ስነ ምዕላድ

ድምፆች በተናጠል ትርጉም አልባ ናቸው፡፡ እነዚህ ትርጉም አልባ ድምፆች ስርዓት ባለው መንገድ ተቀናጅተው
ትርጉም ያለውን አሀድ ያስገኛሉ፡፡ በዚህ ሁኔታ የሚገኝ ትርጉም ያለው አሀድ ምዕላድ ይባላል፡፡

ምዕላድ ሶስት ባህሪያት አሉት፡- ትርጉም አዘል ነው፡፡

ትርጉም አዘል ወደ ሆኑ ንዑስ ክፍሎች ሊከፈል አይችልም፡፡

ንዑስ የቋንቋ አሀድ ነው፡፡

ምዕላድ ነፃ እና ጥገኛ ምዕላድ በማለት በሁለት ከፍሎ ማየት ይቻላል፡፡

ነፃ ምዕላድ፡- እራሱን ችሎ የሚቆምና አነስተኛ ትርጉም አዘል የቋንቋ አሀድ ነው፡፡ ምሳሌ /ቤት/

ጥገኛ ምዕላድ፡- በሌላ አካል ላይ ካልተለጠፈ በስተቀር ብቻውን ሊቆም ወይም ሊነገር የማይችል ነው፡፡ ምሳሌ
/-ኦች/

ጥገኛ ምዕላድ ከመገኛ ቦታቸው አንፃር በሶስት ቦታ ላይ ይገኛሉ፡፡

- ቅድመ ቅጥያ፡- በነፃ ምዕላዱ መጀመሪያ ላይ የሚገኝ የቅጥያ አይነት ነው፡፡ ምሳሌ አስ- ገደለ
- ውስጠ ቅጥያ፡- በነፃ ምዕላዱ መካከል ላይ የሚገኝ የቅጥያ አይነት ነው፡፡ ምሳሌ ቅጠል-ኣ-ቅጠል
- ድህረ ቅጥያ፡- በነፃ ምዕላዱ መጨረሻ ላይ የሚገኝ የቅጥያ አይነት ነው፡፡ ምሳሌ ቤት-ኦች

ጥገኛ ምዕላዶች ከሚሰጡት ግልጋሎት አኳያ በሁለት ይከፈላል፡፡

የእርባታ ምዕላድ፡- በነፃ ቃሉ ላይ በመቀጠል የቃሉን ትርጉም ያሰፋሉ

ምሳሌ፡- ቤት-ኤ፣ ቤት-ኡ፣ ቤት-ኣቸው-ን

የምስረታ ምዕላድ፡- በነፃ ቃል ላይ በመቀጠል የቃሉን መሰረታዊ ትርጉም ይለውጣሉ፡፡

ምሳሌ፡- ክፉ-ኧኛ- ክፉኛ የቃል ክፍሉ ቅፅል የነበረውን /-ኧኛ- የሚል የመስራች ጥገኛ ምዕላዩ በመጨመር ወደ
ተውሳከ ግስ ተቀይሯል፡፡

የጥገኛ (ቅጥያ) ምዕላድ ሙያዊ ግልጋሎት

ጥገኛ ምዕላዶች በራሳቸው ትርጉም ስለማይሰጡ ነፃ ምዕላዩ ለይ በመቀጠል የተለያዩ አገልግሎቶች ይሰጣሉ፡፡
ከእነዚህም መካከል የሚከተሉት ይገኙበታል፡፡
ስነ ምዕላድ

ድምፆች በተናጠል ትርጉም አልባ ናቸው፡፡ እነዚህ ትርጉም አልባ ድምፆች ስርዓት ባለው መንገድ ተቀናጅተው
ትርጉም ያለውን አሀድ ያስገኛሉ፡፡ በዚህ ሁኔታ የሚገኝ ትርጉም ያለው አሀድ ምዕላድ ይባላል፡፡

ምዕላድ ሶስት ባህሪያት አሉት፡- ትርጉም አዘል ነው፡፡

ትርጉም አዘል ወደ ሆኑ ንዑስ ክፍሎች ሊከፈል አይችልም፡፡

ንዑስ የቋንቋ አሀድ ነው፡፡

ምዕላድ ነፃ እና ጥገኛ ምዕላድ በማለት በሁለት ከፍሎ ማየት ይቻላል፡፡

ነፃ ምዕላድ፡- እራሱን ችሎ የሚቆምና አነስተኛ ትርጉም አዘል የቋንቋ አሀድ ነው፡፡ ምሳሌ /ቤት/

ጥገኛ ምዕላድ፡- በሌላ አካል ላይ ካልተለጠፈ በስተቀር ብቻውን ሊቆም ወይም ሊነገር የማይችል ነው፡፡ ምሳሌ
/-ኦች/

ጥገኛ ምዕላድ ከመገኛ ቦታቸው አንፃር በሶስት ቦታ ላይ ይገኛሉ፡፡

- ቅድመ ቅጥያ፡- በነፃ ምዕላዱ መጀመሪያ ላይ የሚገኝ የቅጥያ አይነት ነው፡፡ ምሳሌ አስ- ገደለ
- ውስጠ ቅጥያ፡- በነፃ ምዕላዱ መካከል ላይ የሚገኝ የቅጥያ አይነት ነው፡፡ ምሳሌ ቅጠል-ኣ-ቅጠል
- ድህረ ቅጥያ፡- በነፃ ምዕላዱ መጨረሻ ላይ የሚገኝ የቅጥያ አይነት ነው፡፡ ምሳሌ ቤት-ኦች

ጥገኛ ምዕላዶች ከሚሰጡት ግልጋሎት አኳያ በሁለት ይከፈላል፡፡

የእርባታ ምዕላድ፡- በነፃ ቃሉ ላይ በመቀጠል የቃሉን ትርጉም ያሰፋሉ

ምሳሌ፡- ቤት-ኤ፣ ቤት-ኡ፣ ቤት-ኣቸው-ን

የምስረታ ምዕላድ፡- በነፃ ቃል ላይ በመቀጠል የቃሉን መሰረታዊ ትርጉም ይለውጣሉ፡፡

ምሳሌ፡- ክፉ-ኧኛ- ክፉኛ የቃል ክፍሉ ቅፅል የነበረውን /-ኧኛ- የሚል የመስራች ጥገኛ ምዕላዩ በመጨመር ወደ
ተውሳከ ግስ ተቀይሯል፡፡

የጥገኛ (ቅጥያ) ምዕላድ ሙያዊ ግልጋሎት

ጥገኛ ምዕላዶች በራሳቸው ትርጉም ስለማይሰጡ ነፃ ምዕላዩ ለይ በመቀጠል የተለያዩ አገልግሎቶች ይሰጣሉ፡፡
ከእነዚህም መካከል የሚከተሉት ይገኙበታል፡፡