Bẫy thu nhập trung bình

“Bẫy thu nhập trung bình là một tình huống mà một quốc gia bị mắc kẹt tại mức
thu nhập được quyết định bởi nguồn lực nhất định với lợi thế ban đầu và không thể
vượt quá mức thu nhập đó.”
Nguyên nhân chính của bẫy thu nhập trung bình (Kenichi Ohno, Lê Hà Thanh,
2015):
- sự thiếu năng động của khu vực kinh tế tư nhân về năng suất, khả năng cạnh
tranh và đổi mới (nguyên nhân cơ bản nhất) (nói thêm về fdi)
- Phụ thuộc quá nhiều vào nguồn nhân công giá rẻ
+ tăng quy mô nền kte –> mức sống tăng  nguồn lđ giá rẻ mất đi  năng
suất lđ giảm  giảm sức cạnh tranh
- không có khả năng đối phó với các vấn đề phát sinh do tăng trưởng cao như
là khoảng cách giàu - nghèo, bong bóng bất động sản và cổ phiếu, suy thoái
môi trường, đô thị hóa, tắc nghẽn giao thông, tham nhũng, v.v..;
- không quản lý đúng cách các cú sốc kinh tế vĩ mô trong thời đại toàn cầu
hóa.
 Dấu hiệu VN mắc bẫy thu nhập tb
- năng suất sx thấp
- thiếu hụt chuyển dịch cơ cấu thiếu hụt chuyển dịch cơ cấu theo đúng nghĩa,
- không có dấu hiệu cải thiện chỉ số khả năng cạnh tranh,
- nảy sinh nhiều vấn đề do tăng trưởng gây ra
 Chính sách cho VN
- Nâng cao hiệu quả nguồn vốn fdi
+ thay đổi chiến lược tiếp nhận fdi hướng tới tiếp cận công nghệ thế giới,
khuyến khích các dự án liên doanh với doanh nghiệp bản xứ và ưu tiên kêu
gọi fdi từ các nước uy tín trên thế giới
- pt kte tư nhân
+ hỗ trợ, khuyến khích đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ
+ tạo chuỗi cung ứng mới, tạo ra nhiều giá trị gia tăng
- Nâng cao công tác điều hành quản lí nhà nước
+ thiết lập thể chế thúc đẩy sáng tạo, cải thiện môi trường kinh doanh
+ nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước
- Khoa học công nghệ
+ tăng cường đầu tư nhằm nâng cao trình độ khoa học – công nghệ, năng
suất lao động và hiệu quả sử dụng vốn.
- Cải thiện nguồn nhân lực
 + cần tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu
trong trào lưu công nghệ mới
 Giải cnh sớm
- Khái niệm: các nước chuyển sang nền kinh tế dịch vụ mà chưa trải qua
quá trình công nghiệp hoá thích hợp đc gọi là giải cnh sớm. các nề kte
này trải qua quá trình giải cnh sớm hơn nhiều so với chuẩn mực lịch sử.
các nền kte tiến hành cnh muộn sẽ không thể xây dựng những ngành công
nghiệp lớn và sẽ bắt đầu giải cnh khi thu nhập vẫn còn thấp so với các
nước tiến hành cnh sớm.
- Biểu hiện:
+ tỷ lệ lđ trong ngành công nghiệp giảm, có xu hướng dịch chuyển sang
khu vực dịch vụ
+ bắt đầu giải cnh khi thu nhập vẫn còn thấp so với các nước tiến hành
cnh sớm
+ tỷ trọng ngành công nghiệp giảm trong khi dịch vụ vẫn chưa khẳng
định được vị thế
- Nguyên nhân:
+ có thể do quá trình toàn cầu hoá và độ mở cửa nền kinh tế, các nước
tiến hành cnh muộn không thể cạnh tranh với các nước cnh sớm trong các
ngành công nghiệp lớn khiến các nước này tiến hành giải công nghiệp
hoá sớm
+ tỷ lệ lđ trong ngành công nghiệp giảm xuống thấp thấp mặc dù có lợi
thế về dân số do lđ có xu hướng chuyển dịch sang khu vực dịch vụ
+ cnh việt nam phụ thuộc quá nhiều vào fdi, các doanh nghiệp fdi đầu tư
vào vn thường đến từ các nước có trình độ pt ko quá chênh lệch nên hiệu
quả ko cao, fdi ko liên kết chặt chẽ với nền kinh tế quốc dân, việc chuyển
giao công nghệ từ fdi là rất yếu. việc quá phụ thuộc vào fdi khiến các
nước đi sau dễ ỷ lệ vào doanh nghiệp nước ngoài mà ko tự mình tích luỹ
công nghệ, khả năng kinh doanh, từ đó sẽ đưa đến méo mó trong cơ cấu
kinh tế, còn về lâu dài quá trình công nghiệp hóa sẽ không bền vững.
+ công nghiệp ở vn chủ yếu là lắp ráp, gia công, giá trị gia tăng thấp, quy
mô nhỏ, năng suất thấp, dùng công nghệ cũ
+ cơ chế quản trị của nhà nước còn chưa hiệu quả và năng lực xã hội còn
hạn chế nên ko thể tiếp nhận làn sóng công nghiệp một cách hiệu quả
nhất
- Giải pháp cho vn:
+ cần chú trọng pt công nghiệp theo hướng rộng và sâu: đa dạng hoá các
ngành công nghiệp mà vn có thế mạnh (chế biến lượng thực tp…), mở
rộng sx hàng công nghiệp theo chiều dọc bằng cách tiến sâu vào sx sp
trung gian để tăng giá trị gia tăng
+ tạo môi trường đầu tư thông thoáng, thay đổi chiến lược tiếp nhận fdi
hướng tới tiếp cận công nghệ thế giới, khuyến khích các dự án liên doanh
với doanh nghiệp bản xứ và ưu tiên kêu gọi fdi từ các nước uy tín trên thế
giới
+ cần ưu tiên củng cố nội lực, cụ thể là năng lực quản trị của nhà nước
+ cần tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu
trong trào lưu công nghệ mới