— Diş Hekimliğinde çapraz enfeksiyonu engellemek yani

hastadan hastaya,hastadan dental ekibe,dental ekipten

hastaya,kliniklerden topluma ve toplumdan hastaya geçişi
engellemek için enfeksiyon kontrol yöntemlerinin eksiksiz
uygulanması gerekmektedir.
 Kavramlar
— Sterilizasyon : İlgili alandan patojen olan ya da
olmayan bütün mikroorganizmaların arındırılmasıdır.
— Dezenfeksiyon : İlgili alandan patojen
mikroorganizmaların uzaklaştırılmasıdır. Bu işlem için
kullanılan kimyasallara “dezenfektan” denir.
— Antisepsi: Canlı dokulardan mikroorganizmaların
uzaklaştırılması işlemine denir.
— Enfeksiyon kontrolü önlemlerince; kan, tükürük vb. vücut
sıvıları ile geçen hastalıklar bakımından TÜM
HASTALARIN ENFEKTE OLDUĞU kabul edilerek
işlemler yapılır.
— Bu kapsamda evrensel önlemler alınmalıdır. Bu önlemler
çeşitli başlıklar altında toplanmıştır.
 I-Bariyer Teknikleri
— Ia- Eldiven: Eller su ve sabunla yıkandıktan ve
kurulandıktan sonra cilt, muköz membranlar ,vücut sıvıları
ve bu sıvılarla temas eden yüzey ve aletlerle temas öncesi
mutlaka eldiven giyilmeli ,bu alanlar dışında bir yere temas
edilecekse eldivenler çıkarılıp eller yıkanmalıdır.
— Hastalar arası,yukarıda bahsedilen alanlar dışındaki
alanlara temas sonrasında ve eldivenlerin hasarlı olması
durumunda eldivenler değiştirilmelidir.
— Ib-Koruyucu Giysiler:

Önlük ve tek kullanımlık

tulumlar,cerrahi boxlar giyilmelidir.
Bu giysiler klinik ve laboratuvar
dışındaki alanlarda giyilmemelidir.
— Ic-Maske: Yüzün,oral
ve nazal mukozaların
vücut sıvılarından
korunması için N95
maskeler,cerrahi
maskeler ,yüzü ve
çeneyi tamamen
kapatan siperler
kullanılmalıdır.
— Id-Koruyucu Gözlük: Gözleri korumak için siperlerle
birlikte ya da ayrı olarak kullanılabilir.
 II-Kontaminasyonun
Sınırlanması

— Sıçrayan sıvılarla kontaminasyonun sınırlanması için uygun

hasta pozisyonu sağlanmalıdır. Ayrıca sıvıları elimine etmek
için suction, cerrahi aspiratörler, rubber dam kullanılabilir.
— Dental ekibin dokunacağı alanlar tek kullanımlık folyolarla
sarılmalı ve her hastada değiştirilmelidir.
 III-Eller
— Eller muayenenin başında,eldiven giyimi öncesi ve çıkarıldıktan
sonra,kontamine herhangi bir yerle temas sonrası , hastalar
arasında mutlaka sabun ve su ile yıkanmalıdır.
 IV-Keskin Aletler ve İğneler
— Makas,bisturi ucu,iğne gibi
kesici aletler dikkatli
kullanılmalıdır.Enjektör
iğneleri kapalı halde ünit
tablasına yerleştirilmelidir.
Kullanıldıktan sonra el
değmeden iğnenin ucu
kapatılmalıdır.
— Tek kullanımlık aletler kesici
ve delici tıbbi atık kutusuna
koruyucu eldivenlerle
atılmalıdır.
 V-Sterilizasyon
— Basınçlı buhar , kimyasal buhar gibi sterilizasyon
yöntemleri kullanılmalıdır.
— Bu yöntemler gün sonunda uygulanacaksa kullanılan
aletler gruplanarak koruyucu kıyafetlerle dekontamine
edilerek özel solüsyonlarda bekletilir.
— Gün sonunda kuru şekilde ilgili sterilizasyon yöntemine
uygun paketlenir.
Sterilizasyon Aşamaları

vTemizlik
vPaketleme
vSterilizasyon
vSterilizasyon Kontrolü
vDağıtım ve Saklama
A-Temizlik
— İşlemi yapacak dental ekip mutlaka eldiven, üniforma ve
korucuyu gözlük gibi ekipmanlarla işleme başlamalıdır.
— Elle ya da makineler yardımıyla gözle görünür kirler akan
su altında çeşitli ajanlarla ve fırçalarla arındırılır.
— Eğeler, frezler gibi hassas aletler ultrasonik titreşim veren
aletlerle dekontamine edilebilir.
B-Paketleme
— Paketleme sterilizasyondan kullanım zamanına kadar
aletleri koruyacak şekilde yapılmalıdır.Ayrıca sterilizasyon
ajanının penetrasyonunu engellememelidir.
— Paketler uygun büyüklükte olmalıdır yoksa kurutmakta
sorun yaşanır. Sterilizasyondan çıkan malzemeler mutlaka
kuru olmalıdır.
— Paketlerde mutlaka uygun ağırlıkta malzeme bulunmalıdır.
Paketlerin içerisinde indikatör bulunmalıdır. Paketler
uygun cihazlarla ağızları kapalı olarak yerleştirilmelidir.
C-Sterilizasyon
§ Basınçlı Buhar Sterilizasyonu (otoklav)
§ Kuru Hava Sterilizasyonu
§ Düşük Isı Sterilizasyon Yöntemleri
-Etilen Oksit
-Formaldehit
-Gaz Plazma
-Işınlama ile Sterilizasyon
D-Sterilizasyon Kontrolü
1-Fiziksel Kontrol: Cihaz üzerindeki göstergeler,paketler
içerisindeki indikatörler kontrol edilmeli,cihazlardan çıkan
paketler ıslak olmamalıdır.
2-Kimyasal veya Biyolojik Kontrol: Bu amaçla çeşitli biyolojik
ayraçlar kullanılır. Günümüzde dijital kontrol cihazları da
bulunmaktadır.
3-Kayıt ve Kontrol: Hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın
mutlaka kayıt işlemleri düzenli ve kalıcı olmalıdır.
E-Dağıtım ve Saklama

— Tüm maddeler kapalı araçlarda raflı sistemlerle

taşınmalıdır.
— Depolama alanı sterilizasyon alanına yakın olmalıdır.
— Aletlerle gereksiz temaslardan kaçınılmalı ve kullanım
tarihlerine dikkat edilmelidir.
VI-Aletler ve Donanım VII-Başlıklar,Ultrasonik
Uçlar ve Hava-Su Spreyi

— Yumuşak ve sert dokularla — Bu aletler üretici firmanın

temas eden ya da bunlara önerdiği şekillerde her kullanım
penetre olan tüm aletler sonrası sterilizasyon ya da
kullanımlarından sonra steril dezenfeksiyon işlemlerinden
edilmelidir. geçmelidir.
 VIII-Röntgen Cihazı ve
Görüntüleme Ekipmanları
— Tutucu ve temas alanları tek
kullanımlık folyo ile sarılmalıdır
veya dezenfekte edici ajanlarla
silinmelidir.
— Filmler eldiven ile tutulmalı
eğer banyo işlemine tabii
tutulacaksa standartlara uygun
banyo odalarında işlem
yapılmalıdır.
IX-Muayenehane
Ortamındaki Yüzeyler
— Klinikteki lambaların
düğmeleri,çekmece
kulpları,raflar,kapı kolları gibi
yüzeyler ya tek kullanımlık
folyo ile örtülmeli ya da
dezenfektanlarla
temizlenmelidir.
 X-Protezler,Ölçü ve XI-Atık Maddelerin
Modeller Toplanması ve İmha
Edilmesi
— Tek kullanımlık malzemeler
— Kullanılan materyallerin özel paketlerde,kesici ve delici
çeşidine göre firmaların malzemeler ise buna uygun
önerdikleri solüsyonlarda kutularda toplanıp atılmalıdırlar.
laboratuvar kısmına — Klinikteki atıklar uygun olarak
gönderilmeden önce mutlaka tıbbı ,evsel ,kesici ve delici gibi
dezenfekte edilmelidirler. kategorilerle ayrılarak
depolanmalıdır.
— Ünitlerde kullanılan su ve sıvılar
kurallara uygunca kanalizasyona
verilmeli ve her gün sonunda
sistemler uygun ajanlarla
dezenfekte edilmelidir.
TEŞEKKÜRLER J