უძველესი

ხელნაწერთსაცავები
სტუდენტი: კირაკოსიანი ილონა
კურსი: მე-2
საგანი: ქართული პალეოგრაფია
ქართული ხელნაწერი წიგნი

• ქართულ ხელნაწერ
ტრადიციასა და წიგნის
ხელოვნებას 16-
საუკუნოვანი ისტორია აქვს.

• მისი წარმოშობა და
შემდგომი ცვლილება
უკავშირდება საქართველოს
საზოგადოებრივი
ცხოვრების განვითარების
მრავალ ასპექტს.
1. იერუსალიმის ჯვრის მონასტერი

• აქ დაცული იყო
მრავალი
თხზულება. (ეფრემ
და გიორგი
მთაწმინდელების,
ეფრემ მცირის და
სხვათა
თარგმნილი)
მონასტრის ინტერიერი
 იერუსალიმის ჯვრის მონასტერში დაცული
იყო ჰიმნოგრაფიული წარწერები, სვინაქსარები
(ბერძ. - კრებული, აგრეთვე იწოდება
პროლოგად – შესავალი, მოსამზადებელი
სიტყვა, წინასწარი თხრობა), ჟამნი, არაერთი
ბიბლიური ტექსტი.

აქვე გადაწერილია პალესტინის

მამათა ცხოვრებან.
დღეს აქ 155 ქართული ხელნაწერი ინახება. დღეს ჯვრის მონასტერიცა და ქართულ
ხელნაწერ წიგნთა კოლექციაც იერუსალიმის ბერძნული საპატრიარქოს
მფლობელობაშია.
2. სინის მთის მონასტერი
• წმ. ეკატერინეს
წიგნთსაცავში ძალიან
მნისვნელოვანი
კოლექცია ინახება.
• ქართველთა კვალი
სინაზე სხვადასხვა
წყაროს მიხედვით,
უკვე მე-6
საუკუნიდან
დასტურდება.
• აქ ქართველებმა
რამდენიმე
მონასტერი დააარსეს.
სინური მრავალთავი (864 წ.)
3. ათონის ივერთა მონასტერი
• აქ მოღვაწეობდნენ იოანე და ექვთიმე,
გიორგი მთაწმინმინდელები, გიორგი
მცირე ...
• მონასტერი ააგო თორნიკე ერისთავმა
980-983 წლებში.
• აქ გადაიწერა მომეტებული ნაწილი
იმ ლიტერატურული განძეულობისა ,
რომლითაც ამაყობს ქართული
მწერლობის ისტორია.
• აქ შეიქმნა სალიტერატურო,
საგრამატიკო და საკალიგრაფიო
სკოლა, რომელმაც წარუშლელი
კვალი დატოვა.
• მონასტერში 86 ხელნაწერი დარჩა.
ოპიზის ოთხთავი (913 წ.)
ბიბლიის ხელნაწერი (978 წ.)

• დაცულია ათონის ივერთა

მონასტერში
• შეიცავს 954 ეტრატის ფურცელს
• დაწერილია ნუსხური ანბანით
ორ სვეტად
• გადაწერილია 978 წელს ოშკში
• მომგებელი - თორნიკე
ერისთავი
4. პეტრიწონის მონასტერი

1083 წელს ქართველტა მხედართმთავარმა გრიგოლ ბაკურიანის ძემ დააარსა

მონასტერი ქართველთათვის. მანვე შეუდგინა მონასტერს ტიპიკონი.
 პეტრიწონის ქართული წესდების ნუსხა

პეტრიწონის მონასტრის ტიპიკონი (სოოფიის ხელნაწერი) პეტრიწონის მონასტრის ტიპიკონი ბოლო გვერდი (სოოფიის ხელნაწერი)
დღეისათვის ცნობილია ქართული ხელნაწერი წიგნის 11
ათასამდე ეგზემპლარი, რომლებიც ინახება როგორც
საქართველოს, ასევე უცხოეთის უმნიშვნელოვანეს
წიგნსაცავებში.
ႫႠႣႪႭႡႠ ႷႳႰႠႣႶႤႡႨႱႧႥႨႱ!