Professional Documents
Culture Documents
bài giảng Dao đức nghe nghiep
bài giảng Dao đức nghe nghiep
MỤC TIÊU
Giúp sinh viên:
• Hiểu rõ bản chất của đạo đức (ĐĐ) và đạo
đức nghề nghiệp (ĐĐNN), phân biệt luật pháp
và đạo đức.
Đạo đức nghề nghiệp • Nắm được các chuẩn mực và các tiêu chuẩn
cơ bản của đạo đức người kỹ sư.
• Giải quyết các tình huống khó xử liên quan
đến ĐĐ người kỹ sư một cách có trách nhiệm.
Giảng viên: Hoàng Văn Trường • Ý thức được giá trị của ĐĐNN trong sự nghiệp
Khoa: KTTNN
Email: Hoangvantruongnd@gmail.com
của người KS, luôn duy trì và truyền tiếp giá trị
đó cho thế hệ kế tiếp, góp phần nâng cao
danh dự, uy tín và tính hữu dụng của nghề KS
2
3 4
1
11/13/2023
3. ĐẠO ĐỨC LÀ GÌ ?
(ĐN1- Tham khảo “ Từ điển tiếng Việt phổ thông “ của TS
Chu Bích Thu) 4.Trách nhiệm xã hội của kỹ sư
Mối liên kết chính nối giữa đạo đức và kỹ thuật
xuất phát từ tác động của sản phẩm và quy
• Đạo đức là những tiêu chuẩn, nguyên tắc trình được thiết kế cho xã hội.
được dư luận xã hội thừa nhận, qui định hành
vi, quan hệ của con người đối với nhau và đối Các kỹ sư phải suy nghĩ về thiết kế, chế tạo,
với xã hội và tiếp thị sản phẩm mang lại lợi ích cho xã hội.
• Những tiêu chuẩn ĐĐ được áp dụng cho các
Trách nhiệm xã hội đòi hỏi phải có sự xem xét
hành vi có kết quả hoặc có thể có kết quả rõ
ràng trong cuộc sống của con người. đến nhu cầu của xã hội khi thiết kế chế tạo sản
phẩm hay quá trình.
7 8
9 10
5. Chuẩn mực đạo đức đối với sinh 5. Chuẩn mực đạo đức đối với SV
viên ngành kỹ thuật (1) ngành kỹ thuật (2)
1/ Sống có lý tưởng: vì nước, vì dân, vì lợi ích XH 5/ Thực hiện nếp sống văn minh, lịch sự. Kính trọng thầy,
2/ Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư cô, cán bộ công nhân viên. Đoàn kết, yêu thương, giúp
3/ Tinh thần trách nhiệm, chất lượng và hiệu quả trong đỡ bạn bè trong học tập, rèn luyện.
học tập. Chủ động, tích cực tự học, nghiên cứu, 6/ Tôn trọng pháp luật, bảo vệ môi trường. Tôn trọng kỷ
sáng tạo. luật, kỷ cương học tập
4/ Trung thực, dũng cảm, tự trọng, trong sáng, giản dị: - Thực hiện nghiêm túc pháp luật của Nhà nước, nội qui,
- Tham gia phòng, chống gian lận, tiêu cực trong học qui chế của nhà trường, nơi cư trú:
tập, thi cử: không coi cóp, không học hộ, thi hộ, làm + Không vi phạm luật giao thông, luật môi trường…,
bài hộ và ngược lại không nhờ người khác học, thi, + Có tính kỷ luật cao: không bỏ học, đi trễ, về sớm, làm
làm bài hộ mình. việc riêng trong lớp học…
- Số liệu và dữ liệu tính toán phải trung thực. - Không vi phạm tệ nạn XH: ma túy, cờ bạc, cá độ, rượu
- Tôn trọng bản quyền, không sao chép bài tập, tiểu bia…
luận, đồ án, bài thí nghiệm, đồ án tốt nghiệp…
11 12
2
11/13/2023
Thảo luận các vấn đề sau và chọn câu trả lời 2. Trong cuộc sống những hành vi nào sau đây thể
đúng nhất: hiện có đạo đức:
1. Một người được coi là có đạo đức khi người I/ Tuân thủ pháp luật.
đó: II/ Hành động có lợi ích cao nhất cho cộng đồng và xã hội.
a/ Làm điều tốt nhất cho bản thân III/ Không theo quy định của pháp luật mà theo cách xử sự
b/ Luôn có ý định tốt bất chấp tình huống diễn tốt nhất được XH thừa nhận.
biến như thế nào Trả lời
c/ Làm điều tốt nhất cho mọi người a. Tất cả những điều trên
d/ Làm điều gì tạo ra lợi nhuận cao nhất. b. Chỉ II và III
c. Không có điều nào
d. Chỉ I
13 14
15 16
3
11/13/2023
Xem xét vấn đề: hợp pháp 8. TÌNH HUỐNG KHÓ XỬ CỦA
có đồng nghĩa với hợp đạo đức? ĐẠO ĐỨC VÀ CÁCH GIẢI QUYẾT
Có Không • Tình huống khó xử của đạo đức : bạn
- Luật pháp xác định nghĩa - Luật không chỉ ra được phải lựa chọn một quyết định (QĐ) để thực
vụ, quyền hạn hành vi cho những tình huống khó xử hiện, khi trong quyết định đó:
phép. của ĐĐ - Ẩn chứa những giá trị, quyền lợi và mục
- Tuân thủ ĐĐ kinh doanh: - Nghĩa vụ hợp pháp có đích cạnh tranh.
chỉ thực hiện đầy đủ nghĩa thể không đạt tới tiêu - Ẩn chứa những thiệt hại cho người ra QĐ?
vụ được giao chuẩn hành vi ĐĐ - Ẩn chứa những thiệt hại cho người khác?
- Những ảnh hưởng lâu dài do thực hiện QĐ?
* Trong trường hợp mâu thuẫn nhau thì phải dựa
trên nền tảng ĐĐ
19 20
Câu chuyện:
Ví dụ tình huống khó xử: Bạn và An Nhà Sư, con thỏ và người thợ săn
• Con thỏ bị thương đang chạy trốn, người thợ săn
• Bạn quản lý một cửa hàng. Bạn mới sa thải rượt đuổi đến ngã 3, đang phân vân chưa biết
An là nhân viên bán hàng vì anh ta đánh chạy đường nào thì gặp một Nhà Sư, người thợ
khách hàng khi hai người có sự cãi cọ (An săn hỏi:
đã thừa nhận điều này khi khách hàng phàn Câu trả lời là …
nàn).
• Xuân – quản lý một cửa hàng đang cạnh
tranh với cửa hàng của bạn gọi điện thoại
cho bạn hỏi thăm” “An có đối xử tốt với Nhà Sư
khách hàng không?” vì An nộp đơn xin vào suy nghĩ:
“Làm sao
làm cho Xuân. cứu con
Con thỏ đã thỏ mà
• Bạn sẽ làm gì? chạy đường không
21 nào ? phạm tội 22
nói dối ?”
23 24
4
11/13/2023
27 28
29 30
5
11/13/2023
6. Bạn phát hiện ra người cùng phòng có mối 7. Bạn sẽ bắt đầu làm việc tại một công ty mới
quan hệ tình cảm với một thực tập sinh ở sau một tháng nữa.Tuy nhiên, ngày hôm sau,
sếp hiện tại thông báo rằng bạn sẽ giữa vai trò
phòng kế toán
chủ chốt trong một dự án mới.
a. Bạn coi như không biết gì a. Bạn thông báo rằng sẽ chuyển công tác sau
b. Bạn nói cho đồng nghiệp thân cận nhất vì một tháng nữa
cho rằng họ sẽ không nói với ai. b. Bạn vẫn bắt đầu kế hoạch cùng sếp. Sau 2
c. Bạn sẽ nói cho bất kỳ ai muốn nghe. tuần bạn thông báo rằng mình chỉ còn làm cho
công ty 2 tuần nữa.
c. Không nói gì và làm việc đến ngày cuối cùng
33 34
8. Bạn biết sếp đang trong tâm trạng không vui. 9. Giả sử bây giờ là 3 giờ chiều trước ngày nghỉ
Bạn cũng biết đồng nghiệp đang đến gặp sếp để lễ.Không có điện thoại hoặc email gửi tới. Bạn
yêu cầu tăng lương. sẽ:
a. Bạn lặng lẽ cảnh báo đồng nghiệp có thể bị từ
a. Ở lại cơ quan đến 5 giờ vì đó là công việc
chối nếu vào phòng sếp lúc này
của bạn
b. Bạn tiếp tục làm việc của mình coi như không
liên quan b. Chờ thêm 30 phút để chắc rằng sẽ không có
c. Bạn không đề cập đến tâm trạng của sếp mà gì đặc biệt xảy ra, sau đó ra về
khuyến khích đồng nghiệp vào gặp sếp để yêu c. Bạn đã về từ trưa
cầu tăng lương
35 36
6
11/13/2023
9.1.Các khái niệm Mục tiêu của các chuẩn mực ĐĐNN là “…
bảo vệ cuộc sống, sức khỏe, tài sản của
9.2.Các chuẩn mực ĐĐNN của KS
cộng đồng và luôn hướng tới lợi ích xã hội”.
9.3.Các tiêu chuẩn ĐĐ cơ bản của KS
9.4.Tham khảo một số “Tiêu chuẩn ĐĐ của
người KS”
39 40
KS khi thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của 4/ KS làm việc và phục vụ người sử dụng LĐ và
mình phải: khách hàng với tất cả năng lực, sự tận tâm,
công bằng, minh bạch
1/ Đảm bảo sự an toàn, sức khỏe và lợi ích 5/ Tôn trọng luật pháp và bảo vệ môi trường.
của cộng đồng Tránh các hành vi lừa đảo
2/ Chỉ thực hiện các công việc trong lĩnh vực 6/ KS luôn tự kiểm soát mình về vinh dự, trách
thẩm quyền của mình nhiệm, đạo đức và tính hợp pháp trong nghề
nghiệp để nâng cao danh dự, uy tín và tính
3/ KS khi thực hiện nhiệm vụ chuyên môn phải
hữu dụng của nghề nghiệp kỹ sư
tuyên bố công khai một cách khách quan, trung
thực
41 42
7
11/13/2023
9.3.1.BỔN PHẬN KS ĐỐI VỚI XH (2) 9.3.1.BỔN PHẬN KS ĐỐI VỚI XH (3)
• Trung thực trong công việc
• Luật “Bàn tay sạch”
4/ KS phải khách quan, trung thực trong các báo cáo
7/ KS không tham gia làm ăn, không liên quan
NN, các phát biểu hay những kết quả thử nghiệm và
đến các cá nhân, tổ chức có hành vi bất hợp
phải cung cấp đầy đủ các thông tin liên quan đến sản
pháp
phẩm
• Trách nhiệm đối với luật pháp XH
5/ KS không đưa ra những ý kiến nghề nghiệp nếu
những ý kiến này không dựa trên nền tảng của các sự 8/ KS khi biết về bất kỳ vi phạm luật lệ nào có
kiện và một kết quả đánh giá đáng tin cậy thể xảy ra, phải có trách nhiệm báo cáo cơ quan
chuyên môn phù hợp và giúp cơ quan chức năng
• Bổn phận tiết lộ thông tin rõ ràng
giải quyết vấn đề khi được yêu cầu.
6/ KS sẽ không đưa ra những ý kiến chuyên môn về
những vấn đề mà họ đã được vận động, được trả tiền
để phát biểu, trừ khi họ xác định rõ ràng họ phát biểu
với tư cách gì và công ty mà họ đại diện 45 46
9.3.2. BỔN PHẬN KS ĐỐI VỚI 9.3.2. BỔN PHẬN KS ĐỐI VỚI
NSDLĐ & KHÁCH HÀNG (1) NSDLĐ & KHÁCH HÀNG (2)
• Lĩnh vực chuyên môn • Yêu cầu bảo mật
1/ KS chỉ nhận những nhiệm vụ kỹ thuật 3/ KS không được tiết lộ những thông tin
thuộc lĩnh vực được đào tạo hay có đủ kiến nghề nghiệp mà không có sự cho phép của
thức và kinh nghiệm thực tế. người sử dụng lao động hay của khách hàng
2/ KS chỉ xác nhận, ký tên vào các bản vẽ, ngoại trừ có sự yêu cầu hay cho phép của pháp
các thiết kế khi họ nắm vững hoặc đã điều luật.
hành, giám sát trực tiếp. Ví dụ KS Cơ khí sẽ không được nói những bí
quyết công nghệ chế tạo sản phẩm mới của
công ty nếu không được sự cho phép của
NSDLĐ.
47 48
8
11/13/2023
9.3.2. BỔN PHẬN KS ĐỐI VỚI 9.3.2. BỔN PHẬN KS ĐỐI VỚI
NSDLĐ & KHÁCH HÀNG (3) NSDLĐ & KHÁCH HÀNG (4)
• Va chạm về quyền lợi • Thông báo đầy đủ:
4/ KS không được nhận những đặc quyền, đặc lợi 6/ KS sẽ không nhận tiền công hay sự đền bù
như tài chính, vật chất …từ phía nhà thầu hay các từ nhiều hơn một phía (một công ty) khi tham
tổ chức khác khi đang làm việc cho NSDLĐ hay gia một dự án, trừ khi những nội dung của dự án
khách hàng được công bố và được tất cả các bên chấp nhận.
5/ KS phải thông báo cho NSDLĐ hoặc khách • Va chạm với lợi ích của nhà nước:
hàng những va chạm có thể xảy ra về mặt quyền
7/ Để tránh va chạm này, KS đang làm việc cho
lợi hay những tình huống khác có thể ảnh hưởng
một công ty sẽ không được tìm kiếm hợp đồng
đến phán xét chuyên môn hay chất lượng công
chuyên môn từ một tổ chức/ cơ quan chính phủ
việc của họ
nếu anh ta là thành viên của tổ chức/ cơ quan
đó.
49 50
Thảo luận và chọn câu trả lời đúng nhất: • Câu trả lời a; c; d đều đúng nhưng chưa phải đúng
nhất vì:
Người kỹ sư cần tuân thủ chuẩn mực ĐĐNN vì: - Chọn a sẽ không thỏa đáng trong trường hợp NKS
tham gia một dự án mà dự án đó có thể đem lại một số
a/ Tránh vấn đề về pháp luật thiệt hại cho cộng đồng. Nếu hủy dự án ( thể hiện có
b/ Đó là những điều mà cộng đồng mong đợi ở người ĐĐNN ) sẽ vi phạm luật hợp đồng.
kỹ sư có trách nhiệm, hành nghề vì lợi ích xã hội. - Chọn c – động cơ vì lợi ích của NKS
c/ Nâng cao hình ảnh nghề nghiệp kỹ thuật, đem lại - Chọn d – chỉ thực sự có ý nghĩa khi NKS tuân thủ với
thu nhập cao hơn cho NKS. động cơ đúng đắn
d/ Cộng đồng tin tưởng NKS hơn khi biết họ có ĐĐNN - Câu trả lời đúng nhất là b vì chuẩn mực ĐĐNN được
thiết kế nhằm mục đích vì lợi ích cộng đồng.
51 52
9.3.3. BỔN PHẬN ĐỐI VỚI 9.3.3. BỔN PHẬN ĐỐI VỚI
CÁC KS KHÁC (1) CÁC KS KHÁC (2)
• Bổn phận đối với người sử dụng lao động • Va chạm về quyền lợi:
tiềm năng: 2/ KS không trực tiếp hoặc gián tiếp tìm kiếm
hay nhận tặng phẩm, quà biếu, tiền hoa hồng khi
thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, và cũng không
1/ KS không được giới thiệu sai hay cho phép
tham gia bất kỳ tổ chức chính trị nào vì mục đích
giới thiệu sai về chức danh, bằng cấp của mình
tìm kiếm hợp đồng của cơ quan nhà nước.
và cộng sự. Không giới thiệu sai về mức độ
trách nhiệm hay mức độ phức tạp của nhiệm
vụ. Không giới thiệu sai về công ty khi tuyển
dụng nhân viên hay khi tìm cơ hội kinh doanh.
53 54
9
11/13/2023
55 56
10
11/13/2023
• Các tiêu chuẩn cơ bản (1): • Các tiêu chuẩn cơ bản (2):
1/ KS phải giữ gìn sự an toàn, sức khỏe và phúc 4/ KS khi làm việc chuyên môn cho NSDLĐ hay
lợi cộng đồng khi thực hiện nhiệm vụ khách hàng phải trung thành, tin cậy và tránh va
2/ KS chỉ thực hiện các công việc trong lĩnh vực chạm về quyền lợi
thẩm quyền của mình 5/ KS phải xây dựng uy tín nghề nghiệp bằng kết
3/ KS phải tiếp tục phát triển nghề nghiệp trong quả công việc, không cạnh tranh không bình đẳng,
suốt sự nghiệp của mình và phải luôn tạo cơ hội không lành mạnh với đồng nghiệp
phát triển nghề nghiệp cho nhân viên dưới quyền
61 62
11
11/13/2023
Challenger
được phóng
lúc 11:37 AM
http://images.jsc.nasa.gov/luceneweb/caption_direct.jsp?photoId=S85-44253
68
12
11/13/2023
13
11/13/2023
79 80
Đề xuất phương án giải quyết BT2 Đề xuất phương án giải quyết BT3
Theo mục tiêu chuẩn mực ĐĐNN là “ bảo vệ cuộc
Theo chuẩn mực ĐĐNN thứ 4 “ KS khi làm việc và phục
sống, sức khỏe, tài sản của cộng đồng và luôn vụ NSDLĐ và khách hàng với đầy đủ năng lực, sự tận
hướng tới lợi ích XH” và một trong các chuẩn mực tâm, công bằng, minh bạch”, và theo bổn phận với XH
ĐĐKS là “ tôn trọng pháp luật và bảo vệ môi thì NKS phải trung thực trong công việc, phải “ cung
trường, tránh các hành vi lừa đảo”. cấp đầy đủ các thông tin liên quan đến sản phẩm”.
Các bước giải quyết tình huống trên nên như sau: Lời giải cho tình huống này được đề xuất:
- Thông báo đầy đủ cho khách hàng về sự thay đổi
Bước 1: Thuyết phục Toàn chỉnh sửa thiết kế để bảo công nghệ, vật liệu sử dụng của sản phẩm, giá cả
đảm tiêu chuẩn cho phép. sản phẩm theo công nghệ mới.
Bước 2: Nếu Toàn từ chối thì báo cáo lên cấp trên - Thảo luận lại hợp đồng với khách hàng để cùng chia
đề nghị xử lý. sẻ lợi nhuận.
Bước 3: Nếu cấp cao nhất của nhà máy không giải
quyết thì báo cáo lên thanh tra môi trường.
81 82
Phương pháp đánh giá Thời gian dạy và học của chương 9
1/ Tham gia trao đổi trên lớp => đánh giá tính tích cực, chủ • Thời gian: 3 tiết trên lớp
động trong học tập. Tối đa: 1đ - GV truyền thụ, diễn giảng, nêu vấn đề cho SV thảo luận
- Học nhóm: thảo luận tìm ra lời giải bài tập của nhóm trên lớp, cho SV làm bài kiểm tra 15 phút: 2 tiết.
( đánh giá của nhóm & GV): Tối đa: 3đ - Sinh viên trình bày phương án giải quyết các tình huống
- Kỹ năng T.trình (các em đại diện trong bài tập ở nhà : 1 tiết
nhóm lên TT về giải pháp của nhóm): Tối đa: 1đ ( 5 phút/ 1bài tập/1 nhóm * 9 nhóm = 45 phút )
- Điểm kiểm tra 15 phút trên lớp với đề bài : • Thời gian tự học và làm việc nhóm của SV trước khi tới lớp
“ Nêu mục tiêu và các chuẩn mực ĐĐNN của người kỹ sư”. học chương 9: 9 tiết
Tối đa: 5đ - SV tự đọc TLTK: 5t
- Tổng cộng điểm tối đa của chương: 10/10 - Học nhóm: thảo luận về nội dung của chương và giải bài
tập: 4t
83 84
14
11/13/2023
15