TINGKATAN :4

TEMA : KAEDAH SAINTIFIK

BIDANG PEMBELAJARAN : 1.0 LANGKAH KESELAMATAN DALAM MAKMAL
STANDARD KANDUNGAN : 1.1 PERALATAN PERLINDUNGAN
TP TERTINGGI : TP3

BIL ITEM TP
1 Takrifkan maksud peralatan perlindungan diri? 1

......................................................................................................................................

2 Senaraikan 3 peralatan perlindungan diri? 2

1......................................................................................................................................

2......................................................................................................................................

3......................................................................................................................................

3 Bolehkah anda berikan contoh lain alat yang digunakan untuk mengawal pernafasan jika 3
kebuk wasap tidak dapat berfungsi dengan baik?

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

Praktis formatif 1.1

1. Berikan tiga contoh alat perlindungan diri yang perlu dipakai semasa di dalam makmal.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Hariz terkena percikan asid sulfurik cair pada matanya. Apakah tindakan yang perlu dilakukan oleh
Hariz?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Tandakan (/) bagi tindakan yang betul.

a)Amardev memakai gogal semasa dia mencampurkan asid dan air.
b)Aqil memakai selipar ketika melakukan eksperimen.
c)Mira membersihkan bahan kimia yang tertumpah di atas meja makmal
menggunakan tangannya.
TINGKATAN :4
TEMA : KAEDAH SAINTIFIK
BIDANG PEMBELAJARAN : 1.0 LANGKAH KESELAMATAN DALAM MAKMAL
STANDARD KANDUNGAN : 1.2 PEMBUANGAN BAHAN SISA
TP TERTINGGI : TP6

BIL ITEM TP
1 Nyatakan nilai pH bahan yang boleh dibuang kedalam singki 1

......................................................................................................................................

2 Berikan 3 contoh bahan kimia yang tidak boleh dibuang ke dalam singki? 2

1......................................................................................................................................

2......................................................................................................................................

3......................................................................................................................................

3 Bezakan cara untuk mengendalikan sisa pepejal antara botol plastik dan botol kaca? 3

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

4 Susun mengikut keutamaan panduan untuk perlindungan diri semasa mengendalikan 4

sample mikrorganisma bagi kelas Biosafety Level-1 (BSL-1)

Pengendali yang memakai kanta lekap perlu memakai alat perlindungan

apabila memasuki ruang pengendalian sampel yang berpotensi mempunyai
‘air-borne disease’.

Perlindungan mata, muka dan pernafasan perlu dipakai di dalam ruang

pengendalian sampel haiwan.
Alat perlindungan mata harus dipakai untuk mengelakkan percikan
mikrobiologi atau bahan yang berbahaya.
Pengendali mengenakan labcoat untuk mngelakkan sebarang pencemaran
daripada pakaian.

Sarung tangan perlu sentiasa dipakai semasa mengendalikan sampel haiwan.

5 Bagaimanakah anda mengendalikan sisa biologi yang boleh menimbulkan kemudaratan 5

atau hazard biologi?

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................
6 Lukis sebuah poster berukuran A4 tentang cara yang betul menguruskan kemalangan 6
dalam makmal

Praktis Formatif 1.2

1. Asri ingin membuang asid hidroklorik pekat dengan pH3 ke dalam singki tetapi telah dihalang oleh
Selvi. Adakah betul tindakan yang dilakukan oleh Selvi? Mengapa?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Tandakan (/) bagi bahan yang boleh dibuang ke dalam singki.

Air suling ( ) Asid pekat ( ) bahan radioaktif ( )

3. Terangkan cara pelupusan bangkai secara ringkas.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Apakah yang perlu dilakukan sekiranya termometer di dalam makmal pecah?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
TINGKATAN :4
TEMA : KAEDAH SAINTIFIK
BIDANG PEMBELAJARAN : 1.0 LANGKAH KESELAMATAN DALAM MAKMAL
STANDARD KANDUNGAN : 1.3 PEMADAM KEBAKARAN
TP TERTINGGI : TP6

BIL ITEM TP
1 Namakan jenis alat pemadam api yang digunakan untuk mengawal kebakaran? 1

......................................................................................................................................

2 Terangkan bagaimana selimut kebakaran dapat membantu mangsa semasa kebakaran? 2

............................................................................................................................................

3 Lengkapkan urutan berikut tentang cara penggunaan alat pemadam kebakaran 3

4 Apakah fungsi pemadam kebakaran bagi kelas api D? 4

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

5 Sebuah rumah terbakar yang berpunca daripada cecair seperti minyak. Anda diminta 5
untuk membuat keputusan untuk memilih sama ada penggunaan pasir, air atau alat
pemadam kebakaran yang paling sesuai untuk memadamkan kebakaran tersebut?

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

6 Bagaimana lagi anda boleh menambah baik alat pemadam api pada masa kini? Lukiskan 6
penambahan yang anda lakukan pada alat pemadam api dalam bentuk poster.
SKEMA JAWAPAN
1.1 PERALATAN PERLINDUNGAN

BIL JAWAPAN TP
1 1
Peralatan perlindungan diri ialah adalah peralatan keselamatan yang perlu dipakai dan
digunakan ketika melakukan kerja-kerja pengendalian di dalam makmal

2 2
Senaraikan 3 peralatan perlindungan diri?

1 Kaca mata keselamatan

2 Topeng muka pembedahan
3 Pencuci tangan
4 Kasut makmal
5 Pembilas mata keselamatan (eye wash)
6 kebuk wasap
7 Kot keselamatan makmal
8 Sarung tangan getah
9 Peti pertolongan cemas
10 Pancuran air keselamatan (safety shower)
11 Alat pemadam api
12 Biological Safety Cabinet (BSC)
13 Laminar Airflow Cabinet

3 3
Alat pernafasan atau respirator hanya digunakan apabila alat kawalan kejuruteraan
seperti kebuk wasap tidak dapat digunakan ketika mengendalikan bahan kimia tertentu.
Ia direka khas untuk melindungi sistem pernafasan dari dedahan terhadap bahan kimia
yang hadir dalam bentuk gas atau zarah-zarah kecil dalam kadar kepekatan yang terhad.
Jenis respirator yang dipilih untuk digunakan adalah berdasarkan fungsi berikut, iaitu
menapis udara dengan menyahkan gas dan wasap berbahaya atau membekalkan
pengudaraan.

1.2 PEMBUANGAN BAHAN SISA

BIL JAWAPAN TP
1 1
Antara nilai pH 5 hingga 9

2 2
1 asid
2 gris
3 minyak
4 cat minyak
5 hidrogen peroksida

3 3
 Botol plastik yang tidak digunakan hendaklah ditebuk di bahagian bawah bagi
mengelakkan diguna semula sebagai bekas minuman manakala botol kaca yang tidak
digunakan diasingkan penutupnya dan dibuang untuk mengelakkan dari diguna semula.

4 Pengendali yang memakai kanta lekap perlu memakai alat perlindungan 4

apabila memasuki ruang pengendalian sampel yang berpotensi mempunyai 3
‘air-borne disease’.

Perlindungan mata, muka dan pernafasan perlu dipakai di dalam ruang

pengendalian sampel haiwan. 2
Alat perlindungan mata harus dipakai untuk mengelakkan percikan
mikrobiologi atau bahan yang berbahaya.
Pengendali mengenakan labcoat untuk mngelakkan sebarang pencemaran
daripada pakaian. 1

Sarung tangan perlu sentiasa dipakai semasa mengendalikan sampel haiwan. 4

5 5
Pelupusan sisa biologi yang selamat boleh dilakukan dengan merujuk kepada Risalah
Data Keselamatan (Safety Data Sheet). Di antara kaedah yang biasa digunakan adalah
seperti berikut:

i. Pembakaran menggunakan insinerator.

Kaedah ini dilakukan untuk melupuskan sisa biologi tunggal yang sudah tidak mempunyai
kaedah lain untuk dinyahjangkitkan.

ii. Autoklaf

Kaedah autoklaf digunakan ke atas sisa biologi dan bekas untuk menyahaktifkan
sebarang patogen. (Contoh: petri dish, botol, strips urin atau darah yang telah digunakan,
darah, urin, sel haiwan/tumbuhan)

a. Asingkan bekas spesimen, petri dish dan botol yang telah digunakan.
b. Kumpulkan sisa (plate agar yang telah digunakan) di dalam beg autoklaf. Pastikan
autoklaf beg diisi hanya ¾ sahaja.
c. Sisa yang terus dibuang selepas autoklaf hendaklah diasingkan dengan peralatan yang
boleh dikitar semula.

d. Bagi pelupusan sisa cecair yang berinfeksi (culture broth) pula hendaklah diletakkan
ke dalam bekas yang dikhaskan untuk sisa berinfeksi dan diautoklaf.
e. Bekas yang mengisi peralatan tersebut hendaklah diikat dengan ketat untuk
mengelakkan tumpahan berlaku semasa pemindahan bekas tersebut ke bilik autoklaf.
f. Sisa yang telah diautoklaf dengan sempurna boleh dibuang sebagai sampah biasa
setelah tanda Biologi ditanggalkan.

6 6
1.3 PEMADAM KEBAKARAN

BIL JAWAPAN TP
1 Alat pemadam api yang digunakan dalam bantu mula untuk mengawal kebakaran terdiri 1
dari jenis busa (foam), jenis serbuk ABC, jenis CO2, jenis air dan jenis tekanan.

2 Selimut Kebakaran diperbuat daripada dua lapisan gentian kaca. Selimut ini berfungsi 2
untuk memadamkan kebakaran kecil atau sederhana dengan mengurangkan bekalan
oksigen pembakaran supaya kebakaran badan mangsa dapat dipadamkan. Balut badan
Badan mangsa akan dibalut dengan selimut dan mangsa yang terbakar digulingkan di
atas tanah /lantai sehingga api padam.

3 Urutan cara penggunaan alat pemadam kebakaran (PASS) yang betul. 3

Cabutkan pin Halakan Tekan tuil Layangkan ke

keselamatan muncung kiri dan ke
pada (nozzle) kanan
pemadam pemadam
kebakaran kebakaran ke
arah punca
kebakaran.
Pastikan
semburan
tidak
melawan
arus angin.
Sebaliknya
mengikut
arah angin.

4 Alat pemadam kebakaran bagi kelas api D digunakan untuk memadamkan kebakaran 4
yang berpunca dari logam seperti kalium (potassium), logam natrium (sodium), kalsium
dan magnesium.

5 Alat pemadam kebakaran kelas B digunakan kerana kebakaran rumah tersebut berpunca 5
daripada minyak. Kebakaran tidak boleh dipadamkan menggunakan air kerana bahan api
ini mempunyai jisim yang lebih ringan berbanding air. Maka apabila disiram dengan air,
bahan bakar ini akan meruap ke udara berbanding wap air dan akan lebih memarakkan
lagi api yang sedang menyala kerana bahan bakar tersebut akan bergabung dengan
oksigen di udara. Oleh yang demikian, untuk memadamkannya, perlulah menggunakan
pemadam api berasaskan karbon dioksida yang dapat memerangkap bahan bakar
tersebut daripada bercampur dengan oksigen.
6 6