Kiesap News Philippines

Ika-16 ng Nobyembre, 2020 Lunes Tagalog News

Cagayan Valley Mala-

Ondoy na Binaha
CAVITE, Philippines— Ayon kina Karl Ocampo at
Nikka Valenzuela ay nag-alok ang mga opisyal ng iba
pang paliwanag ukol sa pinakamalalang malawakang
pagbaha na tumama sa Cagayan Valley sa loob ng 40
taon.
Ayon sa sinabi ni Gobernador Manuel
Mamba ng Cagayan na ang Cagayan ang catch basin
ng tubig na mula sa iba’t-ibang lalawigan at ang tubig na
pinakawalan mula sa Magat Dam ay dumaloy patungo
sa Cagayan na naging sanhi ng pagbaha. Ayon sa
National Irrigation Administration – Matiis (NIA-
Mariis) Website na nagpakawala sila ng tubig mula sa
dam simula Nobyembre 9 bago pa man mag-landfall ang
Bagyong Ulysses at pagkatapos ay binuksan ang pitong
mga gate ng Magat Dam upang makontrol ang pag-apaw
ng tubig at maiwasan ang pagkasira ng dam.
Ayon sa nakapanayam ng Philippine Daily
Inquirer na si Wilfredo Gloria, ang manager ng
operasyon ng Magat River Integrated Irrigation System,
ay nagsabi sa Inquirer na hindi ganap na napigilan ng
NIA ang paglabas ng tubig dahil maaaring maging sulat
ito sa isang mas malawakang pagbaha at pagkasira dahil
ang level ng tubig ng dam ay nasa kritikal na punto
na.Sinabi niya sa isang pakikipanayam sa telepono sa
Inquirer na lima sa mga spill way ay nakasara at
dalawang pintuan lamang ang nanatiling bukas noong
Sabado kung saan naglabas ito ng 1,355 cubic meter per
seconds ng tubig laban sa pag-agos na 1,261 cms bawat
segundo. Ang patatagin ang Magat Dam ang isa sa
inaksiyunan sa Cagayan. Dagdag ni Gloria na kung ang
reservoir ay mao-overload hanggang 193 metro ay
maaaring mawala ang katatagan ng dam lalo na kung
ang overloading ay magtatagal. Kaya naman nais ng
Magat River Integrated Irrigation System na patatagin at
gawing normal ang antas ng tubig sa 192 m o hindi
bababa sa 193 m, ngunit dapat rin isaalang-alang ang
mga mamamayan. Na maaaring maapektuhan
nito,paliwanag ni Gloria.
Ayon sa NIA-MARIIS Website, ang irigasyon
at hydroelectric dam ay itinayo noong 1978 sa
hangganan ng bayan ng Alfonso Lista sa lalawigan ng
Ifugao at ang munisipalidad ng Ramon sa Isabela.
Mayroon itong 45-square kilometrong reservoir na
dinadaluyan ng mga tubig sa Nueva Vizcaya (60
porsyento), Ifugao (33 porsyento) at Isabela (7
porsyento). Naitala ng NIA noong Lunes hanggang
Sabado na ang multipurpose dam reservoir ay nagkaroon
ng inflow na 721.28 milyong cubic meter na tubig
habang ang outflow ay umabot sa 578.33 mcm. Ayon sa
Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical
Services Administration (PAG-ASA), ang kasalukuyang
para sa pagbuo ng lakaa. Patuloy na dumadaloy ang
tubig papunta sa dam mula sa 4,100-sq-km catch basin
nito. Sinabi rin ng PAG-ASA na ang Bagyong Ulysses
ay mayroong malaking handang ulan na umabot
hanggang Cagayan at ang ulan ay pumapasok sa
malawak na Cagayan River. Isa rin sa binanggit na isa
pang kadahilanan na humantong sa pagbaha ay ang
tubig na mula sa itaas na bahagi ng Cagayan ay
dumadaloy patungo sa Ilog ng Cagayan River.
Ayon sa nakapanayam ng GMA na
tagapagsalita ng National Disaster Risk Reduction
And Management Council (NDRRMC) na si Mark
Timbal ay nagsabi na ang sanhi ng malawakang
pagbaha sa Cagayan ay hindi dahil sa pag-release ng
tubig ng Magat Dam, sa halip ay dahil sa pamamaga
ng Cagayan River sa nakalipas na mga linggo. Sinabi
rin nito na ang pagbaha ay epekto ng sunod-sunod na
pag-ulan at pananalasa ng mga bagyo na naranasan sa
Luzon na naging dahilan upang maipon ang tubig at
maging sanhi sa malawakang pagbaha. Ayon sa
mensaheng pinadala ni NDRRMC Executive
Director Ricardo Jalad sa isang reporter kung saan n
giniit niya na ang konseho ay nagbigay ng sapat na
mga babala sa pagbaha. Sinabi niya na ang mga
advisories ng ahensiya ay kapareho ng PAG-ASA na
kung saan ay palaging hina-highlight ang panganib ng
pagbaha. Nabanggit niya sa kanyang mensahe na ang
ahensyang responsible sa risk assessment para sa
hydrometeorological hazard ay ang PAG-ASA at ang
Mine and Geosciences Bureau.
Maraming Pilipino ang nag-aantay ng tulong at
rescue operations sa mga lugar na tinamaan ng bagyo
lalo na ang Metro Manila at Probinsiya ng Rizal kung
saan ang ulat sa malawakang pagbaha ay late ng
natanggap noong Biyernes ng gabi at Sabado ng
umaga. Ngunit ayon sa briefing sa Laging Handa,
sinabi ng tagapagsalita ng Pangulo na si Harry Roque
na ang NDRRMC ay nauna nang nag-deploy ng mga

p. 2