Atılım Üniversitesi GSTMF/ Mimarlık Bölümü

MMR111 Mimarlık İlke ve Kavramları

2022-2023 Güz Dönemi Yarı-Yıl “Derslik Dışı” Sınavı
7 Kasım 2022

Sıla Yazen BOZTEPE

22212410055
A1. “Gestalt Kuramı”’nın önemini kısaca açıklayınız. “Gestalt Kalıpları”’ndan 3 örnek
veriniz. (10 puan)

Gestalt, psikoloji tarihinde önemli bir noktadadır ve Almanya’da ortaya çıkmıştır.

Gestalizm de diyebileceğimiz Gestalt Kuramı, bütünlük ihtiyacı üzerinden ortaya
çıkmış bir psikoloji kuramıdır. Kaotik görünen bir dünyada anlamlı bir algıya sahip
olmamızın temelde hangi kanunlara dayandığını anlamaya çalışır.

Gestalt Kalıpları;
- Prägnanz Yasası
- Şekil-Zemin Yasası
- Kapatma Yasası
 A2. “Orantısal ölçek” için örnek veriniz. (10 puan)

a. Ölçeğin farklı büyüklükteki parçaların birbirleri ile olan belli

orantıları üzerinden kavranması
b. Ölçeğin tekdüze geometrik bir karolaj üzerinden kavranması
(«ızgara») (mekansal ve/veya strüktürel)
c. Ölçeğin büyüklüğü tanınan modüler birimlerin tekrarı üzerinden
kavranması

a. b. c.
A3. Johann Wolfgang Goethe’nin renk araştırmaları ile ilgili olarak Isaac Newton’u eleştirisi
ne olmuştur? (10 puan)

Goethe, tüm renkleri beyaz ışık altında konumlandıran Newton’un optiğinin beyaz ışığın, birçok
rengin bileşiminden oluşan heterojen bir birlik olduğu kabulünü reddetmiştir. Goethe’ye göre
ışık, başka renklerden oluşmayan ve başka renklere ayrıştırılamaz olan, homojen ve renksiz
aydınlıktır. Yani renkler, Newton’a göre ışığın kırılmasına bağlı olarak çeşitlenmekte iken
Goethe’ye göre renkler, aydınlık ile karanlığın sınırlarında üst üste birikerek katmerli bir biçimde
belirmektedir. Öyleyse Goethe’ye göre kırılma, yansıma ve bükülme gibi durumlar ışıktan
bağımsız olmasına karşın Newton’da tüm bu durumlar ışıkla birlikte ortaya çıkmakta ve ışığın
renkli görüngülere ayrıştırılmasına neden olmaktadır. Newton’a göre bu koşullar altında beyaz
ışığın ayrıştırılabileceği yedi adet saf renk bulunmaktadır. Goethe’ye göre ise sarı ve mavi dışında
saf renk yoktur.
1) (Roth, Leland M.) √2 ve √5 dikdörtgenlerinin geometrik olarak nasıl çizildiğini ayrıntılı olarak (serbest
el çizerek)gösteriniz ve elde edilen her iki dikdörtgenin oranlarını yazınız. (10 puan)

Bir karenin diyagonalini ölçüp

ona karenin bir kenarı boyunca
döndürdüğümüzde kenarları
1.414’e 1 orantısal ilişkisine (ya
da 1:√2) sahip olan bir √2
dikdörtgeni elde edilir.

Ya da iki kare uç uca koyularak,

bu dikdörtgenin diyagonali
ölçülür ve bu uzun kenar
boyunca döndürülürse kenarları
2.2361’e 1 (ya da 1:√5) orantı
ilişkisine sahip bir √5 dikdörtgeni
oluşturulabilir.
2) (Roth, Leland M.) Bir “altın kesit” dikdörtgeninin geometrik olarak nasıl çizildiğini ayrıntılı olarak (serbest
el çizerek)gösteriniz. Kenar oranlarının cebirsel denklemini yazınız. (10 puan)
-Küçük kenarın büyük kenara oranı, büyük kenarın bütüne oranına eşittir. a/b = b/a+b
(a: küçük parça, b:büyük parça) b² = a ² + ab
3) (Roth, Leland M.) Bir doğrunun “altın kesit” oranına sahip iki doğru parçasına nasıl bölündüğünü ayrıntılı olarak (serbest
el çizerek) gösteriniz. Parçaların oranlarının cebirsel denklemini yazınız. (10 puan)
-Küçük parçanın büyük parçaya oranı, büyük parçanın bütününe oranına eşittir. a/b = b/a+b
b² = a ² + ab
(a: küçük parça, b:büyük parça)
4.) (Rasmussen, S.E.) Yazar, mekanı günışığı ile aydınlatmanın 3 farklı
türünü tanımlamıştır. Bu 3 türün neler olduklarını yazınız. Sadece birini kısaca
açıklayınız. (5 puan)

- Aydınlık açık mekan

-Tepeden ışık alan mekan
- Yan taraftan ışık alan mekan.

Tepeden ışık alan mekan: Üç boyutlu nesnelerde kontrastı azaltır. Işık her yerde aynı
derecede iyi olacak şekilde planlanabilir. En güzel örneği Roma’daki Pantheon’dur. Duvar
silindirinin yüksekliği kubbenin yarıçapına, mekanın yüksekliği de yine kendi enine ve
boyuna eşittir. Bu biçimsel uyum, anıtın yapımında ve özellikle de aydınlatılmasında
gözlemlenen görkemin ve kusursuzluğun anahtarı olmuştur.
5.) (Özol, A.) Renk olgusuna ilişkin olarak kullanılan aşağıdaki terimlerin ne olduklarını kısaca
ve öz olarak yazınız: (5puan)
- “Pigment”
- “Hue”
- “Value” (Değer)
- “Saturation” (Doyum)

Pigment: Bir yüzeye renk katmada kullanılan sıvı, toz ya da değişik medyumlarla karışımlı boya
maddelerinin renk sağlayan niteliğine denir.

Hue: Renk çemberinde yer alan renklerden her birini diğerinden ayırtan ve rengin karakterini
tanımlatan özelliğine hue denir.

Value(Değer): Value bir renkteki açıklık-koyuluk derecesidir ve pigment karışımlarda siyah ve

beyaz katılmasıyla ayarlanabilir.

Saturation (Doyum): Renk çemberinde komşu renklerle birçok karışım yapılarak renk çeşitleri
çoğaltılmakta ve zenginleştirilmektedir.