Chat gpt na pytanie co to intencjonalność:

“Centralnym założeniem internacjonalizmu jest to, że każdy akt świadomości, a także

niektóre stany psychiczne, mają charakter intencjonalny, czyli odnoszą się do jakiegoś
obiektu, idei lub treści. Innymi słowy, intencjonalizm twierdzi, że każde doświadczenie
świadome ma zawartość, którą jest świadomość, i ta zawartość jest skierowana w stronę
czegoś innego niż samo doświadczenie. "Intencjonalność" odnosi się do relacji między
mentalnymi aktami a obiektami, które te akty reprezentują”

=========================================================

Intencjonalność performatywna=teoria aktów mowy (o komunikacji językowej)

1.Problem Intencjonalności

jestesmy o czyms przekonani→ jestesmy w stanie psychicznym pt: przekonanie o …

bycie w stanie psychicznym=posiadanie własności

Jeżeli jakaś cecha ma charakter “Bycia o “ to mówimy że posiada ona własności

semantyczne
R
Stany “Bycia o”/ “wykraczania poza” / “transcendowanie” = stany intencjonalne

Cechy relacyjne=cechy związane z innymi obiektami (np. być wyższym od…)

Reguła generalizacji egzystencjalnej:

R
(∃) …a… ⊃ ∃x(…x…),

“po to, aby posiadać jakąś własność, trzeba istnieć”

Regułą zastępowalności członów prawdziwej identyczności salva veritate:

(=) …a… ∧ a = b ⊃ …b…

“ten sam przedmiot nie może posiadać różnych własności”

Te reguły przestają obowiązywać, gdy zaczynamy rozważać konteksty intencjonalne

ale żeby nadal były logiczne to wprowadza się tak zwane Przedmioty zapośredniczające
(zazwyczaj tak zwany “sens” )

Przyklad Rozumowania 1:
1) Jan jest starszy niż Barack Obama.
2) Istnieje coś od czego Jan jest starszy.
3) Barack Obama = obecny prezydent Stanów Zjednoczonych ( )
4) Jan jest starszy od obecnego prezydenta Stanów Zjednoczonych (przeczymy regule
zastępowalności bo wg tej zasady Jan moze miec tylko jedna własność (bycie starszym od
Baraka) ale gdy patrzymy od strony “sensu” Baracka Obamy czyli to że jest równocześnie
prezydentem stanów zjednoczonych i tak naprawde chodzi nam o jedna i ta sama osobe to
od “sensownej” strony cały czas mówimy o jednej i tej samej własności czyli jest zachowane
to że jest starszy od tej konkretnej osoby )

Nie jest ważne to, czy wyrażenie „Barack Obama” i „Prezydent Stanów
Zjednoczonych” de facto odnoszą się do tego samego przedmiotu, lecz raczej to, czy
Jan jest przekonany, że tak jest.

Przyklad 2
Jan myśli o Jednorożcu .( przeczymy regule generalizacji egzystencjalnej bo jednorożec nie
istnieje ale Jan może myśleć o “sensie” jednorożca)

Stany intencjonalne są aspektualne czyli wrażliwe na sposób ujęcia przedmiotu.

2. Teoria bytów zapośredniczających

Konteksty intencjonalne są logicznie nieregularne

R
Ekstensje- zbiór wszystkich przedmiotów, do których możemy się odnosić (mówimy o lwie
że ma duże zęby czyli mówimy o wszystkich lwach a nie o jednym konkretnym)

Konteksty intencjonalne są nieekstensjonalne (czyli odnoszą się do konkretnych rzeczy (np

mówimy mama czyli “ w domyśle” mówimy o naszej mamie a nie o wszystkich mamach
pomimo że nie powiedzieliśmy “moja mama”)
R
Za ekstensje zdań przyjęło się uważać ich wartości logiczne (prawdziwość lub fałszywość)

Teoria Fregego 1892 :

“w sensie zawarty jest ów sposób, w jaki przedmiot jest dany”

Aby odnieść się intencjonalnie do jakiegokolwiek przedmiotu musimy ująć mentalnie sens,
który przedmiot ten reprezentuje (sam przedmiot nie musi istnieć (np ujmuje mentalnie sens
jednorożca pomimo że nie istnieje)) .
Immanencja ontologiczna

Byty zapośredniczające muszą istnieć zawsze, o ile tylko ma miejsce stan intencjonalny,
tak aby reguła generalizacji egzystencjalnej mogła być odtworzona

Immanencja epistemiczna
R
Byty zapośredniczające muszą być na tyle „drobnoziarniste”, aby ich identyczność
gwarantowała stosowalność reguły podstawialnosci członów prawdziwej identyczności.
Muszą on być na tyle drobnoziarniste, aby ich identyczność nie mogła być „przeoczona”
przez podmiot (barack obama=prezydent stanów zjednoczonych).
R
Stany intencjonalne:

1.Nominalne (spostrzeżenia czy wyobrażenia) (grupy nominalne (indywiduowa lub ogólna /

deskrypcja określona bądź nieokreślona))

2. Propozycjalnymi (przekonania czy sądy) (pełne zdania)

3.Teoria przedmiotów intencjonalnych

Frege nie wyjaśnia dokładniej, jaki jest mechanizm „bycia zawartym”

Franz Brentano- uważany za ojca pojęcia intencjonalności ( pomimo że to pojęcie w takiej

mniej więcej formie istniało od starożytności)

Frege zajmowal się glownie zastępowalnoscia członów prawdziwej identycznosci

(Barak=prezydent) a Brentano na przypadkach nieistnienia przedmiotu odniesienia
(jednorożce).
Teoria przedmiotów intencjonalnych

“W każdym wypadku odniesienia intencjonalnego mamy do czynienia z zastępczymi

obiektami które znajdują się w pozycji celu intencji”

-Postulowane przedmioty usytuowane mają być w pozycji celu intencji (Frege’owski “sens”
jest traktowany jak przedmiot)

Teorie intencjonalnosci przypominające koncepcję Fregego nazywane bywają teoriami

pośrednika, podczas gdy o teoriach typu Brentanowskiego mówi się jako o teoriach
obiektu

Model deskrypcji identyfikującej:

Odniesienia intencjonalne MOGĄ (nie muszą) dokonywać się jedynie „poprzez opis”

R
R

Realny jednorożec wszystkie swoje własności posiadałby (gdyby istniał) w standardowym

sensie tego słowa, jednak intencjonalny jednorożec posiada odpowiednie własności
identyfikujące (jak na przykład bycie koniem z rogiem) jedynie w sensie niestandardowym,
zmodyfikowanym.

Niestandardowa relacja egzemplifikacji

(głoszone m.in. przez Brentano Ingarden Zalta)

Zalta:

-przedmioty intencjonalne kodują własności identyfikujące

-przedmioty intencjonalne nazywa „przedmiotami abstrakcyjnym
Brentan & Ingarden
-Przedmiotów intencjonalne mają być ontologicznie zależne od podmiotu

-Bycie w stanie intencjonalnym polega na czymś w rodzaju wytworzeniu przedmiotu

intencjonalnego

Istnieje również wersja teorii przedmiotów intencjonalnych, która twierdzi, że

własności identyfikujące muszą być egzemplifikowane w sensie całkiem normalnym:

-argument za tym podejściem opiera się na roli przedmiotów intencjonalnych jako

zastępników autentycznych przedmiotów odniesienia.

-przedmioty intencjonalne powinny "przypominać" autentyczne przedmioty, stąd

konieczność posiadania dokładnie tych samych własności.

-zakłada, że identyfikujące własności posiadane przez przedmioty intencjonalne mają

ontologicznie dziwaczny sens.
R
-w intencjonalnej interakcji ze światem zachodzi systematyczna kategorialna pomyłka, gdzie
sądząc, że odnosimy się do właściwości autentycznych, faktycznie mamy do czynienia
z przedmiotami innej kategorii.

Postulat ontologicznej immanencji-identyfikujące własności są dokładnie takie same jak

te, które mogłyby być posiadane przez autentyczne przedmioty odniesienia.
R
Spełnianie postulatu ontologicznej immanencji:
-założenie niezależności bytów zapośredniczających od przypadkowych faktów w świecie
-lub przyjęcie, że byty te są tworzone przez procesy intencjonalne

-Pod względem immanencji epistemicznej, przedmioty intencjonalne są "niepełne",

zawierają jedynie ograniczoną kolekcję własności identyfikujących, co może prowadzić
do trudności w określeniu pewnych cech.

Teoria Meinonga- niezależności przedmiotów od intencjonalnej działalności podmiotu

Przedmioty intencjonalne obejmują substrat oraz własności powiązane związkiem

kodowania bądź egzemplifikacji

“Przykładem złożonego przedmiotu może być zatem czerwone jabłko, zaś przykładem
stanu rzeczy to, że jabłko jest czerwone. Jedyna różnica jest taka, że do pierwszego bytu
odnosimy się za pomocą frazy nominalnej, zaś drugi opisujemy za pomocą zdania.”
“Wszystko,co zawiera jakąkolwiek strukturę, staje się stanem rzeczy, o którym możemy
jedynie mówić w zdaniach. Jezeli zas odnosimy się do czegoś za pomocą autentycznej
nazwy, to to coś musi być ontologicznie proste.”

5. Przysłówkowa teoria treści mentalnych

Teoria treści mentalnych -próby sformułowania teorii ontologicznie oszczędnej=krytyka

teorii przedmiotów intencjonalnych

-zamiast zapośredniczających przedmiotów, mówimy o mentalnych własnościach podmiotu

“Zamiast interpretować wyobrażanie sobie świętego Mikołaja jako stanie

w relacji do jakiegoś specjalnego bytu (teoria przedmiotów intencjonalnych), pomyślmy o niej
jako o pewnej monadycznej własności, która ma pewien „charakter”(teoria treści
mentalnych), decydujący o tym, że jest to właśnie wyobrażanie sobie właśnie świętego
Mikołaja, a nie Wiedźmina”

KONKURENCJE DLA TEORII PRZEDMIOTÓW INTENCJONALNYCH-Nazwiska

-Husserl (Badania Logiczne)
-Roosell i Moore (Teoria danych zmysłowych)
R
“bycie w stanie intencjonalnym pewnego typu – takiego jak spostrzeganie, wyobrażanie
sobie, czy bycie przekonanym –, to po prostu pewne monadyczne własności mentalne
podmiotu, zaś to, co decyduje o „treści” owych stanów – czyli o tym, że jest to na przykład
spostrzeżenie zająca, a nie lisa –, to pewne „charaktery” czy „species” owych mentalnych
własności, a zatem ostatecznie własności drugiego rzędu podmiotu.”
R

Problemy natury epistemicznej Przysłówkowej teorii treści mentalnych-

dwie własności, ψ oraz φ (przeczy Regule zastępowalności)

“Teoria przysłówkowa cały czas operuje w paradygmacie teorii deskrypcyjnej. Cały czas
chodzi nam o to, aby w jakiś sposób wyspecyfikować własność identyfikującą φ, którą
posiadać musi przedmiot odniesienia . O ile jednak w ramach teorii przedmiotów
intencjonalnych dostęp do tej własnosci był w zasadzie bezpośredni – była to własność
posiadana przez przedmiot intencjonalny – o tyle w ramach obecnej teorii dostęp do
własności φ uzyskiwany jest jedynie pośrednio, poprzez własnosć reprezentującą ψ oraz
relację REPR. “

Teoria przysłówkowa- teoria reprezentacjonalistyczna sensu stricto („reprezentują” sens

poprzez inne własności)

Teoria przedmiotów intencjonalnych - teoria prezentacjonalistyczna („prezentują” nam

własności identyfikujące)

“Jeśli wprowadzimy do naszej ontologii domenę nieegzemplifikowanych własności i

przyznamy ludzkiemu umysłowi zdolność bezpośredniego dostępu tych własności wychodzi
schemat:

R
R
Jak widzimy w stosunku do poprzedniego schematu wzbogacony on został o relację
bezpośredniego ujęcia (CHWYT), łączącą podmiot z własnością identyfikującą φ, i
omijającą cały skomplikowany mechanizm przysłówkowej reprezentacji”

Podstawową formą intencjonalności jest stosunek do treści wyrażonej w zdaniu, która

jako taka ma swoje warunki spełnienia i że stosunki, w jakich podmiot stoi do tych treści,
mogą być różne.

“Możemy twierdzić, że śnieg jest biały, pytać, czy śnieg jest biały, życzyć sobie, aby śnie był
biały itd. Te różne typy stosunku, w jakim podmiot może stać do treści, odpowiadają z
grubsza mocom illokucyjnym, o których mówi się we współczesnej teorii czynności
mowy.”
6. Semantyka kauzalna

Streszczenie wg chatu GPT:

W poprzedniej części artykułu skoncentrowaliśmy się na różnych wariacjach dotyczących

deskryptywnego modelu intencjonalności oraz związanych z nim postulatach uprzywilejowanego
dostępu do struktur pośredniczących w odniesieniu intencjonalnym. Te idee są charakterystyczne dla
podejścia do teorii intencjonalności, które określamy mianem "klasycznego" lub tradycyjnego,
związanej z tradycją Brentanowską, fenomenologiczną oraz wczesną filozofią analityczną. Niemniej
jednak, w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat, ten paradygmat był szeroko i często krytykowany.

W ramach tej krytyki podważono zarówno możliwość intencjonalnego odniesienia się do obiektów
wyłącznie poprzez opis, jak i to, że obszar bytów pośredniczących nasze odniesienie intencjonalne
jest wyróżniony ze względu na rodzaj epistemicznego dostępu, jakim dysponujemy. W związku z tym
wielu filozofów dzisiaj próbuje podejść do teorii intencjonalności w zupełnie inny sposób.

Jednym z nurtów tej krytyki rozpoczyna się od przełomowych prac Kripkego i Putnama, które
kwestionują deskryptywną teorię imion własnych, opartą na ideach Fregego i Russella. Zgodnie z tą
teorią, większość imion własnych można rozumieć jako skróty deskrypcji, a więc konstrukcji o formie
"to jedyne x, które jest F". Jednak autorzy ci przekonująco argumentują, że takie podejście jest
mylące.

W wyniku tych rozważań filozofowie proponują radykalną zmianę perspektywy, zakładając, że imiona
R
własne odnoszą się do swoich przedmiotów bezpośrednio, nie poprzez opisy, ale przez przyczynowe
łańcuchy komunikacyjne. Ta przyczynowa teoria imion własnych, przedstawiona przez Kripkego,
podkreśla istnienie realnego łańcucha komunikacyjnego jako kluczowego elementu w odniesieniu
przedmiotowym.

Dalsze prace Kripkego i Putnama skoncentrowały się również na nazwach rodzajowych, ukazując
podobieństwa między semantyką imion własnych a semantyką nazw rodzajowych. Argumentują, że
teoria deskryptywna również w przypadku nazw rodzajowych musi być odrzucona na rzecz teorii
R
przyczynowej.

W rezultacie tych analiz, autorzy wskazują na to, że semantyka naszego języka nie wynika w prosty
sposób z intencjonalności naszych stanów psychicznych, podważając tradycyjne podejście, które
zakłada, że semantyczne wymiary naszych wyrażeń pochodzą z wyrażania naszych stanów
mentalnych. Zamiast tego, znaczenia stają się epistemicznie nieprzejrzyste, niezależne od myśli
posiadanych przez użytkowników języka. Autorzy podkreślają również, że znaczenia są zewnętrzne w
sensie przestrzennym, co prowadzi do przyjęcia eksternalistycznej koncepcji znaczenia.

=================================
Notatka wg chatu GPT:

1. **Klasyczne Podejście do Teorii Intencjonalności:**

- Charakterystyczne dla tradycji Brentanowskiej, fenomenologicznej i wczesnej filozofii
analitycznej.
- Opiera się na deskryptywnym modelu intencjonalności.
- Postuluje uprzywilejowany dostęp do struktur pośredniczących w odniesieniu
intencjonalnym.
2. **Krytyka Klasycznego Podejścia:**
- Obejmuje zarówno intencjonalne odniesienie się do obiektów poprzez opis, jak i
epistemiczny dostęp do obszaru bytów pośredniczących.
- W ciągu ostatnich 50 lat paradygmat ten był szeroko krytykowany.

3. **Krytyka Imion Własnych:**

- Prace Kripkego i Putnama kwestionują deskryptywną teorię imion własnych.
- Deskryptywna teoria zakładała, że imiona własne są skrótami deskrypcji identyfikujących
przedmiot.

4. **Teza Krytykujących:**
- Imiona własne odnoszą się do swoich przedmiotów bezpośrednio, nie poprzez opisy.
- Wprowadzenie imienia własnego związane jest z "pierwszym chrztem" – głośnym
wypowiedzeniem nazwy w obecności przedmiotu.

5. **Przyczynowa Teoria Imion Własnych:**

- Przyczynowy łańcuch komunikacyjny łączy sytuację pierwszego chrztu z obecnym
użyciem nazwy.
- Odniesienie przedmiotowe wynika z istnienia rzeczywistego łańcucha komunikacyjnego.

6. **Rozszerzenie Teorii na Nazwy Rodzajowe:**

R- Kripke i Putnam również kwestionują deskryptywną teorię nazw rodzajowych.
- Semantyka nazw rodzajowych podobna jest do semantyki imion własnych.

7. **Konsekwencje dla Teorii Intencjonalności:**

- Semantyka języka nie wynika prostym sposobem z intencjonalności stanów
psychicznych.
- Znaczenia stają się epistemicznie nieprzejrzyste, niezależne od myśli użytkowników
R
języka.
- Znaczenia są zewnętrzne w sensie przestrzennym, co prowadzi do przyjęcia
eksternalistycznej koncepcji znaczenia.