Tin tức - Sự kiện
Tự chủ thúc đẩy
ứng dụng và chuyển giao
khoa học kỹ thuật
về địa phương
THU TRANG
Theo quy định của Bộ
Khoa học và Công nghệ, bắt
đầu từ tháng 1/2014, tất cả
các trung tâm ứng dụng tiến
bộ khoa học công nghệ trên
toàn quốc sẽ chuyển sang cơ
chế tự chủ, tự chịu trách
nhiệm. Các chuyên gia cho
rằng, đây là cơ hội cho các
trung tâm tạo sự chuyển biến
về chất, tăng cường sự chủ
động, linh hoạt để nâng cao
hiệu quả hoạt động cũng như
đóng góp tích cực hơn cho
sự phát triển khoa học công
nghệ và kinh tế - xã hội ở các
địa phương. Tuy nhiên, còn
nhiều khó khăn, vướng mắc
cần tháo gỡ để các trung tâm
chuyển sang cơ chế mới hoạt
động hiệu quả.
12 KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ u (Số 15 - 9/2013)
KHÓ KHĂN VƯỚNG MẮC,
CẦN THÁO GỠ
Theo báo cáo của Cục Ứng
dụng và Phát triển công nghệ Bộ
Khoa học và Công nghệ, tính riêng
từ năm 2011 đến hết năm 2012 đã
có gần 120 đề tài và 227 dự án đã
và đang được triển khai tại 61
trung tâm ứng dụng tiến bộ khoa
học công nghệ cả nước, tập trung
vào các lĩnh vực nông nghiệp, công
nghệ sinh học, thủy sản, tiết kiệm
năng lượng, xử lý môi trường, vật
liệu mới... Tổng kinh phí dành cho
các đề tài, dự án được phê duyệt
là hơn 450 tỷ đồng, trong đó tổng
số kinh phí đã được cấp đạt gần
210 tỷ đồng. Riêng về dịch vụ tư
vấn và chuyển giao công nghệ đã
có 33/61 trung tâm ứng dụng tiến
bộ khoa học công nghệ thực hiện
hơn 2.400 hợp đồng dịch vụ tư vấn
và chuyển giao công nghệ trong
nhiều lĩnh vực như nông nghiệp,
công nghệ sinh học, môi trường.
Tổng giá trị của các hợp đồng này
xấp xỉ 50 tỷ đồng. Như vậy có thể
thấy, nhu cầu ứng dụng và chuyển
giao công nghệ ở các địa phương
không hề nhỏ.
Tuy nhiên, theo đánh giá hoạt
động ứng dụng và chuyển giao
công nghệ về địa phương vẫn
chưa thực sự đáp ứng nhu cầu của
hoạt động kinh tế - xã hội trên địa
bàn. Nguyên nhân các trung tâm ở
địa phương hoạt động còn kém
hiệu quả là do vẫn còn gặp nhiều
khó khăn, chưa được đầu tư một
cách đồng bộ để thực hiện yêu
cầu, nhiệm vụ. Chẳng hạn như: Cơ
sở hạ tầng còn hạn chế; thiếu
trang thiết bị, hoặc thiết bị lạc
hậu, không đồng bộ. Các trung
tâm còn thiếu các nguồn lực để
triển khai thực hiện các đề tài/dự
án có tính ứng dụng cao vào thực
tiễn, thí điểm chuyển giao công
nghệ; việc triển khai thực hiện
ứng dụng và chuyển giao công
nghệ ở vùng sâu, vùng xa, vùng
có điều kiện kinh tế - xã hội khó
khăn. Ngoài ra, nguồn nhân lực
của các trung tâm còn thiếu và
yếu. Nguồn đầu tư tài chính cho
trung tâm thiếu hoặc không ổn
định. Bên cạnh đó, cơ chế tài
chính chưa rõ ràng, chưa có
những chính sách đãi ngộ thỏa
đáng khuyến khích cán bộ kỹ
thuật có trình độ cao, có kinh
nghiệm yên tâm công tác. Chính vì
vậy, việc Bộ Khoa học và Công
nghệ quy định đến đầu năm 2014,
các trung tâm ứng dụng tiến bộ
khoa học và công nghệ trên toàn
quốc chuyển sang cơ chế tự chủ,
tự chịu trách nhiệm thì đây là niềm
vui, nhưng đồng thời cũng chính
là áp lực phải vượt qua để có thể
tự đứng bằng chính sự nghiên cứu
và chuyển giao của mình.

GIẢI PHÁP, CƠ CHẾ
ĐỂ CÁC TRUNG TÂM
HOẠT ĐỘNG HIỆU QUẢ
Theo nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa
học và Công nghệ, Chu Ngọc Anh:
Thời gian tới Bộ Khoa học và Công
nghệ sẽ tạo điều kiện, tháo gỡ khó
khăn, vướng mắc để các trung tâm
ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ
các địa phương đẩy mạnh chuyển
giao công nghệ. Bộ tiếp tục phối hợp
với các tỉnh, thành phố trên cả nước
để đưa ra những giải pháp, cơ chế
thúc đẩy thực sự cả về tiềm năng,
nguồn nhân lực cho các trung tâm.
Theo ông Đặng Huy Hậu, Phó Chủ
tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, khi mà
tiềm năng về nhân lực còn yếu thì nhu
cầu trước mắt là tập trung ứng dụng
và chuyển giao công nghệ, tăng
cường đầu tư cơ sở vật chất, trang
thiết bị, có nguồn kinh phí ổn định
hàng năm và có cơ chế chính sách
phù hợp với việc ứng dụng công
nghệ. Tỉnh Quảng Ninh giao cho
Trung tâm tập trung vào hoàn thiện
Trình diễn đưa máy cấy cơ giới vào sản xuất nông nghiệp
công nghệ, ứng dụng và triển khai
thử nghiệm phù hợp với năng lực của
trung tâm; Tạo điều kiện để trung
tâm xây dựng và thực hiện các nhiệm
vụ khoa học và công nghệ có trọng
tâm, theo định hướng của địa
phương.
Ở mỗi địa phương, việc chuyển đổi
các trung tâm sang hoạt động theo cơ
chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm lại
khác nhau. Chính điều này dẫn đến
việc thiếu thống nhất từ trung ương
đến địa phương. Các chuyên gia cho
rằng, để tạo sự thống nhất, Bộ Khoa
học và Công nghệ cần có khung, để
các trung tâm có một địa vị pháp lý cơ
bản làm căn cứ để chuyển đổi, định
hình hoạt động. Theo ông Trần Tuấn -
Giám đốc Trung tâm Chuyển giao
công nghệ và Kiểm định, kiểm nghiệm
Thừa Thiên Huế, để các trung tâm tự
chủ nhất là tự chủ về tài chính, các địa
phương cần phân bổ đủ kinh phí cho
khoa học công nghệ. Để làm được
điều này, cần làm rõ cơ chế tài chính,
phân bổ cho khoa học hàng năm là
Tin tức - Sự kiện
bao nhiêu. Tránh tình trạng phân bổ
kinh phí cho khoa học công nghệ
thiếu, không đúng, không kịp thời dẫn
đến chuyển giao khoa học công nghệ
về các địa phương khó khăn. Ông Chu
Xuân Tiến, Giám đốc Trung tâm Ứng
dụng tiến bộ khoa học - công nghệ
Lạng Sơn cho rằng, các trung tâm cần
chủ động xây dựng các đề án nhằm
nâng cao năng lực hoạt động trở
thành đầu mối ứng dụng tiến bộ khoa
học và công nghệ vào sản xuất và đời
sống của địa phương, có đủ năng lực
tư vấn, hỗ trợ chuyển giao công nghệ
trên địa bàn.
Việc tự chủ, tự chịu trách nhiệm
đối với các tổ chức nghiên cứu, phát
triển khoa học công nghệ là một chủ
trương lớn, quan trọng, đúng đắn của
Đảng và Nhà nước ta. Để tăng hiệu
quả hoạt động, các trung tâm ứng
dụng và chuyển giao kỹ thuật ở các
địa phương không còn con đường nào
khác, bên cạnh sự hỗ trợ, phải tự lực
tự cường, tự tìm ra con đường đi cho
chính mình v
(Số 15 - 9/2013) t KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 13