠ ﺎرت ﺟﻬ ﺎﻥﯽ ﮐﻨ ﺎر ﮔﺬاﺷ ﺘﻪ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ ﺏ ﻪ ﻃ ﺮز‬
‫اﻋﺠﺎب ﺁوری ﺏﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﻨﺘﺮل دﻗﻴﻖ دوﻟﺖ و ﮐﻔﺎیﺖ ﺹﻨﺎیﻊ ﺁﻟﻤﺎن دارای اﻗﺘﺼﺎدی‬
‫ﺳ ﺎﻟﻢ زﻥ ﺪﻩ و ﻗ ﻮی اﺳ ﺖ؟ ﺁی ﺎ ﻋﺮﺿ ﻪ ی ﻣ ﻮاد ﻏ ﺬایﯽ ﺏ ﻪ ﺕﻤ ﺎم ﻣﻠ ﺖ ﺣﺘ ﯽ ﺏ ﺪون‬

‫‪٤٧‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻼ ﺏ ﻪ اﻥ ﺪازﻩ ی ﮐ ﺎﻓﯽ ﻥﺒ ﻮد؟ ﺁی ﺎ ﭼ ﺮخ ﺹ ﻨﺎیﻊ ﺁﻟﻤ ﺎن‬

‫واردات ﻣﻮاد ﮐ ﺸﺎورزی ﮐ ﺎﻣ ً‬
‫ﺏﺪون واردات ﺧﺎرﺟﯽ و ﺏﺎزار ﺧﺎرﺟﯽ ﺏﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮد اداﻣﻪ ﻥﺪاد؟‬
‫ﺏﻴﺎﺉﻴﺪ ایﻦ ﺣﻘﺎیﻖ را ﺏﺮرﺳﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫اﺏﺘﺪا ﻋﺮﺿﻪ ی ﻣﻮاد ﻏ ﺬایﯽ را در ﻥﻄ ﺮ ﺏﮕﻴ ﺮیﻢ ﮐ ﻪ ﺏ ﺮﻋﮑﺲ ﺁن ﭼ ﻪ ﮔﻔﺘ ﻪ ﺷ ﺪ‬
‫ﻓﻘ ﻂ از ﻃﺮی ﻖ ﮐ ﺸﺎورزی ﺧ ﻮد ﺁﻟﻤ ﺎن ﻓ ﺮاهﻢ ﻥﮕ ﺸﺘﻪ ﺏ ﻮد‪ .‬در ﺕﻤ ﺎم ﻣ ﺪت ﺟﻨ ﮓ‬
‫ﭼﻨ ﺪیﻦ ﻣﻴﻠﻴ ﻮن ﻥﻔ ﺮ ﮐ ﻪ در ﻥﻴﺮوه ﺎی ارﺕ ﺸﯽ ﺏﻮدﻥ ﺪ ﺕﻮﺳ ﻂ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺧ ﺎرﺟﯽ‪-‬‬
‫ﺏﻠﮋیﮏ‪ ،‬ﻓﺮاﻥﺴﻪ )ﻗﺴﻤﺖ ﺷﻤﺎل ﺁن(‪ ،‬ﻗﺴﻤﺘﯽ از هﻠﻨﺪ و ﻟﻴﺘﻮاﻥﯽ‪ -‬ﺕﻐﺬیﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﺪﻥﺪ‪.‬‬
‫ﺏ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت دیﮕ ﺮ ﺏ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮر ﺕ ﺄﻣﻴﻦ ﻣ ﻮاد ﻏ ﺬاﺉﯽ ﻣ ﺮدم ﺁﻟﻤ ﺎن‪ ،‬ﺳ ﻄﺢ ﮐ ﺸﺖ در‬
‫"اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" ﺏﻪ اﻥﺪازﻩ ی ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺷﻐﺎل ﺷﺪﻩ ی ﺧﺎک ﺏﻠﮋیﮏ و ﺷ ﻤﺎل ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‬
‫و در ﺳ ﺎل دوم ﺟﻨ ﮓ ﺏ ﻪ اﻥ ﺪازﻩ ی ﻗ ﺴﻤﺖ ﻏﺮﺏ ﯽ اﻣﭙﺮاﻃ ﻮری روﺳ ﻴﻪ اﻓ ﺰایﺶ‬
‫یﺎﻓﺘﻪ ﺏﻮد‪ .‬ﺕﻮﻟﻴﺪات ﮐﺸﺎورزی ایﻦ ﻣﻨ ﺎﻃﻖ ﮐ ﻢ و ﺏ ﻴﺶ ﮐﻤﺒﻮده ﺎی وارداﺕ ﯽ ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫را ﺟﺒ ﺮان ﻣ ﯽ ﮐ ﺮد‪ .‬ﺁن روی ﺳ ﮑﻪ ﮐﻤﺒ ﻮد وﺣ ﺸﺘﻨﺎک ﻣ ﻮاد ﻏ ﺬایﯽ ﻣ ﺮدم ﻣﻨ ﺎﻃﻖ‬
‫اﺷﻐﺎل ﺷﺪﻩ ﺏﻮد ﮐﻪ ﺏﻪ ﻥﻮﺏﻪ ی ﺧﻮد ﺏﻌﻀﯽ از ایﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺏﻠﮋی ﮏ از ﻃﺮی ﻖ‬
‫ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﮐ ﺸﺎورزی ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﺧﻴﺮﺧ ﻮاهﯽ ﺏ ﻪ ﺁﻥ ﺎن دادﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ‪ ،‬ﺕ ﺎ‬
‫ﺣ ﺪودی ﻗ ﺎدر ﺏ ﻪ رﻓ ﻊ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﺧ ﻮد ﺏﻮدﻥ ﺪ‪ .‬در ﺿ ﻤﻦ ﻗﻴﻤ ﺖ ﻣ ﻮاد ﻏ ﺬایﯽ در‬
‫ﺧﻮدﺁﻟﻤﺎن ﺏﻴﻦ ‪ ١٠٠‬ﺕﺎ ‪ ٢٠٠‬درﺹﺪ اﻓﺰایﺶ یﺎﻓﺘﻪ ﺏﻮد ﮐﻪ ایﻦ ﻣﻮﺟﺒﺎت ﮐﻢ ﻏﺬایﯽ‬
‫ﻗﺸﺮ وﺳﻴﻌﯽ از ﻣﺮدم ﺁﻟﻤﺎن را ﻓﺮاهﻢ ﻥﻤﻮد‪.‬‬
‫در ﻣ ﻮرد ﺹ ﻨﺎیﻊ ﺁﻟﻤ ﺎن ﺏﺎی ﺪ از ﺧ ﻮد ﺏﭙﺮﺳ ﻴﻢ ﭼﮕﻮﻥ ﻪ ﭼ ﺮخ ای ﻦ ﺹ ﻨﺎیﻊ ﺏ ﺪون‬
‫ﻼ دیﺪیﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﻮادﺧ ﺎم ﺏ ﻪ ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫ﻣﻮاد ﺧﺎم وارداﺕﯽ ﺏﻪ ﺣﺮﮐﺖ در ﻣﯽ ﺁﻣﺪ؟ ﻣﺎ ﻗﺒ ً‬
‫ﻥﺮﺳﺪ ﺹﻨﺎیﻊ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ؟ ﭘﺲ ﭼﮕﻮﻥﻪ ﭼﻨ ﻴﻦ ﻣﻌﺠ ﺰﻩ ی ﯽ رخ دادﻩ اﺳ ﺖ؟‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺏﻪ ﺷﮑﻞ ﺳﺎدﻩ و ﺏﺪون ﻥﻴﺎز ﺏﻪ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻗﺎﺏﻞ ﺣﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٤٨‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺹﻨﺎیﻊ ﺁﻟﻤﺎن ﺏﻪ ﺣﻴﺎت ﺧﻮد اداﻣﻪ ﻣﯽ داد زیﺮا ﮐﻪ ﻣﻮاد ﺧﺎم وارداﺕﯽ ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﻮر‬
‫ﺳﺮازیﺮ ﻣﯽ ﺷﺪ‪ .‬ای ﻦ اﻣ ﺮ ﺏ ﻪ ﺳ ﻪ ﻃﺮی ﻖ اﻥﺠ ﺎم ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ‪ .‬اﺏﺘ ﺪا اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از ذﺧ ﺎﺉﺮ‬
‫ﻋﻈﻴﻢ ﭘﻨﺒﻪ‪ ،‬ﭘﺸﻢ‪ ،‬ﻣﺲ ﺏﻪ اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻏﻴﺮﻩ ﮐﻪ در ﺧﻮد ﺁﻟﻤﺎن وﺟ ﻮد داﺷ ﺖ‬
‫وﻟ ﯽ ﻓﻘ ﻂ ﮐ ﺎﻓﯽ ﺏ ﻮد از ﻣﺨﻔ ﯽ ﮔ ﺎﻩ ه ﺎ ﺏﻴ ﺮون ﺁوردﻩ ﺷ ﻮﻥﺪ‪ .‬ﺛﺎﻥﻴ ًﺎ ﺏ ﺎز ﺏ ﻪ دﻟﻴ ﻞ‬
‫ﻣﺼﺎدرﻩ ی ﻣﻮاد ﻣﻮرد اﺣﺘﻴﺎج از درون ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺷﻐﺎل ﺷﺪﻩ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺏﻠﮋی ﮏ‪ ،‬ﺷ ﻤﺎل‬
‫ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ و ﻗ ﺴﻤﺖ ه ﺎیﯽ از ﻟﻬ ﺴﺘﺎن و ﻟﻴﺘ ﻮاﻥﯽ ﺹ ﻨﺎیﻊ ﺁﻟﻤ ﺎن ﺏ ﻪ ﺣﺮﮐ ﺖ در‬
‫ﻣﯽ ﺁﻣﺪﻥﺪ‪ .‬از ﺁﻏ ﺎز ﺟﻨ ﮓ ﺁﻟﻤ ﺎن را ﺕﻨﻬ ﺎ ﻥﮕﺬاﺷ ﺘﻪ و از ای ﻦ ﻃﺮی ﻖ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﺁن‬
‫را رﻓﻊ ﻣﯽ ﻥﻤﻮدﻥﺪ‪ .‬ﺏ ﻪ ﻋ ﻼوﻩ اﮔ ﺮ ذﺧ ﺎیﺮ ﻋﻈ ﻴﻢ ﻓﻠ ﺰات ﻗﻴﻤﺘ ﯽ ﺧ ﺎرﺟﯽ را ﮐ ﻪ در‬
‫ﺏﺎﻥﮏ هﺎی ﺁﻟﻤﺎن اﺣﺘﮑﺎر ﺷﺪﻩ ﺏﻮد‪ -‬ﮐﻪ ایﻦ اﻣﺮ ﺧ ﻮد از ﺷ ﺮایﻂ ﻗﺒﻠ ﯽ و ﺿ ﺮوری‬
‫"اﻗﺘﺼﺎد ﺟﻨﮓ" اﺳﺖ‪ -‬در ﻥﻈﺮ ﺏﮕﻴﺮیﻢ ﺁن وﻗﺖ ﺧﻮاهﻴﻢ ﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ ﻗﻄﻊ راﺏﻄﻪ ی‬
‫ﺹ ﻨﻌﺘﯽ و ﺕﺠ ﺎرﺕﯽ ﺁﻟﻤ ﺎن ﺏ ﺎ ﺏﻘﻴ ﻪ ی دﻥﻴ ﺎ هﻤﺎﻥﻨ ﺪ ﺕﻐﺬی ﻪ ی ﮐ ﺎﻓﯽ ﻣ ﺮدم ﺁﻟﻤ ﺎن از‬
‫ﻃﺮیﻖ ﮐﺸﺎورزی ﻣﺤﻠ ﯽ ﺁن ﺷ ﻮﺧﯽ ﻓﺮی ﺐ ﺁﻣﻴ ﺰی اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏ ﺪیﻦ ﺕﺮﺕﻴ ﺐ ﺧﻮدﮐﻔ ﺎیﯽ‬
‫ﻣﻔﺮوض "ﺟﻬﺎن ﺧﺮد" ﺁﻟﻤﺎﻥﯽ ﺏﺮ اﺳ ﺎس دو داﺳ ﺘﺎن ﺏﭽ ﻪ ﮔﺎﻥ ﻪ و ﺏ ﺎور ﻥﮑﺮدﻥ ﯽ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﺏﺎزار ﺹﻨﺎیﻊ ﺁﻟﻤ ﺎن را ﮐ ﻪ ﭼﻬ ﺎر ﮔﻮﺷ ﻪ ی ﺟﻬ ﺎن را ﺕ ﺸﮑﻴﻞ ﻣ ﯽ ده ﺪ‪ -‬در‬
‫ﻥﻈﺮ ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮیﻢ‪ .‬در دورﻩ ی ﺟﻨ ﮓ ﻋ ﺪم وﺟ ﻮد ای ﻦ ﺏﺎزاره ﺎ از ﻃﺮی ﻖ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت‬
‫ﻥﻈﺎﻣﯽ ﺧﻮد دوﻟﺖ ﺟﺒﺮان ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺏﺪیﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ ﻪ ﻣﻬ ﻢ ﺕ ﺮیﻦ رﺷ ﺘﻪ ه ﺎی ﺹ ﻨﻌﺖ‬
‫)ﻓﻮﻻد‪ ،‬ﺏﺎﻓﻨﺪﮔﯽ‪ ،‬ﭼﺮم ﺳﺎزی‪ ،‬ﭘﺸﻢ ﺏﺎﻓﯽ( ﺏ ﻪ ﺹ ﻨﺎیﻊ ﺟﻨﮕ ﯽ ﺕﺒ ﺪیﻞ ﺧﻮاهﻨ ﺪ ﺷ ﺪ و‬
‫ﻣﻨﺤﺼﺮًا اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت ﻥﻈﺎﻣﯽ را ﺏﺮﺁورد ﺧﻮاهﻨﺪ ﻥﻤﻮد از ﺁن ﺟ ﺎ ﮐ ﻪ هﺰیﻨ ﻪ ی ﺟﻨ ﮓ‬
‫ﺕﻮﺳ ﻂ ﻣﺎﻟﻴ ﺎت دهﻨ ﺪﮔﺎن ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ ﺕ ﺄﻣﻴﻦ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺕﻐﻴﻴ ﺮ ﺹ ﻨﺎیﻊ ﻗﺒﻠ ﯽ ﺏ ﻪ ﺹ ﻨﺎیﻊ‬
‫ﺟﻨﮕ ﯽ ﺏ ﺪیﻦ ﻣﻌﻨ ﺎ ﮐ ﻪ "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﺁﻟﻤ ﺎن ﺏ ﻪ ﺟ ﺎی ﻓﺮﺳ ﺘﺎدن ﺏﺨ ﺶ ﻋﻈ ﻴﻢ‬

‫‪٤٩‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﺧ ﻮد از ﻃﺮی ﻖ ﺳﻴ ﺴﺘﻢ اﻋﺘﺒ ﺎر ﻋﻤ ﻮﻣﯽ و ﻣﻔ ﺮوض ﮐ ﺮدن ﺕﻮﻟﻴ ﺪات‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی ﺁﻣﺎدﻩ ﺏﺮای ﭼﻨﺪیﻦ دهﻪ ﺟﺒﺮان ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺏﺎ در ﻥﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺕﻤﺎم ﺟﻮاﻥﺐ ﺁﺷﮑﺎر ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﻣﻌﺠ ﺰﻩ ی ﭘﻴ ﺸﺮﻓﺖ "ﺟﻬ ﺎن‬
‫ﺧﺮد ﺁﻟﻤﺎن" را در ﻃﻮل ﺟﻨﮓ ﻣﯽ ﺕ ﻮان ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﺕﺠﺮﺏ ﻪ ی ﯽ در ﻥﻈ ﺮ ﮔﺮﻓ ﺖ‪ .‬و‬
‫ای ﻦ ﺳ ﺆال را ﻣﻄ ﺮح ﻥﻤ ﻮد ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ اداﻣ ﻪ ی ﭼﻨ ﻴﻦ روﺷ ﯽ ﭼ ﻪ ﻣ ﺪت ﻃ ﻮل ﺧﻮاه ﺪ‬
‫ﮐ ﺸﻴﺪ ﮐ ﻪ ﺕﻤ ﺎﻣﯽ ﺳ ﺎﺧﺖ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﺏ ﻪ ﮐﻠ ﯽ ﺳ ﻘﻮط ﮐﻨ ﺪ‪ .‬ای ﻦ اﻣ ﺮ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﺷ ﺒﻴﻪ‬
‫ﺧﺎﻥﻪ هﺎیﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺏﺎ ﮐﺎرت هﺎی ورق درﺳﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﭘﺪیﺪﻩ ی ﻋﺠﻴﺒﯽ را ﺏﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺟﻤﻊ ارﻗﺎم ﺕﺠﺎرت ﺧﺎرﺟﯽ ﺁﻟﻤﺎن‬
‫را در ﻥﻈﺮ ﺏﮕﻴ ﺮیﻢ ﻣ ﯽ ﺏﻴﻨ ﻴﻢ ﮐ ﻪ رﻗ ﻢ واردات از ﺹ ﺎدرات ﺏﻴ ﺸﺘﺮ اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺳ ﺎل‬
‫‪ ١٩١٣‬واردات ﮐ ﺸﻮر ﺏ ﻪ ‪ ١١/٦‬و ﺹ ﺎدرات ﺏ ﻪ رﻗ ﻢ ‪ ١٠/٩‬ﺏﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرک ﺏ ﺎﻟﻎ‬
‫ﮔﺸﺖ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ راﺏﻄﻪ یﯽ در ﺁن ﺳﺎل اﻣﺮی اﺳﺘﺜﻨﺎﺉﯽ ﻥﺒﻮدﻩ ﺏﻠﮑﻪ ﺳﺎل ه ﺎی ﻣﺘﻤ ﺎدی‬
‫ایﻦ اﺕﻔﺎق ﺕﮑﺮار ﻣﯽ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣ ﺎل ﻣ ﯽ ﺏﻴﻨ ﻴﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ اﺧﺘﻼﻓ ﯽ در ﻣ ﻮرد‬
‫اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن )در ﺳ ﺎل ‪ (١٩١٣‬ﺏ ﺎ ‪ ١٣‬ﺏﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرک رﻗ ﻢ واردات و ‪ ١٠‬ﺏﻴﻠﻴ ﻮن‬
‫ﻣﺎرک رﻗﻢ ﺹﺎدرات ﻥﻴﺰ ﺹﺪق ﭘﻴﺪا ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬ﺣﺘ ﯽ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‪ ،‬ﺏﻠﮋی ﮏ و‬
‫هﻠﻨﺪ ﻥﻴﺰ ﺏﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﻣﺮی ﻣﻮاﺟﻪ ﺷ ﺪﻩ اﻥ ﺪ‪ .‬ﭼﮕﻮﻥ ﻪ ﭼﻨ ﻴﻦ اﺕﻔ ﺎﻗﯽ رخ ﻣ ﯽ ده ﺪ؟ ﺁی ﺎ‬
‫ﭘﺮﻓﺴﻮر ﺏﻮﭼﺮ زﺣﻤ ﺖ ﺕ ﺸﺮیﺢ ﻥﻈﺮی ﻪ ی "ﻣ ﺎزاد" و "ﮐﻤﺒﻮده ﺎی ﻣﻌ ﻴﻦ" را در‬
‫ایﻦ ﻣﻮارد ﺏﻪ ﺧﻮد ﺧﻮاهﺪ داد؟‬
‫هﺮ ﮔﺎﻩ ﺁن ﻃﻮر ﮐﻪ ﺁﻗﺎی ﭘﺮوﻓﺴﻮر یﺎد دادﻩ اﺳﺖ ﺏﺮرﺳﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﺏﺎی ﺪ ﺏﮕ ﻮیﻴﻢ ﮐ ﻪ‬
‫اﮔﺮ رواﺏﻂ اﻗﺘﺼﺎدی و ﺕﺠﺎرﺕﯽ ﺏﻴﻦ "اﻗﺘﺼﺎدهﺎی ﻣﻠﯽ" ﮐﺸﻮرهﺎی ﮔﻮﻥﺎﮔﻮن ﻓﻘ ﻂ‬
‫ﺏ ﺮ اﺳ ﺎس "ﻣ ﺎزاد" ای ﻦ "اﻗﺘ ﺼﺎدهﺎی ﻣﻠ ﯽ" ﺹ ﻮرت ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد )ﻣﺎﻥﻨ ﺪ دوران‬
‫ﭘﺎدﺷﺎهﯽ ﺏﺨﺖ اﻟﻨﺼﺮ( یﻌﻨﯽ اﮔﺮ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ی ﮐﺎﻻ ﻓﻘ ﻂ ﺏ ﻪ ﺹ ﻮرت ﭘﻠ ﯽ ﺏ ﻴﻦ ﺷ ﮑﺎف‬
‫ﻋﻤﻴﻖ "ﺟﻬﺎن هﺎی ﺧﺮد" ﺟﺪا از یﮑﺪیﮕﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﺪ‪ ،‬ﭘ ﺲ در ای ﻦ ﺣﺎﻟ ﺖ ﺏ ﻪ‬

‫‪٥٠‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻥﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ هﺮ ﮐﺸﻮری ﺏﻪ ﻣﻴﺰان ﮐﺎﻻهﺎیﯽ ﮐﻪ ﺹﺎدر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ از ﮐ ﺸﻮرهﺎی‬

‫ﺧ ﺎرﺟﯽ ﮐ ﺎﻻ وارد ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎی ﺪ‪ .‬در ﻣﺒ ﺎدﻻت ﺳ ﺎدﻩ ی ﮐ ﺎﻻیﯽ ﺁی ﺎ ﭘ ﻮل ﻓﻘ ﻂ ی ﮏ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ ی ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻥﻴﺴﺖ؟ و ﺁیﺎ در ﺕﺤﻠﻴﻞ ﻥﻬﺎیﯽ ﺏﻬ ﺎی ﮐﺎﻻه ﺎی وارداﺕ ﯽ از ﻃﺮی ﻖ‬
‫درﺁﻣ ﺪ ﺹ ﺎدرات ﮐﺎﻻه ﺎی ی ﮏ ﮐ ﺸﻮر ﭘﺮداﺧ ﺖ ﻥﻤ ﯽ ﮔ ﺮدد؟ در ای ﻦ ﺹ ﻮرت ﭘ ﺲ‬
‫"اﻗﺘﺼﺎدﻣﻠﯽ" ﻣﺰﺏﻮر ﭼﮕﻮﻥﻪ ﻣﯽ ﺕﻮاﻥﺪ ﺏﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺘﺤﯽ ﻥﺎیﻞ ﺁیﺪ و هﻤﻮارﻩ ﻣﻴ ﺰان‬
‫وارداﺕﺶ از ﺹﺎدرات‪ -‬یﺎ "ﻣﺎزاد"ﻣﺤﺼﻮﻻت‪ -‬ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﺏﺎﺷ ﺪ؟ ﻣﻤﮑ ﻦ اﺳ ﺖ ﺟﻨ ﺎب‬
‫ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﺏ ﻪ ﻣ ﺎ ﺏﺨﻨ ﺪد وﻟ ﯽ ﺟ ﻮاب ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ﺏ ﺴﻴﺎر ﺳ ﺎدﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻓﻘ ﻂ ﮐ ﺎﻓﯽ اﺳ ﺖ‬
‫ﮐ ﺸﻮر وارد ﮐﻨﻨ ﺪﻩ ﻣ ﺎ ﺏ ﻪ اﻟﺘﻔ ﺎوت ﺹ ﺎدرات واردات را ﺏ ﻪ وﺳ ﻴﻠﻪ ی ﭘ ﻮل ﻥﻘ ﺪ‬
‫ﺏﭙ ﺮدازد‪ .‬اﻣ ﺎ ﺏﺒﺨ ﺸﻴﺪ ﻓﻘ ﻂ ﮐ ﺸﻮری ﺏ ﺎ ذﺧ ﺎﺉﺮ ﻏﻨ ﯽ ﻃ ﻼ و ﻥﻘ ﺮﻩ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺪ از‬
‫ﻋﻬﺪﻩ ی ﺕﺨﺼﻴﺺ ﺳﺎﻟﻴﺎﻥﻪ ی ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺒﻠﻎ ﻗﺎﺏﻞ ﺕﻮﺟﻬﯽ ﺏ ﻪ ﺕﺠ ﺎرت ﺧ ﺎرﺟﯽ ﺏﺮﺁی ﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨ ﻴﻦ اﻣ ﺮی در ﻣ ﻮرد ه ﻴﭻ ی ﮏ از ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺁﻟﻤ ﺎن‪ ،‬ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‪ ،‬ﺏﻠﮋی ﮏ‪ ،‬و هﻠﻨ ﺪ‬
‫ﻣﺼﺪاق ﭘﻴﺪا ﻥﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺏﻪ ﻋﻼوﻩ ﺏﺎ ﮐﻤﺎل ﺕﻌﺠ ﺐ ﺏ ﺎ ای ﻦ ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﻣﻮاﺟ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮیﻢ‬
‫ﮐﻪ ﻥﻪ ﺕﻨﻬﺎ ﻣﻴﺰان واردات ﮐﺎﻻ در ﺁﻟﻤﺎن اﻓ ﺰون ﺏ ﺮ ﺹ ﺎدرات ﮐﺎﻻﺳ ﺖ ﺏﻠﮑ ﻪ ﭘ ﻮﻟﯽ‬
‫ﮐﻪ وارد ﮐﺸﻮر ﻣﯽ ﺷﻮد ﺏﻪ ﻣﺮاﺕﺐ ﺏﻴﺶ از ﻣﻴﺰاﻥﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧ ﺎرج ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬در‬
‫ﺳﺎل ‪ ١٩١٣‬واردات ﻃﻼ و ﻥﻘﺮﻩ ﺏ ﺎﻟﻎ ﺏ ﺮ ‪ ٤٤١/٣‬ﻣﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرک و ﺹ ﺎدرات ﺁن‬
‫‪ ١٩٣/٨‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک ﮔﺮدیﺪ‪ .‬ایﻦ اﻣﺮ ﺕﻘﺮیﺒ ًﺎ ﺳ ﺎل ه ﺎی ﻣﺘﻤ ﺎدی اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺏ ﺪیﻦ‬
‫ﺹﻮرت ﺟﺮیﺎن دارد‪ .‬ﺣﺎل ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺏﺮﭼﺮ ﺏﺎ ﻥﻈﺮیﻪ ی "ﻣﺎزاد" و "ﮐﻤﺒﻮدهﺎ"ی‬
‫ﻼ ﻥﻴ ﺰ ﮔﻔﺘ ﻴﻢ ﭼ ﺮاغ‬
‫ﺧﻮد ﭼﮕﻮﻥﻪ ﺏﻪ ایﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽ ده ﺪ؟ هﻤ ﺎن ﻃ ﻮر ﮐ ﻪ ﻗ ﺒ ً‬
‫ﻋﻼءاﻟ ﺪیﻦ رو ﺏ ﻪ ﺧﺎﻣﻮﺷ ﯽ ﮔﺬاﺷ ﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻣ ﺎ اﮐﻨ ﻮن ﻣ ﯽ ﻓﻬﻤ ﻴﻢ ﮐ ﻪ در ﭘ ﺸﺖ‬
‫ﭼﻬ ﺮﻩ ی درﺧ ﺸﺎن ﺕﺠ ﺎرت ﺧ ﺎرﺟﯽ رواﺏ ﻂ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺏ ﻴﻦ "اﻗﺘ ﺼﺎدهﺎی ﻣﻠ ﯽ"‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻥﻪ ﻥﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻴﭻ ارﺕﺒﺎﻃﯽ ﺏﻪ ﻣﺒﺎدﻻت ﮐﺎﻻیﯽ ﻥ ﺪارد‪ .‬ه ﺮ ﮐ ﺸﻮری ﺏﺎی ﺪ‬
‫دارای ﺏﺮﺧﯽ اﻣﺘﻴﺎزات ﻣﺼﺎدرﻩ یﯽ اﻗﺘﺼﺎدی ﺏﺎﺷﺪ ﺕﺎ ﺏﺘﻮاﻥ ﺪ ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﺏﻴ ﺸﺘﺮی‬

‫‪٥١‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫از ﮐﺸﻮرهﺎی دیﮕﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﮐﻤﺘﺮ در ﻗﺒﺎل ﺁن ﺏﭙﺮدازد‪ ،‬ایﻦ اﻣﺘﻴﺎزات ارﺕﺒ ﺎﻃﯽ ﺏ ﻪ‬
‫ﻣﺒﺎدﻟﻪ ی ﺏﻴﻦ دو ﻥﻴﺮوی ﻣﺘﺴﺎوی ﻥﺪارد‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ هﺮ ﺟ ﺎ ﮐ ﻪ دﺳ ﺖ ﺏﮕ ﺬاریﻢ ﺏ ﺎ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ رواﺏﻂ و ﺣﻘﻮق ﺕ ﺴﻠﻂ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﻣﻮاﺟ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮیﻢ‪ ،‬ﺣﺘ ﯽ اﮔ ﺮ ﻥﻈﺮی ﻪ ه ﺎی‬
‫اﻥﺪی ﺸﻤﻨﺪاﻥﻪ ی ﺁﻗﺎی ﺎن ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎ ﻗ ﺎدر ﺏ ﻪ ﺏﻴ ﺎن ﺁن ﻥﺒﺎﺷ ﻨﺪ‪ .‬ﺳ ﺎدﻩ ﺕ ﺮیﻦ ﻣﺜ ﺎل‬
‫ﭼﻨﻴﻦ راﺏﻄﻪ ی ﯽ واﺏ ﺴﺘﮕﯽ ﺏ ﻴﻦ ﮐ ﺸﻮر ﻣ ﺎدر و ﻣ ﺴﺘﻌﻤﺮات ﺁن اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏ ﺮای ﻣﺜ ﺎل‬
‫اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن را در ﻥﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮیﻢ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﻃﺮی ﻖ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ‪ ،‬از هﻨﺪوﺳ ﺘﺎن ﺳ ﺎﻟﻴﺎﻥﻪ ﺏ ﻪ‬
‫ﻣﻴﺰان یﮏ ﺏﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک ﺏﺮج ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد و در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﺹ ﺎدرات ﮐ ﺎﻻیﯽ هﻨﺪوﺳ ﺘﺎن‬
‫ﺳﺎﻟﻴﺎﻥﻪ ﺏﻪ ﻣﻴﺰان ‪ ١/٢‬ﺏﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرک از واردات ﺁن ﺏﻴ ﺸﺘﺮ اﺳ ﺖ‪ .‬ای ﻦ "ﻣ ﺎزاد"‬
‫ﭼﻴ ﺰی ﺟ ﺰ ﺏﻴ ﺎن اﻗﺘ ﺼﺎدی اﺳ ﺘﺜﻤﺎر ﮐ ﺸﻮر ﻣ ﺴﺘﻌﻤﺮﻩ ی هﻨﺪوﺳ ﺘﺎن ﺕﻮﺳ ﻂ‬
‫ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﻥﻴ ﺴﺖ‪ .‬ﺣ ﺎل ﺕﻔ ﺎوت ﻥﻤ ﯽ ﮐﻨ ﺪ ای ﻦ اﺳ ﺘﺜﻤﺎر ﭼﮕﻮﻥ ﻪ‬
‫ﺹﻮرت ﻣﯽ ﮔﻴﺮد یﻌﻨﯽ یﺎ ﮐﺎﻻهﺎ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤ ًﺎ ﺏﻪ ﺧﻮد اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﺹﺎدر ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد و ی ﺎ‬
‫ﺏﻪ ﮐﺸﻮرهﺎی دیﮕﺮ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺏﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺏﺎﻻ ﺏﺮدن ﻣﻴﺰان ﺏﺎﺟﯽ ﮐﻪ ﺏﻪ اﺳ ﺜﺘﻤﺎرﮔﺮان‬
‫اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ ﻣ ﯽ ده ﺪ‪ .‬ﻓﺮوﺧﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .٢٨‬واﺏ ﺴﺘﮕﯽ در رواﺏ ﻂ اﻗﺘ ﺼﺎدی اﻟﺰاﻣ ًﺎ‬
‫هﻤﺮاﻩ ﺏﺎ ﺳﻠﻄﻪ ی ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻥﻴ ﺴﺖ‪ .‬روﺳ ﻴﻪ ﻥﻴ ﺰ ﺏ ﻴﺶ از ﻣﻴﺰاﻥ ﯽ ﮐ ﻪ وارد‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﺎﻻ ﺹﺎدر ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﺪ‪ .‬ﺕﻔ ﺎوت ﺏ ﻴﻦ ای ﻦ ﺳ ﺎﻟﻪ ﺟﺮی ﺎن ﻋﻈ ﻴﻢ ﺧ ﺮوج ﮐ ﺎﻻ از‬
‫روﺳﻴﻪ ﺷﺪت ﻣﯽ یﺎﺏﺪ؟ اﻣﺎ ایﻨﮏ ﻣﯽ داﻥﻴﻢ ﮐﻪ ﺏﺎ ﺹﺪور ﮔﻨﺪم‪ ،‬دهﻘﺎن روﺳﯽ ﺧ ﻮد‬
‫ﺏﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﻮء ﺕﻐﺬیﻪ از ﺏﻴﻤﺎری اﺳﮑﻮرﺏﻮت رﻥﺞ ﻣﯽ ﺏﺮﻥﺪ‪ .‬او ﻣﺠﺒ ﻮر ﺏ ﻪ ﻣ ﺼﺮف‬
‫ﻥﺎﻥﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻥﺪﮐﯽ ﭘﻮﺳﺖ درﺧﺖ ﺏﻪ ﺁن اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻓﻘ ﻂ از ﻃﺮی ﻖ ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎﺕﯽ و ﻣﺎﻟﯽ ﻣﻨﺎﺳ ﺐ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ راﺣﺘ ﯽ درواﻗ ﻊ ﺏ ﻪ ﺣﻴﻠ ﻪ‪ -‬ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺪ ﺛﻤ ﺮﻩ ی ﮐ ﺎر‬
‫دهﻘﺎﻥﺎن را از دﺳﺘﺶ ﺏﺮﺏﺎیﺪ‪ ،‬دوﻟﺖ روﺳﻴﻪ ﻗ ﺎدر ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد ﺏﻬ ﺮﻩ ی ﻗ ﺮض ه ﺎی‬

‫‪ -٢٨‬روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ در ﺡﺎﺵ ﻴﻪ ی ﮐﺘ ﺎب چﻨ ﻴﻦ ﻳﺎدداﺵ ﺖ ﮐ ﺮدﻩ‪ :‬زﻣﻴﻨ ﻪ ی اﻗﺘ ﺼﺎدی‬

‫هﻨﺪوﺳﺘﺎن‪ :‬ﻣﻴﺰان "ﻣﺴﮑﻦ ﻋﻤﻮﻣﯽ" در ﺟﻮاﻣﻊ دهﻘﺎﻥﺎن ﻥﺰول ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬در ﻣ ﻮرد ﺹ ﻨﺎﻳﻊ‪ ...‬ارﻗ ﺎم‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﺹﺎدرات و واردات ﺡﻘﺎﻳﻖ ﺕﮑﺎن دهﻨﺪﻩ ﻳﯽ را ﺏﺮﻣﻼ ﻣﯽ ﺳﺎزﻥﺪ‪...‬‬

‫‪٥٢‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺧﺎرﺟﯽ ﺧﻮد را ﺏﭙﺮدازد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺜﻤﺎری ﺿﺮورت اﺳﺎﺳﯽ ﺏﺮای اداﻣ ﻪ ی ﺣﻴ ﺎت‬
‫دوﻟ ﺖ روﺳ ﻴﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﭘ ﺲ از ﺳ ﻘﻮط ﮐﺎﻣ ﻞ در ﺟﻨ ﮓ ﮐﺮیﻤ ﻪ و اﻥﺠ ﺎم ﭘ ﺎرﻩ ی ﯽ‬
‫اﺹ ﻼﺣﺎت ﻣﺨ ﺎرج دوﻟ ﺖ روﺳ ﻴﻪ ﺏ ﻪ ﻣﻴ ﺰان وﺳ ﻴﻌﯽ از ﻃﺮی ﻖ وام ه ﺎیﯽ از‬
‫ﮐﺸﻮرهﺎی اروﭘﺎیﯽ ﻏﺮﺏﯽ ﺏﺎﻻﺧﺺ ﻓﺮاﻥﺴﻪ ﺕﺄﻣﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺏ ﺮای ﭘﺮداﺧ ﺖ ﺏﻬ ﺮﻩ‬
‫ﺏ ﻪ ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‪ ،‬دوﻟ ﺖ روﺳ ﻴﻪ ﻥﺎﭼ ﺎر اﺳ ﺖ ﻣﻴ ﺰان دو رﻗ ﻢ ﺏ ﻪ ی ﮏ ﺏﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرک‬
‫ﻣﯽ رﺳﺪ‪ .‬ﺷﺎیﺪ ایﻦ ﻥﻴﺰ "ﻣﺎزاد" ﻋﻈ ﻴﻢ ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﮐ ﺸﺎورزی روﺳ ﻴﻪ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ‬
‫ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﻥﻴ ﺎز "اﻗﺘ ﺼﺎدﻣﻠﯽ" ﮐ ﺸﻮر ﺏ ﻮدﻩ و در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ه ﺮ ﻣﺘﻨ ﺎﺏﻬﯽ ﮔﻨ ﺪم‪ ،‬اﻟ ﻮار‪،‬‬
‫ﺏ ﺬرک و ﮐﻨ ﻒ و دام و ﺧ ﺮوس ﺏ ﻪ اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺁﻟﻤ ﺎن و هﻠﻨ ﺪ ﺏﻔﺮوﺷ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺎزاد‬
‫ﺹ ﺎدراﺕﯽ ﻋﻈ ﻴﻢ روﺳ ﻴﻪ ﻥ ﺸﺎﻥﮕﺮ ﺏ ﺎﺟﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ی ﮏ وام ﮔﻴﺮﻥ ﺪﻩ ﺏ ﻪ وام دهﻨ ﺪﻩ‬
‫ﻣﯽ ﭘﺮدازد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ راﺏﻄﻪ ی ﯽ ﺏ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﺏﻬ ﺮﻩ ی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ی وام دادﻩ ﺷ ﺪﻩ‪ ،‬ﻣﻮﺟ ﺐ‬
‫ﺕﻌﺎدل ﺕﺠﺎرﺕﯽ ﻣﻄﻠﻮﺏﯽ ﺏ ﺮای ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﺣﻠﻘ ﻪ ی ارﺕﺒ ﺎط اﻗﺘ ﺼﺎدی‬
‫ﺏ ﻴﻦ ای ﻦ ﭘﺪی ﺪﻩ ه ﺎ ﺏﺎی ﺪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﻣ ﻮرد ﺏﺮرﺳ ﯽ ﻗ ﺮار ﮔﻴ ﺮد‪ .‬ﺏ ﺮای دﻩ ه ﺎ ﺳ ﺎل‬
‫ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ی ﯽ ﮐ ﻪ از ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ وام ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﺷ ﺪﻩ ﺏ ﻮد ﺏ ﻪ دو ﻣﻨﻈ ﻮر ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﮔﺮﻓﺘ ﻪ‬
‫ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ‪ .‬او ًﻻ ﺏ ﺮای ﺳ ﺎﺧﺘﻦ راﻩ ﺁه ﻦ از ﻃﺮی ﻖ ﮐﻤ ﮏ ه ﺎی دوﻟﺘ ﯽ و ﺛﺎﻥﻴ ًﺎ ﺏ ﻪ‬
‫ﻣﺼﺮف هﺰیﻨﻪ هﺎی ﻥﻈﺎﻣﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ‪ .‬در راﺏﻄﻪ ﺏﺎ ﭼﻨﻴﻦ هﺰیﻨﻪ ه ﺎیﯽ و از ﻃﺮی ﻖ‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎت هﺎی ﺣﻤﺎیﺘﯽ ﮐﻼن‪ ،‬ﺹﻨﻌﺖ ﻥﻮﭘﺎ و ﺟﻮان روﺳﻴﻪ ﻗﺪم ﺏ ﻪ ﻋﺮﺹ ﻪ ی وﺟ ﻮد‬
‫ﻥﻬﺎد‪.‬‬
‫ﺳﺮﻣﺎیﻪ ی اﺳﺘﻘﺮاﺿﯽ از ﻃﺮف ﮐﺸﻮر ﻗﺪیﻤﯽ ﺕ ﺮ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری یﻌﻨ ﯽ ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﭘﺎ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﺟ ﻮان روﺳ ﻴﻪ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد ﮐ ﻪ ﺏ ﺮای ﻣ ﺪﺕﯽ ﻣﺤﺘ ﺎج‬
‫ﮐﻤﮏ ﮐﺸﻮرهﺎی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ی ﺹ ﻨﻌﺘﯽ ﻥﻈﻴ ﺮ اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن و ﺁﻟﻤ ﺎن از ﻃﺮی ﻖ واردات‬
‫ﻣﺎﺷ ﻴﻦ ﺁﻻت و ﺳ ﺎیﺮ اﺏ ﺰار ﺕﻮﻟﻴ ﺪی اﺳ ﺖ‪ .‬در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﺏ ﻴﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎی روﺳ ﻴﻪ‪،‬‬

‫‪٥٣‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‪ ،‬ﺁﻟﻤ ﺎن و اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ارﺕﺒ ﺎط اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺧﺎﺹ ﯽ ﭘﺪی ﺪ ﺁﻣ ﺪﻩ ﮐ ﻪ ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ ی‬
‫ﮐﺎﻻیﯽ ﺏﻪ دﺷﻮاری ﻣﯽ ﺕﻮاﻥﺪ ایﻦ راﺏﻄﻪ را ﺕﺸﺮیﺢ ﻥﻤﺎیﺪ‪.‬‬
‫ﻣ ﺎ هﻨ ﻮز ﺕﻤ ﺎم رواﺏ ﻂ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﻣﻤﮑ ﻦ ﺏ ﻴﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻣﺨﺘﻠ ﻒ را ﺏﺮرﺳ ﯽ‬
‫ﻥﮑﺮدﻩ ایﻢ‪ .‬ﮐﺸﻮرهﺎیﯽ ﻣﺎﻥﻨﺪ ﺕﺮﮐﻴﻪ یﺎ ﭼﻴﻦ ﻣﺴﺎﺉﻞ دیﮕﺮی را از ﻥﻈﺮ ﻥﻈﺮیﻪ ه ﺎی‬
‫اﻥﺪی ﺸﻤﻨﺪاﻥﻪ ی ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎ ﻣﻄ ﺮح ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ ﺏ ﺮﻋﮑﺲ روﺳ ﻴﻪ و ﻣﺎﻥﻨ ﺪ‬
‫ﺁﻟﻤﺎن و ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‪ ،‬در ﻋ ﺮض ﭼﻨ ﺪیﻦ ﺳ ﺎل ارزش واردات ای ﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎ دو ﺏﺮاﺏ ﺮ‬
‫ارزش ﺹﺎدرات ﺁن هﺎ ﺏﻮدﻩ و از ایﻦ ﺏﺎﺏﺖ ﺕﻔ ﺎوت ﻗﺎﺏ ﻞ ﻣﻼﺣﻈ ﻪ ی ﯽ وﺟ ﻮد دارد‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﭼﮕﻮﻥﻪ ﺕﺮﮐﻴﻪ یﺎ ﭼﻴﻦ ﻗﺎدر ﺏﻪ ﺕﺄﻣﻴﻦ ﮐﻤﺒﻮده ﺎی ﻋﻈ ﻴﻢ "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﺧ ﻮد‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﮔﺸﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ "اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" ﺁن هﺎ ﻗﺎدر ﺏﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ "ﻣﺎزاد" ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺏ ﺎ ﺁن ﻥﻴ ﺴﺖ؟ ﺷ ﺎیﺪ ﻗ ﺪرت ه ﺎی اروﭘ ﺎﺉﯽ ﺏ ﺎ ﺁن روﺣﻴ ﻪ ی ﺧﻴﺮﺧ ﻮاهﯽ ﻣ ﺴﻴﺤﯽ‬
‫ﺧﻮد هﺮﺳﺎﻟﻪ ﺹﺪهﺎ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک ﺏﻪ ﺷﮑﻞ اﻥ ﻮاع ﮐﺎﻻه ﺎی ﻣﻔﻴ ﺪ ﺏ ﻪ ﺁن ﮐ ﺸﻮرهﺎ‬
‫ﻣﯽ ﺏﺨﺸﻨﺪ؟ ایﻦ اﻣﺮ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻥﺪارد‪ .‬هﺮ ﮐﺴﯽ ﺏﻪ ﺧﻮﺏﯽ ﻣﯽ داﻥ ﺪ ﮐ ﻪ ﭼ ﻴﻦ و ﺕﺮﮐﻴ ﻪ‬
‫در ﭼﻨﮓ ﺳﻮدﺟﻮیﺎن اروﭘﺎیﯽ هﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺠﺒﻮرﻥﺪ ﺏﺎج هﺎی ﮔﺰاﻓ ﯽ ﺏ ﻪ ﺏﺎﻥ ﮏ ه ﺎی‬
‫ﻓﺮاﻥ ﺴﻮی‪ ،‬ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ و اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ ﺏﭙ ﺮدازد‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ در ﻣﻘﺎی ﺴﻪ ﺏ ﺎ روﺳ ﻴﻪ‪ ،‬ﺕﺮﮐﻴ ﻪ و‬
‫ﭼﻴﻦ ﻗﺎﻋﺪﺕ ًﺎ ﺏﺎیﺪ ﭘﺪیﺪﻩ ی ﻣﺘﻀﺎدی را ﻥﺸﺎن دهﻨﺪ‪ .‬ﺏﻪ ﻋﺒﺎرت دیﮕﺮ ﺏﺎیﺪ ﺏﺘﻮاﻥﻨﺪ ﺏ ﺎ‬
‫ﻣ ﺎزاد ﺹ ﺎردات ﺧ ﻮد ﺏﻬ ﺮﻩ ی وام ه ﺎی ﺧ ﻮد را ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻏﺮﺏ ﯽ ﺏﭙﺮدازﻥ ﺪ‪.‬‬
‫ﺕﻨﻬﺎ ﻥﮑﺘﻪ ی ﻗﺎﺏﻞ ذﮐﺮ ایﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺏﻪ اﺹﻄﻼح "اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" ﺕﺮﮐﻴ ﻪ و ﭼ ﻴﻦ از‬
‫ﭘﺎیﻪ ﺏﺎ "اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" روﺳ ﻴﻪ ﻣﺘﻔ ﺎوت اﺳ ﺖ‪ .‬وام ه ﺎی ﺧ ﺎرﺟﯽ روﺳ ﻴﻪ ﺹ ﺮف‬
‫ایﺠﺎد راﻩ ﺁهﻦ‪ ،‬ﺕﺄﺳﻴﺴﺎت و ﺟﻨﮓ اﻓﺰار ﻣﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ در ﺣ ﺎل ﺣﺎﺿ ﺮ‪،‬‬
‫ﺕﺮﮐﻴ ﻪ ﻓﺎﻗ ﺪ هﺮﮔﻮﻥ ﻪ ﺹ ﻨﻌﺘﯽ ﺏ ﻮدﻩ و ﻗ ﺎدر ﻥﻴ ﺴﺖ ﺏ ﺎ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﺎیﯽ‪،‬‬
‫دهﻘ ﺎﻥﯽ و ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ﺧ ﻮد و روش ه ﺎی ﻋﻘ ﺐ ﻣﺎﻥ ﺪﻩ ی زراﻋ ﺖ ی ﮏ ﺷ ﺒﻪ اﻗ ﺪام ﺏ ﻪ‬
‫ایﺠﺎد رﺷﺘﻪ ی ﯽ از ﺹ ﻨﺎیﻊ ﺏﻨﻤﺎی ﺪ‪ .‬ﺏ ﺎ ﮐﻤ ﯽ ﺕﻔ ﺎوت هﻤ ﻴﻦ اﻣ ﺮ در ﻣ ﻮرد ﭼ ﻴﻦ ﻥﻴ ﺰ‬

‫‪٥٤‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺹﺪق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺕﻤﺎم ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺹﻨﻌﺘﯽ ﻣﻮرد ﻥﻴ ﺎز ﻣ ﺮدم ﭼ ﻴﻦ و ه ﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ دیﮕ ﺮ‬

‫وﺳﺎﺉﻞ ﻻزم ﺏﺮای ﺏﻬﺒﻮد وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻤﻞ و ﻥﻘﻞ و ارﺕﺒﺎط داﺧﻠﯽ و ﻟﻮازم ﻣﻮرد ﻥﻴ ﺎز‬
‫ارﺕﺶ و ﻥﻴﺮوی دری ﺎیﯽ ﺏﺎی ﺪ ﺏ ﻪ ﺹ ﻮرت ﮐ ﺎﻻی ﺕﻤ ﺎم ﺷ ﺪﻩ و ﮐﺎﻣ ﻞ از ﮐ ﺸﻮرهﺎی‬
‫اروﭘ ﺎی ﻏﺮﺏ ﯽ ﺧﺮی ﺪاری ﮔ ﺮدد و در ﻣﺤ ﻞ ﺕﻮﺳ ﻂ ﮐ ﺎرﮔﺰاران و ﺕﮑﻨ ﺴﻴﻦ ه ﺎ و‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ اروﭘﺎیﯽ ﺏﻪ ﮐﺎر اﻥﺪاﺧﺘ ﻪ ﺷ ﻮﻥﺪ‪ .‬در ﻗ ﺮارداد وام ه ﺎ‪ ،‬دریﺎﻓ ﺖ ای ﻦ ﻗﺒﻴ ﻞ‬
‫ﺧ ﺪﻣﺎت ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﻮر وام ﮔﻴﺮﻥ ﺪﻩ ﺕﺤﻤﻴ ﻞ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬ﺏ ﺮای ﻣﺜ ﺎل ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ی ﺏ ﺎﻥﮑﯽ‬
‫ﺁﻟﻤﺎن و اﺕﺮیﺶ در ﺹﻮرﺕﯽ در اﺧﺘﻴﺎر ﭼﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ایﻦ ﮐ ﺸﻮر ﻣﻴ ﺰان‬
‫ﻣﻌﻴﻨ ﯽ ﺟﻨ ﮓ اﻓ ﺰار ﺏ ﻪ ﺷ ﺮﮐﺖ ﮐ ﺮوپ و اﺷ ﮑﻮدا ﺳ ﻔﺎرش ﺏﺪه ﺪ‪ .‬ﺏ ﻪ ﻋ ﻼوﻩ‪،‬‬
‫وام هﺎی دیﮕﺮی ﺕﻨﻈﻴﻢ ﮔﺸﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺮوط ﺏﻪ دادن ﺣﻖ اﻣﺘﻴﺎز ﻗﺒﻠﯽ ﺏ ﺮای ﺕﺄﺳ ﻴﺲ‬
‫راﻩ ﺁه ﻦ در ﭼ ﻴﻦ ﺏ ﻮد‪ .‬ﺏ ﺪیﻦ ﺕﺮﺕﻴ ﺐ از هﻤ ﺎن اﺏﺘ ﺪا ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ه ﺎی اروﭘ ﺎیﯽ ﺏ ﻪ‬
‫ﺹﻮرت ﮐﺎﻻ )ﺟﻨﮓ اﻓﺰارهﺎ( و یﺎ ﺳﺮﻣﺎیﻪ ی ﺹ ﻨﻌﺘﯽ ﺏ ﻪ ﺷ ﮑﻞ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ﺧ ﻮد و ی ﺎ‬
‫ﺏ ﻪ ﺹ ﻮرت ﻣﺎﺷ ﻴﻦ ﺁﻻت‪ ،‬ﻓ ﻮﻻد و ﻏﻴ ﺮﻩ ﺳ ﺮازیﺮ ﭼ ﻴﻦ و ﺕﺮﮐﻴ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ‪ .‬ای ﻦ‬
‫ﮐﺎﻻهﺎ ﻥﻪ ﺏ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮر ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ ﺏﻠﮑ ﻪ ﺏ ﻪ ﺧ ﺎﻃﺮ ﺏﻬ ﺮﻩ ﮔﻴ ﺮی ﺏﻴ ﺸﺘﺮ از ای ﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎ‬
‫ﺹﺎدر ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺏﻬﺮﻩ ی ایﻦ ﺳﺮﻣﺎیﻪ هﺎ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮ ًﻻ ﺏﺎﻻﺕﺮ از ﻣﻴﺰان ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﻮد‬
‫ﺏﺎﻥﮑﯽ اﺳﺖ از ﻃﺮیﻖ ﻓﺸﺎری ﮐﻪ ﺏﺮ ایﻦ ﮐﺸﻮرهﺎ و ﺏﻪ ویﮋﻩ ﺏﺮ دهﻘﺎﻥ ﺎن ﭼﻴﻨ ﯽ و‬
‫روﺳﯽ‪ ،‬ﺏﻪ دﻟﻴﻞ ﻗﻮاﻥﻴﻦ ﺷ ﺪیﺪ ﻣﺎﻟﻴ ﺎﺕﯽ‪ ،‬ﻣ ﯽ ﺁی ﺪ ﺏ ﻪ ﺟﻴ ﺐ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داران اروﭘ ﺎیﯽ‬
‫ﻣﯽ رود‪ .‬ﻥﺎﮔﻔﺘﻪ ﻥﻤﺎﻥ ﺪ ﮐ ﻪ در وﺿ ﻊ ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﻣﺎﻟﻴ ﺎﺕﯽ در ای ﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎ‪ ،‬اروﭘﺎﺉﻴ ﺎن‬
‫ﻥﻈﺎرت و ﻣﺸﺎورت ﮐﺎﻣﻞ دارﻥﺪ‪ .‬ورای ﺁﻣﺎر ﺁزاد وارداﺕﯽ ﭼ ﻴﻦ و ﺕﺮﮐﻴ ﻪ و ﺕﻄﺒﻴ ﻖ‬
‫ﺁن ﺏﺎ ﻣﺎزاد ﺹﺎدرات اروﭘﺎ ﻥ ﻮﻋﯽ راﺏﻄ ﻪ ی ﺧ ﺎص اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺏ ﻴﻦ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری‬
‫ﺏﺰرگ و ﺛﺮوﺕﻤﻨﺪ ﻏﺮب ﺏﺎ ﮐﺸﻮرهﺎی ﻓﻘﻴﺮ و ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻥﺪﻩ ی ﺷﺮق وﺟ ﻮد دارد ﮐ ﻪ‬
‫ایﻦ راﺏﻄﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻓﻘﺮزدﮔﯽ هﺮ ﭼﻪ ﺏﻴﺸﺘﺮ ﮐﺸﻮرهﺎی ﺷﺮق ﻣﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺁن ﭼ ﻪ ﮐ ﻪ‬
‫ﻏﺮب در اﺧﺘﻴﺎر ﺷ ﺮق ﻣ ﯽ ﮔ ﺬارد ﻓﻘ ﻂ وﺳ ﺎﺉﻞ ﻋﻈ ﻴﻢ ﺟﺪی ﺪ ارﺕﺒ ﺎﻃﯽ و ﺕﺄﺳﻴ ﺴﺎت‬

‫‪٥٥‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻥﻈﺎﻣﯽ اﺳ ﺖ‪ ،‬وﻟ ﯽ ه ﻢ زﻣ ﺎن ﺏ ﺎ ای ﻦ ﻋﻤ ﻞ ﺳﻴ ﺴﺘﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد روﺳ ﺘﺎﺉﯽ ﻗ ﺪیﻤﯽ ای ﻦ‬

‫ﮐﺸﻮرهﺎ را ﺏﺎ ﺳﺮﻋﺖ زیﺎدی ﺏﻪ ﻥﺎﺏﻮدی ﻣﯽ ﮐﺸﺎﻥﺪ‪.‬‬
‫ﻥﻮع دیﮕﺮی از ایﻦ رواﺏﻂ در ﺁﻣﺮیﮑﺎ دیﺪﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻣﺎﻥﻨ ﺪ روﺳ ﻴﻪ‪ ،‬ﺹ ﺎدرات‬
‫ﺁﻣﺮیﮑﺎ ﺏ ﻪ ﻣﺮاﺕ ﺐ ﺏ ﻴﺶ از واردات ﺁن اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺳ ﺎل ‪ ١٩١٣‬ارزش واردات ﺏ ﻪ‬
‫‪ ٧/٤‬ﺏﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک و ارزش ﺹﺎدرات ﺏﻪ ‪ ١٩/٢‬ﺏﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرک ﺏ ﺎﻟﻎ ﮔ ﺸﺖ‪ .‬ﻋﻠ ﺖ‬
‫ﺏﻪ وﺟﻮد ﺁﻣﺪن ای ﻦ ﭘﺪی ﺪﻩ اﺳﺎﺳ ًﺎ ﺏ ﺎ ﺁن ﭼ ﻪ ﮐ ﻪ در روﺳ ﻴﻪ اﺕﻔ ﺎق اﻓﺘ ﺎدﻩ ﻣﺘﻔ ﺎوت‬
‫اﺳ ﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ ﻥﻴ ﺰ ﺏﺨ ﺶ ﻋﻈﻴﻤ ﯽ از ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ی اروﭘ ﺎ را ﻣ ﯽ ﺏﻠﻌ ﺪ‪ .‬ﻣﺮﮐ ﺰ‬
‫ﺏﻮرس ﻟﻨﺪن‪ ،‬از ﺁﻏﺎز ﻗﺮن ‪ ١٩‬ﺏﻪ ﺏﻌﺪ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ وام ﺳﻬﺎم ﺁﻣﺮیﮑﺎیﯽ را ﺟ ﺬب‬
‫ﻥﻤ ﻮدﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺕ ﺎ ای ﻦ ﮐ ﻪ در ﺳ ﺎل ه ﺎی ‪ ١٨٦٠‬اﺣﺘﮑ ﺎر و ﺳ ﻔﺘﻪ ﺏ ﺎزی در ﻣ ﻮرد‬
‫ﺳﻬﺎم و اوراق ﺏﻬﺎدار ﺁﻣﺮیﮑﺎیﯽ ﺧﻮد ﻋﻼﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﺏﺮای ﺏﺮوز ﺏﺤﺮان ﻋﻈ ﻴﻢ‬
‫ﺹ ﻨﻌﺘﯽ و ﺕﺠ ﺎرﺕﯽ اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﮔ ﺸﺖ‪ .‬از ﺁن ﭘ ﺲ ﺕ ﺎ ﮐﻨ ﻮن ﺣﺘ ﯽ ﺏ ﺮای ﻟﺤﻈ ﻪ ی ﯽ‬
‫ﺟﺮی ﺎن هﺠ ﻮم ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ی اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﺏ ﻪ ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ ﻗﻄ ﻊ ﻥﮕ ﺸﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏﺨ ﺸﯽ از‬
‫ﺳﺮﻣﺎیﻪ ی اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﺏ ﻪ ﺹ ﻮرت ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ی اﺳﺘﻘﺮاﺿ ﯽ ﺏ ﻪ ﺷ ﻬﺮداری ه ﺎ و ی ﺎ‬
‫ﺷ ﺮﮐﺖ ه ﺎی ﺧ ﺼﻮﺹﯽ ﭘﺮداﺧ ﺖ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد وﻟ ﯽ ﻗ ﺴﻤﺖ اﻋﻈ ﻢ ﺁن ﺏ ﻪ ﺷ ﮑﻞ‬
‫ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ی ﺹ ﻨﻌﺘﯽ وارد اﻗﺘ ﺼﺎد ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬ﺳ ﻬﺎم ﺹ ﻨﻌﺘﯽ و ی ﺎ ﺳ ﻬﺎم‬
‫راﻩ ﺁهﻦ ﺁﻣﺮیﮑﺎ در ﻣﺮﮐﺰ ﺏﻮرس ﻟﻨ ﺪن ﺧﺮی ﺪاری ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﮐﺎرﺕ ﻞ ه ﺎی ﺹ ﻨﻌﺘﯽ‬
‫اﻥﮕﻠﻴﺴﯽ ﺏﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺟﺘﻨﺎب از ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ هﺎی ﻣﺎﻟﻴﺎﺕﯽ ﺷ ﻌﺒﻪ ی ﯽ از ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ه ﺎی‬
‫ﺧﻮد را در ﺁﻣﺮیﮑﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺕﺄﺳﻴﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و یﺎ از ﻃﺮیﻖ ﺧﺮیﺪ ﺳﻬﺎم و از ﺏﻴﻦ‬
‫ﺏﺮدن رﻗﺒﺎت در ﺏﺎزار ﺟﻬﺎﻥﯽ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎیﻪ داران ﺁﻣﺮیﮑﺎیﯽ را ﺕﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد ﻗ ﺮار‬
‫ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺹﻨﺎیﻊ ﺁﻣﺮیﮑﺎ ﻣﺪام در ﺣﺎل رﺷﺪ و ﺕﻮﺳﻌﻪ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ه ﻢ زﻣ ﺎن‬
‫ﺏﺎ دریﺎﻓﺖ ﺳﺮﻣﺎیﻪ ی ﻣ ﺎﻟﯽ از اروﭘ ﺎ‪ ،‬ای ﻦ ﺹ ﻨﺎیﻊ در ﺣ ﺎل رﺷ ﺪ اﻗ ﺪام ﺏ ﻪ ﺹ ﺪور‬
‫ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ی ﺹ ﻨﻌﺘﯽ ﺏ ﻪ ﻣﻘﻴ ﺎس وﺳ ﻴﻊ ﺏ ﻪ ﮐﺎﻥ ﺎدا‪ ،‬ﻣﮑﺰی ﮏ و دیﮕ ﺮ ﮐ ﺸﻮرهﺎی‬

‫‪٥٦‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺁﻣﺮیﮑ ﺎی ﺟﻨ ﻮﺏﯽ و ﻣﺮﮐ ﺰی ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎی ﺪ‪) .‬ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺹ ﺪور ﻣﺎﺷ ﻴﻦ ﺁﻻت و زﻏ ﺎل‬
‫ﺳﻨﮓ(‬
‫ﺏ ﺪیﻦ ﺕﺮﺕﻴ ﺐ ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ دو اﻣ ﺮ ﺹ ﺎدرات ﻋﻈ ﻴﻢ ﮐﺎﻻه ﺎی ﻥﻴﻤ ﻪ ﺕﻤ ﺎم )ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﭘﻨﺒ ﻪ‪،‬‬
‫ﻣ ﺲ‪ ،‬ﮔﻨ ﺪم‪ ،‬اﻟ ﻮار‪ ،‬ﻥﻔ ﺖ( ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻗ ﺪیﻤﯽ ﺕ ﺮ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری و ﺹ ﺎدرات‬
‫ﮐﺎﻻه ﺎی ﺹ ﻨﻌﺘﯽ در ﺣ ﺎل رﺷ ﺪ ﺧ ﻮد را ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺟ ﻮاﻥﯽ ﮐ ﻪ ﺕ ﺎزﻩ در ﺣ ﺎل‬
‫ﺹﻨﻌﺘﯽ ﺷ ﺪن ه ﺴﺘﻨﺪ ﺕﻠﻔﻴ ﻖ ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎی ﺪ‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ی ﺧ ﺎص ﮔ ﺬار ی ﮏ ﮐ ﺸﻮر‬
‫ﮐ ﺸﺎورزی وام ﮔﻴﺮﻥ ﺪﻩ ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﻮری ﺹ ﻨﻌﺘﯽ و ﺹ ﺎدر ﮐﻨﻨ ﺪﻩ ی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ در اﻣ ﺮ‬
‫ﺹﺎدرات ﻋﻈﻴﻢ ﻣﺎزاد ﮐﺸﻮر ﺁﻣﺮیﮑﺎ ﮐﻪ هﻢ ﭼﻮن ﺣﻠﻘﻪ ی ارﺕﺒﺎﻃﯽ ﺏﻴﻦ ﮐﺸﻮرهﺎی‬
‫ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﻗ ﺪیﻤﯽ ﺕ ﺮ و ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺟ ﻮان و ﻋﻘ ﺐ ﻣﺎﻥ ﺪﻩ ی ﻗ ﺎرﻩ ی ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﺪ‪ ،‬اﻥﻌﮑﺎس یﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔ ﺮ ﺏ ﻪ ﺏﺮرﺳ ﯽ هﺠ ﻮم ﺟﺮی ﺎن ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ از ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻗ ﺪیﻤﯽ ﺕ ﺮ ﺹ ﻨﻌﺘﯽ ﺏ ﻪ‬
‫ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺟ ﻮان ﺕ ﺮ ﺏﭙ ﺮدازیﻢ و در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی ﺕﺤ ﺼﻴﻞ درﺁﻣ ﺪ از‬
‫ﺏﺮﮔﺸﺖ دوﺏﺎرﻩ ی ایﻦ ﺳﺮﻣﺎیﻪ )یﻌﻨﯽ ﺏﺎج ﺳﺎﻟﻴﺎﻥﻪ یﯽ ﮐﻪ ﮐﺸﻮرهﺎی ﺟﻮان ﺕ ﺮ ﺏ ﻪ‬
‫ﻗﺪیﻤﯽ ﺕﺮ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻥﺪ( را در ﻥﻈﺮ ﺏﮕﻴﺮیﻢ روی هﻢ رﻓﺘﻪ ﺏ ﺎ ی ﮏ ﺟﺮی ﺎن ﻥﻴﺮوﻣﻨ ﺪ‬
‫ﻣﻮاﺟ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮیﻢ‪ .‬ﺏ ﺮ ﻃﺒ ﻖ ﺁﻣ ﺎر ﺳ ﺎل ‪ ،١٩٠٦‬اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن در ﺣ ﺪود ‪ ٥٤‬ﺏﻴﻠﻴ ﻮن‬
‫ﻣ ﺎرک در ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﺧ ﺎرج و ﻣ ﺴﺘﻌﻤﺮات ﺧ ﻮیﺶ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ﮔ ﺬاری ﮐ ﺮد ﮐ ﻪ از‬
‫ﺏﺎﺏﺖ ﺁن ‪ ٢/٨‬ﺏﻴﻠﻴﻮن ﻣﺎرک ﺏﻬﺮﻩ دریﺎﻓﺖ ﮐﺮد‪ .‬ﺣﺘﯽ دﻩ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﺁﻟﻤﺎن از ﺏﺎﺏﺖ‬
‫‪ ٢٦‬ﺏﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرﮐﯽ ﮐ ﻪ در ﺧ ﺎرج از ﮐ ﺸﻮر ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ﮔ ﺬاری ﮐ ﺮدﻩ ﺏ ﻮد ﺏﻬ ﺮﻩ ی ﯽ‬
‫ﻣﻌ ﺎدل ‪ ١/٢٤‬ﺏﻴﻠﻴ ﻮن ﻣ ﺎرک ﺏ ﻪ دﺳ ﺖ ﺁورد‪ .‬از ﺁن ﭘ ﺲ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ﮔ ﺬاری ه ﺎ‬
‫و درﺁﻣ ﺪهﺎی ای ﻦ ﮐ ﺸﻮر ﺏ ﺎ ﺳ ﺮﻋﺖ ه ﺮ ﭼ ﻪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ اﻓ ﺰایﺶ یﺎﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ‬
‫ﺟﺮی ﺎن ه ﺎی ﻋﻈ ﻴﻢ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ و درﺁﻣ ﺪ ﺁن ﺏ ﻴﻦ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﮐﻮﭼ ﮏ ﺕ ﺮ ﺏ ﺎج دهﻨ ﺪﻩ‬
‫ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬هﻤ ﺎن ﻃ ﻮر ﮐ ﻪ ﮐ ﺸﻮر ﺁﻣﺮیﮑ ﺎی ﺷ ﻤﺎﻟﯽ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری را در‬

‫‪٥٧‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻗ ﺎرﻩ ی ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ ﮔ ﺴﺘﺮش ﻣ ﯽ ده ﺪ‪ ،‬روﺳ ﻴﻪ ﻥﻴ ﺰ‪ -‬ﮐ ﻪ ﺧ ﻮد ﺕﻘﺮیﺒ ًﺎ ﺏ ﻪ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ی‬

‫ﻣﺎﻟﯽ ﻓﺮاﻥﺴﻪ و ﺹﻨﺎیﻊ ﺁﻟﻤﺎن و اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﻣﺘﮑﯽ اﺳ ﺖ‪ -‬ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ی اﺳﺘﻘﺮاﺿ ﯽ و‬
‫ﮐﺎﻻهﺎی ﺹﻨﻌﺘﯽ ﺧﻮد را ﺏﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﺁﺳ ﻴﺎ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ای ﺮان‪ ،‬ﺁﺳ ﻴﺎی ﻣﺮﮐ ﺰی و‬
‫ﭼ ﻴﻦ ﻣﻨﺘﻘ ﻞ ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎی ﺪ‪ .‬ﺏ ﺮای ﻣﺜ ﺎل روﺳ ﻴﻪ در ﺳ ﺎﺧﺘﻦ ﺧﻄ ﻮط ﺁه ﻦ ﭼ ﻴﻦ ﺳ ﻬﻴﻢ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ای ﻦ در ورای ﺧﻄ ﻮط ﻣ ﺒﻬﻢ و ﻥﺎﺷ ﻨﺎﺧﺘﻪ ی ﺕﺠ ﺎرت ﺏ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ ﻣ ﺎ ﺏ ﻪ‬
‫اﻥﺒ ﻮهﯽ از رواﺏ ﻂ ﭘﻴﭽﻴ ﺪﻩ و واﺏ ﺴﺘﻪ ﺏ ﻪ ه ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺏ ﺮ ﻣ ﯽ ﺧ ﻮریﻢ ﮐ ﻪ ه ﻴﭻ‬
‫ﻥﻘﻄ ﻪ ی ﻣ ﺸﺘﺮﮐﯽ ﺏ ﺎ ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ ی ﺳ ﺎدﻩ ی ﮐ ﺎﻻیﯽ ﻥﺪارﻥ ﺪ‪ .‬در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ داﻥ ﺸﻤﻨﺪان‬
‫ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺕﻨﻬﺎ هﻤﻴﻦ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ی ﺳﺎدﻩ ی ﮐﺎﻻیﯽ را ﻣﯽ ﺏﻴﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ در ﻣﯽ یﺎﺏﻴﻢ ﻣﺒﻨﺎیﯽ را ﮐﻪ ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺏﻮﺧﺮ ﺏﺮای ﺕﺠﺎرت ﺏ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ اﻥﺘﺨ ﺎب‬
‫ﻥﻤﻮدﻩ اﺳﺖ ﺕﻘﺴﻴﻢ ﺟﻬﺎن ﺏﻪ ﮐﺸﻮرهﺎی ﺹﻨﻌﺘﯽ و ﮐﺸﻮرهﺎی ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐﻨﻨﺪﻩ ی ﻣ ﻮاد‬
‫ﺧﺎم‪ -‬ﭼﻴﺰی ﺟﺰ ﺟﻤﻠﻪ ﭘﺮدازی هﺎی ﭘﺮ ﻃﻤﻄﺮاق ﻥﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻋﻄﺮ‪ ،‬ﭘﺎرﭼﻪ ی ﮐﺘﺎﻥﯽ و‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺁﻻت هﻤﻪ ﮐﺎﻻهﺎی ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ یﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟ ﯽ ﺹ ﺎدرات ﻋﻄ ﺮ ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ ﻓﻘ ﻂ‬
‫ﻥﺸﺎﻥﻪ ی ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ایﻦ ﮐﺸﻮر ﺏﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐﺎﻻهﺎی ﻟﻮﮐﺲ ﮐﻪ ﻣ ﻮرد ﻣ ﺼﺮف ﻗ ﺸﺮ‬
‫ﮐ ﻮﭼﮑﯽ از ﺏ ﻮرژوازی ﺛﺮوﺕﻤﻨ ﺪ ﺟﻬ ﺎن اﺳ ﺖ ﻣﺒ ﺎدرت ﻣ ﯽ ورزد‪ .‬از ﻃﺮﻓ ﯽ‬
‫ﺹﺎدرات ﭘﺎرﭼﻪ هﺎی ﮐﺘﺎﻥﯽ ژاﭘ ﻦ ﻥ ﺸﺎن ﻣ ﯽ ده ﺪ ﮐ ﻪ ای ﻦ ﮐ ﺸﻮر ﺏ ﺮای ﺳ ﻠﻄﻪ ﺏ ﺮ‬
‫ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐﺎرﮔﺎهﯽ و ﮐﺸﺎورزی ﺹﻨﻌﺘﯽ ﺷﺮق ﺁﺳﻴﺎ ﺏﺎ اروﭘ ﺎی ﻏﺮﺏ ﯽ رﻗﺎﺏ ﺖ ﺷ ﺪیﺪی‬
‫ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ و ﻗ ﺼﺪ دارد ﺷ ﻴﻮﻩ ی ﻗ ﺪیﻤﯽ ﻣﺒ ﺎدﻻت ﮐ ﺎﻻیﯽ را ﺟﺎﻥ ﺸﻴﻦ ﺷ ﻴﻮﻩ ه ﺎی‬
‫ﻗ ﺪیﻤﯽ ﺳ ﺎزد‪ .‬در ﺿ ﻤﻦ ﺹ ﺎدرات ﻣﺎﺷ ﻴﻦ ﺁﻻت اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ و ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫ﻥ ﺸﺎﻥﮕﺮ ای ﻦ واﻗﻌﻴ ﺖ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺳ ﻪ ﮐ ﺸﻮر ﻓ ﻮق در ﺣ ﺎل ﮔ ﺴﺘﺮش ﺹ ﻨﺎیﻊ ﻋﻈ ﻴﻢ‬
‫ﺧﻮد ﺏﻪ ﺕﻤﺎم ﻥﻘﺎط ﺟﻬﺎن هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٥٨‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻣﺎ در ﻣﯽ یﺎﺏﻴﻢ ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ ﻥﻮع ﺏﻪ ﺧﺼﻮﺹﯽ "ﮐ ﺎﻻ" ﺹ ﺎدر و وارد ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‬
‫ﮐ ﻪ ﺏﺨ ﺖ اﻟﻨ ﺼﺮ و ﻣﻌﺎﺹ ﺮیﻨﺶ و ﻥ ﻪ دوران ﺏﺎﺳ ﺘﺎن و ی ﺎ ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﯽ‪ ،‬ﺁن را‬
‫ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﻥﺪ‪ .‬ایﻦ ﮐﺎﻻ "ﺳﺮﻣﺎیﻪ" ﻥﺎم دارد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﮐ ﺎﻻﺉﯽ ﺏ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮر ُﭘ ﺮ ﮐ ﺮدن‬
‫"ﺷﮑﺎف ه ﺎی ﻣﻌ ﻴﻦ" "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﮐ ﺸﻮرهﺎ ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﺏ ﺴﺘﻪ ﻥﻤ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺏﻠﮑ ﻪ‬
‫ﺏﺮﻋﮑﺲ‪ ،‬ﺧﻮد در ﺳ ﺎﺧﺖ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻗ ﺪیﻤﯽ ﺕ ﺮ ایﺠ ﺎد ﺷ ﮑﺎف ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺹ ﺪور‬
‫ای ﻦ ﮐ ﺎﻻ ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﻮرهﺎی ﻣ ﺬﮐﻮر در ﻣ ﺪت زﻣ ﺎن ﻣﻌﻴﻨ ﯽ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ دیﻨﺎﻣﻴ ﺖ‪ ،‬ﻥﻈ ﺎم‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی ﺁن هﺎ را ﻣﻨﻔﺠﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬هﻤﺮاﻩ ﺏﺎ ﺹﺪور ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ "ﮐﺎﻻه ﺎی" دیﮕ ﺮی‬
‫ﻥﻴﺰ ﺕﻮﺳﻂ ﺕﻌﺪاد ﮐﻤﯽ از ﮐﺸﻮرهﺎ ﺏﻪ ﺳﺎیﺮ ﻥﻘ ﺎط ﺟﻬ ﺎن ﺳ ﺮازیﺮ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬دم ﺏ ﻪ‬
‫دم ﺏﺮ ﻣﻴﺰان ایﻦ ﮐﺎﻻهﺎ اﻓﺰودﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬از ﻃﺮﻓ ﯽ ﺏ ﺎ وﺳ ﺎﺉﻞ ﺟﺪی ﺪ ﺣﻤ ﻞ و ﻥﻘ ﻞ‬
‫رو ﺏﻪ رو ﻣﯽ ﺷﻮیﻢ و از ﻃﺮف دیﮕﺮ ﻥﺎﺏﻮدی اﻥﺴﺎن هﺎ در ﺟﻬ ﺎن ﺏﻴ ﺪاد ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪.‬‬
‫از یﮏ ﻃﺮف اﻗﺘﺼﺎد ﻣﺎﻟﯽ رﺷﺪ ﻣ ﯽ یﺎﺏ ﺪ و از ﻃ ﺮف دیﮕ ﺮ اﻗﺘ ﺼﺎد روﺳ ﺘﺎیﯽ ﺏ ﻪ‬
‫ﻥ ﺎﺏﻮدی ﮐ ﺸﺎﻥﺪﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻓﻘ ﺮ و ﺛ ﺮوت‪ ،‬ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎ و اﺳ ﺘﻌﻤﺎرﮔﺮان در ﺕ ﻀﺎد‬
‫ﺷﺪیﺪی ﺏﺎ یﮑﺪیﮕﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻥﺪ‪ .‬ﻥ ﺎاﻣﻨﯽ‪ ،‬ﺏﺤ ﺮان ه ﺎ‪ ،‬ه ﺮج و ﻣ ﺮج و اﻥﻘﻼﺏ ﺎت‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن را در ﺏﺮ ﺧﻮاهﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪" .‬اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" اروﭘ ﺎیﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﺎزوان ﻓﺮﺏ ﻪ‬
‫ﺧﻮد را ﺏﻪ دور هﻤﻪ ی ﮐﺸﻮرهﺎ و ﺕﻤﺎم اﻥﺴﺎن هﺎ ﺣﻠﻘﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺏﺎ ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺜﻤﺎر‬
‫ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری ﺧﻮد ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺁن هﺎ را ﺧﻔﻪ ﻥﻤﺎیﺪ‪.‬‬

‫‪٥٩‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪:‬‬
‫ﺕﺎریﺦ اﻗﺘﺼﺎدی‬

‫ﺏﺎ وﺟﻮد ﺕﻤﺎم ﻥﮑﺎت ﻣﺬﮐﻮر ﺁیﺎ ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﺏ ﻮﺧﺮ هﻨ ﻮز ه ﻢ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺪ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺟﻬﺎﻥﯽ را اﻥﮑﺎر ﮐﻨﺪ؟ اﻟﺒﺘﻪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺕﻮاﻥﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﻣ ﺎ ﺏ ﺎ ﻥﮕ ﺎهﯽ‬
‫ﭘﺮﺳﺶ ﺁﻣﻴﺰ ﺏﻪ ه ﺮ ﺳ ﻮ ﺧﻮاه ﺪ ﻥﮕﺮی ﺴﺖ و ﭼ ﻮن ﭼﻴ ﺰی درک ﻥﻤ ﯽ ﮐﻨ ﺪ ﺧﻮاه ﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬هﻤﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻣﻦ هﻴﭻ "ﭘﺪی ﺪﻩ ی ﻣﺸﺨ ﺼﯽ" ﻥﻤ ﯽ ﺏﻴ ﻨﻢ ﮐ ﻪ اﺣﺘﻤ ﺎ ًﻻ‬
‫ﺏﺘﻮاﻥ ﺪ از ﻥﻈ ﺮ اﺳﺎﺳ ﯽ ﺕ ﺮیﻦ ﺧ ﺼﻮﺹﻴﺎت ﺏ ﺎ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ ﺕﻔ ﺎوت داﺷ ﺘﻪ ﺏﺎﺷ ﺪ و‬
‫ﺏﺴﻴﺎر ﺕﺮدیﺪﺁﻣﻴﺰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺪیﺪﻩ یﯽ ﺣﺘﯽ در ﺁیﻨﺪﻩ ﻥﻴﺰ ﺏﻪ وﺟ ﻮد ﺁی ﺪ‪ .‬ﺏ ﺴﻴﺎر‬
‫ﺧ ﻮب‪ ،‬ﻣ ﺎ اﮐﻨ ﻮن ﻣﺤ ﺪودﻩ ی ﺕﺠ ﺎرت و ﺁﻣ ﺎر ﺏﺎزرﮔ ﺎﻥﯽ را ﺏ ﻪ ﮐﻠ ﯽ ره ﺎ ﮐ ﺮدﻩ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤ ًﺎ ﺏﻪ ﺳ ﺮاغ زﻥ ﺪﮔﯽ واﻗﻌ ﯽ یﻌﻨ ﯽ ﺕ ﺎریﺦ رواﺏ ﻂ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺟﺪی ﺪ ﻣ ﯽ روی ﻢ‪.‬‬
‫ﺏ ﺮای ای ﻦ ﻣﻨﻈ ﻮر ﻓ ﺼﻞ ﮐﻮﺕ ﺎهﯽ را ﺏ ﻪ ﺏﺮرﺳ ﯽ واﻗﻌﻴ ﺖ ه ﺎی ﻋﻴﻨ ﯽ ﮔﻮﻥ ﺎﮔﻮن‬
‫اﺧﺘﺼﺎص ﻣﯽ دهﻴﻢ‪ .‬اوﻟﻴﻦ دﺳﺘﮕﺎﻩ ﻣﮑﺎﻥﻴﮑﯽ ری ﺴﻨﺪﮔﯽ ﭘﻨﺒ ﻪ ﺏ ﻪ ﺳ ﺎل ‪ ١٦٧٨‬در‬
‫ﺷﻬﺮ ﻥﺎﺕﻴﻨﮕﻬﺎم اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﺕﻮﺳﻂ ﺷﺨﺼﯽ ﺏﻪ ﻥﺎم ﺁرﮐﺮایﺖ‪ ٢٩‬ﺳ ﺎﺧﺘﻪ ﺷ ﺪ‪ .‬در ﺳ ﺎل‬
‫‪ ١٧٨٥‬ﮐﺎرﺕﺮایﺖ‪ ٣٠‬دﺳﺘﮕﺎﻩ ﺏﺎﻓﻨﺪﮔﯽ را اﺧﺘﺮاع ﮐﺮد‪ .‬در ﻥﺘﻴﺠﻪ ﺏﺎﻓﻨﺪﮔﯽ دﺳﺘﯽ ﺏ ﻪ‬
‫ﮐﻠﯽ از ﺏﻴﻦ رﻓ ﺖ و ﻣﺎﺷ ﻴﻦ ﺁﻻت ﺟﺪی ﺪ ﺏ ﺎ ﺳ ﺮﻋﺖ ه ﺮ ﭼ ﻪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﺟﺎﻥ ﺸﻴﻦ ﺁن ه ﺎ‬

‫‪Arkwright -٢٩‬‬
‫‪Cartwright-٣٠‬‬

‫‪٦٠‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺷﺪﻥﺪ‪ .‬در ﺁﻏﺎز ﻗﺮن ‪ ١٩‬هﻨﻮز ﻥﺰدیﮏ ﺏﻪ یﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻥﻔﺮ در اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﺏﻮدﻥﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﺏﺎﻓﻨ ﺪﮔﯽ دﺳ ﺘﯽ اﺷ ﺘﻐﺎل داﺷ ﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟ ﯽ ﺏ ﻪ ﺕ ﺪریﺞ ﺁن ه ﺎ ﻥﻴ ﺰ از زﻣﻴﻨ ﻪ ی‬
‫اﻗﺘ ﺼﺎدی ﻣﺤ ﻮ ﮔﺮدیﺪﻥ ﺪ ﺏ ﻪ ﻥﺤ ﻮی ﮐ ﻪ ﺣ ﺪود ﺳ ﺎل ‪ ١٨٦٠‬ﺕﻨﻬ ﺎ ﻥﺰدی ﮏ ﺏ ﻪ ﭼﻨ ﺪ‬
‫هﺰار ﻥﻔﺮ از ایﻦ ﻃﺮیﻖ اﻣﺮار ﻣﻌ ﺎش ﻣ ﯽ ﮐﺮدﻥ ﺪ‪ .‬از ﻃ ﺮف دیﮕ ﺮ ﻥﺰدی ﮏ ﺏ ﻪ ﻥ ﻴﻢ‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻥﻔ ﺮ ﮐ ﺎرﮔﺮ در ﺏﺨ ﺶ ﺹ ﻨﻌﺖ ﭘﻨﺒ ﻪ اﺳ ﺘﺨﺪام ﺷ ﺪﻩ ﺏﻮدﻥ ﺪ‪ .‬در ﺳ ﺎل ‪١٨٦٣‬‬
‫ﻥﺨﺴﺖ وزیﺮ وﻗﺖ‪ ،‬ﮔﻼدﺳﺘﻮن‪ ٣١‬در ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﺏﻪ "اﻓ ﺰایﺶ ﻣ ﺴﺖ ﮐﻨﻨ ﺪﻩ ی ﺛ ﺮوت‬
‫و ﻗ ﺪرت" ﮐ ﻪ ﻥ ﺼﻴﺐ ﺏ ﻮرژوازی اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﮔ ﺸﺘﻪ اﺷ ﺎرﻩ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ ،‬در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ‬
‫ﻃﺒﻖ ﻣﻌﻤﻮل ﺣﺘﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺕﺮیﻦ ﻗﻄﺮﻩ یﯽ از ای ﻦ ﺛ ﺮوت و ﻗ ﺪرت ﻥ ﺼﻴﺐ ﻃﺒﻘ ﻪ ی‬
‫ﮐﺎرﮔﺮ ﻥﺸﺪ‪.‬‬
‫ﺹﻨﺎیﻊ ﭘﻨﺒﻪ ی اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﻣﻮاد ﺧﺎم ﺧﻮد را از ﺁﻣﺮیﮑﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ وارد ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺰایﺶ ﺕﻌﺪاد ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ هﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ی ﻻﻥﮑ ﺸﺎیﺮ ﻣﻮﺟ ﺐ ﮔ ﺴﺘﺮش ﻋﻈ ﻴﻢ ﻣ ﺰارع‬
‫ﭘﻨﺒﻪ در ﺟﻨﻮب ایﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺷﺪ‪ .‬ﺏﺮای ﮐﺎر در ﻣ ﺰارع ﭘﻨﺒ ﻪ‪ ،‬ﺳ ﻴﺎﻩ ﭘﻮﺳ ﺘﺎن را از‬
‫ﺁﻓﺮیﻘﺎ ﺏﻪ ﻋﻨﻮان ﻥﻴﺮوی ﮐﺎر ارزان وارد ﺁﻣﺮیﮑﺎ ﻣ ﯽ ﻥﻤﻮدﻥ ﺪ‪ .‬ای ﻦ اﻣ ﺮ در ﻣ ﻮارد‬
‫ﮐﺸﺖ ﺷﮑﺮ‪ ،‬ﺏﺮﻥﺞ و ﺕﻮﺕﻮن ﻣﺼﺪاق داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻥﻮع ﺟﺪی ﺪ و ﻋﺠﻴﺒ ﯽ از اﺣﻴ ﺎی‬
‫ﺏ ﺮدﻩ داری در ﺁﻓﺮیﻘ ﺎ ﺏ ﻪ ﭼ ﺸﻢ ﻣ ﯽ ﺧ ﻮرد‪ .‬ﻗﺒﺎﺉ ﻞ ﺳ ﻴﺎﻩ ﭘﻮﺳ ﺖ ﻣﻨ ﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ‬
‫ﻗﺎرﻩ ی ﺳﻴﺎﻩ ﮐﻪ ﺕﻮﺳﻂ رؤﺳﺎی ﺧﻮد ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪﻥﺪ از ﻃﺮیﻖ زﻣ ﻴﻦ و دری ﺎ و‬
‫ﻃ ﯽ ﻣ ﺴﺎﻓﺖ ه ﺎی ﻃ ﻮﻻﻥﯽ ﺏ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮر ﻓ ﺮوش ﺏ ﻪ زﻣ ﻴﻦ داران و ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داران‬
‫ﺁﻣﺮیﮑﺎﺉﯽ ﺣﻤﻞ و ﻥﻘﻞ ﻣ ﯽ ﺷ ﺪﻥﺪ‪ .‬ﻣﻬ ﺎﺟﺮت "ﻣﻠ ﻞ ﺳ ﻴﺎﻩ ﭘﻮﺳ ﺖ" ﺏ ﻪ ﺷ ﮑﻞ ﻣ ﻨﻈﻢ‬
‫ﺹ ﻮرت ﻣ ﯽ ﮔﺮﻓ ﺖ‪ .‬در اواﺧ ﺮ ﻗ ﺮن ‪ ١٨‬یﻌﻨ ﯽ ﺳ ﺎل ‪ ١٧٩٠‬ﺏ ﺮ ﻃﺒ ﻖ یﮑ ﯽ از‬
‫ﺁﻣﺎرهﺎی ﺏﻪ دﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺣﺪود ‪ ٦٩٧/٠٠٠‬ﺳ ﻴﺎﻩ ﭘﻮﺳ ﺖ در ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ وﺟ ﻮد داﺷ ﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺕﻌﺪاد ﺁن هﺎ در ﺳﺎل ‪ ١٨٦١‬ﺏﻪ ﭼﻬﺎر ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻥﻔﺮ اﻓﺰایﺶ یﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫‪Gladstone -٣١‬‬

‫‪٦١‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﮔ ﺴﺘﺮش ﻋﻈ ﻴﻢ ﺕﺠ ﺎرت ﺏ ﺮدﻩ و ﮐ ﺎر ﺏﺮدﮔ ﺎن در ﺟﻨ ﻮب اﺕﺤﺎدی ﻪ ی ﺁﻣﺮیﮑ ﺎی‬

‫ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺟﻨﮓ ﺹﻠﻴﺒﯽ دیﮕﺮی را ﺏﻴﻦ ایﺎﻻت ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻥﻔ ﺮت اﻥﮕﻴ ﺰ‬
‫ﺟﻨﻮﺏﯽ داﻣﻦ زد‪ .‬ﺹﺪور ﺳﺮﻣﺎیﻪ هﺎی اﻥﮕﻠﻴﺴﯽ ﺏﻪ ای ﺎﻻت ﺷ ﻤﺎﻟﯽ ﺏ ﻴﻦ ﺳ ﺎل ه ﺎی‬
‫‪ ١٨٢٥‬ﺕ ﺎ ‪ ١٨٦٠‬ﻣﻨﺠ ﺮ ﺏ ﻪ ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن ﻥﻴﺮوﻣﻨ ﺪ ﺧﻄ ﻮط ﺁه ﻦ ﮔ ﺸﺖ ﮐ ﻪ ﺳ ﺮﺁﻏﺎز‬
‫رﺷ ﺪ ﺹ ﻨﻌﺘﯽ و هﻤ ﺮاﻩ ﺁن رﺷ ﺪ ﺏ ﻮرژوازی ﺏ ﻮد ﮐ ﻪ ﺷ ﻴﻮﻩ ی ﺧ ﺎﻟﺺ و ﺟﺪی ﺪﺕﺮ‬
‫اﺳ ﺘﺜﻤﺎر یﻌﻨ ﯽ ﮐ ﺎرﻣﺰدوری ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری را ﭘﺮﺳ ﺘﺶ و ﻋﺒ ﺎدت ﻣ ﯽ ﮐ ﺮد‪ .‬ﺳ ﻮد‬
‫ﺳﺮﺳﺎم ﺁور و اﻓﺴﺎﻥﻪ یﯽ ﻣﺎﻟﮑﻴﻦ ﻣﺰارع ﺟﻨﻮب ﮐ ﻪ در ﻃ ﯽ هﻔ ﺖ ﺳ ﺎل ﮔﺬﺷ ﺘﻪ ﺕ ﺎ‬
‫ﺳ ﺮﺣﺪ ﻣ ﺮگ از ﺏﺮدﮔ ﺎن ﺧ ﻮد ﮐ ﺎر ﻣ ﯽ ﮐ ﺸﻴﺪﻥﺪ ﺏ ﻪ ﻥﻈ ﺮ ﻣﻨ ﺰﻩ ﮔﺮای ﺎن ﭘﺮهﻴﺰﮔ ﺎر‬
‫ﺷﻤﺎل اﻣﺮی ﻥﺎﭘﺴﻨﺪ و زﺷﺖ ﺟﻠﻮﻩ ﻣﯽ ﻥﻤﻮد ﭼﺮا ﮐﻪ ﺷﺮایﻂ اﻗﻠﻴﻤﯽ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ه ﺎی‬
‫ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻣﺎﻥﻊ ﺏﻪ وﺟﻮد ﺁوردن ﭼﻨﺎن ﺏﻬﺸﺘﯽ ﺏﻮد‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ ١٨٦١‬ﺏﻪ دﺳ ﺘﻮر ای ﺎﻻت ﺷ ﻤﺎﻟﯽ و از ﻃﺮی ﻖ ﻗ ﻮاﻥﻴﻨﯽ ﮐ ﻪ در ﺳﺮاﺳ ﺮ‬
‫ﻣﻨﻄﻘ ﻪ اﺟ ﺮا ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ ﺏ ﺮدﻩ داری ﻟﻐ ﻮ ﮔﺮدی ﺪ‪ .‬زارﻋ ﻴﻦ ﺟﻨ ﻮب ﮐ ﻪ از ای ﻦ ﻥﻈ ﺮ‬
‫ﺕﺤﺮی ﮏ ﺷ ﺪﻩ ﺏﻮدﻥ ﺪ ﺏ ﻪ ﺳ ﺮﻋﺖ در ﻣﻘﺎﺏ ﻞ اﺟ ﺮای ﺁن ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ دﺳ ﺖ ﺏ ﻪ ﺷ ﻮرش‬
‫‪٣٢‬‬
‫زدﻥﺪ‪ .‬ایﺎﻻت ﺟﻨﻮﺏﯽ از اﺕﺤﺎدیﻪ ﺟﺪا ﮔﺸﺖ و ﺟﻨﮓ داﺧﻠﯽ ﺁﻏﺎز ﮔﺮدیﺪ‪.‬‬
‫ﺏﻪ دﻥﺒﺎل ﺁن ویﺮاﻥﯽ و ﻥﺎﺏﻮدی اﻗﺘﺼﺎدی ایﺎﻻت ﺟﻨﻮﺏﯽ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﺕﻮﻟﻴﺪ‬
‫و ﺕﺠﺎرت ﮐﺎهﺶ یﺎﻓﺖ و ﺹﺎدرات ﭘﻨﺒ ﻪ ﻗﻄ ﻊ ﺷ ﺪ‪ .‬در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﺹ ﻨﺎیﻊ اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن از‬

‫‪ -٣٢‬در ﻣ ﻮرد ﺕ ﺎرﻳﺦ و ﺡ ﻮادث ﻓ ﻮق روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ در اﺵ ﺘﺒﺎﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺳ ﺎل ‪١٨٦١‬‬
‫ﻟﻴ ﻨﮕﻠﻦ ﻥﻤﺎﻳﻨ ﺪﻩ ی ﺡ ﺰب ﺟﻤﻬ ﻮری ﺧ ﻮاﻩ ﮐ ﻪ ﺏﺮﻋﻠﻴ ﻪ ﮔ ﺴﺘﺮش ﺏ ﺮدﻩ داری در ﻣﻨ ﺎﻃﻖ ﺏﻴ ﺸﺘﺮی‪،‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴ ﺖ ﻣ ﯽ ﻥﻤ ﻮد ﺏ ﻪ ﻣﻘ ﺎم رﻳﺎﺳ ﺖ ﺟﻤﻬ ﻮری رﺳ ﻴﺪ‪ .‬ﺏ ﺴﻴﺎری از اﻳ ﺎﻻﺕﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﺮدﻩ داری در ﺁﻏ ﺎز‬
‫رواج داﺵﺖ از اﺕﺤﺎدﻳﻪ ﺟ ﺪا ﮔ ﺸﺘﻨﺪ و ﺳ ﭙﺲ ﺟﻨ ﮓ داﺧﻠ ﯽ ﺵ ﺮوع ﺵ ﺪ‪ .‬در دﺳ ﺎﻣﺒﺮ ‪ ١٨٦٢‬ﻟﻴ ﻨﮕﻠﻦ‬
‫اﺧﻄﺎر ﻣﻘﺪﻣﺎﺕﯽ ﺧﻮد را ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻼﮐﻴﻦ ﺟﻨﻮب ﺹﺎدر ﻥﻤ ﻮد‪ .‬در اﻳ ﻦ ﺏﻴﺎﻥﻴ ﻪ ﻗﻴ ﺪ ﺵ ﺪﻩ ﺏ ﻮد ﮐ ﻪ ه ﺮ ﮔ ﺎﻩ‬
‫اﻳﺎﻻت ﺵﻮرﺵﯽ ﺕﺎ ﺁﺧﺮ ﺁن ﺳﺎل ﺕﺴﻠﻴﻢ ﻥﮑﺮدﻥﺪ ﺏﺮدﮔﺎن ﺁن اﻳﺎﻟﺖ ﺁزاد اﻋﻼم ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﺸﺖ‪ .‬هﻴﭻ ﮐﺪام‬
‫از اﻳﺎﻻت هﻤﻪ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﻔﺎد اﻋﻼﻣﻴ ﻪ را رﻋﺎﻳ ﺖ ﻥﮑﺮدﻥ ﺪ و در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ در اول ژاﻥﻮﻳ ﻪ ‪ ١٨٦٣‬ﻟﻴ ﻨﮕﻠﻦ‬
‫اﻋﻼﻣﻴﻪ ی ﺁزادی ﺧﻮد را ﺹﺎدر ﮐﺮد‪ .‬ﻗﻮاﻥﻴﻦ ﺏﻌﺪی ﮐﻪ ﺏﻪ ﺳﺎل ‪ ١٨٦٥‬ﺏﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻴﺰدهﻤﻴﻦ ﻃﺮح‬
‫ﺏﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺕﻘﺪﻳﻢ ﺵ ﺪ‪ .‬ﺏ ﺮدﻩ داری را در ﺕﻤ ﺎم ﻣﻨ ﺎﻃﻘﯽ ﮐ ﻪ در اﻋﻼﻣﻴ ﻪ ﺁزادی ذﮐ ﺮ ﺵ ﺪﻩ ﺏ ﻮد‬
‫ﻣﻠﻐﯽ ﻥﻤﻮد‪.‬‬

‫‪٦٢‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻣﺎدﻩ ی ﺧﺎم ﺧﻮد ﻣﺤﺮوم ﺷﺪ و در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ در ﺳ ﺎل ‪ ١٨٦٣‬ﺏﺤ ﺮان وﺣ ﺸﺘﻨﺎﮐﯽ ﮐ ﻪ‬

‫ﺏ ﻪ ﻗﺤﻄ ﯽ ﭘﻨﺒ ﻪ ﺷ ﻬﺮت یﺎﻓ ﺖ اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن را ﻓ ﺮا ﮔﺮﻓ ﺖ و در ﻥﺎﺣﻴ ﻪ ی ﻻﻥﮑ ﺸﺎیﺮ‬
‫‪ ٢٥٠/٠٠٠‬ﮐﺎرﮔﺮ اﺧﺮاج ﺷﺪﻥﺪ‪ ١٦٦/٠٠٠ ،‬ﻥﻔ ﺮ ﻥﻴﻤ ﻪ وﻗ ﺖ و ﻓﻘ ﻂ ‪١٢٠/٠٠٠‬‬
‫ﮐﺎرﮔﺮ ﺕﻤﺎم وﻗﺖ ﮐ ﺎر ﻣ ﯽ ﮐﺮدﻥ ﺪ و ﺕ ﺎزﻩ ای ﻦ ﻋ ﺪﻩ دﺳ ﺘﻤﺰدهﺎیﯽ ﺏ ﻴﻦ دﻩ ﺕ ﺎ ﺏﻴ ﺴﺖ‬
‫درﺹﺪ ﮐﻤﺘﺮ از ﮔﺬﺷﺘﻪ دریﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﮐﺮدﻥﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ایﻦ ﻥﺎﺣﻴ ﻪ ﺕﺤ ﺖ ﻓ ﺸﺎر و ﺏ ﺪﺏﺨﺘﯽ‬
‫ﺏﯽ ﭘﺎیﺎﻥﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺪود ‪ ٥٠/٠٠٠‬ﻥﻔﺮ ﮐﺎرﮔﺮ دادﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺏ ﺮای دریﺎﻓ ﺖ‬
‫ﮐﻤ ﮏ ه ﺎی دوﻟﺘ ﯽ ﻣﺒﻨ ﯽ ﺏ ﺮ اﺟ ﺎزﻩ ی ﻣﻬ ﺎﺟﺮت ﺁﻥ ﺎن و ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ هﺎی ﺸﺎن از‬
‫اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﺕﺴﻠﻴﻢ ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﮐﺮدﻥﺪ‪ .‬ﮐﺸﻮر اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ ﮐﻪ ﺏﻪ دﻟﻴ ﻞ ﻥ ﺎﺏﻮدی اه ﺎﻟﯽ ﺏ ﻮﻣﯽ‬
‫ﺧﻮد ﺏﻪ دﺳﺖ اروﭘﺎیﻴﺎن اﺣﺘﻴ ﺎج ﺏ ﻪ ﻥﻴ ﺮوی ﮐ ﺎر ﺏ ﺮای ﺕﻮﺳ ﻌﻪ و ﮔ ﺴﺘﺮش ﺏﻴ ﺸﺘﺮ‬
‫ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﻥﻮﭘ ﺎی ﺧ ﻮد داﺷ ﺖ‪ ،‬ﻣﻮاﻓﻘ ﺖ ﺧ ﻮد را ﺏ ﺮای ﭘ ﺬیﺮﻓﺘﻦ ﮐ ﺎرﮔﺮان‬
‫ﻣﻬ ﺎﺟﺮ اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ اﻋ ﻼم ﻥﻤ ﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ داران اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ ﺏ ﻪ ﺷ ﺪت ﻋﻠﻴ ﻪ‬
‫ﻣﻬﺎﺟﺮت "ﻥﻴﺮوی ﮐﺎر زﻥﺪﻩ" ﺧﻮد را ﮐﻪ در ﻋﺮض ﻣﺪت ﮐﻮﺕﺎهﯽ ﺏﻪ ﻣﺤ ﺾ رﻓ ﻊ‬
‫ﺏﺤ ﺮان ﺏ ﺪان اﺣﺘﻴ ﺎج ﻣ ﯽ داﺷ ﺘﻨﺪ‪ .‬اﻋﺘ ﺮاض ﮐﺮدﻥ ﺪ‪ .‬در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﺕ ﺴﻬﻴﻼت ﭼﻨ ﺪاﻥﯽ‬
‫ﺏﺮای ﻣﻬﺎﺟﺮت ﮐﺎرﮔﺮان ﻣﻬﻴﺎ ﻥﺸﺪ و ﺏﺎﻟﻄﺒﻊ ﺁن هﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﺷ ﺪﻥﺪ ﺕ ﺎ ﻗﻄ ﺮﻩ ی ﺁﺧ ﺮ‬
‫ﺟﺎم ﺕﻠﺦ و وﺣﺸﺖ اﻥﮕﻴﺰ ﺏﺤﺮان را ﺏﻨﻮﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺁن ﮐﻪ ﻣﻨ ﺎﺏﻊ ﺁﻣﺮیﮑ ﺎیﯽ ﺹ ﻨﺎیﻊ اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن از ﺏ ﻴﻦ رﻓ ﺖ‪ ،‬ای ﻦ ﮐ ﺸﻮر در‬
‫ﺹ ﺪد ﺏﺮﺁﻣ ﺪ از ذﺧ ﺎیﺮ ﻣﻮادﺧ ﺎم ﮐ ﺸﻮرهﺎی دیﮕ ﺮ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻨ ﺪ و در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﺏ ﻪ‬
‫هﻨﺪوﺳ ﺘﺎن روی ﺁورد‪ .‬ﺏ ﺎ ﺳ ﺮﻋﺖ ﺳﺮﺳ ﺎم ﺁوری ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﺖ ﭘﻨﺒ ﻪ در ﻣ ﺰارع‬
‫هﻨﺪوﺳ ﺘﺎن دﺳ ﺖ زد و در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﻣﻨ ﺎﻃﻖ زی ﺎدی از هﻨﺪوﺳ ﺘﺎن ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ‬
‫ﮐﺸﺎورزی ﺧ ﻮد ﻣ ﻮاد ﻏ ﺬایﯽ روزاﻥ ﻪ ی ﺟﻤﻌﻴ ﺖ را ﺏ ﺮای ه ﺰاران ﺳ ﺎل ﻣﺘﻤ ﺎدی‬
‫ﻓﺮاهﻢ ﮐﺮدﻩ ﺏﻮد و در ﺿﻤﻦ ﺕﻨﻬﺎ وﺳﻴﻠﻪ ی ارﺕﺰاق هﻨﺪوهﺎ ﺏﻮد‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺏ ﻞ هﺠ ﻮم‬
‫ﺷﺪیﺪ ﺳﻮداﮔﺮان ﮐﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﭘﻴﺶ ﺏﻴﻨﯽ ﺷﺪﻩ در ﺁن ﻣﯽ دیﺪﻥﺪ ﺕ ﺴﻠﻴﻢ ﮔ ﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘ ﺲ از‬

‫‪٦٣‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻣﺪت ﮐﻮﺕ ﺎهﯽ ﺏ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﺕﺒ ﺪیﻞ ﻣ ﺰارع ﺏ ﺮﻥﺞ ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﺘﺰارهﺎی ﭘﻨﺒ ﻪ ﻣ ﻮاد ﻏ ﺬایﯽ ﺏ ﻪ‬
‫ﺷﺪت ﮐﺎهﺶ یﺎﻓﺖ و ﻗﺤﻄﯽ ﻋﺎرض ﮔﺮدی ﺪ‪ .‬ﻓﻘ ﻂ در ﻋ ﺮض ی ﮏ ﺳ ﺎل یﻌﻨ ﯽ ﺳ ﺎل‬
‫‪ ١٨٦٦‬در ﻣﻨﻄﻘﻪ ی اریﺴﺎ‪ ،٣٣‬در ﺷﻤﺎل ﺏﻨﮕﺎل‪ ،‬ﺏﻴﺶ از یﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻥﻔ ﺮ در اﺛ ﺮ‬
‫ﻗﺤﻄﯽ ﻣﺮدﻥﺪ‪.‬‬
‫دوﻣﻴﻦ ﺕﺠﺮﺏﻪ از ایﻦ دﺳﺖ در ﻣ ﺼﺮ اﺕﻔ ﺎق اﻓﺘ ﺎد‪ .‬ﺏ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮر ﺏﻬ ﺮﻩ ﺏ ﺮداری از‬
‫ﻣ ﻮﻗﻌﻴﺘﯽ ﮐ ﻪ ﺟﻨ ﮓ داﺧﻠ ﯽ ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ ایﺠ ﺎد ﮐ ﺮدﻩ ﺏ ﻮد‪ .‬ﻥﺎی ﺐ اﻟ ﺴﻠﻄﻨﻪ ی ﻣ ﺼﺮ‬
‫اﺳ ﻤﺎﻋﻴﻞ ﭘﺎﺷ ﺎ ﺏ ﺎ ﺳ ﺮﻋﺖ زی ﺎدی ﺏ ﻪ ﮔ ﺴﺘﺮش ﻣ ﺰارع ﭘﻨﺒ ﻪ در ﻣ ﺼﺮ ﭘﺮداﺧ ﺖ‪.‬‬
‫ﺕﻐﻴﻴ ﺮات واﻗﻌ ﯽ در رواﺏ ﻂ ﻣﺎﻟﮑﻴ ﺖ اﻗﺘ ﺼﺎد روﺳ ﺘﺎیﯽ ﮐ ﺸﻮر ﺹ ﻮرت ﮔﺮﻓ ﺖ‪ .‬در‬
‫ﺕﻤﺎم ﻥﻘﺎط زﻣﻴﻦ هﺎی روﺳﺘﺎیﻴﺎن ﺏﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺎیﻤﻠﮏ ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ ﺕﺼﺮف ﮔﺮدیﺪ ﺕ ﺎ ﺏ ﻪ‬
‫ﺹ ﻮرت ﻣ ﺰارع ه ﺮ ﭼ ﻪ وﺳ ﻴﻊ ﺕ ﺮ ﭘﻨﺒ ﻪ در ﺁیﻨ ﺪ‪ .‬ه ﺰاران ﺳ ﺮف ﺏ ﺮای ﺳ ﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﺳﺪهﺎ‪ ،‬ﮐﻨﺪن ﮐﺎﻥﺎل ه ﺎ و ﺷ ﺨﻢ زدن در ﻣ ﺰارع ﻥﺎی ﺐ اﻟ ﺴﻠﻄﻨﻪ ﺏ ﻪ زور ﺏ ﻪ ﻣﻨ ﺎﻃﻖ‬
‫ﻣ ﻮرد ﻥﻈ ﺮ ﻓﺮﺳ ﺘﺎدﻩ ﺷ ﺪﻥﺪ‪ .‬ﺏ ﺮای ﺧﺮی ﺪ دﺳ ﺘﮕﺎﻩ ه ﺎی ﭘﻨﺒ ﻪ ﭘ ﺎک ﮐﻨ ﯽ و ﺷ ﺨﻢ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻨﯽ از اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﭘﺎﺷﺎ هﺮ ﭼﻪ ﺏﻴﺸﺘﺮ و ﺏﻴﺸﺘﺮ ﮐﺸﻮر را ﺏﻪ زی ﺮ ﺏ ﺎر‬
‫ﻗﺮض از ﺏﺎﻥﮏ داران ﻓﺮاﻥﺴﻮی راﻥﺪ‪ .‬یﮏ ﺳﺎل ﺏﻌﺪ‪ ،‬ﭼﻨ ﺪ روز ﭘ ﺲ از ﻣﺘﺎرﮐ ﻪ ی‬
‫ﺟﻨ ﮓ داﺧﻠ ﯽ در ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ ﻗﻴﻤ ﺖ ﭘﻨﺒ ﻪ ﺏ ﻪ دوران ﺷ ﮑﻮﻓﺎیﯽ ﺕﺠ ﺎرت ﺧ ﻮد ﺳ ﻘﻮط‬
‫ﮐ ﺮد‪ .‬در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﮐ ﺸﺖ ﭘﻨﺒ ﻪ در ﻣ ﺼﺮ ﻓﻘ ﻂ ﺏﺎﻋ ﺚ ﻥ ﺎﺏﻮدی اﻗﺘ ﺼﺎد روﺳ ﺘﺎیﯽ‬
‫ﺁن ﮐ ﺸﻮر ﮔﺮدی ﺪ‪) .‬ﺏ ﺪون ﺁن ﮐ ﻪ ﺛﻤ ﺮی ﺏ ﻪ ﺏ ﺎر ﺁورد( هﻤ ﺮاﻩ ﺏ ﺎ ای ﻦ ﻥ ﺎﺏﻮدی‬
‫ﺳﺮﻣﺎیﻪ ﮔﺬاری هﺎی دوﻟﺘﯽ ﺳﻘﻮط ﮐﺮد و در ﻥﻬﺎیﺖ ﺕﻮﺳﻂ ارﺕﺶ اﻥﮕﻠ ﻴﺲ اﺷ ﻐﺎل‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬
‫در هﻤﺎن زﻣﺎن ﺹﻨﺎیﻊ ﭘﻨﺒﻪ ﻣﻨ ﺎﻃﻖ ﺟﺪی ﺪی را ﻓ ﺘﺢ ﻥﻤ ﻮد‪ .‬ﺟﻨ ﮓ ﮐﺮیﻤ ﻪ ﮐ ﻪ در‬
‫ﺳ ﺎل ‪ ١٨٥٥‬ﺹ ﺎدرات ﮐﻨ ﻒ و ﺏ ﺬرک روﺳ ﻴﻪ را ﻣﺘﻮﻗ ﻒ ﻥﻤ ﻮدﻩ ﺏ ﻮد‪ ،‬ﺏﺎﻋ ﺚ ﺏ ﻪ‬

‫‪Orissa -٣٣‬‬

‫‪٦٤‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫وﺟﻮد ﺁﻣﺪن ﺏﺤﺮان ﺳ ﺨﺘﯽ در ﺹ ﻨﺎیﻊ ﮐﺘ ﺎن اروﭘ ﺎ ﮔ ﺸﺖ‪ .‬در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ از ﺁن ﺟ ﺎ ﮐ ﻪ‬

‫ﻏﺎﻟﺒ ًﺎ ﮐﺘﺎن و ﭘﻨﺒﻪ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥﻨ ﺪ ﺟﺎﻥ ﺸﻴﻦ ه ﻢ ﮔﺮدﻥ ﺪ‪ ،‬ﺹ ﻨﺎیﻊ ﭘﻨﺒ ﻪ ﺏ ﻪ ﻗﻴﻤ ﺖ ﻥ ﺎﺏﻮدی‬
‫ﺹ ﻨﺎیﻊ ﮐﺘ ﺎن رﺷ ﺪ ﮐ ﺮد‪ .‬در ﺧ ﻮد روﺳ ﻴﻪ ﭘ ﺲ از ﺳ ﻘﻮط رژی ﻢ ﮐﻬﻨ ﻪ در ﺟﻨ ﮓ‬
‫ﮐﺮیﻤﻪ‪ ،‬ﺕﻐﻴﻴﺮات ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺏﻪ وﺟﻮد ﺁﻣﺪ و در ﻥﺘﻴﺠﻪ ی ﺁن ﻥﻈﺎم‪ ،‬رﻋﻴﺘ ﯽ ﻣﻠﻐ ﯽ ﺷ ﺪ‬
‫و اﺹﻼﺣﺎت ﻟﻴﺒﺮال ﻣﻨﺸﺎﻥﻪ و ﺕﺠﺎرت ﺁزاد و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﻄﻮط ﺁهﻦ ﺏﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺁﻏ ﺎز‬
‫ﮔﺮدیﺪ‪.‬‬
‫در ﻥﺘﻴﺠﻪ ﺏﺎزارهﺎی ﺟﺪیﺪ ﮔﺴﺘﺮدﻩ یﯽ در درون ایﻦ ﮐﺸﻮر ﭘﻬﻨﺎور ایﺠ ﺎد ﮔﺮدی ﺪ‬
‫ﮐ ﻪ ﺹ ﻨﺎیﻊ ﮐﺘ ﺎن اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﺏ ﻪ ﺳ ﺮﻋﺖ ﻗ ﺼﺪ رﺳ ﻮخ در ﺁن ه ﺎ را داﺷ ﺖ‪ .‬در‬
‫ﺳﺎل هﺎی ‪ ١٨٦٠‬ﺏﻌﺪ از یﮏ رﺷﺘﻪ ﺟﻨﮓ هﺎی ﺧﻮﻥﻴﻦ‪ ،‬دروازﻩ هﺎی ﭼﻴﻦ ﻥﻴﺰ ﺏ ﻪ‬
‫روی اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﮔﺸﻮدﻩ ﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺹﻨﺎیﻊ ﮐﺘﺎن ﻥﻴﻤﯽ از ﺹﺎدرات اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن‬
‫را ﺕ ﺸﮑﻴﻞ ﻣ ﯽ داد‪ ،‬ای ﻦ ﮐ ﺸﻮر ﺁﻗ ﺎی ﺕﺠ ﺎرت ﺟﻬ ﺎﻥﯽ ﮔ ﺸﺖ‪ .‬ده ﻪ ی ‪ ١٨٦٠‬و‬
‫دهﻪ ی ‪ ١٨٧٠‬از ﭘﺮﺏﺎرﺕﺮیﻦ ﺳﺎل هﺎی ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﺏﻮد‪ .‬در ﻃﯽ ایﻦ‬
‫ﻣﺪت دوﻟﺖ اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﺳ ﻌﯽ داﺷ ﺖ ﺏ ﺎ اﻋﻄ ﺎی اﻣﺘﻴ ﺎزات ﮐ ﻮﭼﮑﯽ ﺏ ﻪ ﮐ ﺎرﮔﺮان ﺏ ﻪ‬
‫ﺧ ﻮد ﺏﻘﺒﻮﻻﻥ ﺪ ﮐ ﻪ دارای "دﺳ ﺖ ه ﺎی" ﺏ ﺎ ﮐﻔ ﺎیﺘﯽ اﺳ ﺖ و ای ﻦ ﮐ ﺸﻮر ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺪ‬
‫ﻥﻮیﺪ ﺏﺨﺶ "ﺹ ﻠﺢ هﻤ ﺮاﻩ ﺏ ﺎ ﺹ ﻨﻌﺖ" ﺏﺎﺷ ﺪ‪ .‬در ﻃ ﻮل هﻤ ﻴﻦ ﻣ ﺪت اﺕﺤﺎدی ﻪ ه ﺎی‬
‫ﮐ ﺎرﮔﺮی اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن و در ﺹ ﻒ ﻣﻘ ﺪم ﺁن ﮐ ﺎرﮔﺮان ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ه ﺎی ری ﺴﻨﺪﮔﯽ و‬
‫ﺏﺎﻓﻨ ﺪﮔﯽ ﻣﻮﻓ ﻖ ﺏ ﻪ ﮐ ﺴﺐ ﺏﻴ ﺸﺘﺮیﻦ ﻣﻮﻓﻘﻴ ﺖ ه ﺎ ﮔﺮدیﺪﻥ ﺪ‪ .‬ای ﻦ دوران ﺏ ﺮای‬
‫ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎی اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﭘﺎی ﺎن ﻥﻬ ﺎیﯽ ﻥ ﺴﺒﺖ ه ﺎی اﻥﻘﻼﺏ ﯽ ﭼﺎرﺕﻴ ﺴﺖ ه ﺎ‪ ٣٤‬و‬
‫ای ﺪﻩ ه ﺎی ﺁون‪ ٣٥‬ﺏ ﻪ ﺷ ﻤﺎر ﻣ ﯽ ﺁﻣ ﺪ‪ .‬ﭘ ﺲ از ﺁن ﺟﻨ ﺒﺶ ﮐ ﺎرﮔﺮی اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﺏ ﻪ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ هﺎی ﺹﻨﻔﯽ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎراﻥﻪ ﻣﺒﺪل ﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫‪Chartist -٣٤‬‬
‫‪Robert Owen -٣٥‬‬

‫‪٦٥‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫اﻟﺒﺘ ﻪ ﺷ ﺮایﻂ ﺏ ﻪ ی ﮏ ﺏ ﺎرﻩ ﺕﻐﻴﻴ ﺮ ﮐ ﺮد‪ .‬در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ی ﺹ ﺎدرات ﮐﺎﻻه ﺎی ﮐﺘ ﺎﻥﯽ‬
‫اﻥﮕﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺹﻨﺎیﻊ ﻣﺤﻠﯽ در ﺳﺎیﺮ ﻥﻘﺎط ﭘﺎ ﺏﻪ ﻋﺮﺹﻪ ﻥﻬ ﺎد‪ .‬در ﺳ ﺎل ‪ ١٨٤٤‬اوﻟ ﻴﻦ‬
‫ﻥﺸﺎﻥﻪ هﺎی اﻥﻘﻼب ﻣﺎرس )‪ ١٨٤٨‬ﺁﻟﻤﺎن( ﭘﺪیﺪار ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻗﻴ ﺎم ﺹ ﻨﻌﺘﮕﺮان ﮔﺮﺳ ﻨﻪ‬
‫ﺷ ﻬﺮ ﺳﻴﻠ ﺴﻴﺎ‪ ٣٦‬و ﺏ ﻮهﻢ‪ ٣٧‬ﺏ ﺎ ﺷ ﺪت ﻓ ﺮاوان ﺁﻏ ﺎز ﺷ ﺪ‪ .‬ﺹ ﻨﺎیﻊ ﻣﺤﻠ ﯽ ﺣﺘ ﯽ در‬
‫ﻣ ﺴﺘﻌﻤﺮات اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﻥﻴ ﺰ رو ﺏ ﻪ ﺕﻮﺳ ﻌﻪ ﮔﺬاﺷ ﺖ‪ .‬در ﻋ ﺮض ﻣ ﺪت ﮐﻮﺕ ﺎهﯽ‬
‫ﮐﺎرﺧﺎﻥﺠﺎت ﮐﺘﺎﻥﯽ ﺏﻤﺒﺌﯽ ﺏﻪ رﻗﺎﺏﺖ ﺏﺎ ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ هﺎی ﮐﺘﺎن اﻥﮕﻠﻴﺲ ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻪ ایﻦ‬
‫ﻣﻮرد در دهﻪ ی ‪ ١٨٨٠‬ﺏﻪ ﻥﺎﺏﻮدی اﻥﺤﺼﺎر ﺏﺎزار ﺟﻬﺎﻥﯽ ﺕﻮﺳﻂ اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﮐﻤﮏ‬
‫ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺏ ﺎﻻﺧﺮﻩ در ﺳ ﺎل ه ﺎی ‪ ١٨٧٠‬رﺷ ﺪ ﮐﺎرﺧﺎﻥﺠ ﺎت ﮐﺘ ﺎن ﻋ ﺼﺮ ﺟﺪی ﺪی را در‬
‫ﺹﻨﺎیﻊ ﺏﺰرگ و ﻣﺎﻟﻴﺎت هﺎی ﺣﻤﺎیﺘﯽ ﻥﺎﺷﯽ از ﺁن ﺏﺎز ﮔﺸﻮد‪ .‬ﺏﺮای ﻓﺮار از ﻣﻮاﻥﻊ‬
‫ﻣﺎﻟﻴ ﺎﺕﯽ‪ ،‬ﺕﻤ ﺎم ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ه ﺎ ﺏ ﻪ ﺹ ﻮرت ﮐﺎﻣ ﻞ از ﺳﺎﮐ ﺴﻮﻥﯽ‪ ٣٨‬و وﮔﺘﻠﻨ ﺪ‪ ٣٩‬ﺏ ﻪ‬
‫‪٤٠‬‬
‫ﻟﻬﺴﺘﺎن روﺳﻴﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮔﺮدیﺪ‪ .‬در ایﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺮاﮐﺰ ﺹﻨﻌﺘﯽ ﺟﺪیﺪی ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﻟ ﻮدز‬
‫و زیﮕﺮز‪ ٤١‬ﺏﺎ هﻤﺎن ﺳﺮﻋﺘﯽ ﮐﻪ در ﮐﺎﻟﻴﻔﺮﻥﻴﺎ ﺏﻪ وﺟ ﻮد ﻣ ﯽ ﺁﻣﺪﻥ ﺪ ﭘﺪی ﺪار ﮔ ﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در اوایﻞ ﺳﺎل هﺎی ‪ ١٨٨٠‬ﻗﻴﺎم ﮐ ﺎرﮔﺮان ﺹ ﻨﺎیﻊ ﮐﺘ ﺎن ﻣ ﺴﮑﻮ‪ -‬وﻻدیﻤﻴ ﺮ ﻣﻮﺟ ﺐ‬
‫ﺷ ﺪ ﺕ ﺎ اوﻟ ﻴﻦ ﻗ ﺎﻥﻮن ﮐ ﺎر در اﻣﭙﺮاﺕ ﻮری ﺕ ﺰار وﺿ ﻊ ﺷ ﻮد‪ .‬در ﺳ ﺎل ‪،١٨٩٦‬‬
‫‪ ٦٠/٠٠٠‬ﮐﺎرﮔﺮ هﻤﺮاﻩ ﺏﺎ ﮐﺎرﮔﺮان ﺁﻟﻤﺎﻥﯽ ﮐﺎرﺧﺎﻥﺠﺎت ﺳﺮب‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﺏﺎریﮑﺎدهﺎی‬
‫اﻥﻘﻼب ﻋﻈﻴﻢ ‪ ١٩٠٥‬روﺳﻴﻪ را درﺳﺖ ﮐﺮدﻥﺪ‪.‬‬

‫‪Silesia -٣٦‬‬
‫‪Bohemia -٣٧‬‬
‫‪Saxony -٣٨‬‬
‫‪Vogtand -٣٩‬‬
‫‪Lodz -٤٠‬‬
‫‪Zigierz -٤١‬‬

‫‪٦٦‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻣﺎ ﻃﺮح ﻣﺨﺘﺼﺮی از ﺕﺎریﺦ ‪ ١٤٠‬ﺳﺎﻟﻪ ی یﮏ رﺷ ﺘﻪ ی ﺟﺪی ﺪ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ را اراﺉ ﻪ‬

‫دادیﻢ‪ .‬ﺕﺎریﺨﯽ ﮐﻪ ﺳﺮاﺳﺮ ﭘﻨﺞ ﻗ ﺎرﻩ را ﻣ ﯽ ﭘﻴﻤﺎی ﺪ‪ ،‬در زﻥ ﺪﮔﯽ ﻣﻴﻠﻴ ﻮن ه ﺎ اﻥ ﺴﺎن‬
‫اﺛ ﺮ ﻣ ﯽ ﮔ ﺬارد‪ ،‬ﻣﻮﺟ ﺐ ﺏ ﺮوز ﺏﺤ ﺮان‪ ،‬ﻗﺤﻄ ﯽ‪ ،‬ﮔﻬﮕ ﺎﻩ ﺟﻨ ﮓ و ﺣﺘ ﯽ اﻥﻘ ﻼب‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد اﻣﺎ هﻤ ﻮارﻩ و هﻤ ﻪ ﺟ ﺎ در ﻣ ﺴﻴﺮ ﺧ ﻮد از ی ﮏ ﻃ ﺮف ﺏ ﺮگ ه ﺎی ﻃ ﻼ و‬
‫ﻗﻠﻪ هﺎی ﺛﺮوت ایﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و از ﻃﺮف دیﮕﺮ ورﻃﻪ ی ﺏﯽ اﻥﺘﻬﺎیﯽ از ﺏﺪﺏﺨﺘﯽ –‬
‫ﺟﻮیﺒ ﺎری ﭘﻬﻨ ﺎور از ﺧ ﻮن‪ ،‬ﻋ ﺮق و رﻥ ﺞ ﺏ ﺸﺮی‪ -‬ﺏ ﻪ وﺟ ﻮد ﻣ ﯽ ﺁورد‪ .‬ای ﻦ ه ﺎ‬
‫ﺣﻘﺎیﻖ زﻥﺪﮔﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺕﺄﺛﻴﺮات ﭘﺮداﺧﺘﻪ ی ﺁن هﺎ ﺣﻴﺎﺕﯽ ﺕﺮیﻦ ارﮔﺎن ه ﺎی ﻣﻠ ﺖ‬
‫را در ﭼﻨﮕﮓ ﺧﻮد ﻣﯽ ﻓﺸﺎرد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺕﺮیﻦ اﻥﻌﮑﺎﺳ ﯽ در ﺁﻣ ﺎر‬
‫و ارﻗ ﺎم ﻣﺮﺏ ﻮط ﺏ ﻪ ﺕﺠ ﺎرب ﺏ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ ﻥﻤ ﯽ ﻥﻤﺎیﻨ ﺪ‪ .‬در ی ﮏ ﻗ ﺮن و ﻥﻴﻤ ﯽ ﮐ ﻪ از‬
‫ﭘﻴﺪایﺶ ﺹ ﻨﺎیﻊ ﺟﺪی ﺪ در اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﻣ ﯽ ﮔ ﺬرد‪ ،‬اﻗﺘ ﺼﺎد ﺟﻬ ﺎﻥﯽ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری در‬
‫ﻣﻴ ﺎن ﺷ ﮑﻨﺠﻪ و رﻥ ﺞ اﻥ ﺴﺎن ﮔ ﺴﺘﺮش و ﺕﻮﺳ ﻌﻪ یﺎﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ ﻥﻈ ﺎﻣﯽ ی ﮏ‬
‫رﺷ ﺘﻪ ﭘ ﺲ از رﺷ ﺘﻪ ی دیﮕ ﺮی از ﺕﻮﻟﻴ ﺪ‪ ،‬ﺏ ﺮ ی ﮏ ﮐ ﺸﻮر ﭘ ﺲ از ﮐ ﺸﻮر دیﮕ ﺮ‬
‫ﻣﻠ ﺴﻂ ﮔ ﺸﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏ ﺎ ﻥﻴ ﺮوی ﺏﺨ ﺎر و اﻟﮑﺘﺮی ﺴﺘﻪ‪ ،‬ﺏ ﺎ ﺁﺕ ﺶ و اﺳ ﻠﺤﻪ ﺏ ﻪ دور‬
‫اﻓﺘ ﺎدﻩ ﺕ ﺮیﻦ ﻥﻘ ﺎط دﺳ ﺖ یﺎﻓﺘ ﻪ و ﺕﻤ ﺎم دیﻮاره ﺎی ﭼ ﻴﻦ را وی ﺮان ﮐ ﺮدﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬در‬
‫ﻋﺼﺮ ﺏﺤﺮان هﺎی ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺏﺎ ﻓﺎﺟﻌﻪ هﺎی ادواری ﺁن‪ ،‬ﺹﻨﺎیﻊ ﺟﺪی ﺪ ﺏ ﻪ ه ﺮ ﺟ ﺎ ﮐ ﻪ‬
‫ﻗ ﺪم ﮔﺬاﺷ ﺘﻪ اﻥ ﺪ ﻓﻘ ﻂ ﻣﻨ ﺎﻓﻊ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺏﺨ ﺸﯽ ﺧ ﺎص از ﺟﻤﻌﻴ ﺖ ﺟﻬ ﺎن را ﺕ ﺄﻣﻴﻦ‬
‫ﻥﻤﻮدﻩ اﻥﺪ‪ .‬ﮐﺎرﮔﺮ ایﺘﺎﻟﻴﺎیﯽ ﮐﻪ در ﻥﺘﻴﺠﻪ ی هﻤﺎن ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ی ﻣﻠ ﯽ از زادﮔ ﺎﻩ ﺧ ﻮد‬
‫راﻥﺪﻩ ﺷﺪﻩ و ﺏﻪ ﺁرژاﻥﺘﻴﻦ یﺎ ﮐﺎﻥﺎدا ﻣﻬﺎﺟﺮت ﮐ ﺮدﻩ در ﻣ ﯽ یﺎﺏ ﺪ ﮐ ﻪ ﻣﻈﻬ ﺮ ﺟﺪی ﺪی‬
‫ﻼ از ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ ی ﺎ اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن وارد ﺷ ﺪﻩ اﻥﺘﻈ ﺎر او را‬
‫از ﻗﻴﺪوﺏﻨ ﺪ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ﮐ ﻪ ﻣ ﺜ ً‬
‫ﻣﯽ ﮐ ﺸﺪ‪ .‬و ﮐ ﺎرﮔﺮ ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ ﮐ ﻪ در زادﮔ ﺎﻩ ﺧ ﻮد ﮐ ﺎر ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ و ﺳ ﻌﯽ دارد زﻥ ﺪﮔﯽ‬
‫ﺷﺮاﻓﺘﻤﻨﺪاﻥﻪ یﯽ ﺏﺮای ﺧﻮد و ﺧﺎﻥﻮادﻩ اش ﺕﺮﺕﻴﺐ ده ﺪ‪ ،‬در ﻣ ﯽ یﺎﺏ ﺪ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﻃ ﺮق‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺏﻪ ﺷﺮایﻂ ﺕﻮﻟﻴﺪ و ﺕﺠﺎرﺕﯽ ﮐ ﻞ ﺟﻬ ﺎن واﺏ ﺴﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت دیﮕ ﺮ او‬

‫‪٦٧‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺏﺮای ایﻦ ﮐﻪ ﺏﺘﻮاﻥﺪ ﺷﻐﻠﯽ ﺏﺮای ﺧﻮد دﺳ ﺖ و ﭘ ﺎ ﮐﻨ ﺪ و ی ﺎ ﻥﺘﻮاﻥ ﺪ‪ ،‬دﺳ ﺘﻤﺰدش را‬
‫ﺏﺮای ﺕﺄﻣﻴﻦ زﻥﺪﮔﯽ ﺧﺎﻥﻮادﻩ اش ﮐﺎﻓﯽ ﺏﺎﺷﺪ یﺎ ﻥﻪ‪ ،‬و ای ﻦ ﮐ ﻪ ﻣﺤﮑ ﻮم ﺏ ﻪ ﺏﻴﮑ ﺎری‬
‫اﺟﺒﺎری ﺏﺮای ﭼﻨﺪ روز در هﻔﺘﻪ ﺷﻮد و یﺎ ﻥ ﺎﮔﺰیﺮ از اﺿ ﺎﻓﻪ ﮐ ﺎری ﺷ ﺒﺎﻥﻪ روزی‬
‫ﺟﻬﻨﻤﯽ ﺷﻮد و یﺎ ﻥﻪ‪ ،‬هﻤﻪ و هﻤﻪ در ارﺕﺒﺎط و ﺕﻌﺎدل داﺉ ﻢ ﺏ ﺎ یﮑ ﺪیﮕﺮ ﺏ ﻮدﻩ و ﺏ ﻪ‬
‫ﻣﺤﺼﻮل ﭘﻨﺒﻪ ی ﺁﻣﺮیﮑﺎ و یﺎ ﺏﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﮔﻨﺪم روﺳﻴﻪ و یﺎ ﺏﻪ ﮐﺸﻒ ﺟﺪیﺪ ﻃﻼ ی ﺎ‬
‫اﻟﻤﺎس در ﻣﻌﺎدن ﺁﻓﺮیﻘﺎ‪ ،‬ﺏﻪ ﻣﺒﺎرزات اﻥﻘﻼﺏﯽ در ﺏﺮزیﻞ‪ ،‬ﺏﻪ ﻣﻨﺎزﻋﺎت ﻣﺎﻟﻴﺎﺕﯽ‪ ،‬ﺏﻪ‬
‫ﻣﺎﻥﻮرهﺎی دیﭙﻠﻤﺎﺕﻴﮏ و ی ﺎ ﺏ ﻪ ﺏ ﺮوز ﺟﻨ ﮓ در ﭘ ﻨﺞ ﻗ ﺎرﻩ ی ﺟﻬ ﺎن ﺏ ﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬
‫اﻣﺮوزﻩ هﻴﭻ ﭘﺪیﺪﻩ ی ﻗﺎﺏﻞ ﺕﻮﺟﻬﯽ ﮐﻪ ﺕﺎ ﺏﺪیﻦ ﺣﺪ در ﺷﮑﻞ ﮔﻴﺮی زﻥ ﺪﮔﯽ ﺳﻴﺎﺳ ﯽ‬
‫و اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ اﻓ ﺮاد ﺕ ﺄﺛﻴﺮ داﺷ ﺘﻪ ﺏﺎﺷ ﺪ‪ ،‬ﺏ ﻪ اﻥ ﺪازﻩ ی ﺕ ﻀﺎد ﺁﺷ ﮑﺎر ﺏ ﻴﻦ زﻣﻴﻨ ﻪ ی‬
‫اﻗﺘ ﺼﺎدی‪ -‬ﮐ ﻪ روز ﺏ ﻪ روز ﻗ ﻮی ﺕ ﺮ و ﺏ ﻪ ه ﻢ واﺏ ﺴﺘﻪ ﺕ ﺮ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد و ﺕﻤ ﺎم‬
‫اﻥ ﺴﺎن ه ﺎ و ﺳ ﺮزﻣﻴﻦ ه ﺎ را ﺏ ﻪ ﺹ ﻮرت ی ﮏ ﮐﻠﻴ ﺖ ﻋﻈ ﻴﻢ ﻣﺘﺤ ﺪ ﻣ ﯽ ﮔﺮداﻥ ﺪ‪ -‬ﺏ ﺎ‬
‫روﺏﻨﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ و دوﻟﺖ هﺎی ﻣﻠ ﯽ ﮐ ﻪ ﺳ ﻌﯽ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﺏ ﺸﺮیﺖ را ﺏ ﻪ ﺏﺨ ﺶ ه ﺎی‬
‫ﻣﺘﺨﺎﺹﻢ و ﺏﻴﮕﺎﻥﻪ از هﻢ از ﻃﺮیﻖ روش هﺎ و وﺳﺎﺉﻞ ﻣﻌﻨﻮی و از ﻃﺮی ﻖ ﻣﺮزه ﺎ‬
‫و ﺳﺪهﺎی ﺕﻌﺮﻓﻪ یﯽ و ﻥﻈﺎم ﮔﻴﺮی ﺕﻘﺴﻴﻢ ﻥﻤﺎیﻨﺪ‪ .‬وﺟﻮد ﻥﺪارد‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘ ﻪ ﺏ ﺮای ﺏﻮﺧﺮه ﺎ و ﺳ ﻤﺒﺎرت ه ﺎ و ﻥﻈ ﺎیﺮ ای ﻦ اﻓ ﺮاد ﭼﻨ ﻴﻦ ﻣ ﺴﺎﺉﻠﯽ وﺟ ﻮد‬
‫ﻥﺪارﻥﺪ‪ .‬ﺏﺮای ﺁن هﺎ ﺕﻨﻬﺎ هﻤﺎن "ﺟﻬﺎن ﺧﺮد هﺮ ﭼﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺕﺮ" وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺁن ه ﺎ‬
‫ﻣﻄﻠﻘ ًﺎ ه ﻴﭻ ﭘﺪی ﺪﻩ ی ﺧﺎﺹ ﯽ ﮐ ﻪ در اﺳﺎﺳ ﯽ ﺕ ﺮیﻦ ﺧ ﺼﻮﺹﻴﺎت ﺏ ﺎ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ‬
‫ﺕﻔﺎوت داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﺪ" ﻥﻤﯽ ﺏﻴﻨﻨﺪ ﺁیﺎ ایﻦ ﻋﺠﻴﺐ ﻥﻴﺴﺖ؟ در هﺮ رﺷﺘﻪ ی دیﮕ ﺮی از‬
‫ﻋﻠ ﻮم ﻏﻴ ﺮ از اﻗﺘ ﺼﺎد‪ ،‬ﭼﻨ ﻴﻦ ﮐ ﻮردﻟﯽ از ﻃ ﺮف ﻥﻤﺎیﻨ ﺪﮔﺎن رﺳ ﻤﯽ ﺁن ﻏﻴﺮﻗﺎﺏ ﻞ‬
‫ﺏﺎور ﻣﯽ ﻥﻤ ﻮد‪ -‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﮔ ﻮردﻟﯽ در ﻣ ﻮرد ﭘﺪی ﺪﻩ ی ﯽ ﮐ ﻪ ﮐﺜ ﺮت ﻣﺜ ﺎل ه ﺎ و ﺕ ﺄﺛﻴﺮات‬
‫ﮔﻴﺞ ﮐﻨﻨﺪﻩ و ﺏﯽ ﺷﻤﺎر ﺁن ﺏﺮای هﺮ ﻥﺎﻇﺮی ﻗﺎﺏ ﻞ روی ﺖ اﺳ ﺖ واﻗﻌ ًﺎ ﺏﺎﻋ ﺚ ﺕﻌﺠ ﺐ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در هﺮ ﺣﺎل هﺮ ﮔﺎﻩ یﮏ داﻥﺸﻤﻨﺪ ﻣﺸﻬﻮر ﻋﻠﻮم ﺕﺠﺮﺏﯽ در ﭼﻨ ﻴﻦ روزﮐ ﺎری‬

‫‪٦٨‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫در اﻥﻈﺎر ﻋﻤ ﻮﻣﯽ اﻇﻬ ﺎر ﺏﮑﻨ ﺪ ﮐ ﻪ زﻣ ﻴﻦ ﺏ ﻪ دور ﺧﻮرﺷ ﻴﺪ ﻥﻤ ﯽ ﮔ ﺮدد ﺏﻠﮑ ﻪ ای ﻦ‬

‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﺳﺘﺎرﮔﺎن هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺏﻪ دور زﻣﻴﻦ‪ -‬ﻣﺮﮐﺰ ﻋﺎﻟﻢ‪ -‬ﻣﯽ ﮔﺮدﻥﺪ و در ﺿﻤﻦ‬
‫اﺹ ﺮار ﺏ ﻮرزد ﮐ ﻪ ه ﻴﭻ ﭘﺪی ﺪﻩ ی ﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ اﻇﻬ ﺎرات او "از ﻥﻈ ﺮ اﺳﺎﺳ ﯽ ﺕ ﺮیﻦ‬
‫ﺧﺼﻮﺹﻴﺎت" ﺕﻀﺎد داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﺪ ﻥﻤ ﯽ ﺷﻨﺎﺳ ﺪ‪ ،‬ﺏ ﺎ ﺕﻤ ﺴﺨﺮ و اﺳ ﺘﻬﺰای ه ﻮﻣﺮوار‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن رو ﺏﻪ رو ﺧﻮاهﺪ ﮔﺸﺖ و در ﻥﻬﺎیﺖ ﻣﻤﮑ ﻦ اﺳ ﺖ ﺏ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﻥﮕﺮاﻥ ﯽ‬
‫اﻗﻮاﻣﺶ ﺏﺮای اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻘ ﻞ ﻣ ﻮرد ﻣﻌﺎیﻨ ﻪ ی ﭘﺰﺷ ﮑﯽ ﻗ ﺮار ﮔﻴ ﺮد‪ .‬در‬
‫ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﻄﻤﺌﻨ ًﺎ اﺏ ﺮاز ﭼﻨ ﻴﻦ اﻇﻬ ﺎراﺕﯽ در ‪ ٤٠٠‬ﺳ ﺎل ﭘ ﻴﺶ ﻥ ﻪ ﺕﻨﻬ ﺎ ﺕﻌﺠ ﺐ ﺁور‬
‫ﻥﺒﻮد ﺏﻠﮑﻪ اﮔﺮ ﮐ ﺴﯽ دیﮕ ﺮی ﻗ ﺼﺪ ﺕ ﺼﺤﻴﺢ ﺁن را در اﻥﻈ ﺎر ﻋﻤ ﻮﻣﯽ ﻣ ﯽ داﺷ ﺖ‪،‬‬
‫ﺧﻄﺮ ﻣﺮگ را ﺏﻪ ﺟﺎن ﺧﺮیﺪﻩ ﺏ ﻮد‪ .‬در ﺁن زﻣ ﺎن ﻥﻈﺮی ﻪ ی ﻏﻠ ﻂ زﻣ ﻴﻦ ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﻋﺎﻟﻢ )ﮐﻪ ﻥﺎدرﺳﺘﯽ ﺁن را ه ﺮ ﮐ ﺴﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﺣﺮﮐ ﺖ ﺳ ﺘﺎرﮔﺎن ﻥﮕ ﺎﻩ ﻣ ﯽ ﮐ ﺮد‬
‫در ﻣ ﯽ یﺎﻓ ﺖ( ﻣﻨ ﺎﻓﻊ ﺣﻴ ﺎﺕﯽ ﮐﻠﻴ ﺴﺎی ﮐﺎﺕﻮﻟﻴ ﮏ را ﺕ ﺄﻣﻴﻦ ﻣ ﯽ ﻥﻤ ﻮد هﺮﮔﻮﻥ ﻪ‬
‫اﻥﺘﻘﺎدی ﻥﺴﺒﺖ ﺏﻪ ﺕﻘﺴﻴﻤﺎت و ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺕﺐ ﺟﻬﺎن ﻋﻠﻮی‪ ،‬ﺏﯽ ﺣﺮﻣﺘﯽ ﺏﻪ ﻥﻴ ﺮوی‬
‫ﻣﻄﻠﻘﻪ ی ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺕﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺷﺪ و در ﻥﺘﻴﺠﻪ ﺁن ﻓﺮد ﻣ ﺴﺘﻮﺟﺐ ﺕﻨﺒﻴ ﻪ ﺏ ﺮ روی زﻣ ﻴﻦ‬
‫ﻣ ﯽ ﮔ ﺸﺖ‪ .‬در ﺁن زﻣ ﺎن ﻋﻠ ﻮم ﺕﺠﺮﺏ ﯽ ﻥﻘﻄ ﻪ ی زﺧ ﻢ ﭘ ﺬیﺮ ﻥﻈ ﺎم اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﺣ ﺎﮐﻢ‬
‫ﺏ ﻮد‪ .‬ﺏ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ﭘﻨﻬ ﺎن ﻥﮕ ﻪ داﺷ ﺘﻦ ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌ ﺖ از ﺿ ﺮوری ﺕ ﺮیﻦ‬
‫ﺷ ﻴﻮﻩ ه ﺎی اﻋﻤ ﺎل زور ﺏ ﻪ ﺣ ﺴﺎب ﻣ ﯽ ﺁﻣ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺮوزﻩ‪ ،‬ﺕﺤ ﺖ ﺳ ﻠﻄﻪ ی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ‬
‫ﻥﻘﻄﻪ ی زﺧﻢ ﭘ ﺬیﺮ ﻥﻈ ﺎم اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﺣ ﺎﮐﻢ دیﮕ ﺮ در اﻋﺘﻘ ﺎدات ﺏ ﻪ وﺿ ﻌﻴﺖ ﮐ ﺮﻩ ی‬
‫زﻣ ﻴﻦ در ﻋ ﺎﻟﻢ ﻥﻬﻔﺘ ﻪ ﻥﻴ ﺴﺖ ﺏﻠﮑ ﻪ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی اﺳﺎﺳ ﯽ ﻗﺒﻮﻻﻥ ﺪن ﻥﻘ ﺶ دوﻟ ﺖ‬
‫ﺏﻮرژوازی در ﺟﻬﺎن ﺏﻪ ﺕﻮدﻩ هﺎی ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬و از ﺁن ﺟﺎ ﮐﻪ دم ﺏﻪ دم ﺏﺮ ﻣﻴﺰان‬
‫ﺏﻴﻤﺎری هﺎی ﻥﺎﮔﻮار و ﺷﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐ ﻪ از ﻃﺮی ﻖ ﻣ ﻮج ه ﺎی ﺳ ﻬﻤﮕﻴﻦ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﺟﻬﺎﻥﯽ ﻋﺎرض ﻣﯽ ﮔﺮدد اﻓﺰودﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬و از ﺁن ﺟﺎ ﮐﻪ ﻃﻮﻓ ﺎن ه ﺎی ﺳ ﻬﻤﮕﻴﻦ‬
‫اﻗﺘ ﺼﺎد ﺟﻬ ﺎﻥﯽ "ﺟﻬ ﺎن ﺧ ﺮد" دوﻟ ﺖ ﺏ ﻮرژوازی را ه ﻢ ﭼ ﻮن ﻗﻔ ﺲ ﺟﻮﺟ ﻪ ی‬

‫‪٦٩‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺏ ﯽ ﻣ ﺼﺮﻓﯽ ﺏ ﻪ ﮔﻮﺷ ﻪ ی ﯽ اﻓﮑﻨ ﺪﻩ از ﺏ ﻴﻦ ﻣ ﯽ ﺏ ﺮد‪ ،‬در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ اﻗﺘ ﺼﺎدداﻥﺎن‬

‫ﺏﻮرژوازی‪ ،‬ایﻦ "ﻣﺤﺎﻓﻈﻴﻦ ﺳﻮیﺴﯽ" ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﺳﺮﻣﺎیﻪ هﺮ ﭼ ﻪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﺏ ﻪ درون‬
‫ﺣﺼﺎرهﺎ و ﺏﻪ ﺁﺧﺮیﻦ ﺳﻨﮕﺮهﺎی ﺧﻮد یﻌﻨﯽ "دوﻟﺖ ﻣﻠﯽ" ﭘﻨﺎﻩ ﻣﯽ ﺏﺮﻥﺪ ﺕﺎ ﺏﺘﻮاﻥﻨﺪ‬
‫ﺕﺎ ﺁﺧﺮیﻦ ﻥﻔﺲ از ﺁن دﻓﺎع ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻮیﺎ اوﻟﻴﻦ ﮐ ﻼم و اﺳﺎﺳ ﯽ ﺕ ﺮیﻦ وﻇﻴﻔ ﻪ ی ﻋﻠ ﻢ‬
‫اﻗﺘﺼﺎد اﻣﺮوزی ﭘﻨﻬﺎن ﻥﮕﻪ داﺷﺘﻦ هﻤﻴﻦ ﻗﻮاﻥﻴﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﮐﯽ از ﺕ ﺄﻣﻴﻦ ﻣﻨ ﺎﻓﻊ‬
‫ﺏﻮرژوازی اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٧٠‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪:‬‬
‫ﺕﺎریﺦ اﻗﺘﺼﺎدی‬

‫ﮔ ﺎهﯽ اوﻗ ﺎت ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻓﻘ ﻂ ﺏ ﺪیﻦ ﮔﻮﻥ ﻪ ﺕﻌﺮی ﻒ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪" :‬اﻗﺘ ﺼﺎد ﻋﻠﻤ ﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ رواﺏﻂ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﻴﺎن اﻥﺴﺎن هﺎ را ﺕﻮﺹﻴﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ"‪ .‬ﮐ ﺴﺎﻥﯽ ﮐ ﻪ ﭼﻨ ﻴﻦ‬
‫ﺕﻌﺮیﻔﯽ اراﺉﻪ ﻣﯽ دهﺪ ﺕﺼﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ از رﺳﻮب ﺧﻄﺮﻥﺎک "اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" در‬
‫ﻋﻤﻖ اﻗﻴﺎﻥﻮس اﻗﺘﺼﺎد ﺟﻬﺎﻥﯽ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﮐﺮدﻩ اﻥﺪ‪ .‬ﺁن ه ﺎ ﺕﻌﺮی ﻒ ﺧ ﻮد را ﺁن ﻗ ﺪر‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ ﻣﯽ دهﻨﺪ ﺕﺎ ﺏﻪ ﮐﻠﯽ ﻣﺒﻬﻢ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .٤٢‬ﺏﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺕﻌﺮیﻒ هﺎیﯽ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد‬
‫ﻥﻪ ﺕﻨﻬﺎ روﺷﻦ ﻥﻤﯽ ﮔﺮدد ﺏﻠﮑ ﻪ ه ﺮ ﭼ ﻪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﻣ ﺴﺎﺉﻞ دیﮕ ﺮی ﻣﻄ ﺮح ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪.‬‬
‫ﺁی ﺎ داﺷ ﺘﻦ ﻋﻠ ﻢ وی ﮋﻩ ی ﯽ در ﻣ ﻮرد رواﺏ ﻂ اﻗﺘ ﺼﺎدی "اﻓ ﺮاد ﺏ ﺸﺮ" یﻌﻨ ﯽ ﺕﻤ ﺎم‬

‫‪ -٤٢‬اﻳ ﻦ ﻥ ﻮع ﺕﻌﺮﻳ ﻒ اﻣ ﺮوزﻩ ﻥﻴ ﺰ ﻣﺘ ﺪاول اﺳ ﺖ‪ .‬ﻓﺮهﻨ ﮓ ﺏ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ ﺟﺪﻳ ﺪ و ﺏ ﺴﺘﺮ چ ﺎپ‬

‫‪ ،١٩٥٠‬ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد را چﻨﻴﻦ ﺕﻌﺮﻳ ﻒ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪" :‬ﺏﺮرﺳ ﯽ ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﻋﻤ ﻮﻣﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﺮ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ‪ ،‬ﺕﻮزﻳ ﻊ و‬
‫ﻣﺼﺮف ﺛﺮوت ﺕﺄﺛﻴﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارﻥﺪ‪ ...‬و ﺏﻪ ﮐﺎر ﺏﺮدن اﻳﻦ ﻗﻮاﻥﻴﻦ در ﺡ ﻞ ﻣ ﺸﮑﻼت دوﻟ ﺖ"‪ .‬ﻓﺮهﻨ ﮓ‬
‫ﻓﺎﻥﮏ و اﮔﻨﺎل چﺎپ ‪ ١٩٤٦‬چﻨﻴﻦ ﻣﯽ ﻥﻮﻳﺴﺪ‪ :‬اﻗﺘﺼﺎد ﻋﻠﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺏﺎ ﺕﻮﻟﻴﺪ و ﺕﻮزﻳ ﻊ ﺛ ﺮوت و ﻳ ﺎ‬
‫ﻣ ﺴﺎﺋﻞ ﻣ ﺎدی ﻣ ﻮرد ﻥﻴ ﺎز اﻥ ﺴﺎن ﺳ ﺮوﮐﺎر دارد"‪ .‬داﻳ ﺮة اﻟﻤﻌ ﺎرف ﺏﺮﻳﺘﺎﻥﻴﮑ ﺎ ﻥﻴ ﺰ ﺕﻌﺮﻳ ﻒ ﻣ ﺸﺎﺏﻬﯽ‬
‫ﻣﯽ ﺁورد و ﻓﻘﻂ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪" :‬ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﮐﻪ ﺏﻪ ﻋﻨ ﻮان ﻳ ﮏ رﺵ ﺘﻪ از ﻋﻠ ﻮم اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﺕ ﺸﮑﻴﻞ‬
‫ﻣﺒﻬﻤﯽ ﺕﻌﺮﻳﻒ ﺵﺪﻩ از ﻗﺮن ﺏﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪".‬‬
‫"در ﭘﺎرﻩ ﻳﯽ از ﻥﻘﺎط هﺎی ﻟﻨ ﺪ اﺳ ﮑﺎﺕﻠﻨﺪ چﻮﭘﺎﻥ ﺎﻥﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ زن و ﺏﭽ ﻪ هﺎﻳ ﺸﺎن زﻥ ﺪﮔﯽ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‬
‫ﮐﻔﺶ هﺎﻳﯽ ﺏﻪ ﭘﺎ دارﻥﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد چﺮم ﺁن را دﺏﺎﻏﯽ ﮐ ﺮدﻩ اﻥ ﺪ‪ .‬ﻟﺒ ﺎس ه ﺎﻳﯽ ﺏ ﻪ ﺕ ﻦ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ه ﻴﭻ‬
‫ﮐﺲ ﺟﺰ ﺧﻮدﺵﺎن در ﺕﻬﻴﻪ ی ﺁن ه ﺎ دﺳ ﺖ ﻥﺪاﺵ ﺘﻪ اﺳ ﺖ چ ﺮا ﮐ ﻪ ﻟ ﻮازم اوﻟﻴ ﻪ ی ﺁن از ﭘ ﺸﻢ چﻴﻨ ﯽ‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان و ﻳﺎ ﻣﺤﺼﻮل ﮐﺘﺎﻥﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﮐﺸﺖ ﮐﺮدﻩ اﻥﺪ ﺕﺄﻣﻴﻦ ﻣﯽ ﺵﻮد‪ .‬در ﺕﻬﻴﻪ ی ﺁن هﺎ ﺏﻪ ﻥ ﺪرت‬
‫وﺳﻴﻠﻪ ﻳﯽ ﺏﻪ ﺟﺰ اﺏ ﺰار ﻓﻠ ﺰی ﻣ ﻮرد ﻣ ﺼﺮف ﻳﻌﻨ ﯽ ﺳ ﻮراخ ﮐ ﻦ‪ ،‬ﺳ ﻮزن‪ ،‬اﻥﮕ ﺸﺘﺎﻥﻪ‪ ،‬و ﺏﺨ ﺸﯽ از‬
‫ﻟﻮازم ﻓﻠﺰی ﮐﻪ در ﻥﺦ رﻳﺴﯽ ﺏﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود‪ ،‬ﺧﺮﻳﺪاری ﺵﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬رﻥﮓ ﻥﻴﺰ اﺳﺎﺳًﺎ ﺕﻮﺳﻂ زن هﺎ‬
‫ﺏﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﮔﻴﺎهﺎن وﺡﺸﯽ و ﺏﻮﺕﻪ هﺎ و ﺏﺮگ درﺧﺘﺎن ﺕﻬﻴﻪ ﻣﯽ ﺵﻮد‪) .‬ﻥﻘﻞ ﺵﺪﻩ در "ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ" اﺛ ﺮ‬
‫ﻣﺎرﮐﺲ‪ ،‬ﺟﻠﺪ اول‪ ،‬ﺹﻔﺤﻪ ی ‪ ،٥٢٤‬ﭘﺎﻥﻮﻳﺲ ﺵﻤﺎرﻩ ی ‪ ،٢‬چﺎپ اوری ﻣﻦ(‬

‫‪٧١‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫اﻥ ﺴﺎن ه ﺎ‪ ،‬در ﺕﻤ ﺎم زﻣ ﺎن ه ﺎ و ﺕﺤ ﺖ ه ﺮ ﻥ ﻮع ﺷ ﺮایﻂ‪ -‬ﺿ ﺮوری اﺳ ﺖ و اﮔ ﺮ‬

‫ﺿﺮوری اﺳﺖ‪ .‬ﺏﻪ ﭼﻪ دﻟﻴﻞ؟‬
‫ﺏﺮای روﺷﻦ ﺷﺪن ﻣﻄﻠﺐ ﻣﺜﺎل ﺳﺎدﻩ ی ﯽ از رواﺏ ﻂ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺏ ﻴﻦ اﻥ ﺴﺎن ه ﺎ را‬
‫در ﻥﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮیﻢ ﺏﻴﺎﺉﻴﺪ ﺕﺼﻮر ﮐﻨﻴﻢ در زﻣﺎﻥﯽ زﻥﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﺟﻬ ﺎﻥﯽ‬
‫هﻨﻮز ﺏﻪ وﺟﻮد ﻥﻴﺎﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬زﻣﺎﻥﯽ ﮐﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐ ﺎﻻیﯽ ﻓﻘ ﻂ در ﺷ ﻬﺮهﺎ رواج دارد‪،‬‬
‫در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺏﺮ روﺳﺘﺎهﺎ )ﭼﻪ در اﻣﻼک ﺏﺰرگ و ﭼﻪ در ﻣﺰارع ﮐﻮﭼﮏ( اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﻃﺒﻴﻌﯽ یﻌﻨﯽ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺏﺮای ﻣﺼﺎرف ﺷﺨ ﺼﯽ ﻣ ﺴﻠﻂ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏ ﺮای ﻣﺜ ﺎل هﺎیﻠﻨ ﺪ‪ ٤٣‬در‬
‫اﺳﮑﺎﺕﻠﻨﺪ را در ﺳﺎل هﺎی ‪ ١٨٥٠‬ﺁن ﻃ ﻮر ﮐ ﻪ دوﮔ ﻼد اﺳ ﺘﻮارت‪ ٤٤‬ﺕ ﺸﺮیﺢ ﮐ ﺮدﻩ‬
‫در ﻥﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮیﻢ‪:‬‬
‫ﻣﺜﺎل دیﮕﺮی را در روﺳﻴﻪ در هﻤﻴﻦ اواﺧ ﺮ ی ﺎ ﺳ ﺎل ه ﺎی ﺁﺧ ﺮ ده ﻪ ی ‪١٨٧٠‬‬
‫در ﻥﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮیﻢ‪ .‬ﺷﺮایﻂ روﺳﺘﺎهﺎی ﺁن اﻏﻠﺐ ﺏﻪ ﺷﺮح زیﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﺧ ﺎﮐﯽ ﮐ ﻪ ﮐ ﺸﺎورز روﺳ ﯽ ﻥﺎﺣﻴ ﻪ ی ویﺎﺳ ﻤﺎ‪ ٤٥‬در ایﺎﻟ ﺖ اﺳﻤﻮﻟﻨ ﺴﮏ‪ ٤٦‬ﮐ ﻪ‬
‫در ﺁن زراﻋﺖ ﻣﯽ ﮐﻨ ﺪ ﻏ ﺬا‪ ،‬ﭘﻮﺷ ﺎک و ﺕﻘﺮیﺒ ًﺎ ﺕﻤ ﺎم ﻣﺎیﺤﺘ ﺎج او را از ﻗﺒﻴ ﻞ ﻥ ﺎن‪،‬‬
‫ﺳ ﻴﺐ زﻣﻴﻨ ﯽ‪ ،‬ﺷ ﻴﺮ‪ ،‬ﮔﻮﺷ ﺖ‪ ،‬ﺕﺨ ﻢ ﻣ ﺮغ‪ ،‬ﮐﺘ ﺎن‪ ،‬ﭘﺎرﭼ ﻪ‪ ،‬ﭘﻮﺳ ﺖ ﮔﻮﺳ ﻔﻨﺪ و ﭘ ﺸﻢ‬
‫ﺏﺮای ﺕﻬﻴ ﻪ ی ﻟﺒ ﺎس ه ﺎی ﮔ ﺮم ﺕ ﺄﻣﻴﻦ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬او ﭘ ﻮل ﺧ ﻮد را ﻓﻘ ﻂ ﺏ ﻪ ﻣ ﺼﺮف‬
‫ﺧﺮی ﺪ ﭘ ﻮﺕﻴﻦ‪ ،‬ﺏﺮﺧ ﯽ ﻟ ﻮازم ﻥﻈﺎﻓ ﺖ‪ ،‬ﮐﻤﺮﺏﻨ ﺪ‪ ،‬ﮐ ﻼﻩ‪ ،‬دﺳ ﺘﮑﺶ و ﺏﻌ ﻀﯽ از‬
‫ﻟ ﻮازم اﺳﺎﺳ ﯽ ﺧﺎﻥ ﻪ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﻇ ﺮوف ﺳ ﻔﺎﻟﯽ و ﭼ ﻮﺏﯽ‪ ،‬ﻗﺎﺏﻠﻤ ﻪ‪ ،‬ﻗ ﻼب و ﻥﻈ ﺎیﺮ ﺁن‬
‫ﻣ ﯽ رﺳ ﺎﻥﺪ‪) ".‬ﭘﺮﻓ ﺴﻮر ﻥ ﻴﮑﻼی ﺳ ﻴﻮر‪ ،٤٧‬دیﻮی ﺪ ریﮑ ﺎردو و ﮐ ﺎرل ﻣ ﺎرﮐﺲ‪،‬‬
‫ﻣﺴﮑﻮ ‪ ١٨٧٩‬ﺹﻔﺤﻪ ی ‪(٤٨٠‬‬

‫‪Highland -٤٣‬‬
‫‪Duglad Stewart‬‬
‫ِ‬ ‫‪-٤٤‬‬
‫‪Vyasma -٤٥‬‬
‫‪Smolensk -٤٦‬‬
‫‪Nikolai Siever -٤٧‬‬

‫‪٧٢‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫‪٤٨‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻥﻈﺎم اﻗﺘﺼﺎد روﺳﺘﺎیﯽ هﻨﻮز ﺕﺎ ﺏﻪ اﻣﺮوز در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﻥﻈﻴ ﺮ در ﺏﻮﺳ ﻨﻴﺎ‬
‫و هﺮزﮔ ﻮیﻦ‪ ٤٩‬در ﺹﺮﺏ ﺴﺘﺎن و در داﻟﻤﺎﺕﻴ ﺎ‪ ٥٠‬یﺎﻓ ﺖ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬اﮔ ﺮ ﻣ ﺎ از ی ﮏ‬
‫روﺳ ﺘﺎیﯽ اه ﻞ هﺎیﻠﻨ ﺪ در اﺳ ﮑﺎﺕﻠﻨﺪ و ی ﺎ ﺏﻮﺳ ﻨﻴﺎ و ی ﺎ ﺹﺮﺏ ﺴﺘﺎن و ی ﺎ از ی ﮏ‬
‫دهﻘ ﺎن روﺳ ﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﺷ ﮑﻞ ﺧﻮدﮐﻔ ﺎ زﻥ ﺪﮔﯽ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ ﺳ ﺆاﻻﺕﯽ داﻥ ﺸﻤﻨﺪاﻥﻪ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ‬
‫"اﻥﮕﻴﺰﻩ هﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﺁن هﺎ" و یﺎ "ﻣﻨﺸﺎء و ﺕﻮزیﻊ ﺛ ﺮوت" و ﻣ ﺴﺎﺉﻞ ﻣ ﺸﺎﺏﻪ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی ﺏﻪ ﻋﻤﻞ ﺁوریﻢ‪ ،‬ﺏﺎ ﺕﻌﺠﺐ ﭼﺸﻢ ﺏﻪ ﻣﺎ ﺧﻮاهﻨ ﺪ دوﺧ ﺖ و ﺳ ﺆال اول را ﺏ ﺎ‬
‫ﺧﻮد ﺕﮑﺮار ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﭼﺮا و ﺏﻪ ﭼﻪ اﻣﻴﺪی ﮐ ﺎر ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ؟ )ی ﺎ هﻤ ﺎن ﻃ ﻮر ﮐ ﻪ‬
‫ﭘﺮوﻓ ﺴﻮرهﺎی ﻣ ﺎ ﭘﺮﺳ ﻴﺪﻥﺪ‪" :‬اﻥﮕﻴ ﺰﻩ ه ﺎی اﻗﺘ ﺼﺎدی ﭼﻴ ﺴﺖ"(‪ .‬روﺳ ﺘﺎﺉﻴﺎن‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻨ ًﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻮاب ﺧﻮاهﻨﺪ داد‪ :‬ﺧﻮب ﻣ ﺎ ﺏ ﻪ ه ﺮ ﺣ ﺎل زﻥ ﺪﮔﯽ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ‬
‫ﻃﺒﻖ یﮏ ﻣﺜﻞ ﻣﻌﺮوف ﻣﺮغ ﭘﺨﺘﻪ ﺧﻮد ﺏ ﻪ ﺳ ﻮی ﻣ ﺎ ﭘ ﺮواز ﻥﺨﻮاه ﺪ ﮐ ﺮد‪ .‬اﮔ ﺮ ﻣ ﺎ‬
‫ﮐﺎر ﻥﮑﻨﻴﻢ‪ ،‬از ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﺧﻮاهﻴﻢ ﻣﺮد‪ .‬ﻣﺎ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ ﺕ ﺎ زﻥ ﺪﻩ ﺏﻤ ﺎﻥﻴﻢ‪ ،‬ﺕ ﺎ ﺏﺘ ﻮاﻥﻴﻢ‬
‫ﺏﻪ اﻥﺪازﻩ ی ﮐﺎﻓﯽ ﻏﺬا داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﺕﺎ ﻟﺒ ﺎس ه ﺎی ﺕﻤﻴ ﺰ و ﻣﺮﺕ ﺐ ﺏﭙﻮﺷ ﻴﻢ و ای ﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺳﻘﻔﯽ ﺏﺎﻻی ﺳﺮ ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ایﻦ ﺳﺆال اﺣﻤﻘﺎﻥﻪ یﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺕﻮﻟﻴ ﺪ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ‪ ،‬و ی ﺎ ﮐ ﺎر ﻣ ﺎ "ﺏ ﻪ ﭼ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮری" ﺹ ﻮرت ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد‪ .‬ﻣ ﺎ ﺁن ﭼ ﻪ را ﮐ ﻪ‬
‫اﺣﺘﻴﺎج داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﺁن ﭼﻪ ﮐﻪ یﮏ ﺧﺎﻥﻮادﻩ ی روﺳﺘﺎیﯽ ﺏﺮای زﻥﺪﻩ ﻣﺎﻥﺪن ﺏ ﺪان‬
‫ﻣﺤﺘﺎج اﺳ ﺖ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ‪ .‬ﻣ ﺎ ﺏ ﺎ ﺕﻮﺟ ﻪ ﺏ ﻪ اﻣﮑﺎﻥ ﺎت ﺧ ﻮد ﮔﻨ ﺪم‪ ،‬ﺏﻠ ﻮط‪ ،‬ﺟ ﻮ و‬
‫ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﺎریﻢ و ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ و ﻣﺮغ ﻥﮕﻪ ﻣﯽ داریﻢ‪ .‬در زﻣﺴﺘﺎن زﻥ ﺎن‬
‫ﺏﻪ ﮐﺎر ریﺴﻨﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻥﺪ و ﻣﺮدان ﺏﺎ ﺕﺒﺮ و ارﻩ و ﭼﮑﺶ ﺏﻪ ﺕﻌﻤﻴ ﺮ ی ﺎ درﺳ ﺖ‬
‫ﮐﺮدن وﺳﺎﺉﻞ زﻥ ﺪﮔﯽ ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ ﻣ ﺸﻐﻮل ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ‪ .‬ﺕﻤ ﺎﻣﯽ ﺁن ﭼ ﻪ را ﮐ ﻪ ﺏ ﺮای ﻣ ﺎ‬
‫اهﻤﻴﺖ دارد ﺷﻤﺎ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥﻴ ﺪ "ﮐ ﺸﺎورزی" ی ﺎ "ﺹ ﻨﺎیﻊ دﺳ ﺘﯽ" ﺏﻨﺎﻣﻴ ﺪ‪ ،‬وﻟ ﯽ در‬

‫‪Bosnia -٤٨‬‬
‫‪Herzegovina -٤٩‬‬
‫‪Dalmatia -٥٠‬‬

‫‪٧٣‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫هﺮ ﺹﻮرت اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت ﻣﺎ ﭼﻨﺪان ﻥﻴﺴﺖ‪ .‬زیﺮا ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺁن ﭼﻪ ﮐﻪ در اﻃﺮاف ﺧﺎﻥﻪ و‬

‫ﻣﺰارع ﻣﺎﺳﺖ ﻣﺤﺘﺎج هﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﯽ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻣﺎ ﭼﮕﻮﻥﻪ ﮐﺎر را "ﺳﺎزﻣﺎن" ﻣﯽ دهﻴﻢ؟‬
‫ﺏﺎز ﺳﺆال اﺣﻤﻘﺎﻥﻪ ی دیﮕﺮی ﻣﻄﺮح ﮐﺮدیﺪ‪ .‬ﻃﺒﻴﻌﺘ ًﺎ ﻣﺮدان ﺏﻪ ﮐﺎرهﺎی ﺳ ﻨﮕﻴﻦ ﺕ ﺮ‬
‫و زﻥﺎن ﺏﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﺎﻥﻪ‪ ،‬ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان و ﻣﺮغ هﺎ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻥﺪ‪ .‬ﺏﭽﻪ هﺎ هﻢ در هﺮ‬
‫ﻣﻮردی ﮐﻪ از دﺳﺘﺸﺎن ﺏﺮﺁیﺪ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻤ ًﺎ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻤﺎ از ایﻦ ﺳ ﺆال ای ﻦ‬
‫ﻥﻴﺴﺖ ﮐﻪ زن ه ﺎ ﺏﺎی ﺪ ﺏ ﺮای ﻗﻄ ﻊ درﺧﺘ ﺎن ﺏﺮوﻥ ﺪ و ﻣ ﺮدان ﺷ ﻴﺮ ﺏﺪوﺷ ﻨﺪ؟ )اﻟﺒﺘ ﻪ‬
‫ﭼﻨ ﻴﻦ ﺷﺨ ﺼﯽ اﻃ ﻼع ﻥ ﺪارد وﻟ ﯽ ﺏﻬﺘ ﺮ اﺳ ﺖ ﻣ ﺎ اﺿ ﺎﻓﻪ ﮐﻨ ﻴﻢ ﮐ ﻪ در ﺏ ﺴﻴﺎری‬
‫از ﻗﺒﺎﺉ ﻞ اﺏﺘ ﺪایﯽ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺏﻌ ﻀﯽ از ﻗﺒﺎﺉ ﻞ ﺳﺮﺧﭙﻮﺳ ﺘﯽ ﺏﺮزی ﻞ زن ه ﺎ ﺏ ﺮای ﮐﻨ ﺪن‬
‫ریﺸﻪ هﺎی ﮔﻴﺎهﺎن‪ ،‬ﺁوردن هﻴﺰم و ﻣﻴﻮﻩ هﺎی ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻣﯽ روﻥ ﺪ‪ ،‬در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ در‬
‫ﺁﻓﺮیﻘﺎ و ﺁﺳﻴﺎ در ﻗﺒﺎﺉﻠﯽ ﮐﻪ ﺏﻪ ﮐﺎر ﺷﺒﺎﻥﯽ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻥﺪ وﻇﻴﻔﻪ ی ﻥﮕﻪ داری از دام‬
‫و دوﺷﻴﺪن ﺷﻴﺮ ﺏﻪ ﻋﻬﺪﻩ ی ﻣﺮدان اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘ ﯽ اﻣ ﺮوزﻩ درد ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ ه ﺎ زﻥ ﺎﻥﯽ را‬
‫ﻣﯽ ﺏﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺏﺎرهﺎی ﺳﻨﮕﻴﻨﯽ ﺏﺮ دوش ﮔﺮﻓﺘﻪ ایﻦ ﻃﺮف و ﺁن ﻃﺮف ﻣ ﯽ ﺏﺮﻥ ﺪ در‬
‫ﺹﻮرﺕﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدان ﻥﻴﺮوﻣﻨﺪﺷﺎن ﺳﻮار ﺏﺮ ﺧﺮ ﭼﭙﻖ ﻣﯽ ﮐﺸﻨﺪ‪ .‬ای ﻦ "ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﮐ ﺎر"‬
‫هﻤﺎن ﻗ ﺪر ﺏ ﻪ ﻥﻈ ﺮ اه ﺎﻟﯽ ای ﻦ ﻣﻨﻄﻘ ﻪ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ ﮐ ﻪ از ﻥﻈ ﺮ روﺳ ﺘﺎیﯽ ﻣ ﺎ‬
‫ﻋﺎدی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺏﻪ ﻗﻄﻊ درﺧﺘ ﺎن و زﻥ ﺶ ﺏ ﻪ دوﺷ ﻴﺪن ﺷ ﻴﺮ ﺏﭙ ﺮدازد‪ (.‬ﺳ ﺆال‬
‫دیﮕﺮی ﮐﻪ ﺏ ﺮای روﺳ ﺘﺎیﯽ ﻣ ﺬﮐﻮر ﻣﻄ ﺮح ﮐ ﺮدﻩ ای ﻢ ای ﻦ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﭼ ﻪ ﭼﻴﺰه ﺎیﯽ‬
‫ﺛﺮوﺕﺶ را ﺕﺸﮑﻴﻞ ﻣ ﯽ ده ﺪ ﺟ ﻮاﺏﺶ ﺁﺷ ﮑﺎر اﺳ ﺖ ﺣﺘ ﯽ ﺏﭽ ﻪ ی روﺳ ﺘﺎیﯽ ﭘﺎﺳ ﺦ‬
‫ﺳﺆال را ﻣﯽ داﻥﺪ‪ .‬یﮏ روﺳﺘﺎیﯽ وﻗﺘﯽ ﺛﺮوﺕﻤﻨﺪ ﺏﻪ ﺣﺴﺎب ﻣ ﯽ ﺁی ﺪ ﮐ ﻪ ﻃﻮیﻠ ﻪ ی ﯽ‬
‫ُﭘﺮ از ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان ﭘﺮوار و ﻣﺮغ و ﺟﻮﺟﻪ هﺎی ﻓﺮاوان داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﺪ‪ .‬روﺳﺘﺎیﯽ ﻓﻘﻴﺮ‬
‫ﺁن ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ایﺎم ﻋﻴﺪ ﭘﺎک ﺣﺘﯽ ﺁرد هﻢ ﻥﺪاﺷ ﺘﻪ ﺏﺎﺷ ﺪ‪ ،‬و ی ﺎ هﻨﮕ ﺎم ﻓ ﺼﻞ‬
‫ﺏﺎران ﺳﻘﻒ اﺕﺎﻗﺶ ﭼﮑﻪ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﻴﺪ "ازدیﺎد ﺛﺮوت ﻣﻦ" ﺏﻪ ﭼﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ‬
‫ﺏﺴﺘﮕﯽ دارد؟ ﺳﺆال ﺏﯽ رﺏﻄﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻴ ﺪ‪ .‬اﮔ ﺮ ﻣ ﻦ ﺕﮑ ﻪ زﻣ ﻴﻦ ﺏ ﺰرگ ﺕ ﺮی داﺷ ﺘﻪ‬

‫‪٧٤‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺏﺎﺷ ﻢ‪ ،‬ﺛﺮوﺕﻤﻨ ﺪ ﺧ ﻮاهﻢ ﺏ ﻮد و اﮔ ﺮ ﺧ ﺪای ﻥ ﺎﮐﺮدﻩ در ﺕﺎﺏ ﺴﺘﺎن ﺕﻮﻓ ﺎن در ﮔﻴ ﺮد‪،‬‬

‫هﻤﻪ ی روﺳﺘﺎﺉﻴﺎن در ﻋﺮض ﮐﻤﺘﺮ از ‪ ٢٤‬ﺳﺎﻋﺖ ﻓﻘﻴﺮ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ اﺟﺎزﻩ دادﻩ ایﻢ ﮐﻪ زارع ﺏﻪ ﺕﻤﺎم ﺳﺆاﻻت ﻣﺮﺳﻮم درﺏﺎرﻩ ی اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﺎ ﺹ ﺒﺮ‬
‫و ﺣﻮﺹﻠﻪ ﭘﺎﺳﺦ دهﺪ اﻣﺎ ﻣ ﯽ ﺕ ﻮاﻥﻴﻢ ﻣﻄﻤ ﺌﻦ ﺏﺎﺷ ﻴﻢ ﮐ ﻪ اﮔ ﺮ ﻗ ﺮار ﺏ ﻮد ﺧ ﻮد ﺁﻗ ﺎی‬
‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺷﺨﺼ ًﺎ ﺏﻪ ﺧﺎﻥ ﻪ ی ای ﻦ زارع ﺏ ﺮود و ﺏ ﺎ در دﺳ ﺖ داﺷ ﺘﻦ ﮐﺎﻏ ﺬ و ﻗﻠ ﻢ‬
‫ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ ﺕﺤﻘﻴﻘ ﺎت ﻋﻠﻤ ﯽ ﺏﭙ ﺮدازد هﻨ ﻮز ﺏ ﻪ ﻥﻴﻤ ﻪ ی ﺳ ﺆاﻻت ﺧ ﻮد ﻥﺮﺳ ﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺏ ﺎ‬
‫ﺧﺸﻮﻥﺖ ﮐﺎﻣﻞ از ﺧﺎﻥﻪ ﺏﻴ ﺮون اﻥﺪاﺧﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ‪ .‬در واﻗ ﻊ ﺕﻤ ﺎم رواﺏ ﻂ در اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫روﺳﺘﺎیﯽ ﺁن ﭼﻨﺎن ﺁﺷﮑﺎر و واﺿﺢ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ هﺮ ﮔﻮﻥﻪ ﮐﺎﻟﺒ ﺪ ﺷ ﮑﺎﻓﯽ ﺏ ﺎ ﭼ ﺎﻗﻮی‬
‫ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻥﻤﺎیﺶ ﺧﺴﺘﻪ ﮐﻨﻨﺪﻩ یﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘ ﻪ ﻣﻤﮑ ﻦ اﺳ ﺖ ﮐ ﺴﯽ اﻋﺘ ﺮاض و اﻇﻬ ﺎر ﮐﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﻣ ﺎ ﻣﺜ ﺎل ﻣﻨﺎﺳ ﺒﯽ ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر‬
‫ﻥﺒﺮدﻩ ایﻢ ﭼﺮا ﮐﻪ در ﺧﺎﻥﻪ ی ﮐﻮﭼﮏ روﺳ ﺘﺎﺉﯽ ﺧﻮدﮐﻔ ﺎی ﺏ ﺴﻴﺎر ﺳ ﺎدﻩ ی ﯽ ﻥﻈﻴ ﺮ‬
‫ﺁن ﭼﻪ ﮐﻪ ﻣﺎ اﻥﺘﺨﺎب ﮐﺮدیﻢ رواﺏﻂ ﺣﺎﮐﻢ‪ ،‬ﻥﺎﺷﯽ از ﮐﻤﺒﻮد ذﺧ ﺎیﺮ و ﺳ ﻄﺢ ﮐﻮﭼ ﮏ‬
‫ﺕﻮﻟﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺐ ﺏﻴﺎﺉﻴﺪ ایﻦ ﺧﺎﻥﻪ ی ﮐﻮﭼﮏ را ﮐﻪ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺪ از ﻋﻬ ﺪﻩ ی ادارﻩ ی‬
‫اﻣﻮر ﺧﻮد ﺏﻪ ﺕﻨﻬﺎﺉﯽ ﺏﺮﺁیﺪ رهﺎ ﮐﺮدﻩ و دیﺪ ﺧﻮد را ﺁن ﭼﻨ ﺎن ﮔ ﺴﺘﺮدﻩ ﺕ ﺮ ﮐﻨ ﻴﻢ ﺕ ﺎ‬
‫ﺏ ﻪ ﻗﻠ ﻪ ی ای ﻦ اﻣﭙﺮاﺕ ﻮری ﻋﻈ ﻴﻢ ﺏﺮﺳ ﻴﻢ‪ .‬ﺣ ﺎل وﺿ ﻌﻴﺖ ﺧﺎﻥ ﻪ ی ﺷ ﺎرﻟﻤﺎﻥﯽ را‬
‫ﺏﺮرﺳﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﮐﺴﯽ ﺏﻮد ﮐﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪ اﻣﭙﺮاﻃ ﻮری ﺁﻟﻤ ﺎن را در اوای ﻞ ﻗ ﺮن‬
‫ﻥﻬﻢ ﺏﻪ ﻥﻴﺮوﻣﻨﺪﺕﺮیﻦ اﻣﭙﺮاﻃﻮری اروﭘﺎ ﺕﺒﺪیﻞ ﮐﻨﺪ‪ .‬او ﺣﺪود ‪ ٥٣‬ﻟ ﺸﮕﺮ ارﺕ ﺸﯽ را‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن داد ﺕﺎ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺕﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ ی ﺧﻮد را ﺕﺄﻣﻴﻦ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎرﻟﻤﺎﻥﯽ ﻥﻪ ﺕﻨﻬﺎ‬
‫ﺏ ﺮ ﺁﻟﻤ ﺎن اﻣ ﺮوزی ﺏﻠﮑ ﻪ ﺏ ﺮ ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‪ ،‬ایﺘﺎﻟﻴ ﺎ‪ ،‬ﺳ ﻮیﺲ‪ ،‬ﺷ ﻤﺎل اﺳ ﭙﺎﻥﻴﺎ‪ ،‬هﻠﻨ ﺪ و‬
‫ﺏﻠﮋیﮏ ﻣﺴﻠﻂ ﺏﻮد‪ .‬او ﺕﻮﺟﻪ زیﺎدی ﺏ ﻪ اﻣ ﻮر اﻗﺘ ﺼﺎدی ﻣﺎﻟﮑ ﺎن و ﻣ ﺰارع ﺧ ﻮیﺶ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﺷﺎرﻟﻤﺎﻥﯽ ﺷﺨ ﺼ ًﺎ اﺣﮑ ﺎم وی ﮋﻩ ی ﯽ وﺿ ﻊ ﮐ ﺮد ﮐ ﻪ از هﻔﺘ ﺎد ﻣ ﺎدﻩ ﺕ ﺸﮑﻴﻞ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬در ایﻦ اﺣﮑﺎم او اﺹ ﻮﻟﯽ را ﮐ ﻪ ﺏﺎی ﺪ ﻣ ﻮرد اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ی زارﻋ ﻴﻦ ﻗ ﺮار‬

‫‪٧٥‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ ﺷﺮح دادﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻥﺎم ایﻦ اﺛﺮ ﻣﻌﺮوف "ﻗﻮاﻥﻴﻨﯽ در ﻣﻮرد ﺕﻴ ﻮل داران"‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻥﻪ ایﻦ ﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ ی ﮔﺮان ﺏﻬ ﺎیﯽ از اﻃﻼﻋ ﺎت ﺕ ﺎریﺨﯽ اﺳ ﺖ‬
‫در ﻣﻴﺎن ﮔﺮدوﺧﺎک ﺁرﺷﻴﻮهﺎ ﺕﺎ ﺏﻪ اﻣﺮوز ﺣﻔﻆ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺏﻪ دو دﻟﻴﻞ ﺏﺎیﺪ ﺏﻪ ایﻦ‬
‫ﺳ ﻨﺪ ﺕﻮﺟ ﻪ ﺧﺎﺹ ﯽ ﻣﺒ ﺬول ﺷ ﻮد‪ .‬او ًﻻ ﺏ ﻪ ﺧ ﺎﻃﺮ ﺁن ﮐ ﻪ ﻗ ﺴﻤﺖ اﻋﻈ ﻢ ﻣﻨ ﺎﻃﻖ‬
‫ﮐﺸﺎورزی ﺕﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ ی ﺷﺎرﻟﻤﺎﻥﯽ ﺏﻌ ﺪهﺎ ﺏ ﻪ ﺷ ﻬﺮهﺎی ﺁزاد و ﻥﻴﺮوﻣﻨ ﺪی ﻣﺎﻥﻨ ﺪ‬
‫ﮐﻠﻨﯽ‪ ،‬ﻣﻮﻥﻴﺦ‪ ،‬ﺏﺎل‪ ،‬اﺳﺘﺮاﺳﺒﻮرگ و ﺏﺴﻴﺎری دیﮕﺮ از ﺷﻬﺮهﺎی ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ و ﺁﻟﻤ ﺎن‬
‫ﮐﻨ ﻮﻥﯽ ﺕﺒ ﺪیﻞ ﺷ ﺪﻥﺪ‪ .‬ﺛﺎﻥﻴ ًﺎ ﻣﻘ ﺮارت اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺷ ﺎرﻟﻤﺎﻥﯽ ﻥﻤﻮﻥ ﻪ ی ﯽ ﺏ ﺮای اﻣ ﻼک‬
‫ﺏﺰرگ ﺕﺮ واﺏﺴﺘﻪ ﺏﻪ ﮐﻠﻴﺴﺎ و یﺎ ﻏﻴﺮ ﮐﻠﻴﺴﺎﺉﯽ ﻗﺮون وﺳ ﻄﯽ ﺏ ﻪ ﺷ ﻤﺎر ﻣ ﯽ رﻓ ﺖ‪.‬‬
‫ﺕﻴﻮل داران ﺷﺎرﻟﻤﺎﻥﯽ ﺳﻨﺖ هﺎی روﻣﻴﺎن ﺏﺎﺳﺘﺎن را زﻥ ﺪﻩ ﻥﮕ ﻪ داﺷ ﺘﻪ و ﻓﺮهﻨ ﮓ‬
‫ﻏﻨ ﯽ ﺷ ﻬﺮهﺎی روم ﻗ ﺪیﻢ را ﺏ ﻪ اﺷ ﺮاﻓﻴﺖ ﺧ ﺸﻦ ﺕﺎﺕﻴﺎﻥﻴ ﮏ ه ﺎی ﺟ ﻮان ﻣﺒ ﺪل‬
‫ﺳ ﺎﺧﺘﻪ‪ .‬ﻣﻘ ﺮرات ﺷ ﺎرﻟﻤﺎﻥﯽ در ﻣ ﻮرد درﺳ ﺖ ﮐ ﺮدن ﺷ ﺮاب‪ ،‬ﺏﺎﻏﺒ ﺎیﯽ‪ ،‬ﺳ ﺒﺰی و‬
‫ﻣﻴﻮﻩ ﮐﺎری‪ ،‬ﭘﺮورش ﺟﻮﺟﻪ و ﻏﻴﺮﻩ از دﺳﺖ ﺁوردهﺎی ﺕﺎریﺨﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺏﻴﺎﺉﻴﺪ ﺏﺮرﺳﯽ دﻗﻴﻖ ﺕﺮی از ایﻦ ﺳ ﻨﺪ ﺏ ﻪ ﻋﻤ ﻞ ﺁوری ﻢ‪ .‬اﻣﭙﺮاﺕ ﻮری ﺏ ﺰرگ اﺏﺘ ﺪا‬
‫ﺕﻨﻬ ﺎ ﭼﻴ ﺰی ﮐ ﻪ ﻣ ﯽ ﺧﻮاه ﺪ ﺁن اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ه ﺮﮐﺲ ﻣﻮﻇ ﻒ ﺏﺎﺷ ﺪ ﺏ ﻪ ﺧ ﻮﺏﯽ ﺏ ﻪ او‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﻥﻤﺎیﺪ و ﺕﻴﻮل داران ﺏﻪ ﺷﺪت از اﻣﻼﮐﯽ ﮐﻪ ﺏﻪ ﺁن ه ﺎ ﺳ ﭙﺮدﻩ ﺷ ﺪﻩ ﻣﺮاﻗﺒ ﺖ‬
‫ﺏ ﻪ ﻋﻤ ﻞ ﺁورﻥ ﺪ وﻟ ﯽ ﻓﺮاﺕ ﺮ از ای ﻦ ﺣ ﺪ ﮐ ﺎر ﻥﮑﻨﻨ ﺪ‪ ،‬ﭼﻨ ﺎن ﭼ ﻪ اﺿ ﺎﻓﻪ ﺕ ﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴ ﺖ‬
‫ﻥﻤﺎیﻨﺪ از ﻃﺮیﻖ ﮐﻮﺷﺶ هﺎیﺸﺎن ﺟﺒﺮان ﮔﺮدد‪ .‬ﺕﻴﻮل داران ﻥﻴ ﺰ ﻣﻮﻇ ﻒ ه ﺴﺘﻨﺪ ﺏ ﺎ‬
‫ﮐﻮﺷ ﺶ و دﻗ ﺖ ﻓ ﺮاوان ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﺖ اﻥﮕ ﻮر ﭘﺮداﺧﺘ ﻪ ﺳ ﭙﺲ ﺁب ﺁن را ﮔﺮﻓﺘ ﻪ و‬
‫در داﺧ ﻞ ﺏﻄ ﺮی ﺏﺮیﺰﻥ ﺪ‪ .‬ﺏ ﻪ ﻥﺤ ﻮی ﮐ ﻪ ﺁب ﻓﺎﺳ ﺪ ﻥﮕ ﺮدد‪ .‬اﮔ ﺮ ﺁن ه ﺎ از زی ﺮ ﺏ ﺎر‬
‫وﻇﺎیﻒ ﺧﻮد ﺷﺎﻥﻪ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺕﻨﺒﻴﻪ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷ ﺪ‪ .‬اﻣﭙﺮاﺕ ﻮر ﺳ ﭙﺲ اﺷ ﺎرﻩ ﺏ ﻪ ﻃ ﺮز‬
‫ﻥﮕﻪ داری زﻥﺒﻮر و ﻏﺎز ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺏ ﻪ ﺟﻮﺟ ﻪ ﮐ ﺸﯽ ﻥﻴ ﺰ ﺏﺎی ﺪ دﻗ ﺖ‬

‫‪٧٦‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﮐﺎﻓﯽ ﻣﺒﺬول داﺷﺖ و ﺁن را ﮔﺴﺘﺮش داد‪ .‬ﻥﻬﺎیﺖ ﺕﻮﺟﻪ ﺏﺎیﺪ در ﻣﻮرد اﻓ ﺰایﺶ ﮔﻠ ﻪ‬
‫و اﺳﺐ و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺏﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ اﻣﭙﺮاﺕﻮر ﭼﻨﻴﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ از ﺟﻨﮕﻞ ه ﺎ ﺏ ﻪ ﻥﺤ ﻮ ﻣﻄﻠ ﻮب اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ‬
‫ﺷﻮد و درﺧﺘﺎن ﺁن ﻗﻄﻊ ﻥﮕﺸﺘﻪ و هﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺮﻥﺪﮔﺎن ﺁن ﺣﻔﻆ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻏﺎز و ﺟﻮﺟﻪ‬
‫ﺏﺎیﺪ ﻣﺪام در دﺳﺘﺮس ﺏﻮدﻩ و ﺕﺨﻢ ﻣﺮغ ه ﺎیﯽ ﮐ ﻪ ﻣ ﺼﺮف ﻥﻤ ﯽ ﺷ ﺪﻥﺪ در ﺏﺎزاره ﺎ‬
‫ﺏ ﻪ ﻓ ﺮوش ﻣ ﯽ رﺳ ﻴﺪﻥﺪ‪ .‬ه ﺮ ی ﮏ از ﺕﻴ ﻮل داران ﺏﺎی ﺪ ذﺧﻴ ﺮﻩ ی ﮐ ﺎﻓﯽ از ﭘﺮه ﺎی‬
‫ﻋﺎﻟﯽ ﺏﺮای رﺧﺘﺨﻮاب‪ ،‬ﺕﺸﮏ و ﻣﻼﻓﻪ‪ ،‬وﺳ ﺎیﻞ ﺁﺷ ﭙﺰﺧﺎﻥﻪ ی ﻣ ﺴﯽ‪ ،‬ﺳ ﺮب‪ ،‬ﺁه ﻦ‬
‫ﭼﻮب‪ ،‬زﻥﺠﻴﺮ‪ ،‬ﻗﻼب دیﮓ‪ ،‬ﺕﺒﺮ ﮐﻮﭼﮏ و ﻣﺘﻪ داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﻨﺪ ﺏ ﻪ ﻥﺤ ﻮی ﮐ ﻪ اﺣﺘﻴ ﺎج‬
‫ﺏﻪ ﻗﺮض ﮐﺮدن از اﺷ ﺨﺎص دیﮕ ﺮ ﻥﺒﺎﺷ ﺪ‪ .‬اﻣﭙﺮاﺕ ﻮر ﺳ ﭙﺲ اﺹ ﺮار ﻣ ﯽ ورزد ﮐ ﻪ‬
‫ﻣﻴﺰان ﺧﺮاج ﺕﻴﻮل داران ﺏﻪ ﺧ ﺼﻮص ﻣﻴ ﺰان ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ه ﺮ ﻣﺤ ﺼﻮﻟﯽ ﺿ ﺒﻂ ﮔ ﺮدد و‬
‫ﺧﻮد در ﺳﻨﺪ ﻣﺸﻬﻮر ﺧﻮد ﻣﺤﺼﻮﻻت را ﭼﻨﻴﻦ ﺕﻘﺴﻴﻢ ﺏﻨﺪی ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﺪ‪ .‬ﺳﺒﺰیﺠﺎت‪،‬‬
‫ﮐ ﺮﻩ‪ ،‬ﭘﻨﻴ ﺮ‪ ،‬ﻋ ﺴﻞ‪ ،‬روﻏ ﻦ‪ ،‬ﺳ ﺮﮐﻪ‪ ،‬ﭼﻐﻨ ﺪر و "ﻣﺤ ﺼﻮﻻت ﺟﺰی ﯽ دیﮕ ﺮ"‪.‬‬
‫ﻋﻼوﻩ ﺏﺮ ایﻦ هﺎ اﻣﭙﺮاﺕﻮر دﺳﺘﻮر اﮐﻴﺪ ﻣﯽ ده ﺪ ﮐ ﻪ در ﻣﻨ ﺎﻃﻖ ﺕﺤ ﺖ ﺳ ﻠﻄﻪ ی او‬
‫ﺹﻨﻌﺖ ﮔﺮان ﻣﺎهﺮ ﺏﻪ اﻥ ﺪازﻩ ی ﮐ ﺎﻓﯽ وﺟ ﻮد داﺷ ﺘﻪ ﺏﺎﺷ ﻨﺪ و ﺳ ﭙﺲ ﺹ ﻨﻌﺖ ه ﺎی‬
‫ﻣﺨﺘﻠ ﻒ را ﺧ ﻮد ﻓﻬﺮﺳ ﺖ ﺏﻨ ﺪی ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬او روز ﮐﺮی ﺴﻤﺲ را روز دریﺎﻓ ﺖ‬
‫ﺣﺴﺎب هﺎی ﺳﺎﻟﻴﺎﻥﻪ از ﺛﺮوﺕﻤﻨﺪان ﻣﻘﺮر داﺷﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ه ﻴﭻ دهﻘ ﺎﻥﯽ ﺏ ﻪ اﻥ ﺪازﻩ ی‬
‫ﺧﻮد اﻣﭙﺮاﺕﻮر در اﻣ ﺮ ﺷ ﻤﺎرش ﮔﻠ ﻪ ه ﺎ و ﺕﺨ ﻢ ﻣ ﺮغ ه ﺎ و ﻏﻴ ﺮﻩ رﻋﺎی ﺖ دﻗ ﺖ را‬
‫ﻥﻤﯽ ﮐﺮد‪ .‬در ﻣﺎدﻩ ی ‪ ٦٢‬ﺳﻨﺪ ﻣﺬﮐﻮر ﭼﻨﻴﻦ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪" .‬ﺏﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳ ﺖ ﺏ ﺪاﻥﻴﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺹﺎﺣﺐ ﭼﻪ ﭼﻴﺰهﺎیﯽ هﺴﺘﻴﻢ و از ه ﺮ ﻣ ﻮرد ﭼ ﻪ ﻣﻴﺮاﻥ ﯽ وﺟ ﻮد دارد"‪ .‬و ﺏ ﺎر‬
‫دیﮕ ﺮ ﻓﻬﺮﺳ ﺖ اﺷ ﻴﺎیﯽ را ﮐ ﻪ دریﺎﻓ ﺖ ﻣ ﯽ داﺷ ﺖ ﺏ ﺪیﻦ ﺕﺮﺕﻴ ﺐ ﻣ ﯽ ﻥﻮی ﺴﺪ‪ .‬ﮔ ﺎو‪،‬‬
‫ﭼ ﻮب‪ ،‬ﻗ ﺎیﻖ‪ ،‬اﻥﮕ ﻮر‪ ،‬ﺳ ﺒﺰی‪ ،‬ﭘ ﺸﻢ‪ ،‬ﮐﺘ ﺎن‪ ،‬ﺏ ﺬرک‪ ،‬ﻣﻴ ﻮﻩ‪ ،‬زﻥﺒ ﻮر‪ ،‬ﻣ ﺎهﯽ‪ ،‬ﻣ ﻮم‪،‬‬
‫ﻋ ﺴﻞ‪ ،‬ﺁﺳ ﻴﺎب دﺳ ﺘﯽ‪ ،‬ﭘﻮﺳ ﺖ ﺣﻴﻮاﻥ ﺎت‪ ،‬ﺷ ﺮاب ﮐﻬﻨ ﻪ و ﺷ ﺮاب ﺕ ﺎزﻩ‪ ...‬ﺏ ﺮای‬

‫‪٧٧‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫دل داری ﺕﻴﻮل داران ﺧﻮیﺶ ﮐﻪ ﻣﻮاد ﻣﺼﺮﻓﯽ او و درﺏﺎرش را ﺕﺄﻣﻴﻦ ﻣﯽ ﮐﺮدﻥ ﺪ‬
‫ﺹﺎدﻗﺎﻥﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﯽ ﮔﻮیﺪ‪" .‬ﻣﺎ اﻣﻴﺪواریﻢ ﮐﻪ ﺕﻬﻴﻪ ی ای ﻦ ﻣ ﻮاد ﺏ ﺮای ﺷ ﻤﺎ دﺷ ﻮار‬
‫ﻥﺒﺎﺷﺪ ﭼﺮا ﮐﻪ هﺮ یﮏ از ﺷﻤﺎ ﺹﺎﺣﺐ ﻣﻠﮏ ﺧﻮیﺶ ﺏﻮدﻩ و در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﺏ ﻪ ﻥﻮﺏ ﻪ ی‬
‫ﺧ ﻮد ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥﻴ ﺪ از زیﺮدﺳ ﺘﺎن ﺧ ﻮد ﺕ ﺄﻣﻴﻦ ای ﻦ ﻣﺤ ﺼﻮﻻت را ﻃﻠ ﺐ ﻥﻤﺎﺉﻴ ﺪ‪" .‬ﺏ ﺎ‬
‫ﺏﺮرﺳﯽ ﺏﻴﺸﺘﺮ ایﻦ اﺛ ﺮ ﺏ ﻪ دﺳ ﺘﻮرات ﺹ ﺮیﺤﯽ ﺣﺘ ﯽ در ﻣ ﻮرد ﺷ ﮑﻞ و ﭼﮕ ﻮﻥﮕﯽ‬
‫ﺣﻤﻞ و ﻥﻘﻞ ﺷﺮاب ﮐﻪ ﺏﻪ ﻇﺎهﺮ ﺏﻪ ﻋﻨﻮان یﮏ اﻣﺮ دوﻟﺘﯽ‪ ،‬ﺏﺴﻴﺎر ﻣ ﻮرد ﻋﻼﻗ ﻪ ی‬
‫اﻣﭙﺮاﺕ ﻮر ﺏ ﻮدﻩ ﺏ ﺮ ﻣ ﯽ ﺧ ﻮریﻢ‪ .‬ﺷ ﺮاب ﻣ ﯽ ﺏﺎی ﺴﺖ در ﺏ ﺸﮑﻪ ه ﺎیﯽ ﺏ ﺎ ﻟﺒ ﻪ ه ﺎی‬
‫ﻣﺤﮑﻢ ﺁهﻨﯽ ﺣﻤﻞ ﮔﺮدد و هﺮﮔﺰ در ﻣﺸﮏ هﺎی ﭼﺮﻣﯽ ریﺨﺘﻪ ﻥﺸﻮد‪ .‬ﺁرد ﻥﻴﺰ ﺏﺎی ﺪ‬
‫در ﮔﺎری هﺎی دو ﺟﺪارﻩ ﮐﻪ ﺏﺎ ﭼﺮم ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺣﻤﻞ و ﻥﻘ ﻞ ﮔ ﺮدد ﺕ ﺎ هﻨﮕ ﺎم‬
‫ﻋﺒﻮر از روﺧﺎﻥﻪ ﺁب ﺏﺪان ﻥﻔﻮذ ﻥﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ هﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺏﻪ ﺕﻌﺪد ﺷ ﺎخ ه ﺎی ﮔ ﻮزن ه ﺎ‬
‫و ﺏﺰهﺎ و ﺕﻌﺪاد ﭘﻮﺳﺖ ﮔﺮگ هﺎیﯽ ﮐﻪ هﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﺷ ﮑﺎر ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد اﺣﺘﻴ ﺎج دارم‪ .‬در‬
‫ﺿ ﻤﻦ ﻓﺮاﻣ ﻮش ﻥﮑﻨﻴ ﺪ ﮐ ﻪ ﻣ ﺎﻩ ﻣ ﻪ ﻣﻨﺎﺳ ﺐ ﺕ ﺮیﻦ وﻗ ﺖ ﺷ ﮑﺎر ﮔ ﺮگ ه ﺎی ﺟ ﻮان‬
‫اﺳ ﺖ" در ﺁﺧ ﺮیﻦ ﻣ ﺎدﻩ‪ ،‬ﺷ ﺎرﻟﻤﺎﻥﯽ اﺳ ﺎﻣﯽ ﮔ ﻞ ه ﺎ و ﺏﻮﺕ ﻪ ه ﺎ و درﺧﺘ ﺎﻥﯽ را ﮐ ﻪ‬
‫ﻣﺎیﻞ اﺳﺖ در اﻣﻼﮐﺶ ﮐﺎﺷﺘﻪ ﺷ ﻮد ﻗﻴ ﺪ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬ﮔ ﻞ رز‪ ،‬ﺳﻮﺳ ﻦ‪ ،‬اﮐﻠﻴ ﻞ ﮐ ﻮهﯽ‪،‬‬
‫ﺧﻴﺎر‪ ،‬ﭘﻴﺎز‪ ،‬زیﺮﻩ ی ﺳ ﻴﺎﻩ‪ ،‬ﺕﺮﺏﭽ ﻪ و ﻏﻴ ﺮﻩ‪ .‬ای ﻦ ﺳ ﻨﺪ ﻗ ﺎﻥﻮﻥﯽ ﻣ ﺸﻬﻮر ه ﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ راﺟﻊ ﺏﻪ ﺳﺮﺷﻤﺎری اﻥﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ درﺧﺘﺎن ﺳﻴﺐ ﻥﻴﺰ هﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ای ﻦ ﻣﻄﺎﻟ ﺐ ﻓ ﻮق ﺕ ﺼﻮیﺮ ﺟ ﺎﻣﻌﯽ از درﺏ ﺎر ﺳ ﻠﻄﻨﺘﯽ ﻗ ﺮن ﻥﻬ ﻢ ﺏ ﻪ دﺳ ﺖ‬
‫ﻣﯽ دهﺪ ﮔﺮﭼﻪ ﺏﺎ ﻥﻴﺮوﻣﻨﺪﺕﺮیﻦ و ﺛﺮوﺕﻤﻨﺪﺕﺮیﻦ اﻣﭙﺮاﺕ ﻮری ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﯽ ﻣﻮاﺟ ﻪ‬
‫ﺏﻮدیﻢ وﻟﯽ هﺮﮐ ﺴﯽ ﺏ ﻪ ﻥﺎﭼ ﺎر ﺕﺄیﻴ ﺪ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ ﮐ ﻪ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺧ ﺎﻥﮕﯽ ﺁن ﻣﺎﻥﻨ ﺪ اﺹ ﻮل‬
‫ﻣﺪیﺮیﺖ ﺁن‪ ،‬ﻥﻴﺰ هﻤﺎن ﺳﺆاﻻت اﻗﺘﺼﺎدی را در ﻣﻮرد ﻣﻨﺸﺎء ﺛﺮوت‪ ،‬ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﮐ ﺎر‪،‬‬
‫ﺕﻮﻟﻴﺪ و ﻏﻴﺮﻩ را ﺏﻪ ﻋﻤ ﻞ ﺁوری ﻢ او ﺏ ﺎ وﻗ ﺎر ﺕﻤ ﺎم ﻓﻘ ﻂ دﺳ ﺘﺎﻥﺶ را از ه ﻢ ﺧﻮاه ﺪ‬
‫ﮔ ﺸﻮد و ﺏ ﻪ ذﺧ ﺎﺉﺮ ﮔﻨ ﺪم‪ ،‬ﭘ ﺸﻢ‪ ،‬ﮐﺘ ﺎن‪ ،‬ﺏ ﺸﮑﻪ ه ﺎی ﺷ ﺮاب‪ ،‬روﻏ ﻦ‪ ،‬ﺳ ﺮﮐﻪ و‬

‫‪٧٨‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫اﺹﻄﺒﻞ هﺎی ُﭘﺮ از ﮔ ﺎو و ﮔﻮﺳ ﻔﻨﺪ ﺧ ﻮد اﺷ ﺎرﻩ ﺧﻮاه ﺪ ﮐ ﺮد‪ .‬ﺏ ﻪ اﺣﺘﻤ ﺎل ﻗ ﻮی ﻣ ﺎ‬
‫ﻗﺎدر ﻥﺨﻮاهﻴﻢ ﺏﻮد ﻣﺴﺎﺉﻠﯽ را ﻣﻄﺮح ﻥﻤﺎیﻴﻢ ﮐﻪ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﮐﻨﻮﻥﯽ ﻗﺎدر ﺏﻪ ﺕﺠﺰی ﻪ‬
‫و ﺕﺤﻠﻴﻞ و ﺣﻞ ﺁن ﺏﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺕﻤﺎم رواﺏ ﻂ و ﻋﻠ ﺖ و ﻣﻌﻠ ﻮل ه ﺎ و ﮐ ﺎر و ﻥﺘ ﺎیﺞ‬
‫ﺁن ﭘﺪیﺪﻩ هﺎی واﺿﺢ و روﺷﻨﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎیﺪ ﺏﺎز ﻋﺪﻩ یﯽ ﮐﻮﺷﺶ ﻥﻤﺎیﻨﺪ ﻣ ﺎ را ﺏ ﻪ ای ﻦ ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﻣﺘﻮﺟ ﻪ ﺳ ﺎزﻥﺪ ﮐ ﻪ ﻣﺜ ﺎل‬
‫اﺷﺘﺒﺎهﯽ را ﺏﺮﮔﺰیﺪﻩ ایﻢ و ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺏﻌﺪ از ایﻦ ﺣﺮف هﺎ ﺁیﺎ ﺧﻮد ﺁن‬
‫ﺳﻨﺪ ﮔﻮاهﯽ ﻥﻤﯽ دهﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺏﺎ زﻥﺪﮔﯽ اﻗﺘﺼﺎدی ﻋﻤﻮﻣﯽ اﻣﭙﺮاﺕﻮری ﺁﻟﻤ ﺎن ﻣﻮاﺟ ﻪ‬
‫ﻥﻴ ﺴﺘﻴﻢ ﺏﻠﮑ ﻪ ﻓﻘ ﻂ ﻣ ﺴﺎﺉﻞ درﺏ ﺎر اﻣﭙﺮاﺕ ﻮر را در ﻥﻈ ﺮ ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ای ﻢ؟ ﺣ ﺎل اﮔ ﺮ ای ﻦ‬
‫اﺷﺨﺎص دو ﻣﻔﻬﻮم ﻓﻮق را ﻣﺘﺮادف ﺏﮕﻴﺮﻥﺪ ﺕﺎ ﺁن ﺟﺎ ﮐﻪ ﺏﻪ ﻣﺴﺎﺉﻞ ﻗﺮون وﺳ ﻄﯽ‬
‫ﻣﺮﺏﻮط ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺮﺕﮑﺐ اﺷﺘﺒﺎﻩ ﺕ ﺎریﺨﯽ ﻥ ﺸﺪﻩ ای ﻢ‪ .‬ﻣﻄﻤﺌﻨ ًﺎ ﻗ ﻮاﻥﻴﻨﯽ ﺏ ﺮ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫اﻣﻼک و ﺕﻴﻮل هﺎی ﺷﺎرﻟﻤﺎﻥﯽ ﮐﺒﻴﺮ ﺣﺎﮐﻢ ﺏﻮدﻩ اﺳﺖ وﻟﯽ او ادارﻩ ی اﻣ ﻮر درﺏ ﺎر‬
‫را ﻥﻪ ﺏﻪ ﻋﻨﻮان یﮏ ﻓﺮد ﻋ ﺎدی ﺏﻠﮑ ﻪ ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ی ﮏ ﺣ ﺎﮐﻢ ﺏ ﺮ ﻋﻬ ﺪﻩ داﺷ ﺖ‪ .‬ﺏ ﻪ‬
‫ﻋﺒ ﺎرت دیﮕ ﺮ اﻣﭙﺮاﺕ ﻮر ﺹ ﺎﺣﺐ اﻣ ﻼک ﺕﻴ ﻮﻟﯽ ﺧ ﻮیﺶ ﺏ ﻮد اﻣ ﺎ ه ﺮ ی ﮏ از ﺁن‬
‫اﻣﻼک ﺧﻮد ﺕﻮﺳﻂ یﮑ ﯽ از ﻟﺮده ﺎی اﺷ ﺮاف ﺁن زﻣ ﺎن ادارﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ و در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ‬
‫در ﻣﻘﻴﺎس ﮐﻮﭼﮏ ﺕﺮ ﺧﻮد یﮏ اﻣﭙﺮاﺕ ﻮری ﺏ ﻪ ﺷ ﻤﺎر ﻣ ﯽ رﻓ ﺖ ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ ﻣﺎﻟﮑﻴ ﺖ‬
‫ﺁزاد و ﺷﺮاﻓﺘﻤﻨﺪاﻥﻪ ی زﻣﻴﻦ او را ﻗﺎﻥﻮن ﮔﺬار‪ ،‬ﺟﻤﻊ ﮐﻨﻨﺪﻩ ی ﻣﺎﻟﻴ ﺎت و ﻗﺎﺿ ﯽ و‬
‫ﺧﻼﺹﻪ ﺣﺎﮐﻢ ﺏ ﺮ ﻣﻘ ﺪرات رﻋﺎی ﺎی ﺧ ﻮیﺶ ﺳ ﺎﺧﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺷ ﮑﻞ اﺣﮑ ﺎم اﻗﺘ ﺼﺎدی‬
‫ﺹﺎدرﻩ از ﻃﺮف ﺷﺎرل ﺛﺎﺏﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐ ﻪ ای ﻦ ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان اﺣﮑ ﺎم دوﻟﺘ ﯽ در‬
‫ﻥﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪﻥﺪ‪ .‬ﺁن ه ﺎ ﺏﺨ ﺸﯽ از ‪ ٦٥‬ﻣ ﺎدﻩ ی ﻗ ﺎﻥﻮﻥﯽ ﮐﺘ ﺎب وی را ﺕ ﺸﮑﻴﻞ‬
‫ﻣ ﯽ دهﻨ ﺪ‪ .‬در ﺿ ﻤﻦ ﺷ ﺎرل ﺧ ﻮد اﻗ ﺪام ﺏ ﻪ ﺕ ﺮویﺞ و ﺕﺒﻠﻴ ﻎ ای ﻦ اﺣﮑ ﺎم در ﺏ ﻴﻦ‬
‫ﺷﺎهﺰادﮔﺎن درﺏﺎر ﻣ ﯽ ﻥﻤ ﻮد‪ .‬ای ﻦ ﻥﮑﺘ ﻪ ﺏ ﻪ ﺧ ﻮﺏﯽ ﺁﺷ ﮑﺎر ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد ﮐ ﻪ ﻣﻘ ﺮرات‬
‫ﻣﺮﺏ ﻮط ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﺖ ﺕﺮیﭽ ﻪ و ﺏ ﺸﮑﻪ ه ﺎی ﺏ ﺎ ﻟﺒ ﻪ ی ﺁهﻨ ﯽ ﻥﺎﺷ ﯽ از هﻤ ﺎن ﻗ ﺪرت‬

‫‪٧٩‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻣﻄﻠﻘﻪ یﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎرل را وادار ﻣﯽ ﺳﺎزد ﺕﺎ ﺏﺮای ﻣﺜ ﺎل اﺧﻄﺎره ﺎیﯽ ﺏ ﻪ ﮐﻠﻴ ﺴﺎ‬
‫ﺏﺎ هﻤﺎن ﺷ ﻴﻮﻩ ی ﻣ ﺬﮐﻮر در ﮐﺘ ﺎب "ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﺣ ﺎﮐﻢ ﺏ ﺮ اﺳ ﻘﻒ ه ﺎ" ﺏﺪه ﺪ‪ .‬در ای ﻦ‬
‫ﻥﻮﺷﺘﻪ او ﺏﻪ ﮐ ﺸﻴﺶ ه ﺎ ﺣﻤﻠ ﻪ ﮐ ﺮدﻩ و ﺕﻮﺹ ﻴﻪ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ه ﻴﭻ وﺟ ﻪ ﻓﺤ ﺶ‬
‫ﻥﺪهﻨﺪ‪ .‬هﺮﮔﺰ در ﺧﻮردن ﻣﺸﺮوب زیﺎدﻩ روی ﻥﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺏﻪ ﻣﺤﻠﻪ هﺎی ﺏﺪﻥﺎم ﻥﺮوﻥﺪ و‬
‫ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ ﻥﮕﻴﺮﻥ ﺪ و ﺏ ﺮای اﻥﺠ ﺎم ﻣﺮاﺳ ﻢ ﻣ ﺬهﺒﯽ ﭘ ﻮل زی ﺎدی از ﻣ ﺮدم ﻥﮕﻴﺮﻥ ﺪ‪ .‬در‬
‫هﺮ ﺹﻮرت اﮔﺮ ﺳﺮاﺳﺮ ﺕﺎریﺦ ﻗﺮون وﺳﻄﯽ را ﺏﺮرﺳ ﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ ﻗ ﺎدر ﻥﺨ ﻮاهﻴﻢ ﺏ ﻮد‬
‫واﺣ ﺪ اﻗﺘ ﺼﺎدی در روﺳ ﺘﺎهﺎ ﭼ ﻪ اﻣ ﻼک ﺏ ﺰرگ اﺷ ﺮاﻓﯽ و ﭼ ﻪ ﻣ ﺰارع ﮐﻮﭼ ﮏ‬
‫ﻼ و ﺟ ﺪا ﮐ ﺎر ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ و ﭼ ﻪ ﺟﻮاﻣ ﻊ‬
‫دهﻘ ﺎﻥﯽ‪ ،‬ﭼ ﻪ ﺧ ﺎﻥﻮار روﺳ ﺘﺎیﯽ ﮐ ﻪ ﻣ ﺴﺘﻘ ً‬
‫روﺳ ﺘﺎیﯽ ﮐ ﻪ ﻣ ﺸﺘﺮﮐ ًﺎ ﮐ ﺎر ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎیﻨ ﺪ ﺏﻴ ﺎﺏﻴﻢ ﮐ ﻪ ﺕﻴ ﻮل ه ﺎی ﺷ ﺎرﻟﻤﺎﻥﯽ ﻥﻤﻮﻥ ﻪ ی‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﺁن ﻥﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺁن ﭼﻪ ﮐﻪ در ه ﺮ دو ﻣ ﻮرد ﺏ ﺴﻴﺎر ﻗﺎﺏ ﻞ ﺕﻮﺟ ﻪ اﺳ ﺖ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﺏ ﺸﺮ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤ ًﺎ راهﻨﻤ ﺎ و ﺕﻌﻴ ﻴﻦ ﮐﻨﻨ ﺪﻩ ی ﮐ ﺎر اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺿ ﻤﻦ ﻥﺘ ﺎیﺞ ﺏ ﻪ دﺳ ﺖ‬
‫ﺁﻣﺪﻩ دﻗﻴﻘ ًﺎ ﺏﺮ ﻥﻴﺎت و اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت اﺳﺖ و ﺏﺪون در ﻥﻈﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﺳ ﻄﺢ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ رواﺏ ﻂ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی ﺳﺎدﮔﯽ و وﺿﻮح ﺏﯽ ﻣﺎﻥﻨﺪی را ﻥﺸﺎن ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬هﻢ زارع ﮐﻮﭼ ﮏ و ه ﻢ‬
‫ﺕﻴ ﻮل دار ﺏ ﺰرگ ه ﺮ دو ﺏ ﻪ ﺧ ﻮﺏﯽ ﺁﮔﺎهﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮر از ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﺏ ﺮﺁوردن ﭼ ﻪ‬
‫اﺣﺘﻴﺎﺟﺎﺕﯽ ﺳﺖ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺏﺮای داﻥﺴﺘﻦ ای ﻦ ﻣﻄﺎﻟ ﺐ ﻻزم ﻥﻴ ﺴﺖ ه ﻴﭻ ﮐ ﺪام ﻥﺎﺏﻐ ﻪ‬
‫ﺏﺎﺷ ﻨﺪ‪ .‬ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ ه ﺮ دو ﻣ ﯽ ﺧﻮاهﻨ ﺪ ﻣﻌﻤ ﻮﻟﯽ ﺕ ﺮیﻦ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت اﻥ ﺴﺎن را از ﻗﺒﻴ ﻞ‬
‫ﻏﺬا‪ ،‬ﭘﻮﺷﺎک‪ ،‬و ﺏﺮﺧﯽ ﻟﻮازم ﺁرایﺶ ﻓﺮاهﻢ ﻥﻤﺎیﻨﺪ‪ .‬ﺕﻨﻬﺎ ﺕﻔﺎوت ﺏﺮ ﺳ ﺮ ای ﻦ اﺳ ﺖ‬
‫ﮐﻪ زارع ﺏﺮ روی ﺣﺼﻴﺮ‪ ،‬و ارﺏﺎب ﺏﺮ روی ﺕﺸﮏ َﭘﺮ ﻣﯽ ﺧﻮاﺏ ﺪ‪ ،‬زارع ﺏ ﻪ ﺁﺏﺠ ﻮ‬
‫و ﺁب ﻗﻨﺎﻋﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ وﻟ ﯽ ﺳ ﻔﺮﻩ ی ارﺏ ﺎب ﻣﻤﻠ ﻮ از ﺷ ﺮاب ه ﺎی ﮔﻮﻥ ﺎﮔﻮن اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﺕﻔﺎوت ﺏﺮ ﺳﺮ ﻣﻘﺪار و ﻥ ﻮع ﻣﺤ ﺼﻮﻻت اﺳ ﺖ‪ .‬اﺳ ﺎس اﻗﺘ ﺼﺎد و ﻣﻮﺿ ﻮع اﺹ ﻠﯽ‬
‫ﺁن یﻌﻨﯽ اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت اﻥ ﺴﺎن ﺛﺎﺏ ﺖ ﻣ ﯽ ﻣﺎﻥ ﺪ‪ .‬ﮐ ﺎر ﻻزم ﺏ ﺮای ﺏ ﺮ ﺁوردن ای ﻦ ﻣﻨﻈ ﻮر‬

‫‪٨٠‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺏ ﺎ ﻥﺘ ﺎیﺞ ﭘ ﻴﺶ ﺏﻴﻨ ﯽ ﺷ ﺪﻩ ی ﺁن ﻣﺘﻨﺎﺳ ﺐ اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺿ ﻤﻦ در ﻓﺮایﻨ ﺪ ﮐ ﺎر ﻥﻴ ﺰ‬

‫ﺕﻔ ﺎوت ه ﺎیﯽ وﺟ ﻮد دارد‪ .‬زارع و ﺧ ﺎﻥﻮادﻩ اش ﺏ ﺮ روی ﻗﻄﻌ ﻪ ی ﯽ زﻣ ﻴﻦ ﮐ ﺎر‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺁن ﭼﻪ ﮐﻪ دریﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺏﺮاﺏﺮ اﺳ ﺖ ﺏ ﺎ ﻣﻴ ﺰان ﻣﺤ ﺼﻮﻟﯽ ﮐ ﻪ زﻣ ﻴﻦ‬
‫او و زﻣﻴﻦ هﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻗﺎدر ﺏ ﻪ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ه ﺴﺘﻨﺪ و ی ﺎ ﺏ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت دﻗﻴ ﻖ ﺕ ﺮ‪ -‬ﺕﻮﺟ ﻪ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻓﻘﻂ در ﻣﻮرد رﻋﻴﺖ ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﯽ ﺹ ﺤﺒﺖ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ‪ -‬ﻣﻴ ﺰان‬
‫دریﺎﻓﺖ او ﺏﺎﻗﯽ ﻣﺎﻥﺪﻩ ی ﭼﻴﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺏﺨﺶ اﻋﻈﻢ ﺁن را ارﺏ ﺎب و ﮐﻠﻴ ﺴﺎ از او‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻥﺪ‪ .‬اﻣﭙﺮاﺕﻮر و ﺏﻘﻴﻪ ی ارﺏﺎﺏﺎن ﺷﺨﺼ ًﺎ ﮐ ﺎر ﻥﻤ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﺏﻠﮑ ﻪ رﻋﺎی ﺎی ﺧ ﻮد‬
‫را ﻣﺠﺒﻮر ﺏﻪ اﻥﺠﺎم ﮐﺎرهﺎ ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ای ﻦ روﺳ ﺘﺎﺉﻴﺎن ﭼ ﻪ ﺏ ﺮای ﺧ ﻮد ﮐ ﺎر ﮐﻨﻨ ﺪ و ﭼ ﻪ ﺏ ﺮای ارﺏ ﺎب‪ ،‬ﭼ ﻪ ﺕﺤ ﺖ‬
‫ﻥﻈﺎرت ریﺶ ﺳﻔﻴﺪ روﺳﺘﺎ ﺏﺎﺷﺪ و ﭼﻪ ﺕﺤﺖ ﺳﺘﻢ ﭘﻴ ﺸﮑﺎر ارﺏ ﺎب‪ ،‬در ه ﺮ ﺹ ﻮرت‬
‫ﻥﺘﻴﺠﻪ ی ﮐﺎر ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﻴﺰان ﻣﻌﻴﻨﯽ از وﺳﺎﺉﻞ ﻣﻌﻴ ﺸﺖ )ﺏ ﻪ ﻣﻔﻬ ﻮم وﺳ ﻴﻊ ﺕ ﺮ ﮐﻠﻤ ﻪ(‬
‫یﻌﻨﯽ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﺿ ﺮوریﺎت زﻥ ﺪﮔﯽ ﺏ ﻪ ﻣﻴ ﺰان ﻣ ﻮرد اﺣﺘﻴ ﺎج ﺏ ﺸﺮ اﺳ ﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﻣﻤﮑ ﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻣﺎ ایﻦ اﻗﺘﺼﺎد را ﺏﻪ ﻣﻔﺎهﻴﻢ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺕﺮی ﺕﺒﺪیﻞ ﮐﻨﻴﻢ وﻟﯽ در هﺮ ﺹ ﻮرت رو‬
‫ﺏ ﻪ رو ﺏ ﺎ ﻣﻌﻤ ﺎیﯽ ﻥﺨ ﻮاهﻴﻢ ﺷ ﺪ ﮐ ﻪ اﺣﺘﻴ ﺎج ﺏ ﻪ ﺕﺤﻠﻴ ﻞ ﮔ ﺮ ﻣﺘﻔﮑ ﺮ و ی ﺎ ﻋﻠ ﻢ ﺏ ﻪ‬
‫ﺧﺼﻮﺹﯽ داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﻮدن ﺕ ﺮیﻦ دهﻘ ﺎن ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﯽ ﻣ ﯽ داﻥ ﺴﺖ ﮐ ﻪ ﺛ ﺮوت‬
‫)اﻟﺒﺘﻪ ﺏﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺏﮕﻮﺉﻴﻢ ﻓﻘﺮ( وی ﺏﻪ ﺟﺰ ﻓﺎﺟﻌﻪ ه ﺎی ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ﮐ ﻪ ه ﻢ زﻣ ﻴﻦ ه ﺎی‬
‫او هﻢ زﻣﻴﻦ هﺎی ارﺏﺎﺏﯽ را یﮑﺴﺎن ﻥﺎﺏﻮد ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ﺏﻪ ﭼﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺏﺴﺘﮕﯽ داﺷ ﺖ‪.‬‬
‫دهﻘﺎن ﻣﺰﺏﻮر ﺏﻪ ﺧﻮﺏﯽ ﻣﻄﻠﻊ ﺏﻮد ﮐﻪ ﻓﻘﺮ او ﻋﻠ ﺖ ﺳ ﺎدﻩ و روﺷ ﻨﯽ دارد‪ .‬او ًﻻ ﺏ ﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﻏﺼﺐ ﻥﺎﻣﺤﺪود ﮐﺎر و درﺁﻣﺪ وی ﺕﻮﺳﻂ ارﺏﺎب و ﺛﺎﻥﻴ ًﺎ ﺏﻪ دﻟﻴﻞ دزدی ﺏﯽ ﺣ ﺪ‬
‫هﻤﻴﻦ ارﺏﺎﺏﺎن ﺏﻪ ﺏﻬﺎی واﮔﺬاری زﻣﻴﻦ هﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ دهﮑﺪﻩ‪ ،‬ﺟﻨﮕﻞ هﺎی ﻋﻤ ﻮﻣﯽ‬
‫و ﺣﻖ ﺁب دهﮑﺪﻩ ﺏﻪ روﺳﺘﺎﺉﻴﺎن‪ ،‬ﺁن ﭼﻪ را ﮐﻪ روﺳ ﺘﺎﺉﻴﺎن ﻣ ﯽ داﻥ ﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺧ ﺮوس‬
‫ﻗﺮﻣﺰ رﻥﮓ ﺏﺮ ﺏﺎم ﺧﺎﻥﻪ هﺎی ارﺏﺎﺏﺎن ﺧﻮن ﺁﺷﺎم ﺏﻪ ﺹﺪای ﺏﻠﻨﺪ ﺁواز ﻣﯽ ﺧﻮاﻥﺪ‪.‬‬

‫‪٨١‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺕﻨﻬﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﮐ ﻪ در راﺏﻄ ﻪ ﺏ ﺎ ای ﻦ ﻥﻈ ﺎم اﻗﺘ ﺼﺎدی ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺪ ﻣ ﻮرد ﺏﺮرﺳ ﯽ‬

‫ﻋﻠﻤﯽ ﻗ ﺮار ﮔﻴ ﺮد ﻣﻨ ﺸﺎء ﺕ ﺎریﺨﯽ و ﮔ ﺴﺘﺮش ای ﻦ ﻥ ﻮع رواﺏ ﻂ اﺳ ﺖ‪ ،‬ﺏ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت‬
‫دیﮕﺮ ﺏﺎیﺪ دیﺪ ﭼﮕﻮﻥﻪ در ﺳﺮاﺳﺮ اروﭘﺎ دهﻘﺎﻥﺎن ﺁزاد ﺕﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ ی اﺷﺮاف ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨ ﺪ و ﻥ ﺎﮔﺰیﺮ از ﭘﺮداﺧ ﺖ ﺧ ﺮاج ﺏ ﻪ ﺁﻥ ﺎن ﮔ ﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻥ ﻪ دهﻘﺎﻥ ﺎن ﺁزاد ﺏ ﻪ‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ی ﻣﺤﮑﻮم ﻣﺒﺪل ﮔ ﺸﺖ ﮐ ﻪ ﺏ ﺮای اﻥﺠ ﺎم ﮐ ﺎر‪ ،‬ﺏ ﺮای واﺏ ﺴﺘﻪ ﺷ ﺪن ﺏ ﻪ زﻣ ﻴﻦ‬
‫ﺣﺘﯽ در ﻣﺮاﺣﻞ ﺏﻌﺪی ﺕﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺏﻪ ﻣﺤﺾ ایﻦ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﭘﺪی ﺪﻩ ی ﯽ از زﻥ ﺪﮔﯽ اﻗﺘ ﺼﺎدی اﻣ ﺮوزی ﻥﻈ ﺮ ﻣ ﯽ اﻓﮑﻨ ﻴﻢ‬
‫ﺏ ﺎ ﻣ ﺴﺎﺉﻞ ﺏ ﻪ ﮐﻠ ﯽ ﻣﺘﻔ ﺎوﺕﯽ ﻣﻮاﺟ ﻪ ﺧ ﻮاهﻴﻢ ﮔ ﺸﺖ‪ .‬ﺏﻴﺎﺉﻴ ﺪ ﺏ ﺮای ﻣﺜ ﺎل یﮑ ﯽ از‬
‫ﺏﺤﺚ اﻥﮕﻴﺰﺕﺮیﻦ و ﺟﺎﻟﺐ ﺕ ﺮیﻦ ﻣ ﺴﺎﺉﻞ یﻌﻨ ﯽ ﺏﺤ ﺮان ﺕﺠ ﺎرﺕﯽ را در ﻥﻈ ﺮ ﺏﮕﻴ ﺮیﻢ‪.‬‬
‫هﺮ ﮐﺪام از ﻣﺎ در ﻃﻮل زﻥﺪﮔﯽ ﺧﻮیﺶ ﺏﺎ ﭼﻨﺪ ﺏﺤ ﺮان ﮐﻮﭼ ﮏ و ﺏ ﺰرگ ﺕﺠ ﺎرﺕﯽ و‬
‫یﺎ ﺹﻨﻌﺘﯽ رو ﺏﻪ رو ﺷﺪﻩ ایﻢ و ﺕﺠﺮﺏﻪ ی ﺷﺨﺼﯽ‪ ،‬ﻓﺮایﻨ ﺪ ﺏﺤ ﺮان ه ﺎ را ﺁن ﻃ ﻮر‬
‫ﮐﻪ اﻥﮕﻠﺲ ﺕﺸﺮیﺢ ﮐﺮدﻩ ﺏﻪ ﻣﺎ ﻥﺸﺎن دادﻩ اﺳﺖ‪:‬‬
‫"ﺕﺠﺎرت دﭼﺎر وﻗﻔﻪ ﮔﺸﺘﻪ و ﺏﻴﺶ از ﺣﺪ ﻟﺰوم ﮐﺎﻻ ﺏﻪ ﺏﺎزار ﻋﺮﺿ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪.‬‬
‫هﺰاران ﺕﻦ ﮐﺎﻻ ﺏﺪون ﻓ ﺮوش ﻣﺎﻥ ﺪﻩ ﺏ ﺮ روی ه ﻢ اﻥﺒﺎﺷ ﺘﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺟﺮی ﺎن ﭘ ﻮل‬
‫ﻗﻄ ﻊ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬اﻣﺘﻴ ﺎزات ﺏ ﺎﻥﮑﯽ از ﻣﻴ ﺎن ﻣ ﯽ رود و ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ه ﺎ ﻥﻴ ﺰ ﺕﻌﻄﻴ ﻞ‬
‫ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ‪ .‬ﮐ ﺎرﮔﺮان ﺏ ﻪ ﺧ ﺎﻃﺮ ﺁن ﮐ ﻪ ﺏ ﻴﺶ از ﺣ ﺪ‪ ،‬ﮐ ﺎﻻ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐ ﺮدﻩ اﻥ ﺪ از‬
‫ﺿ ﺮوری ﺕ ﺮیﻦ وﺳ ﺎﺉﻞ زﻥ ﺪﮔﯽ ﻣﺤ ﺮوم ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ‪ .‬ورﺷﮑ ﺴﺘﮕﯽ ﺏ ﻪ دﻥﺒ ﺎل‬
‫ورﺷﮑ ﺴﺘﮕﯽ اﺕﻔ ﺎق ﻣ ﯽ اﻓﺘ ﺪ‪ .‬رﮐ ﻮد و ﮐ ﺴﺎدی ﺏ ﺮای ﭼﻨ ﺪ ﺳ ﺎل اداﻣ ﻪ ﻣ ﯽ یﺎﺏ ﺪ‪.‬‬
‫ﻥﻴﺮوهﺎی ﺕﻮﻟﻴﺪی و ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺏﻪ هﺪر رﻓﺘﻪ و ی ﺎ ی ﮏ ﺟ ﺎ ﻥ ﺎﺏﻮد ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ ﺕ ﺎ از‬
‫ﻣﻴﺰان اﻥﺒﺎﺷﺖ و ﺕﺮاﮐﻢ ﮐﺎﻻهﺎ ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬از ﻗﻴﻤﺖ ﮐﺎﻻهﺎ ﻥﻴﺰ ﮐ ﻢ و ﺏ ﻴﺶ ﮐﺎﺳ ﺘﻪ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد ﺕﺎ دوﺏﺎرﻩ ﺕﻮﻟﻴﺪ و ﻣﺒﺎدﻟﻪ ی ﺣﻴﺎت ﺧﻮیﺶ را ﺏﺎز یﺎﺏﺪ و ﺏﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺏﻴﻔﺘﺪ‪.‬‬
‫ﺏﻪ ﺕﺪریﺞ ﻗﺪم هﺎ ﺕﻨﺪﺕﺮ ﮔﺸﺘﻪ و ﺏﻪ یﻮرﺕﻤﻪ ﺕﺒﺪیﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬یﻮرﺕﻤﻪ ی ﭼ ﺮخ ه ﺎی‬

‫‪٨٢‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺹﻨﻌﺘﯽ ﮐﻢ ﮐﻢ ﺏﻪ ﺷﮑﻞ ﺕﺎﺧﺖ ﻣﻼیﻤﯽ در ﻣﯽ ﺁیﺪ‪ .‬ایﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻥﻴﺰ ﺳﺮﻋﺖ ﮔﺮﻓﺘ ﻪ و‬
‫ﺏﻪ ﭼﻬﺎر ﻥﻌﻞ ﻣﺒﺪل ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ یﮏ ﻣﺴﺎﺏﻘﻪ ی ﭘﺮش از ﻣﺎﻥﻊ اﺟﺮا ﻣﯽ ﮔ ﺮدد‪.‬‬
‫در ایﻦ ﻣﺴﺎﺏﻘﻪ ﺹﻨﻌﺖ و اﻋﺘﺒﺎرات ﺕﺠﺎرﺕﯽ و ﺕﻔﮑﺮ ﻥﻘﺶ اﺳﺎﺳﯽ را دارد‪ .‬ﻣﻨﺘﻬ ﯽ‬
‫در ﭘﺎیﺎن ﭘﺮش هﺎی ﺧﻄﺮﻥﺎک‪ ،‬اﺳﺐ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺏﻪ ﻥﻘﻄﻪ ی ﺁﻏﺎزیﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﺧﻮد یﻌﻨ ﯽ‬
‫ﺏ ﻪ ﻣﻴ ﺎن ﮔ ﻮدال ﺏﺤ ﺮان ﺳ ﻘﻮط ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪)" .‬اﻥﮕﻠ ﺲ‪" ،‬ﺁﻥﺘ ﯽ دوریﻨ ﮓ"‪ ،‬ص ‪-٧‬‬
‫‪ ،٢٨٦‬ﭼﺎپ ﮐﺮ(‬
‫هﻤﻪ ﺏﻪ ﺧﻮﺏﯽ ﻣﯽ داﻥﻴﻢ ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ دورﻥﻤﺎی ﺏﺤﺮان ﺕﺠﺎرﺕﯽ ﺕﺎ ﭼﻪ ﺣ ﺪ ﻣﻮﺟ ﺐ‬
‫وﺣﺸﺖ ﮐﺸﻮرهﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﺷ ﻴﻮی ﭘ ﻴﺶ ﺏﻴﻨ ﯽ ﻥﺰدی ﮏ ﺷ ﺪن ﭼﻨ ﻴﻦ ﺏﺤﺮاﻥ ﯽ‬
‫ﺣ ﺎﺉﺰ اهﻤﻴ ﺖ ﺏ ﺴﻴﺎر اﺳ ﺖ‪ .‬ﭘ ﺲ از ﻣﻨﻘ ﻀﯽ ﺷ ﺪن ای ﺎم ﭼﻨ ﺪ ﺳ ﺎﻟﻪ ی روﻥ ﻖ و‬
‫ﻓﺮاواﻥﯽ زﻣﺰﻣ ﻪ ه ﺎی ﻣﺒﻬﻤ ﯽ وﻗ ﺖ و ﺏ ﯽ وﻗ ﺖ از ﻃﺮی ﻖ روزﻥﺎﻣ ﻪ ه ﺎ ﺏ ﻪ ﮔ ﻮش‬
‫ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ‪ ،‬ﻣﺮﮐ ﺰ ﺏ ﻮرس ﺳ ﻬﺎم اﺧﺒ ﺎر ﻣﺮﺏ ﻮط ﺏ ﻪ ﭼﻨ ﺪیﻦ ورﺷﮑ ﺴﺘﮕﯽ را ﺏ ﺎ‬
‫ﻥﺎراﺣﺘﯽ دریﺎﻓﺖ ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎی ﺪ‪ ،‬ﺳ ﭙﺲ اﺷ ﺎرات ﺏ ﻪ ای ﻦ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ در ﻣﻄﺒﻮﻋ ﺎت ﺏﻴ ﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺏﺮ ﻥﮕﺮاﻥﯽ ﺳﻬﺎم داران ﺏﻮرس اﻓﺰودﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺏﺎﻥ ﮓ ه ﺎی ﻣﻠ ﯽ ﻥ ﺮخ‬
‫اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮد را ﻣﯽ اﻓﺰایﻨﺪ‪ .‬ایﻦ ﻋﻤﻞ ﺏﺪیﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﮐﻪ دریﺎﻓﺖ اﻋﺘﺒ ﺎر ﻣ ﺸﮑﻞ ﺕ ﺮ‬
‫و ﻣﺤ ﺪودﺕﺮ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬در اﻥﺘﻬ ﺎ اﺧﺒ ﺎر ﻣﺮﺏ ﻮط ورﺷﮑ ﺴﺘﮕﯽ و اﺧ ﺮاج ﮐ ﺎرﮔﺮان‬
‫ه ﻢ ﭼ ﻮن ﻗﻄ ﺮات ﺏ ﺎران ﺳ ﻴﻞ ﺁﺳ ﺎیﯽ ﺏ ﺮ ﺳ ﺮ ﻣ ﺮدم ﻓ ﺮو ﻣ ﯽ ری ﺰد‪ .‬در ﺁن ﺣﺎﻟ ﺖ‬
‫ﺏﺤﺮان در اوج ﺧﻮد اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻣﺒﺎﺣﺜﺎﺕﯽ ﺏﺮای یﺎﻓﺘﻦ ﻣﻘﺼﺮ ﺹﻮرت ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد‪.‬‬
‫ﺳﻮداﮔﺮان‪ ،‬ﺏﺎﻥﮏ داران را ﺏﻪ ﺧﺎﻃﺮ رد ﺕﻘﺎﺿﺎی اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮد ﺳ ﺮزﻥﺶ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪.‬‬
‫ورﺷﮑﺴﺘﮕﺎن ﺳﻬﺎم‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎیﻪ داران را ﻣﻘﺼﺮ ﻣﯽ داﻥﻨﺪ و ﺳﺮﻣﺎیﻪ داران‪ ،‬ﮐﻤﺒ ﻮد‬
‫ﭘ ﻮل و ﻏﻴ ﺮﻩ را ﺳ ﺒﺐ ﺏ ﺮوز ﺏﺤ ﺮان ﻣ ﯽ داﻥﻨ ﺪ‪ .‬ﺏﻌ ﺪ از ﻣ ﺪﺕﯽ ﺕﺠ ﺎرت دو ﻣﺮﺕﺒ ﻪ‬
‫روﻥ ﻖ ﻣ ﯽ یﺎﺏ ﺪ‪ .‬ﻣﺮﮐ ﺰ ﺏ ﻮرس و ﺳ ﻬﺎم و روزﻥﺎﻣ ﻪ ه ﺎ اوﻟ ﻴﻦ ﻋﻼﺉ ﻢ ﺕﺮﻗ ﯽ و‬

‫‪٨٣‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ را ﻥﺸﺎن ﺧﻮاهﻨﺪ داد ﺕﺎ ایﻦ ﮐﻪ یﮏ ﺏﺎر دیﮕ ﺮ اﻣﻴ ﺪ‪ ،‬ﺹ ﻠﺢ‪ ،‬اﻣﻨﻴ ﺖ ﺏ ﺮای‬
‫ﻣﺪت زﻣﺎن دیﮕﺮی ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺏﺸﻮﻥﺪ و ﺏﺎز از ﻥﻮ‪...‬‬
‫ﺁن ﭼﻪ ﮐﻪ ﺕﻤﺎم ایﻦ ﻣﻮارد ﺣﺎﺉﺰ اهﻤﻴﺖ اﺳﺖ ایﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺕﻤ ﺎم ﺟﺎﻣﻌ ﻪ‬
‫از ﮐﻠﻴ ﻪ ی ﺟﻮاﻥ ﺐ ﺏ ﻪ ﺏﺤ ﺮان ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﭘﺪی ﺪﻩ ی ﯽ ﻓﺮاﺕ ﺮ از ﺣ ﺪ ارادﻩ و ﮐﻨﺘ ﺮل ﺏ ﺸﺮ‬
‫ﻣ ﯽ ﻥﮕ ﺮد‪ .‬ی ﺎ ﺁن را ﺏ ﻪ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺿ ﺮﺏﻪ ی ﻣﺤﮑﻤ ﯽ ﮐ ﻪ از ﻃ ﺮف ﻥﻴ ﺮوی ﻗﺪﺕﻤﻨ ﺪ‬
‫ﻥﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ یﯽ زدﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد و یﺎ ﺏﻤﺎﻥﻨﺪ اﻣﺘﺤﺎن ﺳﺨﺘﯽ ﮐ ﻪ ﺧﺪاوﻥ ﺪ از ﺏﻨ ﺪﮔﺎﻥﺶ ﺏ ﻪ‬
‫ﻋﻤ ﻞ ﻣ ﯽ ﺁورد و ی ﺎ ﺏ ﻪ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ی ﮏ ﺏ ﻼی ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ﻥﻈﻴ ﺮ ﺕﻮﻓ ﺎﻥﯽ وﺣ ﺸﺘﻨﺎک‪ ،‬زﻣ ﻴﻦ‬
‫ﻟﺮزﻩ و یﺎ ﺳﻴﻠﯽ در ﻥﻈ ﺮ ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد‪ .‬ﻟﺤﻨ ﯽ ﮐ ﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋ ﺎت ﺏ ﺮای ﮔ ﺰارش وﺿ ﻌﻴﺖ‬
‫ﺏﺤﺮاﻥ ﯽ ﮐ ﻪ ﮔﺮیﺒ ﺎن ﮔﻴ ﺮ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﮔ ﺸﺘﻪ اﻥﺘﺨ ﺎب ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ُﭘ ﺮ اﺳ ﺖ از اﺹ ﻼﺣﺎت‬
‫ﻥﻈﻴﺮ‪ :‬ﺁﺳﻤﺎن ﺹ ﺎف دﻥﻴ ﺎی ﺕﺠ ﺎرت‪ ،‬ﺏ ﺎ اﺏﺮه ﺎی ﺕﻴ ﺮﻩ ﭘﻮﺷ ﻴﺪﻩ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪" .‬و ی ﺎ‬
‫اﻓ ﺰایﺶ ﻥ ﺮخ اﻋﺘﺒ ﺎر ﺏﺎﻥ ﮏ ه ﺎ ﺕﺤ ﺖ ای ﻦ ﻋﻨ ﻮان اﻋ ﻼم ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪" :‬ه ﺸﺪار در‬
‫ﻣ ﻮرد ﺕﻮﻓ ﺎن" و ﺏﻌ ﺪ ﮐ ﻪ ﺏﺤ ﺮان ﻣﺮﺕﻔ ﻊ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد ﻣ ﺎ ﺏ ﺎ ﻋﺒ ﺎراﺕﯽ ﻥﻈﻴ ﺮ ﺏﺮﻃ ﺮف‬
‫ﺷﺪن ﺕﻮﻓﺎن و ﺹ ﺎف ﺷ ﺪن اﻓ ﻖ ﺕﺠ ﺎرت ﻣﻮاﺟ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮیﻢ‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ ﺏﻴ ﺎﻥﯽ ﻥ ﻪ ﺕﻨﻬ ﺎ‬
‫ﺏ ﯽ ذوﻗ ﯽ ﮔ ﺰارش ﮔ ﺮان ﺹ ﻔﺤﻪ ی ﻣ ﺎﻟﯽ روزﻥﺎﻣ ﻪ را ﻣ ﯽ رﺳ ﺎﻥﺪ ﺏﻠﮑ ﻪ ﺏﺮداﺷ ﺖ‬
‫ذهﻨ ﯽ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ را ﻥﻴ ﺰ ﻥ ﺴﺒﺖ ﺏ ﻪ ﺏﺤ ﺮان‪ -‬ﮐ ﻪ ﮔ ﻮیﯽ ﺁن را ﺏ ﻪ ﻟﺒ ﻪ ی ﺁﺳ ﻤﺎﻥﯽ‬
‫ﻣ ﯽ ﭘﻨﺪارﻥ ﺪ‪ -‬ﻥ ﺸﺎن ﻣ ﯽ ده ﺪ‪ .‬ﺟﻮاﻣ ﻊ ﺟﺪی ﺪ ﺏ ﺎ وﺣ ﺸﺖ ﻥﺰدی ﮏ ﺷ ﺪن ﺏﺤ ﺮان را‬
‫اﻥﺘﻈﺎر ﻣﯽ ﮐﺸﻨﺪ‪ ،‬و ﺳﺮ ﺧ ﻮد را در ﻣﻘﺎﺏ ﻞ ﺿ ﺮﺏﺎت ﮐﻮﺏﻨ ﺪﻩ ی ﺁن ﺧ ﻢ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ و‬
‫ﺳﭙﺲ ﭘ ﺲ از ﺏﺮﻃ ﺮف ﺷ ﺪن ﺁن اﺏﺘ ﺪا ﺏ ﻪ ﺧﺠﺎﻟ ﺖ و ﺏﻌ ﺪ هﻨﮕ ﺎﻣﯽ ﮐ ﻪ از ﻣﻮﻗﻌﻴ ﺖ‬
‫ﻣ ﺴﺘﺤﮑﻢ ﺧ ﻮد ﻣﻄﻤ ﺌﻦ ﮔﺮدیﺪﻥ ﺪ ﺳ ﺮﺏﻠﻨﺪ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ رﻓﺘ ﺎری درﺳ ﺖ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ‬
‫ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﻣﺮدم ﻗﺮون وﺳﻄﯽ در ﻣﻘﺎﺏﻞ ﻃﺎﻋﻮن و ی ﺎ ﻗﺤﻄ ﯽ اﺳ ﺖ و ی ﺎ هﻤ ﺎن‬
‫ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻠ ﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ دهﻘﺎﻥ ﺎن اﻣ ﺮوزی در ﻣﻘﺎﺏ ﻞ رﻋ ﺪ و ﺏ ﺮق از ﺧ ﻮد ﻥ ﺸﺎن‬
‫ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ .‬در واﻗ ﻊ ﺣﺎﻟ ﺖ ﺏﻬ ﺖ زدﮔ ﯽ و ﻥﺎاﻣﻴ ﺪی در ﻣﻘﺎﺏ ﻞ ی ﮏ ﺁزﻣ ﺎیﺶ دﺷ ﻮار‬

‫‪٨٤‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻋﺎرض اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ ﻗﺤﻄﯽ و ﻃﺎﻋﻮن ﺏ ﻴﺶ از ه ﺮ ﭼﻴ ﺰ ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان‬

‫ﭘﺪیﺪﻩ هﺎی ﻃﺒﻴﻌﯽ در ﻥﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻥﺪ‪ ،‬ﮔﺮﭼﻪ در ﺁﺧﺮیﻦ ﺕﺤﻠﻴﻞ ﺁن هﺎ ﻥﻴﺰ ﺏ ﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﺁن ﮐﻪ ﻥﺎﺷﯽ از ﮐﺸﺖ ﻥﺎﮐﺎﻓﯽ و یﺎ ﺷﻴﻮع ﺏﻴﻤﺎری و اﻣﺜﺎل ﺁن هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮد از‬
‫ﭘﺪی ﺪﻩ ه ﺎی اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﻣﺤ ﺴﻮب ﺧﻮاهﻨ ﺪ ﺷ ﺪ‪ .‬در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ رﻋ ﺪ و ﺏ ﺮق ﺹ ﺮﻓ ًﺎ‬
‫ﺏ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﺷ ﺮایﻂ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ و ﻓﻴﺰیﮑ ﯽ ﺏ ﻪ وﺟ ﻮد ﻣ ﯽ ﺁیﻨ ﺪ و ه ﻴﭻ ﮐ ﺲ ﺣ ﺪاﻗﻞ ﺏ ﺎ‬
‫دﺳ ﺖ ﺁورده ﺎی ﮐﻨ ﻮﻥﯽ ﻋﻠ ﻢ و ﺹ ﻨﻌﺖ‪ -‬ﻗ ﺎدر ﺏ ﻪ ایﺠ ﺎد ﺁن و ی ﺎ ﻣ ﺎﻥﻊ ﺏ ﺮوز ﺁن‬
‫ﻥﻤﯽ ﺕﻮاﻥﺪ ﺏﺎﺷ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ ﺏﺤ ﺮان ﮐﻨ ﻮﻥﯽ ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ی ﭼ ﻪ ﻋ ﻮاﻣﻠﯽ اﺳ ﺖ؟ ﭼﻨ ﻴﻦ ﺏ ﻪ ﻥﻈ ﺮ‬
‫ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ ﮐ ﻪ ﭼ ﻮن ﮐ ﺎﻻ ﺏ ﻴﺶ از ﺣ ﺪ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﺷ ﺪﻩ ﺏﺤ ﺮان ﺁﻏ ﺎز ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬ﮐﺎﻻه ﺎ‬
‫ﺧﺮی ﺪاری ﻥﺪارﻥ ﺪ و ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ای ﻦ ﺕﺠ ﺎرت و ﺏ ﻪ دﻥﺒ ﺎل ﺁن ﺹ ﻨﺎیﻊ ﻣﺘﻮﻗ ﻒ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ‪.‬‬
‫ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐ ﺎﻻ‪ ،‬ﻓ ﺮوش ﺁن‪ ،‬ﺕﺠ ﺎرت و ﺹ ﻨﻌﺖ هﻤ ﻪ از رواﺏ ﻂ درون ﺟﻮاﻣ ﻊ ﺏ ﺸﺮی‬
‫ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ای ﻦ اﻥ ﺴﺎن اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﮐ ﺎﻻ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ ،‬ای ﻦ اﻥ ﺴﺎن اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺁن را‬
‫ﻣ ﯽ ﺧ ﺮد و در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ ی ﺏ ﻴﻦ اﻓ ﺮاد ﺹ ﻮرت ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد‪ .‬ﺣ ﺎل ﻣ ﯽ ﺏﻴﻨ ﻴﻢ‬
‫ﻋ ﻮاﻣﻠﯽ ﮐ ﻪ ﻣﻮﺟ ﺐ ﺏ ﺮوز ﺏﺤ ﺮان ﻣ ﯽ ﮔﺮدﻥ ﺪ ه ﻴﭻ ی ﮏ در ﺧ ﺎرج از ﺣ ﻮزﻩ ی‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻥﺴﺎن ﻗﺮار ﻥﺪارﻥﺪ‪ .‬ﺏﻨﺎﺏﺮ ایﻦ‪ ،‬ایﻦ ﺧﻮد ﺟﺎﻣﻌﻪ ی ﺏ ﺸﺮی اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ه ﺮ از‬
‫ﮔﺎهﯽ ﺏﺎﻋﺚ ﺏﻪ وﺟ ﻮد ﺁﻣ ﺪن ﺏﺤ ﺮان ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل ﻣ ﯽ داﻥ ﻴﻢ ﮐ ﻪ ﺏ ﺮوز‬
‫ﺏﺤﺮان ﺏﺮای ﺟﻮاﻣ ﻊ اﻣ ﺮوزی ﻓﺎﺟﻌ ﻪ ﺁﻣﻴ ﺰ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻓﺎﺟﻌ ﻪ ی ﯽ ﮐ ﻪ هﻤ ﻪ ﺏ ﺎ وﺣ ﺸﺖ‬
‫اﻥﺘﻈﺎرش را ﻣﯽ ﮐﺸﻨﺪ‪ ،‬ﺏﺎ ﻥﺎاﻣﻴﺪی از ﺳﺮ ﻣﯽ ﮔﺬراﻥﻨﺪ و دﻟﺨﻮاﻩ هﻴﭻ ﮐﺲ ﻥﻴ ﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺏﻪ ﺟﺰ ﺏﺮای ﻋﺪﻩ ی ﻣﻌﺪودی ﺳﻬﺎم دار ﮐﻪ ﺳﻌﯽ در اﻥﺪوﺧﺘﻦ هﺮ ﭼﻪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ‬
‫ﺛ ﺮوت ﺏ ﻪ ﺏﻬ ﺎی ﻥ ﺎﺏﻮدی دیﮕ ﺮان دارﻥ ﺪ وﻟ ﯽ اﻏﻠ ﺐ ﺧﻮدﺷ ﺎن ﻥﻴ ﺰ ﺏ ﻪ دام‬
‫ورﺷﮑ ﺴﺘﮕﯽ ﻣ ﯽ اﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬ﺷ ﺮایﻂ ﺏﺤﺮاﻥ ﯽ ﻣﻄﻠ ﻮب ه ﻴﭻ ﮐ ﺲ ﻥﻴ ﺴﺖ‪ .‬ه ﻴﭻ ﮐ ﺲ‬
‫ﺧﻮاه ﺎن وﺿ ﻌﻴﺖ ﺏﺤﺮاﻥ ﯽ ﻥﻴ ﺴﺖ وﻟ ﯽ ﺏ ﺎ وﺟ ﻮد ای ﻦ ﻋ ﺎرض ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬اﻥ ﺴﺎن‬
‫ﻋﻠﻴ ﺮﻏﻢ ﻣﻴ ﻞ ﺧ ﻮیﺶ‪ ،‬ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ وﺟ ﻮد ﺁورﻥ ﺪﻩ ی ﺏﺤ ﺮان ﻣﺤ ﺴﻮب ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬در‬

‫‪٨٥‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬ایﻦ ﺟﺎ ﺏﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪ یﯽ از زﻥﺪﮔﯽ اﻗﺘﺼﺎدی رو ﺏ ﻪ رو ه ﺴﺘﻴﻢ ﮐ ﻪ ه ﻴﭻ ﮐ ﺪام‬

‫از دﺳﺖ اﻥﺪرﮐﺎران ﺁن ﻗﺎدر ﺏ ﻪ ﺕﻮﺿ ﻴﺢ ﻣﻄﻠ ﺐ ﻥﻴ ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬دهﻘ ﺎن ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﯽ ﺏ ﺮ‬
‫روی ﻗﻄﻌﻪ یﯽ زﻣﻴﻦ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﺮد و از یﮏ ﻃﺮف وﺳﺎﺉﻞ زﻥﺪﮔﯽ ﺧﻮد یﻌﻨﯽ ﮔﻨ ﺪم‪،‬‬
‫ﮔﻠﻪ‪ ،‬وﺳﺎﺉﻞ ﻣﻌﻴﺸﺖ ﺧﻮد و ﺧﺎﻥﻮادﻩ اش‪ -‬و از ﻃﺮﻓﯽ ﻥﻴﺎزه ﺎی ارﺏ ﺎب ﺧ ﻮیﺶ را‬
‫ﺏﺮﻃﺮف ﻣﯽ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ارﺏﺎب ﻋﻈﻴﻢ اﻟ ﺸﺄن ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﯽ ﻥﻴ ﺰ اﻥﺒﺎره ﺎی ﺧ ﻮد را از‬
‫ذﺧﺎیﺮ ﮔﻨﺪم‪ ،‬ﮔﻠﻪ‪ ،‬ﺷﺮاب هﺎی ﻋﺎﻟﯽ‪ ،‬ﻟﺒﺎس هﺎی ﻓﺎﺧﺮ‪ ،‬ﻏﺬا و اﺷﻴﺎی زیﻨﺘﯽ ﺏ ﺮای‬
‫ﺧﻮد و ﺧﺎﻥﻮادﻩ اش ُﭘﺮ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﺟﻮاﻣﻊ اﻣﺮوزی ﭼﻴﺰی را ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﮐ ﻪ‬
‫ﻥﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺁن هﺴﺘﻨﺪ و ﻥﻪ ﺏﺪان اﺣﺘﻴﺎج دارﻥﺪ‪ ،‬ایﻦ ﺕﻮﻟﻴﺪات اﺿﺎﻓﯽ ﺧﻮد ﻣﻮﺟ ﺐ‬
‫رﮐﻮد اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺟﻮاﻣ ﻊ اﻣ ﺮوزی دم ﺏ ﻪ دم وﺳ ﺎﺉﻠﯽ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﮐ ﻪ‬
‫ﻥﻤﯽ ﺕﻮاﻥﺪ ﺏﻪ ﻣ ﺼﺮف ﺏﺮﺳ ﺎﻥﺪ‪ .‬در واﻗ ﻊ اﻣ ﺮوزﻩ ﺟﻮاﻣ ﻊ ﺏ ﻪ ﺷ ﮑﻞ ادواری دﭼ ﺎر‬
‫ﻗﺤﻄﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدﻥﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻥﺒﺎرهﺎیﺸﺎن اﻥﺒﺎﺷ ﺘﻪ از ﮐﺎﻻه ﺎی ﻏﻴﺮﻗﺎﺏ ﻞ ﻓ ﺮوش‬
‫اﺳ ﺖ‪ .‬اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﺕﺮﺕﻴ ﺐ ﻣﻮﺿ ﻊ و ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ی ﮐ ﺎر ه ﺴﺘﻨﺪ در ای ﻦ ﺣﺎﻟ ﺖ ﺏ ﺎ‬
‫یﮑ ﺪیﮕﺮ هﻤﺎهﻨ ﮓ ﻥﻴ ﺴﺘﻨﺪ ﺏﻠﮑ ﻪ ﺳ ﺎیﻪ ی اﺳ ﺮارﺁﻣﻴﺰ و ﺕﻴ ﺮﻩ ﺏ ﻴﻦ ﺁن ه ﺎ ﻗ ﺮار‬
‫ﻣﯽ ﮔﻴﺮد و ایﻦ دو را از هﻢ ﺟﺪا ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﻣﺜﺎل دیﮕﺮی یﻌﻨﯽ ﺏﻴﮑﺎری را ﮐﻪ ﺏﺮای هﻤ ﻪ ﺏ ﻪ ﺧ ﺼﻮص ﺏ ﺮای ﮐ ﺎرﮔﺮان‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﺄﻟﻪ ی ﺁﺷﻨﺎیﯽ اﺳﺖ در ﻥﻈﺮ ﮔﻴﺮیﻢ‪ .‬ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺏﺤ ﺮان‪ ،‬ﺏﻴﮑ ﺎری ﻥﻴ ﺰ‬
‫از ﻣ ﺸﮑﻼﺕﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺟﻮاﻣ ﻊ اﻣ ﺮوزی ﺏ ﺪان دﭼ ﺎر ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ای ﻦ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ﭼ ﻪ در‬
‫ﺳﻄﺢ ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﺕﺮ و ﭼﻪ در ﺳﻄﺢ ﮐﻮﭼﮏ ﺕﺮ‪ ،‬ﺏﺎ زﻥ ﺪﮔﯽ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﻣﻌﺎﺹ ﺮ ﻋﺠ ﻴﻦ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن یﺎﻓﺘﻪ ﺕﺮیﻦ و ﻣﺮﻓﻪ ﺕﺮیﻦ ﻗ ﺸﺮهﺎی ﮐ ﺎرﮔﺮی ﮐ ﻪ رد اﻋ ﻀﺎی‬
‫ﺏﻴﮑﺎر ﺧﻮد را ﻥﻴﺰ دﻥﺒﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺸﺘﻪ اﻥﺪ ﮐﻪ ﺁﻣ ﺎر اﻓ ﺮاد ﺏﻴﮑ ﺎر‪ ،‬زﻥﺠﻴ ﺮ‬
‫ﮔﺴ ﺴﺖ ﻥﺎﭘ ﺬیﺮی از ﮐ ﺎرﮔﺮاﻥﯽ را ﮐ ﻪ هﺮﺳ ﺎﻟﻪ‪ ،‬ه ﺮ ﻣﺎه ﻪ‪ ،‬و ی ﺎهﻔﺘﮕﯽ از ﮐ ﺎر‬
‫ﺏﺮﮐﻨﺎر ﻣﯽ ﺷﻮﻥﺪ ﻥﺸﺎن ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬ایﻦ ﺕﻌﺪاد دﭼﺎر ﻥﻮﺳ ﺎﻥﺎت زی ﺎدی ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد وﻟ ﯽ‬

‫‪٨٦‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫هﺮﮔﺰ ﺣﺘﯽ ﺏﺮای ﻟﺤﻈﻪ یﯽ ﺕﻌ ﺪاد ﺏﻴﮑ ﺎران ﺏ ﻪ ﺹ ﻔﺮ ﻥﻤ ﯽ رﺳ ﺪ‪ .‬ﻣﻴ ﺰان اﺳﺘﻴ ﺼﺎل‬
‫ﺟﻮاﻣ ﻊ اﻣ ﺮوزی در ﺏﺮﺧ ﻮرد ﺏ ﺎ ﺏﻴﮑ ﺎری ﮐ ﻪ ه ﻢ ﭼ ﻮن ﻣ ﺰﻣﻦ و وﺣ ﺸﺘﻨﺎﮐﯽ‬
‫ﮔﺮیﺒﺎن ﮔﻴﺮ ﺁﺷﮑﺎرﺕﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬از ﺁن ﺟﺎ ﻥﻤﺎیﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ هﻨﮕﺎم ﮔﺴﺘﺮش ﺁن‪،‬‬
‫ﻣﺮاﺟ ﻊ ﻗ ﺎﻥﻮﻥﯽ ﻥ ﺎﮔﺰیﺮ از در ﻥﻈ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ای ﻦ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻥﺪ‪ .‬ﺏﻌ ﺪ از ﻣ ﺪﺕﯽ‪،‬‬
‫ﻵ ﻣﻨﺠ ﺮ ﺏ ﻪ ﺕﻬﻴ ﻪ ی ﭘﺮﺳ ﺶ ﻥﺎﻣ ﻪ ی ﯽ‬
‫ﮔﻔﺖ و ﮔﻮ و ﻣﺸﻮرت ه ﺎی ﻣﻘ ﺎم ه ﺎ ﻣﻌﻤ ﻮ ً‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺏﺮ ﻃﺒﻖ ﺁن ﺏﺎیﺪ ﺕﻌﺪاد واﻗﻌﯽ ﺏﻴﮑﺎران ﺏ ﺮﺁورد ﮔ ﺮدد‪ .‬در واﻗ ﻊ ﺁن ه ﺎ‬
‫ﺏﻪ اﻥﺪازﻩ ﮔﻴﺮی ﻣﻴﺰان ﺟﺎری ﺏﻴﻤﺎری اﮐﺘﻔﺎ ﻣﯽ ورزﻥﺪ هﻢ ﭼﻨ ﺎن ﮐ ﻪ هﻨﮕ ﺎم ﺳ ﻴﻞ‪،‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﺁب را ﺏﺎ ﭘﻴﻤﺎﻥﻪ اﻥﺪازﻩ ﮔﻴ ﺮی ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺣ ﺪاﮐﺜﺮ ﮐ ﺎری ﮐ ﻪ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﺕﺠ ﻮیﺰ‬
‫ﻣﺴﮑﻦ اﺳﺖ )ﮐﻪ اﻟﺒﺘ ﻪ ای ﻦ اﻗ ﺪام ﻏﺎﻟﺒ ًﺎ ﺏ ﻪ ﺏﻬ ﺎی ﺏ ﺪﺕﺮ ﻥﻤ ﻮدن وﺿ ﻌﻴﺖ ﮐ ﺎرﮔﺮان‬
‫ﺷﺎﻏﻞ اﻥﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﻴﺮد( و در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ اﺛ ﺮات ﭘﺪی ﺪﻩ ﺏ ﺪون ﺁن ﮐ ﻪ ﮐﻮﺷ ﺸﯽ در ﺟﻬ ﺖ‬
‫ﻥﺎﺏﻮدی ﻣﻨﺸﺎء ﺏﻴﻤﺎری ﺹﻮرت ﺏﮕﻴﺮد ﺏﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻥﺪ‪.‬‬
‫در ﺁﻏ ﺎز ﻗ ﺮن ‪ ١٩‬ﺁن ﭘﻴ ﺎﻣﺒﺮ ﺏ ﺰرگ ﺏ ﻮرژوازی اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن یﻌﻨ ﯽ ﻋ ﺎﻟﯽ ﺟﻨ ﺎب‬
‫ﻣﺎﻟﺘﻮس ﺏﺎ اﺣﻴﺎی وﺣﺸﯽ ﮔﺮی ﺧﺎﺹﯽ ﮐﻪ ﻣﺨﺘﺺ ﺧﻮدﺷ ﺎن اﺳ ﺖ ادﻋ ﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻥ ﺪ‬
‫ﮐﻪ "اﮔﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﻥﻤﯽ ﺕﻮاﻥﺪ از ﻃﺮیﻖ رواﺏﻄﯽ ﮐﻪ اﺟﺎزﻩ ی ایﻦ ﮐ ﺎر را ﺏ ﻪ دوﻣ ﯽ‬
‫دهﻨﺪ وﺳﺎﺉﻞ ﻣﻌﻴﺸﺖ ﺧﻮد را ﻓﺮاهﻢ ﺳﺎزﻥﺪ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻥﻴﺰ ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر او ﻥﻴ ﺎزی ﻥ ﺪارد‪،‬‬
‫در ایﻦ ﺹﻮرت ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﭘﺎ ﺏﻪ ﺟﻬﺎﻥﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﮐﻪ هﻤﻪ ﺟﺰ او در ﺁن اﺷ ﺘﻐﺎل ﮐﺎﻣ ﻞ‬
‫دارﻥﺪ ﺣﻖ ادﻋﺎی ﮐﻮﭼ ﮏ ﺕ ﺮیﻦ ﻗﻄﻌ ﻪ ی ﯽ از ﻏ ﺬا ی ﺎ ﭼﻴ ﺰ دیﮕ ﺮی را ﻥ ﺪارد و در‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ای ﻦ ﺷ ﺨﺺ ﺏ ﻪ ﺟﻬ ﺎن ﻣ ﺎ ﻣﺘﻌﻠ ﻖ ﻥﻴ ﺴﺖ‪ .‬ﺏ ﺮ ﺳ ﺮ ﺳ ﻔﺮﻩ ی ﻋﻈ ﻴﻢ ﻃﺒﻴﻌ ﺖ‬
‫ﺟﺎی ﺧﺎﻟﯽ ﺏﺮای او وﺟ ﻮد ﻥ ﺪارد‪ .‬ﻃﺒﻴﻌ ﺖ ﺏ ﻪ او اﻣ ﺮ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ ﻥ ﺎﺏﻮد ﮔ ﺮدد‪ .‬اواﻣ ﺮ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺏﺎیﺪ اﺟﺮا ﺷﻮﻥﺪ‪) " .‬ﺏﺎزﻥﻮیﺴﯽ از ﻣﺘﻦ ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ( اﻟﺒﺘ ﻪ در ﺟﻮاﻣ ﻊ اﻣ ﺮوزی‬
‫"ﻣﺼﻠﺤﻴﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ" ﺏﺎ ریﺎﮐﺎری ذاﺕﯽ ﺧﻮیﺶ ﺏﻪ ﭼﻨ ﻴﻦ رک ﮔ ﻮیﯽ ﺧ ﺸﻨﯽ روی‬
‫ﺕ ﺮش ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬وﻟ ﯽ ای ﻦ اﻓ ﺮاد ﻥﻴ ﺰ ﺏ ﻪ ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎی ﺏﻴﮑ ﺎر ﮐ ﻪ ﻇ ﺎهﺮًا "اﺟﺘﻤ ﺎع‬

‫‪٨٧‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻥﻴﺎزی ﺏ ﻪ ﮐﺎرﺷ ﺎن ﻥ ﺪارد" ﺕﺠ ﻮیﺰ ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎیﻨ ﺪ ﮐ ﻪ دی ﺮ ی ﺎ زود ﺏ ﻪ ه ﺮ ﻃﺮیﻘ ﯽ ﮐ ﻪ‬

‫ﺹﻼح ﻣﯽ ﺏﻴﻨﻨ ﺪ "رﻓ ﻊ زﺣﻤ ﺖ ﮐﻨﻨ ﺪ"‪ .‬ﺁن ه ﺎ ﺏ ﺎ ﺕﻬﻴ ﻪ ی ﺁﻣ ﺎری ﮐ ﻪ ﭘ ﺎﺉﻴﻦ ﺏ ﻮدن‬
‫ﺳ ﻄﺢ ﺏﻬﺪاﺷ ﺖ‪ ،‬اﻓ ﺰایﺶ ﻣ ﺮگ و ﻣﻴ ﺮ ﺏ ﻴﻦ ﮐﻮدﮐ ﺎن و رﺷ ﺪ ﺟﻨﺎی ﺎت و ﺕﻌﺮﺿ ﺎت‬
‫ﻋﻠﻴﻪ اﻥﻮاع ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ هﺎ را در ﻃﻮل ﺏﺤﺮان هﺎ ﻥ ﺸﺎن ﻣ ﯽ ده ﺪ ﻣﻮﺿ ﻊ ﮔﻴ ﺮی ﺧ ﻮد‬
‫را در ﻗﺒﺎل ﮐﺎرﮔﺮان ﺏﻴﮑﺎر ﺁﺷﮑﺎر ﻥﻤﻮدﻩ اﻥﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎیﺴﻪ ﺏ ﻴﻦ ﺏﻴﮑ ﺎری و ﺳ ﻴﻞ ﺁﺷ ﮑﺎر ﻣ ﯽ ﺳ ﺎزد ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ ﻓﺎﺟﻌ ﻪ ه ﺎیﯽ ﺏ ﻪ ﻣﺮاﺕ ﺐ‬
‫هﻮﻟﻨ ﺎک ﺕ ﺮ از ﺏﻼه ﺎی ﻃﺒﻴﻌ ﯽ رو ﺏ ﻪ رو ه ﺴﺘﻴﻢ ﮐ ﻪ ﻣﻨﺤ ﺼﺮًا از رواﺏ ﻂ ﺹ ﺮﻓ ًﺎ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺏﻴﻦ اﻥﺴﺎن هﺎ ﻥﺎﺷﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﻴﻞ هﺎی ادواری ﮐ ﻪ ﺏﻬ ﺎر ه ﺮ ﺳ ﺎل در‬
‫ﺷﺮق ﺁﻟﻤﺎن ﻣﻮﺟﺐ ﺧﺴﺎرات ﻓﺮاواﻥﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬در ﺕﺤﻠﻴ ﻞ ﻥﻬ ﺎیﯽ ﺏ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﻏﻔﻠ ﺖ‬
‫ﮐﺎﻣ ﻞ ﺏ ﺎ از ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﺏ ﺮدن ﺷ ﻴﻮﻩ ه ﺎیﯽ ﺏ ﺮای ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮی از ﮔ ﺴﺘﺮش ﺳ ﻴﻞ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﺕﮑﻨﻮﻟ ﻮژی ﺣﺘ ﯽ در ﻣﺮاﺣ ﻞ ﮐﻨ ﻮﻥﯽ ﺕﻮﺳ ﻌﻪ ی ﺧ ﻮد وﺳ ﺎﺉﻞ ﮐ ﺎﻓﯽ ﺏ ﺮای ﻣﺮاﻗﺒ ﺖ‬
‫ﮐ ﺸﺎورزی از ﮔﺰﻥ ﺪ ﻥ ﺎﺏﻮدی ﺁن ﺕﻮﺳ ﻂ ﺁب ه ﺎی ﮐﻨﺘ ﺮل ﻥ ﺸﺪﻩ در اﺧﺘﻴ ﺎر ﻗ ﺮار‬
‫ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﺏ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮر ﻣﻬ ﺎر زدن ﺏ ﺮای ﻥﻴ ﺮوی ﺏ ﺎﻟﻘﻮﻩ‪ ،‬وﺳ ﺎﺉﻞ ﺕﮑﻨﻮﻟﻮژی ﮏ‬
‫ﻣﻌﺎﺹﺮ ﺏﺎیﺪ در ﺳﻄﺢ وﺳﻴﻊ ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﺏ ﺮدﻩ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺏ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت دیﮕ ﺮ ﻃ ﺮح ﻋﻈﻴﻤ ﯽ‬
‫ﺏﺮای ﮐﻨﺘﺮل ﺁب هﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪ یﯽ ﻣﺒﻨﯽ ﺏﺮ ﺏﺎزﺳﺎزی ﻣﻨﻄﻘ ﻪ ی ﺧﻄ ﺮ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻘ ﻞ ﮐ ﺮدن‬
‫ﻣ ﺰارع و ﭼﺮاﮔ ﺎﻩ ه ﺎ ﺏ ﻪ ﺟ ﺎی ﻣﻨﺎﺳ ﺐ‪ ،‬ﺳ ﺎﺧﺘﻦ ﺳ ﺪ و ﻣ ﺎﻥﻊ و ﺕﻨﻈ ﻴﻢ ﺣﺮﮐ ﺖ‬
‫رودﺧﺎﻥﻪ هﺎ ﺏﺎیﺪ اﻥﺠﺎم ﭘﺬیﺮد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ اﺹﻼﺣﺎﺕﯽ ﺏﻪ دو دﻟﻴﻞ ﺹﻮرت ﻥﮕﺮﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫او ًﻻ ﺳﺮﻣﺎیﻪ ی ﺧﺼﻮﺹﯽ و دوﻟﺖ‪ ،‬ه ﻴﭻ ﮐ ﺪام اهﻤﻴﺘ ﯽ ﺏ ﺮای ﺕ ﺄﻣﻴﻦ ﻣﺨ ﺎرج ﻻزم‬
‫ﻗﺎﺉﻞ ﻥﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺛﺎﻥﻴ ًﺎ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﻣﺨﺎرج ایﻦ ﻃﺮح ﻋﻈﻴﻢ ﻓﺮاهﻢ ﮔﺮدد ﻣﻬﻢ ﺕ ﺮیﻦ ﻣﻮاﻥ ﻊ‬
‫یﻌﻨﯽ ﺣﻖ ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ هﺎی ﮔﻮﻥﺎﮔﻮن ﺏﺮ اراﺿﯽ وﺳﻴﻊ ﻣ ﺬﮐﻮر وﺟ ﻮد ﺧﻮاهﻨ ﺪ داﺷ ﺖ‪.‬‬
‫در هﺮ ﺣﺎل وﺳﺎﺉﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻄﺮ ﺳﻴﻞ و ﻣﻬﺎر زدن ﺏﺮ ﺁب هﺎی ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺣﺘ ﯽ اﮔ ﺮ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻥﮕﻴﺮﻥ ﺪ در ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ی ﻣ ﺎ ﻣﻮﺟ ﻮد ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ هﻤ ﻴﻦ‬

‫‪٨٨‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺟﻮاﻣﻊ هﻨﻮز ﺷﻴﻮﻩ ی درﻣﺎن ﺏﻴﮑﺎری را ﻥﻴﺎﻓﺘﻪ اﻥﺪ‪ .‬ﺏ ﺎر دیﮕ ﺮ ﺏﺎی ﺪ ﻣﺘ ﺬﮐﺮ ﺷ ﻮیﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺏﻴﮑﺎری ﺹﺮﻓ ًﺎ ﻣﺤﺼﻮل رواﺏﻂ اﻗﺘﺼﺎدی ﺏ ﻴﻦ اﻥ ﺴﺎن هﺎﺳ ﺖ واز ه ﻴﭻ ﻗ ﺎﻥﻮﻥﯽ‬
‫در ﻃﺒﻴﻌﺖ هﻴﭻ ﻥﻴﺮوی ﻓﻴﺰیﮑﯽ و یﺎ ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ ﻥﺎﺷ ﯽ ﻥﻤ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ‬
‫ﻣﺎ ﺏﺎر دیﮕﺮ ﺏﺎ یﮏ ﻣﻌﻤﺎی اﻗﺘﺼﺎدی رو ﺏﻪ رو ﺷ ﺪﻩ ای ﻢ‪ ،‬ﺏ ﺎ ﭘﺪی ﺪﻩ ی ﯽ رو ﺏ ﻪ رو‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ایﻢ ﮐﻪ هﻴﭻ ﮐﺲ ﻋﻤ ﺪﺕ ًﺎ و ﺁﮔﺎهﺎﻥ ﻪ ﺧﻮاﺳ ﺘﺎر ﺁن ﻥﻴ ﺴﺖ‪ ،‬وﻟ ﯽ ﺏ ﺎ وﺟ ﻮد ای ﻦ‬
‫هﻢ ﭼ ﻮن ﭘﺪی ﺪﻩ ه ﺎی ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر ﻣ ﻨﻈﻢ اﺕﻔ ﺎق ﻣ ﯽ اﻓﺘ ﺪ و ه ﻢ ﭼ ﻮن ﺏﻠﻴ ﻪ ی ﯽ‬
‫ﺟﻮاﻣﻊ اﻥﺴﺎﻥﯽ را درﺏﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻥﻴﺎز داریﻢ ﺏﻪ ﭼﻨﻴﻦ وﻗﺎیﻊ ﺕﮑﺎن دهﻨﺪﻩ ی روزﻣﺮﻩ ی زﻥﺪﮔﯽ ﻣﺎﻥﻨﺪ ﺏﺤ ﺮان و‬
‫ﺏﻴﮑﺎری ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺏﻪ ﻥﻈﺮ ﻋﻤﻮم ﻣ ﺮدم وﻗ ﺎیﻊ و ﺏﻼه ﺎی ﻏﻴﺮﻣﻌﻤ ﻮﻟﯽ و ﺧ ﺎرج از‬
‫ﺣ ﻮادث روز اﺳ ﺖ‪ ،‬اﺷ ﺎرﻩ ﮐﻨ ﻴﻢ‪ .‬ﺣ ﺎل ﺏ ﻪ ﺏﺮرﺳ ﯽ ﻋ ﺎدی ﺕ ﺮیﻦ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی زﻥ ﺪﮔﯽ‬
‫روزﻣﺮﻩ ﮐﻪ ه ﺰاران ﺏ ﺎر در ﺟﺮی ﺎن ﻥﻮﺳ ﺎﻥﺎت ﻗﻴﻤ ﺖ ﮐﺎﻻه ﺎ در ه ﺮ ﮐ ﺸﻮری ﭘﺪی ﺪ‬
‫ﻣ ﯽ ﺁی ﺪ ﻣ ﯽ ﭘ ﺮدازیﻢ‪ .‬ه ﺮ ﮐ ﺲ ﺏ ﻪ ﺧ ﻮﺏﯽ ﻣ ﯽ داﻥ ﺪ ﮐ ﻪ ﻗﻴﻤ ﺖ ﮐﺎﻻه ﺎ اﻣ ﺮ ﺛﺎﺏ ﺖ و‬
‫ﻼ "ﺏ ﺮﻋﮑﺲ ﺕﻘﺮیﺒ ًﺎ" ه ﺮ روز و ی ﺎ ﺣﺘ ﯽ ه ﺮ ﺳ ﺎﻋﺖ‬
‫ﻥﺎﻣﺘﻐﻴﺮی ﻥﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺏﻠﮑﻪ ﮐﺎﻣ ً‬
‫ﻗﻴﻤ ﺖ ه ﺎ ﺕﻐﻴﻴ ﺮ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬ه ﺮ روزﻥﺎﻣ ﻪ ی ﯽ را ﮐ ﻪ ﺏ ﺮداریﻢ و ﺏ ﻪ ﺹ ﻔﺤﻪ ی ﻥ ﺮخ‬
‫ﮐﺎﻻهﺎ ﻥﻈﺮ ﺏﻴﻔﮑﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻥﻮﺳ ﺎﻥﺎت ﻗﻴﻤ ﺖ ﮐﺎﻻه ﺎ را در ﻃ ﯽ روز ﮔﺬﺷ ﺘﻪ ﺧ ﻮاهﻴﻢ دی ﺪ‪.‬‬
‫ﻼ ﺧﻮاهﻴﻢ دیﺪ ﻗﻴﻤ ﺖ ﮔﻨ ﺪم ﺹ ﺒﺢ ﮐﻤﺘ ﺮ‪ ،‬ﺣ ﻮاﻟﯽ ﻇﻬ ﺮ ﮐﻤ ﯽ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ و ﺏﻌ ﺪازﻇﻬﺮ‬
‫ﻣﺜ ً‬
‫ﺏﺎز هﻢ ﺏﺎﻻﺕﺮ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺕﻐﻴﻴﺮ ﻗﻴﻤﺘ ﯽ را در ﻣ ﻮرد ﻣﺤ ﺼﻮﻻت دیﮕ ﺮ ﻥﻈﻴ ﺮ‬
‫ﻣﺲ‪ ،‬ﺁهﻦ‪ ،‬ﺷﮑﺮ‪ ،‬اﻥﮕ ﻮر و روﻏ ﻦ ﻥﻴ ﺰ ﺧ ﻮاهﻴﻢ دی ﺪ‪ .‬ﺳ ﻬﺎم ﮐﺎرﺧﺎﻥﺠ ﺎت ﺹ ﻨﻌﺘﯽ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻥﻴﺰ‪ -‬ﭼﻪ ﺁن هﺎیﯽ ﮐﻪ دارای ﺳﻨﺪ ﻗﺮﺿﻪ ی دوﻟﺘ ﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ و ﭼ ﻪ ﺁن ه ﺎیﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺳﻨﺪ ﻗﺮﺿﻪ ی ﺧﺼﻮﺹﯽ دارﻥ ﺪ‪ -‬دﭼ ﺎر ﭼﻨ ﻴﻦ ﻥﻮﺳ ﺎﻥﺎﺕﯽ ﻣ ﯽ ﮔﺮدﻥ ﺪ‪ .‬ﻥﻮﺳ ﺎﻥﺎت‬
‫ﻗﻴﻤﺖ هﺎ در زﻥ ﺪﮔﯽ اﻗﺘ ﺼﺎدی اﻣ ﺮی ﻃﺒﻴﻌ ﯽ‪ ،‬روزﻣ ﺮﻩ و ﻻیﻨﻘﻄ ﻊ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏ ﻪ دﻟﻴ ﻞ‬
‫هﻤ ﻴﻦ ﺕﻐﻴﻴ ﺮ ﻗﻴﻤ ﺖ هﺎﺳ ﺖ ﮐ ﻪ وﺿ ﻌﻴﺖ ﻣ ﺎﻟﯽ ﺹ ﺎﺣﺒﺎن ﮐﺎﻻه ﺎ ﻥﻴ ﺰ روز ﺏ ﻪ روز‬

‫‪٨٩‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫و ﺳ ﺎﻋﺖ ﺏ ﻪ ﺳ ﺎﻋﺖ ﻋ ﻮض ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬اﮔ ﺮ ﻗﻴﻤ ﺖ ﭘﻨﺒ ﻪ اﻓ ﺰایﺶ یﺎﺏ ﺪ ﺕﺠ ﺎر و‬

‫ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ داراﻥﯽ ﮐﻪ در ایﻦ ﺏﺨﺶ ﺳﺮﻣﺎیﻪ ﮔﺬاری ﮐ ﺮدﻩ ی ﺎ دارای ذﺧ ﺎﺉﺮی ه ﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺛﺮوت زیﺎدی ﺏ ﻪ ﺟﻴ ﺐ ﻣ ﯽ زﻥﻨ ﺪ‪ .‬اﮔ ﺮ ﻗﻴﻤ ﺖ ﭘﻨﺒ ﻪ ﮐ ﺎهﺶ یﺎﺏ ﺪ‪ ،‬ﺛ ﺮوت ﺁن ه ﺎ ﻥﻴ ﺰ‬
‫ﮐﻤﺘﺮ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﻴﻤ ﺖ ﻣ ﺲ ﺏ ﺎﻻ ﺏ ﺮود ﺳ ﻬﺎم داران ﻣﻌ ﺎدن ﻣ ﺲ ﺛﺮوﺕﻤﻨ ﺪﺕﺮ‬
‫ﻣ ﯽ ﮔﺮدﻥ ﺪ و اﮔ ﺮ ﭘ ﺎﺉﻴﻦ رود ﺁن ه ﺎ ﻥﻴ ﺰ ﺛ ﺮوت ﺧ ﻮد را از دﺳ ﺖ ﺧﻮاهﻨ ﺪ داد‪.‬‬
‫ﺏﻨ ﺎﺏﺮایﻦ ﺹ ﺮﻓ ًﺎ ﺏ ﻪ ﺧ ﺎﻃﺮ ﻥﻮﺳ ﺎن ﻗﻴﻤ ﺖ ه ﺎ ﮐ ﻪ ﺧ ﻮد ﻥﺎﺷ ﯽ از ﭼﮕ ﻮﻥﮕﯽ ﻣﺒﺎدﻟ ﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﺷ ﺨﺎص ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥﻨ ﺪ در ﻋ ﺮض ﭼﻨ ﺪ ﺳ ﺎﻋﺖ ﻣﻴﻠﻴ ﻮﻥﺮ و ی ﺎ ﻓﻘﻴ ﺮ ﺷ ﻮﻥﺪ ﮐ ﻪ‬
‫اﻟﺒﺘ ﻪ ﮐﻼهﺒ ﺮداری و ﺳ ﻔﺘﻪ ﺏ ﺎزی ﺏﺮاﺳ ﺎس هﻤ ﻴﻦ ﻣﮑ ﺎﻥﻴﺰم اﺳ ﺖ‪ .‬ﻣﺎﻟ ﮏ ﻗ ﺮون‬
‫وﺳﻄﯽ ﺏﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮﺏﯽ یﺎ ﺏﺪی ﻣﺤﺼﻮل ﺏﻮد ﮐﻪ ﺛﺮوﺕﻤﻨﺪ و یﺎ ﻓﻘﻴﺮ ﻣﯽ ﮔﺸﺖ و ی ﺎ‬
‫از ﻣﺘﺪاول ﺕﺮیﻦ و ﻣﻄﻠﻮب ﺕﺮیﻦ ﺷﻴﻮﻩ یﻌﻨﯽ ﺕﺤﺖ ﻓ ﺸﺎر ﻗ ﺮار دادن رﻋﺎی ﺎی ﺧ ﻮد‬
‫از ﻃﺮیﻖ اﺿﺎﻓﻪ ﻥﻤﻮدن ﺏﻪ ﺳﺎﻋﺎت ﮐﺎر و ﺏﺎﺟﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﺮدﻩ ﺏﺮ‬
‫ﺛﺮوت ﺧﻮد ﻣﯽ اﻓﺰود و یﺎ ﺷﻮاﻟﻴﻪ ی راهﺰن ﺁن زﻣﺎن اﮔﺮ ﺏ ﻪ ﻣ ﺴﺎﻓﺮیﻦ ﺛﺮوﺕﻤﻨ ﺪ‬
‫ﺷﺒﻴﺨﻮن ﻣﯽ زد اﻣﮑﺎن ﺛﺮوﺕﻤﻨﺪ ﺷﺪن ﻣﯽ داﺷﺖ‪ .‬اﻣﺮوزﻩ ﺏﻌ ﻀﯽ اﺷ ﺨﺎص ﺏ ﺪون‬
‫ﺁن ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺕﺮیﻦ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﺏﻪ اﻥﮕﺸﺖ ﺧﻮد ﺏﺪهﻨﺪ‪ ،‬ﺏﺪون ﺁن ﮐ ﻪ ﺕﻐﻴﻴ ﺮی در‬
‫ﭘﺪی ﺪﻩ ه ﺎی ﻃﺒﻴﻌ ﺖ ﺹ ﻮرت ﭘ ﺬیﺮد و ﺏ ﺪون ﺁن ﮐ ﻪ ﺁﺷ ﮑﺎرا ﺟﻴ ﺐ ﮐ ﺴﯽ را ﺏﺰﻥﻨ ﺪ‬
‫ﺛﺮوﺕﻤﻨﺪ و یﺎ ﻓﻘﻴﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻥﺪ‪ .‬ﻥﻮﺳﺎﻥﺎت ﻗﻴﻤﺖ هﺎ ﻣﺎﻥﻨﺪ ﺣﺮﮐ ﺎت اﺳ ﺮاﺁﻣﻴﺰی ﮐ ﻪ از‬
‫ورای ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺕﻮﺳﻂ ﻥﻴﺮوی ﻥﺎﺷﻨﺎس هﺪایﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﻮﺟﺐ ﺕﻐﻴﻴﺮات و ﻥﻮﺳ ﺎﻥﺎت‬
‫ﻣﺪاوم در ﺕﻮزیﻊ ﺛﺮوت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬ای ﻦ ﺣﺮﮐ ﺖ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺕﻐﻴﻴ ﺮات درﺟ ﻪ ی‬
‫ﻓ ﺸﺎر اﺕﻤ ﺴﻔﺮ ﺏ ﺮ روی ﻓ ﺸﺎرﺳﻨﺞ و ی ﺎ ﺕﻐﻴﻴ ﺮات ﺣ ﺮارت ﺏ ﺮ روی دﻣﺎﺳ ﻨﺞ ﻗﺎﺏ ﻞ‬
‫ﻣ ﺸﺎهﺪﻩ ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺏ ﺎ وﺟ ﻮد ای ﻦ ﻓﺮاﻣ ﻮش ﻥﻤ ﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ ﮐ ﻪ ﻗﻴﻤ ﺖ ﮐﺎﻻه ﺎ و ﺕﻐﻴﻴ ﺮات‬
‫ﺁن هﺎ ﺏﻪ ﻃﻮر ﻣ ﺸﺨﺺ ﻥﺎﺷ ﯽ از اﻋﻤ ﺎل اﻥ ﺴﺎﻥﯽ و ﻥ ﻪ ﺟ ﺎدوی ﺳ ﻴﺎﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺧ ﻮد‬
‫اﻥﺴﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺏﺎ دﺳﺖ هﺎی ﺧﻮد ﺏﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐﺎﻻ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺳﭙﺲ ﻗﻴﻤ ﺖ ﺁن ه ﺎ را‬

‫‪٩٠‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺕﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ در ایﻦ ﻓﺮایﻨﺪ ﻣﺴﺎﺉﻠﯽ ﺏﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ ﺁیﺪ ﮐ ﻪ ﺧﻮاﺳ ﺘﻪ ی ﻗﻠﺒ ﯽ‬
‫و ﻋﻤﻮﻣﯽ او ﻥﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد ﮐ ﻪ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت‪ ،‬ه ﺪف و ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ی ﻓﻌﺎﻟﻴ ﺖ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی اﻥﺴﺎن ﺏﺎز در ﺕﻀﺎد ﻥﺎهﻨﺠﺎری ﺏﺎ یﮑﺪیﮕﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻥﺪ‪.‬‬
‫ﭼﮕﻮﻥﻪ ایﻦ اﻣﺮ اﺕﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ؟ ﮐﺪام ﻗﻮاﻥﻴﻨﯽ ﺏﺪون ﺧﻮاﺳﺖ ﻗﻠﺒ ﯽ اﻥ ﺴﺎن ﭼﻨ ﻴﻦ‬
‫ﻥﺘ ﺎیﺞ ﻏﺮیﺒ ﯽ از ﻓﻌﺎﻟﻴ ﺖ اﻗﺘ ﺼﺎدی وی را ﺏ ﻪ وﺟ ﻮد ﻣ ﯽ ﺁورﻥ ﺪ؟ ﻓﻘ ﻂ ﺏ ﺎ ﺏﺮرﺳ ﯽ‬
‫ﻋﻠﻤﯽ ﻗﺎدر ﺏﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮیﯽ ایﻦ ﻣﺴﺎﺉﻞ ﺧ ﻮاهﻴﻢ ﺏ ﻮد‪ .‬ﺿ ﺮورت ﺣ ﻞ ﭼﻨ ﻴﻦ ﻣﻌﻤ ﺎیﯽ‬
‫از ﻃﺮیﻖ ﺕﺤﻘﻴﻖ ﺟﺪی و ﻣﻘﺎیﺴﻪ‪ ،‬ﺕﺤﻠﻴﻞ و اﻥﺪی ﺸﻴﺪن ﻋﻤﻴ ﻖ و ﺿ ﺮورت ﺏﺮرﺳ ﯽ‬
‫رواﺏﻂ ﭘﻨﻬﺎﻥﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺏﺮوز ایﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﮐﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدی اﻥﺴﺎن ﺏﺎ ﻥﻴﺎت‪ ،‬ﺏﺎ‬
‫ﻼ ﻣﺴﺠﻞ ﮔﺸﺘﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏ ﺪیﻦ‬
‫ارادﻩ و ﺳﺨﻦ ﮐﻮﺕﺎﻩ ﺏﺎ ﺁﮔﺎهﯽ او ﺕﻄﺒﻴﻖ ﻥﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﮐﺎﻣ ً‬
‫ﺕﺮﺕﻴ ﺐ ﻣ ﺴﺎﺉﻠﯽ ﮐ ﻪ ﻣﻮﺿ ﻮع ﺕﺤﻘﻴ ﻖ ﻋﻠﻤ ﯽ اﺳ ﺖ ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﻥﻘ ﺼﺎن ﺁﮔ ﺎهﯽ در‬
‫زﻥﺪﮔﯽ اﻗﺘﺼﺎدی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺕﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد و ﺏﺪیﻦ ﺷﮑﻞ ﻣ ﺎ ﺏ ﻪ ﻋﻠ ﺖ ﭘﺪی ﺪ ﺁﻣ ﺪن ﻋﻠ ﻢ‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﭘﯽ ﻣﯽ ﺏﺮیﻢ‪.‬‬
‫دارویﻦ در ﺳﻔﺮﻥﺎﻣﻪ ی ﺧﻮیﺶ در ﻣﻮرد ﺳﺮخ ﭘﻮﺳﺘﺎن ﺳﺎﮐﻦ ﺕﻴﺮادﻟﻔﻴﮕﻮ‪ ٥١‬در‬
‫دﻣﺎﻏﻪ ی ﺟﻨﻮﺏﯽ ﺁﻣﺮیﮑﺎی ﺟﻨﻮﺏﯽ ﭼﻨﻴﻦ ﺕﻮﺿﻴﺢ ﻣﯽ دهﺪ‪:٥٢‬‬
‫ﺁن هﺎ اﻏﻠﺐ از ﻗﺤﻄﯽ رﻥﺞ ﻣﯽ ﺏﺮﻥﺪ‪ ،‬ﻣﻦ از ﺁﻗﺎی ﻟﻮﮐﻪ‪ ٥٣‬در ﺷ ﮑﺎر ﺧ ﻮک ﺁﺏ ﯽ‬
‫ﻣﻬﺎرت دارد و ﺏﺎ ﺏﻮﻣﻴﺎن ای ﻦ ﮐ ﺸﻮر ﻥﻴ ﺰ از ﻥﺰدی ﮏ ﺁﺷﻨﺎﺳ ﺖ در ﻣ ﻮرد وﺿ ﻌﻴﺖ‬
‫یﮏ دﺳﺘﻪ ی ‪ ١٥٠‬ﻥﻔﺮی ﺏﻮﻣﻴﺎن ﮐﻪ در ﺳﺎﺣﻞ ﻏﺮﺏﯽ ایﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ زﻥﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‬
‫و اﻏﻠ ﺐ ﺏ ﺴﻴﺎر ﻥ ﺎﺕﻮان ﺏ ﻮدﻩ و از ﻟﺤ ﺎظ ﺕﻐﺬی ﻪ در وﺿ ﻊ ﺏ ﺪی ﺏ ﻪ ﺳ ﺮ ﻣ ﯽ ﺏﺮﻥ ﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ دﻗﻴﻖ و ﺏﺎورﻥﮑﺮدﻥﯽ ﺷﻨﻴﺪم‪ .‬واﻗﻌ ﻪ از ای ﻦ ﻗ ﺮار ﺏ ﻮد ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﺏﺎده ﺎی‬
‫ﺕﻨ ﺪ ﻣ ﺪاوم زﻥ ﺎن ﻗﺒﻴﻠ ﻪ ﻥﻤ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺴﺘﻨﺪ از ﺹ ﺨﺮﻩ ه ﺎی اﻃ ﺮاف ﻣﺤ ﻞ زﻥ ﺪﮔﯽ ﺧ ﻮد‬

‫‪Tirradelfuego -٥١‬‬
‫‪ -٥٢‬داروﻳﻦ‪ ،‬ﺳﻔﺮ ﺳﮓ ﭘﺎﮐﻮﺕﺎﻩ‪ ،‬ﻥﻴﻮﻳﻮرک‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،١٩٠٩‬ص ‪.٢٢٩‬‬
‫‪Low -٥٣‬‬

‫‪٩١‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺹ ﺪف ﺟﻤ ﻊ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ی ﮏ روز ﺹ ﺒﺢ دﺳ ﺘﻪ ی ﮐ ﻮﭼﮑﯽ از ﻣ ﺮدان ﭼﻨ ﺎن ﮐ ﻪ ﺏﻌ ﺪًا‬

‫ﺏﻘﻴ ﻪ ی ﺳ ﺮخ ﭘﻮﺳ ﺘﺎن ﺏ ﺮایﻢ ﺕﻮﺿ ﻴﺢ دادﻥ ﺪ‪ -‬ﻋ ﺎزم ی ﮏ ﺳ ﻔﺮ ﭼﻬ ﺎر روزﻩ ﺏ ﺮای‬
‫یﺎﻓﺘﻦ ﻏﺬا ﺷﺪﻥﺪ‪ .‬هﻨﮕﺎم ﺏﺎزﮔﺸﺖ وﻗﺘﯽ ﺁﻗﺎی ﻟﻮ ﺏﻪ دیﺪن ﺁن هﺎ ﻣﯽ رود‪ ،‬ﺁن هﺎ را‬
‫ﺏﻪ ﺷﺪت ﺧﺴﺘﻪ ﻣﯽ یﺎﺏﺪ‪ .‬هﺮ ﮐﺪام از ﺁن هﺎ ﻗﻄﻌﻪ ی ﻣﺮﺏﻊ ﺷﮑﻞ ﺏﺰرﮔ ﯽ از ﭼﺮﺏ ﯽ‬
‫ﻥﻬﻨ ﮓ ﻓﺎﺳ ﺪی ﺏ ﺎ ﺳ ﻮراﺧﯽ در ﻣﻴ ﺎن‪ ،‬ﮐ ﻪ ﺳ ﺮهﺎی ﺧ ﻮد را از ﺁن ﺏﻴ ﺮون ﺁوردﻩ‬
‫ﺏﻮدﻥ ﺪ ﺣﻤ ﻞ ﻣ ﯽ ﮐﺮدﻥ ﺪ‪ .‬ﺏ ﺎ ای ﻦ ﻗﻴﺎﻓ ﻪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﺷ ﺒﻴﻪ ﮔ ﺸﻮهﺎیﯽ ﺏﻮدﻥ ﺪ ﮐ ﻪ ردا )ی ﺎ‬
‫ﭘ ﺎﻥﭽﻮ( ﺏ ﺮ ﺕ ﻦ دارﻥ ﺪ‪ .‬ﺏ ﻪ ﻣﺤ ﺾ ای ﻦ ﮐ ﻪ ای ﻦ ﭼﺮﺏ ﯽ ه ﺎ ﺏ ﻪ ﮐﻠﺒ ﻪ ﺁوردﻩ ﺷ ﺪ‪،‬‬
‫ﭘﻴﺮﻣﺮدی ﺷﺮوع ﺏﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﮐﺮدن ﺁن ﮐﺮد و هﻢ ﭼﻨﺎن ﮐﻪ ﻏﺮﻏ ﺮ ﻣ ﯽ ﮐ ﺮد در‬
‫ﻋﺮض یﮏ دﻗﻴﻘﻪ ﺁن هﺎ را ﺳﺮخ ﮐﺮد و ﺏ ﻴﻦ اﻓ ﺮاد ﮔﺮﺳ ﻨﮕﯽ ﮐ ﺸﻴﺪﻩ ﮐ ﻪ ﻃ ﯽ ای ﻦ‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ در ﺳﮑﻮت ﮐﺎﻣﻞ ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﺏﻮدﻥﺪ ﺕﻘﺴﻴﻢ ﻥﻤﻮد‪".‬‬
‫ایﻦ یﮑﯽ از اﺷﮑﺎل زﻥﺪﮔﯽ اﺏﺘﺪایﯽ ﺕﺮیﻦ اﻥﺴﺎن هﺎ در ﺟﻬ ﺎن اﺳ ﺖ‪ .‬ﻣﺤ ﺪودﻩ ی‬
‫ارادﻩ و ﻥﻘ ﺸﻪ ری ﺰی ﺁﮔﺎهﺎﻥ ﻪ ی ﺁن ه ﺎ ﮐ ﻪ در زﻥ ﺪﮔﯽ اﻗﺘ ﺼﺎدی اﻓ ﺮاد اﻣﮑ ﺎن‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭘﻴ ﺪا ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ هﻨ ﻮز ﺏ ﺴﻴﺎر ﺕﻨ ﮓ و ﺏﺎری ﮏ اﺳ ﺖ‪ .‬اﻥ ﺴﺎن در ای ﻦ ﻣﺮﺣﻠ ﻪ‬
‫هﻨﻮز ﺏﻪ ﺷﺪت از داﻣﺎن ﻣﺎدر ﻃﺒﻴﻌ ﺖ ﺁویﺨﺘ ﻪ و واﺏ ﺴﺘﮕﯽ ﻣﻄﻠ ﻖ ﺏ ﻪ ارادﻩ ی ﺁن‬
‫دارد‪ .‬ﺏﺎ وﺟ ﻮد ﺕﻨﮕ ﯽ ﻣﺤ ﺪودﻩ ی ﻋﻤ ﻞ‪ ،‬ای ﻦ اﺟﺘﻤ ﺎع ﮐﻮﭼ ﮏ ‪ ١٥٠‬ﻥﻔ ﺮی دارای‬
‫ﻃﺮح و ﻥﻘﺸﻪ یﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻞ ارﮔﺎﻥﻴﺰم اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﺁن را ﺳ ﺎزﻣﺎن ﻣ ﯽ ده ﺪ‪ .‬ﻓ ﺮاهﻢ‬
‫ﺁوردن ﺁذوﻗﻪ ﺏﺮای رﻓﺎﻩ ﺁﺕﯽ‪ ،‬اﺏﺘﺪا ﺷﮑﻞ ﻥﮑﺒﺖ ﺏﺎر ﺕﻬﻴﻪ ی ﭼﺮﺏﯽ ﻥﻬﻨ ﮓ ﻓﺎﺳ ﺪی‬
‫را ﮐﻪ در ﺟ ﺎیﯽ ﻣﺨﻔ ﯽ ﺏ ﻮد ﺏ ﻪ ﺧ ﻮد ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد‪ .‬اﻣ ﺎ هﻤ ﻴﻦ ذﺧﻴ ﺮﻩ ی ﻏ ﺬایﯽ ﻃﺒ ﻖ‬
‫ﻣﺮاﺳﻢ ﺏﻪ ﺧﺼﻮﺹﯽ ﺏﻴﻦ هﻤﻪ ی اﻋ ﻀﺎی ﻗﺒﻴﻠ ﻪ ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﮔ ﺸﺖ‪ .‬ﺣﺘ ﯽ ﮐ ﺎر ﺕﻬﻴ ﻪ ی‬
‫ﻏﺬا ﻥﻴﺰ ﺕﺤﺖ رهﺒﺮی ﺁﮔﺎهﺎﻥﻪ یﯽ ﺹﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺏﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺎل اﻗﺘﺼﺎد ﺏﺮدﻩ داری دوران ﺏﺎﺳﺘﺎن را ﮐ ﻪ در واﻗ ﻊ ﺏ ﻪ ﺧ ﻮدی ﺧ ﻮد ﺕ ﺸﮑﻴﻞ‬
‫یﮏ "ﺟﻬﺎن ﺧﺮد" را ﻣ ﯽ داد در ﻥﻈ ﺮ ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮیﻢ‪ .‬در ﺏﺮرﺳ ﯽ ای ﻦ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ﻣ ﺎ ﺏ ﻪ‬

‫‪٩٢‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻥﺎﺏﺮاﺏﺮی هﺎی ﻋﻈﻴﻢ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺏﺮ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺧﻮرد‪ .‬ﻓﻘ ﺮ ﺟﻮاﻣ ﻊ اﺏﺘ ﺪایﯽ ﺟ ﺎی ﺧ ﻮد‬
‫را ﺏﻪ ﻣﺎزادی از ﺛﻤ ﺮﻩ ی ﮐ ﺎر اﻥ ﺴﺎﻥﯽ دادﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﮐ ﺎر ﻓﻴﺰیﮑ ﯽ ه ﺮ ﭼ ﻪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ و‬
‫ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﺧ ﺎص ی ﮏ ﻃﺒﻘ ﻪ و ﺏﻴﮑ ﺎری و ﺧ ﻮش ﮔ ﺬراﻥﯽ ﻥ ﺼﻴﺐ ﻋ ﺪﻩ ی دیﮕ ﺮی از‬
‫اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺟﺰء ﻣﺎیﻤﻠﮏ ﺷﺨ ﺼﯽ اﻓ ﺮادی ﮐ ﻪ‬
‫ﮐﺎر ﻥﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺣﺘﯽ ایﻦ راﺏﻄ ﻪ ی ﺏ ﺮدﻩ و ارﺏ ﺎب ﻣﻨﺠ ﺮ ﺏ ﻪ ﭘﻴ ﺪایﺶ‬
‫ﻥﻮﻋﯽ اﻗﺘﺼﺎد‪ ،‬ﻓﺮایﻨﺪ ﮐﺎر و ﺕﻮزیﻊ ﺳﺎزﻣﺎن یﺎﻓﺘﻪ و از ﻗﺒﻞ ﻃﺮح ﺷ ﺪﻩ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪.‬‬
‫در ایﻦ ﻥﻈﺎم ارادﻩ ی ﺳ ﻠﻄﻪ ﺟ ﻮی ارﺏ ﺎب اﺳ ﺎس ﻥﻈ ﺎم و ﺷ ﻼق ﮐ ﺎرﮔﺰار ارﺏ ﺎب‪،‬‬
‫ﻣﺠﺮی ﺁن اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻥﻈ ﺎم ﻓﺌ ﻮداﻟﯽ ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﯽ‪ ،‬ﺳ ﺎزﻣﺎن زﻥ ﺪﮔﯽ اﻗﺘ ﺼﺎدی از هﻤ ﺎن اﺏﺘ ﺪا‬
‫اﺷﮑﺎل ﺳﻨﺘﯽ ﮐﺎر ﺕﻘﺴﻴﻢ ﺷ ﺪﻩ را ﮐ ﻪ ﻥﻘ ﺸﻪ و ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﮐ ﺎر و وﻇ ﺎیﻒ و ﺣﻘ ﻮق ه ﺮ‬
‫ﮐﺲ ﺏﻪ ﻃﻮر واﺿﺢ و ﺹﺮیﺢ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺏﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺁﺳ ﺘﺎﻥﻪ ی‬
‫ﻼ ﻥﻴ ﺰ از ﺁن ﺹ ﺤﺒﺖ ﺷ ﺪ‬
‫ایﻦ ﻋﺼﺮ از ﺕﺎریﺦ ﺏﺸﺮی ﻣ ﺎ ﺏ ﺎ ﺳ ﻨﺪ ﺏ ﺎ ارزﺷ ﯽ ﮐ ﻪ ﻗ ﺒ ً‬
‫یﻌﻨﯽ ﮐﺘﺎب "ﻗﻮاﻥﻴﻨﯽ در ﻣﻮرد ﺕﻴﻮل داران" رو ﺏﻪ رو ﻣﯽ ﺷ ﻮیﻢ‪ .‬ای ﻦ اﺛ ﺮ هﻨ ﻮز‬
‫ﺳ ﺮ ﺧﻮﺷ ﯽ و ﺷ ﺎدی و ﺧ ﻮش ﮔ ﺬراﻥﯽ ﻓﺮاواﻥ ﯽ را در ﭘﺮﺕ ﻮ ﻟ ﺬات ﺟ ﺴﻤﯽ ﺕﺒﻠﻴ ﻎ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ از ﻥﻈﺮ ایﻦ ﮐﺘﺎب ﺕﻨﻬﺎ هﺪف زﻥﺪﮔﯽ اﻗﺘﺼﺎدی ارﺿﺎی هﻤﺎن اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﭘﺎیﺎن ﻣﺮﺣﻠﻪ ی ﻓﺌﻮداﻟﻴﺰم در ﺕﺎریﺦ ﻣﺎ ﺏﺎ ﻗﻮاﻥﻴﻦ ﮐﺎر و ﭘﺮداﺧﺖ ﺏﺎج ﮐ ﻪ‬
‫ﺕﻮﺳﻂ ارﺏﺎﺏﺎن ﺣﺮیﺺ ﻓﺌﻮدال ﺏﻪ رﻋﺎیﺎ ﺕﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ ،‬رو ﺏ ﻪ رو ﻣ ﯽ ﺷ ﻮیﻢ‪.‬‬
‫ایﻦ ﻗﻮاﻥﻴﻦ ﻣﻨﺠﺮ ﺏﻪ ﺏﺮوز ﺟﻨﮓ هﺎی دهﻘﺎﻥﯽ در ﻗﺮن ﭘﻨﺠﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد و ه ﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ‬
‫ﻣﻘﺮرات ﻓﻮق ﺏﺎ رﺳ ﺎﻥﺪن وﺿ ﻌﻴﺖ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ دهﻘﺎﻥ ﺎن ﻓﺮاﻥ ﺴﻮی ﺕ ﺎ ﺣ ﺪ ﺟ ﺎﻥﻮران‬
‫وﺣﺸﯽ و ﺏﺪﺏﺨﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽ ﮔ ﺮدد ﮐ ﻪ دوی ﺴﺖ ﺳ ﺎل ﺏﻌ ﺪ از ﺟﻨ ﮓ ه ﺎی دهﻘ ﺎﻥﯽ‬
‫ﺁن ه ﺎ ﺏ ﻪ ﺹ ﺪای ﺷ ﻴﭙﻮر ﺏﻠﻨ ﺪ و ﺕﻴ ﺰ اﻥﻘ ﻼب ﮐﺒﻴ ﺮ ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ ﻗﻴ ﺎم ﮐ ﺮدﻩ ﺧﻮاﺳ ﺘﺎر‬
‫ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻥﯽ ﺧﻮد ﺷﻮﻥﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣ ﺎدام ﮐ ﻪ ﺟ ﺎروی اﻥﻘ ﻼب هﻨ ﻮز ﭘ ﺲ ﻣﺎﻥ ﺪﻩ ی ﻥﻈ ﺎم‬

‫‪٩٣‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻓﺌ ﻮداﻟﻴﺰم را ﻥﺮوﺏﻴ ﺪﻩ‪ ،‬راﺏﻄ ﻪ ی ﻣ ﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻥﮑﺒ ﺖ ﺏ ﺎز ﺏ ﻴﻦ ارﺏ ﺎب و رﻋﻴ ﺖ ﺏ ﻪ‬

‫ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺳﺮﻥﻮﺷ ﺖ از ﭘ ﻴﺶ ﺕﻌﻴ ﻴﻦ ﺷ ﺪﻩ‪ ،‬ﺷ ﺮایﻂ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﻓﺌ ﻮداﻟﻴﺰم را ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر‬
‫واﺿﺢ و ﺹﺮیﺢ ﺕﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫اﻣ ﺮوزﻩ ﻣ ﺎ ارﺏ ﺎب‪ ،‬ﺏ ﺮدﻩ‪ ،‬و رﻋﻴ ﺖ ﻥ ﺪاریﻢ‪ .‬ﺁزادی و ﺏﺮاﺏ ﺮی در ﺏﺮاﺏ ﺮ ﻗ ﺎﻥﻮن‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ در ﮐﺸﻮرهﺎی ﻗﺪیﻤﯽ ﺕﺮ ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری ﺕﻤﺎم رواﺏﻂ ﻣﺴﺘﺒﺪاﻥﻪ را ﺕﻐﻴﻴﺮ دادﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺁن ﭼﻨ ﺎن ﮐ ﻪ اﻣ ﺮوزﻩ هﻤ ﻪ ﻣ ﯽ داﻥﻨ ﺪ‪ -‬ﺏﺮدﮔ ﯽ ﻏﺎﻟﺒ ًﺎ ﺏ ﺮای اوﻟ ﻴﻦ ﺏ ﺎر‬
‫ﺕﻮﺳﻂ هﻤﻴﻦ دوﻟﺖ هﺎ در ﻣﺴﺘﻌﻤﺮات ﻥﻔ ﻮذ یﺎﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬اﻣ ﺎ ﺏ ﻮرژوازی در وﻃ ﻦ‬
‫ﺧ ﻮد ﺁزادی رﻗﺎﺏ ﺖ را ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﺕﻨﻬ ﺎ ﻗ ﺎﻥﻮن رواﺏ ﻂ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺕﺒﻠﻴ ﻎ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ و‬
‫ﺏﺪیﻦ ﮔﻮﻥﻪ هﺮ ﻃﺮح و هﺮ ﻥﻮع ﺳﺎزﻣﺎن دیﮕﺮی در اﻗﺘﺼﺎد ﻣﺤﻮ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ‬
‫اﮔ ﺮ ﻣ ﺎ ﺏ ﻪ ه ﺮ ی ﮏ از ﻣﺆﺳ ﺴﺎت ﺧ ﺼﻮﺹﯽ و ﺏ ﻪ ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ﺟ ﺎت ﺟﺪی ﺪ و ی ﺎ ﺏ ﻪ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ی ﻋﻈﻴﻤﯽ از ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ هﺎ و ﮐﺎرﮔﺎﻩ هﺎ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﮐ ﺮوپ و ی ﺎ ﺏ ﻪ ﮐ ﺸﺎورزی‬
‫ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری و در ﻣﻘﻴ ﺎس وﺳ ﻴﻊ ﺏ ﻪ ﺁﻣﺮیﮑ ﺎی ﺷ ﻤﺎﻟﯽ ﺟﺪاﮔﺎﻥ ﻪ ﻥﻈ ﺮ ﺏﻴﻔﮑﻨ ﻴﻢ‪،‬‬
‫ﺁن ﮔﺎﻩ ﻗﺎﻃﻊ ﺕﺮیﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺏﺎ ﺕﻘﺴﻴﻢ ﮐﺎر ﺏﻪ ﺷﺪت ﻣﺠﺰا از یﮑﺪیﮕﺮ و هﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺏﺎ‬
‫ﻃ ﺮح زیﺮﮐﺎﻥ ﻪ ی ﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﺮ اﺳ ﺎس ﺁﺧ ﺮیﻦ اﻃﻼﻋ ﺎت ﻋﻠﻤ ﯽ ﺹ ﻮرت ﮔﺮﻓﺘ ﻪ را در‬
‫ﻣﻘﺎﺏﻞ ﺧﻮیﺶ ﺧﻮاهﻴﻢ دیﺪ‪ .‬در ایﻦ ﺣﺎﻟﺖ هﺮ ﭘﺪیﺪﻩ ﺉﯽ ﺏﻪ راﺣﺘ ﯽ راﻩ ﺧ ﻮد را ﻃ ﯽ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻮیﯽ ﻥﻴﺮوی ﺟﺎدویﯽ ﻓﺮدی و یﺎ روح ﺁﮔﺎهﯽ ﺁن را هﺪایﺖ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ‬
‫اﻥﺪﮐﯽ ﭘﺲ از ﺕ ﺮک ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ و ی ﺎ ﻣ ﺰارع ﺏ ﺰرگ ﻣ ﺎ ﺷ ﺎهﺪ ه ﺮج و ﻣ ﺮج اﻃ ﺮاف‬
‫ﺧ ﻮد ﺧ ﻮاهﻴﻢ ﮔ ﺸﺖ‪ .‬در ﺣ ﺎل ﮐ ﻪ واﺣ ﺪهﺎی ﻣﺘﻌ ﺪد‪ -‬و اﻣ ﺮوزﻩ ﺣﺘ ﯽ ﻋﻈ ﻴﻢ ﺕ ﺮیﻦ‬
‫ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺧﺼﻮﺹﯽ‪ -‬ﻓﻘﻂ ﺏﺨﺸﯽ از ی ﮏ ﺳ ﺎﺧﺖ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﻋﻈ ﻴﻢ را ﮐ ﻪ ﺳﺮاﺳ ﺮ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺁن را درﺏﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺕﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ای ﻦ واﺣ ﺪهﺎ ه ﺮ ﮐ ﺪام‬
‫ﺏﻪ ﺷﺪت ﻣﻨﻈﻢ هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ی ﺁن ه ﺎ ﮐ ﻪ "اﻗﺘ ﺼﺎدهﺎی ﻣﻠ ﯽ" ه ﺮ ﮐ ﺸﻮر را‬
‫ﻼ ﺳﺎزﻣﺎن ﻥﻴﺎﻓﺘﻪ و ﻥﺎﻣﻨﻈﻢ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮐﻠﻴﺘﯽ ﮐ ﻪ ﺳﺮاﺳ ﺮ اﻗﻴ ﺎﻥﻮس ه ﺎ‬
‫ﻣﯽ ﺳﺎزﻥﺪ ﮐﺎﻣ ً‬

‫‪٩٤‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫و ﻗ ﺎرﻩ ه ﺎ را درﺏ ﺮ ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد از ه ﻴﭻ ﻣﻘ ﺮرات‪ ،‬ﻃ ﺮح ﻗﺒﻠ ﯽ و ﺁﮔ ﺎهﯽ ﭘﻴ ﺮوی‬

‫ﻥﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺏﻠﮑﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﺤﻞ ﺕﺼﺎدم ﻥﻴﺮوهﺎی ﮐﻮر و ﻥﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و ﺁزاد ﺷ ﺪﻩ ی ﯽ اﺳ ﺖ‬
‫ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ ﺳﺮﻥﻮﺷ ﺖ اﻗﺘ ﺼﺎدی اﻥ ﺴﺎن ﺏ ﺎزی ﺧﻄﺮﻥ ﺎﮐﯽ را ﺷ ﺮوع ﮐ ﺮدﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ‬
‫ﺣﺘﯽ اﻣﺮوزﻩ یﮏ ﻗﺎدر ﻣﻄﻠﻖ ﺏﺎ ﺕﻤﺎم ﻥﻴﺮو ﺏ ﺮ ﺕﻤ ﺎم ﮐ ﺎرﮔﺮان زن و ﻣ ﺮد ﺣﮑﻮﻣ ﺖ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ای ﻦ ﻗ ﺪرت ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ﻥ ﺎم دارد‪ .‬اﻣ ﺎ ﺷ ﮑﻠﯽ ﮐ ﻪ ﺣﮑﻮﻣ ﺖ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ﺏ ﻪ ﺧ ﻮد‬
‫ﻣﯽ ﮔﻴﺮد اﺳﺘﺒﺪاد ﻥﻴﺴﺖ ﺏﻠﮑﻪ هﺮج و ﻣﺮج اﺳﺖ‪.‬‬
‫هﻤﻴﻦ هﺮج و ﻣﺮج ﻣﻮﺟﺐ ﭘﺪیﺪ ﺁﻣﺪن ایﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد ﮐ ﻪ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺟﻮاﻣ ﻊ‬
‫ﺏ ﺸﺮی ﻥﺘ ﺎیﺠﯽ ﺏ ﻪ وﺟ ﻮد ﻣ ﯽ ﺁورد ﮐ ﻪ ﺏ ﺮای اﻥ ﺴﺎن ه ﺎ ﻏﻴﺮﻗﺎﺏ ﻞ ﭘ ﻴﺶ ﺏﻴﻨ ﯽ و‬
‫ﺏﻴﮕﺎﻥﻪ اﺳﺖ‪ ،‬هﻤﻴﻦ هﺮج و ﻣﺮج ﺏﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮد زﻥﺪﮔﯽ اﻗﺘﺼﺎدی ﺏ ﺸﺮ ﭘﺪی ﺪﻩ ی ﯽ‬
‫ﻥﺎﺷ ﻨﺎﺧﺘﻪ و ﻏﻴﺮﻗﺎﺏ ﻞ ﮐﻨﺘ ﺮل ﺟﻠ ﻮﻩ ﮐﻨ ﺪ‪ -‬ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﺣ ﺎﮐﻢ ﺏ ﺮ ﺁن را ﺏﺎی ﺪ از هﻤ ﺎن‬
‫ﻃﺮیﻘﯽ ﮐﻪ ﭘﺪیﺪﻩ هﺎی ﺧﺎرج را ﺏﺮرﺳﯽ ﮐﺮدیﻢ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ده ﻴﻢ‪ -‬و هﻤ ﺎن‬
‫ﺕﺮﺕﻴﺒ ﯽ را ﮐ ﻪ ﺏ ﺮای درک ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﺣ ﺎﮐﻢ ﺏ ﺮ زﻥ ﺪﮔﯽ ﮔﻴﺎه ﺎن و ﺣﻴﻮاﻥ ﺎت‪ ،‬ﺏ ﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻻیﻪ هﺎی ﺳﻄﺢ ﮐﺮﻩ ی زﻣﻴﻦ و ﺏﺮ ﺣﺮﮐﺖ اﺟﺴﺎم ﺳﻨﮕﻴﻦ‬
‫ﺏﻪ ﮐﺎر ﮐ ﻪ ﻣ ﯽ ﺏ ﺮدیﻢ‪ ،‬ای ﻦ ﺟ ﺎ ﻥﻴ ﺰ ﻣ ﻮرد اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻗ ﺮار ده ﻴﻢ‪ .‬ﺕﺤﻠﻴ ﻞ ﻋﻠﻤ ﯽ ﺏﺎی ﺪ‬
‫ﺏﺘﻮاﻥﺪ ﻗﻮاﻥﻴﻦ ُﭘﺮ ﻣﻌﻨﯽ و ﺣﺎﮐﻢ ﺏﺮ زﻥﺪﮔﯽ اﻗﺘﺼﺎدی ﺏﺸﺮ را ﮐﻪ ﻥﻘﺸﻪ و ﻃﺮح ﻗﺒﻠﯽ‬
‫ﻼ ﺏﺮ ﺁن هﺎ ﺕﺤﻤﻴﻞ ﻥﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﺸﻒ ﻥﻤﺎیﺪ‪.‬‬
‫و ﺁﮔﺎهﺎﻥﻪ ﻗﺒ ً‬
‫اﮐﻨﻮن ﺏﺎیﺪ ﺛﺎﺏﺖ ﺷﺪﻩ ﺏﺎﺷ ﺪ ﮐ ﻪ ﭼ ﺮا ﺏ ﺮای اﻗﺘ ﺼﺎدداﻥﺎن ﺏ ﻮرژوازی ﻏﻴ ﺮﻣﻤﮑﻦ‬
‫ﺧﻮاه ﺪ ﺏ ﻮد ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﻣﺎهﻴ ﺖ ای ﻦ ﻋﻠ ﻢ اﺷ ﺎرﻩ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ ،‬ﮐ ﻪ ﭼ ﺮا ﺏ ﺮای ﺁن ه ﺎ ﻣﻤﮑ ﻦ‬
‫ﻥﺨﻮاه ﺪ ﺏ ﻮد اﻥﮕ ﺸﺖ ﺏ ﺮ روی ای ﻦ زﺧ ﻢ دردﺁور ارﮔ ﺎﻥﻴﺰم اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﮔﺬاﺷ ﺘﻪ و‬
‫ﻥﺎﺕﻮاﻥﯽ ذاﺕﯽ ﺁن را اﻋﻼم ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺕﺸﺨﻴﺺ و ﺕﺄﮐﻴﺪ ﺏﺮ ایﻦ ﮐﻪ ه ﺮج و ﻣ ﺮج ﻥﻴ ﺮو و‬
‫اﻥﮕﻴﺰﻩ ی ﺳﻠﻄﻪ ی ﺳﺮﻣﺎیﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺏﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺣﮑﻢ ﻣ ﺮگ‬
‫ﻥﻈﺎم ﺏﺮ روزهﺎی ﭘﺎی ﺎﻥﯽ ﺁن را اﻋ ﻼم ﮐ ﺮدﻩ ﺏﺎﺷ ﻨﺪ‪ .‬ﺣ ﺎل ای ﻦ ﻥﮑﺘ ﻪ روﺷ ﻦ ﮔ ﺸﺘﻪ‬

‫‪٩٥‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﭼ ﺮا ﻣ ﺪاﻓﻌﻴﻦ رﺳ ﻤﯽ ﺳ ﻠﻄﻪ ی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ در ﻟ ﻮای ﻋﻠ ﻢ ﺳ ﻌﯽ دارﻥ ﺪ ﮐ ﻪ‬

‫ﺕﻤ ﺎم ﻣﻮﺿ ﻮع را ﺏ ﻪ ﻃ ﺮق ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﻣ ﺒﻬﻢ و ﭘﻮﺷ ﻴﺪﻩ ﺟﻠ ﻮﻩ دهﻨ ﺪ و ﭼ ﺮا ﮐﻮﺷ ﺶ‬
‫ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﻨﺪ از ﺏﺮرﺳﯽ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺹﻞ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﻃﻔﺮﻩ ﺏﺮوﻥﺪ و ﭼ ﺮا ﻓﻘ ﻂ‬
‫ﺏ ﻪ ﺕﺠﻠﻴ ﺎت ﺧ ﺎرﺟﯽ ﺁن ﻣ ﯽ ﭘﺮدازﻥ ﺪ و ﺏ ﻪ ﺟ ﺎی اﻗﺘ ﺼﺎد ﺟﻬ ﺎﻥﯽ ﻓﻘ ﻂ ﻣﻴ ﻞ دارﻥ ﺪ‬
‫درﺏﺎرﻩ ی "اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" ﺏﺤﺚ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در اوﻟﻴﻦ ﻗﺪم ﺏﺮای درک ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺣﺘ ﯽ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺎﺕﯽ ﺕﺮیﻦ اﺹﻮل ﺁن راﻩ اﻗﺘﺼﺎد ﭘﺮوﻟﺘﺮی و اﻗﺘﺼﺎد ﺏ ﻮرژوازی از ه ﻢ دیﮕ ﺮ‬
‫ﺟﺪا ﻣﯽ ﺷﻮد ﺏﺎ ﻃﺮح اوﻟﻴﻦ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ﺣﺘ ﯽ اﮔ ﺮ در ﻥﻈ ﺮ اول در راﺏﻄ ﻪ ﺏ ﺎ ﻣﺒ ﺎرزات‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻨﻮﻥﯽ ذهﻨﯽ و ﻏﻴﺮ ﻋﻤﻠﯽ ﺏﺎﺷﺪ‪ ،‬راﺏﻄﻪ ی ﺏﻪ ﺧﺼﻮﺹﯽ ﺏﻴﻦ اﻗﺘﺼﺎد ﺏﻪ‬
‫ﻋﻨ ﻮان ی ﮏ ﻋﻠ ﻢ و ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎی اﻣ ﺮوزی ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ی ﮏ ﻃﺒﻘ ﻪ ی اﻥﻘﻼﺏ ﯽ ایﺠ ﺎد‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪٩٦‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪:‬‬

‫ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐﺎﻻ‬

‫ﺣﺎل اﮔﺮ ﺏﺎ ﺕﻮﺟﻪ ﺏﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﻮق ﺏﺮرﺳﯽ ﺧﻮد را اداﻣﻪ دهﻴﻢ ﻥﮑﺎت ﺏﺴﻴﺎری ﮐﻪ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ ﺏﻮد در اﺏﺘﺪا ﺏﻐﺮﻥﺞ ﺏﻪ ﻥﻈﺮ رﺳﺪ‪ ،‬روﺷﻦ ﺧﻮاهﺪ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫اﺏﺘ ﺪا ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی ﻗ ﺪﻣﺖ ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺣ ﻞ ﺧﻮاه ﺪ ﮔ ﺸﺖ‪ .‬ﻋﻠﻤ ﯽ ﮐ ﻪ ﻣﻮﺿ ﻮع ﺁن‬
‫ﮐﺸﻒ ﻗﻮاﻥﻴﻦ هﺮج و ﻣﺮج در ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری اﺳ ﺖ ﻗﻄﻌ ًﺎ ﻗﺒ ﻞ از ﺁن ﮐ ﻪ ای ﻦ‬
‫وﺟ ﻪ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ در ﺟﻮاﻣ ﻊ ﭘﺪی ﺪ ﺁی ﺪ و ﻗﺒ ﻞ از ﺁن ﮐ ﻪ ﺷ ﺮایﻂ ﺕ ﺎریﺨﯽ ﭘ ﺲ از ﮔﺬﺷ ﺖ‬
‫ﻗ ﺮن ه ﺎ رﻥ ﺞ و درد و ﺕﻐﻴﻴ ﺮات ﺳﻴﺎﺳ ﯽ و اﻗﺘ ﺼﺎدی زﻣﻴﻨ ﻪ را ﺏ ﺮای ﺳ ﻠﻄﻪ ی‬
‫ﻃﺒﻘﺎﺕﯽ ﺏﻮرژوازی ﺟﺪیﺪ ﻓﺮاهﻢ ﺁورد‪ ،‬ﻥﻤﯽ ﺕﻮاﻥﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ﻋﻘﻴ ﺪﻩ ی ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﺏ ﻮﺧﺮ ﻇﻬ ﻮر ﻥﻈ ﻢ ﺟﺪی ﺪ ﮐﻨ ﻮﻥﯽ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی ﺏ ﺴﻴﺎر‬
‫ﺳﺎدﻩ یﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ارﺕﺒﺎﻃﯽ ﺏﺴﻴﺎر ﺟﺰیﯽ ﺏﺎ ﭘﺪیﺪﻩ ه ﺎی اﻗﺘ ﺼﺎدی ﻣ ﺬﮐﻮر دارد‪ .‬ﺏ ﻪ‬
‫ﻋﻘﻴ ﺪﻩ ی ای ﺸﺎن ﻥﻈ ﻢ ﮐﻨ ﻮﻥﯽ ﻣﺤ ﺼﻮل ﺕ ﺼﻴﻤﺎت ﻣﺘﻌ ﺎﻟﯽ و ارادﻩ ی واﻻ ﻣﻘ ﺎم‬
‫ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻣﻄﻠﻘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺏﻮﺧﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﯽ ﮔﻮیﺪ‪" :‬ﮔ ﺴﺘﺮش ﻥﻬ ﺎﺉﯽ "اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﻣﺎهﻴﺘ ًﺎ ﺛﻤ ﺮﻩ ی‬
‫ﺕﻤﺮﮐﺰ ﺳﻴﺎﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اواﺧﺮ ﻗﺮون وﺳﻄﯽ ﺳ ﺎزﻣﺎن ه ﺎی دوﻟﺘ ﯽ ﻣﻨﻄﻘ ﻪ ی ﯽ‬
‫ﺁﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد و ﮐﻨﻮن ﺏﻪ ﺹﻮرت دوﻟﺖ ه ﺎی ﻣﻠ ﯽ ی ﮏ ﭘﺎرﭼ ﻪ ﺕﮑﺎﻣ ﻞ ﭘﻴ ﺪا ﮐ ﺮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ ".‬اﻟﺒﺘﻪ هﻤﻪ ﻣﯽ داﻥﻴﻢ ﮐﻪ ﺏ ﺮای ی ﮏ ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﺏ ﻮرژوا اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از ﻋﺒ ﺎرت‬
‫"اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻠ ﯽ" ﺏ ﻪ ﺟ ﺎی ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﺹ ﺮﻓ ًﺎ ﻟﻔ ﺎﻇﯽ و ﺟﻤﻠ ﻪ ﭘ ﺮدازی‬

‫‪٩٧‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻣﻨﺤﺮف ﮐﻨﻨﺪﻩ یﯽ ﺳﺖ‪ .‬ﺁﻗﺎی ﺏﻮﺧﺮ ﺳﭙﺲ ﭼﻨﻴﻦ اداﻣﻪ ﻣ ﯽ ده ﺪ "اﺕﺤ ﺎد اﻗﺘ ﺼﺎدی‬
‫ﻥﻴﺮوهﺎ هﻤ ﺮاﻩ ﺏ ﺎ ﺕ ﺴﻠﻴﻢ ﺕﻤ ﺎیﻼت ﺧ ﺼﻮﺹﯽ ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﺏ ﻪ ه ﺪف ه ﺎی ﻣﺘﻌ ﺎﻟﯽ ی ﮏ‬
‫ﻣﻠ ﺖ ﺏ ﻪ راﻩ ﺧ ﻮد اداﻣ ﻪ ﻣ ﯽ ده ﺪ‪ .‬در ﺁﻟﻤ ﺎن ای ﻦ ﺷ ﺎﻩ زادﮔ ﺎن ﻗﺪرﺕﻤﻨ ﺪ ﻣﻨ ﺎﻃﻖ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ درﺳﺖ ﺏﺮﻋﮑﺲ اﺷﺮاﻓﻴﺖ روﺳﺘﺎﺉﯽ و ﺷ ﻬﺮی ﺏ ﻪ دﻥﺒ ﺎل ﺕﺤﻘ ﻖ‬
‫ایﺪﻩ ی ﻣﻠﯽ ﮔﺮاﺉﯽ ﺟﺪیﺪ هﺴﺘﻨﺪ‪) "...‬ﺏﻮﺧﺮ‪ ،‬هﻤﺎن ﮐﺘﺎب‪ ،‬ص ‪(٢٣٤‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ در ﺏﻘﻴﻪ ی ﻗﺴﻤﺖ هﺎی اروﭘﺎ ﻣﺎﻥﻨﺪ اﺳﭙﺎﻥﻴﺎ‪ ،‬ﭘﺮﺕﻘﺎل‪ ،‬اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻓﺮاﻥﺴﻪ و‬
‫هﻠﻨﺪ ﻥﻴﺰ ﺷﺎﻩ زادﮔﺎن ﻗﺪرﺕﻤﻨﺪ ﺏﻪ اﻋﻤﺎل ﺷﺠﺎﻋﺎﻥﻪ ی ﻣﺸﺎﺏﻬﯽ دﺳﺖ زدﻥﺪ‪.‬‬
‫در ﻗﺮون وﺳﻄﯽ در ﺕﻤﺎم ایﻦ ﺳ ﺮزﻣﻴﻦ ه ﺎ‪ ،‬ﻣﺒ ﺎرزﻩ ﺏ ﻴﻦ ﻥﻴﺮوه ﺎی ﻏﻴﺮﻣ ﺬهﺒﯽ‬
‫ﭘﺪیﺪار ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻄﻤﺌﻨ ًﺎ ﺏﻼﻓﺎﺹﻠﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ی ﻥﺎﺏﻮدی ﻣﺮاﮐﺰ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ی ﯽ ﮐ ﻪ‬
‫ﻣﺎﻥﻊ اﺕﺤ ﺎد ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﻣ ﯽ ﮔﺮدیﺪﻥ ﺪ ﻣﻄ ﺮح ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ درﻋﻤ ﻖ ﭼﻨ ﻴﻦ ﺣﺮﮐﺘ ﯽ ﮐ ﻪ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﺏﻪ ﮔ ﺴﺘﺮش ﺳ ﻠﻄﻨﺖ ﻣﻄﻠﻘ ﻪ ﻣ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ ،‬ای ﺪﻩ ی ﺟﻬ ﺎن ﺷ ﻤﻮﻟﯽ ﮐ ﻪ وﻇ ﺎیﻒ‬
‫ﻣﻬﻢ ﺕﺮ در راﺏﻄﻪ ﺏﺎ ﺕﻤﺪن ﺟﺪیﺪ اﺣﺘﻴ ﺎج ﺏ ﻪ اﺕﺤ ﺎد ﺳ ﺎزﻣﺎن یﺎﻓﺘ ﻪ ی ﺕﻤ ﺎم ﻣ ﺮدم و‬
‫یﮑﯽ ﺏﻮدن ﺕﻤﺎیﻼت ﺁﻥ ﺎن دارﻥ ﺪ‪ ،‬ﭘﻨﻬ ﺎن اﺳ ﺖ‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ اﻣ ﺮی ﺕﻨﻬ ﺎ ﺏ ﺮ اﺳ ﺎس ﻋﻤ ﻞ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﺸﺘﺮک ﻣﯽ ﺕﻮاﻥﺪ اﻥﺠﺎم ﺏﮕﻴﺮد‪) ".‬هﻤﺎن ﮐﺘﺎب(‬
‫ﻼ در‬
‫ﻣ ﺎ در ای ﻦ ﺟ ﺎ ﺏ ﺎ ﺟﺎﻟ ﺐ ﺕ ﺮیﻦ ﻥﻤ ﻮد ﭼﺎﭘﻠﻮﺳ ﯽ روﺷ ﻦ ﻓﮑﺮاﻥ ﻪ ی ﯽ ﮐ ﻪ ﻗ ﺒ ً‬
‫ﻣﻮرد داﻥﺸﻤﻨﺪان ﺁﻟﻤﺎﻥﯽ ﻥﻴﺰ ﺏﺮﺧﻮردﻩ ﺏﻮدیﻢ ﻣﻮاﺟﻪ هﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺏﻨﺎ ﺏﺮ ﻥﻈﺮ ﭘﺮوﻓﺴﻮر‬
‫اﺷﻤﻮﻟﺮ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﺹ ﺮﻓ ًﺎ ﺏ ﻪ اﻣ ﺮ ﺳ ﻼﻃﻴﻦ ﻣﻄﻠﻘ ﻪ ﺏ ﻪ وﺟ ﻮد ﺁﻣ ﺪ و ﺏﻨ ﺎ ﺏ ﺮ ﻥﻈ ﺮ‬
‫ﭘﺮوﻓ ﺴﻮر ﺏ ﻮﺧﺮ‪ ،‬ﮐ ﻞ وﺟ ﻪ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﺧ ﻮد ﻓﻘ ﻂ از دﺳ ﺖ ﺁورده ﺎی‬
‫ﺕﺼﻤﻴﻤﺎت ﻣﺴﺘﺒﺪاﻥﻪ و ﻥﻘﺸﻪ هﺎی ﺏﯽ ﻥﻈﻴﺮ ﻗﺪرت ه ﺎی ﻣﻄﻠﻘ ﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘ ﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺎ ﻥﺴﺒﺖ ﺏﻪ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن ﻇﺎﻟﻢ ﻓﺮاﻥﺴﻪ و اﺳﭙﺎﻥﻴﺎ و هﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﻥﻴﻤﻪ ﻣﻄﻠﻘﻪ ی‬
‫ﺁﻟﻤﺎن ﺏﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ روا داﺷﺘﻪ ایﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﺏﻪ ﺧﺎﻃﺮ ایﻦ ﮐﻪ ای ﻦ اﻓ ﺮاد در ﻃ ﯽ ﻣﻨﺎزﻋ ﺎت‬
‫ﺧﻮد ﻋﻠﻴﻪ ژﻥﺮال هﺎی ﻣﻐﺮورﺷﺎن در اواﺧﺮ ﻗﺮن وﺳﻄﯽ و یﺎ در ﻃﯽ ﺟﻨﮓ ه ﺎی‬

‫‪٩٨‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺹ ﻠﻴﺒﯽ ﻋﻠﻴ ﻪ ﺷ ﻬﺮهﺎی ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ از ی ﮏ "ﺕﻔﮑ ﺮ ﺕ ﺎریﺨﯽ ﺟﻬ ﺎﻥﯽ" و ی ﺎ "وﻇ ﺎیﻒ‬
‫ﻣﻬﻢ ﺕﺮ در ﻣﻮاﺟﻪ ﺏﺎ ﺕﻤﺪن ﺏﺸﺮی" ﻣﺘﺄﺛﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﺏﻮدﻥﺪ‪ ،‬ﺏﻪ ﺁن هﺎ ﻣﺸﮑﻮک ﺏﻮدیﻢ‪.‬‬
‫در واﻗﻊ ﺏﻌﻀﯽ وﻗﺖ هﺎ ﺣﻘﺎیﻖ ﭼﻘﺪر واروﻥﻪ ﺟﻠﻮﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺕﺸﮑﻴﻞ دوﻟﺖ هﺎی ﺏ ﺰرگ ﻣﺘﻤﺮﮐ ﺰ دی ﻮان ﺳ ﺎﻻر از ﺷ ﺮایﻂ ﭘﻴ ﺸﻴﻦ و ﻏﻴﺮﻗﺎﺏ ﻞ‬
‫اﺟﺘﻨﺎب وﺟﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری ﺏﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺕﺸﮑﻴﻞ ﺁن هﺎ ﺧﻮد از ﻥﺘ ﺎیﺞ اﺣﺘﻴﺎﺟ ﺎت‬
‫ﺟﺪیﺪ اﻗﺘﺼﺎدی اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ای ﻦ ﻣ ﯽ ﺕ ﻮان ﺳ ﺨﻨﺎن ﺏ ﻮﺧﺮ را ﮔﺮداﻥ ﺪﻩ و ﺏ ﻪ ﺷ ﮑﻞ‬
‫ﺹﺤﻴﺢ ﺕﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺏﻴﺎن ﻥﻤﻮد‪ :‬رﺳﻴﺪن ﺏﻪ ﺕﻤﺮﮐ ﺰ ﺳﻴﺎﺳ ﯽ "ﻣﺎهﻴﺘ ًﺎ" ﻣﺤ ﺼﻮل رﺷ ﺪ‬
‫و ﺏﻠﻮغ "اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﯽ" )یﻌﻨﯽ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری( اﺳﺖ‪.‬‬
‫ایﻦ از ﻣﺸﺨ ﺼﺎت اﺏ ﺰار ﻥﺎﺁﮔ ﺎﻩ ﭘﻴ ﺸﺮﻓﺖ ﺕ ﺎریﺨﯽ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ اﺳ ﺘﺒﺪاد ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ ای ﻦ ﮐ ﻪ‬
‫ﺳﻬﻢ ﻏﻴﺮﻗﺎﺏﻞ اﻥﮑﺎری در ایﻦ ﻓﺮایﻨﺪ ﺕ ﺎریﺨﯽ و ﻣﻘ ﺪﻣﺎﺕﯽ داﺷ ﺘﻪ اﺳ ﺖ وﻟ ﯽ ﻥﻘ ﺶ‬
‫ﻣﺘﺮﻗﯽ ﺧﻮد را ﺏﺎ هﻤﺎن ﺏﯽ ﻓﮑﺮی و ﮐ ﻮدﻥﯽ ﮐ ﻪ در ﺕﻤ ﺎم ﻓﺮﺹ ﺖ ه ﺎی ﻣﻨﺎﺳ ﺐ از‬
‫ﺧﻮد ﻥ ﺸﺎن دادﻩ و ﻣﻮﺟ ﺐ وﻗﻔ ﻪ در اﺟ ﺮای ﺁن ه ﺎ ﮔﺮدی ﺪﻩ‪ ،‬ﺏ ﺎزی ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬ﺏ ﺮای‬
‫ﻣﺜ ﺎل ﭼﻨ ﻴﻦ اﻣ ﺮی هﻨﮕ ﺎﻣﯽ رخ داد ﮐ ﻪ ﺣﺎﮐﻤ ﺎن ﻣ ﺴﺘﺒﺪ ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﺎیﯽ از ﻟﻄ ﻒ‬
‫ﺧﺪاوﻥﺪ ﺷﻬﺮهﺎیﯽ را ﮐﻪ ﺏﺎ ﺁن ه ﺎ ﻋﻠﻴ ﻪ اﺷ ﺮاﻓﻴﺖ ﻓﺌ ﻮدال ﺕ ﺴﻠﻴﻢ ﺧﻮاهﻨ ﺪ ﺷ ﺪ‪ ،‬در‬
‫ﻥﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬ﻋ ﻴﻦ هﻤ ﻴﻦ اﺕﻔ ﺎق زﻣ ﺎﻥﯽ ﺹ ﻮرت ﮔﺮﻓ ﺖ ﮐ ﻪ ارﺏﺎﺏ ﺎن ﻣﺰﺏ ﻮر از‬
‫اﺏﺘ ﺪا در ﻗ ﺎرﻩ ه ﺎی ﺕ ﺎزﻩ ﮐ ﺸﻒ ﺷ ﺪﻩ ﺏ ﺎ ﺕﻤ ﺎم ﺟﻤﻌﻴ ﺖ و ﻓﺮهﻨ ﮓ ﺁن‪ ،‬ﭼﻴ ﺰی ﺟ ﺰ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴ ﺖ ﻣﻨﺎﺳ ﺐ ﺏ ﺮای وﺣ ﺸﯽ ﺕ ﺮیﻦ‪ ،‬ﺧﻴﺎﻥ ﺖ ﺁﻣﻴﺰﺕ ﺮیﻦ و ﺳ ﺘﻢ ﮔﺮاﻥ ﻪ ﺕ ﺮیﻦ‬
‫ﻏ ﺎرت ه ﺎ ﺏ ﻪ ﻥﻔ ﻊ ﺧ ﻮد ﻥﺪیﺪﻥ ﺪ‪ .‬ﺁن ه ﺎ از ای ﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴ ﺖ ﺏ ﺮای ُﭘ ﺮ ﮐ ﺮدن ﺧ ﺰاﺉﻦ‬
‫ﺷﺎهﺎﻥﻪ ی ﺧﻮد ﺏﺎ اﻥﺪوﺧﺘﻪ هﺎی ﻃ ﻼ در ﮐﻤﺘ ﺮیﻦ ﻣ ﺪت ﻣﻤﮑ ﻦ ﺏ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮر اﺟ ﺮای‬
‫"وﻇﺎیﻒ ﻣﻬﻢ در ﻗﺒﺎل ﺕﻤﺪن" اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﮐﺮدﻥﺪ‪ .‬هﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ هﻨﮕ ﺎﻣﯽ ﮐ ﻪ ﺣﺎﮐﻤ ﺎن‬
‫ﻣﺴﺘﺒﺪ ﺏﺎ ﻟﻄﻒ ﺧﺪاوﻥﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺮﺳﺨﺘﺎﻥﻪ ی ﯽ را ﻥ ﺴﺒﺖ ﺏ ﻪ "زیﺮدﺳ ﺘﺎن وﻓ ﺎدار‬
‫ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ روی ﺕﮑ ﻪ ی ﯽ ﮐﺎﻏ ﺬ ﮐ ﻪ ﻣ ﺸﺮوﻃﻴﺖ ﭘﺎرﻟﻤ ﺎﻥﯽ ﺏ ﻮرژوازی را اﻋ ﻼم‬

‫‪٩٩‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻣﯽ ﻥﻤﻮد‪ ،‬از ﺧﻮد ﻥﺸﺎن دادﻥﺪ ﻣﻮارد ﻣﺬﮐﻮر ﺕﮑﺮار ﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﭼﻨ ﻴﻦ اﻣ ﺮی ﺏ ﺮای‬
‫ﮔ ﺴﺘﺮش ﺏ ﯽ وﻗﻔ ﻪ ی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ﺏ ﻪ هﻤ ﺎن اﻥ ﺪازﻩ ی اﺕﺤ ﺎد ﺳﻴﺎﺳ ﯽ و ﻣﺮﮐ ﺰ ﻋﻈ ﻴﻢ‬
‫دوﻟﺖ هﺎ ﺿﺮوری ﺏﻮد‪.‬‬
‫ﻼ ﻣﺘﻔ ﺎوت دﺳ ﺖ اﻥ ﺪر ﮐ ﺎر ﺏﻮدﻥ ﺪ‪ .‬ﺕﻐﻴﻴ ﺮات ﻋﻈ ﻴﻢ‬
‫در ﺣﻘﻴﻘ ﺖ‪ ،‬ﻥﻴﺮوه ﺎیﯽ ﮐ ﺎﻣ ً‬
‫زﻥ ﺪﮔﯽ اﻗﺘ ﺼﺎدی اروﭘ ﺎیﯽ در اواﺧ ﺮ ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﯽ اﺕﻔ ﺎق اﻓﺘ ﺎد وﺟ ﻪ ﺟﺪی ﺪی از‬
‫ﺕﻮﻟﻴﺪ ﭘﺪیﺪار ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﭘ ﺲ از ﮐ ﺸﻒ ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ و دری ﺎﻥﻮردی ﺏ ﻪ دور ﺁﻓﺮیﻘ ﺎ یﻌﻨ ﯽ ﭘ ﺲ از ﮐ ﺸﻒ راﻩ‬
‫دری ﺎیﯽ هﻨﺪوﺳ ﺘﺎن ﮐ ﻪ ﻣﻮﺟ ﺐ ﮔ ﺴﺘﺮش ﻋﻈ ﻢ راﻩ ه ﺎی ﺕﺠ ﺎرﺕﯽ ﮔﺮدی ﺪ ﻣﻘ ﺪﻣﺎت‬
‫ﻥﺎﺏﻮدی ﻓﺌﻮداﻟﻴﺰم و ﺕ ﺴﻠﻂ ﺹ ﻨﻌﺖ ﮔ ﺮان ﻥﻮﭘ ﺎ ﺏ ﺮ ﺷ ﻬﺮ را ﻓ ﺮاهﻢ ﻥﻤ ﻮد‪ .‬ﮐ ﺸﻔﻴﺎت‬
‫ﺏﯽ ﺷﻤﺎر‪ ،‬ﻓﺘﻮﺣﺎت‪ ،‬ﺕﺎﺧﺖ و ﺕﺎزهﺎی ﻏﺎرت ﮔﺮاﻥﻪ ﺏ ﻪ ﺳ ﺮزﻣﻴﻦ ه ﺎی ﺕ ﺎزﻩ ﮐ ﺸﻒ‬
‫ﺷ ﺪﻩ‪ ،‬هﺠ ﻮم ﻥﺎﮔﻬ ﺎﻥﯽ و ﻋﻈ ﻴﻢ ﻓﻠ ﺰات ﻗﻴﻤﺘ ﯽ از ای ﻦ ﻣﻨ ﺎﻃﻖ‪ ،‬ﺕﺠ ﺎرت ادوی ﻪ و‬
‫ﺕﺠ ﺎرت ﻋﻈ ﻴﻢ ﺏ ﺮدﻩ ﮐ ﻪ ﻣ ﺰارع ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ را از ای ﻦ ﻃﺮی ﻖ از ﻥﻴ ﺮوی ﮐ ﺎر ارزان‬
‫ﺏﯽ ﻥﻴﺎز ﻣﯽ ﻥﻤﻮد‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ی ایﻦ ﻋﻮاﻣﻞ در ﻣﺪت ﮐﻮﺕ ﺎهﯽ ﺛ ﺮوت ه ﺎی ﺟﺪی ﺪ و‬
‫ﮔﺮایﺸﺎت ﺟﺪیﺪی ﺏﺮای ﮐﺸﻮرهﺎی اروﭘﺎی ﻏﺮﺏﯽ ﺏﻪ وﺟ ﻮد ﺁوردﻥ ﺪ‪ .‬ﺏﻌ ﺪ از ﻣ ﺪﺕﯽ‬
‫ﻣﯽ ﺏﻴﻨﻴﻢ ﮐﺎرﮔ ﺎﻩ ﮐﻮﭼ ﮏ ﺹ ﻨﻌﺖ ﮔ ﺮان ﺏ ﺎ ه ﺰار و ی ﮏ ﻣﺤ ﺪودیﺖ ﺧ ﻮد ﺏ ﻪ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ‬
‫ﺕﺮﻣ ﺰی ﺏ ﺮای اﻓ ﺰایﺶ ﺿ ﺮوری ﺕﻮﻟﻴ ﺪ و ﭘﻴ ﺸﺮﻓﺖ ﺳ ﺮیﻊ ﺁن ﻋﻤ ﻞ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪.‬‬
‫ﺏﺎزرﮔﺎﻥﺎن ﺏﺰرگ ﺏﺎ ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن ﺹﻨﻌﺖ ﮔ ﺮان و ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ﺟ ﺎت ﺏ ﺰرگ و ﻓﺮاﺕ ﺮ از‬
‫ﻗﻠﻤ ﺮو ﺷ ﻬﺮهﺎ ﺏ ﺮ ای ﻦ ﻣ ﺸﮑﻞ ﻓ ﺎﺉﻖ ﺁﻣﺪﻥ ﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﺕﺤ ﺖ ﻥﻈ ﺎرت ﺏﺎزرﮔﺎﻥ ﺎن‪،‬‬
‫ﮐﺎرﮔﺎﻩ هﺎ از ﺿﻮاﺏﻂ ﻣﺤﺪود ﮐﻨﻨﺪﻩ ی ﺧﻮیﺶ روﮔﺮداﻥﺪﻩ و در ﻥﺘﻴﺠﻪ ﺕﮑﻨﻮﻟ ﻮژی‪،‬‬
‫ﺳﺮیﻊ ﺕﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺧﻮاهﺪ ﻥﻤﻮد‪.‬‬
‫در اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن‪ ،‬وﺟ ﻪ ﺟﺪی ﺪ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ از ﻃﺮی ﻖ اﻥﻘﻼﺏ ﯽ ﮐ ﻪ در ﮐ ﺸﺎورزی ﺹ ﻮرت‬
‫ﮔﺮﻓ ﺖ ﭘﺪی ﺪار ﮔ ﺸﺖ‪ .‬ﮔ ﺴﺘﺮش ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ﺟ ﺎت ﭘ ﺸﻢ در ﻓﻨﻼﻥ ﺪ و ﺏ ﻪ هﻤ ﺮاﻩ ﺁن‬

‫‪١٠٠‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺕﻘﺎﺿﺎی ﻓﺮاوان ﺏﺮای ﭘﺸﻢ‪ ،‬اﺷﺮاﻓﻴﺖ دهﻘﺎﻥﯽ اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن را ﻗﺎدر ﺳﺎﺧﺖ ﺕﺎ ﻣﻨ ﺎﻃﻖ‬
‫ﻼ ﺏﻪ ﮐﺸﺖ و زرع اﺧﺘﺼﺎص داﺷﺖ ﺏﻪ ﭼﺮاﮔﺎﻩ ﺕﺒﺪیﻞ ﮐﻨﺪ‪ .‬در ﻃ ﯽ‬
‫ﺏﺰرﮔﯽ را ﮐﻪ ﻗﺒ ً‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮایﻨﺪی روﺳﺘﺎﺉﻴﺎن اﻥﮕﻠﻴﺲ در ﻣﻘﻴ ﺎس ﺏ ﺴﻴﺎر وﺳ ﻴﻊ و ﻏﻴﺮﻗﺎﺏ ﻞ ﺕ ﺼﻮری‬
‫ﻣﺠﺒ ﻮر ﺏ ﻪ ﺕ ﺮک ﻣﻨ ﺎزل و ﻣ ﺰارع ﺧ ﻮد ﮔ ﺸﺘﻨﺪ‪ .‬اﺹ ﻼﺣﺎﺕﯽ ﮐ ﻪ ﭘ ﺲ از ﺁن در‬
‫اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﺏﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻣﺪ از ایﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺏﻮد‪ .‬یﻌﻨﯽ ﭘﺲ از ﺿﺒﻂ اﻣﻼک ﮐﻠﻴﺴﺎ ‪ -‬ﭼ ﻪ ﺏ ﻪ‬
‫ﺹ ﻮرت ه ﺪایﺎ و ﭼ ﻪ ﺏ ﻪ ﺹ ﻮرت ﺁن ﭼ ﻪ ﮐ ﻪ اﺷ ﺮاﻓﻴﺖ درﺏ ﺎر و اﻋ ﻮان و اﻥ ﺼﺎر‬
‫ﺁن هﺎ ﺏﺮ ﺏﺎد ﻣﯽ دادﻥﺪ‪ -‬دهﻘﺎﻥﺎﻥﯽ ﮐﻪ ﺏﺮ روی ایﻦ اﻣﻼک ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﺮدﻥﺪ ﻥﺎﮔﺰیﺮ از‬
‫ﺕﺮک ﻣﺤﻞ زﻥ ﺪﮔﯽ ﺧ ﻮد ﺷ ﺪﻥﺪ‪ .‬ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ای ﻦ ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ داران و ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داران ﺏﺨ ﺶ‬
‫ﮐ ﺸﺎورزی در ﻣﻘﺎﺏ ﻞ ﺧ ﻮد ﻋﺮﺿ ﻪ ی ﻓﺮاواﻥ ﯽ از ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎی ﻓﻘﻴ ﺮ ﮐ ﻪ ﺧ ﺎرج از‬
‫ﺿﻮاﺏﻂ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺤﺪودﻩ ی ﻋﻤ ﻞ ﻓﺌ ﻮدال ه ﺎ و ﮐﺎرﮔ ﺎﻩ ه ﺎ ﻗ ﺮار ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﺏﻮدﻥ ﺪ‪،‬‬
‫داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻥﯽ ﮐﻪ ایﻦ اﻓﺮاد ﺏﯽ ﭼ ﺎرﻩ زﻥ ﺪﮔﯽ ﺧ ﻮد را ﺏ ﺎ ﺁوارﮔ ﯽ و‬
‫ﺏﺎ ﮐﺎرهﺎی ﻣﻮﻗﺘﯽ ﺏﺎ رﻥ ﺞ و زﺣﻤ ﺖ ﮔﺬراﻥ ﺪﻩ ﺏﻮدﻥ ﺪ و اﺣﻴﺎﻥ ًﺎ ﺕﺤ ﺖ ﺕﻌﻘﻴ ﺐ ﻗ ﺎﻥﻮﻥﯽ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺏﻮدﻥﺪ‪ ،‬ﺣ ﺎل ﻣ ﯽ ﺏﺎی ﺴﺖ ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﻣ ﺰدوری ﺏﭙﺮدازﻥ ﺪ و ﺏ ﺮای ﻃﺒﻘ ﻪ ی‬
‫ﺟﺪیﺪ اﺳﺘﺜﻤﺎرﮔﺮ ﺏﺎ رﻥﺞ و ﻣﺸﻘﺖ ﮐﺎر ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺏ ﻪ زودی اﻥﻘﻼﺏ ﺎت ﻋﻈ ﻴﻢ ﺕﮑﻨﻮﻟ ﻮژی‬
‫ﺹﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮐﻪ ایﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ی ﺏﯽ اﻥﺪازﻩ ی ﮐﺎرﮔﺮان ﻏﻴﺮﻣﺎهﺮ ﺏ ﻪ‬
‫هﻤ ﺮاﻩ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از وﺟ ﻮد ﮐ ﺎرﮔﺮان ﺹ ﻨﻌﺘﯽ ﻣﺘﺨ ﺼﺺ ﮔ ﺸﺖ و ﺣﺘ ﯽ در ﺏﻌ ﻀﯽ‬
‫ﻣ ﻮارد و ﺏﻌ ﻀﯽ از ﺏﺨ ﺶ ه ﺎ ﮐ ﺎرﮔﺮان ﻏﻴﺮﻣ ﺎهﺮ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺴﺘﻨﺪ ﺕﻤﺎﻣ ًﺎ ﺟ ﺎیﮕﺰیﻦ‬
‫ﮐﺎرﮔﺮان ﻣﺘﺨﺼﺺ ﮔﺮدﻥﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘ ﻪ از ه ﺮ ﻃ ﺮف‪ ،‬ﺷ ﮑﻮﻓﺎیﯽ و ﮔ ﺴﺘﺮش رواﺏ ﻂ ﺟﺪی ﺪ ﺏ ﺎ ﻣﺤ ﺪودیﺖ ه ﺎ و‬
‫ﻣﻮاﻥﻌﯽ ﮐﻪ رواﺏﻂ ﻓﺌ ﻮداﻟﯽ و ﺏ ﺪﺏﺨﺘﯽ ه ﺎی ﻥﺎﺷ ﯽ از ﺁن ﻓ ﺮاهﻢ ﻣ ﯽ ﺁورد‪ ،‬رو ﺏ ﻪ‬
‫رو ﻣ ﯽ ﮔ ﺸﺖ‪ .‬اﻗﺘ ﺼﺎد ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ﮐ ﻪ ﻓﺌ ﻮداﻟﻴﺰم ﺏ ﺮ ﭘﺎی ﻪ ی ﺁن ﺏ ﻮد و ﻣﺎهﻴﺘ ًﺎ از ﺁن‬
‫ﻥﺸﺄت ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ و ﻓﻘﺮ ﺕﻮدﻩ هﺎی ﻋﻈ ﻴﻢ ﻣ ﺮدم ﺏ ﻪ ﺧ ﺎﻃﺮ ﻓ ﺸﺎر ﺏ ﯽ ﺣ ﺪ و ﺣ ﺴﺎب‬

‫‪١٠١‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻥﻈﺎم ارﺏﺎب و رﻋﻴﺘﯽ‪ ،‬ﻓﺮوش داﺧﻠﯽ ﮐﺎﻻهﺎی ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ یﯽ را ﻣﺤﺪود ﻣﯽ ﮐ ﺮد‪ .‬در‬
‫هﻤﻴﻦ ﺣﺎل ﮐﺎرﮔﺎﻩ هﺎی ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻬﻢ ﺕﺮیﻦ ﺷﺮایﻂ ﺕﻮﻟﻴﺪ یﻌﻨﯽ ﻥﻴ ﺮوی ﮐ ﺎر را ﻣﻔﻴ ﺪ‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﻗﺪرت دوﻟﺘﯽ ﺏﻪ ﺏﯽ ﻥﻬﺎیﺖ ﺏﺨﺶ ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﺷ ﺪﻩ ﻗ ﺎدر ﻥﺒ ﻮد اﻣﻨﻴ ﺖ‬
‫ﻋﻤ ﻮﻣﯽ را ﺕ ﻀﻤﻴﻦ ﮐﻨ ﺪ‪ ،‬دره ﻢ و ﺏﺮهﻤ ﯽ ﺕﻌﺮﻓ ﻪ ه ﺎ و ﻣﻘ ﺮرات ﺕﺠ ﺎرﺕﯽ ایﺠ ﺎد‬
‫ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﻥﻤﻮدﻩ و در هﺮ ﻗﺪم‪ ،‬از اﻣ ﺮ ﺕﺠ ﺎرت در وﺟ ﻪ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﺟﺪی ﺪ ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮی ﺏ ﻪ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﺁورد‪.‬‬
‫ﻣ ﺴﻠﻢ ﺏ ﻮد ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ه ﺮ ﻃﺮی ﻖ ﺏ ﻮرژوازی اروﭘ ﺎی ﻏﺮﺏ ﯽ ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﻥﻤﺎیﻨ ﺪﻩ ی‬
‫ﺕﺠ ﺎرت و ﺹ ﻨﻌﺖ ﺟﻬ ﺎﻥﯽ ﺁزاد ﻣ ﯽ ﺏﺎی ﺴﺖ ﺕﻤ ﺎم ای ﻦ ﻣﻮاﻥ ﻊ را از ﻣﻴ ﺎن ﺏ ﺮدارد‪.‬‬
‫درﻏﻴﺮ ایﻦ ﺹﻮرت ﻣﺠﺒﻮر ﻣﯽ ﮔﺸﺖ ﺏﻪ ﮐﻠﯽ از ﻣﺄﻣﻮریﺖ ﺕﺎریﺨﯽ و ﺟﻬ ﺎﻥﯽ ﺧ ﻮد‬
‫ﺹ ﺮف ﻥﻈ ﺮ ﻥﻤﺎی ﺪ‪ .‬ﻗﺒ ﻞ از دره ﻢ ﭘﺎﺷ ﻴﺪﻩ ﺷ ﺪن ﻓﺌ ﻮداﻟﻴﺰم در ﻃ ﯽ اﻥﻘ ﻼب ﮐﺒﻴ ﺮ‬
‫ﻓﺮاﻥﺴﻪ ﺏﻪ هﺰاران ﺕﮑﻪ‪ ،‬ﺏﻮرژوازی ﺏﻪ ﻃ ﻮر ذهﻨ ﯽ ﺣ ﺴﺎب ﺧ ﻮد را ﺏ ﺎ ﻓﺌ ﻮداﻟﻴﺰم‬
‫ﺕ ﺼﻔﻴﻪ ﻥﻤ ﻮد‪ .‬ﺏ ﺪیﻦ ﺕﺮﺕﻴ ﺐ ﮐ ﻪ ﻋﻠ ﻢ ﺟﺪی ﺪ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﻣﻬ ﻢ ﺕ ﺮیﻦ ﺹ ﻼح‬
‫ای ﺪﺉﻮﻟﻮژیﮏ ﺏ ﻮرژوازی ﻋﻠﻴ ﻪ دوﻟ ﺖ ه ﺎی ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﯽ ﺏ ﺮای ﺏﺮﻗ ﺮاری ی ﮏ‬
‫دوﻟﺖ ﺟﺪی ﺪ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﭘ ﺎ ﺏ ﻪ ﻋﺮﺹ ﻪ ی وﺟ ﻮد ﻥﻬ ﺎد‪ .‬ﻥﻈ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎدی در ﺣ ﺎل‬
‫ﮔﺴﺘﺮش‪ ،‬اﺏﺘﺪا ﺏﻪ ﺹﻮرت ﺛ ﺮوت ه ﺎی زود ﺏ ﻪ ﭼﻨ ﮓ ﺁﻣ ﺪ و ﺕ ﺎزﻩ ی ﯽ ﮐ ﻪ ﺟﻮاﻣ ﻊ‬
‫اروﭘﺎی ﻏﺮﺏﯽ را اﻥﺒﺎﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ﻇﺎهﺮ ﮔﺸﺖ‪ .‬ایﻦ ﻥﻈﻢ از ﺏﺮﮐﺖ ﻣﻨﺎﺏﻌﯽ ُﭘﺮﺳﻮد‬
‫و ﺏ ﻪ ﻇ ﺎهﺮ ﭘﺎی ﺎن ﻥﺎﭘ ﺬیﺮ و در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل ﺏ ﻪ ﺷ ﺪت ﻣﺘﻔ ﺎوت از روش ه ﺎی ﭘ ﺪر‬
‫ﺳﺎﻻراﻥﻪ ی اﺳ ﺘﺜﻤﺎر ﻓﺌ ﻮداﻟﯽ‪ ،‬ﺏ ﻪ وﺟ ﻮد ﺁﻣ ﺪ و ﻋ ﻼوﻩ ﺏ ﺮ ای ﻦ در ﺣ ﺎل ﮔﺬراﻥ ﺪن‬
‫ﺏﻬﺘﺮیﻦ ایﺎم ﺧﻮد ﻥﻴﺰ ﺏﻮد‪ .‬در اﺏﺘﺪا ﻣﺴﺎﻋﺪﺕﺮیﻦ ﻣﻨﺎﺏﻊ ایﻦ وﻓﻮر و ﻓﺮاواﻥﯽ ﺟﺪیﺪ‪،‬‬
‫ﺧﻮد وﺟﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻥﺒﻮد ﺏﻠﮑﻪ ﭘﻴﺶ ﻗﺪم ﺁن یﻌﻨﯽ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ هﺎی ﻋﻈﻴﻢ ﺕﺠﺎرﺕﯽ ﺏﻮد‪ .‬ﺏﻪ‬
‫هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ در ﻣﻬ ﻢ ﺕ ﺮیﻦ ﻣﺮاﮐ ﺰ ﺕﺠ ﺎرﺕﯽ دﻥﻴ ﺎ‪ ،‬در ﺟﻤﻬ ﻮری ه ﺎی‬
‫ﺛﺮوﺕﻤﻨﺪ ایﺘﺎﻟﻴﺎ ﮐﻪ ﺏﻪ ﺕﺠﺎرت ﻣﺸﻐﻮل ﺏﻮدﻥﺪ و هﻢ ﭼﻨ ﻴﻦ در اﺳ ﭙﺎﻥﻴﺎ اوﻟ ﻴﻦ ﻣ ﺴﺎﺉﻞ‬

‫‪١٠٢‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻣﺮﺏ ﻮط ﺏ ﻪ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻣﻄ ﺮح ﺷ ﺪﻩ و اوﻟ ﻴﻦ ﮐﻮﺷ ﺶ ه ﺎ ﺏ ﺮای ﺣ ﻞ ﺁن ه ﺎ ﺹ ﻮرت‬

‫ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد‪ .‬ﺛ ﺮوت ﭼﻴ ﺴﺖ؟ ﭼ ﻪ ﻋ ﺎﻣﻠﯽ ی ﮏ ﮐ ﺸﻮر را ﻓﻘﻴ ﺮ و ﮐ ﺸﻮر دیﮕ ﺮ را‬
‫ﺛﺮوﺕﻤﻨﺪ ﻣ ﯽ ﺳ ﺎزد؟ ﺏﻌ ﺪ از ﺁن ﮐ ﻪ ﻣﻔ ﺎهﻴﻢ ﻗ ﺪیﻤﯽ ﺟﻮاﻣ ﻊ ﻓﺌ ﻮداﻟﯽ اﻋﺘﺒ ﺎر ﺳ ﻨﺘﯽ‬
‫ﺧﻮد را در ﻣﻘﺎیﺴﻪ ﺏﺎ ﮔ ﺮداب رواﺏ ﻂ ﺟﺪی ﺪ از دﺳ ﺖ دادﻥ ﺪ‪ ،‬ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی ﺟﺪی ﺪ ﺏ ﺪیﻦ‬
‫ﺷﮑﻞ ﻣﻄﺮح ﮔﺮدیﺪ‪ .‬ﺛﺮوت وﺳﻴﻠﻪ یﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺕﻮان هﻤ ﻪ ﭼﻴ ﺰ ﺏ ﺎ ﺁن ﺧﺮی ﺪ و‬
‫در ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ای ﻦ ﺕﺠ ﺎرت اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ایﺠ ﺎد ﺛ ﺮوت ﻣ ﯽ ﻥﻤﺎی ﺪ‪ .‬دوﻟ ﺖ ه ﺎیﯽ ﺛﺮوﺕﻤﻨ ﺪ‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺏﺘﻮاﻥﻨ ﺪ ه ﺮ ﭼ ﻪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﭘ ﻮل وارد ﻥﻤﺎیﻨ ﺪ و اﺟ ﺎزﻩ ی ﺧ ﺮوج ﺣﺘ ﯽ‬
‫ذرﻩ یﯽ از ﺁن را از ﮐ ﺸﻮر ﻥﺪهﻨ ﺪ‪ .‬ﺕﺠ ﺎرت ﺟﻬ ﺎﻥﯽ‪ ،‬ﻓﺘﻮﺣ ﺎت ﻣ ﺴﺘﻌﻤﺮاﺕﯽ ﻗ ﺎرﻩ ی‬
‫ﺟﺪیﺪ‪ ،‬ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ داراﻥﯽ ﮐﻪ ﺏﺮای ﺹﺎدرات ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬هﻤﻪ ﺕﻌﻬﺪاﺕﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ‬
‫ﺏﺎی ﺪ ﻣ ﻮرد ﭘ ﺸﺘﻴﺒﺎﻥﯽ و ﮔ ﺴﺘﺮش ﻗ ﺮار ﮔﻴﺮﻥ ﺪ‪ .‬در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ وارد ﮐ ﺮدن ﮐﺎﻻه ﺎی‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﺮوج ﭘﻮل از ﮐﺸﻮر ﻣﯽ ﮔﺮدد ﺏﺎیﺪ ﻗﺪﻏﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮارد ﻣ ﺬﮐﻮر‬
‫از اوﻟﻴﻦ ﺕﻌﺎﻟﻴﻢ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﺏﻮد ﮐﻪ در اواﺧﺮ ﻗﺮن ‪ ١٦‬در ایﺘﺎﻟﻴﺎ اﺟ ﺮا ﻣ ﯽ ﮔﺮدی ﺪ‬
‫ﺳﭙﺲ از ﻗﺮن ‪ ١٧‬ﺏﻪ ﺏﻌﺪ در ﻓﺮاﻥﺴﻪ و اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﻥﻴﺰ ﮔﺴﺘﺮش یﺎﻓﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ای ﻦ‬
‫دﮐﺘ ﺮیﻦ هﻨ ﻮز ﺏ ﺴﻴﺎر ﺧ ﺎم ﺏ ﻮد وﻟ ﯽ ﺏ ﻪ ﻣﻨﺰﻟ ﻪ ی اوﻟ ﻴﻦ ﺟ ﺪایﯽ ﺹ ﺮیﺢ ﺏ ﺎ ﻋﻘﺎی ﺪ‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﻃﺒﻴﻌﯽ ﻓﺌﻮداﻟﻴﺰم و اوﻟﻴﻦ اﻥﺘﻘﺎد ﮐﻮﺏﻨﺪﻩ ﻥﺴﺒﺖ ﺏ ﻪ ﺁن ﺏ ﻪ ﺷ ﻤﺎر ﻣ ﯽ رﻓ ﺖ‪.‬‬
‫ایﻦ دﮐﺘﺮیﻦ اوﻟﻴﻦ ﻗﺪم در راﻩ ﺏﻪ ﮐﻤﺎل ﻣﻄﻠ ﻮب رﺳ ﺎﻥﺪن ﺕﺠ ﺎرت‪ ،‬ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐ ﺎﻻ و در‬
‫ﻥﺘﻴﺠﻪ ﺳﺮﻣﺎیﻪ ﺏﻮد‪ .‬ﺏﻪ ﻋﺒﺎرت دیﮕﺮ اوﻟ ﻴﻦ ﺏﺮﻥﺎﻣ ﻪ ی ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﺏ ﻪ ﺷ ﻤﺎر ﻣ ﯽ ﺁﻣ ﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺏﻮرژوازی ﺟﻮان و ﺣﺎﮐﻢ ﻣﻄﺎﺏﻖ ﻣﻴﻞ ﺧﻮد اراﺉﻪ ﻣﯽ داد‪.‬‬
‫ﺏﻼﻓﺎﺹ ﻠﻪ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داران ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐﻨﻨ ﺪﻩ ی ﮐ ﺎﻻ‪ ،‬زودﺕ ﺮ از ﺕ ﺎﺟﺮان ﻗ ﺪم ﺏ ﻪ ﺟﻠ ﻮ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﮔﺮﭼﻪ هﻨ ﻮز ﺟﻮاﻥ ﺐ اﺣﺘﻴ ﺎط را هﻤﺎﻥﻨ ﺪ ﻥ ﻮﮐﺮان ﺧﺎﻥ ﻪ زاد ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ اﻥﺘﻈ ﺎر‬
‫ﭘﺲ ﻣﺎﻥﺪﻩ هﺎی ارﺏﺎﺏ ﺎن ﻣ ﯽ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ رﻋﺎی ﺖ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺁن ﻃ ﻮر ﮐ ﻪ روﺷ ﻦ ﻓﮑ ﺮان‬
‫ﻓﺮاﻥﺴﻮی ﻗﺮن ‪ ١٨‬ﻥﻴﺰ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺛﺮوت ﺏﻪ هﻴﭻ وﺟﻪ ﺧ ﻮد ﻃ ﻼ ﻥﻴ ﺴﺖ ﺏﻠﮑ ﻪ ﻓﻘ ﻂ‬

‫‪١٠٣‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫وﺳﻴﻠﻪ ی ﻣﺒﺎدﻟﻪ ی ﮐﺎﻻهﺎﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﺕﺼﻮر ﺏﭽﻪ ﮔﺎﻥﻪ یﯽ اﮔﺮ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ای ﻦ ﻓﻠ ﺰ‬
‫درﺧﺸﺎن ﻋﺼﺎی ﺟﺎدویﯽ ﻣﺮدم و دوﻟﺖ هﺎﺳﺖ ﺁی ﺎ هﻨﮕ ﺎﻣﯽ ﮐ ﻪ ﻣ ﻦ از ﮔﺮﺳ ﻨﮕﯽ‬
‫رﻥﺞ ﻣﯽ ﺏﺮم ﻃﻼ ﻣﯽ ﺕﻮاﻥﺪ ﺏﺮای ﻣﻦ ﺏ ﻪ ﻣﻨﺰﻟ ﻪ ی ﻏ ﺬا ﺏﺎﺷ ﺪ؟ ﺁی ﺎ هﻨﮕ ﺎﻣﯽ ﮐ ﻪ از‬
‫ﺳﺮﻣﺎ یﺦ زدﻩ ام ﻃﻼ ﻗﺎدر ﺧﻮاهﺪ ﺏﻮد از ﻣ ﻦ ﻣﺤﺎﻓﻈ ﺖ ﮐﻨ ﺪ؟ ﺁی ﺎ داری ﻮش ﭘﺎدﺷ ﺎﻩ‬
‫ای ﺮان در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ ﮔﻨﺠﻴﻨ ﻪ ه ﺎی ﻓﺮاواﻥ ﯽ از ﻃ ﻼ داﺷ ﺖ از ﺕ ﺸﻨﮕﯽ ﻣ ﺮگ ﺁوری‬
‫رﻥ ﺞ ﻥﻤ ﯽ ﺏ ﺮد؟ و ﺁی ﺎ ﺣﺎﺿ ﺮ ﻥﻤ ﯽ ﺷ ﺪ ﺏ ﺎ ﺧﻮﺷ ﺤﺎﻟﯽ ﺕﻤ ﺎم ﮔﻨﺠﻴﻨ ﻪ ه ﺎیﺶ را در‬
‫ﻣﻘﺎﺏﻞ ﺟﺮﻋﻪ یﯽ ﺁب ﺏﺒﺨﺸﺪ؟ ﻥ ﻪ‪ ،‬ﺛ ﺮوت ﺁن ﺏﺨ ﺸﺶ و ﻣ ﻮهﺒﺘﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻃﺒﻴﻌ ﺖ‬
‫در ﻏﺬا و ﺳﺎیﺮ ﻣﻮادی ﮐﻪ ﺕﻤﺎم اﻓﺮاد‪ ،‬ﭼﻪ ﻓﻘﻴ ﺮ و ﭼ ﻪ ﻏﻨ ﯽ‪ ،‬ﺏ ﺮای رﻓ ﻊ ﻥﻴﺎزه ﺎی‬
‫ﺧﻮد ﺏﺪان اﺣﺘﻴﺎج دارﻥﺪ‪ ،‬ﻗﺮار دادﻩ اﺳﺖ‪ .‬هﺮ ﮔ ﺎﻩ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ی ﯽ ﺏﺘﻮاﻥ ﺪ ﻥﻴﺎزه ﺎی ه ﺮ‬
‫ﭼﻪ ﻟﻮﮐﺲ ﺕﺮ و هﺮ ﭼﻪ ﺏﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮد را ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮی ﺪ ﺏ ﺪان ﻣﻌﻨ ﺎ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ دوﻟ ﺖ ﺁن‬
‫ﮐ ﺸﻮر ﺛﺮوﺕﻤﻨ ﺪﺕﺮی ﺧﻮاه ﺪ ﺏ ﻮد و اﻟﺒﺘ ﻪ ﻣﺎﻟﻴ ﺎت ه ﺎی ﺏﻴ ﺸﺘﺮی ﻥﻴ ﺰ ﺏ ﻪ دوﻟ ﺖ‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﺏﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻨﺪم ﺏﺮای ﻥﺎن‪ ،‬ﭘﺸﻢ و ﮐﺘﺎن ﺏ ﺮای ﺏ ﺎﻓﺘﻦ ﭘﺎرﭼ ﻪ‪ ،‬ﭼ ﻮب و‬
‫اﻟ ﻮار ﺏ ﺮای ﺳ ﺎﺧﺘﻦ ﺧﺎﻥ ﻪ‪ ،‬و ﺳ ﻨﮓ ه ﺎی ﻣﻌ ﺪﻥﯽ ﺏ ﺮای درﺳ ﺖ ﮐ ﺮدن اﺏ ﺰار ﮐ ﺎر‬
‫ﺕﻬﻴﻪ ﻣﯽ ﺏﻴﻨﺪ؟ ﭘﺎﺳﺦ روﺷ ﻦ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﮐ ﺸﺎورزان یﻌﻨ ﯽ ﮐ ﺸﺎورزی و ﻥ ﻪ ﺕﺠ ﺎرت‬
‫ﻣﻨﺒﻊ اﺳﺎﺳﯽ ﺛﺮوت را ﺕﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬ﺕﻮدﻩ هﺎی ﻋﻈﻴﻢ روﺳﺘﺎﺉﻴﺎن یﻌﻨﯽ ﮐ ﺴﺎﻥﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺛﺮوت اﻓﺮاد دیﮕﺮ را ﺏﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ ﺁورﻥ ﺪ از اﺳ ﺘﺜﻤﺎر ﻓﺌ ﻮداﻟﯽ ره ﺎﺉﯽ یﺎﻓﺘ ﻪ و‬
‫ﺳﻌﺎدﺕﻤﻨﺪ ﮔﺮدﻥﺪ‪) .‬در هﻤﻴﻦ ﺿﻤﻦ‪ ،‬ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ داران زیﺮ ﻟﺐ ﺁه ﺴﺘﻪ ﺧﻮاهﻨ ﺪ ﮔﻔ ﺖ‪:‬‬
‫ﮔﻮیﺎ ﺏﺎﻻﺧﺮﻩ ﮐﺴﺎﻥﯽ را یﺎﻓﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﮐﺎﻻهﺎی ﻣﺎ را ﺧﻮاهﻨﺪ ﺧﺮیﺪ‪(.‬‬
‫زﻣﻴﻦ داران ﺏﺰرگ و ارﺏﺎﺏﺎن ﻓﺌﻮدال ﺕﻨﻬﺎ ﮐﺴﺎﻥﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﻣﯽ ﭘﺮدازﻥﺪ‬
‫و ﻣﺨﺎرج دوﻟﺖ را ﺕﺄﻣﻴﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺁن وﻗﺖ ﺕﻤﺎم ﺛﺮوﺕﯽ ﮐﻪ از ﻃﺮیﻖ‬
‫ﮐﺸﺎورزی ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮔﺮدد )ﺳﺮﻣﺎیﻪ داران ﺏﺎ ﺧﻮد زﻣﺰﻣ ﻪ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺎ ﺏ ﺪون ﺁن‬

‫‪١٠٤‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﮐﻪ ﺛﺮوﺕﯽ ایﺠﺎد ﮐﻨ ﻴﻢ ﻣﺠﺒ ﻮر ﺏ ﻪ ﭘ ﺮداﺧﺘﻦ ﻣﺎﻟﻴ ﺎت ﻥﻴ ﺴﺘﻴﻢ( ﮐ ﺸﺎورزان و ﮐ ﺎر ﺏ ﺮ‬

‫روی ﻣﺰرﻋ ﻪ‪ ،‬ﻓﻘ ﻂ ﻣﺤﺘ ﺎج ﺁن اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ از ﻣﺤ ﺪودیﺖ ه ﺎ و ﭼ ﺎرﭼﻮب ﻓﺌ ﻮداﻟﻴﺰم‬
‫رهﺎ ﺷﻮد ﺕﺎ ایﻦ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ی ﺛﺮوت هﺎ ﺏﺘﻮاﻥﻨ ﺪ ﺕﻤ ﺎﻣﯽ اﻣﺘﻴﺎزه ﺎ و ﻣﻮهﺒ ﺖ ه ﺎ را‬
‫ﺏﺮای دوﻟﺖ و ﻣﻠ ﺖ ﻓ ﺮاهﻢ ﺁورد‪ .‬در ای ﻦ ﺹ ﻮرت ﺳ ﻌﺎدت ﻣﻨﺪاﻥ ﻪ ﺕ ﺮیﻦ ای ﺎم ﺏ ﺸﺮ‬
‫ﻓﺮا رﺳﻴﺪﻩ و هﻤﺎهﻨﮕﯽ ﻃﺒﻴﻌﺖ در ﺟﻬﺎن ﺏﺮﻗﺮار ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺏﺮهﺎی ﻃﻮﻓ ﺎن زا ای ﻦ ﮐ ﻪ ﻟﺤﻈ ﻪ ﺏ ﻪ ﻟﺤﻈ ﻪ ﻥﺰدی ﮏ ﺕ ﺮ ﺷ ﺪﻩ و ﺧﺒ ﺮ از ﻃﻮﻓ ﺎن‬
‫ﻼ در ﺕﻌﺎﻟﻴﻢ ﻣﺘﻔﮑﺮان دوران روﺷ ﻦ ﮔ ﺮی ﻣ ﺸﻬﻮد ﺏﻮدﻥ ﺪ‪ .‬ﺏ ﻪ‬
‫ﺏﺎﺳﺘﻴﻞ ﻣﯽ داﻥﺪ ﮐﺎﻣ ً‬
‫زودی ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری ﺏﻮرژوازی ﺁن ﭼﻨﺎن ﻗﺪرت یﺎﻓﺖ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﻥﻤﻮد ﻣﯽ ﺕﻮاﻥﺪ‬
‫ﻥﻘ ﺎب از ﭼﻬ ﺮﻩ ی ﻣﻄﻴﻌﺎﻥ ﻪ ﺧ ﻮد ﺏﺮداﺷ ﺘﻪ و ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر ﻗﻄﻌ ﯽ ﺧ ﻮد را در ﭘ ﻴﺶ‬
‫زﻣﻴﻨﻪ ی اﻣﻮر ﻗﺮار دهﺪ و ﺹﺮیﺤ ًﺎ ﺕﻘﺎﺿﺎی ﺕﻐﻴﻴﺮ دوﻟﺖ را ﺏﻪ ﻃ ﻮر ﮐﻠ ﯽ ﺏ ﻪ ﻣﻴ ﻞ‬
‫ﺧﻮد ﺏﻨﻤﺎیﺪ‪ .‬در اواﺧﺮ ﻗﺮن ‪ ،١٨‬ﺁدام اﺳ ﻤﻴﺖ اﻋ ﻼم ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﮐ ﺸﺎورزی ﺕﻨﻬ ﺎ‬
‫ﻣﻨﺒ ﻊ ﺛ ﺮوت ﻥﻴ ﺴﺖ‪ .‬ﺏﻠﮑ ﻪ ه ﺮ ﻥ ﻮع ﮐ ﺎر ﻣ ﺰدوری ﮐ ﻪ در ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐ ﺎﻻ ﻥﻘ ﺶ دارد‬
‫ﻣﻮﺟ ﺐ ﺛ ﺮوت اﺳ ﺖ )دﻗ ﺖ ﮐﻨﻴ ﺪ ﮐ ﻪ ﺁدام اﺳ ﻤﻴﺖ ﻣ ﯽ ﮔﻮی ﺪ "هﺮﮐ ﺎری" و ﺏ ﺪیﻦ‬
‫ﺕﺮﺕﻴ ﺐ ﻥ ﺸﺎن ﻣ ﯽ ده ﺪ ﮐ ﻪ ﺧ ﻮد و ی ﺎراﻥﺶ ﺕ ﺎ ﭼ ﻪ درﺟ ﻪ ی ﯽ ﺏ ﻪ ﺳ ﺨﻦ ﮔﻮی ﺎن‬
‫ﺏ ﻮرژوازی ﻣﺒ ﺪل ﺷ ﺪﻩ اﻥ ﺪ ﺏ ﺮای او و ه ﻮاداراﻥﺶ ه ﺮ ﮐ ﺎرﮔﺮی ﻣﺎهﻴﺘ ًﺎ ﺏ ﺮای‬
‫ارﺿﺎی ﺧﻮاﺳ ﺘﻪ ه ﺎی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داران ﺁﻓﺮی ﺪﻩ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ( ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ ﮐ ﺎر ﻣ ﺰدوری‬
‫ﺏﺮﻓﺮاز ﺕﻤﺎم ﻣﺰدهﺎی ﺿﺮوری ﮐﻪ ﺏﺮای ﺕﺄﻣﻴﻦ ﻣﺨﺎرج ﮐﺎرﮔﺮان ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬ایﺠ ﺎد‬
‫اﺟ ﺎرﻩ ﺏﻬ ﺎء ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﭘﺪی ﺪﻩ ی اﺧﻴ ﺮ ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﺳ ﻮد ﺏ ﻪ ﻥﻔ ﻊ زﻣ ﻴﻦ داران و‬
‫ﺛﺮوﺕﻤﻨ ﺪ ﮐ ﺮدن ﺹ ﺎﺣﺒﺎن ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ و رؤﺳ ﺎی ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ ه ﺎ اﺳ ﺖ‪ .‬هﺮﭼ ﻪ ﺕﻌ ﺪاد‬
‫ﮐﺎرﮔﺮاﻥﯽ ﮐﻪ در ﮐﺎرﮔﺎﻩ هﺎ ﺕﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺳﺮﻣﺎیﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺏﻴﺸﺘﺮ ﺷﻮد و هﺮﭼ ﻪ‬
‫ﺕﻘﺴﻴﻢ ﮐﺎر ﺏﻴﻦ زﺣﻤﺖ ﮐﺸﺎن ﻋﻤﻴﻖ ﺕﺮ و ﺏﻴﺸﺘﺮ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺏﺮ ﻣﻴ ﺰان ﺛ ﺮوت ﺹ ﺎﺣﺒﺎن‬
‫ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ اﻓ ﺰودﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬در ﺁن زﻣ ﺎن ﻻﺏ ﺪ هﻤ ﺎهﻨﮕﯽ واﻗﻌ ﯽ ﻃﺒﻴﻌ ﺖ و ﺛ ﺮوت‬

‫‪١٠٥‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫واﻗﻌﯽ ﻣﺎل ﺏﺪیﻦ ﺷﮑﻞ در ﻣﯽ ﺁﻣﺪ ﮐﻪ هﺮ ﻥﻮع ﮐﺎری ﻓﻘﻂ ﺏﻪ ﺹﻮرت ﮐﺎر ﻣﺰدوری‬
‫ﺏ ﻪ ﮐ ﺎرﮔﺮان اراﺉ ﻪ ﺷ ﻮد و ﻣ ﺰد ﺁن ﺕ ﺎ اﻥ ﺪازﻩ ی ﯽ ﺏﺎﺷ ﺪ ﮐ ﻪ ﻓﻘ ﻂ ﺷ ﺨﺺ را زﻥ ﺪﻩ‬
‫ﻥﮕ ﻪ داﺷ ﺘﻪ و ﻣﺠﺒ ﻮر ﺏ ﻪ اداﻣ ﻪ ی ﮐ ﺎر ﺏﻨﻤﺎی ﺪ‪ .‬در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل ﭘﺮداﺧ ﺖ اﺟ ﺎرﻩ ﺏ ﻪ‬
‫زﻣ ﻴﻦ داران زﻥ ﺪﮔﯽ راﺣ ﺖ و ﺏ ﺪون دردﺳ ﺮی را ﺏ ﺮای ﺁﻥ ﺎن ﻓ ﺮاهﻢ ﻣ ﯽ ﺳ ﺎزد و‬
‫ﻻﺏﺪ ﺳﻮد ﻥﻴﺰ ﻓﻘ ﻂ ﺏ ﺮای ﺁن اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ رؤﺳ ﺎ ﺏ ﺎ ﭘ ﺸﺘﮑﺎر ﻓ ﺮاوان ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﺧ ﻮد در‬
‫ﺏﻨﮕ ﺎﻩ ه ﺎی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری اداﻣ ﻪ دهﻨ ﺪ‪ .‬ﺏ ﺪیﻦ ﺕﺮﺕﻴ ﺐ هﻤ ﻪ ﺏ ﺪون ﺁن ﮐ ﻪ‬
‫از روش ه ﺎی اﺏﺘ ﺪاﺉﯽ ﻓﺌ ﻮداﻟﻴﺰم اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﺷ ﻮد زﻥ ﺪﮔﯽ ﺧ ﻮد را ﺕ ﺄﻣﻴﻦ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪.‬‬
‫ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ای ﻦ‪ ،‬ﺏ ﺮ "ﺛ ﺮوت ﻣﻠ ﻞ" هﻨﮕ ﺎﻣﯽ اﻓ ﺰودﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد ﮐ ﻪ ﺛ ﺮوت ﺳ ﻮداﮔﺮان‬
‫ﺳﺮﻣﺎیﻪ دار از ﻃﺮیﻖ رؤﺳﺎی ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ ه ﺎ ﮐ ﻪ ادارﻩ ی اﻣ ﻮر را ﺏ ﻪ دﺳ ﺖ داﺷ ﺘﻪ‬
‫از ﻣﻨﺒﻊ ﺛﺮوت یﻌﻨﯽ ﮐﺎر ﻣﺰدوری ﺏﻴﺸﺘﺮیﻦ اﺳﺘﻔﺎدﻩ را ﺏﻨﻤﺎﺉﻴ ﺪ‪ .‬اﻓ ﺰایﺶ یﺎﺏ ﺪ‪ .‬در‬
‫ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ﻥ ﺎﺏﻮد ﺏ ﺎد ﺕﻤ ﺎم ﻣﻮاﻥ ﻊ و ﻣﺤ ﺪودیﺖ ه ﺎی دوران ﻗ ﺪیﻢ‪ ،‬ﻥ ﺎﺏﻮد ﺏ ﺎد ﻣﻘ ﺮرات‬
‫ﺣﻤ ﺎیﺘﯽ اﺧﻴ ﺮ دوﻟ ﺖ ه ﺎ ﺏ ﺎ رﻋﺎی ﺖ ﺁزادی رﻗﺎﺏ ﺖ و ﺁزادی ﮐﺎﻣ ﻞ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ ی‬
‫ﺧﺼﻮﺹﯽ و هﻤﻴﻦ ﺏﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺕﻤﺎم اﻣﻮر دوﻟﺘﯽ و ﻣﺎﻟﯽ در اﺧﺘﻴﺎر ﺳﺮﻣﺎیﻪ داران‪،‬‬
‫هﻤ ﻪ ی ﮐﺎره ﺎ ﺏ ﻪ ﺏﻬﺘ ﺮیﻦ ﻥﺤ ﻮ اﺟ ﺮا ﺷ ﺪﻩ دوران ﺧﻮﺷ ﯽ و ﺳ ﻌﺎدت ﻓ ﺮا ﺧﻮاه ﺪ‬
‫رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟ ﺐ ﻓ ﻮق ﺏ ﻪ ﻣﻨﺰﻟ ﻪ ی ﮐﺘ ﺎب ﻣﻘ ﺪس اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﻮرژوازی ﺏ ﻮدﻩ ﮐ ﻪ دیﮕ ﺮ از‬
‫هﺮﮔﻮﻥﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪﮔﯽ ﻋﺎری اﺳﺖ‪ .‬ﺏﻪ ﻋﺒﺎرت دیﮕﺮ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد در ایﻦ ﺣﺎﻟ ﺖ ﺏ ﻪ ﺁن‬
‫ﭼﻨ ﺎن ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ی ﯽ رﺳ ﻴﺪﻩ ﺏ ﻮد ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﻥﺎﭼ ﺎر ﭼﻬ ﺮﻩ ی ﺣﻘﻴﻘ ﯽ ﺧ ﻮد را ﺁﺷ ﮑﺎر‬
‫ﻣ ﯽ ﻥﻤ ﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﭘﻴ ﺸﻨﻬﺎدات اﺹ ﻼﺣﯽ و ﻋﻤﻠ ﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﻮرژوازی ﺏ ﻪ دوﻟ ﺖ ه ﺎی‬
‫ﻓﺌﻮداﻟﯽ اراﺉﻪ ﻣﯽ داد ﺏﺎ هﻤﺎن زﺏﻮﻥﯽ ﮐﻪ ﮐﻮﺷﺶ هﺎی ﺕﺎریﺨﯽ ﺹﻮرت ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺕﺎ ﺷﺮاب ﺕ ﺎزﻩ در ﺏﻄ ﺮی ه ﺎی ﻗ ﺪیﻤﯽ ریﺨﺘ ﻪ ﺷ ﻮد‪ ،‬ﺏ ﺎ ﺷﮑ ﺴﺖ ﻣﻮاﺟ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ‪.‬‬
‫ﭼﮑ ﺶ اﻥﻘ ﻼب در ﻋ ﺮض ‪ ٢٤‬ﺳ ﺎﻋﺖ ﺁن ﭼﻴ ﺰی را ایﺠ ﺎد ﮐ ﺮد ﮐ ﻪ ﻥ ﻴﻢ ﻗ ﺮن از‬

‫‪١٠٦‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫دوران ﻓﺌﻮداﻟﻴﺰم ﻗﺎدر ﺏ ﻪ ﺳ ﺎﺧﺘﻦ ﺁن ﻥ ﺸﺪﻩ ﺏ ﻮد‪ .‬ﺏ ﻪ دﺳ ﺖ ﺁوردن ﻗ ﺪرت ﺳﻴﺎﺳ ﯽ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺸﺖ ﮐﻪ وﺳﺎﺉﻞ و ﺷﻴﻮﻩ هﺎی ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﺕﻘﺪیﻢ ﺏﻮرژوازی ﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ اﻗﺘﺼﺎد‬
‫ﻣﺎﻥﻨﺪ ﺕﻤﺎم ﻥﻈﺮیﻪ هﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻥﯽ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻋﺼﺮ روﺷﻦ ﻓﮑﺮی و در‬
‫ﺿ ﻤﻦ ﺏ ﻴﺶ از ﺏﻘﻴ ﻪ ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان روﺷ ﯽ ﺏ ﺮای ﺏ ﻪ دﺳ ﺖ ﺁوردن ﺁﮔ ﺎهﯽ و ی ﺎ ﺏ ﻪ‬
‫ﻋﺒﺎرت دیﮕﺮ ﺏﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺸﺄ ﺁﮔ ﺎهﯽ ﻃﺒﻘ ﺎﺕﯽ ﺏ ﻮرژوازی ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ‪.‬‬
‫ﺏﺪیﻦ ﺕﺮﺕﻴﺐ ﺷﺮایﻂ ﻗﺒﻠﯽ و ﻣﺤﺮک ﻋﻤﻞ اﻥﻘﻼﺏﯽ ﻣﻬﻴﺎ ﮔﺮدیﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ در ﻓﺮﻋﯽ ﺕﺮیﻦ‬
‫اﻣ ﻮر ﻣﺮﺏ ﻮط ﺏ ﻪ وﻇﻴﻔ ﻪ ی ﺏ ﻮرژوازی ﺏ ﺮای ﺏﺎزﺳ ﺎزی دﻥﻴ ﺎ‪ ،‬ﻋﻘﺎی ﺪ ﮐﻼﺳ ﻴﮏ‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻣ ﻮرد اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻗ ﺮار ﻣ ﯽ ﮔﺮﻓ ﺖ‪ .‬در اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن در ﻃ ﯽ ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ی‬
‫دﺷ ﻮار ﻣﺒ ﺎرزﻩ ﺏ ﺮای ﺏﺮﻗ ﺮاری ﺕﺠ ﺎرت ﺁزاد‪ ،‬ﺏ ﻮرژوازی ﺏ ﺎ ﺕﮑﻴ ﻪ ﺏ ﺮ ﻋﻘﺎی ﺪ‬
‫اﺳﻤﻴﺖ‪ -‬ریﮑﺎردو ﺏﻪ ﺏﺤﺚ ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬در دوران اﺹﻼﺣﺎت اﺷﺘﻴﻦ‪ -‬هﺎردﻥﺒﺮگ‪-‬‬
‫ﺷﺎرن هﻮﺳﺖ )یﻌﻨﯽ زﻣﺎن ﺏﻌﺪ از ﻥﺎﭘﻠﺌﻮن در ﺁﻟﻤﺎن( ﮐﻪ ﺳﻌﯽ داﺷ ﺘﻨﺪ زﺏﺎﻟ ﻪ ه ﺎی‬
‫ﻓﺌﻮداﻟﯽ ﭘﺮوس را ﭘﺲ از ﺿﺮﺏﻪ هﺎیﯽ ﮐ ﻪ ﻥ ﺎﭘﻠﺌﻮن در ژﻥ ﺎ ﺏ ﺪان زدﻩ ﺏ ﻮد دوﺏ ﺎرﻩ‬
‫اﺣﻴ ﺎء ﮐﻨﻨ ﺪ‪ ،‬از ﻋﻘﺎی ﺪ و ﺕﻌﻠﻴﻤ ﺎت اﻗﺘ ﺼﺎدداﻥﺎن ﮐﻼﺳ ﻴﮏ اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ‬
‫ﻣ ﯽ ﻥﻤﻮدﻥ ﺪ‪ .‬در ای ﻦ ﻣ ﻮرد اﻗﺘ ﺼﺎدداﻥﺎن ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ ﺕ ﺎ ﺁن ﺟ ﺎ ﭘ ﻴﺶ ﻣ ﯽ رﻓﺘﻨ ﺪ ﮐ ﻪ‬
‫ﻣ ﺎروﺕﻴﺰ در ﺳ ﺎل ‪ ١٧١٠‬ﻥﻮﺷ ﺖ ﮐ ﻪ ﺏﻌ ﺪ از ﻥ ﺎﭘﻠﺌﻮن‪ ،‬ﺁدام اﺳ ﻤﻴﺖ ﻥﻴﺮوﻣﻨ ﺪﺕﺮیﻦ‬
‫ﺣﺎﮐﻢ اروﭘﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔ ﺮ ﻣ ﺎ در هﻤ ﻴﻦ ﺟ ﺎ ﺏﺘ ﻮاﻥﻴﻢ درک ﮐﻨ ﻴﻢ ﮐ ﻪ ﭼ ﺮا ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﻪ ﺕ ﺎزﮔﯽ یﻌﻨ ﯽ‬
‫ﺣﺪود یﮏ ﻗﺮن و ﻥ ﻴﻢ ﭘ ﻴﺶ ﭘﺪی ﺪار ﮔ ﺸﺘﻪ‪ ،‬در ای ﻦ ﺹ ﻮرت ﻗ ﺎدر ﺧ ﻮاهﻴﻢ ﺏ ﻮد ﺏ ﻪ‬
‫ﺳﺮﻥﻮﺷ ﺖ ﺏﻌ ﺪی ﺁن ﻥﻴ ﺰ ﭘ ﯽ ﺏﺒ ﺮیﻢ‪ .‬اﮔ ﺮ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻋﻠﻤ ﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﺏ ﻪ‬
‫ﺧﺼﻮص وﺟﻪ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﺳ ﺮوﮐﺎر دارد ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ای ﻦ دﻟﻴ ﻞ وﺟ ﻮدی ﺁن و‬
‫ﻋﻤﻠﮑ ﺮد ﺁن ﺏ ﺴﺘﮕﯽ ﺏ ﻪ ﺣﻴ ﺎت ای ﻦ وﺟ ﻪ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ دارد و ﺏ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت دیﮕ ﺮ ﻋﻠ ﻢ‬
‫اﻗﺘﺼﺎد‪ ،‬هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ وﺟﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری از ﻣﻴﺎن ﺏﺮود اﺳﺎس وﺟﻮدی ﺧﻮد‬

‫‪١٠٧‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫را از دﺳﺖ ﺧﻮاه ﺪ داد‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘ ﺖ هﻨﮕ ﺎﻣﯽ ﮐ ﻪ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺁﺷ ﻔﺘﻪ ی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری‬
‫راﻩ را ﺏﺮای یﮏ ﻥﻈﻢ اﻗﺘﺼﺎدی ﺏﺮﻥﺎﻣﻪ ریﺰی ﺷ ﺪﻩ و ﺳ ﺎزﻣﺎن یﺎﻓﺘ ﻪ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر‬
‫ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﺮﺕﺐ ﺕﻮﺳﻂ ﺕﻤﺎم ﮐ ﺎر ﺏ ﺸﺮی اراﺉ ﻪ و اﻥﺠ ﺎم ﺧﻮاه ﺪ ﺷ ﺪ‪ ،‬ﺏ ﺎز ﮐﻨ ﺪ در ﺁن‬
‫ﺹﻮرت وﻇﻴﻔﻪ ی اﻗﺘﺼﺎد ﺏﻪ ﻣﺜﺎﺏﻪ ی یﮏ رﺷﺘﻪ از ﻋﻠﻮم ﺏﻪ ﭘﺎیﺎن ﺧﻮاه ﺪ رﺳ ﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺮوزی ﻃﺒﻘﻪ ی ﮐﺎرﮔﺮ ﻥﻮﭘﺎ و ﺕﺤﻘﻴﻖ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺰم ﺏ ﻪ ﻣﻨﺰﻟ ﻪ ی ﭘﺎی ﺎن اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان یﮏ ﻋﻠﻢ ﺕﻠﻘﯽ ﺧﻮاه ﺪ ﮔ ﺸﺖ‪ .‬اﻣ ﺎ در ای ﻦ ﺟ ﺎ راﺏﻄ ﻪ ی ﺧﺎﺹ ﯽ را ﮐ ﻪ ﺏ ﻴﻦ‬
‫ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد و ﻣﺒﺎرزﻩ ی ﻃﺒﻘﺎﺕﯽ ﭘﺮوﻟﺘﺎریﺎ وﺟﻮد دارد ﺏﻪ وﺿﻮح ﻣﯽ ﺏﻴﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫اﮔﺮ وﻇﻴﻔﻪ و ﻣﻮﺿﻮع ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﺕﻮﺿﻴﺢ ﻗﻮاﻥﻴﻦ ﺣ ﺎﮐﻢ ﺏ ﺮ ﻇﻬ ﻮر و ﮔ ﺴﺘﺮش‬
‫ﻼ ﺿ ﺮوری اﺳ ﺖ ﺏ ﺮای ای ﻦ‬
‫وﺟﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری اﺳﺖ‪ ،‬در ایﻦ ﺹ ﻮرت ﮐ ﺎﻣ ً‬
‫ﮐﻪ ایﻦ ﻋﻠﻢ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺟﻠﻮﻩ ﮐﻨﺪ و ﻗﻮاﻥﻴﻦ ﺳﻘﻮط ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری را ﻥﻴﺰ ﮐ ﺸﻒ ﻥﻤﺎی ﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻥﻨ ﺪ وﺟ ﻮﻩ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﭘﻴ ﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﻥﻴ ﺰ ﻥﻤ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺪ اﺏ ﺪی ﺏﺎﺷ ﺪ ﺏﻠﮑ ﻪ‬
‫ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ی ﮔ ﺬار ﺕ ﺎریﺨﯽ ﺏ ﻮدﻩ و یﮑ ﯽ از ﭘﻠ ﻪ ه ﺎی ﻥﺮدﺏ ﺎم ﺏ ﯽ ﭘﺎی ﺎن ﭘﻴ ﺸﺮﻓﺖ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ﺕﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬ﺕﻌﺎﻟﻴﻢ ﻣﺮﺏ ﻮط ﺏ ﻪ ﻇﻬ ﻮر ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﻣﻨﻄﻘ ًﺎ ﺏﺎی ﺪ‬
‫ﺏﻪ ﺁﻣﻮزش هﺎیﯽ درﺏﺎرﻩ ی ﻥﺤﻮﻩ ی ﺳﻘﻮط ﺁن ﻣﻨﺘﻬﯽ ﮔﺮدد‪ .‬در واﻗﻊ ﻋﻠﻤﯽ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ وﺟﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری را ﺕﻮﺿﻴﺢ ﻣﯽ دهﺪ ﺏﻪ ﻋﻠﻢ اﺛﺒ ﺎت ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم ﺕﺒ ﺪیﻞ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺏﻪ ﻋﺒﺎرت دیﮕﺮ ﻣﻔﺎهﻴﻢ ﻥﻈﺮی ﮐﻪ از اﺏﺘﺪا ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ی ﺏﻮرژوازی‬
‫ﺣﺎﮐﻢ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ ﺏﻌﺪهﺎ ﺏﻪ ﺳﻼﺣﯽ در دﺳﺖ ﻃﺒﻘﻪ ی اﻥﻘﻼﺏﯽ ﮐﻪ ﺏ ﺮای ره ﺎیﯽ‬
‫ﺧﻮد یﻌﻨﯽ ﭘﺮوﻟﺘﺎریﺎ ﻣﺒﺎرزﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺒﺪل ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘ ﻪ ﺏﺨ ﺶ دوم ﻣ ﺴﺎیﻞ ﻋﻤ ﻮﻣﯽ ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﻥ ﻪ ﺕﻮﺳ ﻂ اﻥﮕﻠ ﻴﺲ ه ﺎ و ﻥ ﻪ‬
‫ﻓﺮاﻥ ﺴﻮی ه ﺎ و ﺣﺘ ﯽ ﺕﻮﺳ ﻂ داﻥ ﺸﻤﻨﺪان ﺏ ﻮرژوازی ﺁﻟﻤ ﺎن ﺟ ﺎرو ﺷ ﺪﻥﺪ‪ ،‬ﻥﺘ ﺎیﺞ‬
‫ﻥﻬﺎیﯽ ﻋﻠﻤﯽ ﮐﻪ وﺟﻪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری را ﺏﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﻥﻤﻮد ﺕﻮﺳﻂ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ‬
‫در هﻤﺎن اﺏﺘﺪا در ﺏﺮج ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﭘﺮوﻟﺘﺎریﺎی اﻥﻘﻼﺏﯽ ایﺴﺘﺎدﻩ‪ ،‬یﻌﻨﯽ ﮐ ﺎرل ﻣ ﺎرﮐﺲ‪،‬‬

‫‪١٠٨‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺏﻪ دﺳﺖ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﺏﺮای اوﻟﻴﻦ ﺏﺎر ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم و ﺟﻨ ﺒﺶ ﺟﺪی ﺪ ﮐ ﺎرﮔﺮی ﺏ ﺮ ﭘﺎی ﻪ ه ﺎی‬
‫ﻓﻨﺎﭘﺬیﺮ ﺏﻴﻨﺶ ﻋﻠﻤﯽ اﺳﺘﻮار ﮔﺮدیﺪﻥﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺰم را اﮔﺮ ﺏﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻥﻈﻢ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ای ﺪﻩ ﺁﻟ ﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﺮ اﺳ ﺎس ﺏﺮاﺏ ﺮی و‬
‫اﻥﺴﺎن هﺎﺳﺖ و یﺎ ﺏﻪ ﻣﻔﻬﻮم یﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ی ایﺪﻩ ﺁل ﮐﻤﻮﻥﻴ ﺴﺘﯽ ﺏ ﺎ ﺛ ﺮوت ﻋﻤ ﻮﻣﯽ‬
‫و ﻣﺸﺘﺮک ﺁن در ﻥﻈﺮ ﺏﮕﻴﺮیﻢ در ایﻦ ﺹﻮرت ﻣﯽ ﺕﻮاﻥﻴﻢ ﺏﮕﻮﺉﻴﻢ ه ﺰاران ﺳ ﺎل از‬
‫ﻋﻤﺮ ﺁن ﻣﯽ ﮔﺬرد‪ .‬در ﻣﻴﺎن اوﻟﻴﻦ ﺣﻮاریﻮن ﻣﺴﻴﺤﯽ‪ ،‬در ﻣﻴﺎن ﻓﺮﻗﻪ هﺎی ﻣﺨﺘﻠ ﻒ‬
‫ﻣ ﺬهﺒﯽ ﻗ ﺮون وﺳ ﻄﯽ‪ ،‬در ﺟﻨ ﮓ ه ﺎی دهﻘ ﺎﻥﯽ اﻥﺪی ﺸﻪ و ای ﺪﻩ ﺁل ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺘﯽ‬
‫هﻤﻮارﻩ رادیﮑﺎل ﺕﺮیﻦ ﺏﻴ ﺎن ﺟﻨ ﺒﺶ اﻥﻘﻼﺏ ﯽ را ﻋﻠﻴ ﻪ ﺟﻮاﻣ ﻊ ﻣ ﺬﮐﻮر یﺎﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫اﻣ ﺎ ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ای ﺪﻩ ﺁﻟ ﯽ ﮐ ﻪ ﺕﻤ ﺎم ﻣﻮاﻗ ﻊ و در ه ﺮ دورﻩ ی ﺕ ﺎریﺨﯽ‬
‫ﻣﻮرد ﺣﻤﺎیﺖ و ﺕﺄیﻴﺪ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ ﻓﻘﻂ در ﻥﻤﺎی زیﺒ ﺎیﯽ ﺏ ﻮد ﮐ ﻪ در ﺕﻔﮑ ﺮ ﭼﻨ ﺪ‬
‫ذهﻦ ﮔﺮای ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺏﻪ ﺹﻮرت ی ﮏ روی ﺎی ﻃﻼی ﯽ و دور از دﺳ ﺘﺮس‪ ،‬ﺏ ﻪ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ‬
‫ﺕﺼﻮیﺮ ﻥﺎﭘﺎیﺪار رﻥﮕﻴﻦ ﮐﻤﺎن در ﺁﺳﻤﺎن ﺟﻠﻮﻩ ﻣﯽ ﻥﻤﻮد‪.‬‬
‫در اواﺧ ﺮ ﻗ ﺮن ‪ ١٨‬و اوای ﻞ ﻗ ﺮن ‪ ١٩‬اﻥﺪی ﺸﻪ ی ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم ﮐ ﻪ از ﻗﻴ ﺪ ﺕﻤ ﺎم‬
‫ﺁﺷﻔﺘﮕﯽ هﺎ و ﻓﺮﻗﻪ ﮔﺮاﺉﯽ هﺎی ﻣﺬهﺒﯽ رهﺎیﯽ یﺎﻓﺘﻪ ﺏﻮد ﺏﻪ ﻣﺜﺎﺏﻪ ی ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ‬
‫در ﻣﻘﺎﺏ ﻞ وﺣ ﺸﺖ ه ﺎ و ویﺮاﻥ ﯽ ه ﺎیﯽ ﮐ ﻪ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﺣ ﺎﮐﻢ در ﺟﻮاﻣ ﻊ ایﺠ ﺎد‬
‫ﮐﺮدﻩ ﺏﻮد‪ .‬ﺏﺮای اوﻟﻴﻦ ﺏﺎر ﺏﺎ ﺕﻤﺎم ﻥﻴﺮوهﺎی واﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺧﻮد داﺷﺖ ﭘﺎ ﺏ ﻪ‬
‫ﻋﺮﺹﻪ ی وﺟﻮد ﻥﻬﺎد‪ .‬اﻣ ﺎ ﺣﺘ ﯽ در ﺁن زﻣ ﺎن ﻥﻴ ﺰ ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم اﺳﺎﺳ ًﺎ ﺏ ﻪ روی ﺎیﯽ‬
‫ﻣﯽ ﻣﺎﻥﺪ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘﻪ ی ذهﻦ ﭼﻨﺪ اﻥﺴﺎن ﺟﻮر ﺏﺎﺷ ﺪ‪ .‬اﮔ ﺮ ﻣ ﺎ ﺏ ﻪ ﺳ ﺨﻨﺎن‬
‫ﺏﺎﺏﻒ‪ ٥٤‬ﻥﺨ ﺴﺘﻴﻦ ﻣﺒ ﺎرز ﭘﻴ ﺸﺮوی ﺟﻨ ﺒﺶ اﻥﻘﻼﺏ ﯽ ﮐ ﻪ ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎ را ﺏ ﻪ ﺣﺮﮐ ﺖ در‬
‫ﺁورد ﮔ ﻮش ﻓ ﺮا ده ﻴﻢ‪ ،‬در ﻃ ﯽ اﻥﻘ ﻼب ﮐﺒﻴ ﺮ ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ او ﺳ ﻌﯽ داﺷ ﺖ ﺏ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮر‬
‫ایﺠﺎد ﺏﺮاﺏﺮی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺣﺘﯽ ﺏﻪ زور ﮐﻮدﺕ ﺎ ﮐﻨ ﺪ‪ -‬ﺧ ﻮاهﻴﻢ دی ﺪ ﺕﻨﻬ ﺎ ﻣﺒﺤﺜ ﯽ را ﮐ ﻪ‬

‫‪Babeuf -٥٤‬‬

‫‪١٠٩‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫او ﻗﺎدر اﺳﺖ اﺳﺎس اﻥﺪیﺸﻪ ی ﮐﻤﻮﻥﻴﺴﺘﯽ ﺧ ﻮد را ﻗ ﺮار ده ﺪ ﺷ ﺮﮐﺖ ﻣ ﺮدم ﻋﻠﻴ ﻪ‬
‫ﺏ ﯽ ﻋ ﺪاﻟﺘﯽ ﻥﻈ ﻢ ﻣﻮﺟ ﻮد اﺳ ﺖ‪ .‬در ﻣﻘ ﺎﻻت و ﺟ ﺰوﻩ ه ﺎی ُﭘ ﺮ اﺣ ﺴﺎس وی و‬
‫هﻢ ﭼﻨﻴﻦ در ﮐﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ دادﮔﺎهﯽ ﮐﻪ او را ﺏﻪ ﻣﺮگ ﻣﺤﮑ ﻮم ﺳ ﺎﺧﺘﻪ ﺏ ﻮد‪ ،‬ﺏ ﺎﺏﻒ‬
‫هﺮﮔﺰ از ﻋﻨﻮان ﮐﺮدن ﺏﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ و ﻇﻠ ﻢ ه ﺎیﯽ ﮐ ﻪ در ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ی ﺁن روز در ﺣ ﻖ‬
‫ﻣﺮدم اﻋﻤﺎل ﺷﺪﻩ ﺏﻮد ﮐﻮﺕﺎهﯽ ﻥﻤﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋ ﻪ ی اﻥﺪی ﺸﻪ ه ﺎی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺘﯽ‬
‫او از ﮐﻴﻔﺮﺧﻮاﺳ ﺘﯽ ﻋﻠﻴ ﻪ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ‪ ،‬از اﻋ ﻼم رﻥ ﺞ ه ﺎ و ﻣ ﺮارت ه ﺎی ﺏ ﺸﺮی‪ ،‬از‬
‫ﺏﻴﭽﺎرﮔﯽ و زﺏﻮﻥﯽ ﺕﻮدﻩ هﺎی ﮐﺎرﮔﺮی ﮐﻪ ﻣﺸﺘﯽ ﺏﻴﮑﺎرﻩ ﺏﺮ ﮔ ﺮدﻩ ی ﺁن ه ﺎ ﺳ ﻮار‬
‫ﺷ ﺪﻩ و ﺏ ﺮ ﺛ ﺮوت ﺧ ﻮد اﻓ ﺰودﻩ و ﺏ ﺮ ﺁن ه ﺎ ﺣﮑ ﻢ روای ﯽ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ ،‬ﺕ ﺸﮑﻴﻞ ﺷ ﺪﻩ‬
‫اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏ ﺮای ﺏ ﺎﺏﻒ هﻤ ﻴﻦ ﮐ ﺎﻓﯽ ﺏ ﻮد ﮐ ﻪ ﺏﺪاﻥ ﺪ ﻥﻈ ﻢ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﺣ ﺎﮐﻢ دره ﻢ ﮐﻮﺏﻴ ﺪﻩ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ یﻌﻨﯽ ﺹﺪهﺎ ﺳﺎل ﺏﻌﺪ از او اﻓﺮاد ﻣﺼﻤﻢ و ﭘﺎیﺪاری ﭘﻴﺪا ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻗ ﺪرت دوﻟﺘ ﯽ و ﻥﻴ ﺮوی ﺳﻴﺎﺳ ﯽ را ﺕ ﺼﺮف ﮐ ﺮدﻩ و رژی ﻢ ﻣﺒﺘﻨ ﯽ ﺏ ﺮ ﺏﺮاﺏ ﺮی ﺏ ﻪ‬
‫وﺟﻮد ﺁورﻥﺪ‪ .‬هﻤﺎن ﮔﻮﻥﻪ ﮐﻪ ژاﮐﻮﭘﻦ هﺎ ﻥﻴﺮوی ﺳﻴﺎﺳﯽ را در ﺳﺎل ‪ ١٧٩٣‬ﮐ ﺴﺐ‬
‫ﻥﻤﻮدﻩ و اﻋﻼم ﺟﻤﻬﻮری ﻥﻤﻮدﻥﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل هﺎی ‪ ١٨٢٠‬و ‪ ١٨٣٠‬اﻥﺪیﺸﻪ ی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ ﺏﻪ ﻥﺤ ﻮ ﮔ ﺴﺘﺮدﻩ ﺕ ﺮ و‬
‫درﺧﺸﺎن ﺕﺮی ﺕﻮﺳﻂ ﺳﻪ ﻣﺘﻔﮑﺮ ﺏﺰرگ یﻌﻨﯽ ﺳﻦ ﺳﻴﻤﻮن و ﻓﻮری ﻪ در ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ و‬
‫ﺁون در اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن ﺏﻴﺎن ﮔﺮدیﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺷﻴﻮﻩ ی ﺏﻴ ﺎن ﺁن ه ﺎ ﻣﺘﻔ ﺎوت ﺏ ﻮد وﻟ ﯽ ﺏ ﺎ‬
‫وﺟﻮد ایﻦ اﺳﺎس ﮐﺎرﺷﺎن ﻣﺎهﻴﺘ ًﺎ ﺏﺮ ﭘﺎیﻪ ی ﻣﻨﻄﻖ ﺏ ﺎﺏﻒ ﻗ ﺮار داﺷ ﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ه ﻴﭻ‬
‫ﮐ ﺪام از ﺁن ﺳ ﻪ ﻥﻔ ﺮ اﻋﺘﻘ ﺎدی ﺏ ﻪ ﺕ ﺼﺮف اﻥﻘﻼﺏ ﯽ ﻗ ﺪرت ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﺏ ﺮای ﺕﺤﻘ ﻖ‬
‫ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺰم ﻥﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺏﻠﮑﻪ ﺏﺮﻋﮑﺲ ﻣﺎﻥﻨﺪ هﻤ ﻪ ی اﻓ ﺮاد ﻥ ﺴﻞ ﺏﻌ ﺪ از اﻥﻘ ﻼب ﮐﺒﻴ ﺮ‬
‫ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ از ﺳ ﺮﻥﮕﻮﻥﯽ ﻗﻬﺮﺁﻣﻴ ﺰ ﻥﻴﺮوه ﺎی اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﻥﺎاﻣﻴ ﺪ ﮔ ﺸﺘﻪ و ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﺏ ﻪ‬
‫اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از وﺳ ﺎﺉﻞ ﺕﺒﻠﻴﻐ ﺎﺕﯽ ﺹ ﺮﻓ ًﺎ ﺕ ﺴﻠﻴﻢ ﻃﻠﺒﺎﻥ ﻪ ﺕﻤﺎی ﻞ داﺷ ﺘﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ اﺹ ﻮل‬
‫اﻥﺪیﺸﻪ ی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ ﺁن هﺎ یﮑﺴﺎن ﺏﻮدﻩ و اﺳﺎﺳ ًﺎ ﻃﺮح ه ﺎ و ﺕ ﺼﻮرات اﻓ ﺮاد‬

‫‪١١٠‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫زی ﺮک و اﻥﺪی ﺸﻤﻨﺪی اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﺧ ﺎﻃﺮ ره ﺎیﯽ ﺏ ﺸﺮ رﻥ ﺞ دی ﺪﻩ از ﺟﻬ ﻨﻢ ﻥﻈ ﺎم‬

‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺏﻮرژوازی ﺕﻼﺷﯽ ﺏﺮای ﺕﺤﻘﻖ ﺁن هﺎ را ﺕﻮﺹﻴﻪ ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﺪ‪.‬‬
‫ﺏﻨﺎﺏﺮ ایﻦ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻗﺪرت ﮐﻮﺏﻨﺪﻩ ی اﻥﺘﻘﺎد و ﺳﺤﺮاﻥﮕﻴﺰی ای ﺪﻩ ﺁل ه ﺎی ﺁیﻨ ﺪﻩ ی‬
‫ﺁن ﺳﻪ ﻣﺘﻔﮑﺮ‪ ،‬ﻋﻘﺎیﺪ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ ﺷﺎن ﺏﺮ روی ﺟﻨﺒﺶ هﺎی واﻗﻌﯽ و ﻣﺒ ﺎرزات‬
‫ﺁن زﻣﺎن ﺕ ﺄﺛﻴﺮ ﭼﻨ ﺪاﻥﯽ ﮔﺬاﺷ ﺖ‪ .‬ﺏ ﺎﺏﻒ و ﻋ ﺪﻩ ی ﯽ از دوﺳ ﺘﺎﻥﺶ ﺏ ﻪ دﺳ ﺖ اﻣ ﻮاج‬
‫ﺿ ﺪاﻥﻘﻼب ﻥ ﺎﺏﻮد ﺷ ﺪﻥﺪ ﺏ ﺪون ﺁن ﮐ ﻪ ﺟ ﺎی ﭘ ﺎیﯽ ‪ -‬ﺏ ﻪ ﺟ ﺰ اﺷ ﻌﻪ ی درﺧ ﺸﺎن و‬
‫زودﮔﺬری‪ -‬ﺏﺮ روی ﺹﻔﺤﺎت ﺕﺎریﺦ اﻥﻘﻼب ﺟﻬﺎﻥﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺳ ﻦ ﺳ ﻴﻤﻮن و‬
‫ﻓﻮری ﻪ ﻣﻮﻓ ﻖ ﺷ ﺪﻥﺪ ﮔﺮوه ﯽ از اﻓ ﺮاد ﻋﻼﻗﻤﻨ ﺪ و ﻣ ﺴﺘﻌﺪ ایﺠ ﺎد ﮐﻨﻨ ﺪ ﮐ ﻪ‪ -‬ﭘ ﺲ از‬
‫ﺏﻬﺮﻩ ﮔﻴ ﺮی از ﻋﻘﺎی ﺪ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ و اﻥﺘﻘ ﺎد در ﺕﺠﺮﺏﻴ ﺎت‪ -‬ه ﺮ ی ﮏ ﺏ ﻪ دﻥﺒ ﺎل ﻓ ﻀﺎی‬
‫ﭘﺮﺏ ﺎرﺕﺮی راﻩ ﺟﺪاﮔﺎﻥ ﻪ ی ﯽ در ﭘ ﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬از ﺏ ﻴﻦ ﺁن ه ﺎ ﻓﻘ ﻂ ﺁون ﺏ ﻮد ﮐ ﻪ‬
‫ﺕﻮاﻥﺴﺖ ﺏﺮ روی ﺕﻮدﻩ هﺎی ﭘﺮوﻟﺘﺮ ﺕﺄﺛﻴﺮ ﺏﮕﺬارد‪ .‬اﻣﺎ وی ﻥﻴﺰ ﭘﺲ از ﺟﺬب ﮔ ﺮوﻩ‬
‫ﻥﺨﺒ ﻪ ی ﯽ از ﮐ ﺎرﮔﺮان اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ در ده ﻪ ه ﺎی ‪ ١٨٣٠‬و ‪ ١٨٤٠‬ﺏ ﻪ ﺕ ﺪریﺞ ﺕ ﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽ دهﺪ ﺕﺎ ﺁن ﮐﻪ ﺏﻪ ﺳﺨﺘﯽ رد ﭘﺎیﯽ ﺏﻌﺪ از او دیﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺳ ﺎل ه ﺎی ‪ ١٨٤٠‬ﻥ ﺴﻞ ﺟﺪی ﺪی از رهﺒ ﺮان ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺖ ﭘﺪی ﺪ ﺁﻣﺪﻥ ﺪ‪.‬‬
‫وایﺘﻠﻴﻨﮓ در ﺁﻟﻤﺎن‪ ،‬ﭘ ﺮوردن‪ ،‬ﻟ ﻮی ﺏ ﻼن و ﺏﻼﻥﮑ ﯽ در ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‪ ،‬ﻃﺒﻘ ﻪ ی ﮐ ﺎرﮔﺮ‬
‫ﺧ ﻮد ﻥﻴ ﺰ ﻋﻠﻴ ﻪ ﺣﺎﮐﻤﻴ ﺖ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ دﺳ ﺖ ﺏ ﻪ ﻣﺒ ﺎرزﻩ زد ﻣﺒ ﺎرزﻩ ی ﻃﺒﻘ ﺎﺕﯽ ﺏ ﺎ‬
‫ﻗﻴ ﺎم ه ﺎی ﮐ ﺎرﮔﺮان ری ﺴﻨﺪﮔﯽ ﻟﻴ ﻮن و ﺟﻨ ﺒﺶ ﭼﺎرﺕﻴ ﺴﺖ ه ﺎ در اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﺁﻏ ﺎز‬
‫ﮔﺸﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺏﻴﻦ ﺟﻨﺒﺶ هﺎی ﺧﻮداﻥﮕﻴﺨﺘﻪ ﺕﻮدﻩ هﺎی ﺕﺤﺖ اﺳﺜﺘﻤﺎر و ﻥﻈﺮیﻪ ه ﺎی‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ راﺏﻄﻪ ی ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﯽ وﺟﻮد ﻥﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺕ ﻮدﻩ ه ﺎی ﭘﺮوﻟﺘ ﺮی ﮐ ﻪ‬
‫ﻗﻴﺎم ﮐﺮدﻩ ﺏﻮدﻥﺪ اهﺪاف ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ داﺷ ﺘﻨﺪ‪ .‬ﻥﻈﺮی ﻪ ﭘ ﺮدازان ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺖ ﻥﻴ ﺰ‬
‫ﺳ ﻌﯽ ﻥﻤ ﯽ ﮐﺮدﻥ ﺪ ﻋﻘﺎی ﺪ ﺧ ﻮد را از ﭘﺮیﺎی ﻪ ی ﻣﺒ ﺎرزات ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﻃﺒﻘ ﻪ ی ﮐ ﺎرﮔﺮ‬
‫اﺳﺘﻮار ﺳﺎزﻥﺪ‪ .‬ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺰم ﺁن هﺎ ﺕﺰویﺮه ﺎی اﺧﺘﺮاﻋ ﯽ زیﺮﮐﺎﻥ ﻪ ی ﯽ ﻣﺎﻥﻨ ﺪ ﺏﺎﻥ ﮏ‬

‫‪١١١‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻣ ﺮدم ﭘ ﺮوردن و ی ﺎ ﺕﻌ ﺎوﻥﯽ ه ﺎی ﺕﻮﻟﻴ ﺪی ﺏ ﻼن را ﺏ ﻪ ﺧ ﻮد ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﺏ ﻮد‪ .‬ﺕﻨﻬ ﺎ‬

‫ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺘﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﻣﺒ ﺎرزﻩ ی ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان راﻩ ﮔ ﺸﺎی ﺕﺤﻘ ﻖ اﻥﻘ ﻼب‬
‫ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺘﯽ ﻣ ﯽ ﻥﮕﺮی ﺴﺖ ﺏﻼﻥﮑ ﯽ ﺏ ﻮد‪ ،‬ﺏ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ او ﺕﻨﻬ ﺎ ﻥﻤﺎیﻨ ﺪﻩ ی‬
‫ﺣﻘﻴﻘ ﯽ ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎ و ﻣﻨ ﺎﻓﻊ ﻃﺒﻘ ﺎﺕﯽ اﻥﻘﻼﺏ ﯽ ﺁن ﺏ ﻪ ﺷ ﻤﺎر ﻣ ﯽ ﺁﻣ ﺪ‪ .‬ﻣﻌ ﺬاﻟﮏ‬
‫اﻥﺪیﺸﻪ ی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ او ﻥﻴﺰ ﻓﻘﻂ ﻃﺮﺣﯽ ﺏﻮد ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ ﻥﻴ ﺮوی ارادﻩ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺴﺖ‬
‫ﭘﻴ ﺎدﻩ ﺷ ﻮد‪ .‬او اﻋﺘﻘ ﺎد داﺷ ﺖ ﮐ ﻪ ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم ﺛﻤ ﺮﻩ ی ارادﻩ ی ﺁهﻨ ﻴﻦ ﺕﻨ ﯽ ﭼﻨ ﺪ‬
‫اﻥﻘﻼﺏﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻥﺘﻴﺠﻪ ی ﮐﻮدﺕﺎی ﻥﺎﮔﻬﺎﻥﯽ ایﻦ ﻋﺪﻩ در ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺏﺮﻗﺮار ﺧﻮاهﺪ‬
‫ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﺳ ﺎل ‪ ١٨٤٨‬ﻥﻘﻄ ﻪ ی ﻋﻄ ﻒ اﻥﺪی ﺸﻪ ه ﺎی ﻣﺨﺘﻠ ﻒ و ﻗ ﺪیﻤﯽ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺘﯽ ﺏ ﻪ‬
‫ﺣ ﺴﺎب ﻣ ﯽ ﺁی ﺪ‪ .‬ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎی ﭘ ﺎریﺲ ﺕﺤ ﺖ ﺕ ﺄﺛﻴﺮ ﺳ ﻨﺖ ه ﺎی ﻣﺒ ﺎرزات اﻥﻘﻼﺏ ﯽ‬
‫دوران ﭘﻴ ﺸﻴﻦ ﺧ ﻮد و اﻥﺪی ﺸﻪ ه ﺎی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺘﯽ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﺧ ﻮد ﺏ ﺎ ﺣ ﺮارت ﺕﻤ ﺎم‬
‫اﻓﮑﺎر ﻥﺎﻣﻌﻠﻮﻣﯽ ﮐﻪ ﻥﺸﺎﻥﻪ ه ﺎیﯽ از ﻥﻈ ﻢ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﻋﺎدﻻﻥ ﻪ در ﺁن یﺎﻓ ﺖ ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ‪،‬‬
‫ﺣﻤﺎیﺖ ﻣﯽ ﮐﺮدﻥﺪ‪ .‬ﺏﻪ ﻣﺤﺾ ایﻦ ﮐﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺏﻮرژواﺉﯽ ﻟﻮیﯽ ﻓﻴﻠﻴ ﭗ ﺳ ﻘﻮط ﮐ ﺮد‪،‬‬
‫ﮐ ﺎرﮔﺮان ﭘ ﺎریﺲ از رواﺏ ﻂ ﻣ ﺴﺎﻋﺪ ﻥﻴﺮوه ﺎ ﺏ ﺮای ﺕﺤﻘﻴ ﻖ ﺧﻮاﺳ ﺖ ه ﺎی ﺧ ﻮد در‬
‫ﻣﻮرد "ﺟﻤﻬﻮری اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ" و "ﺕﻘ ﺴﻴﻢ ﺟﺪی ﺪ ﮐ ﺎر" از ﺏ ﻮرژوازی وﺣ ﺸﺖ زدﻩ‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻥﻤﻮدﻥﺪ‪ .‬ﺏﺮای اﻥﺠﺎم ایﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ هﺎ ﺳﻪ ﻣﺎﻩ ﺏﻪ دوﻟﺖ ایﺎﻟﺘﯽ ﻓﺮﺹ ﺖ دادﻩ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬در ﻋﺮض ایﻦ ﻣﺪت ﮐﺎرﮔﺮان ﮔﺮﺳ ﻨﮕﯽ ﮐ ﺸﻴﺪﻩ و ﺹ ﺒﺮ ﻣ ﯽ ﮐﺮدﻥ ﺪ‪ .‬در ﺣ ﺎﻟﯽ‬
‫ﮐ ﻪ ﺏ ﻮرژوازی و ﺧ ﺮدﻩ ﺏ ﻮرژوازی ﻣﺨﻔﻴﺎﻥ ﻪ ﺏ ﻪ ﺕ ﺴﻠﻴﺢ ﺧ ﻮد ﭘﺮداﺧﺘ ﻪ ﺁﻣ ﺎدﻩ ی‬
‫ﺳﺮﮐﻮب ﮐﺎرﮔﺮان ﻣﯽ ﺷﺪﻥﺪ‪ .‬دوران ﺧﻮش ﮐﺎرﮔﺮان ﺏﺎ ﺣﻤ ﺎم ﺧ ﻮن از ی ﺎد ﻥﺮﻓﺘﻨ ﯽ‬
‫ﻣﺎﻩ ژوﺉﻦ ﭘﺎیﺎن ﭘﺬیﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺁن روز "ﺟﻤﻬﻮری اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ" ایﺪﻩ ﺁل ﮐﻪ هﺮ زﻣ ﺎن‬
‫ﻓﻘﻂ ﺏﺎ اﻋﻤﺎل ارادﻩ ﺕﺤﻘﻖ یﺎﻓﺘﻨﯽ ﺏﻪ ﻥﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﻴﺪ‪ .‬در ﺧ ﻮن ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎی ﭘ ﺎریﺲ‬
‫ﻏﺮق ﮔﺮدی ﺪ‪ .‬اﻥﻘ ﻼب ‪ ١٨٤٨‬ﻣﻮﺟ ﺐ ﺏﺮﻗ ﺮاری اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﻥﮕﺮدی ﺪ ﺏﻠﮑ ﻪ ﺏ ﻪ ﺕ ﺴﻠﻂ‬

‫‪١١٢‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﺏ ﻮرژوازی و رﺷ ﺪ ﭘ ﻴﺶ ﺏﻴﻨ ﯽ ﻥ ﺸﺪﻩ ی اﺳ ﺘﺜﻤﺎر ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری در‬

‫اﻣﭙﺮاﺕﻮری دوم اﻥﺠﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻣ ﺎ در هﻤ ﺎن زﻣ ﺎن در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ ﻥﻈ ﺮ ﻣ ﯽ ﺁﻣ ﺪ ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم ﻗ ﺪیﻤﯽ ﺏ ﺮای‬
‫هﻤﻴ ﺸﻪ در زی ﺮ ﺏﺎریﮑﺎرده ﺎی دره ﻢ ﮐﻮﺏﻴ ﺪﻩ ﺷ ﺪﻩ ی ﻗﻴ ﺎم ژوﺉ ﻦ ﻣ ﺪﻓﻮن ﮔ ﺸﺘﻪ‪،‬‬
‫ﻼ ﻣﺘﻔ ﺎوﺕﯽ ﺕﻮﺳ ﻂ ﻣ ﺎرﮐﺲ و‬
‫اﻥﺪی ﺸﻪ ی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺘﯽ ﺏ ﺎ اﺹ ﻮل و اﺳﺎﺳ ﯽ ﮐ ﺎﻣ ً‬
‫اﻥﮕﻠﺲ ﭘﺎیﻪ ﮔﺬاری ﻣﯽ ﺷﺪ‪ .‬هﻴﭻ یﮏ از ﺁن دو ﺏﻪ دﻥﺒﺎل ﻣﺒﺎﺣﺜﺎﺕﯽ از ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم‬
‫در ﻣ ﻮرد ﻓﻘ ﺪان اﺧﻼﻗﻴ ﺎت و ﻥﻈ ﻢ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﻣﻮﺟ ﻮد‪ ،‬ﻥﺒﻮدﻥ ﺪ و ه ﻴﭻ ی ﮏ ﺳ ﻌﯽ‬
‫ﻥﻤ ﯽ ﮐﺮدﻥ ﺪ ﺏﺮاﺏ ﺮی اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ را از وﺳ ﺎیﻞ ﺟﺪی ﺪ و ﻃ ﺮح ه ﺎ و ﺧﻴ ﺎﻻت‬
‫وﺳﻮﺳﻪ اﻥﮕﻴﺰ ﺏﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺕﺤﻤﻴﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺁن هﺎ ﺏﻪ ﺏﺮرﺳ ﯽ رواﺏ ﻂ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺟﺎﻣﻌ ﻪ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻨ ﺪ‪ .‬در ﺏ ﻴﻦ هﻤ ﺎن ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ه ﺮج و ﻣ ﺮج ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﻣ ﺎرﮐﺲ اﺛﺒ ﺎت‬
‫ﺁرزوه ﺎی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺘﯽ را ﮐ ﺸﻒ ﻥﻤ ﻮد‪ .‬در ﺣ ﺎﻟﯽ ﮐ ﻪ اﻗﺘ ﺼﺎدداﻥﺎن ﮐﻼﺳ ﻴﮏ‬
‫ﻓﺮاﻥ ﺴﻮی و اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ ﻗ ﻮاﻥﻴﻨﯽ را ﮐ ﻪ ﺏ ﺮ ﻃﺒ ﻖ ﺁن اﻗﺘ ﺼﺎد ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری زﻥ ﺪﻩ‬
‫ﻣﺎﻥﺪﻩ و رﺷﺪ ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﺸﻒ ﮐﺮدﻩ ﺏﻮدﻥﺪ‪ ،‬ﻣﺎرﮐﺲ از هﻤﺎن ﻥﻘﻄﻪ ﭘﺲ از ﻥ ﻴﻢ ﻗ ﺮن‬
‫ﮐﺎر ﺁن هﺎ را دﻥﺒﺎل ﻥﻤ ﻮد‪ .‬ﻣ ﺎرﮐﺲ دریﺎﻓ ﺖ ﮐ ﻪ ﭼﻄ ﻮر هﻤ ﺎن ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ‪ ،‬اﻗﺘ ﺼﺎد ﺁن‬
‫زﻣ ﺎن را ﺕﻨﻈ ﻴﻢ و ﺕﻌﻴ ﻴﻦ ﻣ ﯽ ﻥﻤ ﻮد‪ ،‬ﺏ ﺎ اداﻣ ﻪ و اﻓ ﺰایﺶ ه ﺮج و ﻣ ﺮج ﻟﺤﻈ ﻪ ﺏ ﻪ‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﺣﻴﺎت ﺧﻮد ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺏﻪ ﺧﻄﺮ ﻣﯽ اﻥﺪازد و ﺷﺮایﻂ را ﺏﺮای ﺳﻘﻮط ﺁن ﻣﻬﻴ ﺎ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬در ایﻦ ﻣﻴﺎن ﺏﺮوز زﻥﺠﻴﺮﻩ یﯽ ﻓﺎﺟﻌ ﻪ ه ﺎی ﺳﻴﺎﺳ ﯽ و اﻗﺘ ﺼﺎدی ﻥ ﺎﺏﻮدی‬
‫ﻥﻈ ﺎم را ﺳ ﺮیﻊ ﻣ ﯽ ﮐ ﺮد‪ .‬ﻃﺒ ﻖ ﻥﻈ ﺮ ﻣ ﺎرﮐﺲ ﺕﻤ ﺎیﻼت دروﻥ ﯽ ﺕﻮﺳ ﻌﻪ ی‬
‫ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری در ﻣﺮﺣﻠﻪ ی ﻣﻌﻴﻨﯽ از ﺕﮑﺎﻣﻞ ﺧﻮد ﻟ ﺰوم ﮔ ﺬار ﺏ ﻪ وﺟ ﻪ ﺟﺪی ﺪی از‬
‫ﺕﻮﻟﻴﺪ را ایﺠﺎب ﻣﯽ ﻥﻤﺎیﺪ‪ .‬وﺟﻪ ﺟﺪیﺪ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺳﺎزﻣﺎن یﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺁﮔﺎهﺎﻥ ﻪ و ﻃﺒ ﻖ ﻥﻘ ﺸﻪ‬
‫ﺏﻮدﻩ و در ﺿ ﻤﻦ ﻥﻴﺮوه ﺎی ﮐ ﺎر ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ﺏ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮر ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮی از ﻥ ﺎﺏﻮدی ﮐﺎﻣ ﻞ و‬
‫ﺕﻤ ﺪن ﺏ ﺸﺮی ﺏ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﺕ ﺸﻨﺠﺎت ﻏﻴﺮﻗﺎﺏ ﻞ ﮐﻨﺘ ﺮل ه ﺮج و ﻣ ﺮج اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﮔ ﺮدد‪.‬‬

‫‪١١٣‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﻓﺮارﺳﻴﺪن ایﻦ ﻟﺤﻈﻪ ی اﺟﺘﻨ ﺎب ﻥﺎﭘ ﺬیﺮ از ﻃﺮی ﻖ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ و ﺏ ﻪ وﺳ ﻴﻠﻪ ی ﺏ ﺴﻴﺞ‬
‫ﮔﻮرﮐﻨ ﺎن ﺁﺕ ﯽ ﺧ ﻮیﺶ یﻌﻨ ﯽ ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎ ﺏ ﻪ ﻣﻘﻴ ﺎس ﺏ ﺴﻴﺎر وﺳ ﻴﻊ‪ ،‬ﺏ ﻪ وﺳ ﻴﻠﻪ ی‬
‫ﭘﺎیﻪ ﮔﺬاری وﺣﺪت ﻣﻨﺎﻓﻊ ﭘﺮوﻟﺘﺎریﺎی ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺏﻪ ﺷﮑﻞ یﮏ ﻥﻴﺮوی اﻥﻘﻼﺏ ﯽ‬
‫ﺟﻬﺎﻥﯽ ﮐ ﻪ در ﻥﻬﺎی ﺖ ﺳ ﻠﻄﻪ ی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ از ﺏ ﻴﻦ ﺧﻮاه ﺪ ﺏ ﺮد‪ ،‬ﺏ ﻪ ﺷ ﺪت و ﻣ ﺪاوﻣ ًﺎ‬
‫ﺕﺴﺮیﻊ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺰم دیﮕ ﺮ ی ﮏ ﻃ ﺮح‪ ،‬ی ﮏ ﺧ ﻮاب و ﺧﻴ ﺎل ﻗ ﺸﻨﮓ و ی ﺎ‬
‫ﺕﺠﺮﺏﻪ یﯽ ﮐﻪ ﻓﻘ ﻂ ﺕﻮﺳ ﻂ ﮐ ﺎرﮔﺮان ﺏ ﻪ ﻃ ﻮر ﻣﺠ ﺰا ﺹ ﻮرت ﺏﮕﻴ ﺮد‪ ،‬ﻥﻴ ﺴﺖ‪ .‬ﻃﺒ ﻖ‬
‫ﺏﺮﻥﺎﻣ ﻪ ی ﻋﻤ ﻞ ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﻣ ﺸﺘﺮک ﺏ ﺮای ﺕﻤ ﺎم ﻥﻴ ﺮوی ﭘﺮوﻟﺘ ﺮی ﺏ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ‪،‬‬
‫ﺳﻮﺳ ﻴﺎﻟﻴﺰم ﺏ ﻪ دﻟﻴ ﻞ ﻥﺘﻴﺠ ﻪ ی ﻋﻤﻠﮑ ﺮد ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ﮔ ﺴﺘﺮش یﺎﻓﺘ ﻪ ی ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺏﻪ ﺹﻮرت یﮏ ﺿﺮورت ﺕﺎریﺨﯽ ﺕﺠﻠﯽ ﭘﻴﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮐﻨ ﻮن ﺏﺎی ﺪ ﻣ ﺸﺨﺺ ﺏﺎﺷ ﺪ ﮐ ﻪ ﭼ ﺮا ﻣ ﺎرﮐﺲ ﺕﻌ ﺎﻟﻴﻢ اﻗﺘ ﺼﺎدی ﺧ ﻮد را ﺟ ﺪا از‬
‫اﻗﺘ ﺼﺎد رﺳ ﻤﯽ و رﻥ ﮓ ﭘﺮی ﺪﻩ ی ﻗﺒﻠ ﯽ ﻗ ﺮار دادﻩ و ﺁن را "اﻥﺘﻘ ﺎدی ﺏ ﺮ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﺳﻴﺎﺳﯽ"ﻥﺎﻣﻴ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻗ ﻮاﻥﻴﻦ ه ﺮج و ﻣ ﺮج ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری و ﺳ ﻘﻮط ﺁﺕ ﯽ ﺁن ﮐ ﻪ‬
‫ﺕﻮﺳﻂ ﻣﺎرﮐﺲ ﮔﺴﺘﺮش دادﻩ ﺷﺪﻥﺪ ﻓﻘﻂ اداﻣﻪ ی ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎدی ه ﺴﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ‬
‫ﺕﻮﺳ ﻂ داﻥ ﺸﻤﻨﺪان ﺏ ﻮرژوازی ﻗ ﺮار ﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد‪ .‬دﮐﺘ ﺮیﻦ ﻣ ﺎرﮐﺲ زادﻩ ی اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﺏﻮرژوازی اﺳﺖ اﻣ ﺎ ﺕﻮﻟ ﺪ ﺁن ﺏ ﻪ ﻗﻴﻤ ﺖ ﻣ ﺮگ ﻣ ﺎدر ﺕﻤ ﺎم ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫هﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﺕﮑﺎﻣﻞ ﺧﻮد را در ﻥﻈﺮیﻪ ی ﻣﺎرﮐﺴﻴﺴﺘﯽ ﺏ ﺎز ﻣ ﯽ یﺎﺏ ﺪ‪ ،‬ﺏ ﻪ زﻥ ﺪﮔﯽ‬
‫ﺧﻮد ﺏﻪ ﻋﻨﻮان یﮏ رﺷﺘﻪ از ﻋﻠﻮم ﻥﻴ ﺰ ﭘﺎی ﺎن ﻣ ﯽ ﺏﺨ ﺸﺪ‪ .‬ﺁن ﭼ ﻪ ﮐ ﻪ در ﺁیﻨ ﺪﻩ در‬
‫ﭘﯽ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﺧﻮاهﺪ ﺁﻣﺪ‪ -‬ﺏﻌﺪ از ﺕﻮﺿﻴﺤﺎت و ﺏﺮرﺳﯽ ﻥﻈﺮی ﺎت ﻣﺎرﮐﺴﻴ ﺴﺘﯽ ﺏ ﺎ‬
‫ذﮐﺮ ﺟﺰﺉﻴﺎت ﺁن ﻓﻘﻂ ﭼﮕﻮﻥﮕﯽ ﺕﻐﻴﻴﺮ و ﻥﻈﺮیﺎت ﺏ ﻪ ﻋﻤ ﻞ ﺧﻮاه ﺪ ﺏ ﻮد‪ .‬ﺏ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت‬
‫دیﮕ ﺮ ﻓﻘ ﻂ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی ﻣﺒ ﺎرزﻩ ی ﺏ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﯽ ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎ را ﺏ ﺮای ﺏﺮﻗ ﺮاری ﻥﻈ ﻢ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ ﺏﺮرﺳﯽ ﺧﻮاهﺪ ﻥﻤﻮد‪ .‬ﺕﮑﺎﻣﻞ اﻗﺘﺼﺎد ﺏﻪ ﻣﺜﺎﺏﻪ ی یﮏ ﻋﻠﻢ‬
‫وﻇﻴﻔﻪ یﯽ ﺕﺎریﺨﯽ ﺟﻬﺎﻥﯽ در ﻣﻘﺎﺏﻞ ﻣﺎ ﻣﯽ ﮔﺬارد و ﺁن اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ای ﻦ ﻋﻠ ﻢ ﺏ ﺮای‬

‫‪١١٤‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﺳﺎزﻣﺎن دادن ﺏﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﺟﻬ ﺎﻥﯽ ﻥﻘ ﺸﻪ ری ﺰی ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺁﺧ ﺮیﻦ وﻇﻴﻔ ﻪ ی ﻋﻠ ﻢ‬

‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﺎزﻣﺎن دادن اﻥﻘﻼب اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭘﺮوﻟﺘﺮی ﺟﻬﺎن ﺧﻮاهﺪ ﺏﻮد‪.‬‬
‫راﺏﻄ ﻪ ی ﺧ ﺎص ﺏ ﻴﻦ اﻗﺘ ﺼﺎد و ﻃﺒﻘ ﻪ ی ﮐ ﺎرﮔﺮ ﺟﺪی ﺪ در ی ﮏ ﭼﻨ ﻴﻦ راﺏﻄ ﻪ ی‬
‫ﻣﺘﻘ ﺎﺏﻠﯽ ﻥﻬﻔﺘ ﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬اﮔ ﺮ از ﻃﺮﻓ ﯽ ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺏ ﻪ هﻤ ﺎن ﺹ ﻮرت ﮐ ﻪ ﺕﻮﺳ ﻂ‬
‫ﻣﺎرﮐﺲ ﺕﮑﻤﻴﻞ ﮔﺸﺖ ﺏﻴﺶ از هﺮ رﺷ ﺘﻪ ی دیﮕ ﺮی از ﻋﻠ ﻮم ﭘﺎی ﻪ اﺟﺘﻨ ﺎب ﻥﺎﭘ ﺬیﺮ‬
‫روﺷﻦ ﻓﮑﺮی ﭘﺮوﻟﺘﺎریﺎ ﺏﺎﺷ ﺪ‪ ،‬در ای ﻦ ﺹ ﻮرت از ﻃ ﺮف دیﮕ ﺮ ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎی ﺁﮔ ﺎﻩ‬
‫ﻥﻴﺰ ﺕﻨﻬﺎ ﺷﻨﻮﻥﺪﻩ یﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣ ﺮوزﻩ ﻗﺎﺏﻠﻴ ﺖ درک ﺕﻌ ﺎﻟﻴﻢ ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد را ﺧﻮاه ﺪ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﮐﻨﯽ‪ ٥٥‬وﺏ ﻮﺁﮔﻴﻠﺒﺮت‪ ٥٦‬در ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‪ ،‬ﺁدام اﺳ ﻤﻴﺖ و ریﮑ ﺎردو در اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن‬
‫ﺏﺎ ﺁن ﮐﻪ ویﺮاﻥﻪ هﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ی ﻓﺌﻮداﻟﯽ ﻗﺪیﻢ را در ﭘﻴﺶ روی داﺷ ﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺏ ﺎ ﻏ ﺮور‬
‫و ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪی ﺏﻪ ﺏﺮرﺳﯽ ﺏﻮرژوازی ﺟﻮان ﭘﺮداﺧﺘﻨ ﺪ و ﺏ ﺎ اﻋﺘﻘ ﺎد و اﻃﻤﻴﻨ ﺎن ﺏ ﻪ‬
‫ایﻦ ﮐﻪ ﺏﻮرژوازی ﺏﻴﺶ از هﺰاران ﺳﺎل ﻋﻤﺮ ﺧﻮاهﺪ ﮐ ﺮد و هﻤ ﺂهﻨﮕﯽ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ‬
‫"ذاﺕﯽ و ﻃﺒﻴﻌﯽ" ﺁن ﺏ ﺪون ﻟ ﺮزش در ﭘﻴﮑ ﺮ ﺁن ﭘ ﺎ ﺏ ﺮ ﺟ ﺎ ﺧﻮاه ﺪ ﻣﺎﻥ ﺪ‪ ،‬ﺏ ﻪ ﺧ ﻮد‬
‫اﺟﺎزﻩ دادﻥﺪ ﺕﺎ ﻋﻤﻖ ﻗﻮاﻥﻴﻦ اﻗﺘﺼﺎدی ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری را ارزیﺎﺏﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣ ﺎ رﺷ ﺪ ﺳ ﺮیﻊ ﻣﺒ ﺎرزﻩ ی ﻃﺒﻘ ﺎﺕﯽ ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎ و ﺏ ﻪ ﺧ ﺼﻮص ﻗﻴ ﺎم ژوﺉ ﻦ‬
‫ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎی ﭘ ﺎریﺲ‪ ،‬ﻣ ﺪت ه ﺎ اﺳ ﺖ اﻋﺘﻘ ﺎد و اﻃﻤﻴﻨ ﺎن ﺏ ﻪ ﭘﺎی ﺪاری ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ی‬
‫ﺏ ﻮرژوازی را ﺳ ﻠﺐ ﻥﻤ ﻮدﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬از ﺁن ﺟ ﺎ ﮐ ﻪ ﺏ ﻮرژوازی ﻣﻴ ﻮﻩ ی ﻣﻤﻨ ﻮع را‬
‫ﺧ ﻮردﻩ و در ﻣ ﻮرد ﺕ ﻀﺎدهﺎی ﻃﺒﻘ ﺎت ﺟﺪی ﺪ ﻣﻄ ﺎﻟﺒﯽ ی ﺎد ﮔﺮﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ از ﻋﺮی ﺎﻥﯽ‬
‫ﮐﺎﻣﻞ‪ -‬ﮐﻪ ﻥﻈﺮیﻪ ﭘ ﺮدازان ﮐﻼﺳ ﻴﮏ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳ ﯽ ﺧ ﻮد‪ ،‬ﺁن را ﺷ ﺮح دادﻩ اﻥ ﺪ‪-‬‬
‫در ﺏﺮاﺏ ﺮ ﺟﻬﺎﻥﻴ ﺎن ﺏ ﻴﻢ ﻥ ﺎک اﺳ ﺖ‪ .‬ﺏ ﻮرژوازی ﺏ ﻪ ای ﻦ ﺣﻘﻴﻘ ﺖ واﻗ ﻒ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ‬
‫ﺳ ﺨﻦ ﮔﻮی ﺎن و ﻥﻤﺎیﻨ ﺪﮔﺎن ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎی ﺟﺪی ﺪ ﺳ ﻼح ه ﺎی ﻣ ﺮگ ﺁور ﺧ ﻮد را در‬
‫زرادﺧﺎﻥﻪ ی اﻗﺘﺼﺎد ﮐﻼﺳﻴﮏ ﺕﻴﺰ ﮐﺮدﻩ اﻥﺪ‪.‬‬

‫‪Quesnay -٥٥‬‬
‫‪Boisguilleberte -٥٦‬‬

‫‪١١٥‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺏﻨ ﺎﺏﺮ ای ﻦ‪ ،‬ﭼﻨ ﺪیﻦ ده ﻪ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻥ ﻪ ﻓﻘ ﻂ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺘﯽ ﺏﻠﮑ ﻪ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﺏ ﻮرژوازی ﻥﻴ ﺰ ﺕ ﺎ ﺟ ﺎیﯽ ﮐ ﻪ روزﮔ ﺎری ی ﮏ ﻋﻠ ﻢ واﻗﻌ ﯽ ﺏ ﻪ ﺷ ﻤﺎر ﻣ ﯽ ﺁﻣ ﺪ‪ ،‬ﺏ ﻪ‬
‫ﮔﻮش هﺎی ﮐﺮ ﻃﺒﻘﺎت دارا ﻣﻮﻋﻈﻪ ﺧﻮاﻥﺪﻩ اﻥﺪ‪ .‬داﻥﺸﻤﻨﺪان ﺏﻮرژوازی ﺏﻪ دﻟﻴﻞ ﺁن‬
‫ﮐ ﻪ ﻗ ﺎدر ﺏ ﻪ درک ﺕﻌ ﺎﻟﻴﻢ ﭘﻴ ﺸﻴﻨﻴﺎن ﺏ ﺰرگ ﺧ ﻮد ﻥﻴ ﺴﺘﻨﺪ و ﺏ ﻪ ﻣﺮاﺕ ﺐ ﮐﻤﺘ ﺮ از ﺁن‬
‫ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥﻨ ﺪ ﺁﻣ ﻮزش ﻣﺎرﮐﺴﻴ ﺴﺘﯽ را ﮐ ﻪ از ﺕﻌ ﺎﻟﻴﻢ دوران ﻗﺒﻠ ﯽ ﺧ ﻮد ﻥﺎﺷ ﯽ ﺷ ﺪﻩ‬
‫ﺏﻔﻬﻤﻨ ﺪ و از ﺁن ﺏ ﺪﺕﺮ ﺹ ﺪای ﻥ ﺎﻗﻮس ﻣ ﺮگ ﺟﺎﻣﻌ ﻪ ی ﺏ ﻮرژوازی را ﺏ ﻪ ﮔ ﻮش‬
‫ﻣﯽ ﺷﻨﻮﻥﺪ‪ ،‬ﻥﺎﭼ ﺎر ﺏ ﻪ ی ﮏ رﺷ ﺘﻪ ﻟﻔ ﺎﻇﯽ ه ﺎی ﻋﻤ ﻮﻣﯽ و ﺕﻔﮑ ﺮات ﺁﺷ ﻔﺘﻪ ﮐ ﻪ ﺏ ﻪ‬
‫هﻴﭻ وﺟﻪ ﺏﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺸﻒ ﺕﻤ ﺎیﻼت واﻗﻌ ﯽ ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری ﺏ ﻪ ﮐ ﺎر ﻥﻤ ﯽ رود ﭘﻨ ﺎﻩ‬
‫ﺏﺮدﻩ اﻥﺪ‪ .‬ﺁن هﺎ ﺣﺘﯽ هﺮ روزﻩ ﺳﻌﯽ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﺏ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮر دﻓ ﺎع از ﺳ ﺮﻣﺎیﻪ داری‬
‫ﺏﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ی ﺏﻬﺘﺮیﻦ و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺏﻪ ﻓﺮدﺕﺮیﻦ ﻥﻈ ﻢ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﺏﻴﺎﻥ ﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔ ﯽ ای ﺮاد‬
‫ﻓﺮﻣﺎیﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد‪ ،‬ﻋﻠﻤ ﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﻮرژوازی ﺁن را ﺏ ﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷ ﯽ ﻣ ﯽ ﺳ ﭙﺎرد ﺕﻨﻬ ﺎ ﻣ ﯽ ﺕﻮاﻥ ﺪ‬
‫ﺏ ﻴﻦ ﭘﺮوﻟﺘﺎری ﺎیﯽ ﺁﮔ ﺎﻩ ﺏ ﻪ ﻣﺒ ﺎرزﻩ ﻃﺒﻘ ﺎﺕﯽ رﺳ ﻮخ ﮐ ﺮدﻩ و ﻥ ﻪ ﻓﻘ ﻂ ﺏ ﻪ ﮔ ﺴﺘﺮش‬
‫ﻥﻈﺮی ﺧﻮد ﺏﻠﮑ ﻪ در ﺏ ﻴﻦ ﮐ ﺎرﮔﺮان اﻣﮑ ﺎن ﺕﺤﻘ ﻖ ﻋﻤﻠ ﯽ ﻣﺘﻘﺎﺏ ﻞ را ﻥﻴ ﺰ ﭘﻴ ﺪا ﮐﻨ ﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﺎر ﻣﺸﻬﻮر ﻻﺳﺎل ﺏﻴﺶ از هﺮ ﭼﻴﺰ در ﻣﻮرد ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﺼﺪاق ﭘﻴﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫"هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻋﻠﻢ و ﮐﺎرﮔﺮان ﮐﻪ در دو ﻗﻄﺐ ﻣﺘﻀﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﺎی ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻥﺪ دﺳﺖ‬
‫ﺏ ﻪ دﺳ ﺖ هﻤ ﺪیﮕﺮ دهﻨ ﺪ‪ ،‬هﺮﮔﻮﻥ ﻪ ﻣﻮاﻥ ﻊ اﺟﺘﻤ ﺎﻋﯽ ﺏ ﺮ ﺳ ﺮ راﻩ ﺧ ﻮد را دره ﻢ‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﻮﺏﻴﺪ و راﻩ ﺧﻮد را ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﺸﻮد‪".‬‬

‫‪١١٦‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ اﺳﺎﻣﯽ‬
‫ﺁون‪ ،‬راﺏﺮت‪ .‬ﮐﺎرﺧﺎﻥﻪ دار‪ ،‬اﺹﻼح ﻃﻠﺐ و ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺖ ﺕﺨﻴﻠﯽ اﻥﮕﻠﻴﺴﯽ‪.‬‬

‫ارﺕﺲ‪ ،‬ﺟﻴﺎ ﻣﺎریﺎ‪ .‬اﻗﺘﺼﺎددان ایﺘﺎﻟﻴﺎیﯽ‪.‬‬

‫اﺳ ﺘﻮارت‪ ،‬ﺟﻴﻤ ﺰ‪ .‬اﻗﺘ ﺼﺎددان ﺏ ﻮرژوازی اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ و یﮑ ﯽ از ﺁﺧ ﺮیﻦ‬

‫"ﻣﺮﮐﺎﻥﺘﻠﻴﺴﺖ هﺎ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻮارت‪ ،‬دوﮔﺎﻟﻪ) ‪ .(١٧٥٣ -١٨٢٨‬اﻗﺘﺼﺎددان اﺳﮑﺎﺕﻠﻨﺪی‪.‬‬

‫اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ‪ ،‬ﭘﺎﺷﺎ )‪ (١٨٣٠ -١٧٩٥‬ﺧﻠﻴﻔﻪ ی ﻣﺼﺮ در دوران ﺕﺴﻠﻂ ﺕ ﺮک ه ﺎ‬

‫ﮐﻪ از ﻗﺪرت ﻓﺮاواﻥﯽ ﺏﺮﺧﻮردار ﺏﻮد‪ .‬وی ﺳﻌﯽ ﻥﻤﻮد ﺟﻠﻮی ﺧﺮیﺪ و ﻓ ﺮوش ﺏ ﺮدﻩ‬
‫را ﺏﮕﻴﺮد‪ .‬ﺳﻬﺎﻣﯽ را ﮐﻪ ﺧ ﻮد از ﺳ ﻮﺉﺰ داﺷ ﺖ ﺏ ﻪ اﻥﮕﻠ ﻴﺲ ه ﺎ ﻓﺮوﺧ ﺖ‪ .‬در ﺳ ﺎل‬
‫‪ ١٨٧٩‬ﺧﻠﻊ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫اﺳ ﻤﻴﺖ‪ ،‬ﺁدام )‪ .(١٧٢٣ -١٧٩٠‬اﻗﺘ ﺼﺎددان اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ و ﻥﻤﺎیﻨ ﺪﻩ ی ﻣﮑﺘ ﺐ‬
‫"ﮐﻼﺳ ﻴﮏ" اﺷ ﺘﻴﻦ‪ ،‬ﺏ ﺎرن هﻨ ﺮیﺶ ﻓﺮدری ﮏ ﮐ ﺎرل )‪ .(١٧٥٨ -١٧٣١‬رﺉ ﻴﺲ‬
‫اﻟﻮزرای ﭘﺮوس از اﮐﺘﺒﺮ ‪ .١٨٠٧‬در ﺳﺎل ‪ ١٨٠٨‬ﺕﻮﺳ ﻂ ﻥ ﺎﭘﻠﺌﻮن از ﮐ ﺎر ﺏﺮﮐﻨ ﺎر‬
‫ﮔﺮدیﺪ و ﺕﺎ زﻣﺎن اﺉﺘﻼف ﻋﻠﻴﻪ ﻥﺎﭘﻠﺌﻮن زیﺮ ﻥﻈﺮ ﺕﺰار ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬او ﺏﻪ ﺳ ﺎزﻣﺎن‬
‫دادن ارﺕﺶ ﺏﺮای رﺳﻴﺪن ﺏﻪ ایﻦ ﭘﻴﺮوزی ﮐﻤﮏ ﻥﻤ ﻮد و ﭘ ﺲ از ﭘﻴ ﺮوزی ﺷ ﺮوع‬
‫ﺏ ﻪ از ﺏ ﻴﻦ ﺏ ﺮدن ﺁﺛ ﺎر ﻥﻈ ﺎم رﻋﻴﺘ ﯽ ﻥﻤ ﻮد و دﺳ ﺖ ﺏ ﻪ ﺕﻐﻴﻴ ﺮات در ﺳ ﻄﺢ ادارﻩ و‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﯽ زد‪.‬‬
‫اﺷ ﻤﻮﻟﺮ‪ ،‬ﮔﻮﺳ ﺘﺎو )‪ .(١٨٣٨ -١٩١٧‬ﻣ ﻮرخ و اﻗﺘ ﺼﺎددان "ﻣﮑﺘ ﺐ‬
‫ﺟ ﻮان ﺕﺮه ﺎ" اﺳ ﺘﺎد اﻗﺘ ﺼﺎد در داﻥ ﺸﮕﺎﻩ ﺏ ﺮﻟﻦ در زﻣ ﺎن روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ‪.‬‬

‫‪١١٧‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺏﺎﺏﻒ‪ ،‬ﻓﺮاﻥﺴﻮا ﻥﻮﺉﻞ )‪ .(١٧٦٠ -١٧٩٧‬ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺖ ﺕﺨﻴﻠﯽ اﻥﻘﻼﺏﯽ ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‬

‫ﮐﻪ ﺏﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﺎزﻣﺎن دادن "ﺕﻮﻃﺌﻪ هﻢ ردیﻔﺎن" اﻋﺪام ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺏﻼن‪ ،‬ژوان ژزف ﻟﻮﺉﯽ )‪ .(١٨١١ -١٨٨٢‬ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺖ ﺧ ﺮدﻩ ﺏ ﻮرژوای‬
‫ﻓﺮاﻥﺴﻪ‪ ،‬ﻋﻀﻮ دوﻟ ﺖ ﻣﻮﻗ ﺖ ‪ ١٨٤٨‬ﮐ ﻪ در اوت ‪ ١٨٤٨‬ﺏ ﻪ اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن ﻣﻬ ﺎﺟﺮت‬
‫ﮐﺮد و ﻋﻠﻴﻪ ﮐﻤﻮن ﭘﺎریﺲ ﺏﺮﺧﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺏﻼﻥﮑ ﯽ‪ ،‬ژروم‪ -‬ﺁدوﻟ ﻒ )‪ .(١٧٩٨ -١٨٥٤‬اﻗﺘ ﺼﺎددان ﺏ ﻮرژوای‬
‫ﻓﺮاﻥﺴﻮی‪ ،‬ﻥﻮیﺴﻨﺪﻩ ی ﺕﺎریﺦ اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‪.‬‬
‫ﺏﻼﻥﮑﯽ‪ ،‬ﻟ ﻮﺉﯽ ﺁﮔﻮﺳ ﺖ )‪ .(١٨٠٥ -١٨٨١‬اﻥﻘﻼﺏ ﯽ ﺕﺨﻴﻠ ﯽ ﻓﺮاﻥ ﺴﻪ‪ .‬ﻥ ﺎم او‬
‫ﻣﺘ ﺮادف ﺏ ﺎ ﻋﻤﻠﻴ ﺎت ﺕﻮﻃﺌ ﻪ ﮔﺮاﻥ ﻪ در ﻣﻘﺎﺏ ﻞ ﻣﺒ ﺎرزات ﺕ ﻮدﻩ ی ﯽ اﺳ ﺖ‪ .‬وی در‬
‫اﻥﻘﻼب ﺳﺎل هﺎی ‪ ١٨٣٠‬و ‪ ١٨٤٨‬ﺷﺮﮐﺖ ﻥﻤﻮد و ﺏﻴﺶ از ﻥﻴﻤﯽ از ﻋﻤﺮ ﺧﻮد را‬
‫در زﻥﺪان ﮔﺬراﻥﺪ‪.‬‬
‫ﺏﻮﺁﮔﻴﻠﺒﺮت )‪ .(١٦٤٦ -١٧١٤‬ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻓﺮاﻥ ﺴﻮی در ﻋﻠ ﻢ اﻗﺘ ﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳ ﯽ‬
‫ﺏﻮرژوای ﮐﻼﺳﻴﮏ‪ ،‬از ﭘﻴﺸﺮوان ﻓﻴﺰیﻮﮐﺮات هﺎ‪.‬‬
‫ﺏﻮﺁ‪ -‬ﻥﺎﻥ ﺴﯽ‪ ،‬ﮐﻨ ﺖ ﻟ ﻮﺉﯽ ﮔﺎﺏﺮی ﻞ )‪ .(١٧٣١ -١٧٨٧‬ﻣ ﻮرخ و اﻗﺘ ﺼﺎددان‬
‫ﻓﺮاﻥﺴﻮی ﮐﻪ دﻥﺒﺎﻟﻪ رو ﻓﻴﺰیﻮﮐﺮات هﺎ ﺏﻮد‪.‬‬
‫ﺏ ﻮﺧﺮ‪ ،‬ﮐ ﺎرل )‪ .(١٨٤٧ -١٩٣٠‬اﻗﺘ ﺼﺎددان ﺏ ﻮرژوای ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ‪ ،‬اﺳ ﺘﺎد در‬
‫داﻥﺸﮕﺎﻩ ﻻیﭙﺰیﻨﮓ‪ ،‬واﺏﺴﺘﻪ ﺏﻪ ﻣﮑﺘﺐ "ﺕﺎریﺨﯽ" اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‪.‬‬
‫ﭘ ﺮودون‪ ،‬ﭘﻴ ﺮژوزف )‪ (١٨٠٩ -١٨٦٥‬ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺖ و اﻗﺘ ﺼﺎددان‬
‫ﺧﺮدﻩ ﺏﻮرژوای ﻓﺮاﻥﺴﻪ‪ .‬ﻥﻤﺎیﻨ ﺪﻩ در ﻣﺠﻠ ﺲ ﻣﺆﺳ ﺴﺎن ﺳ ﺎل ‪ .١٨٤٨‬ﻥﻮی ﺴﻨﺪﻩ ی‬
‫ﮐﺘﺎب "ﻓﻠﺴﻔﻪ ی ﻓﻘﺮ" ﮐﻪ ﻣﺎرﮐﺲ در ﭘﺎﺳﺦ ﺏﻪ او "ﻓﻘﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ" را ﺏﻪ ﺕﺤﺮیﺮ در‬
‫ﺁوردﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١١٨‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫داروی ﻦ‪ ،‬ﭼ ﺎرﻟﺰراﺏﺮت )‪ .(١٨٠٩ -١٨٨٢‬ﻃﺒﻴﻌ ﯽ دان ﺏ ﺰرگ اﻥﮕﻠﻴ ﺴﯽ و‬

‫ﺏﻨﻴﺎن ﮔﺬار ﻋﻠﻢ ﺕﮑﺎﻣﻞ زیﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ‪ .‬ﻥﻮیﺴﻨﺪﻩ ی ﮐﺘﺎب "اﺹ ﻞ اﻥ ﻮاع" ﮐ ﻪ ﺳ ﺎل‬
‫‪ ١٨٥٩‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫دوریﻨ ﮓ‪ ،‬اوژن ﮐ ﺎرل )‪ .(١٨٣٣ -١٩٢١‬اﻗﺘ ﺼﺎددان و ﻓﻴﻠ ﺴﻮف‬
‫ﺧ ﺮدﻩ ﺏ ﻮرژوای ﺁﻟﻤ ﺎن ﮐ ﻪ ﺏﻴ ﺸﺘﺮ ﺏ ﻪ ﺧ ﺎﻃﺮ اﻥﺘﻘ ﺎداﺕﯽ ﮐ ﻪ اﻥﮕﻠ ﺲ در ﮐﺘ ﺎب ﺧ ﻮد‬
‫"ﺁﻥﺘﯽ دوریﻨﮓ" از وی ﻥﻤﻮد‪ ،‬ﻣﺸﻬﻮر ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫روﭼﺮ‪ ،‬ویﻠﻬﻠﻢ ﮔﺌﻮرگ ﻓﺮدریﮏ )‪ .(١٨١٧ -١٨٩٤‬اﻗﺘﺼﺎددان ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ و‬
‫ﺏﻨﻴﺎن ﮔﺬار ﻣﮑﺘﺐ ﺕﺎریﺨﯽ اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‪.‬‬
‫روﺳ ﻮ‪ ،‬ژان ژاک )‪ .(١٧١٢ -١٧٧٨‬ﻓﻴﻠ ﺴﻮف ﻓﺮاﻥ ﺴﻮی و رهﺒ ﺮ روﺷ ﻦ‬
‫ﮔﺮی ﻓﺮاﻥﺴﻪ‪.‬‬
‫ریﮑ ﺎردو‪ ،‬دیﻮی ﺪ )‪ .(١٧٧٢ -١٨٢٣‬ﻥﻤﺎیﻨ ﺪﻩ ﻣﮑﺘ ﺐ ﮐﻼﺳ ﻴﮏ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﺏﻮرژواﺉﯽ اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن‪.‬‬
‫ژاﮐﻮب‪ ،‬ویﻠﻴﺎم )‪ .(١٧٦٢ -١٨٥١‬اﻗﺘﺼﺎددان اﻥﮕﻠﻴﺴﯽ‪.‬‬

‫ﺳﻤﺒﺎرت‪ ،‬ورﻥ ﺮ )‪ .(١٨٦٣ -١٩٤١‬اﻗﺘ ﺼﺎددان ﺏ ﻮرژوای ﺿ ﺪ ﻣﺎرﮐﺴﻴ ﺴﺖ‬

‫ﺁﻟﻤﺎﻥﯽ‪.‬‬
‫ﺳ ﻦ ﺳ ﻴﻤﻮن )‪ .(١٧٧١ -١٨٥٨‬ﮐﺎرﺧﺎﻥ ﻪ دار اﺹ ﻼح ﻃﻠ ﺐ و ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺖ‬
‫ﺕﺨﻴﻠﯽ اﻥﮕﻠﻴﺴﯽ‪.‬‬
‫ﺳﯽ‪ ،‬ژان ﺏﺎﺏﺘﻴﺴﺖ )‪ .(١٧٦٧ -١٨٣٢‬اﻗﺘﺼﺎددان ﻓﺮاﻥﺴﻮی ﮐ ﻪ ﻋﻘﺎی ﺪ ﺁدام‬
‫اﺳﻤﻴﺖ را ﺏﻪ زﺏﺎن ﺳﺎدﻩ در ﺁوردﻩ وﻟﯽ ﺏﻌﺪهﺎ ﺕﺌﻮری ارزش ﮐ ﺎر ﮐﻼﺳ ﻴﮏ را رد‬
‫ﻥﻤﻮد‪.‬‬

‫‪١١٩‬‬
‫ﻥﺸﺮ ﮐﺎرﮔﺮی ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﯽ‬

‫ﺷﺎرﻟﻤﺎﻥﯽ )‪ .(٧٤٢ -٨١٤‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻓﺮاﻥﮏ هﺎ ﮐﻪ در ﺳ ﺎل ‪ ٨٠٠‬ﺏ ﻪ اﻣﭙﺮاﻃ ﻮر‬

‫ﺁﻟﻤﺎن اﻋﻼم ﺟﻨﮓ ﻥﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺷ ﺎرن هﻮﺳ ﺖ‪ ،‬ژرارژان دیﻮی ﺪ )‪ .(١٧٥٥ -١٨١٣‬ژﻥ ﺮال ﭘﺮوﺳ ﯽ ﮐ ﻪ‬
‫ﭘ ﺲ از ﻣﻌﺎه ﺪﻩ ﺹ ﻠﺢ ﺕﻴﻠ ﺴﺖ ارﺕ ﺶ را دوﺏ ﺎرﻩ ﺳ ﺎزﻣﺎن داد و ﻣ ﺴﺌﻮل ﺷﮑ ﺴﺖ‬
‫ﻥﻬﺎیﯽ ﻥﺎﭘﻠﺌﻮن ﺏﻮد ﮔﺮﭼﻪ ﺧﻮد ﺁن ﻗﺪر زﻥﺪﻩ ﻥﻤﺎﻥﺪ ﺕﺎ ﭘﻴﺮوزی را ﺏﻪ ﭼﺸﻢ ﺏﺒﻴﻨ ﺪ‪ .‬ﺏ ﺎ‬
‫اﺷﺘﻴﻦ و هﺎرد ﺏﺰگ هﻤﮑﺎری داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺷ ﻮﻟﺘﺰ‪ -‬دﻟﻴ ﺘﺶ‪ ،‬ﻓ ﺮاﻥﺲ هﺮﻣ ﺎن )‪ .(١٨٠٨ -١٨٨٢‬اﻗﺘ ﺼﺎددان‬
‫ﺏﻮرژوازی ﺁﻟﻤﺎﻥﯽ ﮐﻪ ﻣ ﺴﺄﻟﻪ ی ﺕﻌ ﺎوﻥﯽ ه ﺎی ﺕﻮﻟﻴ ﺪ ﮐﻨﻨ ﺪﮔﺎن را ﺏ ﺮای اوﻟ ﻴﻦ ﺏ ﺎر‬
‫ﻣﻄﺮح ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻓﻮری ﻪ‪ ،‬ﻓﺮاﻥ ﺴﻮا ه ﺎری ﺷ ﺎرل )‪ .(١٧٧٢ -١٨٣٨‬ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴ ﺴﺖ ﺏ ﺰرگ‬
‫ﺕﺨﻴﻠﯽ ﻓﺮاﻥﺴﻪ و ﻣﻨﺘﻘﺪ ﺳﺮﻣﺎیﻪ داری‪.‬‬
‫ﻓﺮﮔﻮﺳﻦ‪ ،‬ﺁدام )‪ .(١٧٢٣ -١٨١٦‬اﻗﺘﺼﺎددان اﺳﮑﺎﺕﻠﻨﺪی‪ ،‬ﻣﻌﻠﻢ ﺁدام اﺳﻤﻴﺖ‬
‫و ﻥﻮیﺴﻨﺪﻩ ی "ﻣﻘﺎﻟﻪ یﯽ در ﺏﺎرﻩ ی ﺕﺎریﺦ ﺟﻮاﻣﻊ" ﭼ ﺎپ ‪ ١٧٦٧‬در ادیﻨﺒ ﻮرگ‪.‬‬
‫ﮐﺎرل اﮔﻮﺳﺖ هﺎردﻥﺒﺮگ‪ ،‬ﻓﺮﺳ ﺖ )‪ .(١٧٥٠ -١٨٢٢‬ﺹ ﺪراﻋﻈﻢ ﭘ ﺮوس از‬
‫ﺳﺎل ‪ ١٨٠٣‬ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪ ١٧٩١‬وزیﺮ دوﻟﺖ ﻥﻴﺰ ﺏ ﻮدﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺳ ﺎل ‪ ١٨٠٦‬ﺏ ﻪ‬
‫دﺳﺘﻮر ﻥﺎﭘﻠﺌﻮن از ﮐ ﺎر ﺏﺮﮐﻨ ﺎر ﺷ ﺪ‪ .‬ﺳ ﭙﺲ ﺏ ﺎر دیﮕ ﺮ از ﺳ ﺎل ‪ ١٨١٠‬ﺹ ﺪراﻋﻈﻢ‬
‫ﮔﺸﺖ و ﮐﺎرهﺎی اﺷﺘﻴﻦ و ﺷﺎرل هﻮﺳ ﺖ را ﺕﮑﻤﻴ ﻞ ﮐ ﺮد‪ .‬در ﺳ ﺎل ‪ ١٨١٤‬ﭘ ﺲ از‬
‫ﭘﻴﺮوزی ﺏﺮ ﻥﺎﭘﻠﺌﻮن ﺧﻮد را ﭘﺮﻥﺲ ﻥﺎﻣﻴﺪ‪ .‬ﻥﻈ ﺎم ﻋﻴﻨ ﯽ را ﻣﻠﻐ ﯽ ﻥﻤ ﻮد و در ارﺕ ﺶ‬
‫و اﻣﺮ ﺁﻣﻮزش اﺹﻼﺣﺎﺕﯽ ﺏﻪ ﻋﻤﻞ ﺁورد‪.‬‬
‫ﮐﻨ ﯽ‪ ،‬ﻓﺮاﻥ ﺴﻮا )‪ .(١٧٧٢ -١٨٢٣‬ﻥﻤﺎیﻨ ﺪﻩ ی ﻣﮑﺘ ﺐ ﮐﻼﺳ ﻴﮏ اﻗﺘ ﺼﺎد‬
‫ﺏﻮرژوازی اﻥﮕﻠﺴﺘﺎن‪.‬‬

‫‪١٢٠‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺳﻴﺎﺳﯽ‬ ‫روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒﻮرگ‬

‫ﮔﻼدﺳﺘﻮن‪ ،‬ویﻠﻴﺎم اورت )‪ (١٨٠٩ -١٨٩٧‬رهﺒ ﺮ ﺣ ﺰب ﻟﻴﺒ ﺮال اﻥﮕﻠ ﺴﺘﺎن‬

‫ﮐ ﻪ در ﺳ ﺎل ه ﺎی ‪ ١٨٦٨‬ﺕ ﺎ ‪ ١٨٧٤‬و ‪ ١٨٨٥ ،١٨٨٠‬و ‪ ١٨٩٢‬ﺕ ﺎ ‪ ١٨٩٤‬و‬
‫‪ ١٨٩٦‬ﻥﺨﺴﺖ وزیﺮ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﻻﺳﺎل‪ ،‬ﻓﺮدیﻨﺎﻥﺪ )‪ .(١٨٢٥ -١٨٦٤‬ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺖ ﺁﻟﻤﺎﻥﯽ‪ ،‬ﻣﺆﺳ ﺲ و رﺉ ﻴﺲ‬
‫اﺕﺤﺎدی ﻪ ی ﻣﺨ ﺼﻮص ﮐ ﺎرﮔﺮان ﺁﻟﻤ ﺎن‪ .‬ﻃ ﺮف داران وی ﺏﻌ ﺪهﺎ ﺏﺨ ﺸﯽ از ﺣ ﺰب‬
‫ﺳﻮﺳﻴﺎل دﻣﻮﮐﺮات ﺁﻟﻤﺎن را ﭘﺎیﻪ ﮔﺬاری ﻥﻤﻮدﻥﺪ‪.‬‬
‫ﻟ ﻮی‪ ،‬ﭘ ﻞ )‪ .(١٨٨٣ -١٩٣٠‬ﺳﻮﺳ ﻴﺎل دﻣ ﻮﮐﺮات ﺁﻟﻤ ﺎن ﻋ ﻀﻮ ﺟﻨ ﺒﺶ‬
‫اﺳ ﭙﺎرﺕﺎﮐﻮس و ﻋ ﻀﻮ ﺏﻌ ﺪی ﮐﻤﻴﺘ ﻪ ی ﻣﺮﮐ ﺰی ﺣ ﺰب ﮐﻤﻮﻥﻴ ﺴﺖ ﺁﻟﻤ ﺎن‪ .‬ﭘ ﺲ از‬
‫اﺧﺮاج ﺏﻪ ﺣﺰب ﺳﻮﺳﻴﺎل دﻣﻮﮐﺮات ﺁﻟﻤﺎن ﭘﻴﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﻮﺉﯽ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻴﭗ )‪ .(١٧٧٣ -١٨٥٠‬دوک ارﻟﺌﺎن‪ .‬ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﻓﺮاﻥﺴﻪ ﺏﻴﻦ ﺳﺎل هﺎی‬
‫‪ ١٨٣٠‬و ‪.١٨٤٨‬‬
‫ﻣ ﺎﻟﺘﻮس‪ ،‬ﺕﻮﻣ ﺎس راﺏ ﺮت )‪ .(١٧٦٦ -١٨٣٤‬ﮐ ﺸﻴﺶ و اﻗﺘ ﺼﺎددان‬
‫اﻥﮕﻠﻴﺴﯽ‪ .‬ﺏﺮ ﻃﺒﻖ ﻥﻈﺮیﺎت ﻣﺎﻟﺘﻮس ازدیﺎد ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﻥ ﺎﺏﻮدی ذﺧﻴ ﺮﻩ ﻏ ﺬایﯽ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻥﻮﺳﮑﻪ‪ ،‬ﮔﻮﺳﺘﺎو )‪ ،(١٨٦٨ -١٩٤٦‬ﺟﻨﺎح راﺳﺖ ﺣﺰب ﺳﻮﺳﻴﺎل دﻣﻮﮐﺮات‬
‫ﺁﻟﻤﺎن ﮐﻪ ﺏﻪ ﻋﻨﻮان رﺉﻴﺲ ﭘﻠﻴﺲ وﻗﺖ ﻣﺴﺌﻮل ﻗﺘﻞ روزا ﻟﻮﮐﺰاﻣﺒ ﻮرگ‪ ،‬ﻟﻴﺒﮑﻨﺨ ﺖ‬
‫و هﺰاران ﮐﺎرﮔﺮ ﺁﻟﻤﺎﻥﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫وایﺘﻠﻴﻨ ﮓ‪ ،‬ویﻠﻬ ﻢ )‪ .(١٨٠٨ -١٨٧١‬ﺧﻴ ﺎط ﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ و اوﻟ ﻴﻦ ﻥﻮی ﺴﻨﺪﻩ ی‬
‫ﭘﺮوﻟﺘﺮﺁﻟﻤ ﺎﻥﯽ ﮐ ﻪ ﺏ ﺎ ﻟ ﻮﺉﯽ ﺏﻼﻥﮑ ﯽ هﻤﮑ ﺎری ﻣ ﯽ ﻥﻤ ﻮد و در ﺳ ﺎل ‪ ١٨٤٣‬در‬
‫ﺳ ﻮﺉﻴﺲ زﻥ ﺪاﻥﯽ ﮔ ﺸﺖ‪ .‬ﺏﻌ ﺪ از ﺳ ﺎل ‪ ١٨٤٨‬ﺏ ﻪ ﺁﻣﺮیﮑ ﺎ رﻓ ﺖ‪ .‬وی ی ﮏ‬
‫ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺖ ﺕﺴﺎوی ﻃﻠﺐ ﺕﺨﻴﻠﯽ ﺏﻮد‪.‬‬

‫‪١٢١‬‬