Aklilu Lemma (Afaan Amaaraa: አክሊሉ ለማ; 18 Adoolessa 1935 – 5 Ebla 1997) ogeessa

paatobaayooloojistii Itoophiyaa ture.[1] Bara 1989tti "qoricha ittisa bilharzia gatii madaalawaa ta'e
argachuu fi duula boqonnaa malee gochuu isaatiin" badhaasa Jireenya Sirrii badhaafame.[2]

Barumsa

Lemmaan barnoota isaa Kolleejjii Yunivarsiitii Addis Ababa fi Yunivarsiitii Johns Hopkins U.S. keessatti
barate.[3] bakka itti D.Sc. bara 1964. Dissertation isaa kan ture dhukkuba leishmaniasis sandfly-borne
irratti ture.

Hojii

Doktoorummaa isaa hordofee, Lemmaan gara biyya isaa Itoophiyaatti deebi'ee, Yuunivarsiitii yeroo
sanaa Hayile Sillaasee 1ffaa keessatti gita hojii argate. Inistiitiyuutii Paatobaayoloojii amma Inistiitiyuutii
Paatobaayoloojii Aklilu Lemma jedhamuun beekamu[4] hundeessee hanga bara 1976tti achitti barsiisaa
ture, yeroo sanatti hojii Dhaabbata Mootummoota Gamtoomanii keessatti hojjechuuf dhiisee deeme.
Saayintistii ta’uun sadarkaa hedduudhaan UN tajaajilaa, Itti aanaa Daarektarri Giddugala Misooma
Daa’immanii Idil-addunyaa UNICEF, amma Giddugala Qorannoo Innocenti UNICEF jedhamuun beekamu
[3] ta’ee, dhumarratti alma mater isaa, Yunivarsiitii Joon Hoopkiins keessatti iddoo argate.

Argannoo saayinsii isaa isa barbaachisaa ta’e kan argate baay’ee jalqaba hojii isaa irratti, bara 1964,
yeroo wal’aansa uumamaa dhukkuba schistosomiasis,[5] dhukkuba ho’a qaamaa ilbiisota ykn bilharzia
jedhamuunis beekamu, dhukkuba dadhabsiisaa raammoo paraasitii Schistosoma, kan babal’atuun dhufu
argate ilbiisota bishaan qulqulluutiin. Biqiltuu endod irraa kan argamu, kan kutaalee Afrikaa hedduu
keessatti saamunaa fi shaampoo hojjechuuf itti fayyadamnu, molluscicide cimaa, gatii xiqqaa fi nageenya
kan hin qabne ta'uu isaa, raammoon paraasitii akka hin babal'anneef akka ta'e argateera.[6][7][8 ][9] .
Argannoon kun biqiltuu kana kutaalee addunyaa hedduu keessatti meeshaa qorannoo saayinsii akka ta'u
taasiseera. Lemma ofii isaatii qorannoo kana keessatti adda duree ture Hojiin isaa maqaa idil-addunyaa
kan argate yoo ta’u, kunis dabaree isaatiin badhaasa adda addaa kan argate yoo ta’u, kunis digrii
doktoorummaa kabajaa dabalatee.[10] Badhaasni guddaan kan inni hiriyaa qorannoo isaa Dr. Legesse
Wolde-Yohannes waliin ta’uun Adoolessa bara 1989 injifate ture – badhaasa Jireenya Sirrii Siwiidin, kan
yeroo baay’ee badhaasa Noobeelii Filannoo jedhamuun waamamudha.