Professional Documents
Culture Documents
Chương 3
Chương 3
CB (Circuit Breaker)
ACB
ELCB
RCD,RCCB,RCBO
Một số hãng CB (aptomát )=Cầu dao tự động ở VN
1- Caàn gaït.
2- Boä truyeàn ñoäng cô khí.
3- Caùc tieáp ñieåm.
4 - Caùc ñaàu noái.
5- Thanh löôõng kim nhieät.
6 - Vít ñieàu chænh
7- Cuoän daây caét töø.
8 - Buoàng daäp hoà quang.
Cấu tạo chi tiết
Boä truyeàn ñoäng cô khí
Ñaàu noái
Caùc tieáp
ñieåm
Caàn gaït
Thanh löôõng
kim nhieät
Ñaàu noái
Cấu tạo CB
Tieáp ñieåm
+ CB coù hai caáp tieáp ñieåm (tieáp ñieåm chính vaø hoà
quang), hoaëc ba caáp tieáp ñieåm (chính, phuï, hoà
quang).
+ Khi ñoùng maïch: tieáp ñieåm hoà quang, tieáp ñieåm phuï,
tieáp ñieåm chính.
+ Khi caét maïch: ngöôïc laïi.
Hoà quang chæ chaùy treân tieáp ñieåm hoà quang, do ñoù
baûo veä ñöôïc tieáp ñieåm chính ñeå daãn ñieän.
Buoàng daäp hoà quang
Duøng nhöõng taám theùp xeáp thaønh löôùi ngaên, phaân
chia hoà quang thaønh nhieàu ñoạn ngaén thuaân lôïi cho
vieäc daäp taét hoà quang. Kiểu nửa kín: doøng ñieän caét
khoâng quaù 50kA. Kieåu hôû: doøng ñieän caét lôùn hôn
50kA hoaëc ñieän aùp lôùn hơn 1000V(cao aùp).
Cô caáu truyeàn ñoäng caét CB
Baèng tay (< 600A ) vaø baèng cô ñieän (ñieän töø, ñoäng
cô ñieän)(> 1000A).
Ñeå taêng löïc ñieàu khieån, duøng moät tay daøi phuï theo
nguyeân lyù ñoøn baåy. Ngoaøi ra coøn coù caùch ñieàu khieån
baèng ñoäng cô ñieän hoaëc khí neùn.
Moùc baûo veä
CB töï ñoäng caét nhôø moùc baûo veä, seõ taùc ñoäng khi
maïch ñieän coù söï coá quaù doøng ñieän (quaù taûi hay ngaén
maïch) vaø suït aùp.
- Moùc baûo veä quá doøng ñieän: heä thoáng ñieän töø vaø
rôle nhieät.
- Moùc baûo veä thấp áp: heä thoáng ñieän töø
Nguyên lý hoạt động
source 3
1 6
2
4
5
Bảo vệ thấp áp
source 8
9
1
7
10
11
Cuoän daây
load baûo veä suït
aùp
Phân loại, ký hiệu, công dụng
Traïng thaùi ON
Push to trip
(nhaán vaøo ñeå thöû
CB)
MCB (Miniature Circuit Breaker)
In=10A-2400A
RCD (Residual Current Device)
RCBO=ELCB=RCCB+MCB(MCCB)
ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker)
ELCB=RCBO=RCCB+MCB(MCCB)
ACB (Air Circuit Breaker): Máy cắt không khí
In=400A-6300A
ACB (Air Circuit Breaker): Máy cắt không khí
VCB (Vacuum Circuit Breaker): Máy cắt chân
không
Thiết bị này được dùng ở trung áp từ 1kV đến 40kV
VCB (Vacuum Circuit Breaker): Máy cắt chân
không
VCB thường dùng chủ yếu cho cấp điến áp từ 12kV đến 36kV
RCD (Residual Current Device)
Hình ảnh một số loại MCCB và ACB
MCCB
Các thông số định mức ghi trên của CB
+Điện áp định mức(Rated service voltage :Ue) Un ,
(Uđm) (V):là giá trị điện áp mà thiết bị có thể vận hành
trong điều kiện bình thường và lâu dài.
+Điện áp cách điện định (Rated insulation voltage )
Ui(V):
+Điện áp chịu xung định mức (Rated impulse withstand
voltage) Uimp(Kv):
+ Doøng ñieän ñònh möùc(Rated current) In (Idm) (A): laø
giaù trò doøng ñieän lieân tuïc lôùn nhaát cho pheùp qua CB laøm
vieäc ôû cheá ñoä laâu daøi.
+ Dòng điện Ir (A): là dòng hoạt động được chỉnh trong
phạm vi cho phép của Áptomat (0,7-1)In
Ví dụ Áptomat chỉnh dòng 250A có thể điều chỉnh từ
175A đến 250A
Các thông số định mức của CB
+ Doøng taùc ñoäng baûo veä ngaén maïch Im (A): laø giaù trò doøng ngöôõng
taùc ñoäng caét nhanh cuûa cuoän daây ñieän töø trong CB. Tuøy theo loaïi CB
maø Im coù giaù trò khaùc nhau(ñaëc tuyeán CB loaïi A,B,C,D,K)
+ Khaû naêng caét ngaén maïch ICu ( ultimated current)(kA): laø giaù trò
lôùn nhaát(cöïc ñaïi) cuûa doøng ngaén maïch maø CB coù theå caét ñöôïc maø
khoâng bò hö hoûng.( là khả năng chịu đựng dòng điện lớn nhất (cöïc ñaïi)
của tiếp điểm CB trong thời gian 1 giây)..
+Ics (Service breaking capacity): khả năng cắt thực tế khi xảy ra sự
cố của thiết bị đó, điều này phụ thuộc vào từng nhà sản xuất.
VD:cùng là hãng LS(LG ) có hai loai MCCB, loaị Ics=50%Icu và
loại Ics=100%Icu, tùy theo nhà sản xuất
+Icw (Rated short-time) (1s) withstand current: Khả năng chịu đựng
dòng ngắn mạch của tiếp điểm trong thời gian 1s hoặc 3s tùy vào nhà sx
kĩ thuật khác được hiển thị trên Áp tô mát:
- AT: Ampere Trip (dòng điện định mức tác động
ngắt tiếp điểm của CB)
- AF: Ampere Frame (dòng điện khung cho phép tối
đa của CB).
Thông số AT/AF cho biết độ bền của tiếp điểm đóng cắt
Ir Im ICu I(A)
- Ñaëc tuyeán A-s (Ampere – Seconds)
Sự khác nhau và ứng dụng của Type B C D
Đặc tuyến CB loại B (Trip Curve B)
Im = (3- 5) In
CB loại D thường được sử dụng cho các tải với một thành
phần cảm ứng rất cao, thường được ứng dụng trong các thiết
bị công nghiệp:Động cơ cảm ứng lớn hoặc máy biến áp,thiết
bị X-quang,thiết bị hàn)
Các loại đặc tuyến khác(MA,K,Z)
Đặc tuyến CB loại MA, K (Trip Curve MA, K)
Dòng tác động tối thiểu (Minimum trip current): khoảng 12 lần
dòng định mức. Im = 12.In
Thiết bị type MA thường sử dụng để bảo vệ các động cơ có
dòng điện khởi động cao
Im = (2- 3) In
Dòng tác động tối thiểu (Minimum trip current): từ 2 đến 3 lần
dòng định mức.
Thiết bị TRIP CURVE CLASS Z rất nhạy với ngắn mạch, nên
thường được sử dụng để bảo vệ các thiết bị nhạy cảm cao như
thiết bị bán dẫn
Các loại đặc tuyến MCB và MCCB
Các thông số định mức của MCB
Các thông số định mức của MCCB
Các thiết bị phụ đi kèm MCCB và ELCB
Các thông số định mức của MCCB
- Ñaëc tuyeán A-s (Ampere – Seconds)
Ví dụ:
Tính taùc ñoäng choïn loïc
Choïn loïc theo doøng ñieän
CB5
t (s)
CB2
t(s)
CB
CB1
I(A)
CB2
CB5
Cách lựa chọn: Có nhiều cách lựa chọn MCB, MCCB. Tuy nhiên, dù cách
nào thì chúng cũng phải thỏa mãn điều kiện sau:
IB là dòng điện tải lớn nhất;
In là dòng điện định mức của MCB, MCCB;
IB < I n < I Z Iz là dòng điện cho phép lớn nhất của dây dẫn điện (được
ISCB > ISC cho bởi nhà sản xuất);
ISCB là dòng điện lớn nhất mà MCB, MCCB có thể cắt;
ISC là dòng điện ngắn mạch).
VD: 1 tải một pha sử dụng nguồn điện 220V có dòng điện lớn nhất là
13A(2,2kW) và dòng điện ngắn mạch tính toán được là 5KA.Thì ta
chọn MCB và dây dẫn như sau:
MCB Comet CM216A có dòng định mức là 16A, cường độ cắt lớn
nhất là 6KA và dây dẫn Cadivi 2 x 2,5mm2 có dòng cho phép lớn nhất
là 18A.
Xác định công suất của tải (Ptt ) theo hệ số sử
dụng (ku) và hệ số đồng thời (ks) theo chuẩn IEC
Xác định phụ tải tính toán được tính theo công
thức:
n
P Ptt k s (ku.i * Pn.i )
i 1
n
P ni cos ni
cos tb i
n
, Q P.tg tb
P i
ni
S Stt P Q 2
tt
2
tt
52
Ksd(Ku):Trong điều kiện bình thường công
suất tiêu thụ thực của thiết bị thường bé
hơn giá trị định mức. Do đó hệ số sử
dụng(Ksd) đánh giá thực tế.Trong lưới công
nghiệp ước chừng Ksd=0,75
53
Số hộ tiêu thụ Hệ số đồng thời ks
2 đến 4 1
5 đến 9 0,78
10 đến 14 0,63
15 đến 19 0,53
20 đến 24 0,49
25 đến 29 0,46
30 đến 34 0,44
35 đến 39 0,42
40 đến 49 0,41
50 và hơn nữa 0,40
Hệ số ks trong chung cư 54
Ví dụ:Tòa nhà 5 tầng, có 25 hộ, mỗi hộ có công suất
đặt là S=6kVA(4,8kW)
Tổng công suất đặt của 6 hộ
tòa nhà: Tầng 4
0,78
36 kVA
24+36+30+24+36=150kVA
4 hộ
Công suất yêu cầu của Tầng 3
0,63
24kVA
tòa nhà:
5hộ
150.0,46=69kVA Tầng 2
0,53
30kVA
Dòng đầu vào tầng trệt: 6 hộ
0,49
Tầng 1 36kVA
4 hộ
0,46
Tầng trệt 24 kVA
S 3.U . I (KVA)
P 3.U . I cos (K W )
Q 3.U . I sin (KVAR) 55
Hệ số ks cho tủ phân phối, tủ động lực
ks của tủ phân phối, tủ động lực cung cấp điện
cho một số mạch (không có sự phân chia tải giữa
chúng)
Máy nén 15
Tủ
0,8 12 1 12 Tủ phân
phối phân phân LV/HV
3 ổ cắm ngoài 10/16A 10,6 0,8 8,5 0,2 1,7 xưởng B 12,8
10 đèn huỳnh quang 0,5 1 0,9 phối 52,9
0,5 1 0,5
chính
Quạt n1 2,5 1 2,5 Tủ 0,9
n2 2,5 1 2,5 động
28 Tủ phân
Lò n1 15 1 15 lực phối
n2 15 1 15 0,8 phân
xưởng
29,3
5 ổ cắm ngoài 10/16A 18 1 18 0,2 3,6 C
20 đèn huỳnh quang 1 1 1 1 1 0,9
57
VD1: Choïn CB cho duøng baûo veä cho maïch ñieän goàm caùc
thieát bò sau:
Loaïi Soá löôïng Coâng Uñm PF Kñt
suaát/boä(W)
(Un)
(cosφ) ᶯ (Ks)
Ghi trên
thiết bị (V)
Ñeøn HQ 10 40W 220V 0.6 1 1
Trong ñoù: Kñt(Ks) laø heä soá ñoàng thôøi cuûa thieát bò,boû qua
taùc ñoäng cuûa doøng khôûi ñoäng.Thoâng soá MCB trong
catalogue nhö sau
K s .P 1*400
I tt1 I đen 3,03
U đm .cos . 220*0,6*1
K s .P 1*600
I tt 2 I quat 5,6
U đm .cos . 220*0,6*0,7
I đmCB I tt 10 A
Theo kinh nghiệm (MCB hoặc MCCB)
I đmCB 1,5. I đm 15 A
U đmCB 230V
I đmCB 10 A _(15 A)
20A(30A)
16A(25A)
I đmCBnuoc nong I tt 20 A
Theo kinh nghiệm (MCB hoặc MCCB)
I đmCB 1,5. I đm 30 A
U đmCB 230V
I đmCB 20 A _(30 A)
U đmCB 230V
I đmCB 20 A _(30 A)
CB EW32AAG20A(32AF/20A)
CB EW32AAG30A(32AF/30A)
Loại B20 hoặc B30 (do tải R)
Chọn công suất máy lạnh
15m2-20m2=1HP
40m3=1HP
15A(20A)
25A(30A)
Chú ý:Chọn CB (cầu dao),dây điện máy lạnh được phân bố như sau:
+ 1.0HP-1.5HP đi dây đơn 1.6(cáp 1.5) xài CB 10A-15
+ 2.0HP dây cáp 2.0 xài CB 15A-20A
+ 2.5HP-3.0HP đi dây cáp 2.5 xài CB 25-30A
Pdm 2*750
I tt I dm ( may lanh ) 11,4(A
U đm .cos . 220*0,8*0,7
I đmCB I tt 15 A
Theo kinh nghiệm (MCB hoặc MCCB)
ICB = 1,5.Ikđ
I CB = 1,5.Ikđ
Chọn CB dùng để đóng cắt cho động cơ 3 pha có các
thông số sau :Pđm = 5 HP, Uđm = 380 V, Cosđm =
0.8; Kmm = 3 .η=0,85
Pđm 3750
I đm 8, 4
3. U đm .cos . 3.380.0,8.0,85
Pđm 2 5625
I đm 2 12,5( A
3. U đm .cos 2 . 3.380.0,85.0,8
Im chỉnh=(1500*10)/2500=6
Ir chỉnh=(200*1)/250=0,8
Sđm = 400 kVA,
PN = 4600(W)
Uđm = 0.4 kV
PN U đm
2
4600 0.4 2
RBA 2
10
3
2
103 4.6(m)
S đm 400
U N % U đm
2
4 400 2
X BA 10 10 16( m)
S đm 400 10 3
Căn cứ vào dòng điện định mức của máy biến áp và quy
định của điện lực lựa chọn CB lộ ra MBA ta chọn CB của
Mitsubishi có thông số như sau
Loại
Pole Un In Icu (IN ) Icpdd
(V) (A) (kA) (A)