Doorway VN Bookmark

Machine Translated by Google
CỬA CỬA
Hãy nhớ lại cảm giác bối rối đó khi bạn bước qua một lối đi: vào một bữa tiệc đông đúc hoặc một
nhà thờ im lặng; cho một cuộc phỏng vấn việc làm, hoặc về nhà riêng của bạn sau một chuyến đi dài.
Mặc dù chúng ta coi đó là điều hiển nhiên, nhưng những con đường đó vẫn ảnh hưởng đến cuộc sống
của chúng ta theo nhiều cách. Ngưỡng của chúng phân chia thế giới, ngắt quãng chuyển động của
chúng ta từ nơi này sang nơi khác và tạo ra những 'đường đứt gãy' trong trải nghiệm của chúng
ta. Bí ẩn của họ gây tò mò và thách thức chúng ta. Chúng ta so sánh bản thân mình với họ và họ
đặt ra hình dạng cho các mối quan hệ của chúng ta. Dooiways ảnh hưởng đến cảm xúc của chúng ta
và ảnh hưởng đến cách chúng ta cư xử; ngồi trên bậc cửa, chúng ta có thể tìm thấy sự bình yên
khi nhìn thế giới trôi qua. Đóng khung khoảnh khắc thoáng qua, những con đường ngoằn ngoèo như
lời nhắc nhở về 'giữa' nơi chúng ta đang sống. Không có gì ngạc nhiên khi xuyên suốt lịch sử loài
người và xuyên suốt mọi nền văn hóa, các đường dooiways đã sở hữu sức mạnh biểu tượng to lớn
và có những nghi lễ, nghi lễ gắn liền với chúng.
Doorway là một cuộc khám phá sâu sắc nhưng dễ tiếp cận và thú vị về những cách mà môi trường
xung quanh được xây dựng của chúng ta đặt ra ma trận không gian cho sự tồn tại của chúng ta. Sử
dụng các ví dụ từ khảo cổ học đến hiện tại và từ khắp nơi trên thế giới, cuốn sách này cung cấp
một góc nhìn mới mẻ và đầy khám phá về kiến trúc và chất thơ của nó.
Simon Unwin là Giáo sư Kiến trúc tại Đại học Dundee. Ông đã sống và giảng dạy ở Anh và Úc,
đồng thời giảng dạy về công việc của mình ở Trung Quốc, Israel, Ấn Độ, Thụy Điển, Thổ Nhĩ Kỳ
và Hoa Kỳ. Cuốn sách Phân tích Kiến trúc của ông đã được dịch sang tiếng Trung Quốc, Nhật
Bản, Ba Tư và Tây Ban Nha.

Các tựa game liên quan của Simon Unwin:
Phân tích kiến trúc

Sổ tay kiến trúc: Bức tường
Một số đánh giá về cuốn sách trước đây của Simon Unwin, Phân tích Kiến trúc:
'Unwin chọn xem xét các yếu tố cơ bản của kiến trúc hơn là, như thường lệ, nhìn vào những cái
tên, phong cách, phong trào và niên đại nổi tiếng của thể loại này. Việc bác bỏ cách tiếp cận
lịch sử-nghệ thuật thông thường này có thể dẫn đến những kết luận thú vị... tất cả đều được
trình bày một cách thuyết phục và thuyết phục thông qua phương tiện là các bức vẽ của chính
Unwin.'
Hugh Pearman, Thời báo Chủ nhật
'Văn bản đã được viết cẩn thận để tránh sử dụng biệt ngữ và nó giới thiệu các ý tưởng kiến trúc
một cách đơn giản. Tôi nghi ngờ điều này sẽ mang lại cho nó một thị trường xứng đáng vượt
ra ngoài thị trường của các kiến trúc sư và sinh viên kiến trúc.'
Barry Russell, Hnuironments THEO THIẾT KẾ
'Từ những khu cắm trại của người nguyên thủy đến những công trình kiến trúc phức tạp vào cuối
thế kỷ XX, kiến trúc với tư cách là một chức năng thiết yếu trong hoạt động của con người
đều được giải thích rõ ràng và minh họa bằng những bức vẽ xuất sắc của chính tác giả. Rất khuyến
khích đây là phần giới thiệu được tổ chức tốt và dễ đọc.' huy
chương@win-95.com, trang web Amazon.com
'Cuốn sách này thiết lập một phương pháp có hệ thống trong việc phân tích kiến trúc. Nó giải
thích cách các yếu tố kiến trúc được kết hợp với nhau để tạo thành các thiết kế có thể liên
quan đến cảm giác thích hợp về "địa điểm" cụ thể đối với chương trình cũng như môi trường
xung quanh nó. Cuốn sách được minh họa rõ ràng bằng sơ đồ và ví dụ. Một hướng dẫn giới
thiệu cực kỳ hữu ích cho những ai muốn tìm hiểu thêm về những kiến thức cơ bản về kiến trúc.'
nikana99@hotmail.com, trang web Amazon.com
'Đây là một cuốn sách xuất sắc, được giới thiệu cho những ai thực sự quan tâm đến kiến
trúc. Điểm khởi đầu của nó là khả năng vẽ tốt của Unwin - suy nghĩ thông qua đôi tay của anh ấy.
Đây là nền tảng của kỹ năng kiến trúc và Unwin đã sử dụng nó để “nói lại với chính mình” và mô tả
kiến trúc xung quanh mình. Anh ta sử dụng kỹ năng này để lướt qua một số lượng lớn và đa dạng các
tòa nhà cũng như các tình huống kiến trúc nhằm mô tả các chiến lược kiến trúc. Trọng tâm cuốn
sách của Unwin là định nghĩa và sự hiểu biết về kiến trúc mà chúng tôi hoàn toàn tán thành: được
xử lý về mặt tổ chức khái niệm và cấu trúc trí tuệ của nó. Nhưng ông thêm vào định nghĩa có
vẻ khô khan này một lớp phủ đầy cảm xúc hoặc song song: kiến trúc là sự xác định địa điểm ("Địa
điểm đối với kiến trúc cũng như ý nghĩa đối với ngôn ngữ.") Do đó, ông đưa ra vấn đề tại sao
chúng ta coi trọng kiến trúc.' http://www.architecturelink.org.uk/GMoreSerious2.html
'Ana(ysing Architecture nên trở thành một phần thiết yếu của tất cả giáo dục kiến trúc
và là hướng dẫn đầy thông tin cho công cụ phân tích mạnh mẽ về bản vẽ kiến trúc.'
Howard Ray Lawrence, Đại học bang Pennsylvania
'Người ta sẽ không ngần ngại giới thiệu cuốn sách này cho những sinh viên mới: nó giới thiệu
nhiều ý tưởng và tài liệu tham khảo trọng tâm cho việc nghiên cứu kiến trúc. Các nghiên cứu trường
hợp đặc biệt có nhiều thông tin. Sinh viên sẽ thấy đây là một trợ giúp hữu ích để xác định
nhiều vấn đề quan trọng liên quan nghiêm túc đến kiến trúc.'
Lorraine Farrelly, Thiết kế kiến trúc
'Lời giới thiệu rõ ràng và dễ đọc nhất về kiến trúc mà tôi từng đọc.'
Giáo sư Roger Stonehouse, Trường Kiến trúc Manchester

CỬA CỬA
Simon Unwin
Tôi� ��o�;�!��lên
Luân Đôn và New York

Xuất bản lần đầu năm

2007 bởi Routledge
Quảng trường 2 Park, Công viên Milton, Abingdon, Oxon, OXl 4 4RN
Được xuất bản đồng thời ở Mỹ và Canada bởi Routledge
270 Đại lộ Madison, New York, NY 10016
Routledge là một dấu ấn của tập đoàn Taylor & Francis, một doanh nghiệp
ir1fimna
© 2007 Simon Unwin
Quyền của Simon Unwin được xác định là tác giả của tác phẩm này đã được
ông xác nhận theo Đạo luật Bằng sáng chế Thiết kế và Bản quyền năm 1988.
Được in và đóng bìa ở Anh bởi The Cromwell

Press, Trowbridge, Wiltshire.
Đã đăng ký Bản quyền. Không được phép in lại, sao chép hoặc sử dụng cuốn
sách này dưới bất kỳ hình thức nào hoặc bằng bất kỳ phương tiện
điện tử, cơ học hoặc phương tiện nào khác, hiện được biết đến hoặc được
phát minh sau này, bao gồm sao chụp và ghi âm, hoặc trong bất kỳ hệ thống
lưu trữ hoặc truy xuất thông tin nào mà không có sự cho phép bằng văn bản từ
các nhà xuất bản.
Ghi chú của nhà xuất bản.
Cuốn sách này được biên soạn bằng bản sao sẵn sàng cho máy ảnh do tác giả
cung cấp.
Biên mục Thư viện Anh trong Dữ liệu Xuất bản Bản ghi
danh mục cho cuốn sách này có sẵn tại Thư viện Anh.
Biên mục Đại hội Thư viện Clf trong Dữ liệu Xuất bản
Unwin, Simon, 1952-
Ô cửa / Simon Unwin p. cmt
Bao gồm tài liệu tham khảo và chỉ mục.

ISBN 978-0-415-45880-l (hbk: giấy kiềm)
ISBN 978-0-415-45881-8 (pbk: giấy kiềm)
1. Cửa ra vào. 2. Ô cửa - Khía cạnh tâm lý. 3. Không gian (Kiến trúc)
I. Tiêu đề NA3010.U59
2007 721'.822-dc22
2007033039
ISBNlO: 0-415-45880-3 (hbk)

ISBNlO: 0-415-45881-1 (pbk)
ISBN13: 978-0-415-45880-l (hbk)

ISBN13: 978-0-415-45881-8 (pbk)
cho Mary, David và Jim

'Tất cả vùng đất vàng đang ở phía trước bạn và tất cả các loại sự
kiện không lường trước được đang chờ đợi để làm bạn ngạc nhiên và khiến
bạn vui mừng vì mình còn sống để chứng kiến.' Jack Kerouac (Trên đường, 1957)
NỘI DUNG
Giới thiệu 3
Sức mạnh của những cánh cửa Ý

thức của chúng ta về ô
cửa hai ô cửa thô sơ không 9
có gì 11
là công cụ ngăn cách 14 16
Hình học của các ô cửa

chăm sóc hình chữ nhật một 25
khung của trục ô tham 32
chiếu Nhà thờ, 36
Cefalu quản lý sức mạnh 47
của các ô cửa trục ô cửa và mở rộng quy mô 53
propylaea của vệ thành 62
ở Athens 68
Trải nghiệm các Ô cửa vượt

ngưỡng 75
nơi trú ẩn 85
thay 91
đổi cách người ta nhìn thế giới và 95
nhận dạng các ô cửa ở giữa 101

và các giác quan 111
trong phòng tắm nước nóng 127
tại Vais 136
Lâu đài Lindisfarne 139
Tổ chức các ô cửa

không gian nơi các 145
thế giới gặp nhau 150
các ô cửa tiếp nhận và 154
phòng thủ, cửa ra vào và sự kiểm soát 156

Lâu đài Dunnottar 166
một sân thượng của khách 168
sạn ô cửa các ô cửa của 170
một ngôi nhà và các 17
tuyến đường lối vào mê cung 4
Nhà thờ Thánh Peter, Klippan 183 187
Kiến trúc không có ô cửa và phủ nhận

sự dư thừa của ô cửa? 193
197
Lối thoát 205
Sự nhìn nhận 207
Thư mục 209
Mục lục 211

DOO RWAY
Trang trước:
Một dool7J!ay tại Palazzo Abatellis ở Palermo.
Cung điện Ivas được tân trang lại thành bảo tàng nghệ thuật
bởi kiến trúc sư người Ý Carlo Scarpa vào những năm 1950.
GIỚI THIỆU
Ô cửa là một trong những công cụ mạnh mẽ nhất mà kiến không gian, một phần quan trọng của ngôn ngữ chung
trúc sư có thể sử dụng. Nó là của kiến trúc.
thậm chí còn giàu sức mạnh hơn bức tường, thứ mà nó hầu
như luôn phụ thuộc vào. Ở đây, sức mạnh của bức tường Cuốn sách này sẽ được độc giả quan tâm
là ngăn chặn (để ngăn cách mọi thứ ), sức mạnh của cánh Để hiểu được sức mạnh của kiến trúc phải quyết định việc
cửa là cho phép (cho phép đi qua). Và sự cho phép thường sử dụng và trải nghiệm không gian. Đặc biệt, nó xem xét
có nhiều khía cạnh về khả năng xảy ra rủi ro cũng như vai trò của ô cửa trong việc sắp xếp các bối cảnh cho
phần thưởng - hơn là sự từ chối. cuộc sống. Cuốn sách ít quan tâm đến
Những cánh cửa và những cánh cửa mà chúng có thể sự xuất hiện của các ô cửa và cửa ra vào (như những yếu
đóng lại là một đặc điểm chung của môi trường xung tố trong sơ đồ trang trí) hơn là cách chúng được sử dụng
quanh chúng ta đến nỗi chúng ta hiếm khi suy nghĩ có ý để tổ chức không gian cũng như cách chúng ta tiếp xúc và
đi qua chúng ảnh hưởng đến trải nghiệm của chúng ta về

thức về những gì chúng làm, đối với chúng ta cũng như chúng ta.
cũng như đối với chúng tôi. Cho đến khi chúng tôi gặp một cánh cửa
thế giới.
bị khóa chống lại chúng tôi hoặc một thứ đã bị vi phạm
và không bảo vệ được quyền sở hữu của chúng tôi Trong những trang tiếp theo, chúng ta sẽ khám
từ những tên trộm, chúng dường như chỉ là một phần của phá những khía cạnh khác nhau của ô cửa như một yếu tố
phông nền, một thành phần đơn thuần của sân khấu trong trong tổ chức không gian và trải nghiệm. Chúng ta sẽ xem
đó chúng ta diễn những vở kịch nhỏ và lớn của cuộc đời xét ô cửa từ điểm
mình. quan điểm của kiến trúc sư - nó dành cho ai
Chính xác thì chúng ta không thể bỏ qua chúng - một yếu tố trong ngôn ngữ thiết kế - cũng như từ quan
chúng ta đi qua các ô cửa có lẽ hàng trăm lần mỗi ngày - điểm của tất cả những người trải nghiệm các tòa nhà -
nhưng chúng ta cũng không trả tiền cho chúng. đối với họ, ô cửa tạo điểm nhấn chuyển động giữa nơi này
nhiều sự chú ý. Bởi vì tâm trí của chúng ta đã bị chiếm đoạt

và nơi khác, ảnh hưởng đến nhận thức, mối quan hệ và
những mối quan tâm trước mắt hơn - mua đồ ăn, nói chuyện thậm chí cả hành vi.
với bạn bè, hoàn thành công việc
xong ... - chúng ta có xu hướng chỉ thừa nhận những ô

Việc đi qua các ô cửa ảnh hưởng đến trạng thái
cửa ở mức độ cao siêu. hiện hữu của chúng ta; chúng ta nghĩ chúng ta là ai cũng
Nhưng sức mạnh của cánh cửa tràn ngập cuộc sống như chúng ta tìm thấy chính mình ở đâu. Thường thì những điều này
của chúng ta. Hầu như không có nền văn hóa nào trên trái hiệu ứng tuy nhỏ nhưng đôi khi chúng có thể rất kịch
đất không sử dụng ô cửa. Nó là một yếu tố không thể thiếu tính. Người ta sẽ thấy rằng khi xử lý quyền năng của
trong việc tổ chức cánh cửa, chúng ta sẽ
3
Giới thiệu
giải quyết các vấn đề mang tính tâm lý, triết tìm cách khai thác và đôi khi chứa đựng sức mạnh
học và thơ ca (biểu tượng), như những thành phần đó trong thiết kế của họ.
của kiến trúc. Phần thứ ba khám phá Trải nghiệm Doonvays.
Mục đích của cuốn sách là làm phong phú thêm Bắt đầu bằng việc thu hút sự chú ý đến sức mạnh
hiểu biết về sức mạnh chung của kiến trúc bằng tâm lý của ngưỡng cửa và cách các ô cửa có thể
cách xem xét chi tiết sức mạnh của một yếu tố: cung cấp các điểm trốn thoát hoặc nơi ẩn náu, nó
ô cửa. Nó sẽ giúp những người hành động về mặt tiếp tục xem xét việc đi qua một ô cửa có thể
kiến trúc (thiết kế và xây dựng địa điểm) đánh thay đổi cách chúng ta nhìn thế giới và ý thức
giá cao sự đa dạng về kích thước mà họ có theo về bản sắc của chúng ta như thế nào. Phần này
ý muốn. Nó cũng sẽ giúp tất cả những người sống thảo luận về ý tưởng 'ở giữa'
trong không gian 'kiến trúc' (tức là tất cả mọi và cách các cánh cửa thiết lập những nơi mà
người) nhận thức rõ hơn về cách các thiết lập chúng ta trải nghiệm trạng thái chuyển tiếp.
điều chỉnh mối quan hệ của chúng ta với thế Phần này cũng khám phá trải nghiệm gợi cảm của
giới, cách kiến trúc thiết lập ma trận không các ô cửa.
gian nơi chúng ta đang sống. Phần thứ tư xem xét các vai trò
chơi bằng các ô cửa trong Không gian tổ chức. Nó
Các chương của cuốn sách được chia thành năm minh họa các ví dụ trong đó các ô cửa là điểm
phần. tiếp xúc giữa các 'thế giới' khác nhau và cách
Phần đầu tiên, The Poum:r of Door chúng được sử dụng làm điểm phân biệt đối xử
theo nhiều cách, coi 'ô cửa' là một khái niệm và kiểm soát. Nó xem xét
chính (cùng với 'con đường' và 'miền') trong cám dỗ vi phạm, sử dụng các ô cửa trái phép và
cách chúng ta hiểu về môi trường xung quanh. Nó mối quan hệ giữa các ô cửa và việc tổ chức các
suy đoán về nguồn gốc của các ô cửa trong mối tuyến đường.
quan hệ của chúng ta với thế giới và vai trò của Cuối cùng nó minh họa các ví dụ về lối vào được
các ô cửa khi chúng ta bắt đầu tạo dựng vị trí tạo thành như mê cung.
cho mình trong khung cảnh. Phần thứ năm thảo luận về khả năng Kiến
Phần thứ hai mô tả các trúc không có Doonvays. Nó nhìn vào sự liên kết
Hình học của Doonvays. Nó giải thích tại sao các mang tính biểu tượng của những cánh cửa với cái
lối vào có xu hướng hình chữ nhật và kích thước chết; và ở những nỗ lực cụ thể nhằm giảm bớt vai
của chúng liên quan như thế nào đến những vật trò của ô cửa như một yếu tố của kiến trúc, đặc
đi qua chúng. Phần này cũng đề cập đến sức mạnh biệt là liên quan đến việc phá vỡ căn phòng
của trục ô cửa và cách các kiến trúc sư thực hiện giống như chiếc hộp.
4
Giới thiệu
Cuốn sách kết thúc bằng một cái nhìn tổng quan các giác quan: lo lắng, sợ hãi, thoải mái, an toàn,
về ô cửa như một yếu tố kiến trúc, đưa ra một số sốc, kinh ngạc, phơi bày, cam chịu, đính kèm, loại
quan sát chung về vai trò của các ô cửa trong việc trừ, từ chối ... vân vân.
tổ chức không gian và trải nghiệm của chúng ta về Kiến trúc cũng liên quan đến các giác quan phức tạp
và tinh tế hơn của chúng ta, về: lịch sử, hoài
thế giới. niệm, an toàn, lãng mạn, thoải mái, thống trị, sở
hữu, đấu tranh, địa vị, sự nô dịch, bóc lột,
Cuốn sách có nhiều hình ảnh và hình vẽ minh họa các sự đe dọa....
Để thảo luận những vấn đề như vậy trong mối quan hệ

ví dụ cụ thể; một số lớn và nổi tiếng, nhiều cái
được lấy từ bối cảnh bình thường trong đó hầu hết Đối với sức mạnh của ô cửa, lời nói là cần thiết.
Nhưng nội dung cốt lõi của cuốn sách này nằm ở
chúng tôi sống. Tất cả đã được đưa vào để minh họa những bức vẽ. Đây thường là các kế hoạch hoặc các
sự tinh tế của ngôn ngữ chung của kiến trúc khi phần của tòa nhà. Bởi vì vẽ - dù trên giấy, trong
nó liên quan đến các ô cửa. không gian phía bên kia màn hình máy tính hay trực
Kiến trúc không chỉ là một nghệ thuật thị giác. tiếp trên mặt đất - là phương tiện để các kiến
Nó liên quan đến tất cả các giác quan thông thường ngoài trúc sư thiết kế, nó cũng là phương tiện tốt nhất
thị giác: xúc giác, thính giác, khứu giác và đôi khi cả để hiểu.
vị giác. Nó liên quan đến cảm giác di chuyển của chúng ta-
tâm trí và thời gian cũng như nhiều cảm xúc kiến trúc hoạt động như thế nào.
5
SỨC MẠNH CỦA DOORWAYS

Trang trước:
Một doo1711ay tự nhiên trong những tảng đá của Hẻm
núi Carnarvon ở miền trung Queensland, Australia.

CẢM GIÁC CỦA CHÚNG TÔI VỀ CỬA SỔ
Cuốn sách này nói về cánh cửa; nó còn là về ngưỡng họ đã trải qua loại sốc ngưỡng mà đôi khi chúng ta
\
cửa, sự chuyển tiếp, sự ở giữa và trải nghiệm vượt cảm thấy khi chúng ta đẩy mình quá nhanh để bộ não có �\--
qua. thể theo kịp, vào một tình huống mới và khác: từ một � <A
Để bắt đầu, chúng ta cần phân biệt sự hiểu biết thông thường bãi biển rộng mở sáng sủa đến một căn lều nhỏ; từ
��J;
của chúng ta về một ô cửa. Chúng ta có thể làm điều này bằng phòng thay đồ yên tĩnh lên sân khấu trước khán giả;
cách tưởng tượng những cánh cửa có thể xuất hiện trong trải hoặc từ sự nhộn nhịp của một con phố đông đúc đến
nghiệm của chúng ta về thế giới như thế nào. thánh đường yên tĩnh của một nhà thờ.
Ô cửa không phải lúc nào cũng tồn tại nhưng
rõ ràng nó có lịch sử rất lâu đời. Vào một thời điểm Chúng ta không thể nói, và điều đó hầu như không Miệng hang là nguyên mẫu tự nhiên của cửa hang. Nó cung
cấp lối vào hang động và là điểm chuyển tiếp giữa hai tình
nào đó trong quá khứ xa xôi, chắc hẳn ai đó ở đâu đó quan trọng, liệu cánh cửa có đến trước cuộc khám phá hay không.
huống khác nhau!J khác nhau: một tình huống mở và có ánh sáng-
đã là người đầu tiên xây một bức tường và lửa hoặc việc phát minh ra bánh xe. Nhưng mặc dù ít
một 'bên ngoài' -
để lại một khoảng trống nhỏ trong đó để truy cập. Chúng ta được thừa nhận, nhưng đó là một bước có tầm quan và một cái tối tăm và khép kín - một cái 'bên trong'. Nó có
thực sự không thể nói rằng người này đã phát minh ra cánh cửa trọng tương đương trong tiến trình của nhân loại các khía cạnh thể chất và tâm lý.
bởi vì anh ta hoặc cô ta có thể đã nhìn thấy những hướng tới việc thay đổi thế giới phù hợp với nhu cầu
lối vào mà động vật đi vào hang ổ của chúng, chớp mắt và mong muốn của chính mình. Những phản ứng hiện tại
khi bước ra từ bóng tối của hang động để ra ánh sáng của chúng ta đối với những ô cửa dường như giống
mặt trời, hoặc có lẽ thắc mắc về âm mưu bí ẩn có thể như những tiếng vọng mờ nhạt của những hợp âm xa
xảy ra. xăm; chúng ta cần điều chỉnh những tiếng vang đó để
trình tự chui qua vết nứt trên thân cây bị sét đánh hiểu những cách đơn giản và tinh tế mà các ô cửa tạo
gãy. điểm nhấn cho cuộc sống và điều phối trải nghiệm của chúng ta.
Mặc dù vậy, chúng ta có thể cho rằng những
những người bước qua cánh cửa được xây dựng đầu Ô cửa đầu tiên
tiên chắc hẳn đã cảm thấy rằng họ đã có được một
loại phép thuật nào đó: một thiết bị cho phép di Chúng ta không thể biết cánh cửa đầu tiên có hình
chuyển từ thế giới này sang thế giới khác - có thể từ dạng như thế nào. Các nhà khảo cổ học tìm thấy những
sự nguy hiểm của đồng bằng đến sự an toàn của một ví dụ cổ xưa được xây bằng đá nhưng những ví dụ này
hàng rào bảo vệ, hoặc khỏi bị gió vùi dập và mưa vào có thể đã có trước nhiều thế hệ ô cửa được xây bằng
nơi hẻo lánh của vùng đất khô cằn vật liệu ít bền vững hơn mà rất ít hoặc không có khảo
nơi trú ẩn - ngay lập tức. cổ học nào còn sót lại.
Rất có thể những người này sẽ nhanh chóng Trong cuốn sách này chúng ta sẽ xem xét một số
đã nhận thức được cái mà chúng ta gọi là những ô cửa còn tồn tại lâu đời nhất trên trái đất
sức mạnh tâm lý của ô cửa. Có lẽ (cũng như nhiều ô cửa từ các thời kỳ lịch sử khác)
9
T he P o ,versof Door oor ,vays
và phân tích những gì họ làm và cách họ làm việc. hãy tạo dựng một mái ấm cho chính mình, dù ngôi nhà đó
Nhưng chúng ta không cần phải nhìn vào thời tiền sử để chỉ là một bãi cỏ dưới gốc cây.
Thường thì ngôi nhà chúng ta tìm thấy hoặc xây dựng có một số
tìm ra nguồn gốc của ô cửa; họ vẫn kiên trì với cách chúng
ta liên hệ với thế giới hiện nay. Khi chúng ta dừng lại ở loại ngưỡng hoặc ô cửa thô sơ.
một nơi nào đó trong khung cảnh, dù chỉ trong một thời Chúng ta có thể tận dụng một 'ô cửa' mà chúng ta tìm thấy
gian ngắn, chúng ta sẽ đặt mình vào vị trí của mình trong giữa những tảng đá hoặc giữa hai cái cây, hoặc chúng ta
mối quan hệ với môi trường xung quanh. Chúng tôi tìm thấy hoặc có thể tự tạo một cái cho riêng mình.
10
HAI CỬA VÀO RUD IM ENT (một tìm thấy, một thực hiện)
Khi chúng ta đi bộ qua những cánh đồng hoang, xuyên
rừng, dọc theo bãi biển... chúng ta không ngừng diễn
giải, hiểu được vùng đất mà chúng ta tìm thấy
chính chúng ta. Một phần của việc 'có ý nghĩa' đó
liên quan đến việc tìm đường đi, đầu tiên bằng mắt
và sau đó bằng chân. Nhưng việc hiểu thế giới xung
quanh cũng liên quan đến việc nhận biết các địa
điểm: những nơi chúng ta có thể dừng lại và ngồi
xuống nghỉ ngơi một lát; những nơi chúng ta có thể
trú gió và mưa; những nơi mà chúng ta có thể đốt
lửa để nấu ăn
một số thức ăn.
Trong một bối cảnh đa dạng, nơi chúng ta có
nhiều lựa chọn về các loại vị trí khác nhau, chúng ta
dường như có bản năng về nơi đặt
lò sưởi. Chúng tôi chọn những nơi như vậy vì lý do
thực tế nhưng cũng vì lý do xã hội và tâm lý. Chúng
tôi đặc biệt thích những vùng trũng có hướng tiếp
cận rõ ràng; chúng ta có thể ẩn mình trong đó cùng phong cảnh. Những tảng đá lộ ra, bụi rậm và cây cối
với những người bạn đồng hành của mình, hơi khuất xung quanh tạo cho căn phòng những 'bức tường' và Chúng ta rất giỏi nhận biết các địa điểm trong cảnh quan;
nhưng có thể nhìn thấy mọi người đang đến - dù là 'mái nhà' một phần mở ra bầu trời. Những tảng đá những nơi tôi có thể sử dụng như 'phòng'. Thường những căn
phòng này có 'doonvays '.

bạn bè hay kẻ thù. cung cấp chỗ ngồi xung quanh đống lửa. Căn phòng có
hai lối vào rõ ràng - một 'lối vào lớn phía trước'
Một thung lũng nhỏ

và một lối vào nhỏ
'cửa sau'. Cửa sau không hơn gì
Bên phải là hình phác họa một thung lũng đá sâu một con kênh hẹp dốc xuyên qua mỏm đá. Cửa trước
trong một khu rừng gần nơi tôi sống. Nó đã được được xác định bằng bụi cây lấn chiếm lối đi và bởi
được sử dụng làm nơi đốt lửa nhiều lần trong nhiều một nhóm cây như mái hiên hoặc hiên nhà. Những cây
năm đến nỗi dưới lò sưởi có một đống tro đen đông canh gác này cùng với bụi cây tạo nên lối đi và lối
đặc. vào của căn phòng. Bàn tay của mọi người có
Dell rất phổ biến cho sự kiện xã hội đốt lửa trại vì
nó giống như một căn phòng trong
11
Sức mạnh của các ô cửa
đã làm lò sưởi bằng một vòng tròn bằng đá, và
những bước chân của họ đã giữ cho lối đi không
có bụi gai, nhưng đó là ý thức của chúng tôi
•
những bộ óc biến dell thành một 'căn phòng' và
cây vào 'ô cửa' và 'portico' của nó.
Bên trong bên ngoài
một 'người bên trong', từ 'người bình thường'
Khả năng hiểu biết về thế giới của con người thành 'người ở nhà', từ 'người lạc lối' thành Sơ đồ của Dell (ở trên) minh họa vỏ bọc mà
nó cung cấp và sự co thắt ở cửa ra vào của nó.

cũng ghi nhận sự chuyển đổi từ bên ngoài vào 'người biết mình đang ở đâu'. Chất xúc tác
Trái tim của căn phòng thiên nhiên này chính là
bên trong. Khi bạn đi qua sự co thắt tự nhiên của sự chuyển đổi này là ô cửa.
lò sưởi. Và những cái cây ở lối vào cung cấp cho
của mái hiên và cửa trước của Dell (xem hình nó một mái hiên hoặc cổng vòm.
vẽ ở trên), bạn có cảm giác như mình đang Và khi bạn ở bên này hay bên kia, ô cửa
bước qua một ngưỡng giữa hai nhóm điều kiện sẽ cho bạn tầm nhìn sang một nơi khác. Từ bên
khác nhau rõ rệt: từ khu rừng u ám đến thung ngoài khu rừng, bạn nhìn vào và tự hỏi bên
lũng có ánh sáng bầu trời; trong thung lũng trông như thế nào. Từ bên
từ sự hỗn loạn vô tận của cây cối thành một trong bạn nhìn ra ngoài và nhìn thấy khu rừng
nơi rõ ràng và xác định . Và khi bạn thực hiện quá trình tối tăm và tưởng tượng những gì ở ngoài đó.
chuyển đổi này, trạng thái hiện hữu của bạn sẽ thay đổi. Cánh cửa phân chia thế giới của bạn và khi làm
Bạn chuyển từ một 'người bên ngoài' thành như vậy, sẽ gây ra cảm giác 'khác lạ'.
12
Hai ô cửa thô sơ
Trại đêm Masai
Dell là một nơi được tìm thấy, chỉ được sửa
đổi một chút bằng cách xây một lò sưởi và đặt
những khúc gỗ để ngồi bên đống lửa. Nhưng
chúng tôi cũng xây dựng những nơi như vậy từ
đầu. Các bức vẽ mô tả loại trại đêm mà người
dân bộ tộc Masai xây dựng để tự bảo vệ mình
khi rời khỏi làng trong chuyến thám hiểm săn
bắn. Đó là một Dell nhân tạo - một ngôi nhà để
qua đêm. Giống như thung lũng trong rừng, trại
đêm này có các khía cạnh xã hội, tâm lý cũng
như thực tế: nó xác định vị trí của một nhóm
nhỏ những người trong cuộc (những người ngủ
bên đống lửa trong hình thức bao quanh của
nó); và nó cung cấp cho những người thợ săn
lang thang một trung tâm tạm thời nhưng ổn
định (tập trung vào lò sưởi và neo vào một cái
cây) giữa vùng đất bụi rậm vô tận. Nhưng không
giống như thung lũng, nơi có rất ít nơi trú
ẩn khỏi thời tiết và không có sự bảo vệ thực
sự chống lại những kẻ xâm nhập, khu trại này
được xây dựng đặc biệt để ngăn chặn. Nó có
một bức tường bằng cành cây với những chiếc
gai nhọn, được tạo ra để xua đuổi những động
vật săn mồi. Cửa vào chỉ chừa một khoảng trống
nhỏ để thợ săn ra vào. Khi được cắm bằng một
cụm cành nhọn giống nhau để hoàn thành vòng
bảo vệ, ô cửa trở nên không thể phân biệt được
với bức tường. Cánh cửa với 'cánh cửa' của nó
là một điểm điều khiển đơn giản và chính xác,
giống như một công tắc có thể giúp bạn truy cập vào trại bằng và £
13
KHÔNG CÓ GÌ {nhưng có gì đó)
Những ví dụ thô sơ về thung lũng và trại đêm Masai Tôi để nguyên tờ giấy. Do đó, sẽ dễ dàng hiểu ô
minh họa một đặc điểm cơ bản của cánh cửa. Đó là cửa là phần tiêu cực (sự vắng mặt) trái ngược với
một đặc điểm thoạt đầu có vẻ hiển nhiên phần tích cực (sự hiện diện) của bức tường. Nhưng
trong trải nghiệm của chúng ta về không gian, trong
và không đáng chú ý nhưng nó không bao giờ- việc di chuyển của chúng ta thì ngược lại : chính
ít cần thiết hơn đối với sức mạnh của ô cửa. Ô cửa bức tường là tiêu cực vì nó ngăn cản chúng ta di
là sự vắng mặt mà chúng ta ghi nhận là sự hiện chuyển từ nơi này sang nơi khác (nó nói 'không');
diện; nó là cái 'không có gì' - một khoảng trống - ô cửa là tích cực vì nó cho phép chúng ta đi qua.
hữu ích và có ý nghĩa.
Đặc điểm hấp dẫn này đã được nhà triết
học Đạo giáo Lão Tử công nhận khoảng hai nghìn Vụ giết Remus
rưỡi năm trước. Trong Đạo Đức Kinh của ông có một
đoạn rất nổi tiếng. Sự phân đôi âm tính tích cực của bức tường và ô
Nó đề cập đến các ô cửa và ghi: ThirtJ! nan hoa gặp cửa được minh họa bằng câu chuyện sau. Một ô cửa là sự vắng mặt mà chúng ta ghi nhận như một sự
hiện diện.
nhau ở một trung tâm; nhưng chính ở cái
lỗ ở trung tâm
Theo truyền thuyết, khi Rome
việc sử dụng bánh xe phụ thuộc. được thành lập, Romulus đã ra lệnh trước tiên rằng
'Biến clqy thành một cái ranh giới được vẽ trên mặt đất bằng luống cày
bình,· Chính khoảng không gian bên trong khiến cái bằng đồng được kéo bởi một con bò trắng.
bình trở nên hữu ích. Nơi định đặt cổng thành, chiếc cày đã được nhấc
'Tạo các cửa ra vào và cửa sổ vào một căn phòng; lên để lại một khoảng trống trên hàng.
những không gian nơi không có gì tạo nên Kể từ thời điểm được vẽ, tuyến này đã trở
căn phòng có thể sử dụng được.

thành bức tường phòng thủ của thành phố và là
'.5' o, mặc dù thứ chúng ta tạo ra là Cái gì đó, nhưng khoảng trống dẫn vào cửa ngõ xuyên qua nó. Romu-
anh trai sinh đôi của lus là Remus đã chế giễu những điều này
chính cái Không có gì mới khiến nó trở nên hữu ích.'
Đối với những người Masai xây dựng bức 'phòng thủ' và nhảy qua vạch. Anh ta nhanh chóng
tường nhọn trong trại đêm của họ, ô cửa là nơi họ bị giết vì vi phạm ranh giới của thành phố mới.
để lại một khoảng trống. Đó là điểm duy nhất xung Nếu anh ta bước qua khoảng trống một cách kính
quanh vòng tròn bảo vệ của họ, nơi mà ít nhất ban trọng thì anh ta sẽ được an toàn.
đầu (cho đến khi họ quyết định cắm nó vào), họ Đôi khi trên bãi biển chúng tôi làm
không đặt bất kỳ nhánh nào. Và khi tôi vẽ sơ đồ Tương tự với Romulus Người đàn ông trong bức ảnh
trại đêm, ô cửa chính là nơi ở trang tiếp theo đang ngồi trên một mảnh vải.
14
Không có gì
mặt đất được xác định bởi một luống cày. Đó là 'thành
phố' nhỏ của riêng gia đình anh ấy, và tất cả tài sản
của họ đã được cất giữ trong vòng lặp. Như trong bức
vẽ của tôi về trại đêm Masai, một khoảng trống đã được
chừa lại cho một ô cửa; ở đây nó đã được đánh dấu bằng
lâu đài cát để tạo thêm điểm nhấn cho quãng nghỉ. Thật
.?:-;::-��if:;
thú vị khi suy ngẫm về sự sắp xếp đơn giản này của
t, -�
đường thẳng và ...
nghĩa là khoảng trống.
Đường này rõ ràng nhằm mục đích xác định và

_-. :.�:;:�'.�::7�� _ _.,,_-_·
chiếm hữu một địa điểm. Và mặc dù đường này không phải
là rào cản vật lý đối với sự di chuyển, nhưng nó chắc
chắn là một rào cản tâm lý. Nếu bạn là thành viên cả để phiêu lưu (tại thời điểm chụp ảnh, hầu hết cả
trong gia đình của người đàn ông đó, bạn chắc chắn có gia đình đều đi bơi trong khi người cha canh gác pháo Chúng tôi tự tạo chỗ cho mình trên bãi biển.
Đôi khi chúng tôi làm điều này bằng cách vẽ một đường
thể vượt qua nó mà không bị trừng phạt; nhưng với tư đài) và du khách, nếu họ đến gần một cách tôn trọng và
xung quanh một mảng cát. Trong ví dụ này, sự tách biệt
cách là một người lạ, bạn sẽ đối xử với nó một cách tôn xin phép vào.
khỏi thế giới mà đường này ngụ ý được giảm thiểu
trọng và đi lại xung quanh. Nếu bạn vượt qua ranh giới
bằng việc cung cấp một 'doorwt!)I:
và đi thẳng qua nhà của gia đình, bạn sẽ bị cho là phạm Đó là sức mạnh của một khoảng cách.
pháp; hành vi vi phạm của bạn sẽ gây ra sự sỉ nhục và Tất cả điều này có thể được coi như một trò
có thể xảy ra tranh cãi hoặc thậm chí đánh nhau. Đó là chơi và được cho là không quan trọng. Nhưng với đường
sức mạnh của một dòng. nét đơn giản trên cát, và khoảng trống còn sót lại trên
đường đó, gia đình đã đặt ra một số quy tắc không gian
Các ô cửa thêm một sự tinh tế cho sự sắp xếp cho mối quan hệ của mình với những người khác -
này. Nó không cần thiết vì lý do thể chất; không có bức những người theo nghĩa bóng và nghĩa đen
tường thực sự xung quanh này bên ngoài vòng tròn của nó.
nơi, chỉ là một đường trên cát. Nhưng cánh cửa

Và đó là sự nắm giữ của sự thô sơ này-
cách giảm nhẹ tâm lý tiêu cực do dòng này trình bày. Nó công trình kiến trúc đáng chú ý, thậm chí đối với những
tượng trưng cho khả năng vào và ra. Bằng giờ nghỉ người đã tạo ra nó, rằng, bằng chứng về dấu chân trên
cát, ô cửa thực sự đã được sử dụng. (Mặc dù người ta
Trong đường ngăn cách gia đình với thế giới bên ngoài, nghi ngờ rằng gia đình này cũng có Remus, mong muốn phá
ô cửa hàm chứa một cuộc đối thoại: nó gợi ý rằng gia bỏ bùa chú bằng cách nhảy qua ranh giới.)
đình cởi mở.
15
TỶ LỆ TRƯỜNG HỢP (và loại trừ)
Chúng ta có thể cho rằng ô cửa phải được phát minh
ra để giải quyết vấn đề của bức tường, giống như
một cái lỗ khoét qua hàng rào để tiếp cận. Nhưng
nếu chúng ta đặt câu hỏi “cái nào có trước, cửa
hay bức tường?” chúng tôi nhận được một câu trả
lời bất ngờ. Chính ô cửa, hay ít nhất là ngưỡng
cửa, mang mầm mống của bức tường.
Có vẻ hiển nhiên khi nói rằng một ô cửa nối
hai nơi được ngăn cách bởi một rào chắn; nhưng
một ô cửa cũng làm nổi bật sự phân chia. Thay vì
làm giảm kích thước của sự ngăn cách do rào chắn
gây ra, một ô cửa lại làm tăng thêm chúng.
Một ô cửa có thể thu hút sự chú ý đến một khu vực
mà lẽ ra không được chú ý. Một cánh cửa nhắc nhở
bạn về nơi bên ngoài hàng rào và mang lại khả năng
đi qua từ đây đến đó.
Được làm bằng những cây gậy được giữ cố
Một ô cửa có thể là nơi tạo ra một định bằng dây thừng và được trang trí bằng lá cọ,
sự phân chia mà nếu không sẽ không tồn tại hoặc tại ô cửa này nằm ở rìa của một cái bóng lớn trải dài
ít nhất sẽ không có biểu hiện hữu hình. khắp vùng đất. Đó là một ô cửa từ ánh sáng mặt trời
Và trong khi xác định điểm chuyển tiếp, ô cửa cũng vào bóng râm.
là vị trí để bảo vệ quá trình chuyển đổi đó khỏi Tôi đã không trải nghiệm cánh cửa này trong
sự vi phạm. Dưới đây là một số ví dụ minh họa các thực tế, nhưng, bỏ qua cách giải thích thơ mộng
* Một bức ảnh rf 'Doo,wqy to ' của Sottsass
đặc tính này của ô cửa. có thể có của nó như một cánh cổng dẫn vào 'thung đi vào bóng tối 'm'!)' được tìm thấy trong
lũng bóng tối của cái chết', tôi biết sự hiện diện Ẩn dụ thiết kế (1988, do Barbara Radice biên tập )
trang 16-17. Những doowqys khác mà anh ấy đã xây dựng trong

của nó sẽ thay đổi nhận thức của tôi về phong cảnh
bao gồm cả sa mạc: Luôn có một cánh cửa nào đó
Một cánh cửa dẫn vào bóng tối sa mạc và ảnh hưởng đến hành vi của tôi.
không cho phép bạn vượt qua' điều đó cũng tương tự nhưng
Ngay cả khi một ý tưởng được ghi lại trong một bức ảnh* tôi trang trí bằng lá và đan chéo bằng dây
(sđd trang 18); và đôi khi có một cánh cửa

Năm 1972, nhà thiết kế Ettore Sottsass đã xây dựng có thể tưởng tượng ra ngưỡng cửa của Sottsass đang làm
qua đó bạn đang gặp được tình yêu của mình' mà
một số ô cửa trên sa mạc. Bên phải là bức vẽ mà nhiều việc khác nhau.
được trang trí bằng hoa và đóng khung một bức tranh đẹp như tranh vẽ
ông gọi là 'Cánh cửa dẫn vào bóng tối'. Đầu tiên, ô cửa thu hút sự chú ý đến sự
ngắm nhìn một ngọn núi hiểm trở băng qua một vùng đất lãng mạn
phân chia khu đất, giữa ánh nắng và mặt hồ tĩnh lặng (sđd trang 19).
16
J\n Dụng cụ tách
bị che khuất, mà nếu không thì tôi có thể không có phân biệt giữa vùng ánh sáng và vùng bóng tối và
nhận thấy. xác định một nơi để tôi đi từ vùng này sang vùng
Thứ hai, là một ô cửa (chứ không chỉ là một khác. Khi làm như vậy, nó gợi lên ý tưởng về “một
điểm đánh dấu hoặc một loạt điểm đánh dấu), nó ngụ nơi khác” hoặc “một nơi xa hơn” và gợi ý rằng tôi
ý rằng sự phân chia giữa ánh sáng và bóng tối có có thể khao khát được đi xuyên qua, từ đây đến
thể được coi là một loại rào cản nào đó. đó. Đây là
Thứ ba, cánh cửa gợi ý một điểm cụ thể mà thiết bị kiến trúc mà chúng ta sẽ thấy đã được
tại đó hàng rào bóng tối đó có thể hoặc nên bị được sử dụng nhiều lần.
xuyên thủng. Giống như ô cửa ở bãi biển (tr. 15), Trong tất cả những tác động này, chính cánh
nó cung cấp đường phân chia với một ngưỡng hoặc cửa là công cụ của sự thay đổi. Cánh cửa và lời
điểm giao nhau cụ thể. mời ngấm ngầm của nó để đi qua,
tạo ra sự phân chia mà nếu không thì sẽ không
Và thứ tư, trong khi gợi lên một rào cản ở đó. Một ô cửa khép lại nhưng vẫn tách biệt những
mà lẽ ra tôi không nhận ra, cánh cửa cũng ngầm mời gì nó đứng giữa. Bức tường là con của ô cửa.
tôi bước qua nó. Nhưng, bởi vì ô cửa đã khiến cho
sự phân chia giữa ánh sáng mặt trời và bóng tối
trở nên có vẻ nghiêm trọng, nên trong tâm trí tôi, Ô cửa làm cha mẹ của bức tường
điều này trở thành một thử thách hay một sự thách
thức hơn là một lời mời. Nếu tôi đã ở đó để trải Khi xây nhà, một khung gỗ hình chữ nhật được đặt
nghiệm cánh cửa này, việc bước qua ngưỡng cửa của ở vị trí quy định trên mép của tấm sàn để giữ
nó sẽ gây ra một cảm giác lo lắng tột độ , như thể khoảng trống cho ô cửa khi xây tường (phải). Ngay
có điều gì đó đã xảy ra với tôi khi tôi đi vào khi khung cửa ở đó, những bức tường hiện hữu, dù
bóng râm. Đó là sức mạnh của một ngưỡng. chỉ trong trí tưởng tượng.
Ô cửa của Sottsass là một tác phẩm kiến Tương tự, ở Sicily, khi ai đó chiếm hữu
trúc nhỏ. Đó là một công trình kiến trúc, một thửa đất không có rào chắn, nhiệm vụ đầu tiên
thay vì chỉ là tác phẩm điêu khắc, ở chỗ nó có khả năng của họ là dựng cổng và cổng. Điều này có thể tồn
chứa đựng tôi (hoặc bất kỳ ai khác) với tư cách là một tại một thời gian dài trước khi hàng rào được xây
người sử dụng tích cực, một cư dân, một người cư trú, dựng. Cánh cổng đại diện cho rào cản và xác nhận
nhất thời... chứ không chỉ đơn thuần là một người xem rằng mảnh đất thuộc sở hữu của ai đó.
hoặc nhân chứng đứng bên ngoài và tách biệt. Ô cửa của anh ấy
17
Người ẩn dật
Khi tôi nhìn thấy địa điểm trong bức ảnh
này, tôi đã vẽ nó như một sơ đồ vào sổ tay
của mình (bên dưới). Tôi chụp bức ảnh từ
chân cairn ở cuối sơ đồ.
Đây là nơi mà một người ẩn dật đã
chọn để sinh sống. Cốt lõi của nơi này là
chiếc xe lữ hành cũ của anh được đặt gần
phần thấp nhất của một vùng đất rộng lớn và
gần điểm mà đường ray đi qua một hơi nước
nhỏ. (Cạnh đó là đống đổ nát của một đoàn
lữ hành trước đó bị bão phá vỡ. Người đàn
ông đó đã chết vài tháng sau chuyến thăm của
tôi, trong một cơn bão khác.)
Ngay từ cái nhìn đầu tiên, có vẻ như
cánh cửa duy nhất được hiển thị là lối vào
đoàn lữ hành. Đây là lối vào tế bào
ở trung tâm của nơi này, nhưng có hai ô cửa
khác thú vị hơn trong bức ảnh.
Người đàn ông đã định cư ở vị trí
này rõ ràng đã chọn nó vì sự tách biệt và
che chở của vùng đất, con đường cho phép
tiếp cận, nguồn nước do dòng suối cung cấp
và tầm nhìn tuyệt vời ra biển và cảnh hoàng
hôn (ở bên trái). của bức ảnh). Đó là một
nơi biệt lập (trên
bờ biển của một trong những hòn đảo ở phía tây
bờ biển Scotland), phạm vi của nó được xác định
một phần bởi những ngọn đồi xung quanh và những
vách đá hướng xuống biển. Đoàn lữ hành của người đàn ông
18
Một Công Cụ Tách Biệt
ở trung tâm nói rõ rằng anh ấy xem xét
đây là mảnh đất của anh ấy. Nó đứng giống như một
ngôi nhà nông thôn ở trung tâm của công viên.
Tuy nhiên, để khẳng định sự hiện diện và chiếm giữ của mình
tion của đất, người đàn ông đã làm được nhiều hơn nữa. Anh ta
đã đậu hai chiếc xe tải cũ ngay nơi đường ray bắt
đầu đi xuống lòng đất. (Cái xa hơn được khoanh
tròn trong bức ảnh.)
Giống như cổng của công viên, những chiếc xe tải
này đánh dấu rõ ràng giới hạn và lối vào của những gì
người đàn ông coi đó là lãnh địa của mình. Các
Kiến trúc của nơi này được cấu thành bởi đoàn lữ
hành và hai chiếc xe tải xa xôi này trong địa hình
của cảnh quan.
Với những chiếc xe tải này người đàn ông đã tạo ra
rõ ràng là du khách không được chào đón
đi qua 'cửa ngõ' vào vùng đất của mình. Thiết lập ngưỡng
Chiếc xe tải xa hơn đứng ở một bên của Giống như chiếc xe tải ẩn dật, cánh cửa này chỉ ra rằng một
nên tránh xa khu vườn của nó (ở Turkry),

theo dõi nhưng chiếc xe tải ở phía trước rõ ràng Thiết lập các ngưỡng - sự gợi lên và xây dựng các
mặc dù nó sẽ rất tệ!)! đủ để trèo qua
đã thiết lập một cánh cổng và đóng sầm nó lại cùng ô cửa - là một trong những cách quan trọng để chúng
khoảng trống bên cạnh (ảnh - David Unwin).
lúc. Hai chiếc xe tải cùng nhau gợi lên một vòng ta tổ chức và quản lý không gian của thế giới. Rào
tròn lớn, một sự ràng buộc ngụ ý cản thiết lập quyền sở hữu và giữ con người, đồ
ary khắp nơi, bảo vệ sự ẩn dật của người đàn ông. vật và địa điểm tách biệt; những ô cửa khiến chúng
ta nhận biết được nơi ở bên kia và mời chúng ta đi
Ở đây, thậm chí còn nhiều hơn trong trường hợp qua hoặc bảo chúng ta tránh ra.
về cánh cửa sa mạc của Sottsass, chính cánh cổng
đó là nơi tạo ra ranh giới phân chia, mặc dù ở một Cánh cửa sa mạc của Sottsass, cánh cổng của
số nơi mơ hồ và không có thực chất nhưng nó lại địa chủ Sicilia và những chiếc xe tải của người ẩn
rất mạnh mẽ. dật không phải là những ví dụ cá biệt; chúng minh
Ở đây ngay cả cánh cổng cũng không có thực chất; họa các chủ đề có thể tìm thấy ở mọi nơi trên thế
chính chiếc xe tải đóng nó lại đã khiến nó tồn tại. giới và trong mọi thời kỳ của lịch sử loài người.
19
"(0
r
lJ Al'-E.
tôi
NOW E, TÔI
Njf;;RlrlG, f �U. l>tR�'t'
Mọi người xác định các cổng vào lãnh thổ của họ theo
các wqy khác nhau.
Cách người ẩn dật sử dụng xe tải của mình họ đặt một đôi giày làm cột khung thành (bên
là một công cụ quản lý không gian có từ thời tiền dưới). Nói một cách nhỏ nhặt, trong suốt thời
sử. Nó dường như là một phần cốt lõi của ngôn gian của trò chơi, họ đã thay đổi thế giới.
ngữ kiến trúc mà qua đó chúng ta áp đặt những Những gì họ làm thật bí ẩn và lôi cuốn
câu chuyện về quyền sở hữu và cư trú của mình ing, mặc dù họ coi nó không có gì đặc biệt.
lên vùng đất. Vào thời cổ đại, những tảng đá dựng Chúng tạo ra một đường đứt gãy trong kết cấu không gian.
đứng cũng được đặt tương tự bên cạnh các con Bằng cách xác định các đầu của nó bằng giày, họ
đường trên ranh giới để cảnh báo những người lạ tạo ra một ngưỡng mà ở đó, nếu bóng đi qua nó,
lang thang rằng họ đang đi vào vùng đất thuộc về bàn thắng sẽ được ghi.
Một trận bóng đá trên bãi biển; và khoảnh khắc
một tù trưởng hoặc bộ tộc cụ thể (ở trên). Có lẽ Các bàn thắng trong một trận bóng đá giống
biến đổi khi một bl!)! bị muộn/bạn bắt thủ
những tảng đá ranh giới đứng cũng dùng để chỉ ra như nam châm hút hai đội đối phương về hai môn phải bảo vệ mục tiêu được đánh dấu bằng một
cho những người lưu vong những giới hạn của lãnh hướng đối lập. Không khó để giải thích chúng là đôi giày tập luyện (sắp bị đe dọa).
thổ mà họ không được phép quay trở lại. Những cổng vào các thành phố của kẻ thù dưới quyền.
tảng đá đứng này xác định các cổng vào và giống
như những chiếc xe tải của người ẩn dật, chiếu
các đường ranh giới ngang qua cảnh quan.
Trong thời gian gần đây cả người Công giáo
và cộng đồng Tin lành ở miền Bắc
Ireland đã vẽ các khẩu hiệu và hình ảnh trên đầu
hồi của những ngôi nhà ở rìa lãnh thổ của họ (phía
trên bên phải). Những cánh cổng này đã tạo ra để
tiếp nhận hoặc loại trừ mọi người theo lòng trung
thành với tôn giáo.
Khi làm như vậy họ cũng dự kiến và thu hút sự chú
ý tới những đường lối phân chia bè phái
trải dài khắp thành phố.
Bóng đá trên bãi biển
Làm một ô cửa thật dễ dàng. Những cậu bé đang chơi
bóng đá trên bãi biển tạo thành một 'cửa ngõ' khi
20
J\n Dụng cụ tách
cuộc tấn công đồng thời của các lực lượng đối lập. bản thân ngưỡng được đánh dấu bằng một đường màu trắng
Như thể chúng là một cánh cửa duy nhất bị chia cắt trên mặt đất.
và tách ra để tạo ra một chiến trường - một vùng Khi các chàng trai thờ ơ nhặt giày vào cuối
xung đột - ở không gian ở giữa. Trong trò chơi, hai trận, ô cửa biến mất, đường đứt gãy trong không
cậu bé được hóa thân thành những người bảo vệ đặc gian được chữa lành và các thủ môn trở lại bình
biệt - thủ môn - đóng quân ở các khung thành để ngăn thường.
chặn quả bóng vượt qua ngưỡng cửa thiêng liêng. Trong bộ ba phim His Dark Materials của
Philip Pullman cần có một 'con dao tinh tế' để cắt
Là vật đánh dấu ngưỡng cửa, hai chiếc giày những khoảng trống giữa các thế giới song song.
trên cát cách tảng đá cổ xưa đánh dấu ranh giới Trong thế giới thực của chúng ta, chúng ta tạo ra
lãnh thổ một bước, nhưng chúng gần đến mức tối bí ẩn về một ngưỡng mỗi khi chúng ta đặt một đôi
thiểu cần thiết để xác định chính xác một ngưỡng. giày xuống làm cột khung thành.
(Hai dấu chấm là được.) TÔI
Bức tường Bờ Tây

r-;---<::.----7
Giống như hòn đá dựng đứng hoặc chiếc xe

TÔI
TÔI
TÔI TÔI
tải của người ẩn dật, đôi giày không chỉ ám chỉ lối Khi nghệ sĩ du kích Banksy muốn đặt câu hỏi về bức
vào khung thành, biến quả bóng thành điểm số, mà tường mà Israel đang trong quá trình xây dựng xung
-�l_ tôi
_ _ L -- �� -�
còn ám chỉ 'bức tường' nơi nó đứng - quanh Bờ Tây vào năm 2005, ông đã chấm lên đó hình
đường cầu môn khiến bóng chết. khung thành bóng đá (phải), kèm theo một chiếc kéo
Với đôi giày chúng ta suy ra những cột dọc cho biết rằng một cửa ngõ mới có thể được xây dựng Vào năm 2005, nghệ sĩ du kích!a Banksy đã vẽ đường viền
của một khung thành trên )Va/! Israel) Tòa nhà Vas
kéo dài lên trên không gian; nhưng độ cao của mục 'cắt Nếu bị cắt thì sẽ như thế này'. hai khung
quanh Bờ Tây. Giống như một sợi dây xích, a )Va/! chỉ
tiêu vẫn còn mơ hồ (và chắc chắn đôi khi sẽ có tranh nhau thành đối lập của sân bóng thông thường gặp
mạnh bằng liên kết )l)eakest của nó. Nếu Banksy:r mục
chấp). Trong một trận bóng đá đúng nghĩa, cả chiều ở giữa đường tiêu )Vas cNt, thì )l)ho!e của JJ)a/1 có thể là )Ve//
anh ấy đã loại bỏ.

rộng và chiều cao của khung thành đều được xác định
chính xác bởi cột dọc và xà ngang (để tránh tranh các đội'.
chấp) và
21
HÌNH HỌC CỦA CỬA

Trang trước:
Cánh cửa đối diện của một ngôi nhà thế kỷ
XVI có tên Y Garreg Fawr (Tảng đá lớn) từ phía
bắc xứ Wales, được dựng lại tại Bảo tàng

Lịch sử Quốc gia St Pagans gần Cardiff.
HƯỚNG DẪN HÌNH CHỮ NHẬT
Các ô cửa được xây dựng là một trong những ô cửa được yêu cầu nhiều nhất gạch gular thích hợp để xây dựng thành những bức
các yếu tố hình chữ nhật trên thế giới. Tại sao? tường hình chữ nhật thẳng và thẳng đứng với các
Tất cả chúng ta đều có thể nghĩ đến một số ô cửa góc vuông. Bất kỳ sai lệch nào so với điều này,
không phải hình chữ nhật: những khoảng trống trên đá chẳng hạn như việc đưa ra các đường cong, độ
của phòng chôn cất; những mái vòm trong nhà thờ; nghiêng so với phương thẳng đứng hoặc không
những cái hình tròn trong vườn Trung Quốc; những cái các góc vuông, có thể không phải là không thể
bị thiếu một góc bị ép vào một không gian gác xép chật hẹp nhưng
.... chắc chắn gây ra vấn đề vì chúng không
Tuy nhiên, nói chung, các ô cửa có xu hướng cộng hưởng với hình học vốn có của viên gạch.
hình chữ nhật: có cạnh thẳng đứng Qambs); ngưỡng
ngang; và một tầm nhìn- Các ô cửa chịu ảnh hưởng của hình học
đầu zontal hoặc cong. chế tạo.
Có một số lý do cho Người xây một ô cửa trên tường phải đối
xu hướng này. Chúng tác động đến vấn đề từ hai mặt với hai thách thức. Đầu tiên, nếu ô cửa
hướng khác nhau: hình học của quá trình chế là có thể đóng được thì việc xây dựng và
tạo; và hình học của con người cơ chế của một cánh cửa phải được đưa vào
hình thức và chuyển động. Cả hai điều này đều không mất tài khoản. Thứ hai, nếu bức tường tiếp tục cao
sự ưu tiên. Họ cùng nhau tạo ra những ảnh hưởng hơn chiều cao của ô cửa thì nó phải là Doorw01 và cửa của chúng có xu hướng là một phần hình chữ
nhật!J do hình dạng của việc chế tạo.

kéo cánh cửa trở thành hình chữ nhật. được hỗ trợ theo một cách nào đó.
Và họ cùng nhau minh họa rằng ô cửa là một ví dụ
mà con người có mối quan hệ đặc biệt chặt chẽ Cánh cửa
với kiến trúc mà nó tạo ra để đóng khung con
người. Ở trại đêm Masai (tr. 13), vấn đề xây tường
phía trên cửa ra vào không được áp dụng. Và
Hình học của việc chế tạo cánh cửa đóng lại lối vào xuyên tường không
khác gì một cụm cành cây có gai giống nhau.
Có một cuộc thảo luận về 'hình học của quá trình
chế tạo' và ảnh hưởng của nó đến hình thức của Vấn đề hài hòa hình dạng của khe hở với hình
các yếu tố kiến trúc trong Ana!Jsing Architec- dạng của cửa hầu như không phát sinh; cũng như
ture. Tóm lại, biểu thức đề cập đến cách thức mà việc cung cấp một cơ chế để có thể mở hoặc đóng
hình học vốn có của vật liệu ảnh hưởng đến hình nó; nó không gì khác hơn là kéo cụm vào trong
học của các hình thức được tạo ra từ chúng. Một khoảng trống hoặc đẩy nó ra ngoài.
ví dụ là cách trực tràng-
25
Trong thế giới tự nhiên, những ví dụ về
'cánh cửa' hiếm hơn 'những cánh cửa'. Thật hợp
lý khi cho rằng vào một thời điểm nào đó trong
quá khứ xa xôi có người đã phát minh ra cánh
cửa. Nguyên tắc của nó là: nó phải phù hợp với
ô cửa của nó; rằng nó sẽ cho phép đi qua và
tránh xa những gì nó phải làm; rằng nó có thể
mở và đóng được; và nó đủ nhẹ để di chuyển.
Hai yếu tố khác cũng có tác dụng: mong muốn nó
có thể sửa được tại chỗ, để ai hoặc ai có ý
định mở nó ra thì không thể mở được; và hình
học của chính việc tạo ra cánh cửa.
Những nguyên tắc và yếu tố này được
minh họa bằng cánh cổng đơn giản trong bức ảnh
bên cạnh. Lấy chúng theo thứ tự ngược lại:
- cổng được làm bằng các thanh gỗ thẳng sẽ không hoạt động nếu không có.
hợp lý; bảy cây cột thẳng đứng được cố định Cổng này đóng sát vào mặt bên của ngôi Một cánh cổng đơn giản minh họa các nguyên tắc cơ bản về hình
vào hai gờ ngang bằng một thanh giằng chéo để nhà nhưng bức tường treo cổng đáp ứng hình học của việc tạo ra một cánh cửa.
ngăn nó bị mất hình dạng; chữ nhật của cổng với cạnh thẳng đứng. Mặt bằng
-nó có thể cố định được tại chỗ bằng bản lề và và ngưỡng cửa nằm ngang để cổng có thể mở được.
bởi một cái bẫy (ẩn khỏi tầm
nhìn); - việc xây dựng có nghĩa là cổng
nhẹ và dễ di chuyển; -bản Hầu hết các cửa đều tuân theo những
lề của nó có nghĩa là nó có thể mở được nguyên tắc này và tính đến các yếu tố này.
và đóng cửa; Trong suốt lịch sử, cho đến khi có những tấm
- và nó phù hợp với mục đích ở chỗ nó vật liệu lớn, cửa đã được xây dựng bằng sự kết
giữ cừu ra khỏi vườn trong khi cho phép người hợp giữa chiều dọc và chiều ngang.
làm vườn đi qua. những miếng gỗ. Nhiều người vẫn vậy. Và bản lề
Bốn trong số năm nguyên tắc và yếu tố vẫn là phương tiện đơn giản nhất, hiệu quả
này dẫn đến cổng có hình chữ nhật. nhất và đáng tin cậy nhất để giữ cửa ở đúng vị
Làm như vậy sẽ dễ dàng hơn và bản lề trí trong khi cho phép đóng mở cửa.
26
Hướng tới hình chữ nhật
Lintols và vòm
Thử thách thứ hai là chống đỡ bức tường
phía trên ô cửa. Có những biến thể tinh
tế đối với phản ứng của cấu trúc đối với
thách thức này nhưng chúng được chia
thành hai phương án: dầm (lintol) và chốt.
Một số ô cửa cổ nhất ở Eatth có
tấm vải lót. Đó là cách đơn giản nhất
cách để vượt qua một khoảng cách.
Bức ảnh phía trên trên trang này
minh họa một cây vải lanh tại ngôi đền
Hagar Qim trên đảo Malta. Bởi vì đá đã
được chạm khắc thành hình nên đây là
một ví dụ khá phức tạp. Trước đó có
nhiều trường hợp những tảng đá thô được
giữ thăng bằng trên các cột thẳng đứng.
Tuy nhiên, ví dụ kiểu Malta này được
cho là cổ xưa hơn các tháp pyratnid -
khoảng năm nghìn năm tuổi và có thể lớn
hơn hai nghìn rưỡi năm so với các ngôi
đền cổ điển của Hy Lạp.
Cùng với nền đất hoặc lớp lót cũ,
lớp vải ngang hoàn thiện hình chữ nhật
của ô cửa. Hãy nhớ rằng hình dạng của
việc chế tạo nó là cách mở tương đối
đơn giản để đóng bằng cửa.

Điều này đúng cho dù bức tường được làm bằng
đá, gỗ, thép, bê tông, kiện rơm, kính
hoặc bất cứ thứ gì có thể xây tường.
(ví dụ bên phải là ngôi nhà cạnh cổng ở
trang trước.)
27
Bản thử Geome của Doorways
Cách khác để mở rộng khoảng mở của ô cửa là
dùng mái vòm. Phát minh của nó liên quan đến trí
tưởng tượng nhiều hơn so với lintol. Điều này phụ
thuộc vào việc nhận ra rằng nếu bạn nêm những viên
đá nhỏ vào đầu ô cửa, chúng sẽ không rơi vào khe hở
và sẽ đỡ trọng lượng phía trên.
Xây dựng một vòm có một số vấn đề. Đầu
tiên, cần có sự hỗ trợ tạm thời (tập trung) để giữ
cho những viên đá nhỏ (voussoirs) không bị rơi cho
đến khi viên đá cuối cùng (viên đá then chốt) nằm
đúng vị trí. Thứ hai, vì các voussoir muốn rơi xuống
đất nên chúng sẽ đẩy vào các bức tường ở hai bên
khe hở, do đó có
cần phải có khối lượng đáng kể trong tường để
chống lại xu hướng lan rộng này của vòm.
Và thứ ba, hình dáng tự nhiên của vòm bị cong nên
mất đi hình chữ nhật của ô cửa; điều này mâu thuẫn
với hình học của việc tạo ra một cánh cửa.
Làm một cánh cửa có đầu cong sẽ khó hơn một
chút so với cửa hình chữ nhật.
Bức ảnh phía trên cho thấy một ô cửa hình vòm thô
được xây bằng những mảnh đá phiến lớn và nhỏ. (Nó
đến từ cùng một ngôi nhà được minh họa trên trang
tiêu đề của chương này.) Hãy chú ý cách những viên
đá lớn không đều đã được tạo hình dọc theo một bên
để tạo ra lỗ mở với các thanh dọc.
Những viên đá nhỏ hơn tạo thành vòm. của lỗ mở đã được làm hình vuông (hỗ trợ bức tường
Bức ảnh phía dưới cho thấy nội thất của cùng phía trên bằng một tấm vải lanh) để phù hợp với một Vòm không phải là hình dạng đơn giản nhất cho một
cánh cửa.
một ô cửa. Đầu đây cánh cửa hình chữ nhật (dễ làm hơn).
28
Sách thông qua văn học lưu trữ
kiến trúc đã thảo luận về tính chất tương đối
tính chất của lintol và vòm. Ngày nay có nhiều biến
thể về cửa và cơ chế bản lề và cố định của chúng.
Có các loại cửa làm vòm, cửa trượt, cửa cuốn, cửa
xoay, cửa tự động
cửa ra vào .... Có rất nhiều kiến thức kỹ thuật
về cơ chế bản lề và khóa. Sẽ là một sự chuyển
hướng để thảo luận về bất kỳ điều nào trong số này
các vấn đề xa hơn. Ở đây mục đích là để nhìn
ở hình dạng của các ô cửa vì nó liên quan đến việc
tổ chức không gian, hơn là kết cấu và kết cấu, cũng
như cách nó ảnh hưởng đến trải nghiệm của chúng
ta về những nơi chúng ta tạo ra.
Hình dáng và chuyển động của con người
Các ô cửa không có xu hướng hình chữ nhật chỉ vì
cách thức chúng và cửa của chúng được tạo ra và
hoạt động. Các ô cửa có xu hướng hình chữ nhật
ngay cả khi hình dạng của chúng không bị ảnh hưởng
bởi hình dạng hình học của việc chế tạo.
Những bức ảnh bên phải cho thấy ba ô cửa: một ô cửa
cắt xuyên qua đá sống (ở Cappadocia); một cái khác
xuyên qua một phiến đá (giống như ngôi đền tiếng
Malta của Hagar Qim); và một phần ba là vòm xuyên
qua hàng rào phía trước của chúng tôi (B trong sơ nên có hình chữ nhật. Một số ảnh hưởng khác đang
đồ ở trang 170). Không ai có cửa hoặc cổng. Và Hình dạng của việc chế tạo không phải là lý do duy nhất
phát huy tác dụng.
khiến cửa có xu hướng hình chữ nhật.
không có điều gì mà vật liệu của bức tường nhất Mục đích chính của một cánh cửa là để cho
thiết phải gợi ý, thông qua hình học của việc chế chúng ta đi qua. Hình dạng của nó liên quan đến
tạo, rằng lỗ mở chúng ta và cách chúng ta giải thích thế giới. bên trong
29
Trong trường hợp khung thành được đánh dấu bởi
đôi giày tập, chúng tôi giả định rằng chúng
chiếu thẳng đứng lên không trung. Chiều dọc có
vẻ đúng; có vô số hình chiếu có thể có ở các góc
nhưng chỉ có một hình chiếu thẳng đứng. Chúng
tôi giả định rằng một chiếc giày ngụ ý chiều dọc này.
Ngoài ra, trong trường hợp cổng Romulus,
khi chúng tôi thay thế các luống bằng các dãy
đá, chúng tôi sẽ có xu hướng làm cho chúng
thẳng đứng để chúng ổn định (trọng lượng của
chúng sẽ tác động trực tiếp xuống thông qua
đường trọng lực luôn thẳng đứng). (Đây là một
khía cạnh khác của hình học chế tạo.)
Khi chúng ta gặp một ô cửa không có mặt
phẳng nằm ngang hoặc các mặt thẳng đứng hoặc gần
như thẳng đứng, chúng ta có cảm giác như
khó chịu. Có vẻ như mâu thuẫn với chúng tôi
cảm giác về chiều ngang và chiều dọc.
Cửa hang trong ảnh đủ rộng và đủ cao để làm mà còn làm cho chúng phù hợp với
hình thức và chuyển động của chính chúng ta. 'Những cánh cửa' với các mặt dốc xung đột với giả định về
có thể dễ dàng đi qua. Nhưng khi bước qua,
chiều thẳng đứng của chúng ta và khiến chúng ta cảm
chúng ta có thể có xu hướng nghiêng về bên phải Hình ảnh đối diện là nội thất của West
thấy không thoải mái.
một chút. Kennet Long Barrow ở Wiltshire (Anh). Người ta
Chúng ta sẽ lo lắng về việc đập đầu vào tảng đá cho rằng nó đã được xây dựng sớm hơn ngôi đền
ở bên trái hoặc vấp vào tảng đá ở phía dưới bên Maltese trên trang 1 vài trăm năm. 27, khoảng
phải. Ở chỗ 'cánh cửa' này xung đột với hình học năm 3700 trước Công nguyên. Bất chấp sự bất
bẩm sinh của chúng ta, nên việc đi qua nó có cảm thường của những viên đá làm nên ô cửa này,
giác không mấy thoải mái. hình chữ nhật và chiều thẳng đứng mới hình thành
của nó vẫn rõ ràng.
Ngay từ đầu, các ô cửa đã có xu hướng Con người áp dụng hình học vào thế giới.
làm cho chúng có hình chữ nhật và các cạnh thẳng Kiến trúc là phương tiện chính của hình học con
đứng không chỉ do ảnh hưởng của hình học của người. Và những ô cửa chính là biểu hiện cụ thể
của điều đó.
30
Áp đặt hình học của chúng tôi trên thế giới
West Kennet rõ ràng được xây dựng như một hang động
nhân tạo. Nhưng kiến trúc sư của nó đã thay thế
hình học được xác định về mặt địa chất của các hang
động bằng hình học phù hợp với hình dạng của chúng ta.
Sự phổ biến của ô cửa hình chữ nhật
gle là một lời nhắc nhở tinh tế và thường xuyên về
các chiều trực giao của con người chúng ta. (Trong
Ana!Jsing Architecture tôi gọi chúng là 'sáu hướng
cộng với trung tâm'.) Các mặt của cánh cửa
cách cộng hưởng với các bên của chúng tôi; !vào! ở trên
đầu chúng tôi và ngưỡng cửa dưới chân chúng tôi.
Phần mở đầu của nó là khung cho hình thức và bước đi
của chúng ta về phía trước. Khi chúng tôi di chuyển
qua nó (đúng lúc), ô cửa đầu tiên ở phía trước chúng
tôi rồi đến phía sau. Ô cửa ám chỉ một cây thánh giá
ba chiều - có sáu chứ không phải bốn Hình học bị biến dạng
cánh tay - và là sự thể hiện trực tiếp của ba chiều Hình dạng của một ô cửa được xây dựng bắt nguồn và cộng
hưởng với hình dạng của chúng ta. .. hay không.

không gian và một chiều thời gian bởi Bức ảnh (phải) chụp một trong những lối vào Trạm cứu
mà chúng ta đặt mình vào thế giới. hỏa tại Nhà máy Vitra ở Thụy Sĩ. Nó được thiết kế
Ô cửa chính thống thể hiện sự hiện diện của bởi Zaha Hadid và được xây dựng vào năm 1994. Xuyên
chúng ta ngay cả khi chúng ta không sử dụng nó. Ô cửa suốt tòa nhà, hình học trực giao bị biến dạng, như
vào sa mạc của Sottsass (tr. 16) được xây bằng que một thách thức đối với lối suy nghĩ chính thống
chứ không phải đá nhưng do hình chữ nhật và độ thẳng
đứng (cũng như kích thước của nó) nên nó cho chúng về hình thức và không gian. Thách thức cũng nằm ở
ta biết nó dành cho ai; nó đặc biệt là một cánh cửa hình học của việc chế tạo và mối quan hệ giữa con
để con người bước vào người và không gian mà họ chiếm giữ. Tuy nhiên, ô
'đi vào bóng tối'. cửa này minh họa một sự thỏa hiệp nhỏ với hình dạng
Mặc dù vậy, một số kiến trúc sư chọn chế tạo: phần đầu và ngưỡng phải song song để cửa có
bóp méo hình học của các ô cửa như một viên phấn thể trượt.
lenge đến chính thống (phải).
31
KHUNG THAM KHẢO
lf---$-(
.
D ! � ..
-·-< TÔI
' Đ --·-(
} �-- •
-l
) r
tJ
'
/l
N
,,
J
II
0 .
Tất cả các ví dụ trong chương này được lấy Cửa ra vào có chất liệu kim loại công nghiệp
J
TÔI
từ tòa nhà trong bức ảnh trên. Nó được gọi cánh cửa được chốt ở bên ngoài. Những mái nhà của
.
là La Congiunta và nằm ở vùng nông thôn Thụy các ngăn có độ cao khác nhau.
)
Sĩ gần thị trấn nhỏ Giornico.
TÔI
Không ai trong số họ có cửa sổ. Tất cả đều được chiếu

J
Nó được thiết kế bởi Peter Marl<li và được xây sáng bằng giáo hoặc giếng trời. Kế hoạch là bên cạnh.
Tỷ lệ của tòa nhà rõ ràng được quyết định

]
dựng vào năm 1992. Đây là phòng trưng bày để triển
lãm tác phẩm của nhà điêu khắc Hans Josephsohn. bởi tỷ lệ hài hòa trong âm nhạc.
J
Tòa nhà được làm bằng bê tông và có (Để vào phòng trưng bày, bạn phải lấy chìa khóa
) .
một tầng cao khoảng 600mm (2') so với mặt từ một quán bar trong thị trấn.) TÔI
'
đất xung quanh, vì vậy bạn phải bước lên Bởi vì tòa nhà rất đơn giản (nhưng
tôi
đó. Nó chỉ có một cánh cửa từ bên ngoài tinh tế) nên nó thể hiện rất rõ một số sức
TÔI
bên và được chia thành bảy ngăn. mạnh của các ô cửa. Trong chương này, chúng
Tất cả các cửa ra vào giữa các ngăn dường ta sẽ xem các ô cửa như những khung tranh,
TÔI
như có cùng kích thước, hình chữ nhật với như những điểm nhìn và như những điểm tham '
Tôi
ngưỡng nâng cao và cân xứng cho lối đi của chiếu hoặc mốc chuẩn. Tôi sẽ để bạn tìm xem TÔI
con người. Không ai có cửa. mỗi bức ảnh được chụp ở đâu trong kế hoạch.
32
Một khung tham chiếu
Ô cửa làm khung tranh
Một khi bạn đã tạo ra một ô cửa, bạn nhận ra
rằng nó làm được nhiều việc khác nhau mà có thể
bạn đã không lường trước được. Một trong số
đó là nó đóng khung những gì bạn nhìn thấy qua
nó. Hình chữ nhật mà nó tạo ra sẽ ngăn cách nơi
ở phía bên kia ô cửa với nơi bạn đang ở; nó cũng
biến nó thành một bức tranh, như thể được vẽ
hoặc chiếu lên một màn hình trải dài qua khe hở.
Người ta có thể tưởng tượng việc chơi trò chơi
này với ô cửa của Sottsass trên sa mạc, tạo ra
nhiều khung cảnh đẹp như tranh vẽ của vùng đất xa xôi.
núi.
Những ẩn dụ rất thuyết phục: ô
cửa có lẽ là nguyên mẫu của khung tranh;
từ máy ảnh trong tiếng Ý có nghĩa là
phòng, và màn trập của máy ảnh là một ô
cửa cho phép hình ảnh đi vào phim hoặc
màn hình nhạy cảm với ảnh; Đồng tử của
mắt là một ô cửa cho phép hình ảnh của
thế giới bên ngoài đi vào, chiếu nó lên

võng mạc và vào não bên trong tế bào hộp sọ.
Ô cửa là điểm tựa giữa không gian
bạn chiếm giữ và “thế giới bên kia” mà bạn
có thể nhìn xuyên qua nó. Hình chữ nhật
của nó tạo ra một mốc hình học để đo lường
những gì người ta nhìn thấy. Ô cửa áp đặt
các đường thẳng và góc vuông, đối lập với
phối cảnh hoặc sự bất thường tự nhiên của thế giới bị bóp méo bởi phối cảnh -
bức tranh mà nó đóng khung. Nó làm trung và trí tuệ - hình chữ nhật hoàn hảo
gian giữa nơi này và nơi kia, và giữa tự nhiên của
- ô cửa.
33
Một ô cửa cũng đóng khung những gì đứng
trên ngưỡng của nó. Có vẻ như khi chúng tôi chụp
ảnh, đặc biệt là tại các đám cưới, chúng tôi đặt
mọi người ở ngưỡng cửa hoặc đóng khung bằng hình
chữ nhật của ô cửa ở hậu cảnh. Ngoài những ý
nghĩa biểu tượng (sẽ được thảo luận sau trong
cuốn sách này), thủ thuật này của nhiếp ảnh gia
còn có tác dụng đặt các đối tượng của bức ảnh vào
đúng vị trí của chúng. Ô cửa cung cấp một điểm cụ
thể trên hoặc liên quan đến nơi họ có thể đứng.
(Nó cũng có tác dụng tạo ra sự cộng hưởng thị
giác giữa hình chữ nhật của ô cửa trong hình và
hình chữ nhật của chính bức tranh.)
Tính đều đặn về mặt hình học của một cánh
cửa áp đặt một khung kiểm soát lên những gì nó
chứa đựng. Một kiến trúc sư có thể sử dụng khung của
một cánh cửa để tạo nên một bức tranh cụ thể về
thế giới ở phía bên kia.
Cửa vào như một điểm nhìn
Ô cửa là một điểm cố định; ngưỡng của nó là cụ
thể, một nơi mà bạn biết mình đang ở đâu - bạn
đang đứng ở ngưỡng cửa. Đó là nơi đầu tiên bạn
bước vào một căn phòng. Đó là thời điểm bạn có
được cái nhìn toàn cảnh đầu tiên về nơi bạn đang
bước vào. Một kiến trúc sư có thể sắp xếp mọi thứ
một cách phù hợp; để cái nhìn đầu tiên của một
người về nơi họ bước vào có ảnh hưởng lớn nhất.
34
Một khung tham chiếu
Ô cửa là điểm tham chiếu
Bởi vì ô cửa là một điểm cụ thể và là điểm mà
qua đó chúng ta đi vào một địa điểm, nên
chúng ta có xu hướng sử dụng nó như một mốc
chuẩn, một điểm tham chiếu để qua đó chúng ta
biết mình đang ở đâu và làm cách nào để thoát
ra. Ở La Congiunta không có khả năng bị lạc.
Luôn luôn dễ dàng di chuyển đến một điểm mà
bạn có thể nhìn thấy ô cửa mà bạn đã đi vào
từ bên ngoài. Ô cửa ấy sáng ngời ánh sáng là
một mốc thời gian bất biến.
Có thể nhìn ra ô cửa vào vì các
ô cửa của các ngăn chính của phòng
trưng bày được căn chỉnh dọc theo chiều
dài của tòa nhà với lối vào/ra: chúng
có chung một trục.
35
CỬA AX LÀ (làm liên kết)
Đó là một phần của hình học bẩm sinh của một cánh
cửa mà nó tạo ra một trục. Trục được tạo ra bởi ô cửa
là một trong những cách mạnh mẽ nhất và là một trong
những cách thường gặp nhất trong đó các ô cửa được sử
dụng trong kiến trúc.
Việc xác định ai đã phát hiện ra tác dụng cũng không
thể xác định được ai đã phát minh ra ô cửa hoặc cánh
cửa. Khám phá này chắc chắn là của con người; nó phụ
thuộc vào sự kết hợp tinh vi giữa mắt và trí để nhận
ra rằng một ô cửa tạo ra
một trục.
Skara Brae
Bất cứ khi nào và bất cứ nơi nào trục cửa
được phát hiện nó đã được thành lập vào
ngôn ngữ chung của kiến trúc cách đây 5.000 năm. Vào
thời điểm đó, nó được tìm thấy ngay cả trong các ví Những ngôi nhà ở Skara Brae trên Orkney được
dụ có khoảng cách địa lý xa với các khu vực thường xây dựng vào khoảng năm 2500 trước Công nguyên. Năm
Một số ngôi nhà thời kỳ đồ đá này thể
được coi là đơn vị nhà ở còn sót lại được thể hiện trong sơ đồ trên. hiện ý tưởng kiến trúc về trục cửa.
cội nguồn của nền văn minh nhân loại. Sự đa dạng trong cách bố trí của chúng cho thấy rằng
36
Trục cửa
Ý tưởng về trục ô cửa có thể là một thương vụ mua là bộ phận tạo ra trục, giống như chúng ta có thể
lại khá gần đây đối với những người xây dựng này. nghĩ bàn thờ là bộ phận tạo ra trục của nhà thờ Bên trái: sơ đồ lý tưởng của một ngôi nhà S kara Brae
hướng trục.
Hai trong số các ngôi nhà (3 và 5 trên quy hoạch) hay đền thờ; nhưng có nhiều khả năng là, với lò
không có mặt bằng trục; các yếu tố của chúng được sưởi chiếm vị trí thông thường ở giữa phòng, bàn
llight: một 'ngôi đền trang điểm' với lò sưởi
xử lý bất thường theo cách sử dụng. Một (4) có một thờ được cố tình đặt đối diện với cửa ra vào; tức
ở giữa sàn, phía trước nó.
kế hoạch hướng tới trục. Và hai (1 và 2) có kế là trục sinh ra là ô cửa. Nó đặt người bước vào
hoạch rõ ràng là phòng ở một vị trí cụ thể và bàn thờ được đặt có
trục. Lối vào tất cả các ngôi nhà bằng một lối đi mục đích liên quan đến trục con người đó như một
có mái che. Cửa của ngôi nhà 1 và 2 gần như nằm lời nhắc nhở,
trên trục với lò sưởi trung tâm và dựa vào bức
tường đối diện với cửa ra vào là một 'tủ quần áo'
bằng đá có thể từng là điện thờ hoặc nơi cất giữ cho bất cứ ai bước vào nhà, về sự giàu có và địa
những đồ vật có giá trị. vị của cư dân.
Hai quan sát khác có thể được thực hiện.
Một phiên bản lý tưởng hóa của kế hoạch Đầu tiên, trục không phải là trục tiếp cận bàn
được trình bày ở trên. Việc sắp xếp các kế hoạch thờ; lò sưởi ở trên đường nên bạn phải đi bộ xung
của hai ngôi nhà này khiến chúng có vẻ giống hơn quanh nó. Mối liên kết giữa ô cửa và bàn thờ tủ
quan trọng hơn những ngôi nhà khác trong nhóm. quần áo
Bằng sự liên kết của chúng, bàn trang điểm, lò được hình thành như một trục thị giác và trừu tượng
sưởi và ô cửa mang đến cho không gian bên trong chứ không phải là một trong những sự liên tục của con đường.
của những ngôi nhà này một ý tưởng kiến trúc có tổ Và thứ hai, sự chật hẹp của lối đi bên ngoài ngôi
chức mà những ngôi nhà khác không có. Kế hoạch của nhà cho thấy rõ rằng
những ngôi nhà khác thì bất thường hơn; ít được trục cửa được hình thành như một trục hướng nội
hình thành theo một kỷ luật hình học. bộ. Nó không phóng chiếu từ căn phòng ra bất cứ
Có thể người ta cho rằng bàn thờ (như trong thứ gì bên ngoài mà được chứa đựng bên trong.
ảnh phía trên bên phải)
37
Trục cửa
Trục mà một ô cửa tạo ra phụ thuộc vào hình dạng mà
hình dáng con người mang lại cho nó. Như thể chúng
ta tạo ra những cánh cửa theo hình ảnh của chính mình.
Giống như sự đối xứng trục của cơ thể con
người, được củng cố bởi hướng nhìn và hướng
chuyển động hướng về phía trước, đưa một trục
vào thế giới, hình ảnh của cơ thể - ô cửa cũng
vậy. Khi một vật đứng ở ô cửa, trục của nó
trùng với trục của ô cửa. Ở vị trí này người
không những đứng ở ngưỡng cửa giữa nơi này với
nơi khác mà còn thẳng hàng với trục
khung riêng của nó.
Trục của ô cửa vẫn tồn tại dù không có
sự hiện diện của con người. Trục của người di
động nhưng trục cửa thì cố định. Nó thiết lập
một đường cố định trải dài trong không gian
theo cả hai hướng. Ô cửa làm cho trục của con
người trở nên cố định. Mặc dù trục cửa vẫn tồn
tại mà không có con người, sức mạnh của nó bắt

tôi
nguồn từ sự hiện diện của con người.
Trục trở thành một mốc chuẩn để
người đó có thể liên hệ mình tại bất kỳ điểm
nào bên trong hoặc bên ngoài ô cửa.
Trục ô cửa thiết lập mối liên kết giữa
các không gian mà nó trải dài vào.
Nó có thể được sử dụng để thiết lập mối liên
kết giữa những sự vật hoặc địa điểm cụ thể.

Một cánh cửa là hình ảnh của con người mà nó được
Khi một đồ vật (chẳng hạn như bàn thờ Skara tạo ra. Nó thiết lập sáu hướng
Brae) được đặt trên trục cửa, kiến trúc cộng với trung tâm ở dạng riêng của nó.
38
Trục cửa
mối quan hệ thấm nhuần nó với tầm quan trọng. 1
Khi một người đang ở trong ngưỡng cửa hoặc
vừa đi qua ngưỡng cửa đó, nhờ dụng cụ của
ngưỡng cửa, họ sẽ được đặt trong một mối
quan hệ đặc biệt với đối tượng. Xem
bên cạnh: 1. Nếu ô cửa đủ rộng cho
một người nhìn thấy vật thể quan trọng thông
qua nó thì mối quan hệ đặc biệt có thể mở
rộng qua cánh cửa dẫn ra thế giới bên ngoài.
Ô cửa giống như một 'tầm nhìn' ( ống ngắm
súng) giữ trục cố định.
2. Ô cửa có thể giống như một 'khẩu súng' ở chỗ
trục của nó có thể hoạt động để chiếu sự hiện diện của
một người quan trọng hoặc một vật thiêng liêng ra ngoài
vào thế giới. Đây là thiết bị thường xuyên
được sử dụng trong nhà thờ và đền thờ. Trục
cửa của một ngôi đền Hy Lạp cổ đại phản chiếu
sự hiện diện của vị thần bên trong tới chân
trời xa xôi và đặc biệt là tới mặt trời mọc.
3. Ô cửa có thể ám chỉ rằng
người ta có thể tiếp cận hoặc khao khát tiếp cận
đối tượng quan trọng. Đây là thiết bị thường được
sử dụng trong các phòng trưng bày nghệ thuật, nơi
những bức tranh quan trọng được đặt trên trục có
cửa ra vào, thu hút người xem hướng về phía bức
tranh cụ thể đó.
Trục ô cửa là một trong những thiết bị
mạnh mẽ nhất trong kiến trúc. Nó đã được sử dụng
xuyên suốt lịch sử ở mọi nền văn hóa. Nó được sử
dụng thường xuyên đến mức người ta có thể cảm thấy

Trục cửa có thể thiết lập mối liên kết giữa một
nó đã trở thành một câu nói sáo rỗng. Mặc dù vậy
căn phòng và một vật thể quan trọng (có thể là
nó có nhiều sự tinh tế và biến thể.
một ngọn núi thiêng) ở phía xa.
39
Dưới đây là một số ví dụ từ hàng ngàn
ví dụ có sẵn. Mỗi ví dụ được chọn này minh họa
một sự tinh tế hơn nữa gắn liền với việc sử
dụng trục ô cửa.
Ngôi đền tiếng Malta - tiến tới mục tiêu
Ngôi đền ở Tarxien (phải), giống như ngôi đền
Hagar Qim ở trang 27 và 29, có niên đại từ
khoảng 3000 năm trước Công nguyên. Trong những thứ này và những thứ tiếng Malta khác
những ngôi chùa, những ô cửa dường như có ý
nghĩa đặc biệt. Cứ như thể chúng được xây dựng
theo trình tự nghi lễ ngăn cách với thế giới
bên ngoài bởi những bức tường cự thạch được
bao quanh bằng đất. Hiểu biết khảo cổ học về
những ngôi đền này còn hạn chế.
Các ô cửa tuần tự của một ngôi đền ở
Malta được bố trí dọc theo trục chung của
chúng. Ô cửa này dẫn đến ô cửa tiếp theo, và
trục ô cửa của một ô cửa được gia cố bởi trục
ô cửa của những ô cửa khác. Một người bị lôi
kéo từ phần này sang phần khác của ngôi đền
một cách không thể cưỡng lại được.
Một điều phức tạp trong Tarxien là hai bố cục của các ô cửa tạo ra cảm giác mạnh mẽ
chuỗi cửa va vào nhau theo một cách dường như về sự tiến bộ hướng tới mục tiêu. Tầm quan trọng của ngưỡng cửa đối với những người xây dựng
Giống như trong những ngôi nhà Skara ngôi đền ở Malta được thể hiện rõ ràng ở những ngưỡng cửa
chưa được giải quyết. Tuy nhiên, nó có dãy cửa
cao mà đôi khi họ đặt cho các ô cửa và thỉnh thoảng họ lựa
trục dài nhất trong bất kỳ ngôi đền nào ở Brae, các ô cửa tuần tự của các ngôi đền ở
chọn đá hình chóp (có thể có những dấu hiệu kỳ lạ) làm
Malta. Trình tự bắt đầu ở Malta tạo ra một trục hướng vào bên trong. Có đá ngưỡng cửa.
va chạm khó chịu của các trục gần rất ít bằng chứng cho thấy những người xây
trung tâm của kế hoạch và trải dài qua ba ô dựng ngôi đền ở Malta cho rằng trục cửa của
cửa dẫn đến ô cửa thứ tư, đó là bàn thờ họ có thể kéo dài ra ngoài cảnh quan. Lực hút
tại tiêu điểm và đỉnh của trục. Cái này từ mà chúng tạo ra
40
Trục cửa
hướng vào trong, hướng về bàn thờ trung tâm. Vượt qua-
Việc đi qua mỗi ô cửa có thể gắn liền với
các giai đoạn khác nhau trong nghi lễ nhập
môn, hoặc mức độ tách biệt tâm linh khác
nhau với thế giới bên ngoài.
Nơi bãi biển - trục thoát ra
Trên P. Vào ngày 15 tháng 1, chúng tôi nhìn thấy hình
ảnh một người đàn ông đang ngồi trong nhà của gia đình
mình trên bãi biển. Nó được neo vào một tảng đá, được
đánh dấu bằng một vòng dây trên cát và có một cánh cửa.
đường. Tài sản của gia đình anh được bảo vệ

-- - -- ,...
bên trong nó. Bức ảnh bên phải cho thấy một
địa điểm khác trên bãi biển. Nó cũng được
neo vào một tảng đá, được đánh dấu bằng một
đường thẳng và có một ô cửa. Nhưng nơi này
khác ở chỗ nó được bố trí theo đúng khuôn
khổ của một trục ô cửa.
Sơ đồ của nơi này rất giống với sơ
đồ của một ngôi nhà Skara Brae trục ngoại
trừ việc tảng đá đã thay thế vị trí của bàn
thờ và chiếc khăn tắm của Nơi bãi biển này là một ví dụ đương
lò sưởi. Ở đây, trái ngược với Skara Brae đại về một ý tưởng nguyên thủy. Trong một Một cánh cửa, ngay cả khi nằm trên cát, theo trục của
và những ngôi đền ở Malta, trục ô cửa không thời gian rất dài, con người đã bị mê hoặc nó, có thể tạo ra mối liên kết giữa một vật thể
hoặc một người và đường chân trời xa xôi.

nằm trong căn phòng mà chiếu ra thế giới, bởi cảm giác liên kết kỳ diệu có thể tạo ra
hướng ra biển và đường chân trời xa xôi. ăn ở một ô cửa. Các ụ mộ và mái vòm cổ xưa
Tảng đá, từ một tảng đá khó phân biệt trên có lối vào thẳng hàng với mặt trời mọc và
bãi biển, đã bị biến đổi; ô cửa đã tạo nên mặt trời lặn. Những ngôi đền Hy Lạp có cửa
mối quan hệ đặc biệt giữa nó và biển. ra vào hướng về phía mặt trời mọc hoặc đỉnh
của một ngọn núi thiêng xa xôi nào đó. Và
Chiếc khăn cũng nằm trên trục này. các nhà thờ Hồi giáo đều hướng về Mecca.
41
",<-:#
. ,
','
�'
,
;
,', � ,
_,_'
' ,,.
·,,
Mihrab - một trục đến trung tâm vô hình

'(,>
.,.,,, } ';
Ngược lại với vị trí bãi biển ở trang trước,
trục chủ đạo của một nhà thờ Hồi giáo được tạo
ra bởi một ô cửa mang tính biểu tượng hơn là một
ô cửa thực tế. Trọng tâm của một nhà thờ Hồi giáo
là mihrab của nó, được đặt trong bức tường qibla
để chỉ hướng chính xác của Mecca. Nó cho những
người thờ phượng biết hướng mà họ nên cầu nguyện.
Trục cửa do mihrab thiết lập không phải
là trục mà một người có thể nhìn hoặc đi qua. Nó
là một trục trừu tượng được thiết lập bởi kiến
trúc của nhà thờ Hồi giáo. Trong một số trường
hợp, ở phía đối diện của thế giới với Mecca,
những trục này có thể kéo dài hàng ngàn dặm và
uốn quanh bề mặt trái đất. Sức mạnh của những Và thứ ba, nhà thờ Hồi giáo Shah gắn liền
cánh cửa mang tính biểu tượng này là thiết lập với quảng trường lớn Isfahan (chỉ một phần trong
một mối quan hệ, một mối liên kết giữa người thờ số đó được thể hiện trong bản vẽ). Bản thân hình
phượng và trọng tâm của đức tin Hồi giáo, Ka'ba vuông không thẳng hàng với Mecca nên có sự giao
ở Mecca. thoa của các trục cửa. Cánh cửa lớn giữa quảng
Sơ đồ trên trang này là của nhà thờ Hồi trường và nhà thờ Hồi giáo phải thích ứng với sự
giáo Shah ở Isfahan, Iran. Nó minh họa nhiều thay đổi hướng, nối thành phố với Mecca.
Tại điểm giao nhau với quảng trường lớn
trường hợp khác nhau về sức mạnh của trục ô cửa.
Isfahan, nhà thờ Hồi giáo Shah quản lý sự thay
Đầu tiên, như ở tất cả các nhà thờ Hồi giáo, Trục cửa không chỉ là một thiết bị kiến
đổi hướng qy bằng trục cửa.
mihrab chỉ hướng của Mecca. Thứ hai, đây là một trúc mà còn là trục tôn sùng tôn giáo. Trong Nghệ
nhà thờ Hồi giáo kiểu Ba Tư, có nghĩa là nó có thuật Hồi giáo (197 6) Titus
một sân ở trung tâm với một ô cửa lớn - iwan - Burkhardt đã viết rằng:
dẫn từ sân vào phòng có mihrab; trong sự sắp xếp ' Mihrab là cánh cổng dẫn đến điều vô hình, và
này, bản thân mihrab trở thành một điểm tập trung iwan đứng trước nó là khuôn mặt của nó, trong khi
trên trục cửa của cánh cổng dẫn vào nhà thờ Hồi giáo tóm tắt toàn
bộ khu bảo tồn, vì chức năng của khu bảo tồn là
iwan . chính xác! J là một cánh cổng cho người ở đây. '
42
Trục cửa
Chiếu trục con người
Trục cửa đã được sử dụng thường xuyên trong
kiến trúc tôn giáo. Nó có thể thiết lập mối
liên kết giữa cá nhân và một vật hoặc địa điểm
thiêng liêng - bàn thờ, hình ảnh của một vị
thần hoặc một nơi linh thiêng ở xa. Nơi nó
phóng chiếu sức mạnh thiêng liêng của một vật
thể hoặc địa điểm ra thế giới, thiết bị kiến
trúc của trục cửa trở thành một công cụ thống
trị tôn giáo. Nó đại diện cho một sự khẳng định
và thể hiện một mệnh đề: rằng một vị thần hoặc
tôn giáo như vậy nắm quyền thống trị
trên mặt đất.
Để tôn trọng tôn giáo, các nhà lãnh đạo
chính trị và quân sự đã thận trọng hơn trong
việc sử dụng trục cửa để thể hiện quyền lực cá
nhân của mình. Tuy nhiên, đôi khi những người
cảm thấy mình xứng đáng
ing đã sử dụng các trục cửa để thể hiện địa vị
và sự hiện diện của họ với thế giới.
Trong thiết kế của ông cho Villa Rotonda
(phải, 16thC, gần Vicenza ở Ý),
kiến trúc sư Andrea Palladio đã làm điều này cho tất cả
loài người. Với kế hoạch được xác định bởi một
loạt các hình vuông và hình tròn đồng tâm,
biệt thự thiết lập một điểm trung tâm để con
người chiếm giữ. Bốn cửa của biệt thự, hãy kiềm chế
bị ép buộc bởi những mái cổng và bậc thang của
chúng, chiếu những trục xuyên qua khung cảnh

Palladio :r Villa Rotonda sử dụng trục
nước Ý. Chúng ngụ ý rằng sức mạnh của con người
cửa để đưa ra quan điểm triết học về vị trí,
trải dài đến tận chân trời và xa hơn nữa. địa vị của con người trên thế giới.
43
Enfilade - kéo bạn về phía trước
Ở một số ngôi nhà lớn, các phòng được bố trí không
phải ngoài hành lang mà thành một dãy dài nối
liền với nhau. Sự sắp xếp này được gọi là enfilade.
Thật phù hợp khi đây là một từ tiếng Pháp vì thiết
bị này có nguồn gốc từ các cung điện kiểu Baroque
của Pháp vào thế kỷ XVII.
Ví dụ bên phải là một ngôi nhà lớn ở Anh-Petworth-
mà công trình quan trọng được thực hiện vào thế
kỷ thứ mười tám.
Các phòng dọc theo sân vườn phía trước
ngôi nhà (bên trái trong sơ đồ) được bố trí theo
kiểu enfilade. Thông thường, các ô cửa được căn
chỉnh sao cho khi tất cả chúng đều mở sẽ có một
khung cảnh ấn tượng từ một đầu của ngôi nhà.
nhà gần như khác. Thông thường là
---·--·---
1�
các ô cửa không được đặt trên trục của các phòng
mà ở phía gần cửa sổ
suy sụp. Có lẽ nó thấy bất tiện
để tạo ra một tuyến đường lưu thông ảo xuống TÔI
trung tâm của các phòng; sang một bên hoạt động
tốt hơn, và phía cửa sổ, cách xa lò sưởi dọc theo

TÔI
bức tường giữa của ngôi nhà,
để lại phần ấm áp của căn phòng rõ ràng cho
nghề nghiệp.
Những ngôi nhà như vậy ngày nay thường mở
cửa cho du khách. Các cánh cửa được để mở và trình
tự thu hút đoàn du khách đi từ phòng này sang
phòng khác. hình ảnh những cánh cửa mở ra để thể hiện chiều
[Bạn cũng có thể nhớ lại điều đó trong phim sâu tiến bộ của tâm hồn con người.] Doo,wqys enfilade lôi lúa mạch đen, trí óc và đồ
Spellbound (1945) Alfred Hitchcock đã sử dụng uống từ phòng này sang phòng khác.
44
Trục cửa
Thiết lập một mốc thời gian

.
TÔI
Khoảng một nghìn rưỡi năm trước, Nhà .. 1 • ... -----

Pansa thuộc về một công dân giàu có của )r
Pompeii. Kế hoạch ở bên phải.
Trục cửa kéo dài từ lối vào vào toàn bộ
ngôi nhà, nâng cao địa vị của ngôi nhà,
ngụ ý rằng nó có tính kỷ luật; nó thiết
lập một mốc thời gian liên quan đến mọi
thứ trong nhà. Con phố dừng trục chiếu
xa hơn ra thế giới.
Nếu bạn bước vào ngôi nhà với tư
cách là một vị khách, bạn sẽ bị ấn tượng
bởi tầm nhìn hướng trục qua giếng trời và
tấm tablinum đến khu vườn kiểu cột ở
trung tâm ngôi nhà và tới oecus - phòng
giải trí chính của ngôi nhà - xa hơn
nữa. Tham gia với tư cách là chủ sở hữu

Sơ đồ của Nhà Pansa ở Pompeii. Trục cửa của nó cung
hoặc một thành viên của gia đình, bạn cấp một mốc thời gian xung quanh chuyển động trong
chắc chắn sẽ yên tâm như nhau về vị thế nhà 'nhảy múa' - giống như một giai điệu xung quanh
máy bay không người lái trong âm nhạc dân gian.

của chính mình trước sự kiểm soát của chính trục đó.
Ngôi nhà không phải là một ngôi
đền và trục cửa không tạo ra một đường

t
trục di chuyển xuyên qua ngôi nhà. Các
lối đi xuyên qua ngôi nhà phải đi vòng đã được dẫn dắt trong một 'vũ điệu' nhẹ
quanh impluvium ở trung tâm của tâm nhĩ, nhàng quanh trục cửa kiên cố mà họ đã gắn
xung quanh các cạnh của tấm tablinum và vào khi bước vào nhà, nhưng họ chỉ có thể
vòng quanh mái nhà để đến được oecus. Vì chiếm giữ lại trong giây lát cho đến khi
vậy, những vị khách sẽ được ngấm ngầm mời đến được oecus .
chiêm ngưỡng toàn bộ ngôi nhà trước khi Trục cửa này tuy không phải là một con đường nhưng lại giữ chặt
đến nơi họ sẽ được phục vụ bữa ăn. Họ sẽ ngôi nhà của nó lại với nhau như một cây xiên.
45
Trục cửa như một phần ứng

0
Do các liên kết mà trục cửa tạo ra, chúng có thể
được sử dụng để tạo ra một phần ứng giữ nhiều
không gian phức hợp lại với nhau.
Lâu đài Sissinghurst ở Kent (phải) có
niên đại ít nhất là từ thế kỷ 15 nhưng khuôn ---·�·
viên của nó được xây dựng bởi Vita Sackville-
West và chồng cô là Harold Nicholson trong vai
một trong những khu vườn đẹp nhất thế kỷ 20
ở Anh.
Cách bố trí của khu vườn chiếm một số
trục cửa được tạo ra bởi các tòa nhà hiện có
trên khu đất, đặc biệt là của tòa tháp ở trung
tâm khu vườn và bổ sung thêm một số trục cửa mới
(một số trong số đó được chỉ ra trong sơ đồ).
Đây cùng nhau là những thiết bị tổ chức chính
của khu vườn. Họ cung cấp các tuyến đường và
đường ngắm kéo dài chiều dài và chiều rộng của
nó.
Trong kế hoạch, những trục này tạo cho
khu vườn một khuôn khổ hình học giúp nhóm các
tòa nhà cũ khác nhau phối hợp với hàng rào và
bồn hoa mới. Khi bạn đi dạo quanh khu vườn, họ
sẽ dẫn bạn từ nơi này đến nơi khác, giúp bạn Đây không phải là những trục liên quan
khám phá tổng thể. với sự thống trị tôn giáo hoặc chính trị. Nếu có Sơ đồ của Vườn Sissinghurst cho thấy các
Có những điểm mà các trục giao nhau tạo ra các điều mà họ tuyên bố là sự thống trị của khả năng trục chính được tạo ra bởi các ô cửa.
Bức ảnh ở phía trên bên trái là trục chính

nút nhưng hiếm khi có những điểm mà bạn cảm thấy cảm thụ thẩm mỹ của con người. Họ đang lừa đảo
của cổng vào tòa tháp, nhìn qua hàng rào
nên dừng lại. Các trục cửa tại Sissinghurst hướng cam kết tạo ra một thế giới bắt nguồn từ
đôi và phía sau là lối vào chính vào khu
về sự chuyển động và thu hút du khách về phía và hấp dẫn hương vị và niềm vui thị giác. Họ vườn .
trước từ một phía. chơi dựa trên lực hút từ của ô cửa và tiềm năng
'phòng' sang phòng tiếp theo.

mạnh mẽ của trục của nó.
46
NHÀ THÁNH, CEFALU
Khi đi du lịch, đôi khi tôi ghi chú lại
những trải nghiệm của mình về các địa điểm.
Dưới đây là mô tả ngắn gọn về cách tôi tiếp
cận nhà thờ ở trung tâm một thị trấn ở phía bắc
bờ biển Sicilia. Nó nói lên điều gì đó về
sức mạnh của kiến trúc trong việc tạo ra
thông điệp chính trị/tôn giáo cao siêu thông
qua việc sử dụng trục ô cửa.
'Bây giờ tôi đang đi đến nhà thờ. Tôi chưa từng
đến nơi này trước đây, nhưng tôi có thể phóng
chiếu tâm trí của mình tới ngưỡng cửa của nó mặc
dù tôi không biết nó chính xác như thế nào. Tôi đã
nhìn thấy tòa nhà vĩ đại cao chót vót trên thị trấn từ xa.
Nhưng bây giờ tôi phải lấy myse!f có p!.,ysicalfy.
Tôi cách thị trấn khoảng một dặm về phía tây, dọc
theo bờ biển, vì vậy tôi đi bộ dọc theo lối đi dạo
với biển ở bên trái. Khi đến gần thị trấn, tôi vẫn
có thể nhìn thấy nhà thờ phía trên những mái nhà.
Thị trấn nằm trên vùng đất dốc giữa biển và một
tảng đá khổng lồ (La Rocca), dưới chân nó là thánh
đường. Nhưng khi tôi đến gần hơn, nó bị che khuất
bởi những ngôi nhà. Khi đến thị trấn, tôi đi vào
những con phố chật hẹp và phải cố ý nhớ lại hướng
đi gần của nhà thờ. Tôi không biết quy hoạch của
thị trấn và khi bước vào đó, tôi nhận ra rằng không
có con đường nào dẫn thẳng đến ô cửa của nó. Tôi
phải chọn một con đường. Đi sâu hơn vào thị trấn,
tôi bắt đầu cảm thấy mình đã mất phương hướng để
đến nhà thờ. Tôi nhìn lên đường phố khi tôi đi qua
từng góc phố. Cuối cùng, tôi thoáng thấy một
khoảng không trong ánh nắng chiều, cách một con
phố. Bởi vì đường phố
47
hẹp, và những tòa nhà cao vài tầng , nhưng tất
cả đều có xu hướng chìm trong bóng tối. Vì thế
không gian có nắng phải là một hình vuông rộng
mở; và quảng trường ở một thị trấn như thế này
thường là ở phía trước nhà thờ. Tôi đi bộ lên
phố về phía quảng trường. Đó là một cuộc leo
núi, nhưng không dốc lắm. Có khả năng là tôi
đang đến gần nhà thờ ở vị trí trung tâm thị
trấn. Đến gần hơn tôi bắt đầu thấy rằng tôi
đúng. Tôi bước ra từ những con đường rợp bóng
mát tiến vào quảng trường thị trấn, không gian
cho phép ánh nắng chiều chiếu sáng phía trước
nhà thờ Đó là PiaZK,a de/ Duomo - nơi của nhà
thờ Nhà thờ thống trị quảng trường dốc, rõ
ràng lấp đầy phía cao hơn, đối diện với nơi
tôi đã xuất hiện từ mê cung đường phố. Quảng
trường ngổn ngang những bàn cafe có dù che
nắng, có vài cây cọ và maf!) Tôi mọi người nói
chuyện, quan sát, ngồi, uống rượu. ... Một phần
cuộc sống này che khuất thánh đường Phía sau thánh đường là
ngọn đồi roc!q khổng lồ - La Rocca. Qua những
tấm che nắng lộn xộn và những nhóm người, tôi
có thể thấy vài bậc thang dẫn lên thánh đường4·
nằm chéo đối diện với tôi, băng qua quảng trường.
Ảnh trên: sơ đồ của Ceja/ii với nhà thờ và quảng
Tôi có thể thấy rằng nhà thờ và quảng trường
trường Piazza de/Duomo ở phía trước.
không có mối quan hệ trục với nhau.
Hình vuông itse!f không đều đặn. Vỉa hè của nó Bên trái: sơ đồ của nhà thờ có ý tưởng gần
giống với địa điểm bãi biển trên trang 1. 41. Có

dốc lên về phía thánh đường4, tiếp tục độ dốc
bàn thờ trên trục cửa. Ở đây trục cửa cũng vượt
của các đường phố trong thị trấn, có lẽ là độ
biển tới tận chân trời.
dốc ban đầu của khu đất trước khi thị trấn được
xây dựng. Tôi đi bộ qua quảng trường đến bậc
thang dẫn lên nhà thờ Tôi không thể đi thẳng
48
Nhà thờ Cefalu
nhưng phải len lỏi giữa người và bàn bằng tấm che một, đến một nơi nào đó đặc biệt Sân trước của
nắng. Bây giờ tôi có thể cảm nhận được sức nóng nhà thờ là một sân ga, gần đúng!J vuông. Hình dạng rõ ràng của nhà thờ nằm giữa sự bất
thường của những ngôi nhà xung quanh. Trục cửa

của mặt trời. Khi tôi tới đó, các bậc thang khá Xung quanh mép có lan can. Phần thưởng cho việc
thể hiện sự hiện diện của bàn thờ ra thế giới và bên
dốc; ba phần tư hình kim tự tháp, có đỉnh bằng leo lên những bậc thang dốc là sân trước bằng
kia biển.
phẳng, nơi có cổng vào sân trước nhà thờ. Bởi vì phẳng. Đó là mặt đất bằng phẳng đầu tiên mà tôi
tôi đã tiếp cận chúng theo đường chéo!J, như hầu gặp kể từ khi vào thị trấn. Từ con đường đi dạo
hết mọi người đều làm, tôi thấy rằng tôi leo lên bằng phẳng dọc theo mép biển. Cùng với sự bằng
các bậc thang theo đường chéo!J, ở phía bên phải phẳng của mặt đất, giờ đây tôi cũng nhận ra mình
của kim tự tháp, chứ không phải ở phía trước. Tôi đã bước vào một cõi có trật tự l:!J một trục. Tôi
đã phải mất một chút công sức để đi bộ khoảng một cũng chưa gặp trục trặc này kể từ khi vào thị
dặm đến thị trấn, khám phá lòng đường phố để tìm trấn. Tôi ngày càng có cảm giác về trật tự và
quảng trường và băng qua quảng trường dưới ánh hình học khi đến gần nhà thờ này. Cứ như thể mặt
nắng ấm áp. Nhưng bây giờ cần phải bùng nổ thêm một chút đất bằng phẳng và kỷ luật của trục thuộc về nhà
nỗ lực để leo lên kim tự tháp gồm những bậc thang dốc này. thờ. Cánh cổng mà tôi đi qua ở đầu các bậc thang
Nó khiến tôi nhận ra rằng mình đang đi hành hương, ngay cả nằm cùng trục với cửa vào nhà thờ. Đây là bước
khi đang đi!J là một công trình kiến trúc hơn là một tôn giáo đầu tiên của tôi
49
‘Ta là cái cửa; hãy cho ta nếu ai bước vào thì
sẽ được cứu, họ sẽ đi vào và đi ra đồng cỏ. 'John 10
nhìn thấy cánh cửa đó, vốn là mục tiêu khám phá và
nhật ký của tôi. Ở đây, con đường của tôi đã rõ ràng/
y cũng đã được bày ra cho tôi. Bây giờ tôi không thể
lạc được,· không có sự bấp bênh như trong mê cung của
những con phố nhỏ trong thị trấn. Bên kia sân trước,
từ cổng vào đến cửa chính, là một con đường lát gạch,
rộng sáu thước, thẳng tắp.
Sau những bấp bênh và lang thang trong thị trấn, đây
là một con đường nhất định mà tôi hiểu là trải dài
qua cửa nhà thờ, vào nhà thờ và đi thẳng đến đỉnh cao
của nó, bàn thờ trong cung thánh của nó. Tôi đã bước
vào tiền sảnh của nhà thờ nhưng chưa vào chính nhà
thờ, và tôi đã được liên kết kiến trúc với bàn thờ
vốn là mục tiêu bước đi của tôi. Tôi đến gần cửa nhà những bức tranh khảm mô tả các vị thánh, bên trên là bức
thờ dọc theo con đường gạch băng qua sân trước, vẫn tranh khảm khổng lồ về Chúa Kitô Pantocrator với lúa mạch Khi bạn đến được nền tảng nơi nhà thờ tọa lạc,
dưới ánh nắng. Cửa ra vào được che bóng dưới hành đen xuyên thấu nhưng cũng có một bàn tay giơ lên chúc phúc. bạn sẽ chịu sự kiểm soát của hình học của tòa nhà.
Trục cửa của nó quyết định đường đi của bạn và dẫn bạn về
lang cao và rộng, có ba mái vòm. Cánh cửa của nó khá Đột nhiên tôi đang ở bên trong chính thánh đường, đối
phía trước.
khiêm tốn,· không nhỏ nhưng cũng không hoành tráng. diện với bức tranh khảm lấp lánh của Chúa Kitô; nó
Tôi bước qua; Tôi di chuyển từ ánh nắng của sân trước, được đóng khung trong một 'cánh cửa' khác, lối mở có
xuyên qua bóng râm của hành lang, vào bóng tối tương mái vòm khổng lồ dẫn đến nhà vệ sinh, đánh dấu một
đối của gian giữa nhà thờ. Không có tiền đình hoặc ngưỡng cửa mà các linh mục (và người dọn dẹp) mqy sẽ đi qua.
narthex. Tại thời điểm này, quá trình chuyển đổi có Có một dịch vụ đang diễn ra. Tôi không phải là một
vẻ khá đột ngột. Con đường tiếp tục đi thẳng vào nhà phần của nó. Vị linh mục đang nói bằng tiếng Ý; Tôi
thờ mặc dù nó có điểm dừng không thể hiểu. Tôi đứng cùng với những khách du lịch
khác, cố gắng không làm phiền buổi lễ trong khi cũng
nhìn vào nhà thờ. l\{y quan tâm nhiều đến tôn giáo có
bị ăn mòn bởi lối đi qua hành lang ngoài. Bên trong, tổ chức, nhưng đến vấn đề mà tôn giáo sử dụng kiến
con đường trở thành lối đi trung tâm và được lát bằng trúc tiềm thức/y, để củng cố trật tự và sự chắc chắn
đá bóng thay vì gạch. Phối cảnh mà nó đóng góp được mà nó mang lại. Ở đây, nhà thờ gửi trục chắc chắn của
củng cố bởi hai mái vòm ở hai bên. Tất cả đều tập mình ra môi trường xung quanh bình thường, thông qua
trung vào cây thánh giá lớn phía trên bàn thờ. Trên một chuỗi chuyển tiếp, để thu hút mọi người vào trật
đây là một số tự của nó và
50
Nhà thờ Cefalu
kỷ luật. Có những cánh cửa trong hệ thống phân cấp mà
tất cả các mqy đều đi qua,· có những cánh cửa khác,
xa hơn nữa trên hệ thống phân cấp, mà chỉ những linh
mục ưu tú mới đi qua. Các giai đoạn kiến trúc mà
người ta trải qua trên wqy để đến với sự cứu rỗi là c/
ear:từ mê cung và sự bất ổn về mặt đạo đức của cuộc
sống ở thị trấn bất thường người ta tìm thấy và được chào đón
đi vào sự chắc chắn có trật tự của thánh
đường và tôn giáo; tất cả đều nằm dưới bóng

'
bảo vệ của tảng đá thống trị thị trấn.
Kiến trúc của nhà thờ ở
Cefalu có ảnh hưởng tinh tế lên hành vi của một người
kinh nghiệm của thành phố. Trục cửa ra vào giới
thiệu một mốc thời gian. Một ảnh hưởng tương tự là rõ ràng
ở hầu hết các thành phố trong suốt lịch sử.
Trong trường hợp của nhà thờ, dữ liệu được
cung cấp bởi tôn giáo, thông qua công cụ kiến
trúc này. Trục cửa cung cấp cho người dân một
điểm tham chiếu đáng tin cậy và mời gọi mọi
người bước vào trật tự đạo đức và kỷ luật của
nhà thờ. Điều tương tự cũng xảy ra ở một nhà
thờ Hồi giáo, nơi trục từ mihrab định hướng cho
tôn thờ. Điều này cũng tương tự ở Hy Lạp cổ
điển khi trục xuất hiện từ ô cửa của đền Và tất cả những tòa nhà này, với những hình dáng khác nhau
Parthenon trên vệ thành ở Athens chiếu khắp thời gian và nền văn hóa khác nhau và với sự khác biệt của họ Từ nơi bryond 'doorwqy' của riêng nó -
ý nghĩa tôn giáo, cũng làm được điều gì đó mà vòm thánh đường - tầm nhìn của Christ
thành phố. Điều này cũng tương tự ở Ai Cập
Pantocrator được phóng ra thế giới bởi
cổ đại khi các cung điện trong đền thờ của cánh cửa đơn giản trong sa mạc của Sottsass
trục cửa nhà thờ}.
các pharaoh chiếu chiếc rìu của họ qua các ô đã làm. Chúng gợi lên ý tưởng về một nơi xa
cửa để cung cấp dữ liệu mà thần dân của họ có hơn, một nơi mà người ta có thể khao khát.
thể liên hệ và dựa vào đó họ có thể tin cậy. Họ kéo người ta tới một nơi mà cuối cùng
người ta có lẽ không được phép vào.
51
Cổng Pescara
Khi Cefalu được bảo vệ bởi một bức tường thị
trấn xung quanh biên giới của nó, bao gồm cả
dọc theo mép biển, đối điểm với ô cửa của nhà
thờ là những cánh cổng xuyên qua bức tường

�taZ'uJf`"-:#�4(f(/,f/f(4U/4'tr.
này vào thị trấn. Chỉ còn lại một cái, Porta
-1Tt :. tt T
Pescara, ban đầu là cửa ngõ từ bến cảng. Nó
lẽ ra đã đóng vai trò của mình trong chuỗi
các ngưỡng cửa có thứ bậc mà đỉnh cao là vòm
trên cung thánh trong nhà thờ. Những ngư dân
sẽ trở về từ những hiểm nguy khôn lường của
biển cả, đi qua cánh cổng của ngư dân này để
vào thị trấn quê hương của họ, ngay trung tâm
�
trong đó có thánh đường tượng trưng cho sự
-------·
bảo vệ, ổn định và an ninh.
Nếu bạn nhìn vào quy hoạch thành phố nhỏ Kiến trúc cơ bản của nhà thờ ở Cefalu
Cefalu trên trang. 48 bạn cũng sẽ thấy rằng cửa giống một cách đáng ngạc nhiên với kiến trúc Porta Pescara đón lấy trục cửa của nhà thờ
của bãi biển trên trang 1. 41. Với khi nó đi qua rìa khu đất.
ngõ này, mặc dù không được nối trực tiếp bằng một
con đường, nhưng lại nằm trên trục cửa của nhà Porta Pescara cứ như thể các kiến trúc sư của
thờ. Bằng cách này, mặc dù không thể hiện rõ ràng Beach Place đã đánh dấu một ô cửa khác dẫn
bằng mắt thường, nhưng kỷ luật về không gian (và xuống mép nước, được liên kết trên trục với
đạo đức) của nhà thờ trải dài đến tận rìa đất liền cửa đầu tiên của họ, và do đó khẳng định
và xa hơn nữa - băng qua vùng biển luôn thay đổi quyền lực kiến trúc của họ trên một diện tích
đến tận chân trời xa xôi. lãnh thổ lớn hơn.
52
QUẢN LÝ CÔNG SUẤT TRỤC CỬA
Trục ô cửa là một vũ khí lợi hại; nó cần phải được
xử lý một cách cẩn thận, và đôi khi sức mạnh của
nó phải được kiềm chế, những tác động của nó phải
được che chắn hoặc làm chệch hướng.
Chúng ta đã thấy rằng kiến trúc là một
công cụ để thao túng các mối quan hệ.
Trong đó, ô cửa - điểm đi vào và là nơi tạo ra trục
- là một công cụ đặc biệt mạnh mẽ. Tất cả các tòa
nhà mà chúng ta đã thấy trong chương trước, thông
qua các ô cửa khác nhau, đều tạo ra các trục mà
chúng ta có thể định vị chính mình trên đó. Khi
chúng tôi đang hoạt động hoặc đóng cửa
đối với một trong những trục này, chúng tôi cảm thấy rằng chúng tôi đang ở trong
một mối quan hệ đặc biệt, được liên kết với một thứ
gì đó xa xôi có ý nghĩa: biển; mặt trời; mô t vi
thân; Thánh địa; một bàn thờ; có thể là một trạng
thái nào đó trong tương lai....
Ngược lại, chương này minh họa các ví dụ
trong đó trục ô cửa được cố ý quản lý theo cách nào
đó để tôn trọng, làm chệch hướng hoặc hạn chế sức
mạnh của nó.
Hạn chế sức mạnh của trục cửa
Các kim tự tháp Ai Cập cổ đại có những ngôi đền tang
lễ ở chân đế. Đó là nơi các linh mục chăm sóc linh được xây dựng để tiếp nhận và chuẩn bị cho việc chôn
hồn của vị pharaoh đã chết có thi thể được đặt ở cất. Tòa nhà trong thung lũng được nối với ngôi đền Quần thể đền thờ kim tự tháp Chephren , được xây dựng vào
trung tâm của kim tự tháp. Là một phần của lễ tang, nhà xác bằng một con đường đắp cao để thi hài của khoảng năm 2570 trước Công nguyên (Nguyên nhân dài hơn
nhiều so với minh họa.)

thi hài của pharaoh sẽ được chuyển đến khu phức hợp pharaoh sẽ được đưa đi dọc theo.
kim tự tháp bằng xà lan trên sông Nile. Một tòa nhà Hình vẽ trên là sơ đồ khu phức hợp kim tự
ở thung lũng đã tháp Chephren. Ngôi đền tang lễ có tính đối xứng về
một
53
trục được tạo ra chủ yếu bởi hai ô cửa: ô
cửa gần lối vào chùa; và một cái khác, một
ô cửa giả, trong thánh đường gần chân kim
tự tháp. Cánh cửa giả được tạo ra cho việc
linh hồn của pharaoh đã chết đến và đi. Các
khu bảo tồn

có một bàn thờ trên đó thức ăn được để lại cho
vị vua Ai Cập. Thông qua ô cửa giả, trục
kéo dài vào trung tâm của kim tự tháp,
thiết lập mối liên kết giữa ngôi đền và
phần thân. Nhưng ở đầu lối vào, trục bị
chặn lại bởi một bức tường dày ngăn nó
thoát ra ngoài thế giới. Các kiến trúc sư
của ngôi đền có thể dễ dàng sắp xếp lối vào
theo trục chủ đạo của ngôi đền,

nhưng không.
Bên trong ngôi đền, người ta cũng có
thể thấy rằng không có con đường thẳng, Tránh đối đầu hoặc làm suy
theo trục nào, đến thánh đường. Trục chỉ yếu tầm quan trọng của bản thân Hội trường tiếp kiến ở Cung điện Topkapi,
Istanbul
hướng của cung thánh nhưng đường đi vòng
vèo, khiến cung thánh với cửa giả và bàn Cung điện Topkapi ở Istanbul được xây dựng
thờ trở thành một phần hẻo lánh của đền; nó vào thế kỷ XV. Các quốc vương sẽ tiếp nhận
ẩn giấu và riêng tư hơn là đỉnh cao của các đại sứ và các đối tượng thỉnh nguyện
một con đường đầy khát vọng. tại Sảnh tiếp kiến (ở trên). Hội trường là
Dường như có hai lý do có thể giải một gian nhà hình chữ nhật nằm ngay bên
thích cho việc tránh trục cửa này. Chúng có trong sân thứ ba của cung điện, liền kề với
thể được sắp xếp để tôn trọng sự riêng tư Cổng Hạnh Phúc. Kế hoạch của nó nằm ở trang
của linh hồn pharaoh và để nâng cao sự ẩn tiếp theo. Khi nó được thiết kế , có nhiều
dật và bí ẩn của nó. Chúng cũng có thể nhằm cơ hội để căn chỉnh các trục cửa nhưng tất
mục đích cáo buộc linh hồn người chết và cả đều bị tránh.
ngăn nó trốn thoát để gây ra sự tàn phá cho Tòa nhà có hình học đều đặn với trục
thế giới bình thường bên ngoài. trung tâm là nơi ngự trị của nhà vua
54
Quản lý sức mạnh của trục cửa
chiếc ghế dài được định vị, nhưng không có ô cửa
nào chia sẻ trục này. Cả ba ô cửa quan trọng -
Cổng Hạnh phúc, ô cửa từ cổng vào Hội trường và
ô cửa từ sân phía bên kia của tòa nhà - đều không
có chung một trục. Ngoài ra, các bậc thang đi

TÔI
lên từ sân (như trong ảnh) được bố trí một cách

•.
kỳ quặc, sao cho chiếu nghỉ của chúng không thẳng

Tôi ·--
hàng với trục của ô cửa vào Hội trường cũng như
với hình dạng cấu trúc của các cột xung quanh
sân hiên rợp bóng mát của nó. Tất cả đều được
sắp xếp cẩn thận để tránh sự thẳng hàng của các
trục.
TÔI
Tôi
Ở đây lý do khác với TÔI
TÔI
trong ngôi đền tang lễ của kim tự tháp Chephren. ,· ------l---� 4 � ��---------- ,'
Trong kiến trúc của Hội trường của các vị vua
của Khán giả dường như có ý định
đầu tiên là để ngăn chặn tình trạng người thỉnh
nguyện hoặc đại sứ nước ngoài tiếp cận quốc Cách tiếp cận vuông góc
Các trục cửa của Sảnh Khán giả được trang bị

vương từ hướng đối đầu, và thứ hai là để giảm
vũ khí để tránh sự đối đầu giữa du khách và
bớt ý nghĩa Sảnh Khán giả ở Topkapi cung cấp một ví dụ về
quốc vương.
tầm quan trọng của bản thân được cảm nhận khi kiến trúc thiết lập cách tiếp cận vuông góc với
đến thăm các đại sứ hoặc bởi chính quốc vương một trục quan trọng, dường như chủ yếu là vì
khi họ bước vào tòa nhà. những lý do mang tính tâm lý.
Trong Sảnh Khán giả, việc bố trí các Phần lớn những điều này dường như xuất phát từ cảm
trục cửa được sử dụng như một công cụ để thiết giác khó chịu nhẹ mà đôi khi chúng ta có thể cảm thấy.
lập mối quan hệ thích hợp giữa vị trí quyền lực khi chúng ta chiếm một trục.
và những người cầu xin nó, cũng như giúp tạo ra Cung điện ở Pylos được đề cập trong
thái độ tinh thần thích hợp cho các bên liên Otfyssey của Homer và do đó có niên đại khoảng
quan. Nhưng tất cả đều xoay quanh trục quyền lực ba nghìn năm trước. Đó là nơi Telema-chus, con
do chính quốc vương tạo ra. trai của Odysseus, đến tìm lời khuyên của Nestor,
vua xứ Pylos, về vấn đề của ông.
55
tìm kiếm tin tức về người cha đã mất của mình.
Sơ đồ cung điện Nestor ở bên phải. Phòng của nhà
vua, megaron của ông, là cốt lõi của khu phức hợp.
Từ sơ đồ, bạn có thể thấy rằng, bằng trục
ô cửa, kiến trúc của cung điện tạo nên mối liên
kết giữa lò sưởi ở trung tâm megaron và ngọn núi
thiêng xa xa, Núi Aigalion.
Ô cửa là điểm tựa kiến trúc
giữa lò sưởi và núi.
Nhưng có vẻ như chính Nestor đã làm
không muốn đặt mình vào cuộc đối đầu
với ngọn núi thiêng bằng cách đặt ngai vàng của nhà vua, người đó sẽ tiếp cận nhà vua theo hướng
Nestor đã sắp xếp ngai vàng trong megaron của mình để nó không chia
mình đối diện với ô cửa và chia sẻ trục của nó. không đối đầu, từ phía bên trái của nhà vua, và
sẻ trục cửa mạnh mẽ nối lò sưởi của ông với một ngọn núi thiêng xa xôi.
Ngai vàng của ông được đặt sang một bên, đặt dọc khi nói sẽ không có lợi thế là bị in bóng vào
theo lò sưởi và với trục của nó vuông góc với hình chữ nhật của ô cửa. Người ta có thể tưởng
trục của lò sưởi, ô cửa và ngọn núi phía xa. tượng Telemachus đứng đối diện với ngai vàng của
Nestor; cả hai bên tham gia cuộc phỏng vấn sẽ
Trong The Earth, the Temple and the Gods được thắp sáng bằng lửa và ánh sáng ban ngày.
(1962), Vincent Scully đã bình luận về điều này
sắp xếp:
Vì vậy, lãnh chúa ...
đối mặt với trục ngắn của megaron của mình, ở
Chúng ta đã thấy rằng các trục cửa có thể
đây không phải về phía những chiếc sừng mà là về phía ngọn lửa của hướng vào trong và ra ngoài. Trục
chính ông, ngọn lửa tự bốc cháy dữ dội trên trục với chúng .... Lò
Megaron của Nestor được hướng ra ngoài, thiết lập
sưởi của lãnh chúa, trung tâm gia đình cá nhân của ông, được đặt
mối liên kết giữa lò sưởi của ông và cảnh quan.
làm bộ đếm
Tuy nhiên, trong nhà thờ hay nhà nguyện, trục
cân bằng cho các trang trại của trái đất.'

thường hướng vào trong,
Sự sắp xếp này cũng có tác dụng tương tự hướng về bàn thờ.
như việc bố trí các ô cửa trong Chúng tôi đã lưu ý rằng kiến trúc của bãi
Sảnh tiếp kiến của quốc vương đã thảo luận ở trên. biển nằm trên trang. 41 giống như một nhà thờ. Nó
Nó có nghĩa là nếu có ai đó đến thỉnh nguyện bao gồm một bàn thờ
56
hướng đến một cái gì đó xa xôi và quan trọng -
biển và đường chân trời của nó - bằng một trục
cửa. Nếu chúng ta xây tường và lợp mái cho nó
thì kế hoạch của nó sẽ giống như trong bản vẽ
ở bên phải. (Tôi đã di chuyển bàn thờ sao cho nằm
hoàn toàn bên trong chứ không phải trên đỉnh bàn thờ).
Tôi ·+· -
giữa bên trong và bên ngoài, và thêm một
cửa sổ nhỏ đằng sau nó.)
Hãy tưởng tượng bạn đang tiến đến phía
trước nhà nguyện nhỏ này; hãy tưởng tượng mối
quan hệ của bạn với bàn thờ khi bạn đến gần và
bước qua ngưỡng cửa. Bạn có thể nhìn thấy bàn được chứa đựng bên trong tòa nhà (mặc dù tính
thờ một chút trước khi đến ngưỡng cửa, và khi đối xứng liên quan của tòa nhà ngụ ý sự phóng Vị trí của ô cửa vào một nhà nguyện nhỏ ảnh
hưởng đáng kể đến trải nghiệm tâm lý khi bước

bước vào, bạn sẽ thấy mình đang đối đầu ngay chiếu của nó ra thế giới bên ngoài) và mối quan
vào. Nó thay đổi mối quan hệ của một người
lập tức. hệ tâm lý của bạn với bàn thờ khi bạn đến gần với bàn thờ.
với trục riêng của bàn thờ. và bước vào tòa nhà là rất khác. Bây giờ khi
Các kiến trúc sư của các công trình tôn bạn đến gần ngưỡng cửa bạn không thể nhìn thấy
giáo thường chấp nhận rằng mục đích chính của bàn thờ; bí ẩn của nó được bảo vệ; bạn không
công trình của họ là thiết lập một trục. kiến trúc sư thể nhìn thấy nó cho đến khi bạn ở hoàn toàn
liên minh một trục dường như khẳng định uy bên trong tòa nhà. Ngoài ra, khi bạn đang đứng
quyền và sự chắc chắn; nó cung cấp một đường ở ngưỡng cửa, hoặc ngay bên trong, bạn không
ray an ninh mà mọi người có thể bám vào. Trong đối diện ngay với bàn thờ; bạn phải tiếp cận
cả nhà thờ Cefalu (trang 47-51) và ngôi đền ở trục của nó từ bên cạnh. Sự sắp xếp này cho bạn
Tarxien (trang 4D), cửa vào ở vị trí tương một chút thời gian, trong sự tách biệt của nhà
đương với cửa vào của 'nhà nguyện' trên bãi nguyện, để chuẩn bị trình diện trước bàn thờ.
biển. Khi bạn đến gần và bước vào, ô cửa sẽ định vị bạn
trên trục bàn thờ ở đầu kia Một số nhà thờ có hai cửa: một ở trục
tòa nhà. bàn thờ và một ở bên cạnh. Cách bố trí thông
Bây giờ hãy tưởng tượng bạn đang bước vào thường là cửa phụ ở hướng Nam (hướng nắng), bàn
một nhà nguyện có sơ đồ giống hệt (trên cùng bên thờ hướng Đông; nhưng một số nhà thờ có
phải) ngoại trừ ô cửa, mặc dù ở phía xa bàn thờ,
lối vào bên cạnh của họ từ phía bắc.

lại xuyên qua một trong những bức tường bên. Lúc này trục
57
Nhà thờ ở Studley Royal được thiết kế vào
những năm 1860 bởi kiến trúc sư William Burges
cho Hầu tước Ripon.
Kế hoạch của nó là bên cạnh.
Giống như hầu hết các nhà thờ, St Mary's
được định hướng với bàn thờ hướng về phía đông.
Nhà thờ này cũng hướng về mẹ của nó
nhà thờ - nhà thờ ở Ripon vài dặm
về phía đông. Trục của nhà thờ trải dài Trong nhà thờ này, cũng như ở hầu hết các
từ đường chân trời phía đông, qua nhà thờ Ripon, tòa nhà tôn giáo trên khắp thế giới, các ô cửa Nhà thờ St Marys, Studley Royal ở Yorkshire.
sau đó là cửa sổ phía đông của St Mary's, vòm được sử dụng làm công cụ để quản lý mối quan hệ
cung thánh và dàn hợp xướng (D và C trên sơ đồ, với bàn thờ.
là các cửa vào thánh đường) và các cửa B và A ở
đầu phía tây.

Văn phòng
Do vị trí của nó trên và góp phần vào
trục quan trọng nên ô cửa A Đường tiếp cận được quyết định bởi một ô cửa có
là cái sẽ được sử dụng trong nghi lễ tác dụng tâm lý lâu dài hơn.
trong những dịp như đám cưới và đám tang, khi tình huống dane quá.
thích hợp cho một đám rước đi dọc theo trục, đi Bên phải là sơ đồ đơn giản hóa văn phòng TÔI
__
qua cộng đoàn trước khi đến bàn thờ có khung cửa của tôi. Ghế và bàn của tôi được đánh dấu bằng
riêng - một dấu chấm. Hình chữ nhật còn lại là một cái J
bàn. Văn phòng có hai cửa ra vào, một cửa ở phía
vòm lăng kính ở cuối phía đông. trước mặt tôi khi tôi đang ngồi ở bàn làm việc
Lối vào bên cạnh nhà thờ là (1, được hiển thị trong bức ảnh ở trang 80) và
được che chắn bởi một mái hiên và bao gồm hai ô cửa còn lại ở bên trái tôi (2). Những người đến
cửa (A' và B' trên sơ đồ). Cái này thăm tôi nói rằng cảm giác rất khác khi bước vào
sẽ là lối vào được sử dụng ít trang trọng hơn qua một ô cửa này hơn là một ô cửa khác. Một số
các dịp: dành cho các buổi lễ ngày Chủ nhật thông thích thực hiện cách tiếp cận trang trọng hơn,
thường và các chuyến thăm cá nhân vào những thời gần như hướng trục hơn trước mặt tôi. Những
điểm yên tĩnh. Hiên nhà sẽ là nơi linh mục có người khác thích đi vào bằng lối cửa ít trang Văn phòng của tôi có hai cửa: một cửa ngay trước
thể chào đón và chào tạm biệt cộng đoàn của mình trọng hơn ở bên trái tôi. Một số chỉ đi vào qua mặt tôi khi tôi ngồi vào bàn làm việc; và một bên khác.
trước và sau buổi lễ. một ô cửa và ra khỏi cửa kia.
58
Lối vào và khởi hành
Sơ đồ bên phải là một nhà nguyện hỏa táng được
thiết kế vào khoảng năm 1918 bởi kiến trúc sư
người Thụy Điển Sigurd Lewerentz. Nó nằm trong
khuôn viên của Nhà hỏa táng Woodland ở
vùng ngoại ô của Stockholm.
Giống như các ví dụ trước, nhà nguyện này
có bàn thờ ở một đầu thẳng hàng với trục cửa,
trong trường hợp này, (một cách thích hợp, vì
liên quan đến cái chết) với mặt trời lặn ở phía
tây. Thay vì chiếc khăn trong
địa điểm bãi biển trên p. 41, nhà nguyện có cata
falque nơi quan tài được đặt trong lễ tang. (Tuy
nhiên, thi thể trong quan tài sẽ quay mặt về
hướng ngược lại với những người đang tắm nắng
trên chiếc khăn của họ.) Bàn thờ, catafalque và
cửa phía tây xác định trục chính của nhà nguyện.
Giống như St Mary's Studley Royal (đối
diện), nhà nguyện của Lewerentz có lối vào bên
hông; nhưng trong trường hợp này nó ở phía bắc -
phía không có ánh nắng của tòa nhà. Lối vào phía
bắc này được đánh dấu bằng một mái hiên tân cổ
điển hoành tráng và phức tạp được hỗ trợ trên
mười hai cột (tượng trưng cho mười hai môn đệ
của Chúa Kitô). Mái hiên tách rời và không vuông
góc với phần thân chính của nhà nguyện. Nó đứng
ở cuối một con đường rất dài và thẳng tắp - via
dolorosa (con đường rơi nước mắt) - xuyên qua
khu rừng của khu hỏa táng (phải).
59
Chính qua mái hiên rợp bóng mát này mà của cái chết; giữa người đưa tang và người chết
những người đưa tang vào nhà nguyện trước buổi lễ. người trong quan tài; giữa những người đưa tang Từ bên trái:
Ngoài các mệnh lệnh về định hướng, hướng đi vào và sự trở lại của họ từ cõi chết đến
Mái hiên của lối vào phía bắc, trong bóng râm và có
này có nghĩa là những người đưa tang không phải cảnh quan bên ngoài; giữa linh hồn người chết
tác phẩm điêu khắc về Chúa Kitô nổi lên. từ cửa
đối mặt với trục của quan tài khi họ đi qua ô và cõi vĩnh hằng. lăng mộ của chính ông.
cửa. Hai ô cửa của nhà nguyện có những nét
Sau buổi lễ, những người đưa tang rời đi Trục bàn thờ, catafalque và cửa tây!J.
khác nhau. Cửa vào phía bắc tuy rộng nhưng có
bằng ô cửa khác, dọc theo trục. Khi cửa mở, bóng mát; nó là cánh cửa dẫn vào sự hiện diện
những người bên trong nhà nguyện có thể nhìn ra của cái chết. Quy mô của cả ô cửa và cổng của Bên ngoài cửa Tây rất nghiêm khắc và ngăn
Cánh đồng Elysian ngập nắng trong khung cảnh lò nó đều lớn hơn cuộc sống. (Và trên trán tường cấm. Mặc dù là biểu tượng của Cơ đốc giáo, cây
thánh giá của nó giống biển báo 'cấm vào' hơn.

hỏa táng có nhiều cây cối rậm rạp. Bỏ lại quan là một tác phẩm điêu khắc về Chúa Kitô hiện ra
tài, trong phút chốc người đưa tang theo hồn từ ô cửa lăng mộ của chính ông - một lời nhắc
người chết đi về phía mặt trời lặn. nhở rằng ô cửa này là biểu tượng lâu đời của
cái chết.) Ngược lại, cửa phía tây nhỏ và ngăn
Các ô cửa rất quan trọng đối với kiến cấm; việc hai người ở cạnh nhau an ủi nhau cũng
trúc của tòa nhà. Trong trường hợp này, chúng không phải là điều quá cần thiết. Cây thánh giá
góp phần tạo nên những thông điệp thi vị và có đinh tán trên bề mặt của nó
mang tính biểu tượng mà tòa nhà chứa đựng. Chúng
cộng hưởng và thao túng (một cách nhân từ) các giống như biển báo cấm vào; và cửa không có tay
giác quan và cảm xúc của những người trải nghiệm cầm bên ngoài. Đây là một ô cửa chỉ được trải
chúng. Họ điều phối các mối quan hệ: giữa những nghiệm theo một hướng, trên đường ra ngoài sau
người đưa tang và ý tưởng buổi lễ.
60
Chicane Kiến trúc sư nghệ thuật và thủ công MH Baillie-Scott
và được xây dựng vào năm 1900. Lối vào chính của
Trong một số trường hợp, việc căn chỉnh ngôi nhà có thể dễ dàng được thiết kế như trong
trục cửa với một trục quan trọng khác được bản vẽ nhỏ bên dưới bên trái. Nhưng Baillie- Một nhà thờ Hồi giáo nhỏ có cửa ra vào từ
trục của mihrab . (Tôi biết ơn S habnam Noor

tránh không phải bằng cách xoay 90 độ mà Scott quan tâm nhiều hơn đến những điều bất thường
về thông tin làm cơ sở cho kế hoạch này.)
bằng cách lệch song song. tính cân đối và không đối xứng, do đó tránh
Sơ đồ bên phải là nhà thờ Hồi giáo được sự sắp xếp theo trục của các ô cửa.
của một cộng đồng Hồi giáo nhỏ ở Bengal, Mục đích, cũng như phần còn lại của ngôi
Ấn Độ. Thay vì đặt lối vào trên trục với ô nhà, là tạo ra nhiều trải nghiệm khác nhau;
cửa mang tính biểu tượng của mihrab, các để tạo nên một ngôi nhà không thể hiện uy
kiến trúc sư/người xây dựng của nó đã chọn quyền nhưng người ta có thể khám phá một
cách bố trí hai ô cửa ở hai bên. Do đó, Sự sắp xếp theo trục của các cửa được
cách thoải mái. Trong trường hợp này, bí
tránh khắp Blackwell. Ở lối vào chính, cửa
trục tới Mecca bắt đầu từ phòng cầu nguyện. mật ngăn cản người ta đi thẳng qua hành
phụ là de1!)! một trục thẳng .từ sân!Jard bên
Sơ đồ bên dưới là của Blackwell, lang vào Hội trường; bạn phải quay một lát về phía hồ, nơi
ngoài đến Hội trường (trái). Do đó, tuyến
một ngôi nhà bên bờ Hồ Windermere ở bạn có thể nhìn thấy từ xa qua cửa sổ đường này mang tính nội địa hơn là nghi lễ.
miền bắc nước Anh. Tôi được thiết kế bởi lồi trong Phòng vẽ.
D
0
0
01 ..t
>
��
61
CỬA VÀS CA LÊ (thực dụng và tượng trưng)
Khi (chẳng hạn như khi xem xét bài tập của học
sinh), tôi nhìn vào sơ đồ của một tòa nhà và
không có thang đo nào được cung cấp, tôi thấy
rằng tôi nhìn vào các ô cửa để ước tính kích
thước của các phòng. Đối với tất cả ý định và
mục đích, ô cửa thông thường là một hằng số. Nó có xu hướng
có chiều rộng từ 750mm đến
900mm (2' 6" và 3'). Trong một số trường hợp, chúng có
thể hẹp hơn một chút và những trường hợp khác rộng hơn
một chút nhưng đối với cửa một cánh thì có xu hướng nằm
trong phạm vi rộng.
Lý do cho sự nhất quán đã được xác định
ở trên trên trang. 31: hình dạng, bao gồm cả
kích thước, của các ô cửa phù hợp với kích thước
của con người (để cho phép chúng ta đi qua). Vì
lý do tương tự, các ô cửa thông thường cũng có
chiều cao khá ổn định: từ 1950mm đến 2100mm (6'
6" và 7'). Ô cửa thể hiện tỷ lệ của con người.
Vì vậy, khi tôi sử dụng ô cửa trong bản vẽ để
ước tính kích thước về không gian, tôi không sử
dụng thang đo trừu tượng mà là thang đo dựa trên
kích thước của con người. Ô cửa mang thang đo
của con người vào cả mặt bằng và mặt cắt.
Khi các ô cửa không dành cho con người hoặc không
chỉ dành cho con người, quy mô của chúng có thể khác nhau.
Chúng có thể nhỏ hơn hoặc lớn hơn nhiều so với
một ô cửa thông thường. Để cửa mở cho con người
để mèo ra vào sẽ phủ nhận mục đích của cửa, vì Cửa chuồng lợn có kích thước phù hợp cho lợn
vậy mèo có thể được cung cấp cửa riêng phù hợp (quy mô lợn) và cửa của nhà chứa máy bay phản Cửa của mèo nhỏ hơn cửa của
với kích thước của chúng (phải). Các lực cỡ lớn tất nhiên phải đủ lớn cho sải cánh con người.
của một chiếc máy bay lớn.
62
Cửa và quy mô
Người vô gia cư thường phải sống
trong những ngôi nhà tạm bợ làm từ rác thải
Ngoài ra, hộp các tông .... Vào tháng 12 năm
2005, Kênh 4 News của Vương quốc Anh đã đưa tin
về những vấn đề mà người dân bị tước đoạt tài sản
ở Zimbabwe phải đối mặt. “Không thể chấp nhận
được nếu tôi phải bò vào chỗ của mình như thể
tôi là một con rắn”, một người đàn ông tên Tapuwa
nói, nhắc nhở chúng ta về quyền của con người là
có thể bước vào nhà mà không cần phải khom lưng.
bò một mình.
Khiêm tốn
Sự tinh tế của quy mô
Một số ô cửa dành cho con người rất nhỏ vì những
Nhưng quy mô của các ô cửa không phải là vấn đề lý do thực dụng: người ta phải bò vào lều tuyết
đơn giản như việc chỉ cung cấp một khoảng mở phù vì nếu không sẽ mất quá nhiều nhiệt từ bên trong;
hợp với kích thước vật lý của những gì sẽ đi qua người ta bò vào lều qua đêm vì nếu không lều sẽ
chúng. Các ô cửa chứa bóng tối cũng như vật chất. quá cồng kềnh để mang theo.
Một chiều trừu tượng
Mối quan hệ giữa các ô cửa và con người liên quan Nhưng một số ô cửa được thiết kế nhỏ để
đến mức độ ảnh hưởng của quy mô ô cửa đối với ý tạo điểm nhấn. Người ta có thể tưởng tượng một
thức về bản thân, danh tính và phẩm giá của chúng người có quyền lực nhất định đòi một ô cửa thấp
ta. dẫn vào phòng ngai vàng của mình để du khách có thể
Ví dụ, bạn có thể tưởng tượng cuộc sống cúi đầu kính cẩn khi họ bước vào. Một số lối vào
trong chuồng lợn sẽ như thế nào. Bạn có thể đi các đền thờ tôn giáo thấp vì lý do tương tự. Các
qua được ô cửa, nhưng, ngoài việc phải vặn vẹo cửa trong pháo đài đôi khi được hạ thấp để làm
cơ thể cần thiết và cảm giác ớn lạnh và khó chịu chậm tốc độ
của sàn cứng, bạn có thể sẽ cảm thấy rằng việc lực lượng tấn công. Nói chung, một ô cửa thấp
liên tục phải bò vào và ra qua khe cửa thấp là khiến bạn phải dừng lại và suy nghĩ một lúc về
một sự xúc phạm đến phẩm giá của bạn. việc đi từ nơi này sang nơi khác - hoặc va đầu
vào.
63
Kích thước của ô cửa dẫn vào quán trà truyền thống của Nhật Bản (ở Kích thước của ô cửa dẫn vào một ngôi nhà lớn ở nông thôn,
trên) khiến tất cả các vị khách đều có địa vị như nhau trong suốt chẳng hạn như Biệt thự Chiswick ở Luân Đôn (bên dưới), đã thổi phồng
Cửa bò quán trà thời gian diễn ra trà đạo. địa vị của một người cụ thể - đó là
người sở hữu.
Lối vào quán trà truyền thống của Nhật
Bản (ở trên) được làm nhỏ để tạo sự khiêm
tốn và bình đẳng giữa những người tham
gia buổi lễ. Cánh cửa được gọi là
nijiriguchi. Hình vẽ ở giữa cho thấy một
ví dụ về độ cao từ bên trong quán trà.
Bên cạnh là một phần thông qua cùng một ô
cửa với bên trong bên phải.
Để vào trong, khách phải cởi giày và dùng
yoku-ishi (một hòn đá lớn làm bậc thang)
để bò vào phòng. Làm như vậy anh ta không
thể giữ được phẩm giá của mình. Sự tương
tác giữa hình học hạn chế của ô cửa và
hình học của cơ thể có tác dụng tâm lý.
Kiến trúc ngầm áp đặt các quy tắc ứng xử
xã hội học và ảnh hưởng đến mối quan hệ
giữa con người với nhau.
Quy mô của phẩm giá
Ngược lại, cửa chính vào Biệt thự Chiswick
ở London (phải) được thiết kế để gợi lên
sự đối lập với sự khiêm tốn. Ngôi nhà lớn
này được xây dựng bởi Richard Boyle, Bá tước xứ
64
Cửa và quy mô
Burlington, vào cuối những năm 1720. Lối vào của nó
là một sự thể hiện rõ ràng về sự khác biệt xã hội. Các
mệnh lệnh 'thấp hơn' - người hầu và người buôn bán
người - sẽ đi vào tầng hầm của ngôi nhà (nhà bếp
và phòng chứa đồ) bằng cửa dưới trong ảnh. Nó chỉ
đủ lớn cho một người có chiều cao bình thường đi
qua, đứng trong một bức tường đá gồ ghề và được
gắn chặt vào trục xác định bởi mái cổng phía trên.
Lord Burlington và những vị khách của ông
sẽ vào ở tầng trên. Họ có thể tới cổng bằng những
bậc thang ở hai bên.
Quy mô của lối vào này hoành tráng hơn,
để phù hợp với tình trạng giả định của những người
sẽ sử dụng nó. Sự hoàn thiện của vật liệu là
tinh tế hơn.
Cửa vào sảnh trung tâm
của ngôi nhà nằm trong khe tối giữa thẩm quyền. Bức ảnh trên là một trong nhiều ví dụ
các cột trung tâm. Ô cửa thực tế cao hơn mức cần có thể. Đó là mặt trước của Tòa án Cảnh sát trưởng Cổng của Tòa án Cảnh sát trưởng ở Dundee
tượng trưng cho địa vị và quyền lực của

thiết nhưng kích thước rõ ràng của nó bị phóng ở Dundee, Scotland. Giống như Chiswick Villa, tòa
hệ thống tư pháp.
đại bởi khe chiều cao tối đa và mái cổng. nhà này có một mái hiên lớn, trong trường hợp này
là để tượng trưng cho quyền lực của hệ thống tư
Tầng chính của ngôi nhà như thế này pháp và để gây ấn tượng với quyền lực của nó đối
được gọi là đàn piano nobile hay đàn tầng quý tộc. với tất cả những người - tội phạm, luật sư, nhân
Thiết kế của Biệt thự Chiswick chịu ảnh hưởng trực chứng, thẩm phán ... - những người đi qua cổng của nó.
tiếp từ Biệt thự Rotonda của Palladio được trình bày
trên trang. 43. Ý tưởng của cả hai nhà đều xuất phát từ Hình học chào mừng
Kiến trúc La Mã và gợi lên những liên tưởng
với sự cao quý và quyền lực của con người. Chúng ta đã thấy nhiều ví dụ khác nhau về việc
Ô cửa lớn là một thiết bị kiến trúc phổ sử dụng tỷ lệ, liên quan đến các ô cửa, cho mục
biến để khẳng định quyền lực và đích mang tính biểu tượng. Trên P. 43, biệt thự
65
Rotonda, như vừa được đề cập, đã sử dụng quy
mô theo cách tương tự như Chiswick Villa, để
ám chỉ địa vị. Trên P. 50 chúng tôi thấy rằng
thánh đường ở Cefalu có hành lang làm tôn lên
kích thước của ô cửa và tượng trưng cho uy
quyền, địa vị và phẩm giá của nhà thờ; ở đây
cũng vậy, vòm dẫn vào cung thánh của nhà thờ
là một ô cửa lớn bao quanh bàn thờ và tượng
Chúa Kitô Pantocrator ở trên.
Và trên trang. 60 chúng tôi thấy rằng cửa phía
bắc của Nhà thờ Phục sinh của Lewerentz ở
Stockholm có một mái cổng lớn tượng trưng cho
quyền lực, địa vị và phẩm giá của cái chết.
Nhưng kích thước của ô cửa cũng có thể tượng quy mô ô cửa với chiều rộng vừa 'hiếu khách
trưng cho các mối quan hệ nhẹ nhàng và hòa đồng hơn. vừa tự do' . Nếu ô cửa này gây ấn Mái hiên và cửa dẫn vào Broad Lys. Chiều
Kiến trúc sư Nghệ thuật và Thủ công CFA Voysey, một người cùng tượng thì đó là ở sự hào phóng, dịu dàng hơn rộng của lối vào này được chào đón. Quy mô
của nó là con người. Cũng lưu ý rằng bậc vào

thời với MH Baillie Scott (người có Blackwell mà chúng tôi đã là quyền lực và cao thượng. Nó là cánh cửa
hiên rất thấp để giữ cho cửa ngang tầm với
thấy ở trang 61), đã viết: 'Những cánh cửa ... cho sự gặp gỡ và chào hỏi bình đẳng hơn là một khách.
mqy thể hiện những phẩm chất của một người chủ nhà tốt, lối để cấp trên gây ấn tượng với cấp dưới bằng
hiếu khách và tự do với chiều rộng rộng rãi của chúng, biểu tượng địa vị; hoặc qua đó những người đưa
nhưng được đầu tư với những đường thẳng đứng để gợi lên tang được nhắc nhở về uy quyền của cái chết.
'*
sự trang trọng và duyên dáng. Cả ba tòa nhà - Chiswick, Nhà nguyện Phục sinh
Ô cửa trong bức ảnh trên trang này được và Broad Leys - đều có mái hiên và mái cổng
thiết kế bởi Voysey. Nó áp dụng một quan điểm với các cột và trán tường hình tam giác; nhưng
khác về quy mô và ý nghĩa so với quan điểm mục đích và tác dụng của cửa trước Broad Leys
được trưng bày trong Biệt thự Chiswick của rất khác so với những cửa khác. Tất cả đều
Burlington và Nhà nguyện Phục sinh của Lewerentz. phóng đại kích thước thực tế của ô cửa nhưng
Đây là cửa trước của ngôi nhà có tên Broad Voysey lại phóng đại chiều rộng hơn là chiều
Leys, trên bờ hồ Windermere (cách Blackwell cao. Ô cửa của anh vòng tay ôm lấy du khách
không xa) và được thiết kế vào năm 1898. thay vì đứng cao và xa cách với họ.
Ở đây Voysey áp dụng tình cảm được thể hiện
trong đoạn trích dẫn trên và tạo nên một con người * Từ CF A. Vqysry- Tính cá nhân (1915)
66
Cửa và quy mô
Mối quan hệ cộng sinh
Chúng ta sẽ thấy sau trong cuốn sách này (tr.
154) rằng ý nghĩa và đặc điểm nhận dạng của
một ô cửa có thể được hiểu và xác định bằng
các câu hỏi: 'Cánh cửa này cho phép vào hay
ra bằng gì?'; và 'Cánh cửa này có thể cần được
bảo vệ chống lại ai hoặc cái gì?'
Mối quan hệ giữa một ô cửa và những gì
nó cho phép đi qua mật thiết hơn mối quan hệ
giữa một bức tường và những gì nó ngăn cản. Ở
một ngưỡng cửa, vào thời điểm đi qua một khe
hở của rào chắn, chúng ta thấy mình có một
mối quan hệ đặc biệt với cánh cửa hoặc cổng
vào. Vào thời điểm đó, chúng ta đang ở một vị
trí cụ thể - được xác định chính xác bởi ô cửa
và ngưỡng cửa của nó. Và cùng lúc đó, mục đích
riêng của cánh cửa -
lý do tồn tại của nó đã được khẳng định. Đây là một khoảnh khắc
khi khung và khung đi vào
mối quan hệ cộng sinh, mỗi bên phụ thuộc vào một con người đại diện. Theo chiều thẳng đứng
khác để đạt được một giải pháp. cũng như chiều rộng và chiều cao của nó, ô cửa Bức tượng Thánh Simon này nằm ở hiên nhà
thờ ở Mosta trên đảo Malta.
Thời điểm tiềm năng của sự phù hợp đó rõ ràng là một sự hiện diện đặc biệt đang
giữa khung và khung làm cho chờ đợi hoặc một lời mời gọi một con người bước
mỗi ô cửa một lời mời. 'Cánh cửa đi vào bóng qua ngưỡng cửa của nó để bước vào cái bóng lớn
tối' của Sottsass (tr. 16) mang đến cho giao bao trùm khắp khung cảnh. Và khi một bức tượng
diện giữa hai thế giới ánh sáng và bóng tối của Thánh Simon được đóng khung trong một ô cửa
những kích thước chính xác nhưng nó lại có (ở trên), nó tượng trưng cho một lời mời rõ ràng
vậy liên quan đến quy mô của những gì Sottsass đến vị thánh hãy trở về từ cõi bóng tối, quay trở lại
dự tính sẽ đi qua nó - chính anh ta cũng như thế giới ánh sáng và sự sống.
67
PROPYLAEA CỦA ACROPOLIS Ở ATHENS
Nhiều thành phố Hy Lạp cổ đại có vệ thành.
Đây là khu vực cao của thành phố, ban đầu được
sử dụng làm nơi ẩn náu khỏi bị tấn công nhưng
sau đó được sử dụng làm trái tim thiêng liêng
của thành phố. Thành phố nổi tiếng nhất là ở Athens.
Mặc dù nó đã có người ở từ rất sớm nhưng những
tòa nhà đổ nát tồn tại
ngày sống chủ yếu từ thế kỷ thứ năm trước Công nguyên.
Ba tòa nhà chính, có thể được nhìn thấy được xây
dựng lại theo mô hình trong ảnh chụp bên cạnh,
là: Parthenon - ngôi đền chính có bức tượng
(hiện đã thất lạc) của nữ thần hộ mệnh Athens,
Athena; Eretheion - một ngôi đền phức tạp hơn
nhưng nhỏ hơn ở bên trái Partthe-non; và
propylaea - các cổng vào khu vực thiêng liêng
( temenos), mà bạn có thể nhìn thấy ở tiền cảnh
của mô hình. Bạn cũng có thể thấy trên mô hình
một bức tượng đứng ở vị trí dường như là trọng
tâm của bố cục; đây là một bức tượng khổng lồ
khác (cũng bị thất lạc) của Athena.

�
.C: • ...=- _.::J�
�- � :: ��; � :·:/
Bức ảnh phía dưới cho thấy propylaea khi
chúng xuất hiện vào thế kỷ XXI sau Công Nguyên.
(Công việc sửa chữa lớn đang được tiến hành
khi bức ảnh này và những bức ảnh khác được chụp.
Có một ngôi đền nhỏ thờ Ath-ena Nike, đứng trên
một pháo đài ở bên phải lối vào, trong bức ảnh
được bao phủ bởi một giàn giáo.) Propilaea thể
hiện nhiều khía cạnh của các ô cửa được thảo
luận ở các trang trước.
68
Acropolis ở Athens
.-
1. Vị trí của propylaea trong
mối quan hệ với các tòa nhà lớn khác trên
vệ thành được thể hiện trong sơ đồ trên.

Kế hoạch của đô thị ở Athens.
Nó nằm ở cuối phía tây của ngọn đồi đá nơi
xây dựng các ngôi đền. Đây là điểm duy nhất
để tiếp cận độ cao. Vì vậy, propylaea có
thể nói là để đánh dấu và chính thức hóa
những gì ban đầu là một cánh cửa tự nhiên
dẫn đến nơi ẩn náu có thể phòng thủ trên đỉnh đồi.
2. Propilaea tạo nên sự xác định

giao tiếp giữa thế giới bên ngoài và
temenos . Bước qua nó bạn băng qua

một ngưỡng cửa từ thế tục đến thiêng liêng.
Khi bạn ở bên ngoài, trong thành phố xung
quanh chân thành cổ, bạn nhận thức được
điều thiêng liêng bên trong này. Khi vào
bên trong, bạn biết rằng mình đang ở trung
tâm biểu tượng của thành phố. Trong những
dịp đặc biệt, các nghi lễ sẽ đi từ agora
bên dưới (trung tâm thế tục của thành phố),
lên và xuyên qua prapylaea, đến các đền thờ.

bên trên.
3. Propilaea thiết lập một xác định
quan điểm. Khi đi qua, bạn bắt đầu nhìn
thấy Parthenon (phải). Đây là
69
cái nhìn rõ ràng đầu tiên của bạn về khu vực linh
thiêng mà bạn không thể nhìn thấy từ thành phố bên dưới.
Khi bạn bước ra từ propylaea, bạn có một tầm nhìn
rộng, từ Eretheion ở bên trái (phía trên bên phải)
đến Parthenon ở bên phải (phía dưới bên phải). Các
caryatids (tượng nữ) trong mái hiên nhỏ bên hông
Eretheion nhìn một cách kính cẩn về phía Parthenon.
Vào thế kỷ thứ năm trước Công nguyên, bạn cũng có
thể đã nhìn thấy bức tượng Athena khổng lồ đứng
trước mặt bạn và hơi chếch về bên trái. Khi đó bạn
sẽ biết rằng mình đã đến nơi linh thiêng của Athena.
(Ngày nay, với tư cách là một du khách, bạn biết
rằng mình đã đến một trong những địa điểm du lịch
lớn trên thế giới.)
4. Các trục rất quan trọng trong việc bố
trí các tòa nhà trên vệ thành. Lối vào chính vào
Parthenon nằm ở phía xa của ngôi đền so với propylaea.
Tuyến đường rước chạy dọc theo phía bên trái của
chùa. Như truyền thống,
Parthenon quay mặt về phía đông với tường bao bọc
tượng Athena hướng mặt trời mọc dọc theo trục cửa
ra vào. Và cũng giống như trục cửa của nhà thờ ở
Cefalu chiếu sự hiện diện của Christ Pantocrator khắp
thành phố, sự hiện diện của Athena cũng được chiếu
khắp thành phố và vùng đất xa hơn bởi trục cửa của
Parthenon.
Trục riêng của propylaed cũng quan trọng. Nó
thiết lập nền tảng tổ chức
70
Acropolis ở Athens
xương của di tích, với hai ngôi đền chính
cân bằng nhau ở hai bên.
Bức tượng Athena khổng lồ ngoài trời đứng
ngay bên trái trục, không chấm dứt nó mà khéo
léo chuyển hướng ánh mắt của người bước vào
ngôi đền lớn bên phải,
về phía Parthenon.
Nhìn ra bên ngoài, trục propylaeds cũng
rất quan trọng. Nhưng chúng ta sẽ đề cập đến vấn
đề đó ngay sau đây, ở phần 6 dưới đây.
5. Parthenon tượng trưng như một điểm

r- •:t,'l·=��
tham khảo cho toàn thành phố. Nhưng propylaea
được coi như một điểm tham chiếu liên quan

: = ·xiy·
đến việc ra vào khu vực thiêng liêng. Khi bạn
ở thành phố bên dưới, họ sẽ xác định điểm
vào. Khi bạn ở trong temenos, bạn coi chúng
là điểm thoát (phía trên bên phải).
6. Khi rời temenos, bạn nhận thấy
rằng ô cửa thực tế ở trung tâm của propylaea
được hướng thẳng về phía một ngọn núi hai
đỉnh ở xa (phía dưới bên phải), giống như
trong cung điện của Nestor (trang 56). Ngọn
núi này nằm trên đảo Salamis cách đó vài dặm.
Và Salamis, theo thần thoại Hy Lạp, là nơi
sinh của Athena. Vì thế cánh cửa
Trục đường của propylaea thiết lập mối liên
hệ trực tiếp giữa nơi linh thiêng của Athena
ở trung tâm Athens và nơi sinh của cô.
7. Và cuối cùng là quy mô của ô cửa
lớn hơn cuộc sống. Nó đã được làm đủ rộng cho
các nghi lễ rước kiệu
71
Tệ; tôi sẽ thử cách này
sẽ đi qua nó. Nhưng quan trọng hơn, nó là một chẳng hạn như thành cổ ở Athens, theo các thuật
cánh cửa có quy mô phù hợp với sức mạnh và thẩm ngữ được nêu ở trên, tập trung đặc biệt vào các
quyền của một nữ thần. ô cửa, thì người ta nhận ra rằng kiến trúc cũng
Chúng ta có xu hướng nghĩ về kiến trúc trong có thể là về trình tự trải nghiệm mà nó mang lại
về các tòa nhà riêng lẻ, như thể chúng là những và cách thức mà trình tự đó được nhấn mạnh, quản
tác phẩm điêu khắc đặt trong cảnh quan hoặc thành lý và sắp xếp bởi ngưỡng.
phố. Nhưng khi người ta phân tích một thành phần
72
. . >
TÔI
f 1
TÔI
t . . . .
TÔI TÔI TÔI j ồ TÔI ồ , ồ TÔI t
1 TÔI TÔI TÔI TÔI TÔI Tôi ' TÔI '
TÔI
TÔI
TÔI
TÔI
• TÔI
'
t TÔI
TÔI
TRẢI NGHIỆM CỬA SỔ

Trang trước:
Lối vào trung tâm hội nghị tại Nhà máy Vitra ở
Thụy Sĩ. Trung tâm được thiết kế bởi kiến trúc
sư người Nhật Tadao Ando và được xây dựng vào năm
1993. Bức tường đồng hành cùng du khách bên trong.

NGƯỠNG
__;,4_ ngưỡng cửa là một điều thiêng liêng.' Porphyrus (Thel\lympMCave,AD3rdC).
Hãy nhớ lại cảm giác rùng mình đó khi bạn bước qua một
khe hở. Có vẻ như, theo một nghĩa nào đó, bạn đang đẩy
mình qua một lớp màng. Bạn nửa vời tự hỏi liệu mình có
gặp phải một sự kháng cự tinh tế kỳ lạ nào đó hay
không, liệu việc vượt qua ngưỡng cửa của bạn có làm
thay đổi bạn theo cách nào đó hay khiến bạn gặp phải
một số điều gì đó không?
mối đe dọa không lường trước được.
Như tôi đã đề xuất, việc vượt qua một ngưỡng
cửa hoặc bước vào một địa điểm là điều gì đó

vietato L'jngresso
chúng tôi làm điều đó thường xuyên đến nỗi hầu hết thời gian chúng tôi CẤM VÀO
TÔI BẢO VỆ'ENTRER

ElNTRITTVERBOTEN
,
làm điều đó mà không cần suy nghĩ, mặc dù một phần tâm
trí của chúng ta luôn ý thức được mình đang ở đâu và
sẽ đi đâu. Chúng ta biết rằng việc bước vào sẽ đưa
chúng ta từ tình huống này sang tình huống khác và

..
chúng ta hòa hợp với tất cả mọi thứ liên quan đến hành TÔI
động thường xuyên đó - chẳng hạn như liệu chúng ta đã
đi đến đúng nơi hay chưa, liệu nó có an toàn hay
không, liệu nó có trống rỗng không. hoặc bị người khác
chiếm giữ,
liệu chúng ta có muốn không ở đó và
muốn ra ngoài nữa.... Nhưng nhìn chung,
chúng tôi coi việc vượt qua ngưỡng là điều hiển nhiên;
(có lẽ ngoại trừ khi chúng ta bị cản trở: bởi một cánh
cửa bị khóa; một biển báo 'CẤM VÀO' ; ai đó đang đẩy
cánh cửa xoay cùng lúc từ phía bên kia; hoặc một người
bảo vệ, người gác cửa hoặc người phục vụ trưởng nào
đó sẽ không cho phép chúng ta vào. chúng ta
vào câu lạc bộ, khách sạn hoặc nhà hàng đó).
75
Trải nghiệm các ô cửa
Đi qua
Hãy tưởng tượng cảm giác khi bạn đến gần và
đi qua ô cửa trong bức ảnh này. Kích thước
của nó đủ lớn để bạn có thể chứa thoải mái;
bạn có thể đi qua dễ dàng mà không cần khom
lưng, va vào tường hay quay sang một bên. Tuy
nhiên, bạn vẫn cảm nhận được điều đó khi bước
vào. Bạn biết vào đó là an toàn nhưng bạn
không chắc chắn mình sẽ tìm thấy gì bên trong.
Đó là một cảm giác mà tất cả chúng ta đều trải
qua thường xuyên đến nỗi, cho đến khi được
nhắc lại, chúng ta hầu như không
thừa nhận nó. Trong tiềm thức, bạn sẽ
cảm nhận được sự bất khả xâm phạm của bức
tường khi bạn đi qua. Khối lượng của nó có
thể được nhìn thấy bằng các đường quoins và
voussoir mịn và vát riêng biệt xung quanh ô
cửa. Bạn có thể đồng cảm với chiếc vòm chịu
đựng tất cả sức nặng đó. Bạn có thể chạm vào
thanh chắn khi đi qua, dùng ngón tay cảm nhận độ cứng và kết cấu của đá.
Có một bước. Bạn phải nỗ lực một chút
để bước lên. Bệ cửa được làm bằng đá trắng,
khác. Bề mặt sàn
bên trong ngưỡng khác với ngưỡng đó
ngoài. Bạn không thể nhìn thấy trong màu đen và-
Bức ảnh màu trắng, nhưng gạch lát bên trong
có màu đỏ đậm, tương phản với đá xám và sỏi qua ô cửa bạn đi từ sáng đến tối; mắt bạn phải
màu cát bên ngoài. điều chỉnh theo mức độ ánh sáng mới. Không khí Cánh cửa này, giống như trên trang tiêu đề
của phần Giới thiệu, nằm ở Palazzo

Khi bạn đi qua ngưỡng cửa, bầu không và chuyển động của nó thay đổi.
Abatellis ở Palermo.
khí thay đổi. Ánh nắng ấm áp xuyên qua một Bên trong, mọi làn gió nhẹ đều tĩnh lặng. Trời mát hơn.
chút bên trong nhưng khi bạn đi qua Bạn cảm nhận được chất lượng khác nhau của không khí đó như
76
'Ngưỡng
bạn hít thở nó và nó chạm vào da bạn. Có một
chút thay đổi về âm thanh xung quanh: tiếng ồn
bên ngoài bị bóp nghẹt; bước chân của bạn phản
chiếu trên bề mặt cứng của không gian khép kín hơn.
Bạn cảm thấy bị tách biệt khỏi thế giới, khỏi
những người khác, khỏi bầu trời. Bên trong có
nhiều sự riêng tư hơn; cảm giác an toàn hơn.
Không gian bạn bước vào chứa các đồ vật
nghệ thuật. Hầu như ngay lập tức tâm trí của
bạn hướng về họ. Nhưng sau một lúc, bạn có thể
quay lại và thấy rằng khoảng trống nhìn từ bên
ngoài tối tăm giờ đây đã sáng rực với ánh sáng,
với những thứ khác nhau đóng khung trong đó -
bãi cỏ với hành lang phía sau. Ô cửa ấy bây giờ
là lối vào ở hướng ngược lại, lối vào sân. Bạn
đã trải nghiệm hai môi trường rất khác nhau,
được liên kết bởi một lối mở mà qua đó bạn có
thể đi qua lại ngay lập tức.
Đường nối trong kinh nghiệm
Biên tập phim Walter Murch [Bố giàJII (1990),
Apocafypse Now (1979), Bệnh nhân người Anh
(1996), trong số nhiều người khác] gợi ý rằng
nên có một đoạn cắt phù hợp giữa các cảnh quay
ngay khi người xem chớp mắt một cách tự nhiên
và do đó không bị chú ý; đôi mắt sẽ nhắm lại Đến gần một ô cửa đơn giản, chúng tôi
ngay lập tức và mở lại trong một cảnh mới. chuẩn bị đi vào bên trong hoặc bên ngoài mà nó Một ngưỡng cửa mang đến cơ hội kết nối trải
Trừ khi chúng ta cố gắng có ý thức để không hoặc có nghiệm của bạn về thế giới.
cho phép truy cập. Sau đó, khi chúng tôi đi qua,
những tình huống bất ngờ can thiệp, chúng ta có xu chúng tôi chớp mắt, sẵn sàng cho cảnh mới -
hướng đối xử với những cánh cửa như thế này. bộ mới và khác biệt. Nó giống như là
77
lÃ:xpcricnccing Cửa ra vào
__,
'" ,_,
�1--
�
-.��-
,�-- � �- ;····,J"",,
·�
'.
"'.
�-��.:--- }.'.'!:�_.:
;
Tôi
.
-'-S
'IAZ-lDlJtD
TÔI G
-
TÔI!:,
'
. .
•"':
Bản thân quá trình chuyển đổi, khoảnh khắc trôi - Chiếc Pian 'No!!i' năm 1748 của Rome, thể hiện cách
,J-...
bố trí bên trong của các nhà thờ như một phần của khu
qua đó, là trống rỗng, không có ý nghĩa và do đó '
vực công cộng. Nhưng doonVCIJ'S của họ phân biệt không gian
'
bị giảm giá trị, bị coi thường, trôi qua mà
không cần suy nghĩ. Trước khi bước vào, tâm trí
_ "· .
-
tôn giáo của họ với không gian tục tĩu trên đường phố và
quảng trường bên ngoài thành phố.
của bạn sẽ tự phóng chiếu về phía trước để dự
đoán về cảnh tượng mới sắp gặp. dòng.) Ngưỡng ngăn cách các không gian f7po
Khi đi qua, khung cảnh mới và nội dung của nó cũng chỉ ra khoảng cách giữa các phương thức
phải được đánh giá, đồng hóa, tập trung và đưa tồn tại hvo, trần tục và tôn giáo.
vào một loại ý nghĩa nào đó. Chúng ta thậm chí có Ngưỡng cửa là giới hạn, ranh giới, ranh giới
thể không nhớ việc bước qua ngưỡng cửa, tâm phân biệt và đối lập hai thế giới - đồng thời
trí đã được chuẩn bị trước để tập trung hoàn là nơi nghịch lý nơi các thế giới đó giao
toàn vào tiếp với nhau, nơi có thể vượt qua từ trần
cảnh mới. tục đến thế giới thiêng liêng. Một nghi lễ
Các ô cửa là những đường nối theo kinh nghiệm. tương tự có chức năng fa/Lr đối với ngưỡng
Việc phát hiện ra phương tiện vận chuyển hiện nơi ở của con người, và chính vì lý do này
tượng mà họ đưa ra (cung cấp) hẳn đã có vẻ như mà ngưỡng này là một đối tượng có tầm quan
đối với những người trong chúng ta từ lâu, những trọng lớn. Vô số n'tes đi cùng khi vượt qua
người đã trải nghiệm chúng khi họ ít phổ biến ngưỡng cửa gia đình - một bou;, một lễ lạy,
hơn so với trong thế giới hiện đại, giống như một cái chạm tay ngoan đạo, v.v. Ngưỡng cửa
một trải nghiệm tâm linh, một sự hiển linh. có những người bảo vệ - các vị thần và các
Trong Thánh và trần tục (1957) vị thần cấm cả kẻ thù của con người lẫn ma
Mircea Eliade đã viết: quỷ và những kẻ gây dịch bệnh xâm nhập.
'Để minh họa tính không đồng nhất của không gian mà Trước ngưỡng cửa, lễ hiến tế cho các vị thần
con người không theo tôn giáo trải nghiệm, tôi có thể hộ mệnh được tiến hành. Ở đây chắc chắn quá
chuyển sang bất kỳ tôn giáo nào. Chúng tôi sẽ chọn một pa!aeo-orienta! các nền văn hóa (Babylon, Ai
ví dụ mà mọi người đều có thể tiếp cận được - một nhà Cập, Israel nằm ở nơi phán xét.
thờ ở một thành phố hiện đại. Đối với một tín đồ, nhà 'Ngưỡng, cửa sho}J) giải pháp' ('xác định
thờ chia sẻ một không gian khác với con phố nơi nó tọa lạc. tục...'trong đường đứt gãy...') liên
Cánh cửa mở vào bên trong nhà thờ thực sự không gian tức thời và bê tông61; do đó tầm
biểu thị một giải pháp liên tục. quan trọng tôn giáo to lớn của chúng, vì chúng
' (Sic; có lẽ được dịch từ 'sohttion de là biểu tượng và đồng thời là phương tiện di
continuite' - tức là sự gián đoạn hoặc lỗi- chuyển từ không gian này sang không gian khác: '
78
'Ngưỡng
,..,.. -�/ Một ngưỡng ngăn cách một địa điểm với mọi nơi khác.
r· . :: -� 7�·.,-r ":
� Y. ;-'"-�,.-;-- (Từ Thử nghiệm với Môi
·J_::---.. _·.v --:1
trường Đồng trải nghiệm, của Marlene
� ;; ' ,c� · ��" �-:;:/;... /
Ivry, Centrespace, Visual "Trung tâm nghiên
cứu, Nghệ thuật đương đại Dundee, tháng 12 năm 2005.)
Ngưỡng vượt qua ranh giới từ tình huống này sang tình huống khác
khác. Ngưỡng là hai chiều
Trong tập quán canh tác trước đây, ngưỡng một màn ảnh chuyên nghiệp, vô hình, không thực chất
cửa là những tấm ván gỗ đặt ngang các ô cửa nhưng đôi khi đáng lo ngại mà chúng ta phải vượt qua.
đối diện của nhà kho trong quá trình đập lúa. Ngưỡng là điểm giới thiệu và kiểm
Đập lúa bao gồm việc đập lúa mì đã soát, nơi những nơi tách biệt gặp nhau.
thu hoạch để làm bong lớp vỏ bảo vệ của nó Chúng cũng là những điểm đáng mong đợi và lo
rồi tung hỗn hợp ngũ cốc và vỏ trấu trong lắng. Họ thiết lập kỷ luật và nghệ thuật của
gió tự nhiên giữa hai ô cửa đối diện để vỏ không gian. Họ đặt ra vạch xuất phát cũng như
trấu nhẹ hơn sẽ bay đi để lại hạt. Các mục tiêu và vạch đích cho những hành trình
ngưỡng đã giúp giữ lại hạt có giá trị chúng ta thực hiện và những trận đấu chúng ta chơi.
Các ngưỡng rất hấp dẫn vì chúng nhấn
bên trong nhà kho để có thể thu thập nó mạnh mọi khía cạnh của sự tồn tại của chúng ta;
để nghiền thành bột. Đây là nghĩa đen của chúng đánh dấu sự khởi đầu và kết thúc của chúng
từ này. Nhưng trong cuốn sách này chúng ta ta, cũng như nhiều bước và giai đoạn ở giữa.
phải nghĩ về “ngưỡng” một cách trừu tượng hơn. Chúng là công cụ gây ngạc nhiên và mặc khải,
Sức mạnh của tấm ván gỗ chặn ngang cửa nhà bí ẩn và che giấu. , .. Chúng có thể được sử dụng như
kho không chỉ ở chỗ nó giữ được thóc mà công cụ giao tiếp và kịch tính
còn ở chỗ nó xác định ranh giới chính xác nhấn mạnh. Về mặt ẩn dụ và vật lý, các
giữa bên trong và bên ngoài nhà kho. Như ngưỡng đánh dấu sự bắt đầu và kết thúc
vậy nó đánh dấu một sự kết nối quan trọng của mọi việc chúng ta làm và trải nghiệm.
giữa các địa điểm, các tình huống. Từ thời xa xưa, con người đã tin rằng
Nhưng điểm nối vẫn tồn tại dù tấm ván những ngưỡng cửa trong không gian và sự
có ở đó hay không; bảng chỉ thu hút sự chú ý sống có mối liên hệ kỳ diệu nào đó. Bởi
đến giao diện và đặt cho nó một cái tên (hơi vì điều này, những đứa trẻ đã và vẫn được
tiếp tuyến). Khi chúng ta nói về việc 'vượt coi là nơi diễn ra các nghi lễ và nghi lễ,
để gặp gỡ và khẳng định.
qua một ngưỡng', chúng ta muốn nói đến việc di chuyển
79
'Trái tim của Ocfysseus tràn ngập sự lo lắng khi anh ta do dự
trước khi đặt chân lên ngưỡng cửa bằng đồng. '
Homer (The Odyssey, chuyển. EV Rieu 1946)
Ngưỡng do dự
Khi ở trong văn phòng, tôi ngồi mở cửa (phải;
bản phác thảo ở trang 58). Sự cởi mở của nó cho
mọi người biết tôi đang ở trong đó và hy vọng
giúp họ dễ dàng nói chuyện hơn.
Tôi có thể nhìn thấy du khách khi họ đến gần và
họ có thể nhìn thấy tôi. Họ đi qua một cánh cửa
xa hơn và nhìn qua kính để xem tôi có ở trong
không. Thường thì tôi chào đón khách khi họ
vẫn còn cách cửa nhà tôi vài thước và mời họ
vào. Nhưng dù vậy, họ hầu như luôn do dự,
chính xác là ở ngưỡng cửa. của căn phòng, để
tiếp tục bước vào. Đối với đồng nghiệp và
sinh viên cũng như đối với người lạ. Nếu tôi
hỏi họ về sự do dự của họ, họ sẽ suy nghĩ ngắn
gọn và sau đó nói điều gì đó như 'Tôi nhận ra
rằng tôi đang xâm nhập vào miền cá nhân của
bạn' hoặc 'Đó là vấn đề lịch sự'.
Thỉnh thoảng người ta đưa ra giả thuyết về nó,
có thể nói điều gì đó như, 'Tôi nghĩ đó là một
phản ứng học được; trẻ nhỏ không làm điều đó'.
Ngưỡng không chắc chắn
Có lần tôi đi triển lãm nghệ thuật (ở Dundee sự không chắc chắn về mặt vật lý gần như không
Nghệ thuật Đương đại) và trải nghiệm một sức mạnh thể nhận ra, như thể tôi đã bước lên một cửa Cánh cửa văn phòng của tôi khiến du khách ngần ngại
công việc hiệu quả và tinh tế. Trong một căn phòng nhỏ ngoài trước khi bước vào.
sập trên sàn. Thay vì nhìn vào bức ảnh, tôi
phòng trưng bày chính có một bức ảnh đóng khung nhìn kỹ hơn vào sàn nhà. Không có cửa ra vào
trên tường gần một góc. Khi tôi đến gần bức nhưng tôi thấy một sàn nhà hình vuông lớn,
ảnh để xem nó là gì, tôi cảm thấy chật hẹp ở góc phòng,
80
'Ngưỡng
'Chúng tôi cảm thấy thích thú khi bước đi đầu tiên trên vỉa hè, xa xa đó
là những bức tranh khảm kiểu Hy Lạp, gợn sóng như biển) và uốn lượn
như cổ chim bồ Jcâu.

John Ruskin (Những hòn đá của Venice, 1853)
nhẹ hơn một chút so với những thứ còn lại, như
thể nó vừa được lau chùi hoặc sơn mới. Hai
bức tường liền kề cũng vậy, đến nỗi ba ô vuông
có bề mặt sạch sẽ hoặc tươi mới ngụ ý một khối
không gian phía trước bức ảnh. (Xem hình vẽ
bên phải.) Sự không chắc chắn đã đến với tôi
ngay khi tôi bước qua ngưỡng cửa của khối lập
phương này; tầm nhìn ngoại vi của tôi đã nhận
thấy sự thay đổi nhỏ trong tông màu của sàn
nhà khi tôi bước vào đó và cảnh báo tôi phải
cẩn thận. Cuối cùng, sau khi tận hưởng ảo giác
về khối không gian này, tôi đi xem bức ảnh và
thấy nó trưng bày tác phẩm tương tự trong một
phòng trưng bày khác, được trang trí công phu có ai có thể, bởi sự hiện diện của họ, thay đổi
hơn; một khối không gian tương tự đã được làm bản chất của cuộc trò chuyện của chúng tôi. Và khi Bản vẽ là một sơ đồ nghèo nàn của công việc -
'
'Sự sáng chói (le coin du billard) của Bernard
sạch trước một bức ảnh đóng khung khác của Tôi bước lên khu vực sàn nhà sạch sẽ trong
Bazile (1980 ). Những đường nét mà tôi phải sử dụng
cùng một tác phẩm ở một phòng trưng bày khác phòng trưng bày nghệ thuật, tôi lo lắng rằng
để làm rõ các cạnh của khu vực 'sạch' không có trong
khác ... tạo ra hiệu ứng của một mise en abjme. có thể mình đã dẫm phải thứ gì đó không có độ tác phẩm thực tế.
cứng vững chắc như sàn nhà thích hợp. Chỉ
Cảm giác của chúng ta về ngưỡng trong chốc lát, tôi lo lắng rằng mình đã gây
nguy hiểm cho sự an toàn của mình, rằng tôi có
Hai giai thoại này minh họa sự quan tâm của chúng ta thể ngã xuống sàn hoặc giẫm phải thứ gì đó mà
cảm giác ngưỡng là. Sự nhạy cảm cấp tính của lẽ ra tôi không nên dẫm phải.
chúng ta đối với các ngưỡng dường như là một Nghiên cứu với trẻ nhỏ cho thấy rằng sự
phần của sự thận trọng bẩm sinh mà chúng ta cảnh giác về các ngưỡng phát triển vào khoảng
mang theo như một phần trong cơ chế tự bảo vệ từ 5 đến 9 tháng tuổi. Một thí nghiệm đã được
của mình. Những vị khách dừng lại ở ngưỡng thiết lập bằng cách sử dụng mặt bàn bằng kính
cửa phòng tôi không chỉ lịch sự chờ đợi sự cho có bề mặt chắc chắn bên dưới một phần của nó,
phép vào mà còn có thể lo ngại rằng tôi có thể tạo ra vẻ ngoài
ghen tị với lãnh địa của mình. Họ cũng có thể sự xuất hiện của một vách đá. Khi được 5
tận dụng cơ hội đầu tiên để khảo sát toàn bộ tháng, các em bé sẽ vui vẻ bò qua vực thẳm để
căn phòng để xem có ai khác không đến với mẹ. Nhưng lúc chín giờ
81
nhiều tháng chúng dừng lại ở 'bờ vực' và khóc, bất cha mẹ: trên đỉnh một tảng đá; bên trong hang động;
chấp mẹ chúng có dỗ dành bao nhiêu đi chăng nữa. trong một hồ thủy triều trên bãi biển; ở phía bên kia
họ tiến về phía trước.*

của một bụi cây ... và sau đó chế nhạo cha mẹ bằng
Cảm giác về ngưỡng của chúng ta rất mạnh mẽ. những lời kêu gọi 'không thể bắt được con', hoặc 'Con
Nó dường như gắn liền với đạo đức con người. Năm là vua của lâu đài'. Để làm như vậy, một đứa trẻ
1894 H. Clay Trumbull xuất bản cuốn sách mang tên vượt qua một ngưỡng mà nó cảm nhận được, rời khỏi
Giao ước Ngưỡng , trong đó ông nơi mà nó cho là đang bị cha mẹ chiếm giữ và đi vào
đã thu thập nhiều ví dụ về các nghi lễ và nghi lễ một nơi khác có vẻ khác biệt, để chiếm giữ nó một
được thực hiện tại các ngưỡng cửa ở các nền văn hóa mình ... và với sự thách thức (giả tạo?). Trong suốt
j
khác nhau trên thế giới. Trong số này, anh ta kể lại quá trình trưởng thành, nhiều ngưỡng cửa khác phải
một cuộc trò chuyện ngắn mà anh ta đã có với một phụ vượt qua, một số có ngưỡng cửa riêng.
nữ Syria: 'Tôi hỏi (cô những biểu hiện về địa điểm và kiến trúc: phòng ngủ
ấy), '' Nếu một tên trộm muốn vào _nhà bạn để của trẻ vị thành niên mà cha mẹ không được phép dọn
trộm đồ của _bạn, liệu hắn có vào cửa không, nếu dẹp, thậm chí không được bước vào; việc trao chìa
Một trong những trải nghiệm mạnh mẽ nhất về
hắn nhìn thấy điều đó. mở à?" "Ồ, không!" cô ấy khóa cửa nhà; chuyển đến một ngôi nhà hoặc căn hộ 'ngưỡng không chắc chắn' là khi chúng ta đi qua
trả lời, "anh ấy phải vào từ cửa vindou, hoặc là .... cổng từ của an ninh sân bay. Tại thời điểm chuyển
đổi) Tôi biết chúng tôi đang bị giám sát chặt chẽ.
tôi sẽ đột nhập từ phía sau." "Sao anh ấy không
vào bằng cửa?" Tôi hỏi. “Bởi vì của anh ấy Đường gián đoạn
sự tôn kính) tôi sẽ giữ anh ta khỏi điều đó," cô
nói, rõ ràng ám chỉ đến nỗi sợ hãi mê tín khi Tất nhiên, biểu hiện chính của đường nối là ô cửa
'
vượt qua ngưỡng cửa với ý định xấu xa. trên tường của nó. Nhưng thường có những sắc thái
Trumbull báo cáo sự tôn kính tương tự đối tinh tế liên quan đến
với ngưỡng cửa của những người nhập cư Scandinavi sự mở đầu củng cố vai trò của nó như một giao diện
đương thời ở Wisconsin và khá tiền định nhưng không thực chất giữa các địa
Minnesota. điểm. Có một bậc thang và một sự thay đổi về bề mặt
Cảm giác về ngưỡng của chúng ta dường như là bẩm sinh, sàn giữa các khung cửa trong bức ảnh trên trang. 76;
hoặc ít nhất đó là một khả năng sâu sắc mà nhờ đó và một số
chúng ta học được, ngay cả khi còn rất nhỏ, để những sự việc trần tục hơn được thể hiện trong
hiểu thế giới trong tâm trí chúng ta. hình vẽ ở trang tiếp theo. Có thể có một bậc thang
* Nghiên cứu này đã được báo cáo trên Walk RD.
Đôi khi trẻ lớn hơn khẳng định tính độc lập đang phát hoặc một dải gỗ; nó có thể là thanh kim loại mà tấm
& Gibson, EJ - Một nghiên cứu so sánh và
triển của mình bằng cách đứng ở những nơi tách biệt thảm dùng để nối hai tấm thảm; nó có thể là khung cửa
phân tích về nhận thức chiều sâu thị giác; TRONG
rõ ràng với chúng. đóng lại Chuyên khảo tâm lý 75,519, 1961.
82
Ngưỡng
chống lại hoặc chỉ là sự thay đổi về chất liệu �IM\\l-ON � �&U
hoặc kết cấu của sàn. Một hàng đá, một bậc
� �'--l
thang hoặc khung cửa có thể ở đó vì những lý
do chức năng - để ngăn nước mưa chảy vào
bên trong hoặc để giữ cửa ở đúng vị trí -
nhưng chúng cũng tạo ra ngưỡng giữa trong và
ngoài, được đóng khung. cạnh ô cửa trên
tường, chính xác hơn, giống đường kẻ trên
cát hơn. Dòng đá và bậc thang cũng khiến bạn
thừa nhận ngưỡng bằng cách bước qua hoặc
bước lên. Nếu bạn được yêu cầu chỉ vào điểm
nối giữa trong và ngoài, rất có thể bạn sẽ chỉ
vào đường đá, bậc thang hoặc khung.
Dòng ngưỡng được đánh dấu bằng nhiều wqys khác nhau,
ngay cả trong daorwqys trần tục (ở trên).
Một số ví dụ thơ mộng hơn
Đôi khi các kiến trúc sư làm nhiều hơn thế này
nối liền với trải nghiệm và thu hút sự chú ý của chúng ta đến
nó theo những cách tinh tế và đầy chất thơ.
Khoảng trống giữa hai bậc đá này (phải)
nằm trong một khu vườn truyền thống của Nhật
Bản, tạo thành lối vào lối vào của một nơi trú
ẩn. Ngoài việc cho phép nước của dòng suối
nhỏ chảy tự do, khoảng trống còn ảnh hưởng
đến cách bạn tiếp cận ô cửa. Nó làm nổi bật
mối liên kết trong kinh nghiệm liên quan đến
việc bước vào lĩnh vực tòa nhà. Khi khiến bạn Đôi khi sự chú ý bị thu hút bởi đường nối trong những wqys
bước đi cẩn thận và thận trọng, nó khiến bạn thơ mộng hơn, như trong ví dụ này .từ một khu vườn truyền
ý thức được rằng bạn đang đi từ thế giới này thống của Nhật Bản.
sang thế giới khác, từ khu vườn này sang thế giới khác.
nội thất.
83
Tôi�
-��
�
= = -
j� !
�- -
Kiến trúc sư người Thụy Sĩ Peter Zumthor
đã thiết kế lối vào thu hút đặc biệt
chú ý đến 'giải pháp liên tục' xảy ra
chửi rủa ở lối vào một tòa nhà. Đây là hai ví dụ
từ công việc của ông vào những năm 1990. như ở Chur. Hình chiếu của ô cửa này cho phép bạn,
Cả hai đều ở Thụy Sĩ. khi đã leo lên các bậc thang và mở cửa, có thể
Ở Chur, Zumthor đã thiết kế một nơi trú ẩn nhìn thấy bên trong mà không cần phải ở bên trong.
cho một số di tích khảo cổ La Mã. Có một bộ đệm nhỏ

Phía trên bên trái: lối vào nơi trú ẩn dành
Cửa của nó được tạo thành trong một hộp thép nhô vùng giữa bên ngoài và bên trong.
cho các di tích khảo cổ La Mã ở Chur.
ra khỏi những bức tường gỗ lát mỏng của nơi trú Đường may trong trải nghiệm ở lối vào
Ảnh trên: lối vào nhà nguyện nhỏ ở Song
ẩn. (Phần còn lại cần sự thông gió mà các thanh được gạch chân một cách tinh tế, theo đúng nghĩa
Benedikt. Sơ đồ của nhà nguyện được trình bày dưới đây.
mở cung cấp.) Hộp thép gồm bốn bậc lên tới ô cửa, đen, bởi những bậc thang bê tông không hề chạm vào nhau.
nhưng nó không chạm đất. Bạn phải bước lên, vượt ngưỡng cửa. Ở đây cũng có một sự khác biệt
qua khoảng trống thẳng đứng và đi vào khu vực kín tính liên tục, một khoảng cách thẳng đứng giữa các
của chiếc hộp trước khi bước vào. bậc thang và tòa nhà. Khoảng cách này hẹp; nhưng
nó cũng đủ để củng cố cảm giác của một người khi
vào tòa nhà để xem phần còn lại. Lối vào này giống bước từ một bề mặt được nối đất (các bậc thang
như cầu nối giữa hiện tại và quá khứ lịch sử bên bê tông) lên một bề mặt nổi (sàn nhà thờ).
trong; nó tách bạn ra khỏi thế giới hàng ngày xung Trải nghiệm bước vào cũng tương tự như bước lên
quanh trước khi đưa bạn vào thế giới đặc biệt của thuyền. (Tất nhiên, có một mối liên hệ mang tính
khảo cổ học mà bạn nhìn thấy từ một giàn nâng cao. biểu tượng lâu đời giữa nhà thờ và thuyền.)
Tất nhiên, hộp kim loại sẽ rung chuyển rất nhẹ khi
bạn bước lên nó, và sự bất an nhẹ đó cộng hưởng
với cảm giác không chắc chắn tự nhiên.
vết bẩn bạn trải nghiệm khi bạn bước qua
bất kỳ lối vào nào.
Ví dụ thứ hai là trên sườn đồi hẻo lánh ở
Song Benedikt. Tại đây Zumthor đã xây dựng một nhà
nguyện nhỏ có quy hoạch giống như một giọt nước
mắt (phải). Lối vào này cũng dẫn ra thế giới bên
ngoài, nhưng không theo cách tương tự
84
VI PHẠM (cửa trái phép)
'Flop[JJ Mop[J và Cottontail là những chú thỏ

nhỏ ngoan ngoãn) đi xuống ngõ để hái dâu đen.
Nhưng Peter, người rất nghịch ngợm) chạy thẳng
đến vườn của ông McGregor) và chen lấn dưới cổng. '
Beatrix Potter (Câu chuyện về chú thỏ Peter, 1902)
Người phụ nữ Syria do Trumbull kể lại (tr. 82) cho 'V eri!J, hãy xác minh, tôi hỏi bạn, Kẻ nào không Có một địa điểm ở rìa Hadrian 's Wal� trải dài
từ bờ biển này sang bờ biển khác phía bắc nước Anh,

rằng sự 'tôn kính' của tên trộm đối với vào chuồng cừu bằng cửa mà đi vào một nhà khác
được gọi là 'Bu{)' Gap'. Là một rào cản nhịn
một ngưỡng cửa sẽ ngăn anh ta vào nhà nạn nhân qua một nào đó, thì đó là kẻ trộm và kẻ cướp.' Gohn
ăn, waff đã xác định ranh giới pqsicaf giữa đất
ô cửa mở. Cả người ẩn dật (trang 18) và người đàn ông 10:1-3) ở phía bắc và đất ở phía nam
trên bãi biển (trang 15) đều sử dụng những phương tiện Nhưng những ranh giới, những quy tắc, mời gọi ngay cả quân đoàn La Mã của đế quốc cũng đã rời
khỏi nước Anh. Vào thời trung cổ, 'Bury Gap' là một
không đủ về thể chất để gây ảnh hưởng tâm lý lên người sự vi phạm. Chúng tôi biết có những tên trộm không tôn
cửa ngõ rộng lớn mà qua đó có nhiều hoạt động vận
lạ nhằm tránh xa lãnh thổ của họ. Những ví dụ này ám trọng các ngưỡng; và rằng có
chuyển gia súc bất hợp pháp giữa Scot/và Anh.
chỉ các quy tắc ứng xử gắn liền với sức mạnh của đường một số người mà chiếc xe tải của người ẩn dật hoặc
kẻ người đàn ông trên bãi biển trên cát sẽ
trở thành một thách thức hơn là một rào cản.
của sự phân định ranh giới.

Cửa là con đường đúng đắn và thích hợp để đi
Xây dựng tường và lắp cửa vào, đi xuyên qua một bức tường; nhập bằng bất kỳ cách
buộc sức mạnh tâm lý của các đường nối trong trải nào khác sẽ là sai và lật đổ
nghiệm bằng các phương tiện vật chất. Và nếu một bức mạnh mẽ. Nhưng trẻ con phải trèo qua vườn cây ăn quả
tường là biểu hiện vật chất của một quy tắc không bức tường để ăn trộm táo; đi vào qua cổng sẽ làm mất
gian, thì việc trèo qua nó, xuyên qua nó, đào hầm bên đi sự phấn khích. Remus phải thách đấu với luống cày
dưới nó... - tức là phá vỡ nó bằng bất kỳ cách nào của Romulus (trang 14) dù điều đó dẫn đến cái chết của
khác ngoài việc đi vào qua một ô cửa đã mở như một dấu anh ta.
hiệu cho phép - là một sự vi phạm quy định đó. Điểm Điều cần thiết đối với nhân vật Steve McQueen
đạo đức trong The Great Escape Gohn Sturges, 1963) là anh ta
được thực hiện trong Kinh Thánh:

đã vượt qua các ranh giới. Nó là
Một đường hầm thoát khỏi trại tù là cánh cửa dẫn đến .tự do
phá vỡ quy tắc do hàng rào thiết lập . Đối với một bên
trong cuộc chiến, những kẻ trốn thoát là những tội phạm,
đối với bên kia là những anh hùng.
85
một khía cạnh của chủ nghĩa anh hùng của anh
ấy; và anh ta làm điều đó theo những cách khác
nhau: táo bạo với lính canh; trốn khỏi trại tù
bằng đường hầm; nhảy qua hàng rào thép gai vào người
xe máy .... Người ta sẽ không nhìn thấy một
thanh niên Mỹ nổi loạn của những năm 1950 đang
mở cửa chiếc xe mui trần của mình; anh ta thà
nhảy qua nó trực tiếp vào ghế lái. Đặc vụ tình
báo và quyền lực của chính phủ đó, James Bond,
luôn thà đến ranh giới lãnh thổ của đối thủ
dưới nước trong bộ đồ ướt bên ngoài chiếc áo
khoác dạ màu kem, hoặc bằng cách đâm xuyên
tường trong một chiếc thuyền cao tốc, hơn là
bằng bất kỳ phương pháp thông thường nào .
tuyến đường. Và những người Đông Berlin đó
trước đây không thể đi qua
Trạm kiểm soát Charlie, và là người đã tạo ra
những vết nứt trên Bức tường Berlin vào năm
1989 để xóa bỏ rào cản giữa Đông và Tây.
bị hỏng, được coi là anh hùng và đặc vụ
của sự giải thoát.
Chúng tôi có một mối quan hệ không rõ ràng
với các quy tắc. Một số ô cửa hấp dẫn nhất là những
ô cửa mà chúng ta không nên đi qua, hoặc những ô
cửa hoàn toàn không phải là ô cửa thích hợp mà là
những khoảng trống trên hàng rào hoặc khoảng trống
trên tường. Nói một cách ẩn dụ và thực tế, chúng
ta có thể coi đây là những cánh cửa dẫn đến sự trốn cướp nhà của chúng ta, hay là con đường dẫn đến
Việc phá cửa rào là một lối vào trái phép, mở ra cho những
thoát và sáng tạo, của những ham muốn thầm kín và tự do cho những kẻ giết người tâm thần trốn thoát
người mà hàng rào đã được dựng ra để ngăn chặn.
những khám phá bất ngờ, của sự đột nhập bí mật và khỏi nhà tù, nhưng đó cũng là những con đường
phiên bản phụ của quyền lực. Những ô cửa trái phép được các thiên tài và anh hùng, nghệ sĩ và điệp Việc phá vỡ một hàng rào là sự tái khẳng định quy tắc mà hàng
có thể là điểm truy cập của những tên trộm có ý định đột viên,
nhập nhà thám hiểm và quân đội giải phóng đi qua. rào thiết lập.
86
vi phạm
Một vết nứt trên tường cá tính ngăn cách hai người.
Mặc dù đây là ngưỡng cửa mà họ không thể vượt qua để hôn
Trong câu chuyện về Pyramus và Điều này do nhà thơ La Mã nhau, giống như bất kỳ ngưỡng cửa nào, nó đại diện cho
Ovid kể lại, nó xảy ra thông qua một vết nứt trong điểm mà mọi người gặp nhau.
bức tường giữa họ mà hai người yêu nhau đến
giao tiếp. Đoạn trích này là từ phiên bản câu chuyện của Mùa hè của 27 nụ hôn thất lạc
Ted Hughes: 'Trong bức
tường chung chia cắt ngôi nhà của họ, Trong bộ phim Mùa hè của 27 nụ hôn thiếu (Nana
Động đất đã mở ra một vết nứt. Trong nhiều năm, Dzhordzhadze, 2000), một phần tâm trạng của bộ phim là
cả gia đình đều không để ý. Nhưng những người yêu nhau này
các nhân vật trong phim thường vượt qua các ranh giới
nhận thấy. Tình yêu không mù quáng. Và ở đâu tình yêu cũng có thể-
vật lý theo những cách độc đáo giống như họ vượt qua
không ngang hàng Sự thấu thị thuần khiết thì thầm vào tai nó. các ranh giới xã hội.
Vết nứt này, nơi bò lổm ngổm bụi bặm này dành cho một con nhện, Thường thì nhân vật nữ chính, cô bé Sybilla mười bốn
Đã trở thành con đường cho những lời thì thầm tình yêu của họ. tuổi và các nhân vật đồng nghiệp của cô không thích sử
Lướt nhìn thạch cao, môi ngửi không khí Và mùi nấu dụng cửa ra vào và thích vào hoặc ra khỏi phòng bằng bất
nướng từ bên trong, Đôi tình nhân quỳ xuống, thú kỳ lối mở nào khác có sẵn, chẳng hạn như cửa ra vào.
nhận niềm đam mê của mình, Đóng dấu số phận tivo của cửa sổ hoặc hàng rào dây thép bị hỏng.
họ bằng một vết nứt. Có lúc họ tát 1vall một cách Trong một cảnh, khi đang theo dõi người đàn ông
bực bội: “Sao tường lại có thể ghen tị như vậy! trung niên mà cô yêu (đơn phương), người đang gặp người
Chúng ta điếc quá, miễn cưỡng cho phép! Nếu bạn có yêu của anh ta trong một ngôi nhà trống, Sybilla bơi qua
thể mở rộng đến mức này cho tiếng nói của chúng ta sông, trèo tường và trèo qua cửa sổ để vào nhà.
Wiry không rơi 1vide open, chúng ta hãy hôn nhau,
Hãy cho chúng ta. Tham gia cơ thể cũng như giọng
" "Không nói.
phải cái đó trốn dưới gầm bàn nơi người đàn ông và
anh ấy sẽ quá nhiều. Điều đó có nghĩa là The 1vall người phụ nữ có quan hệ tình dục. Trong những cảnh khác,
sửa chữa để chia tay chúng tôi hoàn toàn. " "Hỡi 1vall, chúng cô trèo qua những khe nứt ở những hàng rào gãy, hay xuyên
tôi rất biết ơn. Không nơi nào trên thế giới Nhưng trong vết nứt qua kẽ hở trên cây để tìm mật, hay bấp bênh băng qua
nhỏ bé này có thể tình yêu vĩ đại của chúng ta, Vô hình với NS, những cây cầu ván đơn mảnh mỏng manh. Cùng chàng trai yêu
gặp gỡ và hòa nhập. " ' mình (cũng đơn phương - con trai của người đàn ông cô
Vết nứt tượng trưng cho ngưỡng cửa thân mật và yêu), cô đột nhập vào phía sau rạp chiếu phim, nơi những
đồng cảm bấp bênh và dường như bất hợp pháp tồn tại giữa người lớn đang xem phim sex Emmanuelle, và cả hai cùng
những người yêu nhau. ngồi sau màn hình xem cả hai .
Nó tạo ra một sự phá vỡ không kiểm soát được trên bức tường của
87
'Kể từ khi tôi đóng cổng Dù bạn đã đóng cổng Và khóa cửa Và
khóa do011 Bạn} người thân yêu} từ đâu bước vào Tôi
hẳn đã đến với bạn trong giấc mơ của bạn Để xuất hiện trong giấc mơ của
tôi? Qua lỗ cắt l:!J một tên trộm'
Vô danh (Manjoshti, AD8thC, dịch. Hodgson et a�
bộ phim và khán giả. Việc kiểm tra các ranh giới và tấm vải kiểm soát không gian. Khoa học viễn tưởng sử
các ngăn cản đạo đức chính thống là điều cần thiết cho dụng ý tưởng 'sự chênh lệch' giữa thời điểm này và
bộ phim. Nó được thể hiện qua hành vi của các nhân vật thời điểm khác. Một trong những anh hùng trong bộ ba
và cách họ điều hướng không gian kiến trúc. Vật liệu đen tối của Philip Pullman có được một 'con
dao tinh tế' mà anh ta có thể cắt
thông qua kết cấu không gian giữa các thế giới song
Vỡ nhân tạo song. Một vết thương là một lối vào nên
không có mặt ở đó. Một vết thương phá vỡ sự toàn vẹn
Một số kiến trúc sư đã cố gắng khai thác khía cạnh của cơ thể và đe dọa sức khỏe của nó. MỘT
nổi loạn đầy chất thơ và tính sáng tạo của một vết nứt vết thương sẽ tốt hơn khi lành. Nghỉ
Kiến trúc sư SITE thiết kế siêu thị có lối vào như

làm ngưỡng cửa. Ví dụ, trong trong hàng rào an ninh của đồn cảnh sát ở Bắc Ireland,
vết nứt trên tường
Những năm 1970 các kiến trúc sư người Mỹ gọi là SITE căn cứ quân sự ở Iraq hoặc sân bay ở bất kỳ đâu, đều
thiết kế cửa hàng cho siêu thị Best (trên cùng bên đe dọa an ninh của nước này.
phải). Vào đầu mỗi ngày, cửa hàng được mở bằng cách Một vết nứt trên tường trong khu vườn của bạn sẽ cho
kéo một đoạn tường gạch ra khỏi một góc. Người mua phép lũ cừu ăn bắp cải của bạn. Một vết thương trên
hàng bước vào cửa hàng thông qua sự gián đoạn nhân tạo tường của một ngôi nhà có thể giết chết nó bằng cách phá
này trong hủy nơi trú ẩn và sự riêng tư mà nó mang lại.
bức tường.
Khi, vào tháng 8 năm 2005, nghệ sĩ du kích St Bride's, Đông Kilbride
Banksy đã thực hiện một loạt các bức tranh stencil
ở phía Palestine của bức tường Israel Có lẽ bởi vì các kiến trúc sư về cơ bản là những tác
xung quanh Bờ Tây, anh ấy chọn những hình ảnh ngụ ý nhân kiểm soát, và chắc chắn họ sẽ lo lắng nếu những
trốn thoát (một cái thang và một cô gái bị treo trên bức tường của họ xuất hiện các vết nứt (có người yêu
một chùm bóng bay; mục tiêu bị cắt ở trang 21) và những hoặc không có người yêu), nên những nỗ lực của họ nhằm tạo ra
lỗ thủng tưởng tượng trên tường. Một là hình ảnh cậu

lối vào như những vết nứt trên kết cấu của hàng rào
bé cầm xô và thuổng đứng trên tảng đá trước bầu trời thường có vẻ giả tạo. Sự phá vỡ thực sự đó
xanh, tò mò nhìn chăm chú như thể xuyên qua một cái người Đông Đức đã xây dựng Bức tường Berlin vào năm
lỗ trên tường (phía dưới bên phải). 1989 xâm nhập vào phương Tây có vẻ mạnh mẽ hơn bất kỳ
kế hoạch nào do Archi tạo ra

Nghệ sĩ Banksy đã gợi ý một cách lật đổ những lỗ
Những vết nứt do lối vào trái phép cũng giống như ect. Thơ mộng hơn cả là lối vào nhà thờ này ở Scotland.
hổng trên bức tường giữa Israel và Bờ Tây.
những vết thương trên da thịt cơ thể. Một khoảng trống trong St Bride's, phía Đông
một hàng rào hay một vết nứt trên tường giống như một vết thương trên
Kilbride (đối diện), có lối vào
88
vi phạm
--,
bất thường; nó giống như một vết nứt trên bức
tường gạch cao bao bọc phần thân chính của
nhà thờ.
Cách tiếp cận nhà thờ (ở trên) là từ (

thế giới hàng ngày của một con đường khá bình
thường và khá sầm uất, đi lên vài bậc thang là

�Nó,-�
đến sân trước giống như quảng trường phía trước
�� - =}· JF
của một nhà thờ Ý. Lối vào thực sự là
tuy nhiên rất khác với một ô cửa chính thống
xuyên tường. Trong khi lối vào ở nhiều nhà thờ
ở Ý nằm trên trục với bàn thờ, và khi bạn bước
vào, bạn sẽ thấy
đối diện với thánh đường, như trong nhà thờ lớn
ở Cefalu (trang 47-51), ở đây bạn dường như
đang ám chỉ chính mình qua một khe nứt trong nhà thờ
tường gạch.
Các nhà thờ ở Ý thường khẳng định trật tự
điều đó tự tin khẳng định sự hiện diện của tôn
giáo trong cảnh quan hoặc ngay trung tâm thị
trấn. Ở đây tại St Bride's lời mời vào cửa Việc che giấu các nghi thức được thực hành hàm
chứa một điều bí mật, huyền bí và nguyên thủy hơn bên trong. Việc đi qua một tôn giáo không phải Bước vào nhà thờ ở East Kilbride này giống
như bước qua giữa hai tấm rèm gạch khổng lồ để

là quá nhiều . Nội thất nhà thờ, vang vọng từ một số ô cửa, nhưng xuyên qua sự chồng chéo của tác
tìm ra khán giả bí mật đằng sau.
phẩm của Le Corbusier và của Sigurd với một cặp rèm gạch lớn, hoặc đến Lewerentz (nhà thờ của ông
ở Klippan đạt đến giai đoạn thiêng liêng bên trong, hoặc để lại được mô tả sau trong cuốn sách
này), là thứ mà giai đoạn thế tục đằng sau để thể hiện bản thân giống một hang động hơn. Ở đây có
ý nghĩa của một thẩm phán đối với khán giả. Bức màn có tôn giáo cần được bảo vệ đằng sau bức màn
chưa được mở ra cho bạn. Bước vào, bạn tường. Khi bước vào, bạn có cảm giác đồng lõa với cảm
giác hơi giống Sybilla và bạn của cô ấy trong 27
89
----------------,-,r.-,-------�r--4�--�
Tôi
�----------�t-'.( .. .. TÔI
tôi
Những nụ hôn thiếu vắng lén lút sau tấm rèm trong
rạp chiếu phim, Vết nứt trên bức tường hình thành
lối vào dẫn vào nhà thờ
cảm giác như bị xâm nhập,
Kunsthal, Rotterdam
Nếu bạn đến thăm Kunsthal ở Rotter-dam, do Rem
Koolhaas thiết kế và xây dựng vào năm 1993
(phải), rất có thể trước tiên bạn sẽ cố gắng đi
vào sai địa điểm và va vào một bức tường kính
không thể xuyên thủng. Lối vào thực sự là ẩn
mình trong một 'con đường' dốc chạy xuyên qua
tòa nhà và có cảm giác bị lật đổ
mạnh mẽ, Andrew MacNair (trong Kiến trúc và
Chủ nghĩa đô thị, tháng 8 năm 1994) đã mô tả lối vào
của Koolhaas (với một số cường điệu) như thế này:
'Tại điểm cắt , Bang! - xảy ra đứt gãy giữa hai
mặt phẳng bê tông này; quầy bán vé ti1!] và cửa
ra vào nhỏ, gần như tối tăm và tiền sảnh thu nhỏ
tạo thành một lối vào kêu răng rắc - một cánh cửa
bị nén'!) bên ngoài con phố chính. Điểm đứt gãy
tương đương với lối vào/ra: Bị kẹt vào đường
đứt gãy nhạy cảm và nghiêm trọng nhất phá vỡ hai trước khi thảm họa xảy ra, một mô hình sau động đất
sườn dốc và đánh dấu điểm bật!J có thể nhảy từ Koo/baas} Kunstha/ ở Rl!tterdam có một lối vào bị ẩn
được đưa vào lý thuyết và mô phỏng!J được tích hợp
mặt phẳng đất bị gãy này sang mặt phẳng tiếp theo. aw'!], và có cảm giác bị lật đổ. Nó trái ngược
vào thực tiễn trước động đất. Không có bản tuyên ngôn
với lối vào ăn mừng của hầu hết các buổi biểu diễn
Lối vào là một bước nhảy vọt của niềm tin. Mặc có hiệu lực hồi tố, trên!J bằng chứng cốt lõi. '
nghệ thuật và các tòa nhà công cộng.
dù không thể dành cho người khuyết tật , nhưng Lối vào thực sự của Kunsthal
khoảnh khắc hoành tráng này tôn vinh những quan khó có thể sánh kịp với văn xuôi của MacNair; nhưng
niệm về cấu trúc khác thường, nền tảng của kiến ý tưởng đầy chất thơ về cánh cửa nằm ở một điểm đứt
trúc theo chủ nghĩa kiến tạo De, một kiến trúc gãy, và theo một cách nào đó, có cảm giác bất hợp
của sự lo lắng. Lối vào là tập phim hậu thảm họa pháp hoặc mang tính lật đổ, vẫn là một khả năng.
90
TỊ NẠN
Trong cuốn tiểu thuyết Eva Lma (1987), Isabel Allende mô
tả Eva tìm nơi ẩn náu trong một nhà thờ:
'Những người lính đã đến và chiến đấu với Wt!J của
họ bằng dùi cui và tiếng súng. Tôi bắt đầu chạy, tìm
một nơi mà tôi có thể đợi cho đến khi sự hỗn loạn ở
quảng trường và nhịp thở của tôi lắng xuống. Tôi
nhìn thấy cửa hông của nhà thờ là ha!f-{)pen, tôi chạy
thẳng tới đó và lẻn vào trong. Tôi vẫn có thể nghe
thấy tiếng động bên ngoài, nhưng nó đã tắt tiếng,
như thể đang xảy ra.
trong một thời gian xa xôi nào đó. Tôi ngồi xuống gần
est pew, đột ngột! J yếu đi vì kiệt sức tích lũy từ
những ngày qua. Tôi đặt chân lên bệ quỳ và tựa đầu
vào lưng ghế . Dần dần tôi bắt đầu cảm thấy bình
tĩnh; thật yên bình trong nơi ẩn náu tối tăm đó, được
bao quanh bởi những cây cột và những vị thánh bất
biến, khoác áo choàng
sự im lặng và mát mẻ. ' buồng vệ sinh. Khi chúng ta ra ngoài hoặc đi xa, chúng ta
Trong ví dụ này, ô cửa mà Eva bước qua là ngưỡng quay lại bằng cửa trước và trở về nhà, nơi chúng ta có thể Một nhà kho ở vùng nông thôn là nơi ẩn náu khỏi nỗi sợ
thư giãn. hãi trước cảnh quan.

giữa nguy hiểm và an toàn. Một mặt, cô đang chạy trốn giữa
sự hỗn loạn trên đường phố. Mặt khác cô ấy có thể thở được. Nơi nào cần chúng tôi làm cửa
những cách cung cấp nơi trú ẩn. Cánh cửa thời tiền sử đầu
tiên có lẽ là cánh cửa dẫn vào nơi an toàn; vào hang động
Ô cửa là giao diện. Việc cô ấy đi qua nó đã thay đổi trạng hoặc nơi trú ẩn. Một cánh cửa đưa chúng ta từ thế giới này
thái tồn tại của cô ấy. Nơi ẩn náu của cô có thể không hoàn sang thế giới khác và việc vượt qua ngưỡng cửa đó sẽ ảnh
toàn an toàn trước sự xâm phạm của những người lính hung hưởng đến trạng thái tồn tại và cảm xúc của chúng ta.
trạng thái của tâm trí.

hãn nhưng nó giống như một lối thoát.
Tế bào
Đây là một phản ứng trực quan với thế giới. Chúng
ta cần thời gian nghỉ ngơi và nghỉ ngơi. Khi một con chuột
cảm thấy nguy hiểm, nó sẽ chạy vào lỗ trên tấm ván chân Hãy nhớ cảm giác như thế nào khi đi vào nhà kho trong
tường. Một đứa trẻ bị bắt nạt trốn trong một vườn (ở trên). Giống như đi vào trong
91
đầu của chính bạn. Trời tối và yên tĩnh; có lẽ ấm
hơn hoặc mát hơn rõ rệt so với bên ngoài. Như ở
nơi ẩn náu của Eva, âm thanh bên trong bị bóp nghẹt.
Không có gió. Bên ngoài, chúng ta ở dưới ánh sáng
rực rỡ của bầu trời và dưới sự giám sát của người
khác. Bên trong, chúng ta tìm thấy sự bình tĩnh để
thu thập suy nghĩ và suy ngẫm; để giao tiếp với các
vị thần sống trong những phòng giam nhỏ.
Chúng ta có xu hướng nghĩ về một ô cửa
phục vụ cho không gian mà nó dẫn vào nhưng nó có
thể ngược lại, với không gian phục vụ cho ô cửa.
nhà nguyện ở Oberrealta, do Rudolf Fontana thiết
Nhà nguyện trong bức ảnh bên cạnh là một kế và xây dựng vào năm 1994. Nó được xây dựng đơn giản. Trên: một nhà nguyện ti1!)1 trên đảo Corsica .
cánh cửa dẫn vào hòa bình và bóng tối. của một loại vật liệu là bê tông. Giống như nhà
Bên trong phục vụ trải nghiệm mong đợi khi đi qua nguyện ở trên, nó cung cấp một lối vào đơn giản dẫn
ô cửa. Chính ô cửa là động từ của câu kiến trúc mà vào một nơi ẩn dật, một phòng giam khép kín.
nhà nguyện tượng trưng. Bạn là đối tượng và không Những ô cửa này giống như lỗ chuột trên
Bên dưới: mặt đứng phía trước và sơ đồ của
gian bên trong chủ thể. tấm ván chân tường. Họ đưa bạn ra khỏi thế giới.
nhà nguyện nhỏ ở Oberrealta, được thiết
Họ cung cấp nơi ẩn náu và một thứ khác - ý thức và kế bởi Rudotf Fontana.
Các bức tường và mái nhà cung cấp nơi ẩn náu mà ô trật tự.
cửa mang lại.
Đây là một hiệu ứng vượt thời gian. Hôm
nay nó vẫn mạnh mẽ như mọi khi.
Ở Thụy Sĩ có truyền thống
xây dựng những nhà nguyện nhỏ đơn bào ở vùng nông
thôn, thường ở chân những ngọn núi lớn.
Chúng luôn mở để những người leo núi có thể cầu
nguyện trước khi đi lên. Nơi trú ẩn tinh thần mà
họ cung cấp cũng tương tự như nơi trú ẩn vật chất
mà các túp lều cứu hộ trên núi cung cấp ở những
nơi xa xôi, nơi những người leo núi có thể cần
phải thoát khỏi cơn bão. Ví dụ bên cạnh là
92
nơi trú ẩn
Chúng ta có thể tưởng tượng một thời điểm khi, trong thời kỳ sơ khai của loài
người, một người phàm dũng cảm nào đó đã lẻn vào một cái hốc trong một nơi trú
ẩn bằng đá xa xôi.' Henry David Thoreau (Walden, 1854)
Căn nhà của Thoreau
Khi triết gia người Mỹ Henry David Thoreau quyết
định, vào những năm 1840, rút lui khỏi thế giới và
sống một cuộc sống đơn giản bên hồ Walden, ông đã
tự xây cho mình một căn nhà gỗ.
Nó có kích thước nhỏ 10 feet x 15 (3 mét x 4,5) -
và, theo cách tái thiết hiện đại, trông chẳng khác
gì một nhà kho trong vườn (phải).
đàn ông tự xây dựng nhà ở của họ
Nhưng ngôi nhà của Thoreau, với hình thức bàn tay ... khả năng thi ca sẽ là phổ quát!J đã Mặt bằng và sơ đồ mặt bằng của cabin Thoreau} tại
Walden Pond gần Concord, Massachusetts.

và sự sắp xếp đơn giản, cũng giống như các tác phát triển, như loài chim phổ quát!J hót khi
phẩm của ông là một sản phẩm triết học của ông - bạn đang bận rộn?'
thế giới mà anh ấy tưởng tượng cho chính mình. Nó Anh ấy có thể đã thêm vào phần đầu tiên
kể về cách anh ấy muốn sống và về những nơi anh ấy câu trích dẫn trên: '... hoặc trong việc một người
đã tự mình ngủ, nấu ăn, chất củi làm củi và viết. đang phát triển triết lý sống của riêng mình'.
Cấu trúc đơn giản, trực tiếp và có mục đích của nó Những ý tưởng của Thoreau được đóng khung bởi hình
là sự biểu hiện vật chất của sự đơn giản, trực tiếp thức căn nhà của anh ấy cũng như bởi việc anh ấy
và tự chủ của anh ấy. đóng khung chúng bằng từ ngữ. Có lẽ căn nhà gỗ của
thái độ tin cậy với cuộc sống.

ông thậm chí còn là sự thể hiện triết lý trực tiếp
Trong hình chữ nhật có thiết kế của nó bao và hùng hồn hơn cả lời nói của ông.
gồm một lò sưởi để sưởi ấm, một chiếc giường để Sự tái thiết của Thoreau
cabin từng xuất hiện trong một cuộc nói chuyện trên đài phát thanh
ngủ, một chiếc bàn cạnh cửa sổ để ngồi viết và một
chiếc rương để đựng đồ. BBC Đứng bên trong cabin, diễn giả Geoff Ward nhận
Trong cuốn sách Walden (1854), Thoreau đã mô tả xét:
cuộc sống của mình bên bờ ao. Anh ấy kể về cách anh ấy xây 'Thật khó!J dường như đủ lớn để chứa đựng tâm trí
dựng cabin của mình. Anh ấy thậm chí còn đưa ra danh sách Thoreau} ... và tại!JWqJ, liệu một ngôi nhà có bao
chi tiết các vật liệu anh ấy đã sử dụng. Về động cơ của anh ta cho
giờ chỉ là một ngôi nhà? Chẳng phải ngôi nhà có kích
tự xây cho mình một căn nhà gỗ, ông nhận xét: thước thế này sao, khi cánh cửa đóng lại xung quanh
'Việc một người tự xây nhà cũng giống như cư dân duy nhất của nó, giống một bộ não hơn; một
việc một con chim xây tổ cho mình . Ai biết loại ngăn chặn nào đó trần trụi! J lớn hơn con người
được nhưng nếu ngủ và làm việc bên trong nó?'
93
'Bộ này là hình dạng của plqy cuối cùng, do đó, bộ sai khiến
cho các cảnh ma1!J không thể được xử lý, và thậm chí còn hủy
hoại khả năng của ma1!J đối với các diễn viên. '
Peter Brook (Không gian trống rỗng, 1968)
Nhận xét này dường như chỉ ra mối quan tụ tập trước cửa cabin - ngưỡng cửa: điểm mà anh
hệ mật thiết có thể tồn tại giữa một địa điểm và ngay lập tức thay đổi từ 'người ở trong' thành
cuộc sống ở đó. 'người ở ngoài thế giới'; nơi anh ấy có thể đóng
Ngay cả một cabin đơn giản cũng là sản phẩm cũng cửa và
như nơi chứa đựng tâm trí. Là kiến trúc sư/triết tự nhốt mình trong sự cô độc của riêng mình; anh ấy ở đâu
gia, Thoreau đã sử dụng lò sưởi, mái nhà, tường, có thể chào đón một vị khách, hoặc chỉ ngồi trầm ngâm:
cửa ra vào, cửa sổ và đồ nội thất để mang lại ý 'Có những lúc tôi không thể hy sinh sự nở rộ của
nghĩa và trật tự cho không gian nơi ông sống. khoảnh khắc hiện tại cho một người!)1 công việc,
Tường và mái che chắn cho ông khỏi gió, mưa và dù là của cái đầu hay đôi tay. Tôi yêu một biên độ
tuyết; lò sưởi mang đến cho nó sự ấm áp và anh ấy rộng rãi cho cuộc sống của tôi. Đôi khi, vào một
mang lại cho nó sự sống. Thoreau đã làm điều này buổi sáng mùa hè, sau khi tắm xong, tôi ngồi dưới
một cách thực tế, đầy chất thơ và như một tuyên nắng'! Y doonvqy từ lúc mặt trời mọc cho đến trưa,
ngôn về cách mọi người có thể sống trên thế giới. say sưa trong niềm hân hoan, giữa những cây thông,
Căn nhà gỗ của Thoreau, giống như triết hickories và sumach, trong sự cô độc và tĩnh lặng
lý của ông, tạo nên đức tính đơn giản. Sàn, tường không bị quấy rầy, trong khi chim hót xung quanh
và mái của nó làm trung gian giữa anh ta và hoặc lướt qua ngôi nhà không một tiếng động, cho đến
cảnh quan và thời tiết; nội thất của nó tạo nên một khi mặt trời lặn ở cửa sổ phía tây của tôi, hoặc
trung tâm cho thế giới của anh ấy, một bên trong được tiếng ồn ào của một chiếc xe ngựa du lịch nào đó
đặt liền kề với bên ngoài vĩ đại. Anh sống trong căn nhà trên đường cao xa xa, tôi nhớ lại thời gian trôi
gỗ của mình và giữa khung cảnh thiên nhiên nhưng phòng qua . Tôi đã lớn lên trong những mùa đó như ngô
giam đơn phòng đã cung cấp cho anh một mốc thời gian, trong đêm, và ba lần còn tốt hơn rất nhiều so với
một điểm tham chiếu mà anh có thể gọi là nhà. 01!) 1 công việc của đôi bàn tay. Thời gian của tôi
Khi Thoreau sống ở đó, có rất nhiều mối không bị trừ đi trong cuộc sống của tôi mà nhiều hơn
rất nhiều so với mức cho phép thông thường của tôi.'
liên hệ giữa không gian sống bên trong của ông.
và thế giới bên ngoài của anh ấy. Anh ấy đã lấy được tâm trí của mình
Khung cảnh Thoreau ngồi thiền sâu dưới
và cùng anh ta cảm nhận được vào rừng và ánh nắng bên ngưỡng cửa căn nhà gỗ của ông - điểm
lên ao. Anh ấy mang theo những suy nghĩ và quan giữa thế giới bên trong (của tâm trí) và thế giới
sát của mình vào trong nhà. bên ngoài (của thiên nhiên và con người) - gợi
nhớ và ghi lại chúng. lên một hình ảnh dễ hiểu. để xác định. Mỗi người
Thoreau đã đi qua ngưỡng cửa nhà ông nhiều trong chúng ta đều có lúc phải dừng lại để suy
lần. Mặc dù những sợi dây nối kết bên trong và bên nghĩ trước một ngưỡng cửa.
ngoài rất nhiều và vi tế, nhưng chúng
94
THAY ĐỔI CÁCH NHÌN THẾ GIỚI
Kiến trúc là phương tiện thông qua đó thế giới được
thay đổi. Phá hủy và xây dựng là những hoạt động song
sinh mà qua đó chúng ta thay đổi môi trường xung quanh
về mặt vật lý. Là hệ quả của động lực kiến trúc nhằm
tạo ra những nơi phù hợp cho cuộc sống và tài sản của
chúng ta, mặt đất bị san bằng, rừng bị chặt phá, các
tòa nhà hiện có bị phá bỏ, ranh giới được xác định, biết điều gì đang xảy ra với họ. Nhưng họ có thể làm
các con đường được xây dựng, các bức tường được dựng cho nơi ở phía bên kia trở nên thiêng liêng hơn hoặc Ở Nhật Bản, cổng Thần đạo xác định một nơi linh thiêng.
lên và thoải mái hơn,
mái nhà được nâng lên.

độc quyền hơn hoặc đặc quyền hơn, tinh tế hơn về mặt
Nhưng sức mạnh của kiến trúc không chỉ giới văn hóa hoặc chỉ nắng hơn chúng ta. Chúng có thể khiến
hạn trong các hình thức vật chất của chúng ta thấm nhuần những đức tính đặc biệt ở nơi khác,
các tòa nhà. Các yếu tố kiến trúc thể hiện ảnh hưởng khao khát được đến đó và tôn trọng hoặc ghen tị với
của chúng xung quanh chúng vào không gian. Một bức những người may mắn được ở đó.
tường có thể đỡ một mái nhà nhưng nó cũng phân chia
hoặc bao bọc không gian. Chúng ta đã thấy một ô cửa, Cổng Thần đạo
thông qua trục của nó, có thể thiết lập mối liên kết như thế nào
tuổi tác giữa con người và những nơi có thể xa xôi như Một ô cửa ở vùng nông thôn rộng mở, giống như ô cửa
một vì sao xa xôi. Chúng cũng có thể thay đổi cách thế 'đi vào bóng tối' do Sottsass dựng lên trên sa mạc (tr.
giới xuất hiện với chúng ta và ý nghĩa mà chúng ta đầu 16), làm biến đổi cảnh quan. Theo cách tương tự, một
tư vào nó. cổng Thần đạo (ở trên) thay đổi toàn bộ cảnh quan,
Đối với trí tưởng tượng, hai cái cây mọc lên- không chỉ bởi sự hiện diện điêu khắc của chính nó, cũng
Gần nhau trong rừng gợi ý một cánh cửa dẫn vào một thế không phải khung cảnh mà nó đóng khung như một bức
giới khác, nơi sinh sống của những sinh vật kỳ lạ và tranh, mà còn bởi sự gợi ý về một thế giới khác bên
những điều kỳ diệu xảy ra. ngoài. Nó gợi lên ý tưởng rằng bạn có thể trải qua một
Người ta có thể thoáng nhìn thấy thế giới khác đó qua số thay đổi tâm linh nếu bạn trải qua nó. Vì nó mà thế
khoảng trống giữa những tán cây. giới trông khác hẳn. Nó đưa ra lời hứa về một thế giới
Các ô cửa luôn có thể kích thích trí tưởng khác, có lẽ là tốt đẹp hơn. Nó phân chia một thế giới
tượng của chúng ta. Chúng gợi ý cho chúng ta rằng thiêng liêng khỏi thế giới tục tĩu. Nó thể hiện sự
những gì nằm xuyên qua chúng là một thế giới khác với thiêng liêng từ cái này sang cái khác.
thế giới chúng ta đang ở theo một cách nào đó. Những
cánh cửa có thể đáng sợ vì chúng ta không
95
Nhà hát Segesta
Có một nhà hát cổ nhỏ gần đỉnh đồi ở
Segesta ở Sicily. Nó được đặt giữa cảnh
quan đảo rộng lớn và ấn tượng.
Nhà hát được người Hy Lạp xây dựng cách đây
khoảng hai nghìn năm. Kế hoạch và phần của nó
nằm trên trang này.
Để đến được nhà hát, bạn phải leo
lên một ngọn đồi lớn từ thung lũng bên
dưới (nơi có một ngôi đền vĩ đại còn dang
dở trong một khung cảnh linh thiêng). Bạn
phải băng qua đỉnh đồi nơi thị trấn cổ
Segesta từng tọa lạc để đến được bức tường

cong phía sau của nhà hát.
Khi đến đó, bạn sẽ thấy một khoảng
trống trên tường, mời gọi bạn bước vào
rạp hát. (Xem ảnh trên cùng ở trang đối
diện.) Bạn đi bộ giữa các hàng ghế trên
cùng (xem phần trên) và bước vào rạp khoảng
2/3 chặng đường lên. Bạn bị bao bọc bởi
đường cong của nó. Bạn nhìn xuống bậc thềm
chỗ ngồi để thấy vòng tròn ma thuật của
orkestra (khu vực biểu diễn) của nhà hát.
Ấn tượng nhất là bạn được chiêm ngưỡng
khung cảnh được bao bọc bởi nhà hát. (Xem
bức ảnh phía dưới ở trang đối diện.)

Nhà hát biến đổi đất-
scape. Có những ngọn núi mà bạn đã từng ở
trước đây khi bạn vượt qua đỉnh đồi,
nhưng khi bạn bước vào rạp, chúng trở nên
đặc biệt, thấm đẫm cảm xúc.
96
Thay đổi cách một người nhìn thế giới
sự hiện diện đầy kịch tính. Hiệu quả là hấp dẫn.
Bởi vì những bậc thang phía trước dốc nên bạn
cảm thấy hơi chóng mặt, như thể bạn đang lơ
lửng trên mặt đất thật. Cảnh vật phía xa thật
tách biệt và đáng ngại. Chỗ ngồi hình nửa nón
ngược của nhà hát hướng thẳng về phía đỉnh của
một ngọn núi cụ thể - nơi tôn nghiêm của một vị
thần sẽ theo dõi và can thiệp vào vở kịch.
Nhà hát hướng về phía bắc; mặt trời ở
phía sau bạn, để chiếu sáng các diễn viên. Khi
những đám mây tạo ra những bóng chuyển động
trên mặt đất, toàn bộ khung cảnh thay đổi dưới
ánh sáng mặt trời giống như một bộ phim chiếu
trên màn hình trước mặt bạn. Màn hình không ở
đó mà đứng giữa bạn và khoảng cách - một ngưỡng
vượt quá ngưỡng, phân chia lĩnh vực đặc biệt
của vở kịch với lĩnh vực cảnh quan có thần sinh
sống.
Hình thức vật chất của nhà hát là công
cụ kiến trúc tạo ra những hiệu ứng này - việc
bố trí các khu vực cho bạn, cho các diễn viên
và cho các vị thần. Nó là một khung và thiết bị
dịch chuyển tinh tế, giống như một bức tranh,
màn hình phim, tivi hoặc máy tính.
ter. Màn hình, khung hình, sự dịch chuyển gợi
lên cõi trung gian nơi bộ phim diễn ra. Chính
cánh cửa của nhà hát đã đẩy bạn vào tình huống
này, nơi bạn nhìn thế giới theo một cách khác,
nơi các vị thần là những diễn viên vô hình trong
câu chuyện của vở kịch.
97
Nhà của Dun
Người Hy Lạp cổ rất nhạy cảm với
những cách mà họ có thể thay đổi nhận thức về
cảnh quan bằng cách đưa họ vào đó.
Những quý ông giàu có ở nước Anh thế kỷ 18
đã ý thức được những cách mà họ có thể nâng
cao nhận thức của mọi người về sự cao quý,
văn hóa và địa vị của họ bằng kiến trúc của
những ngôi nhà lớn mà họ bao bọc và cấu trúc
cuộc sống gia đình của mình trong đó.
Ngôi nhà của Dun, gần Montrose ở
Scotland, được thiết kế bởi William Adam và
được xây dựng vào những năm 1730 cho David
Erskine, Lãnh chúa thứ 13 của Dun. Ngôi nhà đứng một số
khoảng cách ở phía bắc của đường công cộng và, như
người ta có thể mong đợi, được định hướng sao cho
các phòng chính hướng về phía mặt trời ở phía nam.
(Kế hoạch và phần có trên trang này.)
Đường vào ngôi nhà cũng từ phía nam,
nhưng thay vì đưa du khách trực tiếp đến mặt
trước của ngôi nhà đối diện với lối vào,
Adam đi vòng quanh đến độ cao phía bắc,
khi mặt trời chiếu sáng, ở trong bóng tối. (Xem sơ
đồ nhỏ ở trên.) Con đường đi lên một con dốc thoai
thoải, băng qua những cánh đồng và hàng rào che
khuất tầm nhìn ra khu vườn; và đi qua lối vào có
mái vòm hoành tráng để vào sân của người hầu. Bản
thân cách tiếp cận mở rộng này đã gây ấn tượng với
du khách về tài sản rộng lớn của lãnh chúa.
98
Thay đổi cách nhìn thế giới
Cửa chính của ngôi nhà, nằm trên trục
trung tâm của mặt bằng phía bắc, được đặt trong
một hốc hình vòm sâu như trong các bức ảnh bên
phải. Để đến được cửa, bạn phải leo một đoạn
cầu thang ngắn và rộng, bắc qua lối đi dành cho
người hầu bên dưới. Khi bạn đến gần cửa trước
lắp kính một nửa, bạn sẽ thấy một cửa sổ, nằm
trên trục, ở phía đối diện của ngôi nhà, xuyên
qua Saloon. Ngược lại với độ cao bóng mờ
bạn đã đến gần, cửa sổ rực rỡ ánh nắng. Khi bạn
bước qua ngưỡng cửa, bạn bước vào một thế giới
đầy ánh nắng.
Đây là thế giới trong đó chủ sở hữu của
ngôi nhà sống.
Sau khi được phép vào, bạn băng qua ngôi
nhà có trần cao, đứng bên cửa sổ của Saloon và
nhìn ra ngoài.
một thế giới có vẻ khác với thế giới mà bạn đã
đến. Bây giờ bạn thấy mình đang ở tầng cao hơn
nơi sinh sống của lãnh chúa và gia đình ông ấy,
được nâng lên một tầng trên mặt đất. Bên dưới,
như trong Biệt thự Chiswick ăn nhiều hơn (tr.
64) và Villa Rotonda ăn nhiều hơn (tr. 43), là
thế giới của những người hầu.
Thế giới đầy nắng mà bạn nhìn thấy từ vị
trí thuận lợi đặc quyền này thật gọn gàng và đẹp mắt.
một khu vườn trang trọng có trật tự với tầm nhìn
xa ra vùng đất nông nghiệp màu mỡ (và lưu vực
Montrose, một hồ nước biển, ở phía xa). Trục bạn
đã nối ở cửa trước bây giờ có thể được nhìn thấy
99
mở rộng vào khu vườn trang trọng và xuyên
qua mặt trời ở khoảng cách giữa, gợi ý rằng
nó chiếu xuyên qua vùng đất đến đường chân
trời xa xôi (phải).
Một tấm bảng dưới cửa sổ Saloon trung
tâm mở ra để nó trở thành một ô cửa.
Khi bước xuống những bậc thang trang nhã
vào khu vườn, bạn có thể nhìn lại và thấy
ngôi nhà ngăn nắp được thắp sáng rực rỡ
trên nền tối của những cây Wellingtonia lớn.
Ngôi nhà của Dun là một ví dụ về sự
khéo léo vận dụng trải nghiệm và cảm xúc mà
kiến trúc có thể đạt được.
Hiệu quả phụ thuộc một phần vào đặc điểm Cổ
điển của tòa nhà và sự tận tâm của nó đối nhạy cảm với việc quản lý tuyến đường, định
với tính kỷ luật và hình chiếu của trục ô hướng và tiềm năng vượt thời gian của lối Nhìn từ phía nam của House
cửa. Hơn nữa, nó đến từ kiến trúc sư vào qua một ô cửa. of Dun.
100
HÌNH THỨC VÀ NHẬN DẠNG
Bởi vì chúng là những khung và có thể được vận hành
giống như công tắc, nên các ô cửa và cửa ra vào có
thể được sử dụng để dàn dựng vẻ ngoài ấn tượng.
Đôi khi một ô cửa được làm đặc biệt cho mục đích
này. Ví dụ: trên các chương trình trò chuyện trên
truyền hình, khách mời thường đến trường quay qua
một ô cửa. Ô cửa quản lý vẻ ngoài của họ: một khoảnh
khắc phần giới thiệu của người dẫn chương trình
khiến khán giả phải mong đợi; Tiếp theo, khách mời
xuất hiện và khán giả vỗ tay cổ vũ cuồng nhiệt.
Trong các chương trình như Jerry Springer Show
(chuyên giải trí về những tổn thương và bất an sâu
sắc nhất của con người), những người chồng không
chung thủy, bạn tình bất chính, những đứa con giận
dữ ... bị giữ lại ở hậu trường trước khi được đưa
qua ngưỡng cửa để đối đầu với người mà họ có bị hư Khoảng ba nghìn năm trước ở Ai Cập, pharaoh
hỏng hoặc ai đã làm hư hỏng chúng theo cách nào đó. Rameses III đã xây dựng một cung điện đền thờ. Một Cung điện của Rameses III tại Medine!
Habu, 117 5 TCN. Bạn có thể xem hình ảnh động ngắn gọn về
Lò xo bị cuộn lại rồi thả ra đột ngột. Cánh cửa được phần của nó được chế tạo đặc biệt để tạo ra một 'cánh
Rameses xuất hiện trước các đối tượng của mình trên
sử dụng như một công cụ đối đầu: nó cửa xuất hiện' (phía trên và bên phải). Vào lúc bình trang web tại:
minh, khi mặt trời mọc, pharaoh sẽ đứng dậy khỏi http://archpropplan.auckland.ac.nz/virtualtour/rameses/
giữ sự căng thẳng cho đến khi chủ nhà đánh giá rằng ngai vàng của mình (A trong kế hoạch) như thể bị
thời điểm thích hợp. Đôi khi việc phát hành nó gây đánh thức bởi ánh sáng mặt trời chiếu qua ô cửa (B).
ra tình trạng hỗn loạn. Anh ta sẽ đi đến chỗ hở dọc theo trục của nó. Khi
anh bước lên các bậc thang, đám đông bên ngoài dường
Cánh cửa xuất hiện như cũng thấy anh, giống như mặt trời, đang mọc lên
để chiếu sáng thế giới của họ.
Tiềm năng đáng kinh ngạc của ô cửa
sự chuyển đổi đột ngột - từ ẩn náu sang Điều tương tự cũng xảy ra khi một vị giáo
sự phơi bày, từ sự riêng tư đến cái nhìn của công hoàng mới xuất hiện trên ban công trung tâm của
chúng, từ bóng tối đến ánh sáng rực rỡ - đã được vương cung thánh đường Thánh Peter ở Rome để được
thừa nhận từ lâu. chào đón bởi đám đông người Công giáo La Mã và khách du lịch.
101
·.
/,. ,
':.
V
, ,, /, . ·, >, /,
' ,
'
'.11, WJ//4 l:L_
,
Trong những dịp khác, giáo hoàng xuất hiện ở
TÔI
11
cửa sổ căn hộ của ông trên cao trong cung ,.nr1:lif-

'
điện Vatican. Cửa sổ mà anh ta sử dụng không

· Tôi
.++-+----HIE'
TÔI
được thiết kế đặc biệt cho sự xuất hiện của 'TÔI
��
anh ta và cách xa trục cửa lớn của Vương cung
,;
thánh đường Thánh Peter (trải dài, giống như
trục của nhà thờ lớn ở Cefalu, xuyên qua thành phố). 1i
[J
Cửa sổ này đã có được tầm quan trọng như một 'cửa
��.IL
ngõ xuất hiện' thông qua việc sử dụng. Giáo hoàng, 1i
cũng như Rameses, xuất hiện ở một lối mở từ thế
'
giới riêng tư của mình (giống như một con mắt từ �-
r--
�
-,
F
:;,:, -��-�... � � -- ,r'
�� :;
bộ não), nơi ông được hưởng những đặc quyền của mình.
văn phòng và giải quyết các yêu cầu của lãnh đạo-
tàu thủy. Anh ta đến bờ vực của thế giới riêng tư - - · -

::1 --·
--
~�. "�~
� '
ra9D- _ .•
- -=-�----""::"
-� ,�,
_::-:-
�
này để xuất hiện với thế giới bên ngoài. Trong khi
làm như vậy, anh ta bị đình chỉ trong việc tương tác
với đám đông, giữa thế giới ưu tú của anh ta và thế
giới thần dân của anh ta. Nước Anh vào Hạ viện để khai mạc quốc hội
Anh .... Hãy nhớ đến Tổng thống Ceaucescu của Doorwqy là điểm mà tại đó các thí sinh trong trận
Lối vào đầy kịch tính chung kết quần vợt có thể nhìn thấy được trước đám
Romania, trong những ngày chết chóc cuối cùng
đông cổ vũ.
của nhiệm kỳ tổng thống năm 1989, xuất hiện
Bản chất của sự siêu việt và của kịch trên ban công một tòa nhà chính phủ ở Bucharest
được chưng cất vào ô cửa. Hãy nhớ lại để đối mặt với những lời chế nhạo và chỉ trích
hiệu ứng trên Sân Trung tâm Wimbledon (ở của một đám đông giận dữ, những người sẽ giết
trên) khi một tay vợt cừ khôi xuất hiện anh ta vài ngày sau đó. Trong mọi trường hợp,
qua lối vào góc khiêm tốn đó trước một kiến trúc cung cấp điểm mấu chốt của mối quan hệ giữa tác nhân
đám đông khổng lồ. Hãy nhớ lại sự xuất và khán giả.
hiện của ban nhạc tại một buổi hòa nhạc rock và Cũng hãy nhớ rằng, làm thế nào trong những thực tế đó-
hiệu ứng đối với khán giả. Nhớ cái gì đó chương trình truyền hình - chẳng hạn như Big Brother -
sự xuất hiện của Tổng thống Mỹ ô cửa giữa bên trong ngôi nhà (trong
Hoa Kỳ vào phòng họp báo của Nhà Trắng đó một nhóm người bị nhốt trong nhiều
hoặc của Nữ hoàng tuần dưới cái nhìn mãn nhãn của
102
Ngoại hình và danh tính y
_:4s Tôi bước vào qua cánh cửa cầu vồng, có

J
tiếng reo hò từ khắp vũ trụ. Nai sừng tấm đen (Black Elk Speaks, 1932)
máy quay truyền hình) và thế giới hàng ngày bên
ngoài, được nâng lên cao trên một nền tảng. Những
người bạn cùng nhà bị đuổi khỏi nhà phải leo lên
cầu thang để xuất hiện, lộ ra ở độ cao này để đáp
lại những tiếng la ó hoặc cổ vũ của đám đông
(phải). Thông thường họ làm như vậy với sự lo
lắng. Kiến trúc lối ra khỏi nhà Big Brother gần như
giống hệt với 'cánh cửa xuất hiện' của cung điện
đền thờ của Rameses III (ngay cả mặt trời mọc cũng
được tượng trưng bằng một ngọn đèn sân khấu), Tiếp xúc với sự chế giễu
ngoại trừ việc pharaoh có lẽ đã không lường trước Trong một chương trình truyền hình như Big Brother,
được việc trục xuất; anh ta cũng không xuất hiện Một lần tôi đang xem trận đấu bóng bầu dục giữa cửa ra vào giữa sự cô lập bên trong ngôi nhà
và thế giới bên ngoài thật thận trọng!J đã tổ chức triển lãm
và đi xuống thế giới bình thường. Scotland và xứ Wales ở Edinburgh. Sau trận đấu,
những người bị đuổi ra khỏi đám đông.
Như trường hợp cung điện của Rameses, cửa một đám đông đã tụ tập bên ngoài ngưỡng cửa của
vào nhà Big Brother VJ.P. suite, dự đoán sự xuất hiện của Công chúa
đứng giữa một nơi tách biệt và thế giới bên ngoài, Anne (con gái Nữ hoàng Anh), người thường xuyên
giữa thế giới được bao bọc trong đó cổ vũ cho đội bóng bầu dục Scotland. Xe limousine
những người bạn cùng nhà bị giam cầm trong nhiều của cô đang đợi. Mọi người đang đứng trên cầu
tuần và thế giới hàng ngày mà họ bị cô lập. Là thang và giàn nhìn ra cửa. Các sĩ quan cảnh sát
một người bạn cùng nhà bị đuổi khỏi nhà của Chi cục Đặc biệt đang khảo sát đám đông để
chuẩn bị rời khỏi nhà khán giả bên ngoài đang tìm những kẻ khủng bố tiềm năng. Đã lâu không có
theo dõi trên màn hình tivi lớn. ai bước ra. Đám đông tràn đầy sự mong đợi....
Nhưng ngay trước khi người bạn cùng nhà bị đuổi
ra khỏi nhà thì ô cửa mới là tâm điểm Và rồi cánh cửa co giật. Sau đó
sự chú ý của đám đông. Khi thời gian hồi hộp, mọi người đều đứng dậy vỗ tay, hoặc ít
đến, ô cửa kịch tính hóa khoảnh khắc xuất hiện nhất là tò mò muốn nhìn thấy con người đặc biệt
bằng cách làm cho nó trở nên chính xác. Trong này. Nhưng khi cửa mở, thay vì Công chúa, hai
khoảnh khắc đi qua, người bị trục xuất vừa được người hâm mộ bóng bầu dục xứ Wales với khăn quàng
tôn vinh là tù nhân được trả tự do vừa bị chế cổ, tỏi tây nhựa lớn và những chiếc mũ khổng lồ
giễu là kẻ thất bại. Sau khi bị trục xuất có hình rồng trên đó lại xuất hiện. Họ trông ngớ
ô cửa trở về trạng thái tiềm ẩn, giống như một ngẩn và hơi say. Sự căng thẳng đã bị phá vỡ. Đám
chiếc máy chém, chờ đợi lần trục xuất tiếp theo. đông reo hò và cả hai
103
Các fan nữ khi nhận ra mọi người đang nhìn mình
đều cảm thấy bối rối và xấu hổ. Cánh cửa mà họ
tiếp cận từ bên trong vì nghĩ rằng đó chỉ là lối
ra thông thường từ sân vận động đã đưa họ lên
một sân khấu trước khán giả. Sau một nỗ lực ngắn
để diễn vai bằng cách đấm vào không khí, họ nhanh
chóng biến mất trong đám đông. Mọi người phải
đợi thêm một thời gian nữa mới được gặp Công chúa,
người không hề bối rối cũng không xấu hổ
khi cô ấy xuất hiện.
Tiếp xúc với sự giám sát
Sự kịch tính về ngoại hình cũng rất mạnh mẽ tại
tòa án. Hình vẽ bên phải thể hiện cách bố trí
một phòng xử án thế kỷ 19. Đó là những quá trình
phải trải qua trong quá trình thử nghiệm, đó là bên dưới tòa án thì anh ta phải vào
một không gian có cấu trúc cao. Tất cả những (trong trường hợp này) lên các bậc thang dốc Tại tòa án, lối vào là một phần của vở kịch.
người chơi khác nhau trong vở kịch đều có những thẳng vào bến tàu (B trên sơ đồ). Người ta có Nó đánh dấu sự khởi đầu của phiên tòa4 và
tất cả các giai đoạn dẫn đến phán quyết và

khu vực được xác định rõ ràng của riêng họ: thể tưởng tượng cảm giác như thế nào khi bước
tuyên án cuối cùng quyết định số phận của bị
thẩm phán ngồi trên ghế chủ tọa phiên tòa; bồi qua sàn vào một sân đông đúc với ánh mắt của mọi
cáo. Hình vẽ trên dựa trên phòng xử án ở
thẩm đoàn sang một bên; một hộp đựng nhân chứng; người đang đổ dồn vào bạn. Albert Camus, trong Prestigne ở xứ Wales.
và các ngăn dành cho báo chí và công chúng. Các The Outsider (1942, trans. Laredo 1983) đưa ra ý
luật sư và thư ký để tưởng về cảm giác của bị cáo khi bị dẫn vào tòa
Tòa án ngồi quanh chiếc bàn ở giữa. án (mặc dù trong trường hợp này không phải lên
Khi thẩm phán bước qua ô cửa từ phòng của qua sàn): !Sau một
mình (A trên sơ đồ), mọi người đều đứng nghiêm thời gian ngắn chuông reo trong phòng.
trang. Sau đó, tòa án bắt đầu phiên họp và phiên Sau đó Thry tháo còng tay cho tôi. Thry mở
tòa bắt đầu. Bị cáo kiến được yêu cầu phải đối cửa và dẫn tôi vào bến tàu. Căn phòng đã
mặt với những cáo buộc chống lại mình. đầy đến mức vỡ tung. Mặc dù có rèm che nhưng ánh nắng
Nếu anh ta bị giữ qua đêm trong phòng giam vẫn xuyên qua nhiều nơi và không khí vẫn trong lành.
104
Ngoại hình và tôi đến với ti ty
Khi các Giám mục lần đầu tiên được trình diện với Nữ hoàng), bà
đã đón nhận họ với tất cả sự trang trọng có thể có) và sau đó nghỉ
hưu. Cô ấy đi qua một tấm kính doo0 kiến £ mà quên mất độ trong suốt của nó)
'
được nhìn thấy là chạy hiệu quả như một cô gái như cô ấy.
Henry Crabb Robinson (Diaiy, 1837)
đã cứng rồi(,. Họ đã đóng cửa 1vindows. 'Một trong những thời điểm thú vị nhất để quan
Tôi ngồi xuống với những người cảnh sát ở hai sát việc quản lý ấn tượng là thời điểm người
bên tôi. Đó là thời điểm tôi nhận thấy một loạt biểu diễn rời khỏi hậu trường và đi vào nơi mà
các khuôn mặt trong _ji-ont của tôi. Tất cả họ khán giả sẽ xuất hiện hoặc khi anh ta quay lại
đều nhìn tôi: Tôi nhận ra rằng họ là bồi thẩm từ đó, tại những thời điểm này người ta có thể
đoàn. Nhưng tôi không thể phân biệt được họ. phát hiện ra một cú puttinl tuyệt vời, vào và
Tôi chỉ có một ấn tượng duy nhất: Tôi đang ở trên một chiếc ra, không có tính cách. Onvel!, speakinl, của
xe điện và tất cả những hành khách giấu tên ngồi ở ghế đối những người phục vụ, và speakinl, từ quan điểm
diện đều dò xét kỹ lưỡng, những người mới đến để tìm ra phía sau của máy rửa chén, cung cấp cho chúng ta một ví dụ:
những điểm đặc biệt của anh ta. Tôi biết đó là một ý tưởng "Thật là một điều đáng học hỏi khi gặp một người
ngớ ngẩn vì vẻ ngoài của họ không có gì đặc biệt cả, Jin; phục vụ tại một phòng ăn trong khách sạn. Khi anh
nhưng tính trung thực. ta đi ngang qua cửa, một người bất ngờ đi tới anh ta.
Bộ vai của anh ấy thay đổi; mọi bụi bẩn,
Nhà hát vội vã và khó chịu đều tan biến ngay lập
tức. Anh ta lướt trên tấm thảm, với một
Người ta có thể mô tả tất cả các trường hợp trên - linh mục trang trọng như không khí. Tôi nhớ
khách mời của chương trình trò chuyện, Rameses, giáo trợ lý maitre d'h6tel của chúng tôi, một
hoàng, Bil, các thí sinh Brother , những người hâm mộ người Ý bốc lửa, dừng lại trước cửa phòng
-
bóng bầu dục, thẩm phán và bị cáo bước vào tòa ăn để nói chuyện với người học việc đã làm
án ... như sân khấu theo cách này hay cách khác. vỡ chai rượu. Anh ấy giơ nắm tay lên trên
Những cánh cửa đóng khung sự trình bày của họ với một đầu và hét lên (may mắn là cánh cửa ít
thế giới cụ thể, không chỉ nhắc nhở sự thay đổi nhiều cách âm).' Tu me fais - Bạn có gọi
trong hoàn cảnh và hoàn cảnh của họ mà còn mình là bồi bàn không,; _bạn _yottnl, đồ khốn?
thay đổi họ là ai. Ở ngưỡng cửa, mỗi người Bạn là người phục vụ! Cậu không thích hợp
họ trở thành một diễn viên. để lau sàn nhà chứa_mẹ cậu đến ji-om.
Trong The Present of Self in EverydCJ) 1 Maquereau!' 'Không nói nên lời, anh, anh
T .ift (1959) Erving Goffman, nhà xã hội học, đã khám quay ra cửa; và khi mở nó ra, anh ta đưa ra
phá tác động đặc biệt này của các ô cửa, cho thấy lời xúc phạm cuối cùng giống như Squire
rằng chúng ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc Western trong Tom Jones. “Rồi anh ta bước
sống của chúng ta hơn chúng ta nghĩ. Ông mượn những vào phòng ăn và cầm chiếc đĩa trên tay đi
ví dụ từ George Orwell và từ Monica Dickens để đưa ra ngang qua, duyên dáng như một con thiên
quan điểm: nga. Mười giây sau anh ấy đã bo1vinl, cung kính với một
105
khách hàng. Và bạn không thể không nghĩ, khi nhìn
thấy anh ta cúi đầu và mỉm cười, với nụ cười hiền
lành của người phục vụ đã được huấn luyện, rằng
khách hàng đã phải xấu hổ vì có những hành động như vậy.

"
một quý tộc để phục vụ anh ta.
'Một minh họa khác được cung cấp bởi người khác
Người quan sát tham gia đi xuống ở Anh:
"Người giúp việc nói trên - tên cô ấy là Addie,
Tôi phát hiện ra - và hai nhân chứng đã
cư xử như người đang diễn trong một vở kịch. Họ sẽ đau không rõ nguyên nhân; ngay cả khi chúng ta bước vào
tiến vào bếp như thể bước ra khỏi sân khấu, với một cửa hàng ở góc phố để mua một tờ báo. Trong mỗi Khi linh mục bước từ phòng lễ vào nhà thờ để tiến
hành nghi lễ, ông ta đảm nhận một vai trò

những chiếc khay giơ cao và vẻ mặt căng thẳng vẫn trường hợp chúng ta thay đổi, chúng ta trở thành diễn viên.
vai trò đặc biệt.
còn trên khuôn mặt; thư giãn một lúc trong cơn điên Sức mạnh của lối vào được công nhận rộng
cuồng chuẩn bị những món ăn mới và lại lướt đi với rãi trong sân khấu chuyên nghiệp. Trong một cuộc
khuôn mặt đã chuẩn bị sẵn sàng. phỏng vấn vào năm 2002, Elizabeth LeCompte (người
tiêu biểu về sân khấu thử nghiệm có trụ sở tại New
thực hiện lối vào tiếp theo của họ. Người đầu bếp và tôi York) đã nhận xét:
bị bỏ lại như những nghệ sĩ sân khấu giữa đống đổ 'Lối vào và lối ra cực kỳ quan trọng. Đó là điều quyết
nát, như thể vừa nhìn thấy một thế giới khác, định phải không? Trong rạp hát.
chúng tôi gần như lắng nghe tiếng vỗ tay của khán giả. Đó là điều cần thiết. Đó là nơi sâu sắc nhất, sâu sắc nhất
khán giả vô hình."' đối với tôi.'
Ý nghĩa của những ví dụ của Goffman là Và trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình năm 1984
những tác động như vậy xảy ra trong mọi tình huống John Gielgud, nam diễn viên người Anh, bình luận
khác nhau trong cuộc sống của chúng ta: khi chúng ta đầy tiếc nuối về điều gì đã thúc đẩy anh trong suốt
đến một bữa tiệc; khi chúng ta bước ra từ văn phòng sự nghiệp của mình; anh ấy nói đó là cơ hội 'nhốt
riêng của mình để bước vào cộng đồng chung ở nơi mình trong phòng thay đồ và bước ra ngoài'
như một người khác'.

làm việc của chúng ta; khi chúng ta bước vào phòng
họp để họp với những khách hàng quan trọng; khi [Đó là một thách thức đầy kích thích và khó
chúng ta bước vào phòng phỏng vấn với hy vọng tìm khăn đối với các kiến trúc sư để nhận ra rằng họ
được một công việc mới; khi chúng ta vào một khách chịu trách nhiệm về những công cụ đó của mỗi người.
sạn và đến quầy lễ tân; khi chúng ta đi sự thay đổi âm nhạc, những cánh cửa mà con người
vào phòng tư vấn của bác sĩ với một đi qua và thay đổi con người họ.]
106
Ngoại hình và bản sắc
CFynamic trong mọi chuyển đổi - xã hội cũng như siêu hình - đều cần
thiết như nhau. Nó liên quan đến việc tham gia vào
một trạng thái hay địa vị này và tái sinh ở một trạng thái khác. '
Herbert Hoffmann (Sotades, 1997)
Trong rạp hát đường phố (bao gồm cả khi
chúng ta gặp một người bạn), điểm chuyển lên sân
khấu có thể không rõ ràng; các diễn viên tham
gia phải đi qua một cánh cửa trong tâm trí họ
để bước vào nhân vật. Trong bối cảnh trang trọng
của một nhà hát Hy Lạp cổ đại được đặt trong
khung cảnh (phải), vở kịch bắt đầu khi một diễn
viên bước vào vòng tròn ma thuật của dàn nhạc.
Đôi khi trong các vở kịch, opera, ballet… diễn
viên bước vào qua rèm ở một bên sân khấu, gọi
là cánh.
Đôi khi, các diễn viên cũng bước vào qua một
ô cửa thực tế, có thể vào một căn phòng hoặc con phố
được dàn dựng trên sân khấu, nơi cung cấp bối cảnh
tường thuật cho bộ phim. Tất cả đều là những cầu nối
thiết yếu giữa thế giới thực bên ngoài và thế giới bên ngoài.
thế giới giả tưởng của sân khấu, từ nơi các diễn phụ nữ chỉ làm phiền người chơi. Họ có lối ra và lối
viên chuẩn bị tinh thần và bằng cách thay quần vào, Và một người đàn ông ở thời đại của anh ấy xin Khi một diễn viên bước vào vòng tròn ma thuật của
'
áo để bước vào đấu trường của sân khấu. Tất cả vui lòng! Tôi chia tay. một nhà hát Hy Lạp, anh ta cũng bước vào nhân vật.
đều đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra Nhà hát của Shakespeare, The Globe,
trong khoa học viễn tưởng sẽ được gọi là gì đã được xây dựng lại trên bờ sông
trường lực duy trì và nâng đỡ sân khấu của vở Thames ở London (sơ đồ và phần ở trang tiếp
kịch. Nếu bạn khám phá bất kỳ rạp hát nào trong theo). Khi nhìn vào sơ đồ, chúng ta thấy nó như
số này, ngay cả khi chúng không hoạt động, khi một vòng tròn lớn ('O' bằng gỗ mà Shakespeare
bạn bước qua một trong những ngưỡng cửa này, gọi nó trong Henry V) ngăn cách không gian của
bạn sẽ cảm nhận được sức mạnh của trường lực đó. nhà hát với mọi nơi khác và bao bọc khán giả
cùng với vở kịch. Khi họ bước vào trước buổi
Toàn cầu biểu diễn, khán giả cảm nhận được Trong As You
Like It, Shakespeare nổi tiếng với cảm giác bước
vào một nơi đặc biệt, một ống kính.
bao gồm các dòng: điều đó sẽ tập trung sự chú ý của họ vào hành động
!Al/ thế giới} một sân khấu, Và tất cả những người đàn ông và điều đó sẽ được diễn ra trên sân khấu.
107
Thời điểm hiệu quả} khi nó đến} đạt được thông qua hai lối
đi - Jqyer và cửa sân khấu.
Đây có phải là các liên kết trong !Jmbolic terms} hay được coi là
sự phân tách !Jmbols ef ?' Peter Brook (TheEmprySpace, 1968)
-- ---
-------- �---
'
Nhưng ngay trung tâm của nhà hát The Globe
là yếu tố mạnh mẽ nhất trong cấu trúc của nó,
một ô cửa.
Đó là một ô cửa của sự xuất hiện. Đó là
cánh cửa để các diễn viên bước lên sân khấu. Đó
là cánh cửa dẫn từ 'phòng mệt mỏi', nơi họ thay
trang phục và hóa thân thành các nhân vật trong
vở kịch. Đó là một ô cửa, trong những trường hợp
khác nhau, được yêu cầu đóng vai trò là một phần
của các loại ngưỡng và lối vào khác nhau: cửa ngõ
của một thành phố hoặc lâu đài; lối vào phòng
khiêu vũ hoặc nhà tình nhân; bờ vực của một chiến
trường hoặc sức nóng.
Cánh cửa này là sự kết nối giữa thế giới
ẩn giấu ở hậu trường và thế giới sân khấu, nơi
những người biểu diễn thể hiện mình như những
nhân vật đóng giả trước khán giả. Cánh cửa là
một giao diện mà tại đó những người đi qua nó sẽ
thay đổi con người họ. Nó gợi lên những thay đổi
về tính cách, tính cách, hành vi… ; ô cửa này,

j
giống như tất cả các ô cửa khác (mặc dù có lẽ
mạnh mẽ hơn hầu hết các ô cửa khác), là một công
cụ để thay đổi danh tính.
Đây là những gì chúng tôi mong đợi ở rạp
hát, nơi chúng tôi đến để chứng kiến và được giải
trí bởi những người giả vờ khác với con người
bình thường của họ. Nhưng ngay cả trong cuộc sống
hàng ngày của chúng ta, những ô cửa cũng có thể
tạo ra những thay đổi trong tính cách, tính cách
và hành vi của những người đi qua chúng.
108
Ngoại hình và bản sắc
Khẳng định
Theo cách không gian, việc đi qua một ô cửa có
thể xác định sự thay đổi về tính cách. Điều này
được thể hiện rõ ràng đặc biệt ở vai trò của các
ô cửa trong các nghi lễ gắn liền với
những chuyển biến trong cuộc sống.
Khi cô dâu đến nhà thờ
bước qua ngưỡng cửa, trong vòng tay của cha cô,
với tư cách là một phụ nữ độc thân (phải). Sau
khi phục vụ, cô tái xuất hiện với chồng mình.
Thời điểm chuyển tiếp xảy ra trong
nhà thờ, nhưng ô cửa xác định mối quan hệ của nó
hòa nhập với thế giới bên ngoài, cộng đồng mà
con người thay đổi. Sau này, khi cặp đôi về ngôi
nhà mà họ sẽ ở chung, người chồng có thể bế cô
dâu qua ngưỡng cửa để tượng trưng cho việc họ ở
đó, gắn kết với nhau như một đơn vị gia đình duy
nhất.
Có rất nhiều ví dụ về vai trò khẳng định
của các ô cửa trong các nghi lễ chuyển tiếp.
Khi một vị tướng La Mã giành chiến thắng
trong một trận chiến lớn, địa vị anh hùng của
ông được khẳng định bằng việc ông cưỡi ngựa vượt
qua vòm khải hoàn. Qua lịch sử của Đế chế La Mã,
những cánh cổng khải hoàn như vậy ngày càng trở
nên vĩ đại hơn, trở thành biểu tượng lâu dài của
thành công quân sự.
Nói chung, thổ dân Úc, sống theo cách
truyền thống trên đất liền, sống trong một thế
giới không có cửa. Nhưng
109
đôi khi, đặc biệt là trong các nghi lễ kết
nạp, họ thực hiện chúng. Các hình vẽ bên
phải thể hiện địa điểm nghi lễ của nghi lễ
bắt đầu bằng vết rạch phụ ở Engwura , được
các bộ lạc thổ dân ở miền trung nước Úc
thực hiện trên các bé trai. Buổi lễ diễn ra
tại Kauaua - một cột thiêng - được Parra
che chắn khỏi phần còn lại của bộ tộc - một
bờ đất thấp có cành cây trên đầu - đánh dấu
ranh giới phía đông của khu vực nghi lễ.
Sau buổi lễ, Parra được mở ra trên trục của
cột thiêng để làm một cánh cổng mà qua đó
cậu bé, giờ đã được buổi lễ biến thành một
người trưởng thành, quay trở lại
bộ lạc.
Việc sử dụng các ô cửa để xác nhận
các nghi thức chuyển tiếp là phổ biến ở

nhiều nền văn hóa trên thế giới.
Khi sinh viên đại học hoàn thành
chương trình học, họ sẽ tham dự một buổi lễ
đặc biệt để trao bằng (phải). Đây là lễ
nhập môn của họ. Các sinh viên bước ra từ
ngưỡng cửa của tòa nhà nơi buổi lễ được tổ
chức, khẳng định tư cách mới của họ là những
sinh viên tốt nghiệp.
Bằng những cách này và nhiều cách khác, những
cánh cửa nhấn mạnh trải nghiệm cuộc sống của chúng ta, tạo
ra một khung không gian cho những thay đổi trong trạng
thái tồn tại của chúng ta. Tính danh nghĩa của ô cửa tượng
trưng và khẳng định những khoảnh khắc danh nghĩa trong
cuộc sống của chúng ta.
110
Ở GIỮA
Các ô cửa cung cấp lối đi từ nơi này sang nơi
khác. Khi ngưỡng không quá
một đường trên mặt đất thì quá trình chuyển đổi,
nếu bạn bước qua nó mà không do dự, ít nhiều sẽ
xảy ra ngay lập tức. Nhưng có một phần giây khi
bạn không ở nơi này hay nơi khác, không ở trong
cũng không ở ngoài; khi bạn ở giữa.
mê tín của người Mông Cổ
Các bức tường của một người Mông Cổ (một ngôi
nhà có thể vận chuyển tương tự như một chiếc
yurf) được làm bằng nỉ gắn vào một khung thanh
gỗ nhỏ; do đó chúng khá mỏng. Bản phác thảo không mở lâu hơn mức cần thiết để giữ ấm và
khung và sơ đồ gher điển hình ở bên phải. Cửa thoát bụi. Nhưng quy định của người Mông Cổ về Hãy chú ý rằng lqyout của gher giống với
được đặt trong khung hình chữ nhật riêng hoàn việc đứng trên ngưỡng cửa cũng bắt nguồn từ sự lqyout của nhà Skara Brae trên trang. 36. Có bếp
nấu trung tâm, có trục cửa quyết định vị trí tủ

chỉnh với thanh ngưỡng để tạo độ cứng cho kết mê tín. Ở giữa được coi là không phải là một nơi
đựng đồ, giường ngủ ở hai bên. Có vẻ rất khó
cấu. Khi nó được lắp vào tường, bước qua cánh tốt.
tin rằng có thể có một mối liên kết văn hóa
cửa này là sự chuyển tiếp ngay lập tức từ khung a1!)1 giữa Mông Cổ ngày nay và Orknrys cổ đại.
cảnh rộng mở của sa mạc Mông Cổ sang nơi ẩn náu Không ở đây cũng không ở đó Nó như thể lqyout bắt nguồn từ một wqy bẩm
sinh mà con người liên hệ với nơi sinh sống

của nơi ẩn náu - một thế giới tập trung vào bếp
khép kín của họ .
lò mang lại sự ấm áp và một nơi. Những mê tín của chúng ta về phạm vi ở giữa, từ
vui tươi đến khủng khiếp. Mỗi đứa trẻ đôi khi
để nấu thức ăn. đều chơi trò tránh các vết nứt giữa các viên đá
Bạn không nên bước, và chắc chắn không lát đường. Và khủng khiếp hơn, những 'xác chết
nên đứng trước ngưỡng cửa của sự giận dữ. Một số trong đầm lầy' được tìm thấy ở nhiều nơi ở Bắc
lý do đằng sau truyền thống này có thể là thực Âu được cho là đã bị chôn cất theo cách đó như
tế: khung cửa được gắn vào khung tường mỏng nên một hình phạt cho những tội ác không thể tha thứ
việc đứng trước ngưỡng cửa có thể làm suy yếu như hèn nhát hay hèn nhát.
cấu trúc; và, trong hành vi đồng tính luyến ái. Nạn nhân bị bắt
phong cảnh lộng gió lạnh lẽo, nên có một cánh cửa đến mức chết rồi nhấn chìm
111
trong đầm lầy, bị chướng ngại vật chặn lại; do đó họ
bị bỏ lại vĩnh viễn, không phải ở thế giới này hay
thế giới tiếp theo, mà ở ngưỡng cửa ở giữa (ở trên).
Những câu chuyện ma cũng vậy, chẳng hạn như câu
chuyện 'The Black Cat' của Edgar Allan Poe, dựa trên
nỗi sợ hãi ở giữa.
Ý tưởng về sự vật hoặc con người “ở đúng vị
trí của chúng” là một ý tưởng quan trọng về mặt
tâm lý và kiến trúc. Về cốt lõi, nhiệm vụ của kiến
trúc là tạo ra không gian cho đồ vật và con người:
nơi đỗ xe; nơi xét xử tội phạm; một nơi để học toán;
nơi dành cho vua chúa… vân vân qua muôn vàn khía
cạnh và hoạt động của đời sống con người.
Ô cửa, cần thiết để tiếp cận giữa các địa điểm, giới
thiệu khái niệm về một không gian khác
một loại địa điểm; một thứ năng động và
nhất thời chứ không phải tĩnh tại và ổn định. Các
ô cửa gợi lên khát vọng và cảm giác về
khoảnh khắc không chắc chắn.
Không quá khứ cũng không tương lai Mặt trời đã lặn khi tôi đến đó. Khu phố nghèo
nhưng không ồn ào; Ngôi nhà khá thấp; từ ngoài Một ô cửa gợi lên khát vọng và cảm giác về khoảnh
khắc cần thiết để đi từ đây đến đó.

Hơn năm mươi năm trước, Jorge Luis Borges đã viết đường tôi thoáng thấy một dãy sân nhỏ không lát
một truyện ngắn vượt thời gian có tựa đề 'Người đàn đá nối tiếp nhau, và đâu đó ở phía xa có một
ông bên ngưỡng cửa' (có trong cuốn Aleph và những khoảng trống. Ở đó, một loại nghi lễ Hồi giáo
câu chuyện khác, 1952). Người kể chuyện gặp một nào đó đang được tổ chức; một người mù bước vào
người đàn ông đang ngồi trước ngưỡng cửa một ngôi với cây đàn luýt làm bằng gỗ đỏ. Dưới chân tôi,
nhà. Qua ô cửa, anh ta có thể nhìn thấy một loạt sân bất động như vật cản, một ông già đang ngồi xổm
nhỏ: trên ngưỡng cửa. 1'11 kể
112
Ở giữa
Đứng trước sự gặp gỡ của hai cõi vĩnh hằng, quá khứ và
tương lai, chính xác là thời điểm hiện tại; để tuân theo
đường lối đó.' Henry David Thoreau (Walden, 1854)
bạn biết anh ấy là người như thế nào, vì anh ấy là một phần
thiết yếu của câu chuyện. Mẹ của anh ấy?!J năm tháng đã
bào mòn anh ấy và mài giũa anh ấy mịn màng như nước đánh
bóng đá, hay như bao thế hệ đàn ông mài giũa một câu nói.
Tôi thấy anh ấy có một mảnh vải dài che phủ, hoặc tôi thấy
có vẻ như vậy, và mảnh vải anh ấy quấn quanh đầu cũng chỉ
là một mảnh vải nữa. Trong bóng tối, anh ta nhấc khuôn
mặt đen tối và bộ râu trắng, tôi bắt đầu nói chuyện với
Khi ..
anh ta mà không cần mở đầu ... nói những lời này, tôi
cảm thấy thật vô nghĩa khi tra hỏi ông già này,
người mà hiện tại đối với ông còn khó khăn hơn là
một tin đồn mờ nhạt.'
Ông lão kể cho người kể chuyện về một
người nước ngoài bị đám đông giết chết. Anh ta
kể câu chuyện như thể nó đã xảy ra từ lâu rồi.
Nhưng khi câu chuyện kết thúc, người kể chuyện
bước vào nhà, đi qua sân và cuối cùng phát hiện
ra rằng vụ giết người vừa xảy ra. Sự việc xảy ra
đúng lúc ông già đang kể câu chuyện.
Người kể chuyện không chỉ đứng ở ngưỡng
không gian giữa bên ngoài và bên trong, mà còn ở Câu chuyện của Borges sử dụng ô cửa như
ngưỡng cửa của thời điểm, và anh ta giữ người kể một phép ẩn dụ cho thời điểm này. Nó có tác dụng Cánh cửa là nơi trốn thoát, nơi chúng ta có thể
nhắc nhở bản thân rằng có một thế giới bên ngoài.
chuyện bên mình. Các vì cánh cửa không chỉ là một phép ẩn dụ; nó là
câu chuyện anh kể lại cuộc sống ở hiện tại vĩnh cửu. hiện thân của khoảnh khắc chúng ta đi qua nó.
Tuy nhiên, ở Ấn Độ, người ta cho rằng không nên ngồi
Ngưỡng cửa mà câu chuyện được kể là một phép ẩn Trước khi chúng ta tới một ngưỡng cửa, nó đứng ở ngưỡng cửa vào lúc bình minh hay hoàng hôn. Làm
dụ không gian về thời điểm người kể câu chuyện đó như lời báo trước về thời điểm chúng ta sẽ đi như vậy sẽ là kích động sự nguy hiểm của quá ma?!
J ngưỡng- trong thời gian và không gian - đồng thời.

của Borges nghe thấy nó, thời điểm Borges viết qua nó; và sau đó là một khoảng thời gian kéo dài
nó và thời điểm chúng ta đọc nó. nhắc nhở về thời điểm chúng tôi bước vào
Câu chuyện đang diễn ra, từng lời dẫn đến từng hoặc rời khỏi phòng. Một ô cửa là sự thể hiện bền
lời, từng khoảnh khắc, là ngưỡng cửa mà tất cả bỉ cho chặng đường chúng ta đi qua. Nó kết tinh
chúng ta đều đứng trên đó. khoảnh khắc đó trong thời gian.
113
'Hãy nhìn vào cổng này. . . nó có hai khía cạnh.
Hai con đường gặp nhau ở đây: chưa ai đi đến đích. . ..
Những con đường này đối lập nhau; cố gắng

giáp nhau: và chính tại cổng này
đến với nhau. Tên của cổng được viết phía trên nó:
'Khoảnh khắc'. ' Nietzsche (Zarathustra đã nói như vậy, 1883. dịch. Hollingdale)
Sự chiếm đóng không chính thức của các ô cửa Tell the Tale (2003), anh nhớ đến một người
thân của mình:
Giống như ông già trong câu chuyện của Borges, 'Cô ấy sẽ gội đầu bằng nước thơm Cửa phòng là nơi dành cho việc hút thuốc yên tĩnh mỗi tuần một . ..
và bất chấp những mê tín của người Mông Cổ, lần và ngồi chải tóc trước cửa nhà.
tất cả chúng ta đều tìm thấy chính mình vào lúc này hay lúc khác phòng ngủ của cô ấy trong một nghi lễ thiêng liêng mất nhiều thời gian
chiếm một ô cửa, trên bậc thang giữa nơi này hàng giờ, hút không ngừng những điếu thuốc làm từ
và nơi khác. Khi chúng ta làm điều đó, dường loại thuốc lá nặng mà cô hút ngược lại, đầu còn ... hoặc một chiếc giường để qua đêm.
'
như cánh cửa chính là ngôi đền của riêng chúng lửa nhét trong miệng.
ta, đóng khung chúng ta khi chúng ta đứng
hoặc ngồi trên bệ cửa. (Một số bia mộ cổ mô
tả một người đang đứng ở ngưỡng cửa.)
Ô cửa là nơi chúng ta có thể tạm thoát
khỏi những gì đang chiếm giữ chúng ta bên
trong và nhắc nhở bản thân rằng có một thế giới
bên ngoài đầy người khác đang làm việc khác.
Ở những quốc gia cấm hút thuốc trong
cửa hàng, nhà hàng và tòa nhà văn phòng, lối
vào trở thành nơi tụ tập của những người hút
thuốc. Đây là cơ hội đầu tiên khi ra khỏi
tòa nhà, nơi họ được phép hút thuốc; họ không
cần phải đi xa hơn nữa. Chúng thay đổi tính
chất của cửa cho người ra vào.
Đối với một số người, ô cửa là nơi để
qua đêm (phải); giống một hang động hơn là
một ngôi đền. Nó trở thành một chiếc giường,
che mưa che gió và có thể mượn một chút hơi
ấm từ bên trong tòa nhà.
Đối với Gabriel Garcia Marquez, những
ô cửa là nơi xảy ra nhiều chuyện bình thường.
Trong cuốn tự truyện Sống để
114
Ở giữa
Và trong tiểu thuyết Trong Giờ Ác (1962),
ô cửa là nơi dành cho những liên lạc bất hợp pháp:
Với nỗi lo mơ màng; anh ấy đang kể về
quá khứ không thiếu thốn của mình, với
những vùng biển dài và những phụ nữ da
trắng vô độ làm tình khi đứng sau cánh

'
cửa lối vào.
Cửa ra vào là nơi chúng ta đứng đợi
một người bạn hoặc ẩn nấp để làm họ ngạc nhiên.
Trong một số trường hợp, mặt tiền của các
cửa hàng (ở trên) được thiết kế sao cho lối
ra vào tạo ra lối thoát hiểm từ vỉa hè. Nó
được thiết kế như một nơi mà khi bước vào,
bạn có thể dừng lại để mở cửa hoặc khi bước
ra, dừng lại trước khi hòa vào đám đông đang
đi qua trên vỉa hè. Nhưng nó cũng cung cấp
một nơi mà bạn có thể trú ẩn trong chốc lát khỏi

cơn mưa.
Cửa ra vào là nơi chúng ta buôn chuyện với
hàng xóm (phải). Khi chúng ta đi ngang qua cánh cửa
hoặc cổng vào của họ, đó là nơi chúng ta gặp và chào
nhau. Vì vậy, đó là nơi tự nhiên để dừng lại và nói
chuyện. Khi làm như vậy chúng ta đang sẵn sàng trên đập lúa-
cũ giữa miền của họ và cái chung
Vỉa hè. Như thể họ vẫn là một phần nơi ở
của họ; giống như đầu một con ốc sên chui
ra khỏi vỏ. Chúng tôi, những đặc vụ tự do
và lang thang, tương tác với người gắn bó
này, được giữ vào nơi ở của họ bằng một sợi
dây vô hình kéo dài qua ngưỡng cửa của họ.
Khi chúng ta tiếp tục, họ bị kéo trở lại
thế giới riêng tư của mình.
115
Lối vào là nơi mọi thứ được giao hoặc để
lại cho bộ sưu tập. Người đưa thư đưa thư, người
đưa sữa để lại chai sữa trước cửa nhà. Nhân viên
xử lý rác thải của chính quyền địa phương thu gom
rác và túi rác màu đen từ cổng trước của chúng
tôi. Lối vào, cửa ra vào, cổng thể hiện sự giao
thoa giữa lĩnh vực riêng tư của cá nhân hoặc gia
đình và các dịch vụ công giúp hỗ trợ họ. Khi chúng
ta đặt một thứ gì đó bên ngoài cổng hoặc ô cửa
thì nó không còn là của chúng ta nữa.
Một ô cửa có thể là nơi chúng ta có thể
dừng lại một lúc chỉ để kiểm tra, quan sát thế
giới trôi qua và quyết định nơi chúng ta có thể
đi tiếp theo. Những cánh cửa hiện ra với chúng ta
như những nơi cụ thể, xác định, không tùy tiện.
Chúng tôi sử dụng chúng làm nơi trú ẩn và khung
cho giao hợp ngẫu hứng. Họ dường như đặt chúng
tôi vào vị trí của chúng tôi.
Lối vào là nơi chúng ta tranh luận với những
người vận động chính trị hoặc những nhà truyền giáo tôn giáo. trước khi rời đi' thay vì làm mọi người khó chịu
Ngưỡng cửa tượng trưng cho bằng cách làm phiền họ trên vỉa hè hoặc sân ga. A Doorwt!J là một nơi tốt cho một người hát
giao diện giữa quan điểm của chúng tôi và của họ. Của chúng tôi rong: ra khỏi Wt!J của người đi bộ;.đóng khung l?
Nhiều tôn giáo đòi hỏi sự tôn kính và chuẩn bị
J lỗ mở hình chữ nhật; và với âm thanh chiếu
Kiểm soát cửa thường là yếu tố quyết định thích hợp trước khi người ta có thể vào nhà thờ,
ra đường phố.
dấu chấm câu cuối cùng của cuộc trò chuyện như nhà thờ Hồi giáo hoặc đền thờ.
vậy; dẫu đôi khi chân người bán hàng chiếm đoạt Một số làm dấu thánh giá khi bước vào nhà nguyện.
sự kiểm soát đó. Tại cửa, phụ nữ sẽ quàng khăn choàng quanh vai
Lối vào là nơi chuẩn bị về tinh thần và trước khi bước vào nhà thờ Công giáo La Mã. Có
thể chất. Các nhà vệ sinh công cộng nhiều năm chứng minh
trước sẽ có những tấm biển nhỏ trên lối ra yêu các tín đồ phải tắm rửa trong sân của các nhà thờ
cầu các quý ông 'chỉnh lại quần áo' Hồi giáo trước khi cầu nguyện.
116
Ở giữa
Khi Caesar đến sông Rubicon ... ông ta kiểm tra hướng đi
của mình và ra lệnh dừng lại . .. tính toán xem việc ông
đi qua con sông đó sẽ gây ra tai họa như thế nào cho
nhân loại. ' Plutarch (Caesar, AD75)
Khi chúng ta hôn tạm biệt tình yêu của trong kinh nghiệm và mối quan hệ của mọi người.
mình, ô cửa giống như một thiết bị điện mà qua đó Đây là một đoạn trong một trong những bài nói chuyện của
tập trung từ trường gắn bó. ông được đăng trên The Tea111 10 Primer (1968, ed.
Smithson): '] ake
Khi các ca sĩ hát mừng Giáng sinh gọi, ô an exa111ple: the 1/Jorlrl of the ho11se 1vith me
cửa là vòm sân khấu giữa chúng tôi và buổi biểu imirle a11rlyo11 011tsirle, hoặc ngược lại. Ngoài ra
diễn của họ. Đối với một người hát rong, lối vào còn có thế giới đường phố - thành phố - với bạn ở
trong và tôi ở ngoài hoặc ngược lại. Nhận 1/Jhat

là nơi lý tưởng để biểu diễn; nó đóng khung anh
ta và chiếu âm thanh của anh ta về phía trước, ra Ý tôi là? ]wo thế giới, không có tramition.
ngoài đường. Một bên là inrlivirl11al, một bên là tập thể 011. Đó
Đôi khi những đứa trẻ không mong muốn bị bỏ lại là tenijjtiig. Đặt cược//Jeen cả hai, xã hội nói chung
quấn quanh các ô cửa, như thể họ là đặt ra rất nhiều rào cản, các kiến trúc sư theo chủ
thánh đường của các nhà thờ. nghĩa đặc biệt có tinh thần nghèo nàn đến mức họ cung
Với người say, ô cửa có thể là lối đi cấp những cánh cửa dày 2i11 và cao 6ft; mặt s111 phẳng
tiện ích công cộng hoặc nơi để nôn mửa. trong mặt phẳng s111 - bằng kính thường xuyên. Hãy thử
Đối với một vị vua hay một kẻ chuyên quyền, đó nghĩ xem : 2in - hoặc ¼in nếu là thủy tinh - giữa
là nơi thể hiện bản thân trước sự tán dương của đám đông. những hiện tượng kỳ thú như vậy -
Đối với người đàn ông bị người chồng ghen tuông dựng tóc gáy, tàn bạo - như máy chém. Mỗi lần tôi đi
bắn ngay trước cửa nhà, ngưỡng cửa là nơi hành qua một cánh cửa như thế 1/Je tức là chia làm hai -
quyết, bàn thờ báo thù. nhưng tôi không để ý nữa, và si111p!J bước tiếp, ha/
11erl. Đó có phải là sự thật của một cánh cửa không?
Aldo van Eyck Vậy thì, tôi hỏi, thực tế lớn hơn là gì?
Chà, có lẽ thực tế lớn hơn của một cánh cửa là sự sắp
Aldo van Eyck là một kiến trúc sư ở Hà Lan vào đặt cục bộ/hoặc một cử chỉ tuyệt vời của con người:
nửa sau thế kỷ XX. việc ra vào có ý thức. Đó chính là cánh cửa, đôi khi
Sứ mệnh của ông là nhân bản hóa kiến trúc. định hình việc bạn đến và đi, vì đó là một trải nghiệm
Ông là thành viên lãnh đạo của một nhóm kiến trúc quan trọng không chỉ dành cho những người làm như vậy
sư có tên là Đội 10. Ông đặc biệt quan tâm đến mà còn dành cho những người gặp phải hoặc bị bỏ lại
tầm quan trọng của lối vào. phía sau. Cánh cửa là nơi được tạo ra cho một dịp nào đó.
Ông cảm thấy nó bị đánh giá thấp trong nhiều kho lưu trữ. Cánh cửa là nơi dành cho một hành động lặp đi lặp lại/
kiến trúc và nó cần được suy nghĩ và chú ý nhiều hàng triệu lần trong đời kể từ lần vào đầu tiên và
'
hơn, như một nơi quan trọng lần ra cuối cùng.
117
Kafka
Nếu bạn đọc cuốn tiểu thuyết The Trial (1925) của
Franz Kafka, bạn sẽ thấy có nhiều cách được mô tả
trong đó ô cửa có thể được sử dụng một cách thân mật.
Cứ như thể Kafka muốn sử dụng cánh cửa-
như một công cụ tường thuật để làm nổi bật bản
chất mê cung của thế giới nơi câu chuyện hiện
sinh, chống cburcb của anh ta được đặt ra.
Ông cũng ám chỉ đến cách mà cburcb thể hiện
mình như một cánh cửa dẫn đến sự cứu rỗi, được
các linh mục canh giữ. Trong The Trial, các ô
cửa là nơi mọi người theo dõi lẫn nhau và là
nơi liên lạc bí mật. Chúng được cung cấp như
những nơi trốn thoát hoặc bị cấm như những
lời khẳng định về việc bỏ tù hoặc loại trừ.
Chúng là công cụ áp bức và khiến người ta phải
chịu sự phán xét. Có một khoảnh khắc người ta
nhìn thấy một người đàn ông đang đứng ở ngưỡng
cửa với hai tay đặt lên trên khung, như thể
ngưỡng cửa là một dụng cụ dùng để tra tấn hoặc đóng đinh.
Có một trường hợp khác là K, nhân vật chính Ngôi nhà của một công nhân đá phiến
Llainfatfyn, ngôi nhà của một công nhân làm đá phiến ở

trong sách, bị chú của mình khiển trách bằng
phía bắc xứ Wales được xây dựng lại tại Bảo tàng Cuộc
cách ném mạnh vào cửa. Ô cửa là giai đoạn tinh túy của khoảng giữa.
sống xứ Wales ở St Pagans gần Cardiff.
Nhưng có lẽ trên hết, đối với Kafka, những ô Lấy ví dụ đơn giản trong bức ảnh này. Ngôi nhà
cửa là nơi chúng ta chờ đợi. Ở cuối cuốn sách của công nhân đá phiến đến từ phía bắc xứ
có 'dụ ngôn về cánh cửa' mà trong đó một người Wales này có những bức tường rất dày làm từ
đàn ông đã chờ đợi trong vô vọng trong nhiều đá cuội. Kế hoạch và phần nằm ở trang tiếp
năm để được bước qua cánh cửa dẫn đến 'Luật theo. Khi bạn đi vào ngôi nhà, có một khoảnh
pháp'. Và ở cuối cuốn sách, K ngồi bên ngưỡng khắc bạn đang ở trong độ dày của bức tường.
cửa chờ được đưa ra vùng nông thôn để đạt được Có thể đứng đó, như một nơi tự thân.
mục đích của mình.
118
Ở giữa
Trải nghiệm đi vào còn được mở rộng hơn
nữa nhờ màn hình nháp bằng đá phiến, giúp trì
hoãn thời điểm bạn cảm thấy mình hoàn toàn ở
bên trong cho đến khi đạt đến giữa kế hoạch.
Sau đó, bạn có thể nhìn thấy ngọn lửa. Ngoài
việc mở rộng trải nghiệm khi bước vào, màn
hình này cùng với độ dày của các bức tường
khiến cảm giác như đang ở bên trong một nơi
giống như hang động trở nên mạnh mẽ hơn.
Chúng ta có thể tưởng tượng điều này đơn giản như thế nào
vùng chuyển tiếp tinh tế được sử dụng và ảnh hưởng
hành vi và mối quan hệ giữa du khách và ai
đó bên trong ngôi nhà. Đầu tiên, bức tường
đủ dày để ngay cả khi cửa đóng, du khách
vẫn có thể trú mưa trong khi chờ mở cửa.
Thứ hai, trên đường ra khỏi ngôi nhà, người
ta có thể dừng lại trong
độ dày của tường để đánh giá thời tiết.
Thứ ba, chính trong độ dày của bức tường
mà lời chào và lời tạm biệt sẽ được thực hiện.
Thứ tư, là một người bạn bước vào mà không đợi được
phép vào, người ta sẽ có thời gian để chào “xin
chào” như một lời cảnh báo trước khi đột nhập.
Hiên nhà
Sự suy giảm của thời điểm đi vào
và lối ra trong ngôi nhà của người thợ đá
nằm ở phía trong của mặt ngoài của tòa nhà.
Đó là hậu quả của những bức tường dày và tấm
chắn gió. Tuy nhiên, thường thì quá trình chuyển đổi
119
về mặt kiến trúc được kéo dài ra bên ngoài, bằng cách
\
bổ sung thêm một mái hiên.
Herman Muthesius, một nhà ngoại giao
Đức đóng quân ở Anh, đã viết một bài khảo sát
\
về kiến trúc nhà ở Anh đương đại -
Das Englische Haus (1904). Những quan sát của
ông bao gồm những điều il<\WI
sau: 'Luôn luôn có một mái hiên mở ... ở
phía trước cửa trước của một ngôi nhà ở
Anh. Đó là sự tồn tại của phòng chờ cổ
xưa nằm trước phòng chính trong cả giáo hội và
kiến trúc thế tục của mọi quốc gia và mọi
thời kỳ. Luôn có một mái hiên trước lối
vào đại sảnh của ngôi nhà trong trang viên
thời Trung cổ, nơi nó che chở cho người
gọi .khỏi gió và thời tiết khi chờ cửa mở ....
Mái hiên là một phần của ngôi nhà kiểu Anh cũng
'
như chiếc mũi của khuôn mặt.
Một số mái hiên chỉ là một mái nhà nhỏ,
chẳng hạn như ở Trang viên Kelmscott (minh họa
bên phải). Một số khác có hai cửa, tạo thành

/ �·
một loại 'khóa không khí' để ngăn không khí
ấm bị thất thoát khi có người vào hoặc ra. Một
số được cung cấp ghế băng dọc theo một hoặc tường trống. Nó có thể khiến một tòa nhà vươn ra để
cả hai bên; một số thì bừa bộn với đủ loại đồ bảo vệ (ôm lấy) một vị khách ngay cả trước khi họ vào Mái hiên tại Trang viên Kelmscott, nơi
dùng không cần thiết trong nhà, bao gồm khúc bên trong một cách thích hợp. Một mái hiên cung cấp một
từng là nơi ở của William Morris, thợ xây và
nhà cải cách xã hội ở thế kỷ 19.
gỗ, đồ chơi, gậy cricket, mũ, bộ bóng vồ, cây chào mừng trước cả khi khách gõ cửa
cối, gậy chống Một mái hiên mở rộng hoặc tăng Trên cánh cửa. Đó là một cử chỉ an ủi và che
thêm trải .... chở được phóng chiếu ra thế giới bên ngoài.
nghiệm khi vào hoặc ra khỏi tòa nhà . Một mái hiên nhẹ nhàng và trang nhã, tử tế và
Nó có thể sửa đổi đáng kể một cánh cửa đơn lịch sự ngay cả khi không có ai
giản trong một ở nhà.
120
Ở giữa
�
� ,t)f
Vr
j \
(
tôi \
/ /
, l TÔI,'
' �I\ r TÔI
TÔI \ /
\., TÔI
tôi tôi
Nhà nguyện Woodland
Nhà nguyện Woodland, được thiết kế bởi Gunnar
n 1t ,
Asplund vào khoảng năm 1918, đã được thảo luận như Tôi '--..
một nghiên cứu điển hình trong Phân tích Kiến

---�
trúc. Nó cung cấp một ví dụ điển hình về 'ở giữa'. TÔI
U 1T,, /
Toàn bộ tòa nhà có thể được coi là một
nơi ở giữa vì nó là nơi để nói lời tạm biệt. Đó

U''A
/ LI'
là nơi chuyển tiếp.
Mọi người đến với thi thể của một người bạn hoặc
Nhà nguyện Woodland trong khuôn viên của
người thân đã chết. Họ rời đi mà không có nó. -,i,,u/
Stockholm.
,..�·0Đó Nhà
là một
hỏa ">
táng
- Woodland ở
Bản thân tòa nhà là một ô cửa để một người đi
được xây dựng tương đương với thung lũng tự nhiên trong
một mình. rừng được thảo luận ở trang 11 và 12.
Nhà nguyện cũng có công trình phụ ở giữa
các nơi. Các bức tường ở ô cửa được quay vào
trong tạo cảm giác rộng rãi
dày hơn họ. Điều này tạo ra một không gian chuyển tiếp
tương tự như không gian trong cũi của thợ làm đá phiến
Tage nhìn vào ở trên. Nhưng trước cửa là một
mái nhà nhô ra lớn được chống đỡ bởi mười hai
cột cách đều nhau. Toàn bộ bố cục gợi nhớ đến
cái Dell mà chúng tôi đã xem
trên P. 11. Cụm cột đỡ mái tương đương với nhóm
cây tạo thành mái hiên của thung lũng, ngoại
trừ việc ở đây chúng được sắp xếp theo hình học.
Không gian dưới mái nhà này là nơi ở
giữa, nơi những điều ở giữa xảy ra. Đây là nơi
những người đưa tang gặp gỡ và tụ tập trước khi
vào bên trong để làm lễ.
Đây là nơi bạn bè an ủi người đau buồn
sau dịch vụ.
121
Cổng và cổng nhà
Một cách khác để phần ở giữa có thể được xác
định là một địa điểm theo đúng nghĩa của nó
là sử dụng cổng nhà. Chúng ta đã thấy một ví
dụ điển hình ở trang 68-71 - propylaea của vệ
•
thành ở Athens. Cổng là một thiết bị quan
trọng giúp một nơi trở nên đặc biệt và khác t----
biệt với thế giới hàng ngày. fl

TÔI
Nó được tất cả các tôn giáo lớn trên thế giới sử dụng để
TÔI
tạo ra một nơi tách biệt khỏi những điều tục tĩu.
TÔI
Thông thường, các cổng vào khu vực

TÔI
linh thiêng được cung cấp các tòa nhà riêng ,

tôi
có thể là nhà nghỉ cho những người khuân vác

tôi
hoặc lính canh khu vực, hoặc có thể là nơi để TÔI
dừng lại và suy ngẫm một lúc trước khi bước TÔI
vào khu vực linh thiêng. Giống như mái hiên, tôi
có quá nhiều loại cổng nhà để có thể đưa ra tôi
lựa chọn đại diện ở đây. Cổng sân của một nhà tôi thất vọng
thờ ở Anh là một ví dụ cụ thể.
Cổng lychgate là một ví dụ thơ mộng
cũng như thực tế về một tòa nhà như một ô cửa. sân nhà thờ khỏi thế giới tục tĩu bên ngoài.
Nó đánh dấu lối vào nghĩa địa của Ví dụ cụ thể được minh họa ở trên là cổng [về những bức vẽ và bức ảnh này của Rame
fychgate, tôi biết ơn Anthony Aldrich
một nhà thờ Thiên chúa giáo. Đó là ở đâu, khi ở đó lychgate ở Nhà thờ Rame gần Plymouth.
của Trường Kiến trúc thuộc Đại học
là tang lễ, quan tài sẽ được người khiêng đặt Nó có một bệ đặt dưới tán mái, trên đó có
Pfymouth. Bản quyền vẫn là của anh ấy.)
xuống chờ thời điểm thích hợp mới khiêng vào cổng đóng lại. Nơi đặt quan tài trong thời
nhà thờ. Ngoài mục đích thực tế là cung cấp gian ngắn nằm chính xác trên ngưỡng cửa. Trong
nơi trú ẩn tạm thời cho quan tài và những khoảnh khắc nó dừng lại ở cổng thi thể, chiếc
người khiêng nó, cổng thiều còn có vai trò quan tài được đặt ở trạng thái tượng trưng
biểu tượng là ngăn cách vùng đất thiêng liêng giữa thế giới này và thế giới tiếp theo, trước
của ngưỡng cửa của cõi vĩnh hằng.
122
Ở giữa
TÔI
Sống ở giữa
Kiến trúc ở giữa rất phong phú
và chủ đề tinh tế, xứng đáng là một cuốn sách
của riêng nó. Schloss Charlottenhof là một ngôi nhà
được thiết kế bởi Karl Friedrich Schinkel trong
khuôn viên Cung điện Sansoucci gần Potsdam.
Nó được xây dựng vào năm 1829. Ngôi nhà là một lối
vào khu vườn riêng, cao hơn công viên xung quanh
vài mét. Quy hoạch là một bố cục theo trục, tân Cổ
điển (xem quy hoạch bên cạnh). Sự thay đổi cấp độ
đạt được bằng cầu thang ở sảnh vào.
Nghĩ về một ngôi nhà như một con đường hơn
là một nơi nghỉ ngơi đặt ra một câu hỏi, được đóng
khung trong kiến trúc, về ý nghĩa của cuộc sống
ở giữa. Schloss Charlot ở đâu
tenhof làm nên một ngôi nhà ở ngưỡng cửa
giữa cảnh quan và khu vườn trang trọng, bạn bước vào bên trong, bạn sẽ thấy một đoạn đường
Villa Savoye (phải, 1929), của Le Corbusier, tạo nối đưa bạn lên tầng một và đến không gian sinh Trên: sơ đồ mặt bằng của Sch loss Char!ottenhof.
nên một ngôi nhà ở giữa, giữa hoạt chính, tiệm làm đẹp. Đây cũng giống như một
Bên dưới: mặt cắt ngang qua đường Villa S.
trái đất và bầu trời. khu vực chuyển tiếp vì bức tường kính lớn của nó
Lối vào xuyên qua bức tường kính ở tầng mở ra để cho bạn ra sân thượng ở tầng một, một căn
(Hai bức vẽ không có cùng tỷ lệ.)
trệt được bố trí lùi rất xa so với mép của tầng phòng ngoài trời.
nhô ra phía trên, đến mức có chủ ý dành chỗ cho Từ đây bạn đi thêm một đoạn đường dốc nữa, phía
một chiếc ô tô có động cơ tấp vào trước cửa để mọi trên đoạn đường dốc đầu tiên, lên đến phòng tắm
người thoát ra ngoài dưới nơi trú ẩn; phần nhô ra nắng (nơi tắm nắng) ở tầng mái phía trên. Ở tầng
phía trên cung cấp nơi trú ẩn cho những người đi này có một cửa sổ không kính phía trên lối vào (đưa
vào. Nhưng đây chỉ là khu vực đầu tiên trong một bạn quay lại nơi bạn bắt đầu) nhưng trần nhà duy
loạt khu vực chuyển tiếp đưa bạn từ tầng trệt bên nhất của bạn là bầu trời. Ngôi nhà, giống như một
ngoài lên sân thượng phía trên. Càng sớm càng bài thơ, đã đưa bạn từ mặt đất lên bầu trời.
123
�
Thời gian đứng yên
Bạn có thể tạm dừng trong độ dày của bức tường
nhà tranh của người thợ đá nhưng nó không nhằm
mục đích làm nơi dừng lại và dành thời gian.
Bạn có thể đi bộ qua Schloss Charlot-tenhof và
leo lên những con dốc ở Villa Savoye nhưng những
điều này hàm ý một định nghĩa không ngừng nghỉ về
sự tồn tại. Tuy nhiên, đôi khi ở giữa
không gian có thể là một nơi thú vị để nghỉ ngơi một điều hấp dẫn. Trong đoạn trích dẫn dưới đây,
và làm việc. Đó có thể là nơi bạn tìm thấy Q.ike nghệ sĩ biểu diễn Marina Abramovic chú ý đến yếu Trong thiết kế của mình cho The Mothers'
Thoreau trên trang. 94) thời gian đứng yên hoặc tố thời gian. House ở Amsterdam (giữa những năm 1970), van
Eyck đặc biệt chú ý đến thiết kế các lối vào,

trôi qua mà bạn không nhận ra. cần thiết cho bất kỳ không gian chuyển tiếp nào.
để biến chúng thành 'những cử chỉ tuyệt vời
Van Eyck tìm thấy điểm ở giữa là nơi thỏa Cô ấy đang nói về những trải nghiệm chuyển tiếp
của con người'. Một phần chỗ ở được đặt trong
mãn, nơi có sự khác biệt ở quy mô khá lớn, là điều cần thiết cho tư duy một tòa nhà cũ (phần của sơ đồ trên có tường dày).
đã hòa giải. sáng tạo. Cô ấy kết hợp ý tưởng 'ở giữa' với ý Cửa ban đầu của tòa nhà này nằm ở trên cùng
của các bậc thang mà bạn có thể thấy trong

Cởi giày và đi bộ dọc theo bãi biển xuyên qua tưởng 'chờ đợi':
sơ đồ. Van Eyck không chấp nhận đây là cửa vào
làn nước mỏng cuối cùng của đại dương lướt về 54. Và khái niệm chính của tôi là "không gian
tòa nhà đã được tân trang lại mà thay vào
phía đất liền và về phía biển. Bạn cảm thấy được ở giữa": Bạn biết đấy, thời điểm bạn rời khỏi đó, mở rộng lối vào, tạo ra một bậc thang,
hòa giải trong một điều mà bạn sẽ không cảm thấy một đất nước - bạn đã gọi điện khắp nơi, bạn đi
cao hơn mặt đường, bên trong các bức tường
của tòa nhà cũ. Cánh cửa thực sự dẫn vào bên
nếu có một cuộc đối thoại gượng ép giữa bạn và máy bay, bạn đi đến ga xe lửa, đến bất cứ nơi
trong sau đó được đẩy lùi lại vài mét, có chỗ
một trong những hiện tượng vĩ đại này. Vì ở nào. Và sau đó bạn đi nơi khác. Nhưng trước khi
cho người khuân vác bên cạnh. Những lối vào này
đây, giữa đất liền và đại dương - ở cõi trung gian này, bạn đến, không gian ở giữa - đó là không gian không nhằm mục đích làm nơi để ngồi và giết thời
'
có điều gì đó xảy ra với bạn hoàn toàn khác với nơi nó mãnh liệt nhất. Đó là không gian nơi bạn gian, mà là "thứ gì đó định hình việc bạn đến và đi".
nỗi nhớ xen kẽ của những người thủy thủ. Không cởi mở, nơi bạn nhạy cảm, dễ bị tổn thương- và
khao khát hướng về đất liền .từ biển cả, không af!)!điều đó có thể xảy ra. Và một không gian
khao khát hướng biển .từ đất liền.' * khác tôi đề xuất là không gian chờ đợi. Chúng
Những người khác thấy cái ở giữa là ta luôn coi việc chờ đợi là lãng phí thời gian,
tình huống có tiềm năng sáng tạo nhất, như thể nhưng chờ đợi là vô cùng quan trọng Đó là nơi
mọi sự sáng tạo đều là một trạng thái không ở đây chúng ta thường nhấn mạnh, bởi vì chờ đợi là
cũng không ở đó mà ở trạng thái trở thành. không làm gì cả. Không làm gì chính xác là ý * Aldo van Eyck trong The Team Ten Primer,
Cảm giác ở một nơi ở giữa là 1968,chỉ

nghĩa của nó . Lồng skys, chúng ta phải đi đến nhàm chán, ed.qua
Smithson.
124
Ở giữa
chán quá chúng ta có thể sang bên kia được không. Nên
không gian ở giữa và không gian chờ đợi - đó} là

' **
nơi điều đó xảy ra.
Những quan sát của Abramovic và
van Eyck nhắc nhở chúng ta rằng ở giữa các địa điểm
và thời gian, không phải là phi địa điểm hay phi
thời gian, đều có ý nghĩa quan trọng trong trải
nghiệm của chúng ta về thế giới. Chúng có thể là
nơi diễn ra những điều thú vị nhất. Những nơi được
thiết lập - bên trong - dường như đã ổn định trong
bản sắc của chúng, tĩnh tại và rõ ràng. Những nơi 'Không gian kết nối khu vườn với nội thất
ở giữa, vì tính không chắc chắn và cảm giác năng của ngôi nhà là engawa .... Một không gian Chính tại cửa nhà mà chúng tôi chờ đợi và xếp
hàng. Đây là hàng dài chờ đợi để vào một trong

động, nên sắc sảo, kích thích thần kinh và trí tuệ đa năng cao cấp, hiên, vì nó mở ra vườn và
những tu viện ở vùng Meteora của Hy Lạp, nơi
hơn; hòa hợp hơn với sự tồn tại của chúng ta với là một không gian sàn gỗ hẹp dài nên được sử
họ đang ngồi trên đỉnh của những khối đá ấn tượng.
tư cách là những sinh vật của không gian và thời gian. dụng làm không gian hành lang, mặc dù đây
không phải là ngã ba ban đầu của nó. Với vai trò là
Khái niệm 'EN' của người Nhật một liên kết giữa bên trong và bên ngoài nó không phải là
không gian bên ngoài, nhưng nó cũng không phải là
Một ví dụ là hiên của một ngôi nhà truyền thống một căn phòng độc lập, và liệu nó là một phần của
Nhật Bản - en hoặc engawa. Một ngôi nhà như vậy căn phòng nào đó hay là một loại không gian hoàn
có thể có hiên ra vườn cũng như ra đường. Vai trò toàn khác vẫn còn là một điểm mơ hồ. Vì sàn của
của nó trong hoạt động nó bằng gỗ nên có bị ướt vì nóng cũng không thành
của ngôi nhà rất tinh tế và khác biệt vấn đề!)! lượng mưa Khi trời nắng nhiều hơn, việc
những thời điểm và điều kiện khác nhau. Của nó đón những vị khách mà bạn biết rõ ở hiên nhà được
cách sử dụng và vật liệu làm ra nó, coi là không có phép lịch sự. Vào những ngày mùa
cũng như hoàn cảnh của nó, nói lên sự tồn tại của nó đông, đó là một phòng tắm nắng ấm áp, sáng sủa,
một vùng trung gian nơi ngưỡng nơi trẻ em và các bà nội trợ gấp quần áo và phân
giữa bên trong và bên ngoài được mở rộng để tạo loại quần áo hoặc may vá. Đôi khi trong trường
nơi cho mọi việc diễn ra. Trong cuốn sách Những hợp có một trận mưa như trút nước, hiên là nơi
ngôi nhà Nhật Bản: Hình mẫu cho Uving (1967, thích hợp để cất hết đồ giặt cho đến khi có thể
** Marina Abramovic: phỏng vấn trên The
dịch. Gage), Kiyoyuki Nishihara đã mô tả engawa: phơi lại. Giống như tính chất của căn phòng là Trình đọc Hiệu suất Thế kỷ 20, 1996, eds.
nằm giữa không gian bên ngoài và bên trong, nên vật liệuHuxlry
được sửvàdụng
Witts)
125
'Tôi đã nói về địa điểm. . . của cõi trung gian là cõi quê hương
của con người.'
Aldo van Eyck (Đội 10 Primer, 1962, biên tập Smithson)
trong cấu trúc của nó thô hơn một chút so với những cái đó
được tìm thấy trong các phòng khác. Các khúc gỗ
&und được ưa chuộng để làm cột và ván sàn cũng như
gỗ có thớ lớn và các khúc gỗ, cành tròn mỏng hoặc

'
thậm chí là tre trên trần nhà.
Đây là một ngưỡng không
vượt qua trong một khoảnh khắc nhưng một trong đó để
nán lại. Engawa là một khu vực vừa là một phần
của đường phố, khu vườn vừa là một phần của
ngôi nhà . Đây được coi là khu vực thích hợp ở
để làm việc gì và để giải trí cho khách.
Bản thân nó là một nơi £
Ý tưởng về vùng trung gian
không phải bên ngoài cũng không bên trong không độc quyền
đến Nhật Bản. Nhiều nền văn hóa khác, đặc biệt
là ở những vùng có khí hậu ấm áp, cũng có từ một ngôi làng Saxon ở Transylvania (Roma-
những không gian tương tự. Thông thường, để nia). Khu vực có mái che nhưng thoáng đãng này Không gian rộng mở nhưng được che chở này là một nơi ở
giữa - không phải bên trong cũng như bên ngoài.

thuận tiện, chúng được đặt dọc theo hoặc phía có lò nướng và là nơi diễn ra nhiều hoạt động
trước cửa chính vào nhà. Ví dụ trong ảnh là hàng ngày của ngôi nhà.
126
CỬA VÀ CÁC GIÁC QUAN
Bởi vì các ô cửa là nơi chuyển tiếp giữa các tình
huống có điều kiện khác nhau nên chúng thách thức
các giác quan cũng như tâm lý của chúng ta. Vừa là
ranh giới giữa riêng tư và công cộng, ẩn mình và
trưng bày…, ô cửa vừa là ranh giới giữa tối và sáng,
ấm áp và lạnh lẽo, ẩm ướt và khô ráo, êm đềm và hỗn
loạn, ồn ào và tĩnh lặng, hôi hám .
và tươi ....
Bóng tối và ánh sáng
Trong giấc mơ cũng như trong thực tế, những ô cửa
mà chúng ta gặp thường là những con đường đi từ ánh
sáng vào bóng tối hoặc từ bóng tối ra ánh sáng. Ô
cửa là khung cho cả hai và là giao diện giữa chúng.
Ánh sáng lọt vào bóng tối; và một ô cửa tối có thể
lây nhiễm sang không gian sáng. Ánh sáng
và bóng tối có mối liên hệ với sự hiểu biết-
ing và mê tín.
Sự liên kết của chúng ta về các ô cửa với sự
chuyển tiếp giữa ánh sáng và bóng tối là một trong
những điều sâu sắc nhất. Khi sinh ra, trong tiền sử
của chính mình, chúng ta đã bước ra từ bóng tối để
bước vào ánh sáng. Những người trở về từ trải nghiệm
cận tử mô tả một đường hầm dẫn đến ánh sáng rực rỡ.
Khi sống trong hang động, chúng ta đi từ ánh sáng vào ban ngày, ánh sáng sẽ chiếu qua ô cửa, một lời
trở lại “tử cung” tối tăm. Khi chúng tôi xây dựng nhắc nhở về thế giới bên ngoài đầy khám phá và phiêu Trước khi có cửa sổ - chẳng hạn như trong những
ngôi nhà hình nón bằng sắt - bước qua ngưỡng cửa
những hang động nhân tạo, chúng tạo ra một khối bóng lưu. Vào ban đêm, cánh cửa đó sẽ là cánh cổng dẫn
là lối đi vào bóng tối. Nếu đốt lửa lên, than hồng
tối nhân tạo và bảo vệ trong ánh sáng ban ngày của đến thế giới đen tối của những bóng ma hoặc từ bên
sẽ sáng rực; othenvise ánh sáng onfy bên trong sẽ
bầu trời và một khối ánh lửa dưới màn đêm. Trong lúc ngoài, một chiếc đèn lồng dẫn trở lại khu vực an là từ doonvqy.
toàn của ngọn lửa.
127
'Có nên hỏi, Bóng tối sẽ ra sao) khi Ánh sáng đi
vào nó? Chúng tôi xin cam đoan rằng Darkness sẽ
không trốn thoát được.' Joseph Unwin (Chủ nghĩa duy vật bị bác bỏ, 1829)
Khu vườn có tường bao quanh Lâu đài Edzell
Giống như tôi đã sử dụng La Congiunta (phòng
trưng bày nghệ thuật bê tông nhỏ ở Thụy Sĩ, trang
32 35) để minh họa các ô cửa như 'khung tham
chiếu', tôi sẽ sử dụng một ví dụ cụ thể để minh
họa một số khía cạnh của mối quan hệ giữa cửa.
con đường và ánh sáng - Lâu đài Edzell ở Scotland.
Kế hoạch là trên p. 130. Không phải là một pháo đài thực sự,
Edzell có một trong những khu vườn có tường bao quanh đẹp nhất
ở Anh, được xây dựng vào năm 1604.
Ở góc khu vườn có tường bao quanh là một
ngôi nhà mùa hè nhỏ. Những bức ảnh ở trang này và
trang trước cho thấy ô cửa nhìn từ trong ra ngoài
vườn.
Trải nghiệm lần đầu tiên nhìn qua một ô cửa và
ngay sau đó, nhìn vào
quay trở lại qua cùng một ô cửa là một
cái chung.
Ánh sáng, hoặc sự vắng mặt của nó, là một
thành phần tạo nên sự huyền bí và mặc khải do các
ô cửa mang lại. Hãy tưởng tượng bạn đang ở trong
nhà nhìn qua ô cửa dẫn vào khu vườn tươi sáng.
Vào bên trong, bạn ẩn mình trong bóng tối, ngắm
nhìn phong cảnh và bất cứ ai có thể đang lang
thang bên ngoài (như thể họ là một bộ phim được
chiếu trên màn hình - màn hình của ngưỡng cửa).
Nó giống như thể bạn đang ở bên trong một hộp sọ cửa ra vào, có lẽ nên thận trọng một chút. Bây
phụ nhìn ra ngoài qua con mắt của ô cửa. giờ bạn có thể là người đang bị theo dõi bởi ai Nhìn từ bên ngoài, nội thất tối tăm đầy bí ẩn.
đó ẩn mình trong bóng tối bên trong.
Bây giờ hãy tưởng tượng điều ngược lại. Bạn nhìn vào để kiểm tra xem bạn có thể vào mà
Bạn đang ở bên ngoài, nhìn vào trong. Bạn tiếp cận không bị xâm nhập hoặc bị thách thức bởi
128
Cánh cửa và giác quan
đã có người ở bên trong rồi. Bạn đợi cho mắt mình quen
với bóng tối trước khi dấn thân.
Trong trường hợp này, cũng như trong nhiều tình
huống tương tự, ánh sáng chiếu từ ngoài vào trong,
nhưng tầm nhìn lại chiếu theo hướng khác, từ trong ra
ngoài. Đây là một phần của vở kịch về một ô cửa. Đó là
đặc điểm ban ngày của bất kỳ ngôi nhà nào. Điều quan
trọng đối với kịch tính là những 'cánh cửa' ở trung
tâm nhà hát - từ hậu trường và vòm sân khấu - ngăn cách
thế giới đặc biệt của sân khấu với khu vực chuẩn bị
phía sau và với khán giả phía trước, những người ngồi
trong bóng tối xem buổi biểu diễn được chiếu sáng bởi
ánh đèn rực rỡ.
Vào ban đêm ở Edzell cuộc giao tranh đầy kịch tính
hành động giữa bên trong và bên ngoài sẽ là
đảo ngược. Ánh sáng bên trong ngôi nhà mùa hè sẽ biến
nó thành một sân khấu. Từ bên ngoài, bạn có thể do thám
như một kẻ rình mò ẩn mình trong màn đêm.
Như chúng ta đã thấy trong trường hợp của Nhà
của Dun (trang 98-100), ánh sáng đóng một vai trò trong
cách chúng ta giải thích thế giới và cách chúng ta đánh
giá cao những địa điểm khác nhau. Vở kịch về cánh cửa
cách và ánh sáng không nhất thiết phụ thuộc
về nội thất và ngoại thất. Một bức tường ở ra ánh sáng (xem bức ảnh ở trang 131) đi kèm với lối
phong cảnh có một bên có bóng râm, một bên có ánh sáng đi từ cảnh quan bên ngoài vào khu vườn được chăm sóc Ngồi bên trong bạn có thể nhìn ra thế giới.
mặt trời. Đi qua một cánh cửa trong bức tường như vậy cẩn thận và tổ chức theo số liệu địa lý bên trong các
là đi từ bóng râm sang ánh nắng hoặc ngược lại. Trong bức tường.
trường hợp khu vườn có tường bao quanh Lâu đài Edzell, Công cụ của sự chuyển tiếp là cái “không có gì” của ô
lối đi từ bóng râm cửa.
129
Cửa và các giác quan khác ngoài thị giác
Ánh sáng là điều cần thiết và gợi nhiều liên
tưởng; nó là một yếu tố nhất quán trong sự sang
trọng và tinh tế. Chúng ta nói về “ánh sáng” đến
từ một khuôn mặt xinh đẹp; hay nụ cười rạng rỡ
của một cbild; hoặc từ một quan sát cảm tính.
Ánh sáng tự nó là một ngưỡng và nó tạo ra
những ngưỡng riêng. Bạn có thể bước vào ánh sáng
xuyên qua một ô cửa trước khi bạn thực sự bước qua
ngưỡng cửa. Và cùng với ánh sáng, những thứ khác
sẽ đến: màu sắc, sự ấm áp, hương thơm, thậm chí
cả cảm giác hưng phấn.
Aldous Huxley, trong Crome Yellow (1921),
'
mô tả sự tương phản khi bước vào một khu vườn:
'Đó là một khung cảnh đen trắng. Về màu sắc thì
có vườn hoa; Jay ở một bên của poo4 được ngăn

"' ,)
cách với nó bởi một dải thủy tùng khổng lồ của
người Babylon. Bạn đi qua một đường hầm trong

\
hàng rào, bạn mở một cái bấc trong vòng 4 giây và
bạn tìm thấy chính mình, một cách đáng kinh ngạc Tôi _
và bất ngờ!J, trong thế giới của màu Với

sắc.những
. .. bức
tường gạch cao, khu vườn giống như một bể chứa
lớn hơi ấm, hương thơm và màu sắc.”
Và trong câu chuyện Thế kỷ thứ mười ba Sự vô cùng đau khổ khi phát hiện ra tôi có thể vào vườn
lãng mạn của hoa hồng, người anh hùng gặp một khu bằng thiết bị hoặc thủ thuật nào. Nhưng tôi không tìm Sơ đồ lâu đài Edzeif. Ngôi nhà mùa hè nằm ở
góc dưới bên phải. Ô cửa ở trang đối diện
vườn có tường bao được nơi nào để vào. . Tôi
.. bị dày vò bởi nỗi thống
đi vào khu vườn từ phía đông và được biểu
quanh: Wa/4 cao bằng và tạo thành một hình khổ, cho đến khi nhanh chóng tôi nhớ ra rằng thật
thị bằng một mũi tên trong sơ đồ trên.
vuông, được dùng thay cho hàng rào để bao bọc là điều chưa từng có khi một khu vườn xinh đẹp như
và rào chắn một khu vườn nơi chưa từng có người vậy lại không có cửa, thang hay bất cứ lối mở nào.
chăn cừu nào đến. . . .. Khi nghe tiếng chim hót, tôi cố gắng
Sau đó tôi vội vã khởi hành, men theo khu vực xung quanh và
130
bức tường bao quanh nó ở mọi phía cho đến khi tôi
tìm thấy một cánh cửa nhỏ rất chật chội, nhỏ4 và hẹp.
Không ai có thể vào af!J bằng cách khác. Tôi bắt đầu gõ
cửa vì tôi không biết tìm lối vào khác ở đâu. ... Sau
đó, cánh cổng được làm bằng gỗ trăn được mở ra bởi một
Tôi chân
thiếu nữ đáng yêu và xinh đẹp nhất. ...
thành cảm ơn cô ấy và hỏi tên cô ấy, cô ấy là ai. Cô
không quá tự hào hay quá kiêu căng để đáp lại. "Những
người biết tôi gọi tôi là Kẻ Nhàn Rỗi." Rồi không nói
thêm lời nào, tôi bước vào
khu vườn bên cánh cửa mà Sự Nhàn Rỗi đã mở ra cho tôi,
và khi vào trong, tôi trở nên hạnh phúc, vui vẻ, và }l!
Yfa4· thực sự tôi đảm bảo với bạn rằng tôi thực sự tin tưởng
"!}Tự mình đang ở trong thiên đường trần gian, vì nơi
đó thật tuyệt vời/ đến nỗi nó có vẻ khá thanh
tao' (trans. Horgan)
Những thay đổi về giác quan và cảm xúc
được gợi ra khi đi qua các ô cửa là nội dung
của câu chuyện. Nhiều giác quan góp phần tạo
nên cảm giác như đang bước qua ngưỡng cửa
hoặc mở một cánh cửa. Vượt ngưỡng kích thích
mọi giác quan của chúng ta; chúng ta trải miệng chảy nước miếng (hoặc ho khi ngửi thấy
nghiệm chúng bằng tai và mũi, thậm chí đôi mùi dấm mặn). Với da mặt, tay và chân, chúng Một trong những cánh cổng dẫn vào khu vườn có tường bao
quanh Lâu đài Edzell.

khi bằng lưỡi và tuyến nước bọt trong miệng; ta cảm nhận được sự thay đổi về nhiệt độ và
ẩm xảy ra ở các ô cửa: từ một cửa hàng có

chúng ta trải nghiệm chúng bằng làn da của mình vàđộvới
các cơ của tứ chi của chúng ta. máy lạnh đến cái nóng nhiệt đới. Và không
Khi chúng ta bước vào thư viện hay thánh phải lúc nào cũng vậy, nhưng rất thường
đường, sự yên tĩnh làm chúng ta tĩnh lặng. Khi chúng xuyên, việc đi qua một ô cửa đòi hỏi nỗ lực
ta bước vào một nhà vệ sinh công cộng không sạch sẽ, thể chất: chúng ta phải leo lên một bậc
thang,
mùi hôi thối xộc thẳng vào cổ họng, khiến chúng ta nhăn mặt. vặn chìa khóa, vặn tay ....Và
Nhưng khi chúng ta bước vào một cửa hàng bán cá và khoai tây chiên, cầm, đẩy vật liệu cửa bậc thang, độ cứng của chìa khóa,
131
Anh mở cánh cửa chữa lành!Jl dẫn thẳng vào không gian thoáng đãng
thẩm mỹ viện phía trên. Ở tuổi của tôi, tôi có thể) có thể) lấy một lượng lớn
ánh sáng và sự chữa lành và cả hai đặc tính này nếu miền Nam gầm lên) giống như
một đoạn kết của Rossini trong âm thanh nổi) từ một không gian mở và không bị đóng cửa
trường hợp. ' Anthony Burgess (Quyền lực trần gian, 1980)
sự êm ái của tay cầm, sức nặng của cánh cửa hay mùi của nơi ở - nấu ăn, đánh bóng, hoa, thuốc khử
độ bền của lò xo giữ cho nó đóng lại... trải trùng, mồ hôi, nước tiểu hôi ....
nghiệm khi đi qua , tất cả những điều này ảnh hưởng đến chúng tôi Gabriel Garcia Marquez cho chúng ta ý tưởng về những
một ô cửa. khả năng khi, trong Uving to Tell the Tale (2003), anh
nhớ lại những ký ức thời thơ ấu của người dì mù Petra
Một số mô tả về lối vào (người được đồn là ma): ' .\'anh sống ở phòng bên cạnh
văn phòng, 1vhere
Sức mạnh của lối vào có thể bị ảnh hưởng bởi the 1vorkshop 1vas sau đó, và cô ấy đã phát triển
nhiều thứ nằm ngoài tầm kiểm soát của một kỹ năng ma thuật để di chuyển trong bóng tối
kiến trúc sư. Có những tình huống xã hội có thể của mình và nhờ sự giúp đỡ của bất kỳ ai. Tôi vẫn
đảo ngược cách chúng ta trải nghiệm các cánh cửa nhớ cô ấy như thể ngày hôm quatJ)Tôi, 1valkin,g
- chẳng hạn như khi một bữa tiệc bất ngờ biến căn 1vithout như thể cô ấy có cả hai mắt, chậm rãi
phòng được coi là nơi ẩn náu thành một sân khấu bttt không do dự, chỉ gttid b)Tôi có mùi khác
mà người bước vào bối rối trở thành người đứng đầu. nhau. Cô ấy nhận ra phòng mình nhờ hơi axit
tâm điểm của lễ kỷ niệm hào hứng; nơi mà sự yên tĩnh đáng mun·atic ở xưởng bên cạnh, halhVaJ' nhờ mùi hoa
lẽ phải được thay thế bằng tiếng ồn ào. nhài trong vườn, phòng ngủ của ông bà tôi b) Tôi
Việc bỏ bê cũng gây ra những hậu quả như mùi rượu gỗ mà cả hai đều đã rttb trên cơ thể họ
Kim Wood-burn và Aggie MacKenzie, người dẫn trước đây họ đã đi ngủ rồi, Attn! Phòng của mẹ có
chương trình truyền hình Hou; Sạch sẽ là của bạn mùi dầu trong những ngọn đèn trên bàn thờ, và ở
cuối hành langwtJ)', mùi thơm ngon của nhà
Hott.re?: bếp.' (trans. Grossman)
'Chúng tôi biết chúng tôi đang ở trong tình trạng khó khăn ngay khi chúng tôi
bước qua ngưỡng cửa những ngôi nhà mà chúng tôi
hân hạnh được ghé thăm. Đầu tiên là mùi hôi thối Kiến trúc sư và nhà văn người Phần Lan,
khủng khiếp bốc lên từ tiếng còi và tất cả sức Juhani Pallasmaa, đã viết trong cuốn sách Eyes of
mạnh của một bttnch năm năm.' the Skin (1996) về trí nhớ xúc giác cũng như khứu
giác mạnh mẽ của mình khi đi qua ngưỡng cửa nhà
Những mùi ngửi thấy khi người ta đi qua ông nội mình.
một đứa trẻ:

một ô cửa không phải lúc nào cũng khó chịu; chúng
có thể đến từ vật liệu được sử dụng - 'Tôi không thể nhớ hình dáng cánh cửa dẫn vào
da, gỗ thơm - từ cây thơm hoặc cỏ ấm áp, cũng như trang trại của ông nội tôi trong thời thơ ấu91,
từ nhưng tôi vẫn nhớ sự kháng cự của
132
nó là lớp sơn bóng và lớp gỉ nếu bề mặt gỗ của nó bị sẹo Một mình, sang một bên nếu nhà kính và quản gia mở
hàng chục năm nếu sử dụng, và tôi nhớ lại một cách đặc cửa đứng sang một bên. Nó mở ra thành một dạng tiền
biệt rõ ràng mùi hương của ngôi nhà đập vào mặt tôi như một đình có kích thước khoảng 1varm như một chiếc lò
vô hình 1vall đằng sau cánh cửa. ' nướng chậm. Anh ta vào sau tôi, đóng cửa ngoài, mở
Tương tự, Gaston Bachelard, trong The cửa trong và tôi đã cảm thấy rất khó chịu. Sau đó nó
Poetics if Space (1958) phản ánh một trải nghiệm cụ thể thực sự nóng. Không khí đặc quánh, JJJet, ẩm ướt và
khi mở một cánh cửa: phả vào JJJith mùi giả tạo khi hoa lan nhiệt đới nở
'Một mình tôi trong ký ức nếu ở một thế kỷ khác, có hoa. Các bức tường kính và mái nhà bị sương mù dày
thể mở chiếc tủ sâu vẫn còn lưu giữ cho riêng tôi đặc và lớn, sẽ nhỏ đi nếu hơi ẩm rơi xuống cây. Ánh
cái mùi đặc trưng đó, mùi nho khô trên chiếc khay sáng có màu xanh lục không thật, giống như nước lọc
đan bằng liễu gai. Mùi của nho khô! Đó là một mùi được lọc trong bể cá. Cây cối mọc đầy khắp nơi, thậm
không thể diễn tả được, phải rất lâu mới ngửi được . chí xa nhất, với những chiếc lá và thân đầy thịt khó
chịu giống như những ngón tay mới được rửa sạch của
Đoạn văn này không rõ người ta cố tình nghi ngờ một người chết. Chúng có mùi quá nồng, như sôi sục!,
liệu 'chiếc tủ sâu' có phải là một chiếc tủ thực sự nơi mùi rượu dưới chăn.
nho khô được giữ khô hay đang được Bachelard dùng như một
phép ẩn dụ cho trí nhớ của ông. Isabel Allende, trong Eva Luna (1987), liên tưởng
lối vào đơn giản từ rừng rậm vào tu viện của một nữ tu
Sự nhầm lẫn này chỉ nhằm mục đích làm nổi bật khả năng gợi với nhiều cảm giác: bóng mát, hình học, chuyển động, âm
cảm của việc mở một cánh cửa. thanh, màu sắc, mùi vị của nước mát…
Đối với chính cánh cửa, mô tả của Pal-lasmaa
giới thiệu những giác quan khác giam cầm và ngạt thở: /1 nữ tu 1vith chìa
hơn là khứu giác: xúc giác - 'the

khóa của cai ngục đã mở một cánh cửa sắt và dẫn họ
lớp gỉ của gỗ' - và của nỗ lực - vào một cái chuồng!, một sân râm mát với những hành
'sức đề kháng của trọng lượng của nó'. Nó cũng ngụ ý một lang có mái che ở phía tây; ở trung tâm, chim bồ
cảm giác di chuyển vào sự ấm áp. câu, chim hét và chim ruồi!, đàn hươu đã chết!, từ
Trong The Big Sleep (1939), Raymond Chandler nhắc một đài phun nước nếu được lát gạch màu ....
nhở chúng ta một cách sống động rằng việc bước vào một nhà Consuelo ... đã quá kiệt sức và quá mệt mỏi
kính ấm áp và ẩm ướt là như thế nào: bởi chứng sợ bị giam cầm. Trước đây cô chưa bao giờ
Chúng tôi đi ra ngoài theo những cánh cửa kiểu Pháp và một ở trong một khu vực có tường bao quanh, và khi cô nhìn
mình, một con đường mòn màu đỏ phẳng phiu chạy men theo phía lên và nhìn thấy shsy giảm xuống thành một hình chữ nhật!,le,
xa của bãi cỏ đối diện với l,arage ... . . Con đường đã đưa chúng tôi cô ấy cảm thấy mình thật ngột ngạt,,'
133
· �
:'"
,._
Tôi
P
\�-:; ,,,
� 1.--------s-- "1-,4� �£\(tM,O'J- ISilj
""' � ... ': : =
jt..t..
Đi qua các ô cửa cũng có thể gây ra cảm giác
phấn khích, lo lắng và phiêu lưu. Đoạn văn này mô tả
một kẻ xâm nhập đang khám phá trái phép nhà của người
khác, lấy từ truyện ngắn 'The Queen of Spades' của
Aleksandr Pushkin: Lúc mười một giờ rưỡi, Hermann
bước lên bậc thềm dẫn đến hiên nhà
của Nữ bá tước và bước vào hành lang sáng sủa/

0
có đèn chiếu sáng. . Không có người khuân vác nếu như
hành lang.
Hermann chạy lên cầu thang, mở cửa vào phòng cảm xúc, nghi lễ trà đạo truyền thống của Nhật Bản
chờ và thấy một người hầu đang ngủ dưới ngọn đèn bao gồm các thủ tục nhập cảnh được thiết kế tỉ mỉ Lqyout điển hình của một quán trà truyền thống Nhật
Bản trong khu vườn của nó. (Từ S oshitsu Sen -

trên chiếc ghế bành cũ kỹ, ố màu. Với bước đi nhằm mang lại tâm trạng bình tĩnh và hài hòa thích
Chado, 1979.) Nijiriguchi (lối vào bằng cửa bò)
nhẹ nhàng kiên quyết, Hermann bước ngang qua anh ta. hợp cho những dịp đặc biệt.
được minh họa trên trang. 64.
Hành lang và phòng khách tối om, ánh sáng lờ mờ Sion. Những điều này được mô tả trong Soshitsu Sen's
từ phòng chờ. Hermann bước vào cuốn sách Chado (1979):
phòng ngủ ....Hermann đi ra phía sau Mục đích của việc bố trí trà đạo là để loại bỏ
màn hình. Ở đó anh tìm thấy một chiếc giường sắt nhỏ. sự quan tâm của cá nhân trong thế giới của anh
Bên phải là cánh cửa dẫn vào căn nhà ngu ngốc; ta và đưa anh ta vào một môi trường mà thông
bên trái- cánh cửa kia, vào lối đi. Hermann mở qua việc tham gia vào một buổi tiệc trà, anh ta
cánh cửa này và nhìn thấy cầu thang xoắn ốc hẹp có thể gột rửa những suy nghĩ trần tục và không
dẫn đến phòng ngủ của cậu bé nghèo khổ. Nhưng quan trọng của mình, trải qua một trải nghiệm
anh quay lại và bước vào bóng tối ngột ngạt. ' gần như mang tính tâm linh. Tâm trạng là sự yên
tĩnh và bình yên, và khung cảnh giúp gợi lên
Trong đoạn này Pushkin sử dụng nhiều điều này ở tất cả những người tham gia. . . .
Hiệu ứng ánh sáng mạnh mẽ và sự hiện diện của một Đi vào genkau (entrywqy ), họ cởi zori (dép xỏ
người hầu đang ngủ làm tăng thêm sự căng thẳng, nhưng ngón) và đi vào yoritsuki (phòng thay đồ), nơi
ấn tượng mạnh nhất là cảm giác bất an và lo lắng mà họ gửi đồ bọc bên ngoài và bưu kiện. Trong
Hermann, tim đập nhanh hơn bình thường, sẽ cảm thấy machiai (phòng chờ), họ chiêm ngưỡng đồ trang
mỗi khi anh lặng lẽ mở cửa. sau cửa. trí và nhâm nhi nước nóng trước khi đến koshikake
machiai (cây chờ có mái che), nơi họ ngồi và
chiêm ngưỡng roji (con đường trong vườn). Chính
Ở đầu kia của thang đo này ở đây mà
134
Cuối cùng người chủ nhà cũng đến chào họ, một đường nối trong trải nghiệm được tạo ra bởi một cánh cửa- hoặc
lặng lẽ mời họ vào phòng trà. Sau đó, khách cổng.
đi qua khu vườn, đi qua một cánh cổng nhỏ, 'Bể chứa hơi ấm, hương thơm và màu sắc'
rửa tay và súc miệng tại của Huxley phụ thuộc vào bức tường của khu vườn
tsukubai (chậu nước đá), sau đó họ vào cũng như nghệ thuật của người làm vườn.
phòng trà qua nijiriguchi (lối vào dành Nhà kính ẩm ướt của Chandler được tạo ra nhờ
cho khách). Đây chính là nơi diễn ra buổi những bức tường và mái nhà bằng kính, còn lối
'
tiệc trà thực sự. vào của nó trở nên hấp dẫn hơn nhờ những cánh
Việc khách hàng tiếp xúc kéo dài với cửa 'khóa khí' được thiết kế để giữ nhiệt càng
'người ở giữa' là điều cần thiết cho việc nhiều càng tốt. Và kẻ đột nhập của Pushkin phụ
chuẩn bị cho trà đạo. Các giai đoạn của quy thuộc vào ngôi nhà chia ngăn có nhiều cửa để
trình, được bao bọc bởi kiến trúc của quán trà tạo nên cảm giác phấn khích và lo lắng.
trong khu vườn, đưa du khách đi qua một loạt
các ô cửa và cổng vào, mỗi lối vào đều mang lại Nhưng cũng có những khía cạnh mạnh mẽ
cho họ cảm giác ngày càng mạnh mẽ hơn khi được của trí nhớ và ẩn dụ trong các ví dụ trên. Như
đưa ra khỏi những điều bình thường. cả Pallasmaa và Bachelard đều ngụ ý, đây là
thế giới căng thẳng bên ngoài. những khía cạnh mà kiến trúc sư cũng có thể
giải quyết. Kiến trúc sư có thể, thông qua sự
Sự gợi cảm của lối vào nhạy cảm với trải nghiệm sống của chính họ,
tạo ra những trải nghiệm cho người khác sẽ tồn
Có thể sức mạnh của lối vào bị ảnh hưởng bởi tại trong ký ức hoặc gợi lên những điều tương
nhiều thứ nằm ngoài tầm kiểm soát của kiến trúc đương với ẩn dụ tường thuật. Khu vườn có tường
sư khi thiết kế công trình. Mặc dù vậy, nhận bao quanh trong The Romance of the Rose là ẩn
thức về khả năng gợi cảm khi đi qua một ô cửa, dụ cho tình yêu và thiên đường; tu viện trong
cùng với sự liên tưởng và gợi nhớ ký ức của Eva I "una của Allende là một phép ẩn dụ cho
chúng, có thể ảnh hưởng đến cách một kiến trúc 'nhà tù' kiểm soát của tôn giáo có tổ chức.
sư có thể nghĩ về vai trò của ô cửa trong trải Những điều này, như chúng ta có thể thấy trong
nghiệm về một tòa nhà, căn phòng, khu vườn, khu vườn có tường bao quanh ở Lâu đài Edzell,
thành phố. .... và trong nhà thờ ở Cefalu, không chỉ được thể
Trong các ví dụ trên, tất cả hiện một cách ẩn dụ trong kiến trúc mà còn được
các chuyển đổi được mô tả về cơ bản phụ thuộc thể hiện trong các cài đặt mà nó tạo ra để mọi người trải nghiệm và họ
liên quan đến bản thân họ.

vào việc tạo ra 'giải pháp liên tục',
135
NHIỆT ĐỘ TẠI HS TẠI VA LS ( ô cửa và giác quan 2)
Các bồn tắm nước nóng thiên nhiên ở Vals được xây dựng vào năm
Những năm 1990 theo thiết kế của kiến trúc sư Peter
Zumthor. Vals là một ngôi làng cao trong một thung
lũng xa xôi của Thụy Sĩ, và quãng đường để đến ở trong
khách sạn gắn liền với nhà tắm rất dài và quanh co.
Khi đến nơi, bạn xứng đáng được tận hưởng những thú
vui mà phòng tắm mang lại. Có nhiều.
Họ phục vụ cho tất cả các giác quan.
Kế hoạch tắm nằm ở trang đối diện. Lối vào nằm
ở phía trên bên phải của bản vẽ, dọc theo một đường
hầm dài dẫn bạn từ bên dưới khách sạn. Bạn có thể thay
đồ ở một trong năm phòng thay đồ, có cửa được bố trí ở
các góc đối diện (để bạn không thể nhìn thẳng vào khu
vực hồ bơi chính từ hành lang tiếp cận). Khi thay đồ
xong, bạn bước qua một lối đi được nâng cao, giống như
khách mời trong một chương trình trò chuyện; và phải
đi xuống từ từ xuống một đoạn đường dốc có bậc cạn
ngang với khu vực hồ bơi.
Có hai hồ bơi lớn hơn để bạn có thể ngâm mình,
một bên trong và một bên ngoài. Đôi khi bạn đến hồ bơi bên ngoài và trời đang
Mặc dù hai hồ bơi không được kết nối với nhau, bạn có có tuyết, bạn sẽ có cảm giác tò mò khi được ngâm mình Phòng tắm nước nóng ở Val, Thụy Sĩ
thể bơi vào hồ bơi bên ngoài từ bên trong tòa nhà dọc trong làn nước ấm với những bông tuyết tan chảy khi
theo một con kênh hẹp và bằng cách đẩy qua một tấm màn chúng chạm vào da bạn.
nhựa vừa chạm vào mặt nước. Khi bạn đi qua cánh cửa Bên trong tòa nhà có nhiều hồ bơi nhỏ hơn; hầu
này trong nước, bạn nhận thức được việc phải đẩy vật hết được bao bọc trong các căn phòng bên trong những
liệu ra khỏi đường đi. Nhưng bạn cũng nhận thức được cột đá nặng nề dường như đang đỡ mái nhà. Trong mỗi
những thay đổi khác: nhiệt độ không khí; ánh sáng; âm trường hợp, nước tràn vào căn phòng từ bức tường này
thanh xung quanh bạn. sang bức tường khác. Bạn đắm chìm
bạn vào từng nơi bằng cách đi qua một ô cửa và đi xuống
nước vài bước. Một số-
136
Phòng tắm nước nóng tại Vais
Đôi khi có một chiếc kệ chìm quanh bức tường dưới
nước để bạn ngồi lên. Hoặc có thể có một thanh vịn
ngay trên bề mặt để bạn bám vào.
Những ô cửa tối tăm khác nhau đưa bạn vào
những trải nghiệm nhục cảm khác nhau.
Một trong những hồ nhỏ (G trên kế hoạch)
thường trống. Bạn bước xuống nước và nhận ra tại
sao; nước đóng băng. Không ai ở trong đó lâu cả.
Các hồ bơi khác ấm áp. Một (B) có những cánh
hoa nổi trên đó để bạn bước vào một hang động nhỏ
đầy hương thơm.
Một hồ bơi khác (A) được ngăn cách bởi một
bức tường rất dày; bạn phải đi bộ trong nước qua một
lối đi hẹp vào căn phòng bên trong. Bên trong có Ô cửa, lối vào mỗi người Chăm
người dựa vào quầy bar quanh tường. Khi đã ổn định ber được xử lý cẩn thận. Mỗi kích thích một mức độ Bể tắm nước nóng có nhiều loại hồ khác nhau:
một số lớn, một số nhỏ,· một số bên ngoài,

chỗ ngồi, bạn nhận biết được rằng có một âm thanh vi lo lắng và khám phá khác nhau.
một số bên trong, một số ẩn trong cấu trúc của
tế và sâu lắng tràn ngập căn phòng. Bạn nhận ra đó Tôi đã đề cập đến cách đặc biệt để bạn tiếp cận bể
tòa nhà; một số ấm áp, một số lạnh; một số có
là những người bạn đồng hành của bạn đang ồn ào. Thế vang A; nó là
mùi thơm, một số khác khiến bạn muốn hát.
là bạn cùng hòa mình vào, tận hưởng sự cộng hưởng như một cái hang trong phim phiêu lưu hay một đứa trẻ
của không gian rợp đá cao. câu chuyện của Dren, nơi những điều kỳ diệu xảy ra.
C là một hồ nước ấm đơn giản và lối vào của
Vals chơi bằng tất cả các giác quan của bạn. nó rất đơn giản. Nhưng để vào bể nước lạnh (G) và
Trong buồng được đánh dấu D trên sơ đồ có một nơi bể nước hoa (B), bạn phải đi vòng qua một góc nên
mà bạn có thể nếm thử nước spa. Ở H, bạn có thể nằm nếu chưa từng đến bể tắm trước đây, bạn sẽ không
trên giường trong bóng tối và lắng nghe tiếng chuông biết rõ điều gì sẽ xảy ra. Trong phòng thử nước (D)
bò xa xa. Trong I, bạn có thể đứng dưới những cơn không những phải đi vòng một góc mà còn phải đi
mưa rào xối xả từ trên cao xuống. Và ở F và E, bạn vòng bốn bước nông; lối đi tối và sàn hơi trơn nên
có thể xông hơi trong bồn tắm kiểu Thổ Nhĩ Kỳ, trong bạn lại gần
trang phục tắm hoặc khỏa thân.
137
giếng một cách thận trọng, cố gắng không
trượt hoặc vấp ngón chân, giữ vững bản
thân bằng tay dựa vào tường, buộc phải cảm nhận
kết cấu của đá.
Tại Vals, Zumthor đã tạo ra một mê cung trải
nghiệm được thiết kế để kích thích tất cả các giác quan
thông thường của chúng ta - thị giác, xúc giác, sưởi ấm,
khứu giác và vị giác - cũng như nhiều giác quan cảm xúc khác.
Tất cả đều bị kích thích bởi phương thức
đi qua các ô cửa cũng như khí hậu của các
căn phòng bạn bước vào. Lối vào từ phòng
thay đồ kích thích hoặc

cảm giác tự ti hoặc phô trương.
Lối vào một trong những hồ bơi nhỏ gợi
lên cảm giác hơi lo lắng khi bạn đi vòng
qua một góc và bắt gặp ánh mắt của người
khác; nhưng sau đó, khi bạn đã tìm được
chỗ cho mình trong hồ bơi, bạn có thể thư
giãn như thể bạn quay trở lại bụng mẹ.
138
LINDIS FA RNE CA STLE (câu chuyện về lối vào và các giác quan)
Lindisfarne là một hòn đảo ở phía đông bắc
bờ biển Northumberland. Đó là một nơi xa lạ,
huyền bí và thiêng liêng. Nó từng là địa điểm của
một tu viện, hiện đã bị hủy hoại, trong nhiều thế kỷ.
Đặc điểm mạnh mẽ nhất của nó là Lâu đài
Lindisfarne (phải), nằm trên đỉnh một vách đá
thống trị vùng đất hoang nhấp nhô của
hòn đảo. Bạn có thể nhìn thấy hòn đảo và sự khác biệt của nó-
lâu đài được bố trí cẩn thận cách đó vài dặm
đất liền. Ở đó có con đường dẫn đến
nội thất của lâu đài bắt đầu.
Lindisfarne còn được gọi là Đảo Thánh.
Nó được nối với đất liền bằng một con đường đắp
cao, nằm dưới nước khi thủy triều lên. Điều này
làm tăng thêm chất lượng thiêng liêng của hòn
đảo. Bạn chỉ có thể đến đó bằng ô tô hoặc đi bộ
vào những thời điểm giới hạn trong ngày khi đường
đắp cao không có thủy triều. Khi băng qua, bạn
đang ở ngang mực nước với vùng biển rộng lớn ở Từ làng bạn đi bộ đến lâu đài. Bạn tản bộ
hai bên và hòn đảo phía trước. Có khả năng bạn khoảng một dặm dọc theo con đường quanh co, men Lâu đài Undisfarne được tân trang lại bởi kiến
sẽ bị bỏ rơi, bị mắc kẹt theo một vịnh nhỏ, dần dần tiến lại gần. Sau khi trúc sư người Anh Edwin Lutyens vào những năm
đầu thế kỷ XX.

hòn đảo cho đến khi thủy triều rút. rời khỏi nơi trú ẩn của ngôi làng, bạn sẽ phải
Khi đã lên đảo bạn lái xe dọc theo bờ tiếp xúc với những cơn gió thổi ít nhiều liên
biển dưới bầu trời rộng lớn. Từ cách tiếp cận này tục, mặc dù với cường độ khác nhau, trên biển.
bạn không thể nhìn thấy lâu đài. Sau vài dặm bạn Bầu trời lại rộng lớn và lâu đài (mục tiêu của
sẽ đến một ngôi làng nhỏ, nơi có nhiều cửa hàng bạn) vẫn thu hút sự chú ý của bạn.
và khách sạn. Đỗ xe, rồi đi bộ qua làng, bạn sẽ
có một góc nhìn khác về lâu đài; lần đầu tiên kể Khi con đường đến những sườn dốc thấp hơn
từ khi bạn đến đảo. Nó vẫn còn khá xa. của lâu đài, nó bắt đầu nhô lên thành một đoạn
đường dốc quanh phía hướng ra biển của vách đá.
Lâu đài thật ấn tượng, cao chót vót trên đất liền Đoạn đường nối sẽ đưa bạn đi khoảng một phần ba
và biển cả. quãng đường lên dốc, từ đó bạn có tầm nhìn bao quát
139
.
' - _,.,
• - r
__.., •
T�-<.:;"!f, -'
•
r�
�
c,:.
- .. <,·
Biển Bắc, Bạn cũng nhận ra rằng vách
đá và lâu đài không hề lớn như khi

nhìn từ xa. Quy mô của
những tòa nhà trên đỉnh vách đá càng tôn lên
vẻ hùng vĩ hơn là làm giảm đi sự hùng vĩ.
Mặc dù tảng đá không cao như bạn mong
đợi nhưng việc leo lên đòi hỏi phải nỗ lực
nhiều. Thở mạnh hơn một chút bạn có thể cảm
nhận được vị biển trong cổ họng mình. Ở cuối
đoạn đường nối, con đường quay gần như 180
độ và trở thành một con đường dốc hơn, có
bậc thang dẫn đến cửa lâu đài. Bước vào đây
bạn ngay lập tức nhận ra rằng cuộc leo núi
vẫn chưa kết thúc. Bạn rẽ phải và lên cầu
thang trong một đường hầm ngắn. Khi làm vậy,
bạn được bao bọc và hướng tới ánh sáng của
bầu trời. Cầu thang tối tăm và âm thanh của biển và
những con mòng biển bị bóp nghẹt trong giây lát khi bạn
bước lên các bậc thang.
Lên đến đỉnh, bạn lại thấy mình đang
ở bên ngoài, trên bệ súng (mặc dù súng đã
hết đạn), với một góc nhìn đẹp khác, xuyên qua
tôi
biển Bắc và trở về đất liền. Bạn
cảm nhận làn gió mạnh hơn và mặt trời trên đầu
bạn. Bây giờ bạn cảm thấy tách biệt, được nâng
cao, tách biệt khỏi thế giới thấp kém. Bạn nhìn xung quanh, liên hệ nơi bạn đang ở
Bạn lang thang đến những bức tường xung quanh với môi trường xung quanh. Sau đó, bạn nhớ có Đây là sơ đồ lối vào của Lâu đài
Lindisfarne. Nó vẽ biểu đồ phần cuối của

cạnh của bệ súng để khảo sát toàn cảnh, một lâu đài để khám phá. Vì vậy, bạn đi đến
tuyến đường, lên đoạn đường dốc có bậc, đi
biển và đất liền. Bạn nhìn về phía nam và có cửa và bước vào một hành lang với những cây cột đồ sộ.
qua cánh cửa đầu tiên và lên đường hầm bậc
thể thấy một lâu đài lớn hơn nhiều (Bamburgh) Ngoài chúng, bạn sẽ thấy một lối đi hẹp dẫn thang, ra bệ súng và đi vào quả cầu có cột trụ
cách đó vài dặm trên đất liền. Ngoài ra còn xuống (vào trung tâm của vách đá) và những bậc
có một đài tưởng niệm kỳ lạ ngay trên mặt nước. thang không đều dẫn lên trên. Bạn cảm thấy như thể
140
Lâu đài Lindisfarne
bạn đã bước vào một cánh đồng, hay một mê cung dưới
lòng đất. Tất cả đều chật hẹp và tối tăm.
Bây giờ bạn đang ở bên trong lâu đài mà lần đầu
tiên bạn nhìn thấy như một hình ảnh cổ tích từ đất liền.
Bên trong, cầu thang và lối đi dẫn đến những căn
phòng nhỏ có cửa sổ nhỏ nhìn ra mọi hướng khắp hòn
đảo và
biển.
Hành trình bạn đã thực hiện trong chuyến du lịch
ling từ đất liền rồi tiếp cận và bước vào lâu đài
đã huy động tất cả các giác quan của bạn: mắt,
tai, mũi, miệng khi thưởng thức không khí biển.
Nó liên quan đến làn da của bạn khi mặt trời chiếu
vào đầu bạn và làn gió nhẹ lướt qua những sợi lông
trên cánh tay bạn.
Nó liên quan đến cơ bắp của bạn khi đi dọc theo
con đường và leo lên các đoạn đường dốc và bậc thang.
Nó liên quan đến cảm giác của bạn về vị trí khi
bạn khảo sát biển và cảnh quan xung quanh.
Nó cũng liên quan đến cảm giác tưởng tượng và lịch
sử của bạn: sự kỳ lạ của hòn đảo; sự huyền ảo của đoạn văn hoặc các liên từ và giới từ giữa các cụm
lâu đài cổ tích; lịch sử của các ụ súng; bóng ma từ trong câu. Theo chiều kim đồng hồ từ trên cùng bên trái:
của những con tàu đi qua trong thời gian đã qua. Đó là một câu chuyện không bao giờ được kể
- đoạn đường dốc lên lâu đài;
hai lần theo cùng một cách: ánh sáng thay đổi, từ
- cánh cửa vào lâu đài;
Và tại mỗi điểm nối, một ô cửa - con đường mặt trời sang mây, ngày sang đêm; thủy triều thay - sảnh vào có cột;
đắp cao và ngôi làng cũng như những ô cửa chính đổi; nhiệt độ thay đổi; làn gió thay đổi; tâm - bậc thang trong đường hầm dẫn tới bệ súng.
thống hơn của lâu đài - sẽ đẩy bạn vào một tình trạng của bạn thay đổi; bạn đồng hành của bạn thay
huống mới, nơi các giác quan của bạn đổi; sự lựa chọn của bạn về các tuyến đường đi qua
được kích thích và tập luyện trở lại. Toàn bộ các lối đi trong mê cung thay đổi; lịch sử tiếp
Bố cục của cuộc hành trình biến kiến trúc thành tục. Khung ở đó để được liên kết
khung của một câu chuyện, một câu chuyện trong đó được chuẩn bị và trải nghiệm theo nhiều cách tùy
các ô cửa là điểm dừng giữa theo số lượng du khách và dịp họ ghé thăm.
141
KHÔNG GIAN TỔ CHỨC

ĐỊA ĐIỂM CỬA
‘Phúc thay ai sẽ gặp ngươi vào giờ dqybreak, ngồi
trước ngưỡng cửa nơi ở của ngươi. '

Gilbert xứ Swineshead (mất năm 1172, Luận thuyết thứ ba về chủ nghĩa khổ hạnh)
Chúng tôi đã thấy trên trang. 94 rằng Thoreau thích
ngồi trước cửa nhà ngẫm nghĩ về cuộc sống và để thời
� tôi .., -.
gian trôi qua. Người ta nghi ngờ rằng con người đã
dành thời gian ngồi bên cửa nhà mình từ thời xa xưa.
Bức ảnh dưới đây cho thấy lối vào hang
Cathole trên Gower
bán đảo ở miền nam xứ Wales. Nó đã sống vào khoảng
30.000 năm trước. Hang động nằm ở lưng chừng vách
đá với một bệ bằng phẳng phía trước. (Xem hình vẽ
bên phải.) Không khó để tưởng tượng cư dân trong
hang ngồi ngay bên ngoài lối vào hang vào một buổi
tối đầy nắng, nấu thức ăn và trò chuyện. Hang Cathole đã có người sống cách đây 30.000 năm.
Có điều gì đó vượt thời gian khi ngồi bên
ngưỡng cửa. Đó là một nơi đặc biệt; nơi bạn có thể
là một phần của thế giới bên ngoài
mà còn rút lại thông báo ngay lập tức vào
vỏ của ngôi nhà của bạn. Đó là nơi bạn có thể ngồi
trò chuyện với hàng xóm hoặc chỉ trong lúc đi xa để
ngắm nhìn thế giới trôi qua.
Ở một số nơi trên thế giới người ta vẫn sống
trong hang động. Cappadocia ở miền trung Thổ Nhĩ Kỳ
là một thắng cảnh đá được thời tiết tạo thành những
hình thù kỳ lạ. Đá đủ mềm để con người có thể khai
quật những ngôi nhà cho mình trong hàng ngàn năm.
Nhiều nơi trong số này đã bị bỏ hoang; xói mòn đã
làm cho chúng không an toàn hoặc mọi người đã di chuyển
đến những ngôi nhà hiện đại hơn. Nhưng một số vẫn còn
có người ở.
145
Tổ chức không gian
Ngôi nhà trong bức ảnh bên phải nằm ở
thị trấn Avanos. Mặt trước của nó được chạm khắc
gọn gàng từ đá rắn.
Trước đó là một không gian giống như một căn
phòng với những chiếc ghế dài bao quanh chu vi.
Kiến trúc, được tạo ra bằng cách khai quật chứ
không phải xây dựng, cung cấp một nơi mà cư dân
có thể sống bên ngoài mà vẫn như ở nhà. Đó là
nơi mà họ có thể là một phần của cộng đồng,
cộng đồng của thị trấn nhưng vẫn gắn bó với căn
cứ của họ, trung tâm của cuộc sống gia đình của họ.
Nơi đặc quyền và phán xét
Sự hấp dẫn của những ô cửa, đặc biệt là ở những
nơi có khí hậu ấm áp, đã có từ rất lâu. Trong bản thân ông lui về nghỉ ngơi trong phòng của mình ở phía
thế giới cổ đại của Homer's Ot[yssey, cổng của sau tòa nhà cao .... Khi Bình minh dịu dàng lướt qua bầu Các vị trí ở cửa có thể được cố ý thực hiện ...
megaron - nơi ở của nhà vua ở trung tâm cung trời bằng đôi bàn tay nhuốm màu hoa hồng của mình,
điện, liền kề với sân trung tâm - là nơi nhà Gerenian Nestor đứng dậy khỏi giường, đi ra ngoài và ngồi
vua sẽ tổ chức triều đình, giao thiệp với các xuống một chiếc ghế dài êm ái. bằng đá cẩm thạch trắng,
hoàng tử của mình và xét xử các vụ án. Mái cổng sáng bóng, trong các con trai của Ngài đến từ
....
là nơi cung cấp giường ngủ qua đêm cho khách, trước những cánh cửa cao cả
nơi họ có thể tận hưởng không khí mát mẻ về đêm của anh, các phòng của họ và tụ tập quanh anh. '
mà không cần xâm nhập vào khu riêng tư bên Những gì Nestor đã làm cũng là điều mà bất kỳ
trong, nơi chính nhà vua sẽ ngủ. ai trong chúng ta cũng sẽ làm. Gần ô cửa, dưới hiên
nhà là nơi thiên nhiên an cư lạc nghiệp. Không hề khép
Đoạn văn sau mô tả con trai của Odysseus kín cũng không rộng rãi, bạn có thể ngồi cạnh một ô
là Telemachus ở cùng vua Nestor tại Pylos (cung cửa trong bóng râm và tận hưởng không khí.
điện ở trang 56): Tại các thành phố cổ có tường bao quanh của
'Nestor đã sắp xếp cho con trai của Vua Ot[ysseus' Telem- Theo Kinh thánh ở Trung Đông, cổng là nơi các trưởng
achus ngủ ngay tại cung điện, trên một chiếc giường gỗ ở lão ngồi, nơi các vị vua và quan tòa lắng nghe những
mái hiên vang vọng ... Nhà vua lời kiến nghị, nơi diễn ra các bài phát biểu chính trị.
146
Địa điểm ở ngưỡng cửa
được sản xuất và nơi hàng hóa được bán. Dưới
đây là bốn ví dụ từ Cựu Ước: 'Chồng của cô
ấy được đại diện ở cổng thành , nơi anh
ấy ngồi giữa các trưởng lão của vùng
đất. ' (Châm ngôn 31)
'Mặc áo choàng rqyal, vua Israel và vua
Jehosophat của Giu-đa đang ngồi trên ngai của
họ tại sân đập lúa , ngay lối vào cổng Samara .
' (I Các Vua 22)
'Hamar và con trai S chechem đi ra cổng

'
ef thành phố của họ để nói chuyện với người dân thị trấn jeJJow của họ.
(Sáng thế ký 34)
'Elisha nói: hãy nghe lời Chúa . Đây là những
gì Chúa hỏi: vào khoảng thời gian này ngày
mai, một seah ef bột mì giá một shekel và hai

'
seah ef bar0 giá một shekel ở cổng ef Samariah. trên đảo Crete), chúng được thực hiện khi có
(II Các Vua 7) dịp, bằng cách lấy một vài ... hoặc xảy ra không chính thứcjy.
Những ví dụ này cho thấy rằng từ thời cổ ghế và một cái bàn ra khỏi nhà. Trong này
đại, cổng hoặc ô cửa đã được công nhận là một Ví dụ, không gian bên ngoài ngôi nhà, được
địa điểm xác định chứ không phải là một nơi tùy tiện. tạo thành bởi một nhóm nhỏ các ngôi nhà cùng
Vì vậy, nó là một địa điểm đáng tin cậy cho với bóng mát do cây cối mang lại, gợi ý một
các cuộc tụ họp chính trị, xét xử tội phạm nơi mát mẻ dễ chịu để đọc báo hoặc ngồi.
với một thức uống.
và buôn bán sản phẩm. Cổng cũng sẽ là nơi
giao dịch tự nhiên Thông thường việc chiếm dụng những vị
giữa người dân và người ngoài. trí gần lối vào có vẻ mang tính cơ hội hoặc
ngẫu nhiên hơn là được quy hoạch trong kiến
Chiếm chỗ ở các ô cửa trúc của nó. Những nơi như vậy dường như được
hình thành bằng cách sử dụng hơn là thiết
Các vị trí ở ô cửa không phải lúc nào cũng kế. Một người bán rau chất đống hoa quả và
được kết hợp chính thức vào kiến trúc của rau củ trước cửa cửa hàng như một cách thu
lối vào. Đôi khi, như trong bức ảnh trên hút khách hàng; chủ quán cà phê sắp xếp bàn
(được chụp ở thị trấn Hania ghế trên vỉa hè để cô ấy
147
khách hàng có thể ngồi dưới nắng hoặc trong bóng
râm ở rìa quảng trường.
Dường như có một số hóa chất tinh vi-
istry hoặc cấu hình tốt về điều kiện và cách sử
dụng cho phép những lối vào đó phát triển. Bản
thân ô cửa chỉ là một yếu tố, mặc dù là một yếu
tố quan trọng. Tuy nhiên, có nhiều ô cửa không
được sử dụng làm nơi ở, có thể vì không có không
gian cần thiết gần chúng, có thể vì chúng tối và
ảm đạm, có thể vì không có động lực sử dụng. Sự
thành công của một vị trí ngưỡng cửa không chỉ đơn
thuần là vấn đề quyết định.
Những lối vào thành công có một sức hút
thơ mộng, một lực hấp dẫn.
Chúng tôi thích chúng. Chúng dường như tôn vinh sự Một 'sân khấu'
kết hợp hoặc cộng sinh của cuộc sống và kiến trúc. Ở những nơi có khí hậu ấm áp, các quán cà phê thường có chỗ ngồi
Bản thân các ô cửa có thể kéo mọi người về phía Một số kiến trúc sư đã cố gắng mô phỏng những nơi như vậy bên ngoài ô cửa của họ.
mình và các lối vào sẽ phát triển những ô cửa vô thức và đánh giá chúng một cách tỉ
từ hạt giống của sự hấp dẫn đó. mỉ. Những ví dụ như vậy có thể hấp dẫn, nhưng
Những kiến trúc sư vô danh đã chúng có thể thiếu sót, tượng trưng cho ý tưởng
các thị trấn và làng mạc được xây dựng ở các quốc về một vị trí ở ngưỡng cửa hơn là thực sự đạt
gia trên toàn cầu, cùng với cư dân của các thị được một vị trí thành công; có lẽ bởi vì thành
trấn và làng mạc đó, dường như đã có ý thức bẩm phần thiết yếu của việc được cuộc sống chấp nhận
sinh về cách hoạt động của các lối vào phụ và cách vẫn chưa xuất hiện.
chúng có thể được phát triển. Một số lối vào (chẳng Trên P. 123 chúng tôi xem xét thiết kế của
hạn như lối vào phía trước ngôi nhà bằng đá ở Schinkel cho Schloss Charlottenhof ở San-soucci
Cappadocia được minh họa ở trang 146) dường như đã như một ví dụ về tòa nhà đóng vai trò như một
được hình thành và sắp xếp một cách có chủ ý để ngưỡng cửa (giữa công viên và khu vườn trang trọng
cung cấp một nơi đơn giản để ngồi hoặc trưng bày của chính nó). Schinkel đã thiết kế các tòa nhà
hàng hóa. khác trong công viên, một trong số đó là tòa nhà
148
Địa điểm ở ngưỡng cửa
-- _,,.. ____
! ....
t ·-_
.J....,
,. r
�
-
t L
� -
J_
nhà cho người làm vườn trưởng (phải). Đối với -.ii--.
ngôi nhà này, ông đã thiết kế một lối vào phức
tạp mà bạn có thể thấy được mô tả trong bản
khắc bên cạnh. Nó bao gồm một thành phần không
đều của các yếu tố được tô bóng dưới giàn dây
leo nhằm mục đích hỗ trợ cây nho.
Có những nơi để cây, nhưng cũng có một chiếc
bàn với những chiếc ghế dài để tạo ấn tượng
rằng nơi này có thể được mọi người sử dụng để
dùng bữa ngoài trời vào một buổi tối mùa hè đầy nắng.
Nó có không khí của một sân khấu phức tạp dành
cho một vở kịch được định trước, hơn là sự
gắn kết ngay lập tức với cuộc sống mà người ta
tìm thấy ở những ô cửa vô thức.
149
NƠI THẾ GIỚI GẶP GỠ
1'
� ft : ,,
Một ô cửa là nơi bên trong gặp bên ngoài. Như
vậy, tất cả các ngưỡng đều phải • •

'f:: �
TÔI
TÔI
• .
một số điểm tiếp xúc, chồng chéo
và sự tương tác giữa các trạng thái khác nhau của
tồn tại, các mô hình, các phạm trù xã hội. Ví
dụ, ô cửa của một ngôi nhà là nơi giao tiếp giữa
thế giới riêng tư của gia đình và thế giới chung
bên ngoài. Trong chương về 'những nơi ở ngưỡng

d
.Q
TÔI
cửa', chúng ta đã thấy rằng điểm giao tiếp này
<
cung cấp động lực giữa những nơi mà mọi người có
thể vừa ở nhà vừa ở ngoài thế giới. Ô cửa trở

[IJ
thành điểm tiếp xúc, nơi gặp gỡ
gặp gỡ, giao hợp, đàm phán... một đấu trường , �� r ""'"i.'(... .,,.1-,.__
mang tính biểu tượng của sự tương tác cá nhân. TRONG i..o4--cJ.
một số trường hợp kiến trúc sư đã xây dựng những điều này .r
' ..,.,
các điểm chồng lên nhau để biến chúng thành các vị trí
của sự tương tác và can thiệp.
La Tourette
dưới khung vòm bê tông vuông (phải), gợi nhớ đến
Tu viện La Tourette ở miền nam nước Pháp (phải), propylon (cửa ngõ) đơn giản của temenos (khu vực
do Le Corbusier thiết kế vào những năm 1960, là linh thiêng) xung quanh một ngôi đền Hy Lạp cổ
một ví dụ về sự chồng chéo giữa các thế giới xảy đại. Khi bước vào, bạn có thể nhìn vào tu viện -
ra ở lối vào một tòa nhà. khu vực khép kín
giữa các tòa nhà của tu viện -
Tại đây, du khách phải băng qua một cây trong trường hợp này không giống như truyền thống
cầu nhỏ để vào tu viện được neo đậu giống như tu viện của một tu viện thời trung cổ nhưng bị
boong tàu dọc theo sườn đồi. Việc mở rộng khu biến mất khi mặt đồi dốc xuống về phía thung
vực lối vào được thể hiện trong các bản vẽ đối lũng xa xôi. Bạn cũng có thể nhìn thoáng qua vùng
Proplon ở lối vào La Tourette .
diện. Ở ngưỡng cửa đất liền của cây cầu du khách nông thôn xung quanh thông qua khoảng trống giữa
(Ảnh - Helen O'Connor)
đi qua các tòa nhà.
150
Nơi thế giới gặp nhau
Vl!,,..n 1-41, ....J

TÔI
!/"�1-.��"r
-thuế nhà thầu-
Tôi--
-\
Ở lối vào này có một nhà nghỉ nhỏ gần Cvot�'(' �
như hình tròn cho người gác cổng và hai ghế �- J...-1..
- 11....1<
dài bằng bê tông, nơi bạn có thể ngồi nói
-�....,_.....i..-.ti
chuyện một lúc với một trong các nhà sư.
Có bốn phòng khép kín hơn,
gắn liền với nhà nghỉ của người gác cổng, với 1
những bức tường không kéo dài đến tận trần của
tầng trên, nơi bạn có thể trò chuyện riêng tư
hơn. Đây không phải là những không gian hình
chữ nhật và có những chiếc ghế dài xung quanh
các cạnh của chúng, có lẽ là để gợi ý về mối
quan hệ huynh đệ hơn là có cấu trúc chính thức giữa
khách và anh trai.
Nơi vào nằm giữa phần chính của tu viện
và nhà thờ lớn của tu viện ở bên phải, mặc dù
nó không có lối vào sau. Lối vào không phải là
nơi dành cho giáo dân - không
ngôi nhà, trong đó một gia đình giàu có sẽ
anh em - có thể đi mà không cần sự cho phép và được phục vụ bởi một nhóm người hầu, hai thế
lời mời. Vì vậy, lối vào là nơi gặp gỡ, gặp giới bên trong gặp gỡ thế giới bên ngoài ở phía trước
gỡ, là điểm nối và liên kết giữa cuộc sống biệt cửa. Trong những trường hợp như vậy yêu cầu là
lập của con người. người hầu có thể mở cửa trước từ
tu sĩ và thế giới bên ngoài. Du khách đã khu vực hậu trường của riêng họ nhưng không có
không được giữ hoàn toàn bên ngoài, nhưng họ cũng sự hiện diện rõ ràng của hậu trường
không được phép hoàn toàn vào bên trong. Sự tương tới du khách.
tác của họ với các tu sĩ diễn ra trong một vùng Trong xã hội như vậy, có những cách thích hợp để xuất hiện tại nhà
chồng chéo, giữa bên trong và bên ngoài. người khác và cho phép chủ sở hữu có thời gian chuẩn bị để hòa đồng hoặc giả vờ
đi công tác xa. Trong Sự trình bày về bản thân trong
Điểm hợp lưu
Trong một số trường hợp, có nhiều hơn hai thế giới Everydqy Life (1967), Goffman mô tả cách cư xử
gặp nhau ở ngưỡng cửa. Trong trường hợp một quốc gia phù hợp:
151
'Khi giới thiệu bản thân với một người lạ,
l?JI có nghĩa là một lá thư giới thiệu,
người ta cho rằng nên chuyển Jetter đến
người nhận trước khi anh ta thực sự có mặt;
Sau đó, người nhận sẽ có thời gian để quyết
định xem cá nhân sẽ nhận được kiểu chào hỏi
nào và có thời gian để tập hợp cách diễn đạt
phù hợp với lời chào đó. '
Những ngôi nhà như vậy, được thiết kế để
giải trí và gây ấn tượng với khách cũng như để
ở, sẽ có tiền sảnh ấm áp và thân thiện, nơi du
khách có thể chờ đợi để được chủ nhà chào đón.
ngôi nhà và nơi có thể chia tay.
Cũng là điều bình thường khi sẽ có một công việc
phòng học hoặc phòng học liền kề với lối vào, đại
sảnh, nơi du khách kinh doanh bất động sản vào
có thể được mở ra.
Một ví dụ về sự sắp xếp này là được gia đình tiếp đón, hoặc nếu họ đi công tác
Cragside ở Northumberland (phải), được thiết kế thì sẽ được đưa vào phòng làm việc liền kề. Ở góc
bởi Richard Norman Shaw này cũng là cầu thang chính của gia đình lên tầng
vào những năm 1870 và 1880. Ở đây sự phân chia trên. Vị trí lối vào bên trong này là một yếu tố
Giữa khu vực hậu trường của người hầu và các quan trọng trong cách thức hoạt động của ngôi
phòng gia đình là một bức tường trong suốt và đơn nhà, đặc biệt là đối với du khách. Nó nối với sân
giản (được tô màu đậm hơn trong sơ đồ trên). Ở trước nơi ô tô
phía xa, điều này kết thúc ở Phòng ăn, vì vậy sẽ kéo lên. Nó có thể dễ dàng đi đến từ khu dành
rằng có quyền truy cập trực tiếp từ Nhà bếp cho người hầu và dẫn đến phòng gia đình hoặc
đúng nơi cần thiết nhất. Nhưng ở đầu bên kia nó phòng làm việc hoặc lên tầng trên, nơi trong ngôi
kết thúc ở Hội trường, nơi có nhà này có thêm phòng khách cũng như phòng ngủ.
là một ô cửa mà từ đó người quản gia sẽ xuất hiện
để mở cửa trước cho du khách, họ sẽ được dẫn vào Điều gì đó tương tự cũng xảy ra ở hầu hết
Hội trường để chờ đợi. các khách sạn. Vương quốc của khách và của
152
Nơi thế giới gặp nhau
---------- 7 lr
tôi
TÔI
TÔI
TÔI
TÔI
TÔI
ban quản lý ẩn mình trong thế giới hậu trường
chạm vào nhau ngay từ đầu
Quầy lễ tân bố trí gần phía trước - - ---.,

cửa.
• • • • •
tôi
tôi
Các loại 'thế giới' khác có thể gặp nhau tại

,......, tôi 1-----------1
một cửa trước. Lối vào Ngôi nhà Rosenbaum của TÔI
Frank Lloyd Wright (phải) là nơi giao thoa của

TÔI
thế giới ngày và đêm.
Sơ đồ tòa nhà có hình chữ 'L', lối vào ở góc
bên ngoài.
Chữ 'L' tạo góc cho khu vườn và tạo thành một
cái bẫy đón ánh nắng từ hướng Nam và Tây Nam.
Dưới porte cochere (mái nhà nhô ra để ô tô có ba phòng ngủ trải dài dọc theo một hành lang
thể đến gần) lắp kính. (Họ cũng có những cánh cửa có thể mở
lối vào) bạn đến gần cửa trước xuống vài rộng ra vườn.) Do đó, góc là điểm phân chia
bước. Khi bước qua ô cửa, bạn sẽ thấy hai lối và điểm gặp gỡ giữa thức và ngủ, giữa hoạt
đi, một lối đi dẫn thẳng xuống ba bậc thang động ban ngày và hoạt động ban đêm, điểm mà
nữa nhưng tầm nhìn bị chặn bởi một bức tường, bạn ăn uống, một cách thích hợp, bữa sáng và
và lối đi còn lại dẫn bên phải vào phòng khách bữa tối.
được chiếu sáng rực rỡ. (Bức tường của căn
phòng hướng ra vườn này có thể mở hoàn toàn; Ba ví dụ này minh họa cách kiến trúc có
trong hình vẽ tôi đã chỉ ra nó không có cửa.) thể tạo hình dạng cho điểm gặp gỡ của các thế
Hai lối đi này được hình thành giới khác nhau tại hoặc gần lối vào của các
tòa nhà chứ không chỉ giữa thế giới bên trong
giữa các bức tường bên ngoài của ngôi nhà và và thế giới bên ngoài: ở Cragside có sự phân
Các phòng dịch vụ nhỏ, phòng thay đồ và tủ chia nội bộ giữa thế giới bên trong và bên ngoài.
Lối vào ngôi nhà Rosenbaum của Wright
đựng đồ được tập trung ở góc này, nơi thuận thế giới của gia đình và của những người hầu;
là nơi gặp gỡ của thế giới gia đình
tiện cho việc tiếp cận từ cửa trước. Nhà bếp ở hầu hết các khách sạn đó là sự phân chia giữa
ngày và đêm.
và không gian ăn uống cũng nằm ở phần này của lĩnh vực quản lý và của khách; trong Nhà
kế hoạch. Con đường thông thái nằm ngay Rosenbaum có sự phân chia
trước mặt bạn khi bạn đi vào khu vực dẫn, băng giữa chỗ ở được sử dụng vào ban ngày và chỗ ở
qua một lối đi ngoằn ngoèo, để đến được sử dụng vào ban đêm.
153
NHẬN VÀ PHÒNG THỦ
công việc cũng như cách chúng ta sử dụng và liên hệ với chúng.
Nếu cần có một bức tường (để giữ đồ vào hoặc ra) thì
việc phá vỡ bức tường đó dưới dạng ô cửa là một điểm Có những kích thước khác cho
yếu. vấn đề tiếp nhận và bào chữa. nhận dạng-
Bài thơ 'Mending Wall' (1915) của Robert Frost Ví dụ, tính chất của một bàn thắng trong bóng đá (trang
có những dòng: 'Trước khi xây 20-21) bắt nguồn từ quả bóng và từ thủ môn (và các hậu
một bức tường, tôi sẽ hỏi xem tôi đang vệ trong đội của anh ta). Đối với mỗi đội, cổng khung
xây tường vào hay xây tường ra, Và tôi thành đối phương là ô cửa mà bóng phải đi qua; đối với
muốn xúc phạm ai.' phe đối lập của họ, đó là cánh cổng mà bóng không được
Một thử nghiệm tương đương có thể được áp phép đi qua. Đây là điểm mấu chốt của trò chơi. Dù đơn
dụng cho phần tương ứng của bức tường, ô cửa; chúng ta chỉ giản nhưng mục tiêu lại mang những ý nghĩa trái ngược
cần phải đảo ngược ý tưởng trong lời thoại của Frost:
nhau. Chúng được chia sẻ ở một mức độ nào đó bởi tất
Trước khi xây một ô cửa tôi muốn biết cả các ô cửa. Khi anh trai bạn ở trong phòng tắm, anh
Những gì tôi đã cho phép vào hoặc cho phép ra, ấy đã khóa cửa, nhưng sau một thời gian, bạn có thể
Và tôi thích ai (hoặc cái gì ) muốn vào trong. Đối với ngân hàng tiền gửi, cửa kho tiền
cần phòng thủ. là một cánh cổng không được phép xâm phạm ngoại trừ
Những câu hỏi này thu hút sự chú ý đến các khía những người được ủy quyền; đối với kẻ trộm đó là một
cạnh tích cực và tiêu cực của bất kỳ ô cửa nào. thử thách.
Một mặt, ô cửa cho phép đi qua tường; mặt khác, đó là
điểm yếu cần được bảo vệ. Một cánh cửa có thể được xác
định bởi những gì nó thừa nhận và những gì nó phải chống Trong trường hợp của thung lũng (trang 11-12),
lại. chúng ta tạo ra một cánh cửa trong tâm trí mình bằng cách tạo ra
cảm nhận về địa hình và vị trí của cây. Khi làm như
Chúng ta có thể áp dụng việc đảo ngược các câu vậy, chúng tôi đang hình thành cách giải thích về bối
hỏi của Frost cho những cánh cửa mà chúng ta đã gặp ở cảnh cho phép chúng tôi vào và ra khỏi căn phòng tự
những trang đầu của cuốn sách này. nhiên giữa những tảng đá và cây cối. Chúng ta đang cho
Chúng ta đã thấy rằng các ô cửa của một ngôi phép mình bước vào địa điểm và chúng ta nhận ra rằng
nhà bình thường tiếp nhận người và đôi khi là không lối vào đó phù hợp với chúng ta: kích thước của chúng
khí (và ánh sáng). Chúng được bảo vệ chủ yếu bằng cửa ta, phương thức di chuyển (đi bộ) và có thể cả danh
chống lạnh, mưa, chó đi lạc, sự xâm nhập của người tính của chúng ta với tư cách là một thành viên được
lạ…. Đây là mục đích của hầu hết các ô cửa, cửa ra chấp nhận của nhóm có thể đang chiếm giữ nó. Cánh cửa
vào. Và chúng ta có thể chơi với chúng, thay đổi cách này liên kết và ngăn cách
không gian của chúng ta
154
Sự thừa nhận và bảo vệ
dell đến và đi từ rừng. Trong trí tưởng tượng kể
chuyện của mình, chúng ta có thể hình dung chính
mình, giống như thủ môn, bảo vệ giao diện này trước
kẻ thù; nhưng những gì cánh cửa thực sự bảo vệ là
khả năng nhận biết được địa điểm khỏi sự không chắc
chắn của khu rừng vô định và khó hiểu bên ngoài. Tất
cả các ô cửa đều có chiều hướng giải thích này.
Chúng tôi đánh giá xem họ cho phép chúng tôi vào hay các tấm biển ghi 'KHÔNG NGƯỜI DA Đen' được đặt ở
đuổi chúng tôi ra ngoài. Của tất cả cửa ra vào của các cơ sở 'chỉ dành cho người da trắng'. Doon11t!J của nhà vệ sinh công cộng đặt ra các
câu hỏi về danh tính và là công cụ phân biệt đối xử.

Trong phòng hòa nhạc, rạp chiếu phim và nhà hát, chúng ta
những ngôi nhà trên phố nơi chúng tôi sống ở đó phải chứng tỏ rằng chúng ta đã trả tiền bằng cách trình diễn
chỉ có một cánh cửa tiếp nhận chúng ta là thành viên một tấm vé vào cửa.
của gia đình mình. Nếu muốn vào tu viện, chúng ta có Và một quý ông sẽ gặp rắc rối nếu đi qua
thể phải thay đổi danh tính (niềm tin và sự cam kết cánh cửa có ghi chữ 'PHỤ NỮ'.
của mình) trước khi được phép vào tu viện. Các nhà vệ sinh công cộng đưa ra một ví dụ thích
hợp (dù không mấy dễ chịu) về sự phân đôi liên quan
Cánh cửa mà những người thợ săn Masai xây đến các ô cửa. Trong bức ảnh trên, chúng ta có thể
dựng vào trại đêm của họ (trang 13) liên kết họ và thấy những ô cửa tiếp nhận không khí để thông gió
tách họ khỏi mối nguy hiểm chung là các loài động nhưng có thể bị chặn bằng cổng để bảo vệ chúng khỏi
vật săn mồi lang thang trên đất liền. Đó là một những kẻ phá hoại vào ban đêm. Có thể có những lúc
khoảng trống hẹp trên bức tường bằng bụi cây có gai một trong những ô cửa là một cánh cổng mà chúng ta
nhọn phải được bịt kín một cách hiệu quả để bảo vệ phải đi qua gấp nhưng nếu cánh cổng bị khóa thì
những người thợ săn khỏi mối đe dọa này khi họ ngủ. chúng ta sẽ nản lòng.
Nút cắm bụi cây có gai nhọn giúp xua đuổi động vật. Theo giới tính của chúng tôi, chúng tôi giải thích,
Chỉ có thợ săn mới biết cách tháo nó ra để cho phép từ các biển báo, ô cửa nào chúng tôi được phép đi
mình ra vào. Các qua - 'PHỤ NỮ' hoặc 'ĐÀN NAM'. Mỗi ô cửa đều phân
ô cửa và cánh cửa thô ráp của nó là công cụ phân biệt một giới tính; và ô cửa thứ ba bên phải phân
biệt đối xử có lợi cho những người đi săn biệt đối xử có lợi cho người khuyết tật.
và chống lại động vật săn mồi.
Các ô cửa thường được sử dụng làm công cụ Ở một mức độ nào đó, tất cả các cánh cửa đều
phân biệt đối xử. Ở Nam Phi có chế độ phân biệt mang những khía cạnh xung đột, bản sắc và phân biệt
chủng tộc và các bang miền nam nước Mỹ đối xử này.
155
CỬA, CỬA VÀ ĐIỀU KHIỂN
: Đóng cổng lại! Đừng để Arafat ra ngoài. '

Madeleine Albright (trong các cuộc thảo luận hòa bình ở Trung Đông, 2000)
Hãy nghĩ về những cách khác nhau mà bạn sử dụng cửa.
Bạn đóng cửa trước của ngôi nhà để ngăn kẻ trộm
lấy trộm đồ đạc của bạn hoặc ngăn con mèo của bạn
trốn thoát. Bạn đóng cửa phòng ngủ để tránh tiếng
ồn của tivi để có thể tiếp tục làm việc hoặc đi
ngủ. Đôi khi bạn đóng cửa lại để ngăn người khác
nghe lén khi bạn muốn nói chuyện riêng; đôi khi để
người khác không nhìn thấy việc bạn đang làm.
Ở một mức độ nào đó, việc mở và đóng cửa
cho phép mọi người trở thành kiến trúc sư của căn
phòng họ sử dụng. Cửa cho phép sự đa dạng và thay
đổi nhỏ nhưng đáng kể. Đôi khi cửa được sử dụng 'lock and key' nhưng giống như loại ổ khóa bạn
làm tín hiệu. Dù ở bên trong hay bên ngoài, một tìm thấy trên một con kênh), VAN và TRAP. Chúng ta Nguyên tắc hiển nhiên của một cánh cửa là hoạt
động như một s1vitch có thể bật doonJJa)' 'BẬT' và 'TẮT'.

căn phòng có cửa mở là một nơi khác với một căn phải chịu những cơ chế này nhiều lần mỗi ngày.
phòng có cửa đóng. Một căn phòng có cửa hé mở sẽ
gửi đi những thông điệp khác với căn phòng có cửa
mở rộng hoặc đóng chặt. Khi bạn đóng sầm cửa vào Cửa như công tắc
mặt ai đó hoặc khi bạn lao ra khỏi phòng, bạn đang
cố gắng truyền đạt điều gì đó. Mục đích rõ ràng và cơ bản nhất của cánh cửa là
hoạt động như một công tắc. Với một cánh cửa, bạn
Một vài ví dụ này chỉ minh họa một số sự có thể chuyển đổi quyền truy cập thông qua một ô
tinh tế trong cách mọi người sử dụng cửa để kiểm cửa 'BẬT' và 'OPP'. Là động từ kiến trúc (trong
soát không gian của mình. Nhưng thông thường khi ngôn ngữ chung của kiến trúc), những bức tường
thiết kế các tòa nhà, các kiến trúc sư sắp xếp lối ngăn cách mọi thứ; mặt khác, các ô cửa cho phép mọi
vào (và lối ra) với những kiểu kiểm soát cụ thể đối thứ đi qua. Như vậy, một ô cửa đối lập với bức
với nhiều thứ khác nhau. Các từ sau đây rất hữu ích tường bằng cách cho phép những thứ mà bức tường
trong việc phân loại các loại điều khiển này: dự định ngăn ra (hoặc vào) đi qua. Một cánh cửa di
SWITCH, PILTER, GUARDING, TESTING, LOCK (không phải động cho phép giải quyết mâu thuẫn này
như trong bằng cách đôi khi cho phép ô cửa đi vào
156
cửa, vays , Cửa và cửa C trên tr o I
Một cánh cửa là gì? Một bề mặt phẳng có bản lề và ổ
khóa tạo thành một đường viền cứng đáng sợ? Khi bạn đi
qua một cánh cửa như thế bạn không bị phân chia sao?'
Aldo van Eyck CTeam 10 Pnme1; 1968)
cởi mở và đôi khi đóng cửa. Khi một cánh cửa được người lạ và kẻ trộm ra ngoài nhưng chúng ta mở
đóng lại, ô cửa sẽ trở thành một phần của bức chúng để cho bạn bè và gia đình vào. Đôi khi chúng
tường. ta sử dụng chúng để chắn mưa và gió, nhưng những
Giống như cách đây rất lâu có người đã lúc khác chúng ta mở chúng để không khí đi qua để
phát minh ra bức tường và ô cửa, cũng có người thông gió. Cổng chuồng cừu giữ chiên ở một chỗ
đã phát minh ra cánh cửa từ rất lâu rồi. Có lẽ cho đến khi người chăn cừu muốn thả chúng ra.
cánh cửa đầu tiên giống như bụi cây mà những
người thợ săn Masai dùng để đóng vòng bảo vệ Cánh cổng của pháo đài ngăn chặn kẻ thù khi bị tấn
trại đêm của họ (tr. 13). Khi hàng rào được làm công nhưng được mở khi an toàn. Kiểm soát hộ
bằng ván hoặc rào chắn, cửa hoặc cổng có thể là chiếu hiện đại cho phép một số người vào một quận
một phần lỏng lẻo được buộc cố định bằng dải da trong khi loại trừ
những người khác không có thị thực.

hoặc cây.
chất xơ. Ai đó sẽ nhận thấy điều đó Việc kiểm soát các ô cửa là một yếu tố
để vượt qua, cô ấy chỉ cần tháo các dải ở một bên thiết yếu trong việc quản lý không gian và
và mở rào cản lỏng lẻo; thế là bản lề đã được do đó cuộc sống. Chúng tôi sử dụng cửa để bật một
phát minh. Sự phát triển công nghệ qua hàng nghìn tránh xa lối đi của con người, không khí, âm thanh, nhiệt độ,
năm đã tạo ra nhiều loại cửa và cơ chế mở - cửa lạnh lẽo ....Chúng ta cũng có thể sử dụng cửa để bao gồm và
bản lề, cửa trượt, cửa xếp, cửa xoay, cổng hôn, loại trừ, bỏ tù và hạ bệ.
cửa cánh dơi, cửa một chiều, cửa tự động, cửa
kính, cửa chớp, rèm cửa, khung lưới, cầu kéo, Một nền văn hóa không có cửa
cổng, cửa gara lật lên xuống, cửa chớp lăn ....
Trước đó trong cuốn sách này tôi đã đề cập đến truyền thống
Mục đích luôn giống nhau: đóng vai trò như một
công tắc, ngăn và cho phép đi qua. lối sống của thổ dân Úc trong một khung cảnh không
có cửa. (Việc mở màn hình để cho phép người nhập
môn đi qua trong nghi lễ Engwura được mô tả ở
trang 110 là một ví dụ hiếm hoi trong văn hóa thổ
Một cánh cửa hoạt động giống như một công tắc đại diện cho dân về bất kỳ thứ gì đến gần ngưỡng cửa.)
gửi 'CÓ' hoặc 'KHÔNG'. Người mà
kiểm soát cửa kiểm soát ai hoặc cái gì Trong cuốn tiểu thuyết The Songlines
được phép đi qua. Tất cả các cửa đều được sử dụng để cho (1987), Bruce Chatwin khám phá cách thổ dân tạo ra
phép một số thứ đi qua trong khi loại trừ những thứ khác. cảm nhận về thế giới của họ và sự sáng tạo của nó. TRONG
Chúng ta có thể sử dụng cửa nhà để giữ cuốn sách của mình, Chatwin mô tả một cuộc gặp gỡ
157
giữa một 'Porn' (một người Anh) và một cô gái thổ cô gái đi vào và đi ra qua 'một cánh cửa', hình ảnh
dân làm thư ký. Theo một cách tiếp tuyến, đoạn văn của nó gợi lên sự tương phản rõ rệt với lối sống
minh họa cách cánh cửa, thứ mà chúng ta có xu hướng lang thang rộng rãi và tự do trên những vùng đất
nghĩ là có mặt khắp nơi, có thể là một thiết bị cụ không có ngăn cách. Không được nhấn mạnh quá mức
thể về mặt văn hóa. trong đoạn văn của Chatwin, cánh cửa này và căn
''Chà, nếu bạn nhìn nó theo cách của phòng mà nó đóng lại đã tạo nên bầu không khí
họ," (Arkady) gn·nned, "cái lỗ hổng của nước Úc đẫmchuyển

máu dịch văn hóa xung quanh cô gái.
"
địa điểm linh thiêng.
Anh ta đang định giải thích thì
một cô gái thổ dân bước vào với một chồng Sức mạnh của cánh cửa như một yếu tố xa lạ
giấy tờ. Cô ấy là một thư ký, một cô gái mềm đối với những người đã quen với cuộc sống trên
mại trong bộ váy dệt kim bro1vn. Cô ấy mỉm vùng đất rộng mở cũng được thể hiện rõ trong những
cười và nói: "Chào Ark!" nhưng nụ cười của giai thoại sau. Tôi đã được một nhà nhân chủng
cô ấy vụt tắt khi nhìn thấy một người lạ. 'Đây học xã hội làm việc với các bộ lạc thổ dân sống
"
là Pom, " anh ấy nói với thư ký. o/1 Pom tên là Bruce.
theo cách truyền thống trên khắp nước Úc kể lại.
Cô gái cười khúc khích, rụt rè, ném đống Pirst, anh kể về một người bạn thổ dân,
giấy tờ xuống bàn rồi lao ra cửa. ' khi được đưa về nhà, đã không đóng cửa xe phía
Ở trung tâm của bản tóm tắt và dường như này-

sau, không phải vì bất lịch sự hay có ý định làm
một sự việc vụn vặt nhất là có một cô gái thổ dân phiền mà chỉ vì hành động đóng cửa, vì ít cần thiết
có bầu không khí chung về sự dịch chuyển hoặc không hơn. mở nó ra để thoát ra ngoài, nằm ngoài cách cư
chắc chắn về văn hóa. Sống chung với một bộ tộc xử thông thường của anh ta.
theo lối truyền thống trên mảnh đất cô sẽ không
được mặc một chiếc 'váy dệt kim màu nâu' mà rất ít Thứ hai, và đáng lo ngại hơn vì ví dụ này
hoặc không có gì. Cô ấy không thoải mái với người minh họa sức mạnh loại trừ và cô lập của những cánh
lạ và hình thức. cửa, ông kể về những trường hợp phụ nữ thổ dân bị
Với tư cách là một 'thư ký', cô ấy đã được cấp một người đàn ông của họ đánh chết sau cánh cửa đóng
danh tính trong hệ thống quản lý có thứ bậc của phương Tây kín trong khi những người thân ở phòng bên cạnh
cấu trúc có vẻ như bị nguyền rủa đối với một đứng nhìn mà không can thiệp. Trong cuộc sống truyền
xã hội được tổ chức theo các hiệp hội bộ lạc với thống ngoài trời, người thân sẽ kéo người đàn ông
tổ tiên linh hồn, được cai trị bởi nam giới đi trước khi có thể gây ra tổn hại nghiêm trọng.
Người lớn tuổi và với sự gắn bó bảo thủ
đến những nghi lễ phức tạp và bí ẩn . Nhưng mặc dù họ chắc chắn đã nghe thấy
Đáng chú ý trong mô tả của Chatwin, bạo lực ở phòng bên cạnh, đóng cửa
158
Cửa ra vào, Cửa và Điều khiển
g�
tôi �
TÔI
cánh cửa (nhưng không khóa) khiến họ không thể phá nó; không có chìa khóa mà lại cho mèo ra vào thoải mái.
nó đã 'tắt' quyền truy cập của họ. Những gì đang xảy ra Catflaps (ở giữa bên phải) cũng lọc người và chó lớn
đằng sau cánh cửa dường như ở một thế giới khác và (nhưng thật không may, trừ khi được trang bị một số
không ai trong số đó tạp chí).
kinh doanh của họ. Hệ thống nhận dạng netic, không lọc ra những con mèo lạ
Một cánh cửa đứng giữa và thay thế cho nhiều sự muốn đến cướp thức ăn của những người sống trong nhà).
tinh tế trong sự tương tác giữa con người với nhau. Nó
thay thế việc diễn giải ngay lập tức một tình huống và Một số ô cửa hoạt động như bộ lọc trong khác biệt
mối quan hệ giữa các cá nhân bằng một tờ giấy trắng. Đóng những cách phong phú. Giống như ngưỡng cửa kho cỏ khô
chứa những hạt thóc có giá trị trên sàn đập lúa, ngưỡng
cánh cửa đối với ai đó một cách ẩn dụ là loại trừ họ, cửa phòng tắm có thể ngăn nước làm hỏng tấm thảm (ở
nhốt họ lại hoặc ra ngoài. trên); hoặc ô cửa thấp của lều tuyết, cho phép mọi người
tiếp cận đồng thời ngăn không cho quá nhiều không khí ấm
Ô cửa làm bộ lọc thoát ra ngoài.
Tất cả chúng ta đều sử dụng cửa ở ngưỡng cửa làm bộ lọc. Nhiều ngôi nhà troglodyte ở Cappado-cia, miền
Chúng tôi cho phép một số thứ và mọi người vào trong trung Thổ Nhĩ Kỳ, có cửa được thiết kế khéo léo để ngăn
khi đóng những thứ khác và những người khác ra ngoài. chặn động vật trong khi cho phép mọi người đi qua (phía
Nhưng nhiều cánh cửa và lối vào được thiết kế để làm dưới bên phải). Chúng có bệ cửa cao, cao khoảng 2 feet,
việc này cho chúng ta, nhờ đó chúng ta không cần phải trong đó có một khe trung tâm thẳng đứng đã được khoét.
đóng mở liên tục. Những điều này thể hiện mức độ khéo Mọi người có thể vào bằng cách đưa từng chân một qua
léo khác nhau. khe, nhưng động vật (trừ chó và mèo nhà) không thể vào.
Một cánh cửa lưới mịn trong một ngôi nhà Thiết bị này cho phép những người sống trong hang động
trong khí hậu ấm áp là một bộ lọc theo nghĩa đen. Nó cho phép
giữ cửa mở để lấy ánh sáng và
không khí để thông gió cho ngôi nhà nhưng lại xua đuổi
côn trùng nhỏ, đặc biệt là muỗi. Một cánh cổng có rào
chắn bị khóa (trên cùng bên phải) lọc ra những người thông gió trong thời tiết nóng bức.
159
Các ô cửa của một số ngôi nhà làng ở Châu
Phi (ở trên) cũng làm điều tương tự theo một cách
khác. Họ sử dụng sự kết hợp giữa ô cửa và bức tường
thấp, như mô tả của Paul Oliver trong cuốn sách Nhà Bảo vệ và thử nghiệm
ở (2003): Với chiều cao chưa đến 1m, việc Lưới gia súc lọc vật nuôi khỏi lưu lượng truy cập.
mở cửa yêu cầu người ta phải cúi xuống, tiến Đôi khi việc lọc ở các ô cửa được thực hiện tốt nhất
vào bên trong tối ở vị trí này, rồi đứng dậy ha! bởi con người. Một người bảo vệ ở lối vào lâu đài
fivqy bước qua một con đường nhỏ hoặc cung điện có mặt để lọc bạn bè khỏi kẻ thù.
Người khuân vác hoặc người gác cổng của một tòa nhà Một người lính canh lọc bạn bè khỏi kẻ thù.
bức tường hình bán nguyệt'

công cộng luôn để mắt tới việc kiểm tra xem
Cột, cổng hôn, lưới gia súc (trên cùng bên
phải) ... là những bộ lọc trong đó chúng đều kiểm
soát ngưỡng bằng cách cho một số thứ đi qua trong
khi ngăn chặn những thứ khác. Hệ thống ra vào bằng
thẻ hoặc thẻ điện tử được thiết kế chỉ để cho phép
những người được ủy quyền đi qua.
Hệ thống vé lọc ra những người chưa thanh toán từ
những người đã trả tiền. Ổ khóa lọc ra những cái
không có chìa khóa. Có quá nhiều ví dụ và biến thể
để liệt kê tất cả.
Nhưng đôi khi các ô cửa lại vô tình đóng
vai trò như bộ lọc. Nếu ô cửa nhà bạn quá hẹp để có
thể kê một chiếc ghế trường kỷ đi qua thì bạn đang
gặp vấn đề. Một dãy bậc thang ở cửa ngăn cản hiệu
quả những người ngồi xe lăn bước vào. Một cánh cửa
nặng nề sẽ lọc ra những người không đủ sức đẩy nó.
160
Cửa ra vào, Cửa và Điều khiển
những người không mong muốn không thể vào để
gây rối.
Những người canh cửa và lối vào cần có
chỗ riêng để ngồi, chờ đợi và quan sát. Ở Anh,
tại các cung điện hoàng gia, lính canh có hộp
canh gác (trang đối diện). Vào thời La Mã, pháo
đài có cổng và phòng dành cho lính canh. (Hình
bên phải là sơ đồ
Pháo đài Housesteads trên Bức tường Hadrian ở
miền bắc nước Anh. Điển hình của La Mã phím bên phải. Để được phép vào nhà bạn mình,
pháo đài nó có một lối vào ở giữa bạn phải được công nhận là bạn của bạn mình. Pháo đài Housesteads trên Bức tường
mỗi mặt trong bốn cạnh của nó. Một ở phía bắc Trong nhóm của bạn khi còn nhỏ, bạn có thể đã
Hadrian có lực lượng đồn trú bảo vệ
lối vào phía bắc vào Đế chế La Mã.
dẫn ra khỏi Đế chế La Mã đến vùng đất ngày nay nghĩ ra mật khẩu bí mật để vào nhà kho trong
được gọi là Scotland.) Tại lối vào một nhà máy vườn, nhằm lọc ra những người không phải là
có thể có một gian hàng hoặc văn phòng đặc biệt thành viên. Tại các cửa khẩu biên giới, các “cửa
gần cửa có người gác cổng làm việc. Người này ngõ” ra vào các nước, bạn phải xuất trình hộ
sẽ kiểm tra giấy tờ của những người muốn giao chiếu để được nhập cảnh; những người không có
hàng hoặc lấy đi hàng hóa. Nếu bạn đến gặp Giám thị thực cần thiết sẽ bị lọc ra. Ở các khách
đốc điều hành của một doanh nghiệp hoặc Phó hiệu sạn, bạn phải cung cấp thông tin thẻ tín dụng
trưởng của một trường đại học, bạn sẽ thấy văn của mình cho nhân viên lễ tân trước khi được
phòng được canh gác bởi rất nhiều thư ký. giao chìa khóa phòng. Tại rạp chiếu phim, trước
Hầu hết các tòa nhà văn phòng đều có nhân viên tiên bạn phải mua vé và sau đó xuất trình tại
lễ tân ngồi ở quầy gần cửa ra vào. Một số khu cửa để được vào cổng. Nhiều thử nghiệm trong số
chung cư có người khuân vác hoặc nhân viên này có các yêu cầu và hậu quả về mặt kiến trúc.
hướng dẫn, được cung cấp chỗ ở riêng Những người bán vé cho bạn, tra hỏi bạn để chắc
hoạt động ở tầng trệt. Quầy lễ tân của khách chắn rằng bạn là chính mình, lục soát túi xách
sạn được bố trí để chào đón và thẩm vấn khách của bạn …;tất cả đều cần những nơi để làm những
khi họ bước vào. việc này, và những nơi để ngồi đợi.
Đi qua hầu hết các cánh cửa đều liên
quan đến việc vượt qua một bài kiểm tra nào đó. Họ cũng có thể cần một cơ chế giúp họ
Để vào nhà hoặc văn phòng của chính mình, bạn phân loại những người có thể tham gia và những
phải vượt qua bài kiểm tra về việc có (và ghi nhớ) người không thể tham gia.
161
Đây là nguyên tắc của khóa. Nguyên tắc
tương tự cho phép các kênh lên xuống đồi mà
không bị mất nước quá nhiều. Nguyên tắc đằng
sau bộ cửa đôi ở lối vào các tòa nhà công cộng ,
cho phép mọi người đi vào mà không có quá
nhiều nhiệt hoặc không khí mát bị thất thoát ra
bên ngoài. (trích dẫn từ The Big Sleep của
Chandler ở trang 133 mô tả một lối vào có khóa
vào nhà kính.) Cửa quay (ở trên) áp dụng nguyên
tắc khóa theo một cách khác.
Khóa được sử dụng đặc biệt để nhập
Lối vào như khóa viên nang trong môi trường khắc nghiệt.
Tàu ngầm có lối vào khóa cho phép
Một cách mà những người bảo vệ Pháo đài thợ lặn thoát ra và vào lại đồng thời ngăn nước
Housesteads đã được giúp đỡ để phân loại những tràn vào tàu. Tàu vũ trụ
người có thể vào đế chế với những người không có cửa khóa khí cho phép các phi hành gia rời đi
thể vào là nhờ thiết kế của cổng nơi họ làm bình không có không khí bên trong thoát ra ngoài.
,
việc. Nó được thiết kế với hai bộ cửa có khoảng Có một ví dụ về lối vào có khóa trong
trống ở giữa (ở trên). Khi những người lạ đến hậu cung của Cung điện Topkapi ở Istanbul
từ phía bắc, cánh cửa bên ngoài có thể được mở (phải). Hậu cung là nơi vua chứa nhiều người
để họ có thể được nhận vào, có thể từng người vợ của mình. Không có người đàn ông nào, ngoại
một, vào khu vực giam giữ. Ở đó, danh tính của trừ những hoạn quan yếu đuối, bị
họ được phép gặp vợ. Khi thức ăn đã
có thể được kiểm tra. Trước cửa trong là do đàn ông mang từ bếp ra, nó phải được để ở
được mở để cho người dân đi qua, khoảng trống giữa hai cánh cửa.
cửa bên ngoài sẽ được đóng lại để có Trong khi cửa A trong ảnh và sơ đồ (phải) được
có thể không có cuộc nổi dậy bất ngờ. mở để cho phép nhà bếp
162
Cửa nhà, vay s , D oo r sa nd C trên tr o I
k 11"C..HE.JN
tL tr=' \
�-J
tr.Sf t\tJ R. N,�r
Người hầu giao đồ ăn, cửa B đã
đóng cửa. Sau khi để thức ăn trên kệ đã được
cung cấp, cửa A sẽ đóng lại và cửa B sẽ mở để là một loạt các cổng xoay chỉ mở vào trong.
phụ nữ lấy bữa ăn. Bằng cách này, những người Sau đó, bạn khám phá cửa hàng và mua đồ dự Đôi khi các cánh cửa đóng vai trò như van, cho phép
làm bếp có thể cung cấp thức ăn mà không cần trữ của mình. Tại C, khi trả phòng, bạn thanh bạn đi qua chỉ theo một hướng.
để ý đến toán; nhưng chúng cũng là cửa van, vì người
các bà vợ của Quốc vương. trả phòng sẽ chỉ cho bạn đi qua một hướng.
Và D, một cánh cửa 'khóa' khác, chỉ cho phép
Cửa như van bạn ra khỏi cửa hàng. Việc bố trí cửa van này
một phần nhằm mục đích giữ cho dòng người đi
Van chỉ cho phép mọi thứ đi qua theo một hướng. qua cửa hàng được thông suốt, nhưng nó cũng
Một số cửa hoạt động như van. Chúng thường giúp đảm bảo rằng mọi người sẽ trả tiền cho
không được sử dụng trong môi trường gia đình những gì họ lấy ra khỏi kệ, vì mọi người đều
(mặc dù có thể mua những tấm chắn mèo có thể được điều động đi qua vị trí thanh toán.
điều chỉnh để giữ mèo ở bên ngoài sau khi nó đã
ra ngoài hoặc ngược lại.) Chúng thường được sử dụng. Các sân bay và nhà ga cũng được thiết
trong nhà hàng, giữa nhà bếp và kế với nhiều cửa van và bộ lọc, được bố trí
phòng ăn (ở trên). Cửa 'IN' và 'OUT' ngăn cản để đưa hành khách đi từng bước một qua trình
người phục vụ và nhân viên phục vụ đâm vào tự các hoạt động liên quan đến việc lên máy
nhau. bay hoặc tàu hỏa.
Cửa van được sử dụng để kiểm soát số
lượng lớn người. Cửa quay ở sân thể thao là Cạm bẫy
cửa van vì chúng chỉ cho phép bạn đi qua theo
một hướng và do đó Bẫy thường phụ thuộc vào cửa van; chúng cho
tránh được sự hỗn loạn có thể xảy ra nếu phép bạn rơi vào một tình huống mà bạn không
ai đó đã quyết định đi sai hướng- thể thoát ra được. Bạn có thể cảm thấy rằng
sự. việc bố trí các cửa van ở lối vào siêu thị sẽ
Cửa van cũng được sử dụng trong siêu nhốt bạn vào trong cửa hàng khiến bạn phải
thị. Hình vẽ trên cho thấy một sự sắp xếp tiêu một số tiền, nhưng bẫy thường được sử
điển hình. A trong kế hoạch là một cánh cửa 'khóa',dụng trong những tình huống sinh tử.
nhưng nó cũng là một cái van được dự định Chuột, chuột, cọp... có thể mắc vào
chỉ để cho phép bạn vào cửa hàng. Tại B ở đó bẫy không thể thoát ra được
163
:t
TÔI
Một số không gian có lối vào cho phép mọi thứ vào
nhưng không thể ra lại.
chính nó. Khi tôm hùm bò vào qua lối vào nồi tôm không thể trốn thoát. Mặc dù các câu chuyện hầu
hùm, nó không thể thoát ra ngoài (phía trên bên như luôn nhấn mạnh đến khía cạnh con người trong
trái). Một nguyên tắc tương tự như nồi tôm hùm những tình huống như vậy, nhưng chúng hầu như
Cổng Arcadian như Messene được thiết kế để bẫy những
đã được những người xây dựng hầm ngục 'chai' tại luôn có khía cạnh kiến trúc. Thơi gian
kẻ tấn công bên trong cổng để chúng có thể bị tàn sát.
Lâu đài St Andrews ở Scotland (phía trên bên khi họ không làm vậy thì đó là một cái bẫy tâm
phải) sử dụng. Là một tù nhân, bạn sẽ bị thả lý. Nhưng nếu không thì nạn nhân, dù thế nào đi nữa
xuống cái lỗ trên mái nhà một cách không thương
tiếc. Đây là lối vào duy nhất của nó. Nó sâu hơn
hai mươi feet.
L
Khi bạn ngã có thể bạn sẽ bị gãy một số xương,
không còn ngưỡng để chống chọi nữa.
vượt qua và chết trong đau đớn.
Các nhà thiết kế quân sự thích thiết kế
bẫy cho kẻ thù. Cổng Arcadian cổ vào thành phố
Messene (phải) có niên đại từ thế kỷ thứ 4 trước
Công nguyên. Ở đây, cánh cổng đã được củng cố,
nhưng nếu những kẻ tấn công chọc thủng được cửa
của nó, họ sẽ thấy mình bị mắc kẹt trong một khu
vực bao quanh hình tròn có tường bao quanh mà
trên đó những người phòng thủ có thể đứng để
phóng giáo và mũi tên vào những kẻ tấn công bị
mắc kẹt. Việc đồng đội của họ tiếp tục cố gắng
vượt qua cánh cổng sẽ ngăn cản những người trong
bẫy trốn thoát.
Những bẫy vào trong cách kể chuyện
Cái bẫy là chủ đề thường xuyên xuất hiện trong các bộ phim
và tiểu thuyết. Đôi khi cái bẫy được đóng khung thành một chuỗi
về những tình huống dẫn tới nạn nhân
nhận thấy mình đang ở trong một tình huống mà từ đó anh ấy
164
Cửa nhà, vay s , D oo r sa nd C trên tr o I
những khó khăn khác mà anh ta có thể gặp phải, bị Bên trong, họ trở nên dễ nhận biết, và do số lượng
mắc kẹt về thể chất cũng như tâm lý: khi thấy giảm dần nên dễ bị dân làng và những Samurai giúp
mình ở một con đường cụt hoặc đỡ của họ.
hành lang; trong một căn phòng có cửa sổ bị chặn; hoặc Trong một bộ phim Nhật Bản khác Người đàn
thậm chí (nghĩ về kiến trúc theo nghĩa tiêu cực) bà trên cồn cát (Hiroshi Teshigahara, 1963), một
trong một cảnh quan rộng mở không có mái che hoặc học giả đang thu thập côn trùng ở cồn cát bên bờ
nơi ẩn náu. Khi Saddam Hussein bị bắt, sau Chiến biển đã lỡ chuyến xe buýt về nhà vào cuối ngày.
tranh Iraq năm 2003, ông ta đã tự nhốt mình vào Đang băn khoăn không biết phải làm gì, một số
nơi ẩn náu của chính mình, một cái hố nhỏ trên mặt người dân địa phương mời anh đến ở cùng một bà
đất. già trong một ngôi nhà xa lạ nằm dưới đáy một cái
Trong The Seven Samurai (Akira Kurosawa, hố lớn trên cát.
1954), dân làng, bị đe dọa bởi bọn cướp cướp, Bà già hóa ra lại hấp dẫn
dưới sự chỉ đạo của Samurai, những người đã đến cô gái có chồng và con, vào một thời điểm nào đó
để giúp đỡ họ, đối phó và đánh bại một số tên trong quá khứ, đã bị 'cát nuốt chửng'. Học giả đi
cướp đang tấn công bằng cách mất cảnh giác và xuống hố bằng cách trèo xuống một chiếc thang dây
cho phép chúng , từng ít một, vào trung tâm làng. và qua đêm trong ngôi nhà thường xuyên bị cát đe
dọa này. Ngày hôm sau, anh ta phát hiện ra rằng
Bằng cách mở các cánh cổng phòng thủ và cho phép chiếc thang dây đã bị tháo ra và khi đi vào hố,
bọn cướp xâm nhập, dân làng nhốt chúng vào nơi anh ta đã bị mắc kẹt với cô gái. Trong tình huống
chúng có chúng. bất khả thi này, anh phải giúp cô gái ngăn chặn
bị bao vây và dễ bị tổn thương. Lối vào bãi cát lấn chiếm liên tục đe dọa nhấn chìm ngôi
được chế tạo thành van một chiều cho phép kẻ thù nhà. Tất nhiên, anh ta cũng giống như Odysseus
tiến vào nhưng không thể thoát ra. Rào chắn được của Calypso, bị mắc kẹt bởi sức hấp dẫn tình dục
xây dựng để ngăn chặn bọn cướp giúp đánh bại chúng của cô gái. Nó mang tính ẩn dụ và cũng có thể là
bằng cách nhốt chúng khi chúng vào bên trong. Bên một bộ phim hơi có tính chất khinh thường phụ nữ.
ngoài làng, bọn cướp không hề quen biết và không
thể biết được, do đó nguy hiểm hơn.
165
DUNNO TT AR CA STLE (lối vào phòng thủ tích cực)
Trong nhà của chúng ta, chúng ta sử dụng cửa bên ngoài-
những cách làm điểm phân biệt giữa những người
và những thứ chúng ta muốn cho vào và những
người chúng ta muốn tránh xa hoặc tự bảo vệ
mình. Trong pháo đài, lối vào phòng thủ có thể
phức tạp. Bởi vì họ đang giải quyết các vấn đề
liên quan đến sự sống và cái chết.
kiến trúc sư của lối vào pháo đài
phải khéo léo. Có rất nhiều ví dụ. Đây chỉ là
một.
Các bức ảnh bên phải là của
Lâu đài Dunnottar trên bờ biển phía đông Scotland-
Lâu đài Dunnottar trên doi đất đá.

đất. Nó đứng sừng sững trên đỉnh một mũi đất
cao và gồ ghề được nối với đất bằng một cổ đá
hẹp. Ở trang đối diện là bản phác thảo của lối
vào.
Ô cửa duy nhất của lâu đài (A trên sơ
đồ và được minh họa trong bức ảnh phía dưới
bên trái) được lắp một cánh cửa gỗ nặng lẽ ra
phải được bắt vít vào.
kẻ thù. Dù vậy nó vẫn sẽ là một
điểm yếu và trọng tâm của cuộc tấn công, do đó
ô cửa được bảo vệ hơn nữa bằng nhiều cách bố
trí và thiết bị phòng thủ khác nhau: 1. nó
được tiếp cận bằng những bậc thang dài dốc và
mệt mỏi (B) để những kẻ tấn công được trang
bị vũ khí hạng nặng sẽ hết hơi vào lúc đó họ
đã đạt được nó; 2. những điều khó chịu sẽ bị bỏ đi
vào kẻ thù từ các trận chiến ở trên
khi họ đến gần cửa; và 3. có những kẽ hở trên
bức tường bên phải (C trên sơ đồ và chỉ nhìn

Cánh cửa trên!J vào lâu đài; ở đầu các bậc thang Những kẽ hở đối mặt với những kẻ xâm nhập, và những
thấy được ở phía dưới bên trái dốc và được bảo vệ khỏi các sơ hở qy bên phải. bước đi hình tượng.
166
Lâu đài Dunnot tar
ảnh) qua đó súng hỏa mai có thể bắn vào
bất cứ ai đến gần và cố gắng

phá cửa.
Nếu kẻ thù bị quân phòng thủ tấn
công phá được cánh cửa, họ sẽ phải đối

mặt với nhiều súng hỏa mai nhắm vào hơn.
vào họ qua bốn kẽ hở trên bức tường ngay
phía trước (D trên sơ đồ và có thể nhìn
thấy rõ ở bức ảnh phía dưới bên phải).
Để tránh những điều này, họ sẽ phải thương
lượng một sự sắp xếp phức tạp có chủ ý
gồm các bước (E), và thậm chí sau đó họ

sẽ không biết điều gì đang chờ đợi họ
quanh góc (F). Người bảo vệ bổ sung

sẽ chờ đợi để tấn công những kẻ xâm lược từ
buồng ở cả hai bên (G).
Là trung tâm của tấn công và phòng
thủ, ô cửa của Lâu đài Dunnottar là một ví dụ
điển hình về sự xung đột xảy ra ở tất cả các cửa.
theo nhiều cách, mặc dù thường là theo những cách ít kịch tính hơn.
Trong thời chiến, vận mệnh của nơi đó và
quyền lực mà nó đại diện sẽ tập trung vào
một nơi.
167
MỘT CỬA SÂN BAY KHÁCH SẠN (bảo vệ khí hậu thay đổi)
Ví dụ sau đây ít kịch tính hơn ví dụ về lối vào
lâu đài phòng thủ nhưng
minh họa sự khéo léo mà chúng tôi áp dụng trong
việc thiết kế các ô cửa để giải quyết các tình
huống xung đột; để cho phép một số thứ đi qua
trong khi bảo vệ chống lại những thứ khác.
Ở vùng khí hậu lạnh người ta thường
có nhiều hơn một bộ cửa giữa
bên trong và bên ngoài, thường có một sảnh nhỏ
ở giữa. Bằng cách này, hoạt động giống như một
chốt gió, không khí ấm có thể được giữ bên trong
khi có người bước vào. Hai cánh cửa và khoảng
không gian ở giữa làm tăng sự ngăn cách (và cách
nhiệt) giữa bên ngoài và bên trong tại điểm dễ
bị tổn thương nhất .
Ở những vùng có khí hậu nóng, điều kiện là
khác biệt. Mặc dù vậy, các lớp phân chia giữa bên
trong và bên ngoài thường được sử dụng trong các
biến đổi khác nhau để giải quyết các điều kiện khác nhau.
Trong ví dụ trong bức ảnh bên cạnh, ô cửa
giữa phòng ngủ của khách sạn Ý và sân hiên được
trang bị
ba lớp có thể được mở hoặc đóng.
Nhìn từ bên ngoài thì đây là những cánh cửa chớp
có mái che; cư a kinh; và rèm vải.
Những thứ mà ô cửa phải cho phép vào
hoặc ra ngoài là: người; ánh sáng; không khí; và quan điểm.
Những thứ mà bộ cửa và rèm có thể phải
ngăn không cho vào hoặc ra là: không khí ấm;
không khí mát mẻ; nắng chói chang; ánh sáng; cơn
mưa; tầm nhìn vào phòng ngủ; những kẻ xâm nhập; Một sân thượng của khách sạn có khí hậu ấm áp.
và côn trùng rắc rối.
168
Cửa sân thượng khách sạn
TÔI
Tôi '.f====9;i::;;:==a==-i\ .f1
II
tôi ,,
Các lớp được sử dụng theo nhiều cách kết - chỉ đóng rèm cũng đóng
hợp khác nhau để giải quyết các hoàn cảnh khác nhau. tắt các quan điểm ra vào; chúng hầu như không cho phép Các lớp giữa bên trong và bên ngoài có thể được sử
lập trường. Ví dụ: - dụng theo các hoán vị khác nhau: cửa kính trên!J; cửa
không khí hoặc ánh sáng lọt vào; và chúng có thể tránh
chớp có mái che!J; kéo rèm lên!J; hoặc một sự kết hợp'!Y.
chỉ được phép đóng cửa kính được một số muỗi nhưng không có tác dụng chống mưa
Đôi khi số lượng hoán vị còn tăng thêm
có tầm nhìn ra ngoài, đón ánh sáng và giữ hoặc chống kẻ xâm nhập.
bằng cách cung cấp bộ rèm thứ hai của
không khí mát mẻ được điều hòa bên trong; Các hoán vị khác tất nhiên là có cả lưới ánh sáng.
cửa còn có tác dụng ngăn muỗi, mưa ba lớp mở hoặc đóng, hoặc đóng: cửa kính và
và kẻ xâm nhập; - chỉ đóng cửa chớp tắt cửa chớp; cửa kính và rèm cửa; hoặc cửa
tầm nhìn ra cảnh quan và vào phòng ngủ, chớp và rèm cửa.
mang lại sự riêng tư và an ninh; các cửa Mỗi hoán vị đều tăng thêm sự tinh tế trong
thông gió, cho chút ánh sáng vào nhưng cách quản lý việc tiếp nhận và phòng thủ.
không nắng gắt cũng không mưa; nhưng họ Để có được sự kết hợp phù hợp cho những
không bảo vệ căn phòng khỏi côn trùng; hoàn cảnh cụ thể là vấn đề kinh nghiệm và
phán đoán.
169
CỬA NHÀ
Chúng ta có thể tìm hiểu điều gì đó về những cánh
cửa góp phần vào kiến trúc của một ngôi nhà, cách
chúng ta sử dụng chúng cũng như cách chúng ảnh
hưởng đến chúng ta bằng cách nhìn và suy nghĩ về
những cánh cửa mà chúng ta biết rõ.
Trên trang này có một bản phác thảo
tầng trệt của ngôi nhà của chúng tôi. Nó không
phải là một ngôi nhà lớn hay khác thường
nhưng tầng trệt có hơn mười lăm ô cửa, bao
gồm cả cổng vào khu vườn phía trước và đường

tôi r
lái xe và một số ô cửa tôi đã làm bằng những
bụi cây ở khu vườn phía sau.

Tôi 1·
Một số công dụng của những cánh cửa 4�1 \
này rất rõ ràng: chúng cho phép mọi người
ra vào ngôi nhà và các phòng trong đó; hầu

\'
TÔI
TÔI
hết chúng đều được trang bị cửa để có thể tôi /
,,
mở và đóng, tắt và bật để quản lý việc tiếp
cận các không gian khác nhau. Các cửa bên

1/ Tôi
'=,
\
ngoài ngăn không cho thời tiết và người lạ
,
lọt vào, đồng thời ngăn trẻ em và giữ ấm;
là tôi
các cửa bên trong có thể đóng để tạo sự
riêng tư và ngăn tiếng ồn (tôi đóng cửa D

�
khi làm việc trong phòng làm việc). Cửa
' 6
tôi�
$� A
trước (C trên sơ đồ) là điểm bắt đầu và kết 6
thúc khu vực riêng của chúng tôi, đồng thời
là nơi chúng tôi chào đón du khách và nhận giỏ, vào lễ Halloween chúng ta có thể treo
hàng: nó có chuông cửa, hộp thư và đèn; với một quả bí ngô dưới hiên nhà, và vào lễ Sơ đồ tầng trệt của ngôi nhà của chúng tôi.
số trên cửa, nó xác định ngôi nhà; đó là nơi Giáng sinh, chúng ta gắn một vòng hoa nhựa
đôi khi chúng ta tham gia vào các cuộc thảo ruồi lên cửa. Cổng vườn B là nơi chúng tôi
luận của những người vận động chính trị vẫy tay chào du khách khi họ rời đi và nhìn
hoặc các nhà truyền giáo tôn giáo; vào mùa họ lái xe đi dọc con đường và biến mất xung quanh.
hè ô cửa này được trang trí bằng những chậu hoa góc.
và treo
170
Các ô cửa của một ngôi nhà
Các ô cửa cũng đóng vai trò tinh tế hơn.
Chúng đóng vai trò quan trọng trong các lối đi
vào, xuyên qua và trong nhà.
Hội trường là một không gian quan trọng: mặc dù nó là một
trong số những căn phòng nhỏ nhất trong ngôi nhà mà nó có
nhiều ô cửa nhất: bốn cộng với cầu thang -
'cửa' lên tầng trên. Hội trường hoạt động như
một không gian phân phối cho phép tiếp cận các
phần khác của ngôi nhà.
Một số ô cửa hình thành theo trình tự,
giống như dấu chấm câu trong một câu. Ví dụ:
khi về nhà, tôi đi bộ từ vỉa hè (ở cuối bức vẽ) 'Thiên đường' đệm bởi những ngôi nhà từ
qua vòm ở hàng rào sồi cao (B) vào khu vườn thế giới bên ngoài. Cổng vườn .frontqy, B trên quy hoạch. Cửa
trước mở và có thể nhìn thoáng qua khu

phía trước; sau đó tôi bước tới cửa trước (C) Vòm vườn phía trước trong hàng rào (B,
vườn phía sau qua các cửa sổ thẳng hàng.
và dùng chìa khóa mở nó. Tôi bước vào hành lang ở trên) thẳng hàng với cửa sổ phòng khách và
nơi tôi cởi áo khoác, rồi qua cánh cửa G) vào cửa kính K và N cũng như một cặp bụi cây tạo
'ấm cúng'. Sau đó, tôi đã đi qua ba ô cửa và thành một ô cửa khác trong vườn (0), để khi
vào bốn 'phòng' (bao gồm cả đường phố và khu tôi bước vào khu vườn phía trước Tôi có một
vườn phía trước) khi tôi đi bộ từ vỉa hè đến cái nhìn thoáng qua ngôi nhà đến khu vườn ở
trung tâm ngôi nhà của chúng tôi. Ở mỗi ô cửa, phía sau. Con đường gián tiếp mà tôi đi để đến
tôi càng cảm thấy tách biệt hơn với thế giới khu vườn có tổng cộng năm ô cửa và đưa tôi qua
bên ngoài, càng chìm sâu hơn vào thế giới riêng sáu căn phòng, mỗi phòng có một đặc điểm khác
tư của gia đình. Và mỗi lần thái độ của tôi nhau.
thay đổi một chút.
Khi trẻ nhỏ đến thăm, một dãy cửa liên
kết khác sẽ phát huy tác dụng. Bọn trẻ chạy
vòng quanh các ô cửa I, K, E và J, tận hưởng
Từ chỗ ấm cúng, tôi có thể đi theo một cảm giác kỳ lạ khi bước vào từng phòng nhiều
dãy cửa khác dẫn tôi trước tiên (qua I) vào nhà lần từ cùng một hướng (kiến trúc tương đương
kính và sau đó (qua N) vào khu vườn phía sau, với việc tụng một câu vòng tròn -
nơi tôi quay lại bên ngoài nhưng trong một căn
phòng nhỏ đặc biệt. cái ấm dẫn đến cái dẫn của nhạc viện
171
đến sảnh dẫn đến sảnh dẫn đến chỗ ấm cúng…).
Cuối cùng, bọn trẻ đổi hướng, đi chệch khỏi
con đường vòng (có lẽ là qua ô cửa N vào
vườn) hoặc bị cha mẹ chặn lại đột ngột.
Khi du khách đến gần, thật tốt khi có
thể biết được ai đang đến và họ là bạn bè hay
người lạ. Từ bên trong ngôi nhà của chúng tôi
có thể dễ dàng nhận thấy khi có người đến gần.
Khi ở trong phòng khách, nhà kính hay thậm chí
là ngoài vườn, chúng ta có thể nhìn thấy mọi
người đang đi đến cửa trước (dọc theo các ô
cửa N, K, cửa sổ phòng khách và cửa ngõ B).
Khi vào bếp chúng ta có thể thấy có người đến
cửa sau (F). Và khi tôi đang nghiên cứu, tôi
có thể thấy cả hai cách tiếp cận. Bằng những
cách này, chúng ta có thể biết ai đang đến và
chuẩn bị trước khi mở cửa. (Từ nghiên cứu
này, tôi cũng có thể quan sát thấy một trong
những cách mà các ô cửa kích thích các kiểu
hành vi riêng biệt. Khi mọi người đi ngang
qua cổng A, họ hầu như luôn quay đầu lại để
nhìn vào đường lái xe của chúng tôi. Là một
người qua đường, thật khó để không tò mò về
nó. những gì người ta có thể nhìn thấy qua phòng. Cánh cửa này hoạt động ở hai chế độ khác nhau
một ô cửa. Tất cả chúng ta đều làm như vậy các cách: trong quá trình vận hành bình thường Doorwqy I, giữa ấm cúng và nhà kính.
nếu một ô cửa mở khi chúng ta đi bộ xuống phố.) của ngôi nhà, nó ngăn chặn đống đồ giặt và
Các ô cửa cụ thể cũng đóng vai trò tiếng ồn của máy giặt từ phần còn lại của ngôi
trong việc phân vùng ngôi nhà của chúng ta. Ví nhà; nhưng khi chúng tôi có khách ở, cửa
dụ, cửa H ngăn cách một khu vực nhỏ phía sau phòng tiện ích có thể đóng lại, và khách có
của ngôi nhà, nơi có tủ đựng thức ăn, phòng thể cảm thấy mình là một phần của ngôi nhà.
tiện ích, phòng tắm và một vị khách nhỏ.
172
Các ô cửa của một ngôi nhà
Chúng tôi cũng sử dụng cửa để quản lý việc
khách truy cập vào các phần khác của ngôi nhà.
Khi một số loại khách đến phía trước
cửa (C), chúng tôi đóng cửa D và J. Chúng tôi chỉ
cho phép họ vào sảnh và qua cửa E vào phòng khách.
Bằng cách này, chúng ta có thể giữ chúng tránh xa
những phần đôi khi kém gọn gàng hơn của ngôi nhà và
do đó hy vọng mang lại ấn tượng rằng cuộc sống gia
đình của chúng ta được thể hiện bằng một phòng khách
gọn gàng hơn.
Và cuối cùng, các ô cửa và cửa ra vào của
ngôi nhà (bên ngoài và bên trong) đóng một vai trò
quan trọng trong những cách khác nhau mà chúng ta sử
dụng ngôi nhà vào các mùa khác nhau trong năm. Vào
mùa hè, ngưỡng cửa tôi là một bước từ bóng râm mát
mẻ của cái ấm cúng đến sự ấm áp của nhà kính; vào
mùa đông, chỉ cần một bước chân từ lò sưởi ấm áp
đến nhà kính lạnh lẽo và do đó ít được sử dụng hơn
nhiều.
Trong thời tiết ấm áp của mùa hè, chúng tôi mở gần
như tất cả các cửa trong nhà để làn gió trong lành
tràn vào hầu hết các phòng.
Khu vườn phía trước trở thành phòng khách và khu
vườn phía sau trở thành phòng ăn. Ngược lại, vào
mùa đông, tất cả các cửa đều đóng lại và khi đốt
lửa, căn phòng ấm cúng sẽ chứa đựng phòng ăn và
phòng khách tất cả trong một. Chính nhờ những cánh về những điều mà cánh cửa làm. Ngoài việc giống như
cửa mà ngôi nhà mở rộng ra những dấu chấm câu trong trải nghiệm về một ngôi Sự thẳng hàng của cửa ra vào và cửa sổ phòng
mùa hè và hợp đồng vào mùa đông. khách, nhìn từ khu vườn phía sau.
nhà, chúng còn có thể giống như những phím đàn của
Đây là một số bộ phận của ô cửa và cửa của một nhạc cụ, cho phép chơi những “giai điệu” khác
chúng đóng vai trò trong kiến trúc của một ngôi nhà. nhau trong một ngôi nhà trong những hoàn cảnh xã
Chúng minh họa một cái gì đó thuộc phạm vi hội khác nhau và trong những thời tiết khác nhau.
173
CỬA VÀ TUYẾN ĐƯỜNG
TÔI\
tôi
\\
Các ô cửa vẽ các lối đi lại với nhau. Họ tạo ra những
điểm cố định. Trước và sau chúng, nơi không gian rộng
mở và linh hoạt, chúng ta có thể lang thang; nhưng
một ô cửa xác định một điểm truy cập cụ thể xuyên qua
một bức tường hoặc qua một dải phân cách.
Một phần sức hấp dẫn của 'Cánh cửa đi vào bóng
tối' (trang 16) của Sottsass là nó xác định một điểm
chính xác để vượt qua đường bóng tối. Mặc dù không
có gì ngăn cản bạn đi vào bóng tối ở những nơi khác,
ô cửa mời gọi và tượng trưng cho ý tưởng về sự Hòn đảo cung cấp một ví dụ đơn giản về cách
chuyển đổi từ ánh sáng sang bóng tối bằng cách xác các ô cửa cung cấp điểm neo đậu cho các tuyến đường.
định khá chính xác một điểm mà tại đó Bờ biển của Strama gần như
hoàn toàn được lót bằng những vách đá. Nhưng ở một
để làm được nó.

số nơi có những vịnh nhỏ với bãi biển đầy sỏi (ở
Giống như các dấu câu trong một bản nhạc, các trên), nơi những chiếc thuyền nhỏ có thể được hạ thủy
dấu chấm trong một đoạn văn hoặc các phần chia chương hoặc kéo từ biển vào. Những cái này
trong một cuốn sách, các ô cửa kết nối các chủ đề cửa vào là cửa vào đảo. Chúng là điểm nối giữa đất
chuyển động khác nhau, tập hợp chúng lại với nhau liền và biển khơi, nơi ngư dân đi lang thang để tìm
trong một khoảnh khắc trùng hợp và suy ngẫm. cá. Như bạn có thể thấy trên bản đồ hòn đảo (phải),
trước khi tiếp tục. Giống như những chiếc chốt giữ những cửa vào này, một trong số đó đã được phát triển
một sợi dây hoặc những chiếc vòng trong trò chơi bóng thành bến cảng, cung cấp điểm khởi đầu cho mạng lưới
vồ, các ô cửa neo các tuyến đường tại những điểm cụ thể. đường đi đơn giản băng qua đảo. Các cửa vào ghim các
Chúng xác định không gian chất lỏng và cung cấp các đầu của đường dẫn vào đúng vị trí.
điểm tham chiếu.
Stroma Điều tương tự cũng đúng với bất kỳ căn phòng
nào có nhiều hơn một ô cửa, cánh đồng có nhiều hơn một
Strama là một hòn đảo ở Pentland Firth, cửa ngõ hoặc quảng trường thành phố có nhiều hơn một
giữa vùng cực bắc của Scotland và lối vào. Các ô cửa xác định điểm cuối của các tuyến
Quần đảo Orkney. Ngày nay Strama vắng tanh đường đi qua chúng. Vì vậy, trong văn phòng của tôi
và những ngôi nhà của ngư dân đã từng (phải, mà chúng ta cũng đã thấy ở trang 58 và 80) có
sống ở đó trong đống đổ nát. một lộ trình ngụ ý giữa
174
Cửa và tuyến đường
hai ô cửa, điều kiện để tôi định vị đồ đạc. Và,
giống như các ô trên bàn bi da, các nút giao nơi
đường phố gặp quảng trường thị trấn (ở trên) xác
định điểm cuối của các tuyến đường khác nhau mà
mọi người đi qua không gian.
Điều tương tự cũng xảy ra đối với toàn
bộ khu định cư. Ví dụ, các cửa ngõ của một thành
phố có tường bao quanh không chỉ xác định các
điểm vào mà còn là điểm cuối của các tuyến đường
xuyên thành phố. Ví dụ, ở Urbino, miền bắc nước
Ý (phải), các tuyến đường trải dài từ các cổng ở
bức tường phía bắc đến một cổng ở mũi phía nam
của thành phố và từ một cửa ngõ
ở bức tường phía tây đến một ở phía đông.
Nơi giao nhau của các tuyến đường xuyên thành
phố chính có một quảng trường, nơi nhận biết và
tận dụng đường ngang. Nơi các con phố gặp quảng
trường, chúng giống như những cánh cửa dẫn vào
một căn phòng ở trung tâm thành phố. (Trong sơ
đồ, những 'cánh cửa' này được đánh dấu bằng các chấm đen.)
Bộ xương của kế hoạch
Các tuyến đường và lối vào của sơ đồ cung cấp
khuôn khổ để hiểu cách sử dụng tòa nhà. Trong
cuốn sách The English Gentle
man's House (1864) Robert Kerr đã viết:
Mối quan hệ của các phòng với nhau là mối
quan hệ của các cánh cửa, mục đích duy nhất
của các đường phố là đưa những cánh cửa này
Hành lang thích hợp để liên lạcvào hệ thống

....
175
Kitch.An Courl và Du.tbuild.i.ngs

''--
Wolll..en'.s Rcom
Sbll
Phòng
•
D=
Roo:n "
0
.,J
0
bạn
ốm •
Phòng Ốm
• •
TÔI JII •
tôi II
Tôi 0==
và các lối đi của một ngôi nhà. . . là Bộ xương
của Kế hoạch của nó; bởi vì mối quan hệ của các 11

''
phòng với nhau trên thực tế là mối quan hệ của những
. '
cánh cửa; và theo đó, mọi người có thể nhớ đến
những trường hợp trong đó các giá vé và mối quan
hệ về các cánh cửa này được tạo ra đến mức người
ta dường như hiểu hệ thống của họ theo bản năng,

'tôi��A�S
còn những trường hợp khác thì ngược lại, nơi người ta luôn ở đó.
�Ito� �MS
thua lỗ.'
Phương án trên là một trong những thiết kế của chính TÔI

tôi tôi II
Kerr, mặc dù nó chưa bao giờ được xây dựng. Trong đó anh ta sử
dụng nhiều thiết bị khác nhau để thiết lập một sự hiểu biết rõ ràng
lưu thông 'Bộ xương'. Sơ đồ của bộ xương

•
• �
'4.At..i
này được đưa ra ở bên phải. Từ Lối vào tl.lf(M-llt7
•
• 't t'"'-IVi\"(C..,
•
Chính ở bên phải sơ đồ, tuyến đường dẫn vào
. . .
'
. ' 11
một cortile (sân trong), cùng với hành lang • •
'+
xung quanh, cung cấp một không gian phân
&�l>�..::,_
phối và chuẩn mực cung cấp •\ TÔI
176
truy cập vào các ô cửa của tất cả các phòng chính Ngôi nhà này là một ví dụ điển hình về sự
được bố trí xung quanh nó. chia ngăn. Nó được tạo ra bởi một xã hội coi
Ngược lại, phần còn lại của ngôi nhà được trọng kỷ luật, trật tự và tổ chức chức năng phức
tổ chức theo hành lang. Từ góc dưới bên trái của tạp; đó là một xã hội cũng phân chia con người
vỏ não, một ô cửa dẫn vào khu vực riêng tư của thành các tầng lớp và nghề nghiệp. Trong cuốn sách
các phòng gia đình nằm dọc theo hành lang riêng này tôi
của họ. Và một cánh cửa ở phía trên bên trái của đã ám chỉ đến ý tưởng về một thế giới không có
vỏ não dẫn từ cõi người hầu, được tổ chức bởi ba cửa bằng cách gợi lên hình ảnh quen thuộc về cuộc
hành lang. Mỗi trong ba cõi chính là sống của thổ dân ở vùng hẻo lánh nước Úc. Văn hóa
của quý ông người Anh thời Victoria hoàn toàn khác
được ngăn cách với hai phòng còn lại bằng các ô biệt (có thể hoàn toàn trái ngược) với văn hóa
cửa, tất nhiên là mỗi phòng chính đều cách nhau của thổ dân Úc.
vỏ não. Kết quả là một tổ hợp không gian có cấu Đây là một nền văn hóa có tổ chức và thứ bậc mạnh
trúc tinh xảo, được chia theo các ô cửa thành các mẽ, dựa trên quyền sở hữu đất đai, không gian và
khu vực thuộc các phần khác nhau của cộng đồng con người. Trong khi hình ảnh văn hóa thổ dân ở
ngôi nhà và với các không gian khác nhau. Úc gợi lên ý tưởng về một cảnh quan không bị chia
đặc trưng. cắt bởi quyền sở hữu, không biết hoặc không cần
ngăn cách với những bức tường, thì hình ảnh của
Cánh cửa và triết lý quý ông người Anh thời Victoria lại thích sử dụng
bức tường như một công cụ để quản lý chặt chẽ và
Ngôi nhà của Kerr gồm có nhiều phòng và mỗi phòng không thể lay chuyển được. không gian. Nằm trong
nhất thiết phải có cửa riêng. Ngôi nhà có Thư khu đất có tường bao quanh và được bổ sung bởi
viện, Phòng vẽ, Phòng ăn, Phòng buổi sáng, Phòng những khu vườn có tường bao quanh, ngôi nhà nông
bi-a, Phòng ngủ, Phòng thay đồ, Boudoir ... và thôn bao gồm nhiều phòng, mỗi phòng đều có vị trí
nhiều phòng ngủ hơn ở tầng trên. trong một hệ thống phân cấp có cấu trúc cẩn thận.
Ngôi nhà của quý ông người Anh là biểu tượng hàng
Ngoài ra còn có nhà bếp, phòng để áo choàng và đầu của nền văn hóa có cấu trúc chặt chẽ, tập hợp,
người hầu chờ đợi, phòng rửa bát và phòng đựng sở hữu và nhạy cảm giai cấp này.
thức ăn, thậm chí cả phòng riêng biệt dành riêng cho ủng.
và cho dao. Các hành lang và cửa ra vào hình thành Mối quan hệ giữa tất cả những căn phòng đó
xương sống của ngôi nhà và tổ chức cách sử dụng và sự phân chia gia đình khỏi lãnh địa của người
nó. hầu, được xác định bởi
177
Bạn đi qua một loạt các vòm) có thể nói như vậy) và sau đó)
hiện tại/y) ở cuối hành lang; một cánh cửa mở ra và bạn nhìn ngược
thời gian) và bạn cảm nhận được dòng chảy của thời gian) và
'
nhận ra rằng bạn đang tham gia vào một đám rước vô danh vĩ đại.
John Huston (1906-1987)
các ô cửa ở giữa họ. Những điều này khớp nối hệ Nhớ đi phỏng vấn (đi xin việc, hay xin
thống lưu thông cho phép nó hoạt động. chỗ ở trường đại học…). Bạn đã được cung cấp
Chúng là các công tắc, van và ổ khóa trong cơ chế địa chỉ trong thư mời được gửi qua hộp thư của
irs. Bạn có thể nhìn vào sơ đồ của một ngôi nhà bạn. Vài ngày sau, bạn đến tòa nhà nơi cuộc phỏng
như vậy và thấy mô hình tổ chức tổng thể của nó vấn sẽ diễn ra.
nhưng bạn cũng biết rằng trải nghiệm của bạn về
nó trong thực tế, dù với tư cách là một người Bạn tiếp cận lối vào của nó. Giống như Theseus
hầu hay một thành viên trong gia đình, sẽ có tác dụng. đến gần Mê cung, bạn phải tìm đường đến văn
là một trong những cánh cửa, cửa này đến cửa khác phòng của hội đồng phỏng vấn, nơi sẽ kiểm tra
cánh cửa, mỗi cánh cửa có danh tính riêng được bạn. Đi qua ngưỡng cửa bạn nhìn xung quanh.
xác định bởi danh tính của căn phòng mà nó dẫn
vào, và có thể (trong lĩnh vực của người hầu) Có bàn làm việc với nhân viên tiếp tân.
được gắn nhãn: 'BOOTS', 'DAO', 'LARDER' ... ; cửa ra vào

'Cha o buô i sa ng.' Bạn hỏi đường đi. 'Đi
giữa những nơi mà người ta có thể cư xử theo thang máy lên tầng hai; rẽ trái khi bạn bước ra
cách này và những nơi khác mà người ta nên cư khỏi thang máy; đi qua cánh cửa đôi phía trước
xử khác; cánh cửa vào cõi riêng tư; những cánh bạn và vòng qua góc bên phải; đi qua cánh cửa
cửa ban đặc quyền và những cánh cửa loại trừ; thứ hai bên phải và lên cầu thang trước mặt bạn,
cánh cửa phân chia giai cấp thống trị quay lưng lại với bạn; đi dọc hành lang đến cánh
từ người khác phục vụ họ. cửa cuối cùng; đi qua cánh cửa đó và bạn sẽ tìm
Theo lập luận của Kerr, trong một sơ đồ thấy văn phòng bạn đang tìm ở bên trái. Tôi sẽ
ngôi nhà tốt, cũng như trong một lập luận triết gọi trước.”
học hay, bạn sẽ luôn biết mình đang ở đâu và sẽ
đi đâu. Nói tóm lại, bạn sẽ 'biết vị trí của 'Cảm ơn.' Bạn đi thang máy, bước ra bên trái,
mình'. Thay thế đi qua cửa đôi, rẽ phải, đi vào cánh cửa thứ hai
sẽ bị lạc và bối rối. bên phải, đi lên cầu thang (tự mình quay lại) và
dọc theo phòng trưng bày. Khi bạn nhìn thấy cánh
Tìm đường đi cửa ở cuối, có người bước ra mỉm cười thông
cảm.
Bởi vì chúng giống như những cái chốt giữ các 'CHÀO.' 'CHÀO. Bạn có phiền đợi ở đây một lát
tuyến đường giống như sợi dây, các ô cửa là yếu không; họ vẫn chưa xong việc với người trước
tố quan trọng trong việc tìm đường đi qua tòa bạn.' Bạn ngồi xuống. Bây giờ bạn cảm thấy lo
nhà. lắng. Mười phút trôi qua.
178
Cuối cùng, cánh cửa tương tự lại mở ra và
bạn được mời vào. (Bạn tự hỏi điều gì đã xảy ra
với người được phỏng vấn trước bạn; họ đã đi kế hoạch minh họa trên trang. 163 đây là lối vào
đâu?) có 'khóa', giúp tránh gió lùa Doorwqys dụ dỗ; Hãy kéo bạn đi từ phòng này sang
phòng khác.
Bạn đi qua cánh cửa ở cuối phòng trưng bày rồi và không khí ấm áp bên trong trong thời tiết lạnh. Nhưng no la
qua một cánh cửa khác ở bên trái. Trước mặt bạn kiến trúc sư đã thiết kế nó để làm những việc
là một chiếc bàn có ba người in bóng trên cửa sổ; khác nữa. Đây là cửa hàng mà mọi người đến chủ
họ đang cười bằng miệng nhưng đang dò xét bạn yếu để mua thực phẩm nhưng người chủ cũng muốn
bằng mắt. Bạn đã đến được hang ổ của Minotaur bán quần áo. Vì vậy, khi bạn đi qua cửa trước,
thông qua một mê cung các ô cửa. chỉ có cánh cửa tự động bên phải dẫn đến khu vực
bán quần áo của cửa hàng sẽ mở ra. Cửa từ khu vực
thực phẩm là 'chỉ lối ra' và chỉ mở khi đến gần
từ bên trong. Lối vào khiến bạn phải chuyền quần
Chuyển động kênh áo trước khi có thể mua thức ăn.
Hướng của các ô cửa, có lẽ được hỗ trợ và tiếp
tay bởi các cửa van, có thể được sử dụng để thao Cửa ra vào thu hút. Llke nam châm bí ẩn
túng cách mọi người trải nghiệm. của họ mời bạn tiến tới để xem những gì xuyên suốt
bao gồm các không gian của một tòa nhà. và vượt ra ngoài họ. Chúng có thể được sử dụng
Lối vào một cửa hàng gần nhà tôi được bố để sắp xếp kinh nghiệm.
trí như thế này (bên dưới). Như trong cửa hàng Thao tác chuyển động là một phần của nghệ
thuật thiết kế phòng trưng bày và bảo tàng.
Các ô cửa đóng một vai trò quan trọng trong thao
tác này. Sự tò mò mà chúng kích thích thu hút mọi
người đi từ phòng này sang phòng khác.
Hãy tưởng tượng bạn đang bước vào một căn phòng
rộng mở có lót đầy những bức tranh (ở trên). Bạn
sẽ nhìn thấy tất cả họ từ ngưỡng cửa khi bạn
bước vào. Để nhìn chúng một cách chi tiết, bạn sẽ
phải đi vòng quanh mép phòng. Bây giờ hãy tưởng
tượng căn phòng đó được chia thành các vách
ngăn (phía trên bên phải). Trong trường hợp này khi bạn nhập
179
�
\
TÔI
Tôi tôi�
"
•
,TÔI
�
,_ ..r---·
0 câu hỏi
bạn không thể nhìn thấy toàn bộ căn phòng. Vách dẫn từ cổng chính qua mương phòng thủ, giữa các
ngăn không chỉ cung cấp thêm không gian trên ngôi nhà và dẫn đến chòi hình tròn có tường dày Cửa ra vào là các điểm dừng trên một tuyến đường và có
thể định hình dòng của một đám rước.

tường để có thể trưng bày nhiều bức tranh hơn mà ở trung tâm làng. Các ô cửa xác định các giai
còn chia không gian thành các phòng; và những ô đoạn trong quá trình từ thế giới bên ngoài vào
cửa lôi kéo bạn từ phòng này sang phòng khác. Các lõi khu định cư được bảo vệ nghiêm ngặt. Cửa vào
ô cửa còn tạo cơ hội cho việc đóng khung các công trâm có buồng canh gác bên cạnh. Người ta có thể
trình đặc biệt quan trọng trên các trục ô cửa (ở tưởng tượng rằng nếu ngôi làng bị tấn công thì
trên), tăng lực kéo cư dân của nó sẽ trú ẩn trong vòng tròn dày đặc.
từ phòng này sang phòng khác.
Sơ đồ phía trên bên phải, điển hình cho
cách bố trí phòng trưng bày thế kỷ 19 và đầu thế bức tường của broch.
kỷ 20, là của Phòng trưng bày Nghệ thuật
Liljevalch ở Stockholm, do Carl Bergsten thiết kế
và xây dựng vào năm 1916. Nó bao gồm một dãy các
phòng có cửa ra vào được căn chỉnh sao cho một
du khách có thể nhìn xuyên qua từ đầu này đến đầu
kia của tòa nhà. Mặc dù có một số lựa chọn về con
đường cần thực hiện và
có một số hoạt động theo dõi ngược, các ô cửa sẽ
dẫn du khách đi qua trình tự cho phép họ xem các
cuộc triển lãm theo cách có thể quản lý được.
gtoup.
Sự tiến triển và rước kiệu
Các ô cửa đóng vai trò trong việc tạo ra các
đường chuyển động nhất định xuyên qua các tòa
nhà. Họ có thể xác định các bước theo thứ bậc
sự liên tiếp.
Trong Broch of Gurness trên Orkney, một
ngôi làng kiên cố được xây dựng cách đây khoảng
hai nghìn năm, có một con đường rõ ràng
180
Gurness gợi ý một hệ thống phân cấp các
giai đoạn phòng thủ và bảo vệ. Các ô cửa cũng có

• • • •
thể xác định các giai đoạn trong hệ thống phân cấp
bí ẩn hoặc thiêng liêng.

IIL.IL.tl'--�l. g
Trên P. 40, chúng ta thấy rằng những
người xây dựng các ngôi đền ở Malta khoảng @ @ •

năm nghìn năm trước đã nhận ra sức mạnh
của một chuỗi các ô cửa thẳng hàng trên

@) ©
trục chung của họ. Trình tự các ô cửa thiết
0 •
lập các ngưỡng hàm ý các giai đoạn bắt đầu ., �------+--___, @) • @ @
IP
hoặc hiểu biết về những điều huyền bí. 41 @ e @eteiltt��©
Ngôi đền cung điện của Rameses II có một
Các ô cửa thu hút người đi từ nơi này sang
dãy trục gồm bảy ô cửa, gộp lại thành một
nơi khác, tạo ra cảm giác chuyển động và 0 ô cửa thứ tám, là một ô cửa giả.
tiến bộ. Mặc dù kích thước của các ô cửa, El "m
.. :lill
111
các ngưỡng cửa cao thường xuyên và chiều C 0 0
Tinh>
dài trục tương đối ngắn từ lối vào đến bàn
6 (l
thờ cho thấy rằng các ngôi đền ở Malta có ôi
thể không được sử dụng cho các nghi lễ ôi

Tôi!) 0
trang trọng, nhưng tính năng động của
chuỗi các ô cửa là một thiết bị kiến trúc
kỳ lạ trong các tòa nhà. đó là.
Ngôi đền cung điện Ai Cập cổ đại của
Rameses II (phải) có niên đại muộn hơn gần
hai nghìn năm so với các ngôi đền ở Malta. Còn một “cửa ngõ” khác trong thánh đường ở
Giống như cung điện đền thờ của Rameses đỉnh trục, cửa giả
III được trình bày trên trang. 101 nó có mà không ai ngoài linh hồn của pharaoh (khi
một ô cửa nhìn thấy được ở phía bên trái chết) mới có thể sử dụng. Có vẻ như chắc
của sân đầu tiên. Phần chính của ngôi đền chắn rằng trục lớn này được thiết kế để
có dãy không gian dài hơn nhiều so với các sắp xếp sự kiện trang trọng của một đám
ngôi đền ở Malta, được đánh dấu bằng nhiều rước, với các ô cửa chia nó thành nhiều
ô cửa hơn. Ở đây có bảy cái tạo ra một trục phần và tạo cơ hội tuần tự cho pharaoh xuất
lớn mà tại một điểm đi lên một cầu thang. hiện.
181
Do kinh nghiệm của chúng tôi về các đám cưới các giai đoạn trong cuộc hành trình sống lại của
và đám tang trong nhà thờ, giả định đầu tiên của chúng pharaoh đã chết cũng như quá trình tiếp cận thánh địa Doorwqys đánh dấu 'chữ in hoa\ 'dấu phẩy\' dấu
tôi có thể là trong ví dụ của người Ai Cập, đám rước ngày càng tăng của các linh mục. hai chấm\ 'dấu chấm phẩy' và đôi khi thậm chí
cả điểm dừng Ju/I' của tuyến đường xuyên qua một tòa
sẽ tiến triển theo hướng thánh đường. Nhưng một cách Sự kết hợp của quá trình như vậy
nhà. Đây là phần phác thảo (và do đó chắc chắn là
giải thích khác, và có lẽ chính xác hơn, đó là con các tuyến đường đi lên là phổ biến trong kiến trúc-
không chính xác) thông qua Nhà thờ Crichton ở Dumfries.
đường trong đền thờ của Rameses được dự định sẽ đi như trong nhà thờ được trình bày ở phần trên -
theo hướng ngược lại. Người Ai Cập quan tâm đến sự và điều phổ biến là các ô cửa, cho dù là ô cửa thực tế
phục sinh; có những hình ảnh chạm khắc của các pharaoh từ ngoài vào trong hay các ô cửa mang tính biểu tượng
xuất hiện từ những ô cửa giả. Do đó, gợi ý là trình tự như vòm vào thánh đường, đều được đặt ở mỗi cấp độ
các ô cửa trong đền thờ của Rameses II nhằm mục đích thay đổi. Sự kết hợp của các bước và cửa
nhấn mạnh
cách này nhấn mạnh sự chuyển tiếp từ giai đoạn này của
lộ trình sang giai đoạn tiếp theo, biểu hiện sự tách
rời dần dần khỏi thế tục.
182
LỐI VÀO LABYRINT
Đôi khi các ô cửa được bố trí để gây nhầm
lẫn, làm mất phương hướng hoặc chỉ đơn
thuần là che giấu nội thất mà chúng cho phép
tiếp cận. Lối vào mê cung là một ví dụ mở
rộng về việc tránh sự trực tiếp của một ô cửa
đơn giản hoặc một dãy cửa dọc trục.
cách. Nó thay thế sự che giấu và sự không
chắc chắn bằng sự rõ ràng.
Nhà triết học tôn giáo người Romania,
Mircea Eliade, đã suy đoán về ý nghĩa của mê
cung. Trong cuốn sách Các mô hình tôn giáo so
sánh (1958), ông viết: là để bảo vệ một "trung tâm" theo nghĩa đầu tiên và chặt chẽ
'Không quá vội vàng trong việc quyết định nguồn gốc nhất của từ này; nói cách khác, nó đại diện cho việc tiếp Necromanteion có một lối vào mê cung nhằm mục đích ngăn
chặn các linh hồn trốn thoát từ bên trong hoặc để hòa nhập
ý nghĩa và chức năng cuối cùng của mê cung, chắc chắn rằng cận với điều thiêng liêng, sự bất tử, đến thực tại/thực tại
với những du khách muốn nói chuyện với người chết.

chúng bao gồm cả khái niệm bảo vệ một "trung tâm". Không phải tuyệt đối, bằng phương pháp điểm đạo. Các nghi lễ mê cung
ai cũng có thể cố gắng đi vào mê cung hoặc trở về mà không làm cơ sở cho các nghi lễ nhập môn chỉ nhằm mục đích này -
hề hấn gì; để bước vào nó tương đương với một sự điểm đạo. để dạy cho người mới, trong thời gian lưu trú trên trái
"Trung tâm" có thể là một trong nhiều thứ khác nhau. Mê cung đất, cách đi vào lãnh địa của cái chết mà không bị lạc.
có thể bảo vệ một thành phố, một ngôi mộ hoặc một thánh
đường, nhưng trong mọi trường hợp, nó đang bảo vệ một không Mê cung, giống như bất kỳ thử thách khởi đầu nào khác, là
gian tôn giáo ma thuật nào đó phải được đảm bảo an toàn khỏi một thử thách khó khăn mà không phải ai cũng có đủ khả năng
những người chưa được gọi, những người chưa quen biết. để chiến thắng.'
Chức năng quân sự của mê cung chỉ đơn giản là một biến thể
trong công việc thiết yếu của nó là phòng thủ chống lại các Necromanteion
linh hồn thù địch "ác quỷ" và cái chết. Về mặt quân sự, mê
cung ngăn chặn kẻ thù xâm nhập, hoặc ít nhất là gây khó khăn Ở phía Tây Hy Lạp còn có tàn tích của
rất lớn, trong khi nó tiếp nhận những người biết kế hoạch Necromanteion. Kế hoạch được hiển thị ở trên.
phòng thủ. Re/i Tòa nhà kỳ lạ này được cho là của Archae
các nhà nghiên cứu đã được xây dựng cách đây
Đặc biệt, nó chặn đường đến thành phố của những linh hồn xa khoảng hai nghìn rưỡi năm để làm nơi mọi
xôi, từ bên ngoài, cho lũ quỷ sa mạc, cho cái chết. . . Nhưng người có thể đến nói chuyện với người chết
thường là
đối tượng của mê cung - một tòa nhà cho phép tiếp cận thế giới ngầm,
183
quê hương của Hades và Persephone. Nó nằm ở
nơi Odysseus được Homer mô tả trong The
Otjyssry là đã nói chuyện với người chết.
Necromanteion bao gồm một khu phức hợp các tòa
nhà, bao gồm cả chỗ ở của các linh mục, những
người sẽ
phục vụ du khách cũng như các phòng trong
mà du khách sẽ được chuẩn bị cho trải nghiệm
nói chuyện với tổ tiên của họ. những con rối ma quái trong ánh sáng lờ mờ, như hiện ra
Người ta cho rằng những du khách muốn nói chuyện của người chết.
Sơ đồ lõi bên trong của Necromanteion ở phía tây bắc
chuyện với người chết sẽ phải chuẩn bị trong Để phù hợp với một tòa nhà trang trọng Hy Lạp cho thấy lối vào mê cung.
vài ngày, ăn những món ăn đặc biệt và có thể như vậy, lối vào được xử lý theo cách đóng
được cho uống thuốc gây ảo giác trước khi khung và đóng góp vào trải nghiệm của du
được phép vào 'Địa ngục'. Đỉnh điểm của khách, cũng như có một số mục đích mang tính
khu phức hợp là một tòa nhà bốn hình vuông, biểu tượng. Đường vào lõi vuông được thực
Cánh cửa dẫn vào 'Địa ngục'.
với những bức tường rất dày, được chia về mặt hiện gần như dài nhất có thể, đi từ lối vào
hình học thành chín phần bằng nhau, ba phần chính của khu phức hợp, qua các hành lang dọc
trung tâm tạo thành một hội trường, từ đó có theo hai bên bức tường dày. Dọc theo các hành
lối vào ba phòng phụ ở mỗi bên. Hội trường lang này là các phòng chuẩn bị.
được xây dựng trên một căn phòng hình vòm dưới lòng đất.
Lối vào căn hầm lớn này bằng một lỗ hình chữ Đi dọc theo những hành lang này, khó có ai có
nhật trên sàn của sảnh, rất gần cửa ra vào, thể nhận ra rằng những bức tường bên phải bạn
không nằm ở phía bên kia. chính là cốt lõi trung tâm của khu phức hợp.
trục trung tâm của hội trường nhưng ở góc. Tòa nhà được thiết kế để du khách có thể trải
Ngày nay có một chiếc thang kim loại dẫn xuống nghiệm trực tiếp hơn là để họ đánh giá cao
sảnh ngầm; có lẽ thời xưa đã có một chiếc cách bố trí tổng thể của nó; thực sự, sự bí ẩn
thang gỗ, hoặc cũng có thể là một chiếc thang của nó sẽ được tăng cường bởi sự khó khăn
dây có thể kéo lên để rời đi trong việc đồng hóa kế hoạch của nó. Cuối cùng,
một vị khách kinh hoàng bị bỏ rơi trong Sảnh sau nhiều ngày chuẩn bị và có lẽ trong tình
Âm phủ. Những mảnh máy móc đã được tìm thấy trạng say thuốc, du khách sẽ được dẫn đến cuối
trong đống đổ nát; chúng được cho là các bộ hành lang, tới lối vào của
phận của thiết bị dùng để nâng hoặc di chuyển tòa nhà hình vuông (mặc dù họ sẽ có
184
Lối vào mê cung
rt�'fT��r��,
i�lfeii1 j
không có cách nào để biết rằng nó là hình vuông).
Ở đây không có một ô cửa đơn giản mà là một mê
cung ngắn có bảy lối rẽ. Pur chính xác
Tư thế của mê cung này không rõ ràng, nhưng tác
dụng của nó chắc chắn sẽ làm mất phương hướng
của du khách vốn đã bối rối. Nó cũng có thể
không nhằm mục đích bảo vệ 'trung tâm' (như
Eliade thảo luận trong đoạn văn được trích dẫn
ở đầu phần này) mà là để ngăn chặn các linh hồn
từ Địa ngục trốn thoát để gây ra sự tàn phá.
ở thế giới bên ngoài.
Mê cung để phòng thủ
Lối vào mê cung có thể hỗ trợ phòng thủ. Ở trang
166-67, chúng ta đã thấy lối vào của Lâu đài
Dunnottar được thiết kế như thế nào để gây nhầm
lẫn cho những kẻ xâm lược. Ở thành phố cổ cuối những năm 1980 khi nước Đức bị chia cắt
Mantinaeia (trên cùng bên phải), cánh cổng được thành Đông và Tây. Các cửa khẩu biên giới giữa Lối vào mê cung đã được sử dụng trong các pháo đài để
thiết kế để làm chậm và gây nhầm lẫn cho bất kỳ hai nửa nước Đức được bố trí như những mê cung gây nhầm lẫn và làm chậm các lực lượng xâm lược.
kẻ thù nào vi phạm nó, để chúng có thể bị tấn khổng lồ mà những ai muốn vượt qua phải lái xe
công dễ dàng hơn. Và trong pháo đài Chanquillo qua đó. Các
ở Peru (phía dưới bên phải), có niên đại từ Con đường quanh co làm họ chậm lại và ngăn cản
khoảng năm 400 trước Công nguyên, các lối vào họ nhìn thấy điểm cuối - lối ra. Nếu họ cố gắng
có những mê cung đơn giản được thiết kế để làm 'tạm nghỉ', họ sẽ nhanh chóng bị lạc và dễ dàng
chậm lực lượng xâm lược hoặc ngăn chặn các linh bị bộ đội biên phòng bắt (hoặc tệ hơn).
hồn trốn thoát khỏi bên trong linh thiêng. Trong
trường hợp này, các nhà khảo cổ học dường như
không chắc chắn đó là ý định. Lối vào cho sự riêng tư
Nguyên tắc gây nhầm lẫn và mất phương
hướng tương tự đã được chính quyền Đông Đức sử Nhà ở các nước Hồi giáo được thiết kế để mang
dụng từ giữa những năm 1960 đến đầu thập niên 1960. lại sự riêng tư hoàn toàn. Họ có ít
185
Những ngôi nhà truyền thống ở các quốc gia Hồi
giáo có lối vào như mê cung để đảm bảo sự riêng
tư cho khoảng sân trong lòng họ.
Nhưng có lẽ lối vào mê cung thường xuyên nhất!
J gặp phải là những lối vào nhà vệ sinh công cộng.
{r
cửa sổ trên các bức tường bên ngoài và nội thất của các quốc gia là những người vào nhà vệ sinh công cộng.
chúng được chiếu sáng bởi sân trong. Bằng cách sử Tất cả những tiện ích như vậy đều được bố
dụng lối vào như mê cung (ở trên), sự riêng tư của trí lối vào ngăn cản người bên ngoài nhìn
sân trong được đảm bảo khỏi đường phố và những du thấy những người bên trong. Ví dụ xa hoa
khách thỉnh thoảng ghé thăm. bên phải là từ động cơ
Nhưng có lẽ lối vào mê cung thường dịch vụ đường bộ tại Durham ở phía bắc
gặp nhất ở phương Tây nước Anh.
186
NHÀ THỜ ST PETER, KLIPPAN
Mặc dù nó có rất nhiều cửa, nhưng tất cả đều được mở từ bên
trong và thậm chí không thể nhìn thấy từ bên ngoài. '
George MacDonald (The Golden Kry, 1867)
Giữa các trang 4, 7 và 51, tôi kể lại việc đến Tôi trải qua cuộc hành trình trong bầu
gần nhà thờ Công giáo La Mã ở Cefalu trên đảo không khí hòa đồng của khoang hút thuốc của một
Sicily. Đây là mô tả về việc tiếp cận và bước chuyến tàu Thụy Điển, lúc thì trò chuyện và lúc
vào một nhà thờ khác, thuộc một giáo phái khác, thì ngắm nhìn phong cảnh miền nam Thụy Điển.
ở một quốc gia khác và từ một giai đoạn lịch sử Tôi đến ga Klippan vào giữa buổi chiều.
khác. Đó là một tòa nhà đưa ra một câu chuyện Thị trấn là một trong những cộng đồng nông thôn Thụy
tương phản về mối quan hệ giữa tôn giáo và giáo Điển cách biệt. Lấy bối cảnh có ánh sáng trong lành
đoàn mà nó phục vụ. Một khía cạnh của sự tương và vùng nông thôn thoáng đãng, dường như không có
phản này được thể hiện rõ qua những cách khác gì bắt buộc khi các tòa nhà phải chen chúc nhau gần nhau.
nhau mà người ta tìm đường đến và vào hai nhà Bản thân nhà ga chỉ là một sân ga có quầy bán
thờ. vé giống như một ngôi nhà.
Tôi không biết nhà thờ ở đâu
Vào những năm 1960, kiến trúc sư người sẽ như vậy. Tôi không hỏi mà muốn đi lang
Thụy Điển Sigurd Lewerentz đã thiết kế hai nhà thang. Từ ga tôi rẽ phải, dọc theo một con
thờ giàu cảm xúc ở Thụy Điển, một ở Bjorkhagen đường rộng rãi. Tôi đã hình dung trong đầu hình
ở ngoại ô Stockholm và một ở Klippan, một thị ảnh nhà thờ sẽ trông như thế nào nên tôi đã đi
trấn nhỏ ở tây nam Thụy Điển, mất khoảng sáu tìm kiếm.
giờ đi tàu Tôi cảm thấy mình đã tìm thấy nó khi nhìn thấy một
từ Stockholm. hàng rào; có lẽ bởi vì hàng rào dường như đang
Tôi đã từng đến Stockholm để giảng dạy. che giấu điều gì đó trong một thị trấn mà lẽ ra
Tôi biết đến công việc của Lewerentz nên đã đến không thể che giấu được. Đến gần hàng rào, tôi
thăm nhà thờ ở Bjorkhagen, St Mark's. Tôi cũng rẽ sang bên phải và tìm thấy một bãi đậu xe nhỏ.
muốn đến thăm nhà thờ ở Klippan, nhưng không Từ đây có một khoảng trống ở hàng rào, một lối
dám đến thăm vì ở xa. St Mark's làm tôi ngạc đi ở cuối lối đi mà tôi nhìn thấy nền gạch màu
nhiên và tôi biết St Peter's ở Klippan sẽ còn nâu tím đậm đặc trưng của nhà thờ Lewerentz
thú vị hơn nữa. Chuyến viếng thăm St Mark's đã
thuyết phục tôi thực hiện chuyến hành trình sáu (mà tôi biết từ những bức ảnh). Tôi bước về
tiếng đồng hồ bằng tàu hỏa đến Klippan mà không phía nó.
hy vọng có thể quay lại Stockholm trong ngày. Từ hướng này, đặc điểm dễ nhận biết đầu
Sứ mệnh trở thành một cuộc hành hương về kiến tiên của tòa nhà không phải là một cánh cửa,
trúc; cuộc hành trình đầy sự mong đợi. cũng không phải cây thánh giá hay gác chuông mà
là một ống khói (phải). Không có gì của tòa nhà hơn
187
tôi
TÔI
TÔI
TÔI
\
. .
----------
cao hơn một tầng, và mặc dù công trình bằng gạch
có vẻ nghiêm khắc và kiên quyết, nhưng quy mô và ....,---Tr .
JIJ
TÔI
•
ống khói dường như gần như ở nhà. Tại ống khói
con đường hình thành chữ T'. Rẽ phải dẫn đến một
E]
số khu vườn thành phố; bên trái đến một khu vườn
•
khép kín hơn với một hồ nước. Tôi rẽ trái.
Khi một người đến gần bất kỳ tòa nhà nào
đang tìm lối vào. Tôi nhìn nhưng không thấy
manh mối ngay lập tức. Từ vườn nước tôi •
C
thấy dường như có một 'con đường' giữa :,
các tòa nhà của nhà thờ, với một cánh cổng kim
•
loại mở ... lời mời vào (ở trên).
Qua cổng tôi thấy đường có một góc rẽ vuông vắn.

�
(kế hoạch của khu phức hợp nằm bên cạnh.) Các tòa
nhà bên phải tôi là các tòa nhà phụ trợ, văn
phòng, v.v. Tôi biết tòa nhà bí ẩn bên trái chính
là nhà thờ, nhưng không thấy lối vào rõ ràng

•
nào. Có một cánh cửa nhưng chắc chắn nó không
mời gọi lối vào; nó đơn giản, có khóa, và tôi
không nghĩ nó thậm chí còn có tay cầm. Tôi đã quay Sân, trông giống như nơi chứa thùng rác, mặc dù
ở đó không có thùng rác, rồi lại rẽ trái, qua một Kế hoạch của nhà thờ St Peter ở Klippan. Cái
ống khói mà tôi nhìn thấy khi đến gần tòa

góc vuông trên 'đường phố', với các bậc thang khoảng trống giữa nhà thờ và hàng rào, rồi thấy
nhà nằm ở phía trên cùng của bức vẽ; 'bãi
dẫn xuống tầng ngầm bên phải tôi; chúng không thể mình quay lại khu vườn nước. Tôi đã đi vòng rác' ở phía dưới.
là lối vào nhà thờ. quanh tòa nhà và không tìm được đường vào.
Bức tường bên trái của tôi không hề có
một khe hở nào. Tôi đi dọc theo nó, qua một cánh
cổng khác, và lại thấy mình đang ở bên ngoài, bị Từ hồ bơi tôi nhìn vào bức tường
tòa nhà từ chối, trên một con đường khác, và của nhà thờ và thấy rằng có hai
không tìm thấy lối vào nhà thờ. Tôi lại rẽ trái, những cánh cửa khép lại với nhau. Cả hai đều
giữ nhà thờ ở bên trái. Tôi đã vượt qua một nhỏ không có tay cầm, và dù sao thì trông chúng cũng
giống như cửa vào phòng thực vật (nơi
188
Nhà thờ Thánh Peter, Klippan
nồi hơi sưởi ấm có thể) hoặc có một số mục đích một cánh cửa lắp kính, khóa chặt, nhưng qua lớp
thực dụng tương tự khác. Họ không phải là lối vào. kính tôi có thể thấy đó không phải là lối vào nhà thờ.
Phía dưới sân (lát gạch dốc xuống không bằng
Là người tháo vát và đã có vài năm kinh phẳng), bên phải, chật hẹp trong góc, là một cánh
nghiệm tìm đường vào các tòa nhà, tôi quyết định cửa đen trơn có tay cầm bằng kim loại đơn giản.
rằng nếu tôi không thể tìm được lối vào 'phía
trước' (dường như không có một lối vào nào, Tôi mở cửa (tôi không nhớ mình kéo hay đẩy
nhưng tôi, không thể tin được, đã sẵn sàng phát cửa) mong thấy mình đang ở một nơi có xô, chổi và
hiện ra rằng tôi đã thất bại trong việc tìm kiếm. thang. Thay vào đó tôi thấy mình được đưa vào một
tìm được một cái là do tôi thiếu quan sát) thì tôi hang động bí ẩn. Nó giống như một cái hang nhỏ xây
sẽ cố gắng đi vào bằng đường sau. Tôi quay lại bằng gạch, được thắp sáng một phần nhờ những ngọn
“bãi rác” (ở trên). Bên trái là đèn tường mờ ảo và một phần nhờ ánh sáng ban ngày Phông chữ được làm từ vỏ sò khổng lồ
chiếu xuống qua những gì có vẻ sâu thẳm.
những kẽ hở trên mái vòm gạch. tôi có thể
nghe tiếng nước nhỏ giọt. Tôi đi một đoạn ngắn đến
một khoảng trống ở góc ngoài cùng bên trái (phía
dưới bên trái), và nhìn thấy bên trong nhà thờ,
giống như một hang động lớn xây bằng gạch, tối tăm
nhưng có ánh sáng trắng chói lóa chiếu vào qua
những cửa sổ vuông vắn không có khung. Tôi có thể
nhìn thấy lờ mờ một khối kết cấu thép khổng lồ đứng
ở giữa nhà thờ đỡ mái nhà. Tôi có thể nhìn thấy bàn
thờ bằng gạch khổng lồ nguyên thủy được thắp sáng
bởi những ngọn đèn giống như ngôi sao treo trên đó.
Và, phát sáng theo đúng nghĩa đen dưới một mảng ánh sáng mặt
trời, một phông chữ hình vỏ sò khổng lồ (phải), màu trắng, có
189
nước nhỏ giọt từ mép của nó vào một vết nứt Giống như tòa nhà trước đó của
chứa đầy nước trên mặt sàn không bằng phẳng Lewerentz - Nhà nguyện Phục sinh (trang 59---60) -
(tạo ra âm thanh mà tôi đã nghe thấy khi đi qua St Peter's mang đến trải nghiệm biến đổi về mặt
cửa ngoài). Tôi lang thang quanh rìa của cái kiến trúc và tinh thần, được quản lý bởi các ô
hang hình vuông này và ở đó khoảng 3/4 giờ trước cửa.
khi tôi nhận ra rằng, vì sự hiện diện của nó, Trái ngược với thánh đường tự xưng và
tôi cảm thấy chưa thể tiếp cận được cấu trúc thống trị ở Cefalu, nhà thờ Klippan gần như bí
thép ở trung tâm của nó. mật và ẩn giấu. Không phải vậy
Tôi đến gần nó, chạm vào nó bằng lòng bàn tay một tòa nhà hướng trục của nó ra thế giới. Nó
rồi gõ nhẹ. Trong bóng tối, nó vang lên như giống như một ngôi đền hang động ngoại giáo
tiếng chuông. chứa đựng một điều bí ẩn. St Peter's ẩn chứa một
Sau khi hồi phục sau đó, tôi đã khám phá trung tâm cần được khám phá và có lẽ không nằm
nội thất của nhà thờ một số chi tiết. tôi đã tìm thấy ở nơi được mong đợi. Khi một người tìm được
rằng những cánh cửa mà tôi có từ bên ngoài đường vào nhà thờ của Lewerentz, đó không phải Cửa ra vào, từ nhà thờ vào
vườn nước.
Những người vào phòng lò hơi được cho là những là đứng trên trục của hình ảnh một vị Chúa xa
cánh cửa có thể mở khi kết thúc buổi lễ để cho xôi và hay phán xét, mà là đứng trước sự hiện
phép giáo đoàn đi ra từ hang động tối tăm vào diện của một biểu tượng của sức mạnh đứng giữa
khu vườn nước - một ốc đảo yên tĩnh. cộng đoàn và nâng đỡ mái nhà .
190
NGÀNH KIẾN TRÚC

KHÔNG CÓ CỬA
Trang trước:
Nhà trưng bày Barcelona, được thiết kế bởi Mies van der Rnbe và
được xây dựng lần đầu tiên vào năm 1929.

CỬA VÀ TỪ CHỐI
Khi chúng ta đi đến phần cuối của cuốn sách này, chúng ta có thể không có cửa, hoặc một khối vật chất rắn chắc không
xem xét liệu kiến trúc có thể tồn tại mà không cần thể xâm nhập vào được, không thể phủ nhận không gian,
ô cửa là một trong những yếu tố chính của nó. sự tồn tại, chuyển động; trong khi các nhóm yếu tố
Chúng ta đã thấy rằng ô cửa là một chức năng cởi mở hơn gợi ý một trạng thái tồn tại trong một môi
tách biệt mặc dù chủ yếu là một công cụ để liên kết trường không có giới hạn xác định.
và giao tiếp. Nếu một ô cửa (như của Sottsass ở trang ngưỡng phân giới và ý nghĩa của chúng
16) được dựng lên giữa hai người đứng giữa một cánh ký hiệu. Lựa chọn thứ hai trong số này
đồng rộng mở, nó có thể liên kết họ với trục của nó kiến trúc không có ô cửa sẽ được thảo luận trong
nhưng nó cũng sẽ tách họ thành hai nửa riêng biệt của chương tiếp theo.
Một bao vây JJ) không có doonvay gợi lên ngôi mộ.
cánh đồng; họ sẽ cảm thấy xa cách nhau hơn là không
có ô cửa. Các ô cửa kích thích và trở nên cần thiết Những tòa nhà không có cửa
bởi những bức tường ngăn cách - ngăn cách không gian
với không gian hoặc bao bọc một không gian cụ thể để Những không gian khép kín không có lối thoát luôn
nó tách biệt với mọi nơi khác. khiến người ta khiếp sợ. Người ta nhớ đến câu chuyện
con mèo đen bị mắc kẹt trong bức tường trong truyện
của Edgar Allan Poe; hai người thợ đinh được cho là
đã bị mắc kẹt và chết dần trong thân tàu đôi của SS
Nó tuân theo kiến trúc đó mà không có Great Britain; các
các ô cửa có thể có hai dạng đường kính khác biệt: 1. phi hành đoàn tuyệt vọng của một chiếc tàu ngầm không thể cứu
tường, tường bao, ô ... có được; những người thợ mỏ bị mắc kẹt trong một túi không khí
không có quyền truy cập thông qua hoặc vào chúng; nhỏ bé nằm sâu dưới lòng đất; Những người xin tị nạn được
hoặc 2. không gian mở hoặc sự kết hợp lỏng lẻo của Tất
tìm thấy đã chết trong một container vận chuyển bị khóa. ...
các yếu tố không bao bọc không gian theo những cách cả đều gây ra cảm giác ngạt thở của chứng sợ bị vây kín.
tách biệt hoàn toàn nó với môi trường xung quanh. Khối không gian bị bao bọc chặt chẽ, không có
Đó là sức mạnh biểu tượng lâu dài của cánh lối vào hay lối thoát, dễ dàng được coi là biểu
cửa và phản đề cộng sinh của nó (bức tường) mà điều tượng và lời nhắc nhở về cái chết. Lịch sử kiến trúc
đầu tiên trong số này hầu như luôn gắn liền với sự đã là như vậy.
từ chối cuộc sống, bằng cách giam giữ, hấp thụ hoặc Ở Ai Cập cổ đại, các kim tự tháp được coi là
Không doonvay nào có thể tiếp cận được phần bên trong của vật chất rắn.
cái chết, trong khi điều sau thường gắn liền với những ngôi mộ sẽ bị đóng cửa,
Một số nền văn minh cổ đại, chẳng hạn như nền văn minh Nabatean
quyền tự do đi lại, tính linh hoạt của không gian và giống như cuộc sống của những người mà cơ thể họ
ở Petra (noiv ở Jordan), tin rằng các vị thần - Djinn - cư trú trong
chứa đựng, mãi mãi. Mặc dù vậy, như đã được lưu ý ở đá và chạm khắc các khối đá làm nhà của họ.
khẳng định cuộc sống. Vỏ và tế bào trang. 54, căn cứ của họ
193
Kiến trúc không có cửa
được trang bị những cánh cửa giả, ẩn sâu trong pharaoh đã chết. Phòng giam không có cửa ra vào
những ngôi đền tang lễ, qua đó linh hồn của nhưng có hai lỗ ngang tầm mắt để ka có thể quan Một serdab đứng ở lối vào của ngôi đền nhà xác
pharaoh đã chết có thể ra vào (bên dưới). sát mọi người ra vào. Bức tượng được chôn trong dưới chân Kim tự tháp có bậc của Zoser. Nó
chứa một hình nộm của các pharaoh đã chết, người
có thể quan sát lối vào qua hai hố lúa mạch

tế bào vang vọng linh hồn không thể tiếp cận được bên ngoài
đen. (Cũng lưu ý lối vào lai?Jrinth của ngôi
bức tường của cái chết. Nhưng với hai chiếc đồng hồ của nó-
đền tang lễ, được biểu thị bằng một mũi tên.)
đập vào mắt, serdab chắc hẳn cũng là một lời nhắc
nhở đáng sợ về sự hiện diện thường trực của Caistea Uisdean trên Isle of Skye đã trở thành lăng mộ của
người xây dựng nó.

pharaoh.
1,, ..
' ·�1
7��
�, __;i_,;l:;·"":7., �=::;:';;;=::::::::=::='.:L..J
,' ,;^.!:;
r�·
Bản thân phòng mộ đã được
không có phương tiện tiếp cận của con người. TRONG
một số trường hợp kim tự tháp được cung cấp
những căn phòng khác không có cửa ra vào. Ví dụ,
Kim tự tháp có bậc thang của Zoser có một serdab
gần lối vào của ngôi đền tang lễ (trên cùng). Đây
là một phòng giam nhỏ chứa một bức tượng tượng
trưng cho ka hoặc linh hồn kép của
194
Những cánh cửa và sự từ chối
�-�<l� -s,:t J
lo ,,q,;� �
Tôi ic:-W·dL \,
Biển hiệu trên cổng vào Dante's người chết có thể ra vào thăm hỏi
Địa ngục đọc 'Hãy từ bỏ mọi hy vọng, những ai cơ thể mà nó đã cư trú khi còn sống. Những ngôi mộ truyền thống của bộ tộc thổ dân
bước vào đây'. Ngôi mộ không có cửa đi qua Nhiều ngôi mộ hoặc đài tưởng niệm Kitô Amnta ở Úc có một chỗ trũng bên cạnh được
dùng làm cửa ngõ cho tâm hồn
cái nào có thể đến và đi. Và để tìm giáo, theo gương cổ xưa của
bản thân bị mắc kẹt trong một nơi kín với Các pharaoh Ai Cập có hình dạng của một Nhiều ngôi mộ của Chn'stian có dạng cửa ra vào.
không có ô cửa nào là thấy mình còn sống trong ô cửa hoặc có một ô cửa được mô tả trên
mộ của chính mình. Chúng tôi đã thấy một nơi như vậy trên trang. 164-
ngục tối 'cái chai' tại Lâu đài St Andrews ở
Scotland, nơi không cho tù nhân của mình hy vọng
trốn thoát trừ khi có một sợi dây treo lủng lẳng trên
lỗ mở trên mái nhà của nó. Một phàm nhân khác
bao vây là Caistea Uisdean (đối diện),
cũng ở Scotland, trên đảo Skye. Đây là một tòa
tháp, hiện đã đổ nát, không có cửa ra vào. Câu
chuyện của nó là người xây dựng nó đã không trung thành
tới lãnh chúa của mình, được bao bọc bên trong và rời đi
chết.
Đó là nỗi sợ hãi hay thất vọng khi
sự cuối cùng của cái chết mà mọi người, cũng như
người Ai Cập cổ đại đôi khi coi biểu tượng vật
lý của nó là một bức tường, một ô cửa; về mặt
kiến trúc ám chỉ một phía bên kia nơi người chết
vẫn sống và qua đó họ có thể sống, như St Simon
trên trang. 67, một ngày trở lại.
Mong muốn cải thiện bức tường của
cái chết là chuyện bình thường ở nhiều nền văn hóa. Các
Bộ tộc Arunta của thổ dân Úc
Ví dụ, đào những ngôi mộ để chôn người chết
ngồi dậy và đối mặt với bộ lạc
khu cắm trại (ở trên). Bên cạnh
mộ một vết lõm đã được tạo ra trên mặt đất,
như một cánh cửa mà qua đó tâm hồn của
195
họ. (Ví dụ ở trang trước là từ bức tường

của Nhà thờ St Machar
ở Aberdeen.)
Và Lăng ở Dulwich
Phòng trưng bày Nghệ thuật, nơi chứa lăng mộ
của các nhà hảo tâm đã cho phép xây dựng
phòng trưng bày, được xây dựng giống như
một mái hiên lớn với ba ô cửa mù, mỗi bên
một ô (phải). Phòng trưng bày và lăng mộ của
nó được thiết kế bởi John Soane và được xây
dựng vào đầu thế kỷ 19. Cùng lúc đó, nhà thơ
và nghệ sĩ William Blake miêu tả cái chết
như một cánh cửa (bên dưới).
Lăng tại Phòng trưng bày nghệ thuật Dulwich ở phía
nam Luân Đôn được xây dựng như một mái hiên lớn hoàn
chỉnh với cánh cửa mù!JS.
196
SỰ DỰ PHÒNG CỦA CỬA?
Vào khoảng thời gian kết thúc của Thế giới thứ nhất như một vật thể khác biệt trong cảnh quan rộng lớn;
Chiến tranh (c.1918) triết gia và nhà lý luận Nền văn minh Byzantine là một nền văn minh không gian
lịch sử người Đức Oswald Spengler đã viết một khép kín, thể hiện rõ trong hang động giống như vương
loạt sách dưới tựa đề cung thánh đường, mà Spengler ví như một ngôi đền Hy
Sự suy thoái của phương Tây. Luận điểm cơ bản Lạp lộn từ trong ra ngoài như một chiếc găng tay; và
của công trình đồ sộ và uyên bác này là các nền nền văn minh Trung Quốc là nền văn minh lang thang
văn minh nhân loại trong suốt lịch sử đã và sẽ trong mê cung, thể hiện rõ qua sự chắp vá phức tạp của
tiếp tục trải qua các giai đoạn phát triển, các không gian trong một ngôi nhà truyền thống Trung Quốc.
hưng thịnh và suy tàn riêng biệt. Bài viết của Spengler có sức mạnh đối
Những lý thuyết này đã bị mất uy tín ngay sau đó với các kiến trúc sư bởi vì, bất chấp những ý
ấn phẩm của họ, và danh tiếng của Spengler bị tưởng của ông về cơ chế lịch sử, chúng bộc lộ
ảnh hưởng do sự phát triển của Chủ nghĩa Phát kiến trúc như một phương tiện triết học tiềm
xít ở Đức giữa các cuộc chiến tranh. Nhưng một năng có thể được sử dụng để khám phá và thể
số ý tưởng của ông có ảnh hưởng đặc biệt đến hiện các ý tưởng, đề xuất và niềm tin về cuộc
các kiến trúc sư đương đại ở Bắc Âu và Mỹ, bởi sống, văn hóa và xã hội thông qua việc xử lý và
vì chúng liên quan đến mối quan hệ của con tổ chức không gian.
người với không gian. Sự hiểu biết này về kiến trúc -
Một trong những ý tưởng của Spengler là như triết học xuyên không gian - giữ liên lạc
các mô hình tổ chức không gian hiển nhiên trong kiểm tra xem liệu nền văn minh cụ thể nào đó có
kiến trúc do một nền văn minh tạo ra là bằng thể được định nghĩa bởi một ý tưởng phân biệt
chứng về 'ý tưởng văn hóa' cơ bản - duy nhất hay không. Nhưng ý tưởng mà Spengler
đặc tính trí tuệ nổi bật - của nền văn minh đó. gán cho “phương Tây” lại đặc biệt hấp dẫn đối
Spengler gợi ý rằng Ai Cập cổ đại là một nền với các kiến trúc sư. Spengler tuyên bố, ý
văn minh tập trung vào con đường dẫn đến sự tưởng văn hóa khác biệt của nền văn minh phương
vĩnh hằng, thể hiện rõ ở các kim tự tháp với Tây, trong một số thế kỷ, đã bị mê hoặc bởi
những con đường đắp cao và đền thờ nhà xác, không gian vô tận. Điều này được thể hiện về
đỉnh cao là những ngọn núi đá vĩ đại đều đặn về mặt kiến trúc với mong muốn thoát khỏi vòng vây;
mặt hình học (kim tự tháp Chephren ở trang 53 trong nỗ lực xây dựng những bức tường kính ngày
là một ví dụ điển hình). ví dụ). Theo lý thuyết càng mở rộng trong các thánh đường theo phong cách Gothic.
tương tự: 'Phương Tây' là một nền văn minh từ chối
Hy Lạp cổ đại là một nền văn minh tập trung vào được chứa đựng; nó cố gắng vươn tới chân trời
thân trong không gian, hiện rõ trong chùa và xa hơn vào không gian.
197
,\rchitccturc Không có Cửa
Có hay không nền văn minh vestern đơn vị, nhưng ở một mức độ nào đó, nó mở ra cho mặt trời,
'
có thể được tóm tắt bằng ý tưởng mang tính xác thiên nhiên, cuộc sống và chuyển động của con người.
định này, đó là một tuyên bố khiến các kiến trúc Phong trào đánh giá lại này
sư tò mò khi gặp nó vào những năm 1920. Nó đã là một về cách mọi người chiếm giữ không gian và xác
ý tưởng thách thức các nguyên tắc chính thống định nó cho các hoạt động của họ, và theo đó
cơ bản của tổ chức kiến trúc không gian bị giới Asplund với bài phát biểu trên đã cam kết trung
hạn bởi cấu trúc và dựa trên đơn vị của căn thành, đã gây ra những hậu quả căn bản không chỉ
phòng. Dù nó có giữ được hay không đối với bức tường - bao quanh các phòng, sân,
quyền lực của lịch sử, đó là một ý tưởng đã mở đường phố, quảng trường thị trấn ... - mà còn
ra cả nghĩa bóng lẫn nghĩa đen) đối với các ô cửa. Những không gian mở ra cho mặt
kiến trúc để tái tạo. trời, thiên nhiên, cuộc sống con người và sự chuyển động-
Eric Gunnar Asplund kiến trúc sư người ment' không cần ô cửa hay cửa ra vào.
Thụy Điển, người được bổ nhiệm làm Giáo sư môn Những cánh cửa và những rào cản mà chúng gây ra
Kiến trúc ở Stockholm năm 1931, đã nhắc đến Spengler là một phần của chế độ cũ.
trong bài phát biểu nhậm chức của ông . Sau khi xem
xét các lý thuyết của Spengler về các ý tưởng văn nhập dần dần
hóa và sự thể hiện của chúng trong kiến trúc, Asplund
đưa ra trường hợp về một 'quan niệm hiện đại về Lối vào không phải lúc nào cũng là vấn đề rõ ràng để
không gian': Đặc vượt qua một ranh giới rõ ràng và không thể chối cãi.
điểm của kiến trúc ngày nay là sự tan rã của Đôi khi sự chuyển đổi từ rõ ràng ở bên ngoài
căn phòng. ... Trên khắp thế giới, bị kích động sang rõ ràng ở bên trong không phải là chuyện
bởi những yêu cầu của thực tế, người ta đang nhất thời mà là kéo dài, mất thời gian. Một quá
chứng kiến một bước đi từ (khái niệm về căn trình thâm nhập hoàn chỉnh thường trải qua một
phòng kín), bởi vì nó đi ngược lại sự thỏa mãn loạt các giai đoạn, qua một loạt các ô cửa, đưa
các nhu cầu thực tế, và người ta bắt đầu thấy bạn từ nơi công khai nhất hoặc cởi mở nhất đến
sự xuất hiện của pn ·nguyên nhân của sự tan rã nơi riêng tư nhất hoặc khép kín nhất. Nhưng
của căn phòng, một nguyên tắc tự nhiên đối với lối vào dần dần có thể tinh tế hơn, với các
thời đại hiện tại và điều kiện thực tế của chúng không gian hòa trộn cái này với cái tiếp theo,
ta, và đằng sau đó chúng ta cũng có thể thoáng dần dần trở nên nội tâm hơn, giống như không
thấy những giá trị kiến trúc hình thức, mới gian tương đương với sự thăng hoa dần dần trong
mẻ. Theo quan niệm này, không gian kiến trúc việc trình diễn một bản nhạc.
không cố gắng khép kín như một khối kiến trúc biệt lập, hoàn chỉnh.
198
Sự dư thừa của ô cửa?
Lấy ví dụ mô tả sau đây, lấy từ loạt tiểu luận ngắn
của Georges Perec với tựa đề Các loài không gian (1974,
dịch. Sturrock 1997):
Bạn bắt đầu bằng cách đi theo một con đường quanh co
nhẹ nhàng ở bên trái, nơi có cao dần lên.
al/y, thậm chí cực kỳ thờ ơ, một chút nghiêng nghiêng
bắt đầu từ đó nhưng chậm/y tiếp cận đường thẳng đứng
từng chút một, như thể qy là cơ hội, không cần suy
.... •--..r .. •-$- . ....,..,

nghĩ, mà bạn không có bất kỳ quyền nào để tuyên bố vào
....,Tôi
--- "'j"'"-?
bất kỳ thời điểm nào rằng bạn đã nhận xét bất cứ điều
gì như một sự chuyển tiếp, một sự gián đoạn, một đoạn
văn, một sự ngắt quãng liên tục
ity, con đường trở thành đá, nghĩa là lúc đầu có cỏ,
sau đó bắt đầu có đá ở giữa cỏ, sau đó có thêm đá của
người Do Thái và nó trở thành giống như một thảm cỏ
được lát đá. đường đi bộ, trong khi ở bên trái bạn, Hoặc cái này từ WG. Tiểu thuyết Những chiếc nhẫn của sao Thổ
Trong một số tình huống không có sự rõ ràng và

độ dốc của mặt đất bắt đầu giống, rất mơ hồ/y, wa/4 (1995, trans. Hulse 1999) của Sebald : đặc
ngưỡng ổn định.
thấp rồi đến một bức tường lát đá điên cuồng. Sau đó, biệt, (S omer/eyton HalJ nổi tiếng với những chuyển
xuất hiện một cái gì đó giống như một mái nhà mở, đổi khó nhận thấy từ bên trong sang bên ngoài; những ai
thiết thực và không thể tách rời khỏi thảm thực vật đã đến thăm hầu như không thể nhận ra
xâm chiếm nó. Trên thực tế, đã quá muộn để biết bạn cho biết nơi tự nhiên kết thúc và con người tạo ra
đang ở trong nhà hay ngoài trời. Ở cuối con đường, đã bắt đầu. Có phòng vẽ và khu vườn mùa đông, hội
những viên đá lát đường được xếp cạnh nhau và bạn trường và hiên rộng rãi. Một hành lang có thể kết thúc
thấy mình đang ở trong một nơi mà người ta thường gọi trong một hang động dương xỉ, nơi các đài phun nước
là lối vào4, mở thẳng vào một căn phòng to lớn đẹp đẽ không ngừng bắn tung tóe, và những lối đi có mái vòm
kết thúc theo một hướng trên một con đường. đan chéo bên dưới mái vòm của một nhà thờ Hồi giáo tuyệt vời.
Cửa sổ có thể được hạ xuống để mở nội thất ra bên
ngoài và cảnh quan bên trong được tái tạo trên các bức
sân thượng được tô điểm bởi một hồ bơi lớn ' tường gương. '
199
Chúng ta có thể biểu diễn ý tưởng về một Bạn có thể làm tương tự với các bức tường. Các
quá trình xâm nhập dần dần, tăng dần hoặc không thể Sơ đồ bên phải thể hiện sơ đồ bố cục của các bức
nhận thấy được trong sơ đồ. Nếu bạn đưa đầu bút tường. Một lần nữa, bạn có thể dễ dàng biết khi nào
chì ngang qua hình vẽ bên dưới, bạn sẽ biết khi nào bạn ở trong bố cục và khi nào ở ngoài bố cục,
điểm đó ở ngay bên trong và khi nào nó ở ngay bên nhưng việc quyết định chính xác điểm vào sẽ khó
ngoài vùng bóng râm; bạn cũng có thể gợi ý khi điểm khăn. Bản vẽ này, thực tế, không chỉ là một sơ đồ
còn khoảng một nửa hoặc một phần ba đường vào hoặc mà còn là sơ đồ khung của một ngôi nhà chưa bao giờ
ra; nhưng sẽ rất khó nếu không nói là không thể xác được xây dựng. Nó được gọi là 'Dự án dành cho
định được khi nào nó vượt qua
một ngôi nhà gạch'. Kiến trúc sư là Mies van
ngưỡng giữa bên ngoài và bên trong. derRohe.
Bạn có thể làm tương tự với mực Nếu ngôi nhà gạch được xây dựng
rải rác bên cạnh, cũng giống như sơ đồ của một khu thực tế sẽ nhanh chóng có ranh giới rõ ràng giữa Các bố cục không gian có 'bên trong' nhưng không
có ngưỡng phân biệt.
rừng khá rậm rạp. bên trong và bên ngoài; những điều này sẽ
Bạn biết khi nào bạn ở sâu trong 'rừng' các điểm (có đã được xác định bằng những bức tường kính chứ
một số điểm bạn có thể chọn là bên trong nhiều nhất) không phải những bức tường gạch trong sơ đồ khung
và khi nào bạn ở bên ngoài, nhưng thật khó để biết xương. Bạn có thể xem những điều này trong kế hoạch
chính xác nơi bạn thực hiện chuyển đổi. đầy đủ hơn ở trang tiếp theo; các bức tường kính
được thể hiện dưới dạng các đường liền nét đóng các lỗ hở
200
giữa những bức tường gạch. Những đường đứt nét
đánh dấu phạm vi của đường viền của mái nhà
ngôi nhà. Và thật thú vị khi lưu ý rằng, không
giống như nhiều ngôi nhà thông thường nơi các
cạnh của mái nhà và các đường tường ít nhiều
tiếp giáp nhau, ở đây có
1- ---- -
L-�----
1'
TÔI
TÔI
gian hàng được xây dựng cho triển lãm quốc tế
được tổ chức ở Barcelona vào năm 1929. Một số Gian hàng Mies van der Robes Barcelona.
Sự phản chiếu và những bức tường kính tạo nên sự khác

về bài viết của Mies gợi ý rằng ông cùng với
biệt giữa bên trong và bên ngoài.
những người cùng thời đã đọc Spengler; và gian
những phần mà các bức tường nhô ra ngoài hàng ở Barcelona có thể được coi là một ngôi đền
phạm vi của mái nhà và mái nhà bao trùm để xóa tan sự chia rẽ rõ ràng giữa trong và ngoài.
những bức tường, càng làm mờ đi sự ngăn cách giữa
bên ngoài và bên trong. Tòa nhà Barcelona Pavilion là một ví dụ
Tòa nhà nổi tiếng nhất trong đó điển hình về một kiến trúc sư khám phá ý tưởng
Mies van der Rohe đã khám phá những ý tưởng này trí tuệ và không gian. Thành phần có thể được
là Gian hàng Barcelona (ở trên), một nơi trưng bày giải cấu trúc thành các lớp
201
gồm nhiều yếu tố khác nhau tạo nên nó.
Tòa nhà là một thành phần rất tinh khiết
của các yếu tố kiến trúc cơ bản rõ ràng của
sàn, hố, tường, vách kính, cột và mái (phải).
Sự tập hợp các phần tử được minh họa bằng
các hình vẽ sau đây.
Yếu tố đầu tiên của tòa nhà là nền
tảng (1). Bản thân yếu tố này có một ranh
giới rất rõ ràng - rìa của nó - và một lối
vào rất rõ ràng - các bậc thang lên tới nó
từ mặt bằng chung của quảng trường lớn ở
Barcelona, ở rìa của gian hàng.
Lớp cơ bản tiếp theo của công trình
bao gồm hai hố được xây dựng trên nền (2).
Cả hai đều khá nông nhưng đều chứa đầy
nước. Chúng cũng có ranh giới rất rõ ràng
và trừ khi bạn muốn bị ướt chân, những nơi
này xác định những địa điểm mà bạn, với tư
cách là khách truy cập và trung tâm di động
(điểm bút chì) trong tòa nhà, không thể đi
tới. Cho đến nay, với nền tảng và hai hồ
bơi, tòa nhà rất giống một cảnh quan đất có
tổ chức và thuần khiết về mặt địa lý với
hai hồ nước, trong đó nhỏ hơn là bức tượng
có thể nhìn thấy trong các bức ảnh trên
trang. 191 và 201.
Lớp nguyên tố tiếp theo được áp dụng
cho 'cảnh quan' nguyên tố này bao gồm các
bức tường (3, trên cùng của trang đối diện).
Một số trong số này dường như củng cố ranh
giới chu vi được thiết lập bởi nền tảng, nhưng
202
những người khác nổi theo các điều kiện riêng của họ trong
'phong cảnh'. Có sự khởi đầu của cảm giác 'bên
trong', nhưng không có định nghĩa rõ ràng về
ngưỡng ở đâu. Một số bức tường được
đơn giản, nhưng những cái khác được xây dựng bằng hình dáng phong phú
cục đá.
Lớp tiếp theo bao gồm trợ cấp

3
những bức tường ary và một chiếc ghế dài ( 4).
Có rất nhiều loại trong số này, có thể được
chia nhỏ thành các lớp riêng, nhưng điều đó sẽ
cần quá nhiều bản vẽ phân tích. Tóm lại là vách
ngăn mỏng và mặt kính
bức tường của khối hành chính nhỏ ở
góc trên bên trái của kế hoạch. Sau đó là những
bức tường kính quan trọng hơn góp phần tạo nên
bố cục của phần chính của gian hàng ở bên phải
của sơ đồ. Một số trong số này là thủy tinh
trong suốt và một số bằng thủy tinh mờ đục. (Một
bộ trong số này, cặp tường kính song song gần
nhau gần trung tâm của mặt bằng, là kính mờ,
nhưng khoảng không giữa chúng có đèn mái ở phía
trên nên chúng phát ra ánh sáng thanh tao.)
Lớp nguyên tố cuối cùng nhưng có một com

r-- ---- - -- -- --- - - ----tôi
mái nhà được hỗ trợ trực quan bởi tám cột kim
..
loại được đánh bóng hình chữ thập (5); mái nhà _ ... -------· -�
cũng nhận được sự hỗ trợ và ổn định từ một số

: ... , ____ tôi]�..... ,...
bức tường. Cũng giống như trong dự án Nhà Gạch,
mép mái đóng vai trò riêng của nó - nó là một +

hình chữ nhật thuần túy phản ánh hình chữ nhật L----------
của các hồ bơi trên sân - mà không phải lúc nào
cũng đi theo đường của các bức tường. Các 5
203
sự phức tạp của tòa nhà được kết hợp bởi độ trong
suốt của kính và sự phản chiếu trong các vật liệu
được đánh bóng và
Nước.
Kết quả của tất cả các lớp này là một bố
cục kiến trúc tinh tế. Nhưng còn một lớp nữa, có
thể thấy trong kế hoạch đầy đủ ở trên. Lớp cuối
cùng này - một tấm thảm đen (6) mà tôi đã thể hiện
màu trắng để tránh
sự nhầm lẫn khi có một khối vật chất rắn rõ ràng Nhưng khi bước tới thảm đen bạn không thể tránh
ở trung tâm của mặt bằng - xác định thứ gần nhất khỏi quyết định có hay không
với 'trung tâm' mà tòa nhà sở hữu. Đây là nơi vua để bước qua ngưỡng chính xác của nó.
và hoàng hậu Tây Ban Nha tổ chức triều đình khi
họ đến thăm gian hàng. Chuyến đi Ở dạng ban đầu, khi được xây dựng lần đầu tiên
vào năm 1929, Barcelona Pavilion không có cửa. Sau đó
từ bên ngoài đến trái tim này không phải là một tấm thảm-
triển lãm gian hàng đã bị phá bỏ.
về việc đi qua một ô cửa trong suốt, giống như Gian hàng ở Barcelona hiện nay là một công trình
trường hợp các đại sứ đến thăm quốc vương ở Cung tái thiết được xây dựng vào những năm 1980. Trớ
điện Topkapi (trang 54-5); đó là vấn đề trải qua trêu thay, để đảm bảo an ninh, giờ đây nó đã được
một quá trình phát triển của các không gian ngày trang bị cửa, đặt ở hai điểm hẹp giữa các bức
càng trở nên nội tại hơn; đầu tiên là lên sân ga, tường dưới mái nhà và tạo cho tòa nhà những
sau đó là dưới mái nhà, rồi giữa kính và các bức ngưỡng chính xác mà kiến trúc sư của nó đã nỗ
tường kiên cố. lực tránh.
204
LỐI RA
'(để chế nhạo sự đơn giản của vị khách của anh ta) Nhà vua)
bảo anh ta vào thanh quản nơi anh ta lang thang - bị sỉ nhục
và bối rối - cho đến buổi tối sắp tới ) khi anh ta cầu xin
J
Chúa giúp đỡ và tìm thấy cánh cửa. Borges (Aleph và những câu chuyện khác, 1949)
Hy vọng rằng cuốn sách này đã chỉ ra rằng một cánh đi qua một ô cửa có thể là một thách thức nhưng nó
cửa không chỉ đơn thuần là một cái lỗ trên tường mà cũng thường là một sự trấn an, đạt được một nơi an
qua đó chúng ta đi từ ngoài vào trong hoặc từ phòng toàn và riêng tư.
này sang phòng khác. Một ô cửa không chỉ là một nhu Bằng những ô cửa, chúng tôi đo lường thế giới
cầu thiết thực do chúng ta ưa thích phân chia không - một ô cửa thiết lập quy mô của một tòa nhà liên quan
gian thế giới bằng cách xây những bức tường. đến các kích thước vật lý và tâm lý.
Ô cửa là một công cụ để quản lý và điều chỉnh Bằng những ô cửa, chúng ta cũng đo thời gian.
không gian; nó cũng là một dấu chấm câu trong trải Các ô cửa là những điểm dừng, những dấu chấm câu,
nghiệm của chúng ta về thế giới và có tác động tâm lý trong trải nghiệm của chúng ta về không gian: dù là
đến cách chúng ta nhìn thế giới và cách chúng ta cư trong phong cảnh, nơi chúng ta đi từ cổng trường đến
xử. cột mốc đến một bến cạn bên kia suối ... ; trong thành
Vì vậy, một cánh cửa như vậy có thể có những chiều phố, nơi chúng ta đi từ cổng thành này đến cổng vòm
kích thơ ca và triết học, đồng thời được sử dụng để này đến lối đi khác ... ; hay trong chính ngôi nhà của
thao túng nhận thức, các mối quan hệ và ý thức về bản chúng ta, nơi chúng ta đi từ cổng vườn đến cửa trước
sắc của con người. Bằng cách định vị con người một là những ô cửa phòng…. đến Trong tất cả, ngưỡng cửa
cách chính xác và đưa họ đi theo những tuyến đường ẩn dụ và kết tinh của khoảnh khắc, bàn thờ của sự đến
đã định trước, các ô cửa có thể tạo ra những ấn và đi.
tượng và thậm chí nuôi dưỡng những niềm tin nhất Cửa ra vào là điểm cố định. Một ô cửa có thể
định. Họ có thể quyến rũ cũng như đẩy lùi. thiết lập một darum mà chúng ta có liên quan và
Một ô cửa là nơi chứa đựng những điều đối lập nhờ đó chúng ta biết mình đang ở đâu. Những bậc cửa
và mâu thuẫn. Nó liên kết các không gian ở hai bên cung cấp những góc nhìn, từ đó thế giới có vẻ như là
rào chắn nhưng nó cũng phân chia các không gian đó. một nơi khác. Những cánh cửa là nơi các thế giới gặp
Nó tạo ra cảm giác khác biệt ở những nơi và giữa những gỡ những người hàng xóm của chúng; nơi chúng tôi gặp
người cư ngụ ở những nơi đó. gỡ bạn bè, và đôi khi
Một ô cửa phân biệt giữa những người có thể đi qua và chiến đấu với kẻ thù.
những người bị loại trừ. Thường thì họ được bảo vệ Là những nơi ở giữa, các ô cửa là nơi chúng
và giám sát. Thông thường họ có thể ta có thể ở trong trạng thái không ở đây cũng không ở
đó, trong tình trạng lấp lửng, một trạng thái chuyển
bị khóa chặt.
tiếp của việc trở thành hơn là tồn tại. Thường thì
Một ô cửa che giấu nhiều hơn là lộ ra và kiểm chúng ta vượt qua một ngưỡng cửa trong chớp mắt,
soát những gì có thể nhìn thấy được. Đi qua nhưng đôi khi chúng ta lại chần chừ.
205
Lối thoát
Ô cửa là nơi chúng ta thể hiện bản thân với
người khác và thể hiện danh tính của mình; đó là
nơi chúng ta giới thiệu bản thân và hỏi người khác
xem họ là ai.
Chúng ta đọc các ô cửa giống như đọc khuôn
mặt; họ cho chúng tôi biết liệu chúng tôi có được chào
đón hay có thể gặp nguy hiểm. Đôi khi họ nói dối và dụ
chúng ta vào những tình huống mà chúng ta muốn tránh hơn.
Chính ở ngưỡng cửa đó, chúng ta thay đổi, không chỉ nơi
chúng ta đang ở mà còn cả con người chúng ta. cửa ra vào
là những công tắc trong tâm trí chúng ta cũng như trong
quản lý không gian; khi đi ngang qua, chúng ta có
thể mỉm cười hoặc đưa tay ra chào, chúng ta có thể
nhăn mặt hoặc thậm chí gục ngã vì kinh hãi. Chúng ta
sống trong mối quan hệ cộng sinh với các ô cửa của
mình. Chúng ta xác định và thao túng chúng, chúng
tác động và thách thức chúng ta.
Và cuối cùng, trước ngưỡng cửa chúng ta nói
lời tạm biệt, trở về thế giới riêng tư của mình hoặc
lang thang trong ánh hoàng hôn.
!/1.nd lúc này Linh hồn đang đứng trong trạng thái mơ hồ,
mãnh liệt Chờ đợi và hồi hộp đau khổ , Trên
ngưỡng cửa căn phòng mờ mịt . .. ồ! anh ấy thấy Giống
như một cô dâu xa lạ, định mệnh vẫn chưa được biết đến,
Tương lai rụt rè của anh ấy co rúm lại ở đó một
mình, Bên dưới tấm màn che hôn nhân của cô ấy là những bí ẩn.'
Sarojini Naidu ('Quá khứ và Tương lai', trong Ngưỡng vàng, 1916)
206
SỰ NHÌN NHẬN
Cảm ơn ...
. . .
Gill vì sự khuyến khích và bao dung; kể cho tôi nghe về nghiên cứu về trẻ em và vách núi;
Mary, David và James vì sự thích thú của họ khi thấy Helen O'Connor đã nhớ chụp ảnh lối vào tu viện La
bố viết một cuốn sách về 'những cánh cửa' (và đã Tourette; và Lorens Holm vì đã suy đoán lý do tại
cung cấp một vài bức ảnh); bạn tôi và người bạn sao anh ấy lại do dự trước ngưỡng cửa của tôi.
đồng hành Alan
Paddison đã cung cấp nhiều ví dụ, trích dẫn từ các
văn bản bí truyền và đồng hành trong một số cuộc Tôi cũng xin cảm ơn Adam Sharr, Flora
hành trình góp phần nghiên cứu cho cuốn sách này; Samuel, Juliet Odgers, Liza Raju Subhadra, Mary
Graeme Hutton, Wrenn, Monique Massie, Nathan vì sự ủng hộ về mặt
Hiệu trưởng Trường Kiến trúc Dundee vì sự hỗ trợ đạo đức nói chung và những lời chế nhạo hài hước
và kiên nhẫn của ông; Dean Hawkes vì sự động viên cũng như đưa ra những ví dụ về những khoảng trống
và tình bạn lâu dài; trong cuốn sách. Crilly, Neil Verow, Tracey McCon
Đặc biệt là Tony Aldrich về những bức vẽ và ảnh chụp
Lychgate ở Rame; nell-Wood và Samuel Penn.
Peter Blundell Jones đã gợi ý một số nguồn tài liệu; Đặc biệt cảm ơn Caroline Davidson vì sự hỗ
Marlene Ivey đã kể cho tôi nghe về những cánh cửa trợ liên tục và những lời chỉ trích gay gắt khi dự
sa mạc của Sottsass và tác phẩm của chính cô ấy; án được phát triển; và cảm ơn Caroline Mallinder,
Kathryn Findlay về một số ví dụ về tiếng Nhật; Peter Georgina Johnson và Ben Woolhead tại Routledge vì
Sutton vì những hiểu biết sâu sắc về văn hóa thổ dân đã chứng kiến dự án này đến khi thành hiện thực.
Úc;
Calum Pallister đã kể cho tôi nghe về những trải Và cuối cùng, cũng xin cảm ơn tất cả những
nghiệm của anh ấy với Charlie , người Mông Cổ người khác, khi được biết tôi đang viết một cuốn
MacCallum về tài liệu liên quan đến St Bride's, sách về những ô cửa, đã tự nhiên đưa ra những ví dụ
Đông Kilbride; Gabrielle Rivers để cung cấp tài liệu hay nhất hoặc đáng nhớ nhất từ trải nghiệm của chính
về phòng xử án Prestigne; Daphne Kaufer để biết họ. Có lẽ giờ đây họ đã ý thức hơn về những ô cửa và
thông tin về các trường hợp trong Kinh thánh về các những gì họ làm.
cửa ngõ thành phố; Jenny Millar và Seaton Baxter để biết
207
THƯ MỤC
Đây là danh sách các cuốn sách và các ấn phẩm khác được đề cập trong văn bản:
Isabel Allende (trans. Peden) - Eva I ,una, Penguin, London, 1989 Gaston
Bachelard (trans. Jolas) - The Poetics of.Space (1958), Beacon Press, Boston, 1964 Nicholas
Black Elk (như đã kể qua Neihardt) - Black Elk Speaks, Nhà xuất bản Đại học Ne-braska, 1932
Peter Brook - Không gian trống rỗng (1968), Penguin, London, 1990
Jorge Luis Borges (trans. Hurley) - The Aleph (1949) và những câu chuyện khác, Penguin, London,
2000
Anthony Burgess - Quyền lực trần gian (1980), Vintage, London, 2004 T
itus Burkhardt - Nghệ thuật Hồi giáo, World of Islam Festival Trust, 1976
Albert Camus (trans. Laredo) - The Outsider (1942), Penguin, London, 1983 Raymond
Chandler - Giấc ngủ lớn (1939), Penguin Books, London, 1973 Mircea Eliade (trans.
Sheed) - Các mô hình trong tôn giáo so sánh (1958), Sách Bison, Mới
York, 1996
Mircea Eliade (trans. Trask) - Ngón chân thiêng liêng và tục tĩu (1957), Harvest Books, London,
1968
Robert Frost ( ed. Hamilton) - Robert Frost: Những bài thơ chọn lọc, Penguin, London,
1990 Erving Goffman - The Present of Self in Everyday Life (1959), Penguin, London, 1990 Homer
(trans. Rieu) - The Odyssey, Penguin, London, 1946 Ted Hughes -
Những câu chuyện từ Ovid, Paber và Paber, London, 1990 Aldous Huxley-
Crome Yellow (1921), Penguin, London, 1936 Michael Huxley và Noel
Witts (eds.) - ]oe Tiventieth Century Performance Reader, Routledge, Luân Đôn, 1996
Franz Kafka (trans. Muir và Muir) - -Joe Ina! (1925), Penguin, London, 2000 Robert
Kerr - "Joe English Gentleman} House,John Murray, London, 1864 Guillaume de
Lorris và Jean de Meun (trans. Horgan) -The Romance of the Rose
(C13th), Oxford UP, 1994
George MacDonald - The Complete Fairy Tales (Cl 9th), Penguin, London, 1999 Gabriel
Garcia Marquez (trans. Grossman) - In Evil Hour (1962), Penguin, London, 1996 Gabriel Garcia
Marquez (trans. Grossman) - Living to Tell Câu chuyện, Chim cánh cụt, Luân Đôn,
2003
209
Thư mục
Herman Muthesius (trans. Seligman) - Ngôi nhà tiếng Anh (1904), Crosby Locl,'Wood
Staples, Luân Đôn, 1979
Kiyoyuki Nishihara (trans. Gage) -Những ngôi nhà Nhật Bản: Mô hình cho cuộc sống, Ấn phẩm Nhật Bản,
Tokyo, 1967
Michael Ondaatje - Cuộc trò chuyện: Walter M11rch và nghệ thuật biên tập phim, Knopf, Mới
York, 2002
Juhani Pallasmaa - Tạm biệt làn da: Kiến trúc và giác quan (1996), Wiley, Chichester,
2005
Georges Perec (trans. Sturrock) - Loài không gian và các tiểu luận khác (1974), Penguin, Lon-
đôn, 1997
Edgar Allan Poe - Những câu chuyện về bí ẩn và trí tưởng tượng (Cl 9th), Dent, London,
197 5 Philip Pullman - Con dao tinh tế, Scholastic, London, 1997.
Aleksandr Pushkin (trans. Chandler, Chandler và Meerson) - 'The Queen of Spades' (1834), trong
Robert Chandler (ed.) - Russian Short St01ies from Pmhkin to Buida, Pen-guin, London,
2005
Barbara Radice (ed.) - Ẩn dụ thiết kế, Rizzoli, New York, 1988
Vincent Scully- The Barth, the Temple and the Gods, Yale UP, New Haven và London,
1962
WG Sebald (trans. Hulse) - The Rings of Saturn (1995), Vintage, London, 1999 Soshitsu
Sen - Chado, Weatherhill, New York, 1979 Alison Smithson
(ed.) - The Team Ten Pnmer, MIT Press, Cambridge, Mass ., 1968 Oswald Spengler (trans.
Atkinson) - Sự suy tàn của phương Tây (c.1918), George Allen và
Unwin, Luân Đôn, 1952
Henry David Thoreau - Walden (1954), Bantam, New York, 1981 H. Clay
Trumbull - The Threshold Covenant (1894), Impact Christian Books, Kirkwood,
Minnesota, 2000
Simon Unwin -Phân tích Kiến trúc, Routledge, London, 2003 Simon U nwin
-An Architecture Notebook: Wall, Routledge, London, 2000 CFA Voysey - Tính cá
nhân (1915), Lund Humphries, London, 1979
RD Walk và EJ Gibson - 'Nghiên cứu so sánh và phân tích về độ sâu thị giác
Nhận thức', trong Chuyên khảo tâm lý 75, 1961, tr. 519
210
MỤC LỤC
Abramovic, Marina 125 đô Burkhardt, Tít 42 trục cửa 57 trục
thị, Athens 68 cửa như phần ứng 46

Adam, William 98 Calypso 165 'Cánh cửa đi vào bóng tối' 16 ô cửa và
Allende, Isabel 91, 133 Camus, Albert 104 triết lý 177 ô cửa xuất hiện 101
Phân tíchKiến trúc 31, 121 Cappadocia 29, 145, 159 ca lối vào đầy kịch tính 102 tủ thờ
Cổng Arcadian, Messene 164 sĩ hát mừng 11 7 37
vòm 27 catflaps 159

Nghệ thuật và Thủ công 61 Hang Cathole 145 Phòng trưng bày nghệ thuật Dulwich 196
Asplund, Gunnar 121, 198 lưới gia súc 160 Nghệ thuật đương đại Dundee 80
Đền Athena Nike 68 nhĩ 45 Ceaucescu, Nicolai 102 Lâu đài Dunnottar 166
Nhà thờ Cefalu 48, 57 ô Dzhordzhadze, Nana 87
Thổ dân Úc 109, 110, 158, 177.195 91 chado
134 Lâu đài Edzell 128
Chandler, Raymond 133, 162 Eliade 78, 183
Bachelard, Gaston 133 Chanquillo, Peru 185 EN 125
Baillie-Scott, MH 61 nhà nguyện 57 enfilade 44
Banksy 21, 88 Chatwin, Bruce 157 bí lối vào như khóa 162
Barcelona Pavilion 201 ẩn 61 Eretheion 68
Bazile, Bernard 81 Biệt thự Chiswick 64 thiết lập mốc thời gian 45
bãi biển 14, 41 Chur 84 để xem xét kỹ lưỡng 104 van
Bengal 61 khí hậu 168 Eyck, Aldo 117, 124
Bergsten, Carl 180 tòa án 104 vết nứt
Big Brother 103, 105 trên tường 87 Fontana, Rudolf 92

Blackwell 61 Vách đá 152 frisson 75
Blake, William 196 Crete 147 Sương giá, Robert 154
chớp mắt
77 thi thể đầm Dante 195 Cổng Hạnh Phúc 55 hình
lầy 111 Borges, Jorge dell 11,154 học chào đón 65 hình học tạo
Luis 112 chai ngục tối 164, phẩm giá 64 hình 25
195 Boyle, Richard cửa như công tắc 156 Gielgud, Gioan 106
64 cô dâu cửa như van 163 ô Giornico 32
109 Broad Leys cửa như bộ lọc 159 ô cột gôn 20

66 Broch of Gurness 180 cửa như điểm tựa 33 ô cửa Goffman, Erving 105, 151
Brook, Peter 94 như khung tranh 33 ô cửa như Gower 145
Burges, William 58 điểm tham chiếu 35 ô cửa như một dần dần nhập 198
Burgess, Anthony 132 điểm nhìn 34 Nhà hát Hy Lạp 107
211
Tôi nJ cx
bảo vệ 160 La Tourette 150 Nestor 55, 146
Hadrian's Wall 85, 161 Lewerentz, Sigurd 59, 187 Nicholson, Harold 46
Hagar Qim 27, 29 Le Corbusier 123, 150 Nietzsche, Friedrich von 114
Hall of Audience 55 ánh 127 ni;iriguchi 64
Hitchcock, Alfred 44 Phòng trưng bày nghệ thuật Liljevalch 180 Norman Shaw, Richard 152
Homer 55, 80, 146 Lâu đài Lindisfarne 139 Bắc Ireland 20, 88
house 170 đường gián đoạn 82 lintol
Housesteads Fort 161 27 Oberrealta 92
House of Dun 98 Llainfadyn 118 Odysseus 55, 165

House of Lords 102 nồi tôm hùm 164 Odyssey 55, 146
House of Pansa 45 lychgate 122 oecus
Ngôi nhà của bạn sạch đến mức 45 văn phòng 58, 80, 174
nào ? 132 Hughes, MacNair, Robert 90 Cựu Ước 147
Ted 87 khiêm Đền thờ tiếng Malta 27, 40, 67 Oliver, Paul 160
tốn 63 Huxley, Aldous 130 Mantinaeia 185 Orkney 36

Markli, Peter 32
impluvium 45 Marquez, Gabriel Garcia 114, 132 Cung điện Pylos 55

công cụ phân biệt đối xử 155 Trại đêm Masai 13, 25 Cung điện Abatellis 76
Isfahan 42 McQueen, Steve 85 Palladio, Andrea 43
Ivey, Marlene 79 Thánh địa 41, Pallasmaa, Juhani 132
61 megaron 56 Parthenon 68
vườn Nhật 83 Messene 164 Perec, George 199
Quán trà Nhật 64, 134 Thiên thạch 125 Petra 193
Jerry Spn·nger Show 101 Mihrab 42, 61 Petworth 44
mise và abjme 81 Poe, Edgar Allan 193

Ka'ba 42 Mông Cổ Gher 111 nhà điểm hợp lưu 151
Kafka 118 thờ Hồi giáo 61 Pompeii 45
Trang viên Kelmscott 120 Mosta 67 giáo hoàng
Kerr, Robert 175 Nhà Mẹ 124 105 hiên nhà 119
Klippan 187 Núi Aigalion 56 Cổng Pescara 52
Koolhaas, Rem 90 Murch, Walter 77 Potter, Beatrix 85
Kurosawa, Akira 165 Muthesius, Herman 120 trại tù 85 riêng
tư 185
mê cung 183 Necromanteion 183 không Dự án Nhà Gạch 200 propylaea 68,
Lão Tử 14 ở đây cũng không ở đó 111 không 150 nhà vệ sinh
La Congunta 32 quá khứ cũng không tương lai 112 công cộng 155, 186
212
Mục lục
Pullman, Philip 21, 88 SITE Architects 88 sáu Topkapi 54, 162

Pushkin, Aleksandr 134 hướng cộng với trung tâm 31 Transylvania 126
Pylos 55, 146 Skara Brae 36, 111 bẫy 163
kim tự tháp Chephren 53 ngôi nhà công nhân đá phiến 118 cổng khải hoàn 109 ngôi
Soane, John 196 nhà troglodyte 159
tường qibla 42 bóng đá 20 Trumbull, H. Clay 82, 85
Bài hát Benedikt 84

Rameses 181 Soshitsu Sen 134 Urbino 175
Nhà thờ Rame 122 Sottsass, Ettore 16, 31, 67

ẩn dật 18 Bùa chú 44 Vals 136
van der Rohe, Mies 201 Spengler, Oswald 197 Biệt thự Rotonda 43
Sự lãng mạn của hoa hồng 130 Kim tự tháp bậc thang Zoser 194 Biệt thự Savoye
Tướng La Mã 109 Stroma 174 123 Vitra
Rô-ma 14, 85 Sturges, John 85 31 Voysey, CFA 66

Nhà Rosenbaum 153 Lâu đài St Andrews 164
Ruskin, John 81 St Bride's, Đông Kilbride 88 Ao Walden 93
Nhà thờ St Machar, Aberdeen 196 Phường, Geoff 93
Sackville-West, Vita 46 Nhà thờ St Mary, Studley Royal 58 Người hâm mộ bóng bầu dục xứ Wales 103
Salamis 71 St Peter's, Rome 101 Bờ Tây 21, 88

tỷ lệ 62 tàu ngầm 162 Tây Kennet Xe Barrow Dài 30
Schinkel, Karl Friedrich 123, 148 Mùa Hè Của 27 Nụ Hôn Thiếu 87 Tòa án trung tâm Wimbledon 102
Schloss Charlottenhof 123 Windermere 61
Scully, Vincent 56 thuốc lá 45 Người đàn bà cồn cát 165
đường nối kinh nghiệm 77 Đạo Đức Kinh 14 tử cung 127
Sebald, W:G. 199 Tarxien 40, 57 Nhà nguyện rừng 121
Segesta 96 Telemachus 55, 146 Nhà hỏa táng Woodland 59

cảm giác ngưỡng cửa 81 temenos 68 Wright, Frank Lloyd 153
sự gợi cảm của lối vào 135 Đền Cung điện Rameses III 101
serdab 194 Teshigahara, Hiroshi 165 yoku-ishi 64
Seven Samurai 165 Quả Cầu 107, 108
Shakespeare, William 107 Người Đàn Ông Trên Ngưỡng 112 Zaha Hadid 31
Sherriff Court, Dundee 65 Cổng Thoreau, Henry David 93, 145 Zumthor, Peter 84, 136
Shinto 95 Lâu ngưỡng 75, 79
đài Sissinghurst 46 ngưỡng do dự 80
213

Doorway VN Bookmark

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Doorway VN Bookmark

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Machine Translated by Google

và có những nghi lễ, nghi lễ gắn liền với chúng.

Bản, Ba Tư và Tây Ban Nha.

Các tựa game liên quan của Simon Unwin:

Phân tích kiến trúc

nikana99@hotmail.com, trang web Amazon.com

Howard Ray Lawrence, Đại học bang Pennsylvania

Giáo sư Roger Stonehouse, Trường Kiến trúc Manchester

Luân Đôn và New York

Xuất bản lần đầu năm

Được xuất bản đồng thời ở Mỹ và Canada bởi Routledge

270 Đại lộ Madison, New York, NY 10016

© 2007 Simon Unwin

Được in và đóng bìa ở Anh bởi The Cromwell

Ghi chú của nhà xuất bản.

Bao gồm tài liệu tham khảo và chỉ mục.

ISBNlO: 0-415-45880-3 (hbk)

ISBN13: 978-0-415-45880-l (hbk)

cho Mary, David và Jim

Sức mạnh của những cánh cửa Ý

là công cụ ngăn cách 14 16

Hình học của các ô cửa

khung của trục ô tham 32

chiếu Nhà thờ, 36

Cefalu quản lý sức mạnh 47

của các ô cửa trục ô cửa và mở rộng quy mô 53

propylaea của vệ thành 62

Trải nghiệm các Ô cửa vượt

đổi cách người ta nhìn thế giới và 95

nhận dạng các ô cửa ở giữa 101

trong phòng tắm nước nóng 127

tại Vais 136

Lâu đài Lindisfarne 139

Tổ chức các ô cửa

phòng thủ, cửa ra vào và sự kiểm soát 156

một sân thượng của khách 168

sạn ô cửa các ô cửa của 170

một ngôi nhà và các 17

tuyến đường lối vào mê cung 4

Nhà thờ Thánh Peter, Klippan 183 187

Kiến trúc không có ô cửa và phủ nhận

Lối thoát 205

Sự nhìn nhận 207

Thư mục 209

Mục lục 211

Một dool7J!ay tại Palazzo Abatellis ở Palermo.

trúc sư có thể sử dụng. Nó là của kiến trúc.

đi qua chúng ảnh hưởng đến trải nghiệm của chúng ta về

bị khóa chống lại chúng tôi hoặc một thứ đã bị vi phạm

mình. quan điểm của kiến trúc sư - nó dành cho ai

nhiều sự chú ý. Bởi vì tâm trí của chúng ta đã bị chiếm đoạt

với bạn bè, hoàn thành công việc

xong ... - chúng ta có xu hướng chỉ thừa nhận những ô

trong việc tổ chức cánh cửa, chúng ta sẽ

chơi bằng các ô cửa trong Không gian tổ chức. Nó

và tinh tế hơn của chúng ta, về: lịch sử, hoài

hữu, đấu tranh, địa vị, sự nô dịch, bóc lột,

Để thảo luận những vấn đề như vậy trong mối quan hệ

SỨC MẠNH CỦA DOORWAYS

Một doo1711ay tự nhiên trong những tảng đá của Hẻm

núi Carnarvon ở miền trung Queensland, Australia.

CẢM GIÁC CỦA CHÚNG TÔI VỀ CỬA SỔ

Ô cửa không phải lúc nào cũng tồn tại nhưng

Mặc dù vậy, chúng ta có thể cho rằng những