BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

PHÂN HIỆU TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TẠI VĨNH LONG
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH

TIỂU LUẬN CUỐI KỲ

1. Hãy trình bày đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa ở Việt Nam.
2. Thể chế kinh tế đóng vai trò như thế nào trong nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam?
3. Theo quan điểm của Marx, để tồn tại trên thị trường thì người sản xuất
phải đảm bảo được điều kiện gì? Giải pháp để đạt được điều kiện đó?
4. Nếu sức lao động được mua bán đúng giá trị của nó thì nhà tư bản có thu
được giá trị thặng dư không? Tại sao?

Học phần: KINH TẾ CHÍNH TRỊ MAC LENIN

Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH

Giảng viên hướng dẫn: LÔ KIM CÚC

Sinh viên thực hiện: DƯƠNG VĨNH THUẬN
MSSV: 85221570003
 NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

Họ và tên sinh viên: ............................................................MSSV:……………….

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
, ngày … tháng … năm 2023
(Ký và ghi rõ họ tên)
 MỤC LỤC
Câu 1: Hãy trình bày đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa ở Việt Nam...............................................................................................1
1. Về mục tiêu:..................................................................................................................1
2. Về quan hệ sở hữu hình thành:...................................................................................1
2.1 Về sở hữu:................................................................................................................1
2.2 Kinh tế nhiều thành phần.........................................................................................1
2.3 Về quan hệ quản lý...................................................................................................1
2.4 Về quan hệ phân phối...............................................................................................2
Câu 2: Thể chế kinh tế đóng vai trò như thế nào trong nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam? Thể chế kinh tế là tổng thể các quy
định, luật lệ, thể chế, cơ chế, chính sách, thói quen, tập quán,... chi phối hoạt
động kinh tế của một quốc gia. Thể chế kinh tế có vai trò quan trọng trong việc
thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và phát triển
bền vững.....................................................................................................................2
Câu 3: Theo quan điểm của Marx, để tồn tại trên thị trường thì người sản xuất
phải đảm bảo được điều kiện gì? Giải pháp để đạt được điều kiện đó?..............3
Câu 4: Nếu sức lao động được mua bán đúng giá trị của nó thì nhà tư bản có thu
được giá trị thặng dư không? Tại sao?........................................................................4
 Câu 1: Hãy trình bày đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
*Đại hội XII của Đảng Cộng sản Việt Nam đã có bước phát triển mới rất rõ nét
trong việc xác định đặc trưng cơ bản của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa Việt Nam. Theo đó, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Việt Nam là nền kinh tế vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh tế thị
trường, đồng thời bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa phù hợp với từng giai đoạn
phát triển của đất nước.

1. Về mục tiêu:

Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là phương thức phát triển kinh tế
dựa trên cơ sở kết hợp hài hòa giữa các yếu tố thị trường và yếu tố xã hội chủ
nghĩa. Phương thức này nhằm mục đích phát triển lực lượng sản xuất, xây dựng
cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, thực
hiện mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, văn minh".

2. Về quan hệ sở hữu hình thành:

2.1 Về sở hữu:

Sở hữu là quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất và tái sản xuất xã
hội, dựa trên chiếm hữu nguồn lực của quá trình sản xuất và kết quả lao động tương
ứng. Sở hữu bao gồm ba yếu tố cơ bản: chủ thể sở hữu, đối tượng sở hữu và lợi ích
từ đối tượng sở hữu.

Về nội dung kinh tế, sở hữu là điều kiện của sản xuất, là nguồn gốc của lợi ích kinh
tế mà chủ thể sở hữu được thụ hưởng.

Về nội dung pháp lý, sở hữu thể hiện những quy định mang tính chất pháp luật về
quyền hạn và nghĩa vụ của chủ thể sở hữu.

2.2 Kinh tế nhiều thành phần

Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là nền kinh tế có nhiều
hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò
chủ đạo, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng. Các chủ thể thuộc các thành phần
kinh tế bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh cùng phát triển theo pháp luật.

Các nội dung quan trọng về các bộ phận cấu thành, vai trò của thị trường, vai trò
của Nhà nước, vai trò của nhân dân và mục tiêu bảo đảm tiến bộ và công bằng xã
hội trong phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

2.3 Về quan hệ quản lý

1
 Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là nền kinh tế có sự
quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng
Cộng sản Việt Nam, sự làm chủ và giám sát của nhân dân.

Nhà nước quản lý nền kinh tế thông qua pháp luật, các chiến lược, kế hoạch, cơ chế
chính sách và các công cụ kinh tế, trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc của thị trường,
khắc phục những khuyết tật của kinh tế thị trường và phù hợp với yêu cầu xây dựng
chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

2.4 Về quan hệ phân phối

Quan hệ phân phối trong kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa chịu sự chi
phối của quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất. Do vậy, nền kinh tế thị trường với sự
đa dạng các hình thức sở hữu sẽ có các loại hình phân phối khác nhau, bao gồm:

 Phân phối theo kết quả lao động, hiệu quả kinh tế, theo mức đóng góp vốn
cùng các nguồn lực khác.
 Phân phối thông qua hệ thống an sinh xã hội, phúc lợi xã hội.

Về quan hệ gắn tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội

Tiến bộ và công bằng xã hội vừa là điều kiện đảm bảo cho sự phát triển bền vững
của nền kinh tế, vừa là mục tiêu thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ
nghĩa. Do vậy, trong quá trình phát triển kinh tế, cần gắn tăng trưởng kinh tế với
công bằng xã hội, bảo đảm mọi người dân đều được hưởng lợi từ sự phát triển của
đất nước.

Câu 2: Thể chế kinh tế đóng vai trò như thế nào trong nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam?
Thể chế kinh tế là tổng thể các quy định, luật lệ, thể chế, cơ chế, chính sách, thói
quen, tập quán,... chi phối hoạt động kinh tế của một quốc gia. Thể chế kinh tế có
vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm ổn định
kinh tế vĩ mô và phát triển bền vững.

Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, thể chế kinh
tế đóng vai trò đặc biệt quan trọng, thể hiện ở những điểm sau:
- Thể chế kinh tế là nền tảng để vận hành nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa. Thể chế kinh tế bao gồm các quy định, luật lệ, thể
chế, cơ chế, chính sách,... chi phối hoạt động kinh tế của các thành phần kinh
tế, các chủ thể kinh tế, các thị trường,... Thể chế kinh tế bảo đảm cho các
thành phần kinh tế, các chủ thể kinh tế, các thị trường hoạt động theo đúng
quy luật của thị trường, đồng thời bảo đảm cho sự phát triển kinh tế đi theo
định hướng xã hội chủ nghĩa.
- Thể chế kinh tế là công cụ để Nhà nước quản lý nền kinh tế. Nhà nước
quản lý nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa bằng pháp luật,

2
 các chiến lược, kế hoạch, cơ chế chính sách,... Các quy định, luật lệ, thể chế,
cơ chế, chính sách,... của thể chế kinh tế là công cụ để Nhà nước thực hiện
vai trò quản lý của mình, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm ổn định
kinh tế vĩ mô và phát triển bền vững.
- Thể chế kinh tế là điều kiện để thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội.
Thể chế kinh tế có vai trò quan trọng trong việc bảo đảm cho mọi người dân
đều có cơ hội tham gia vào quá trình sản xuất, kinh doanh, hưởng lợi từ sự
phát triển kinh tế, xã hội. Thể chế kinh tế cũng có vai trò quan trọng trong
việc bảo đảm cho mọi người dân đều được hưởng các quyền lợi xã hội cơ
bản, như giáo dục, y tế, nhà ở,...
Như vậy, thể chế kinh tế đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Để phát triển kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa thành công, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế, bảo đảm cho thể
chế kinh tế đồng bộ, thống nhất, phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu hướng phát
triển của thế giới.
Câu 3: Theo quan điểm của Marx, để tồn tại trên thị trường thì người sản
xuất phải đảm bảo được điều kiện gì? Giải pháp để đạt được điều kiện
đó?

Theo quan điểm của Marx, để tồn tại trên thị trường thì người sản xuất phải đảm
bảo được hai điều kiện sau:

 Sản phẩm của họ phải được xã hội cần đến. Điều này có nghĩa là sản phẩm
của người sản xuất phải đáp ứng được nhu cầu của xã hội, có chất lượng tốt
và giá cả hợp lý.
 Chi phí sản xuất của họ phải thấp hơn giá cả của sản phẩm trên thị
trường. Điều này có nghĩa là người sản xuất phải có năng suất lao động cao,
sử dụng hiệu quả các nguồn lực sản xuất.

Giải pháp để đạt được điều kiện đó

Để đạt được hai điều kiện trên, người sản xuất cần có những giải pháp sau:

- Phát triển khoa học và công nghệ, nâng cao trình độ chuyên môn, tay nghề
của người lao động.
- Khoa học và công nghệ là động lực của sự phát triển, là yếu tố quyết định
đến năng suất lao động. Do đó, người sản xuất cần đầu tư phát triển khoa học
và công nghệ, ứng dụng các công nghệ mới vào sản xuất để nâng cao năng
suất, chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất.

Bên cạnh đó, người sản xuất cần chú trọng đến việc nâng cao trình độ chuyên môn,
tay nghề của người lao động. Người lao động có trình độ chuyên môn, tay nghề cao
sẽ có khả năng sản xuất ra những sản phẩm chất lượng tốt, hiệu quả hơn.

3
+ Tăng cường hợp tác, liên kết giữa các doanh nghiệp để nâng cao năng suất, giảm
chi phí sản xuất.

+ Tiếp cận và khai thác hiệu quả các nguồn lực sản xuất.

Nhìn chung, để tồn tại và phát triển trên thị trường, người sản xuất cần không ngừng
đổi mới, nâng cao năng lực cạnh tranh của mình.

Câu 4: Nếu sức lao động được mua bán đúng giá trị của nó thì nhà tư bản
có thu được giá trị thặng dư không? Tại sao?
nếu sức lao động được mua bán đúng giá trị của nó thì nhà tư bản sẽ không thu
được giá trị thặng dư.

Giá trị của sức lao động là giá trị của những tư liệu sinh hoạt cần thiết để duy trì sức
lao động của người lao động và tái sản xuất sức lao động đó. Giá trị của sức lao
động được xác định bởi thời gian lao động cần thiết để sản xuất ra những tư liệu
sinh hoạt đó.

Giá trị của sản phẩm là tổng giá trị của các tư liệu sản xuất và giá trị của sức lao
động. Giá trị của sản phẩm được xác định bởi thời gian lao động cần thiết để sản
xuất ra sản phẩm đó.

Nếu sức lao động được mua bán đúng giá trị của nó thì nhà tư bản sẽ phải trả cho
người lao động một khoản tiền bằng với giá trị của sức lao động. Khi đó, nhà tư bản
sẽ sử dụng sức lao động của người lao động để sản xuất ra sản phẩm.

Tuy nhiên, theo Marx, trong nền kinh tế tư bản chủ nghĩa, nhà tư bản có khả năng
sử dụng sức lao động của người lao động trong thời gian dài hơn thời gian lao động
cần thiết để sản xuất ra những tư liệu sinh hoạt cần thiết cho người lao động.

Khoảng cách giữa thời gian lao động cần thiết và thời gian lao động thực tế của
người lao động chính là giá trị thặng dư.

Như vậy, nếu sức lao động được mua bán đúng giá trị của nó thì nhà tư bản sẽ
không thu được giá trị thặng dư. Giá trị thặng dư chỉ có thể được tạo ra khi sức lao
động được mua bán dưới giá trị của nó.

Marx giải thích rằng, nhà tư bản có thể mua được sức lao động dưới giá trị của nó
nhờ vào sự bóc lột người lao động. Nhà tư bản lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người
lao động về giá trị của sức lao động, đồng thời sử dụng sức mạnh của mình để ép
người lao động chấp nhận mức lương thấp hơn giá trị của sức lao động.

Do đó, để ngăn chặn sự bóc lột người lao động, cần phải xóa bỏ chế độ tư bản chủ
nghĩa, xây dựng một xã hội mới, trong đó người lao động được sở hữu tư liệu sản
xuất và được trả lương theo giá trị của sức lao động.
4