I wojna samnicka – konflikt pomiędzy Republiką rzymską a plemionami Samnitów.

Rozpoczętą w roku 343 p.n.e. wyprawą wojsk rzymskich do Kampanii na prośbę Kapui,
jednakże w wyniku buntu legionów zakończona bez rozstrzygnięcia w roku 341 p.n.e.[1]

Przyczyny konfliktu
Samnici, posługujący się spokrewnionym z łaciną językiem oskijskim, zamieszkiwali na
wschód i południowy wschód od Lacjum. W Rzymie uważani byli za dobrych sąsiadów,
nawet za przyjaciół[2].

W roku 343 p.n.e. Samnici zagrozili najazdem miastu Teanum, leżącym w Apulii u podnóży
Apeninów. Mieszkańcy miasta zwrócili się o pomoc do stolicy Kampanii, bogatej i ludnej
Kapui. Kampanowie byli gotowi przyjść z pomocą, ale nie ufali w swe własne siły. I gdy
Samnici zwrócili się również przeciw nim, wysłali po pomoc do Rzymu[3].

Przybycie posłów z Kapui wywołało w Rzymie konsternację. Po długich naradach Senat

rzymski odpowiedział, że republika nie może z Samnitami wojować, może natomiast
wystąpić w roli arbitra i podjąć się negocjacji. W tej sytuacji kapuańczycy oddali swe miasto
pod protekcję Rzymu w przekonaniu, że napastnicy nie ośmielą się zaatakować jego
poddanych. Tego Senat się nie spodziewał: Kapua była miastem od Rzymu większym i
bogatszym, nie sposób było taką ofertę odrzucić. Kapua otrzymała obywatelstwo rzymskie, a
Samnitów powiadomiono, że atakują terytoria republiki, więc powinni się wycofać. Samnici
nie zareagowali i zaczęła się wojna[4].

Przebieg wydarzeń
Jeszcze w tym samym 343 roku p.n.e. doszło do bitwy pod Saticulą (Rzymianie pod wodzą
konsula Corneliusa zwyciężyli Samnitów − podobno padło 30 000 zabitych). W roku 342
p.n.e. stoczone zostały bitwa pod Mons Gaurus i pod Suessa Aurunca (Suessulą), ale w rok
później legiony rzymskie w Kapui wszczęły bunt. W tej sytuacji SPQR musiał zawrzeć z
Samnitami pokój. Jego preliminaria podpisano w 341 roku p.n.e.[