İzolasyon

Önlemleri

Doç. Dr. Ferit KUŞCU

 İzolasyon

 Enfekte ve kolonize hastalardan

 diğer hastalara,

 hastane ziyaretçilerine

 sağlık personeline

mikroorganizmaların bulaşının engellenmesidir

 Enfeksiyon zinciri

Etken Kaynak

Duyarlı konak Çıkış kapısı

Giriş kapısı Bulaş yolu

 Enfeksiyon Kaynağı

 Hastanın kendi florası

 Diğer hastalar (infekte, kolonize, taşıyıcı)
 Sağlık çalışanları
 Kronik taşıyıcılar
 Tıbbi aletler
 Su, hava gibi çevresel faktörler
 Yiyecekler
 Hasta ziyaretçileri
 Vektörler
 Bulaş yolu

 Enfeksiyöz etkenin kaynaktan duyarlı konağa

geçiş yolu

 Temas (Direkt veya indirekt)

 Hava yolu

 Damlacık

 Vektör aracılı
 Duyarlı konak

 Konak yanıtını etkileyen

faktörler
 Yaş  Konak yanıtı
 Altta yatan hastalık  Kolonizasyon
tablosu  Asemptomatik
 Antibiyotik, kortikosteroid taşıyıcı
ya da immunsupresif ilaç  Klinik hastalık
kullanımı
 İnvaziv girişimlerdir
 İzolasyon önlemleri

 Standart önlemler

 Bulaşma yoluna yönelik önlemler

 Temas önlemleri

 Damlacık önlemleri

 Hava yolu önlemleri

 Koruyucu ortam
 Standart önlemler

 Hastanın tanısına ve enfeksiyonu olup

olmadığına bakılmaksızın bütün hastalara
uygulanan önlemlerdir
 Standart önlemler
 Kan,
 Tüm vücut sıvıları (semen, vajinal
sekresyonlar, serebrospinal, sinoviyal,
plevral, peritoneal, perikardiyal ve amniyotik
sıvılar),
 Bütünlüğü bozulmuş deri
 Mukoz membranlar için uygulanır
Standart önlemler
 Standart önlemler

 Neleri gerektiriyor ?
 El hijyeni
 Eldiven kullanımı
 Önlük, maske, yüz ve göz
koruyucusu kullanımı
 Güvenli enjeksiyon uygulamaları
 Kontamine ekipman veya araçların uygun şekilde
yönetilmesi
Çevredeki ve hastanın üzerindeki
mikroorganizmalar
Mikroorganizmaların hastadan sağlık
çalışanının eline geçişi
Organizmanın SÇ elinde bulunması
Yanlış el yıkama
El yıkamadaki yetersizlik hastalar arası çapraz
geçişe neden olur
El yıkamadaki yetersizlik hastalar arası çapraz
geçişe neden olur
 Hasta bakımı sırasındaki el yıkama
yetersizliği hastanın kendi içinde çapraz
geçişe neden olur
 Standart Önlemler
 El hijyeni:
 Hastalarla temas etmeden önce,
 Hastaya aseptik girişim yapmadan önce
 Kan, vücut sıvıları, salgılar ve çıkartılar, mukoz membranlar, bütünlüğü
bozulmuş veya bozulmamış deri, kontamine eşyalarla temastan sonra,
eldivenler çıkarıldıktan sonra,
 Aynı hastanın kontamine bölgesinden temiz vücut bölgesine
geçilecekse temastan sonra
 Hastalar arasında el hijyeni sağlanmalıdır
 Standart Önlemler

 Eldiven:
 Kan, vücut sıvıları, salgılar ve çıkartılar, kontamine
eşyalar, mukozalar ve bütünlüğü bozulmuş deriye
dokunmadan önce eldiven giyilmelidir
 Aynı hastada farklı girişimler için eldiven değiştirilmelidir

 Kullanımdan sonra hiçbir yere

dokunmadan eldivenler çıkarılıp
el hijyeni sağlanmalıdır
 Standart Önlemler

 Koruyucu Önlük:
 Kan, vücut sıvıları, salgılar ve çıkartılarla kirlenme
ihtimali olan işlemler sırasında veya kirlenmiş cilt veya
giysi/örtülerle teması gerektiren işlemler veya hasta
bakımı sırasında giyilir
 Kirlenen önlük dış yüzüne
dokunmadan çıkarılmalı ve eller
yıkanmalıdır
 Standart Önlemler

 Maske, yüz-göz koruyucu:

 İşlemler sırasında vücut sıvıları, salgılar, çıkartılar ve kan
sıçrama olasılığı olduğunda göz, burun ve ağız mukozasını
koruma amaçlı kullanılmalıdır (entübasyon, aspirasyon vb)

 Damlacık izolasyonunda

 Steril-aseptik işlemler sırasında ağız

florasındaki bakterilerden hastayı
korumak için
 Standart Önlemler
 Hasta bakım malzemeleri:
 Başka hastalar ve çevre
kontamine edilmeden
eldiven giyilerek
uzaklaştırılmalıdır
 Standart Önlemler
 Çevre kontrolü

 Özellikle hasta bakımı alanlarında sık temas

edilen çevresel yüzeylerin rutin bakımı,
temizlenmesi ve dezenfeksiyonu ile ilgili
prosedürler geliştirilmelidir
 Standart Önlemler

 İğneler hiçbir zaman yeniden kılıfına

geçirilmemeli, ucu bükülmemelidir

 Kullandıktan sonra delinmeye dirençli kaplar

içinde biriktirilerek uzaklaştırılmalıdır
 Standart Önlemler

 Yatak çarşafları

 Çevreyi ve diğer insanları kontamine etmeden uygun

şekilde çamaşırhaneye gönderilmelidir

 Doğrudan ağızdan ağıza resüsitasyon

yaptırılmamalıdır
 Standart Önlemler

 Hastaların yerleştirilmesi

 Hastanın bulaş için riski yüksekse tek kişilik odaya

alınmalıdır
 Standart Önlemler

 Solunum hijyeni

 Öksürük, konjesyon, burun akıntısı veya solunum

sekresyonlarında artış olan her hastaya uygulanır

 Hastaya ilk kabul edildiği yerden itibaren

öksürük/hapşırık sırasında ağzının-burnunun kağıt
mendille kapatılmasının sağlanması

 Mendilin uygun kaplara atılması, el hijyeni, tolere

edilebilirse cerrahi maske uygulanması

 Mümkünse mekansal ayırım (en az 1 metre)

 Standart Önlemler

 Güvenli enjeksiyon uygulamaları

 Her enjeksiyonda steril, tek kullanımlık,

disposable iğne ve şırınga kullanılmalıdır

 Mümkünse tek kullanımlık ampüller tercih

edilmeli
 Standart Önlemler
 Lomber ponksiyon işlemlerinde
enfeksiyon kontrolü
 Miyelografi sonrası orofarengeal streptokoklarla
gelişen menenjit vakaları nedeniyle bu önlem
önerilmekte

 Miyelogram, spinal ve epidural anestezi, intratekal

ilaç uygulamaları gibi işlemler sırasında maske
takılması öneriliyor
 Bulaşma yoluna yönelik önlemler

 Bulaşma yoluna ait önlemler: Bilinen veya

şüpheli enfeksiyon etkeni ile enfeksiyon veya
kolonizasyon durumunda uygulanır

 Temas önlemleri,

 Damlacık önlemleri,

 Hava yolu önlemleri.

 Enfeksiyon Ajanı

Temas Damlacık Hava

Direkt İndirekt
Damlacık
Eller
Çekirdeği
Enjeksiyon Ekipman/ (Havada asılı)

Çevre
Sindirim

Cinsel

Transplasental

Vektör/hayvan
 Temas Önlemleri

 Mikroorganizmaların
enfekte ya da kolonize
hastalardan
 Direkt temas ya da
indirekt temasla
(enfekte objelerle
temas)
 bulaşmasını engellemek
için kullanılır
 Temas Önlemleri Endikasyonlar
 Epidemiyolojik önem taşıyan çoğul dirençli bakteriler:
 MRSA
 Acinetobacter
 P.aeruginosa
 ESBL-pozitif Klebsiella, E.coli, vb.
 Diğer:
 C.difficile, enterohemorajik E. coli 0157:H7, Shigella, hepatit A, rotavirus
 Kutanöz difteri, HSV, impetigo, bit, uyuz, zoster (dissemine veya
immünsuprese konakçıda)
 Viral/hemorajik enfeksiyonlar (Lassa, Ebola, Kırım-Kongo)
 RSV, PIV veya enteroviral enfeksiyonlar
 Temas Önlemleri
 Tek kişilik oda veya kohort uygulaması
 Hasta ile veya çevresindeki cansız yüzeylerle temas
ederken steril olmayan temiz eldiven giyilmesi
 Hasta ile veya odasındaki yüzeylerle temasın fazla
olmasının beklendiği durumlarda,
 Hastada idrar veya gaita inkontinansı olması,
ileostomi, kolostomi veya açık drenaj varlığında
odaya girerken eldivene ek olarak steril olmayan
temiz bir önlük giyilmesi
 Temas Önlemleri

 Eldiven ve önlüğün hasta odasını terk

etmeden önce veya hasta başından ayrılırken
çıkarılması
 El hijyeni
 Eldiven ve önlük çıkarılıp el hijyeni
sağlandıktan sonra hastanın yakın
çevresindeki yüzeylerle temas edilmemesi
 Odalar veya hastalar arasında eşya ve tıbbi
malzeme transferinin önlenmesi
 MRSA Temas İzolasyonu

Yenidoğan yoğun bakım ünitesi

 İzolasyon önlemi uygulanmayan 0.14
bulaş/gün
 İzolasyon uygulanırsa 0.009 bulaş/gün
 İzolasyon önlemleri ile 16 kat azalma
(p<0.001)

Jernigan JA, Am J Epidemiol 1996

 Damlacık Önlemleri
 Büyük partiküllü (> 5µm) damlacıkların geçişinin
önlenmesinde kullanılır
 Partiküller büyük olduğu için yere çöker
 Bulaşmanın olması için kaynak ve duyarlı kişi
arasında yakın mesafe (yaklaşık 1 m) gereklidir
 Damlacık Önlemleri

 Duyarlı kişiye burun-

ağız-konjonktiva yoluyla
bulaşma olur:
 Enfekte hastaların
konuşması, öksürmesi ya
da burun silmesi,
 Aspirasyon, entübasyon,
bronkoskopi gibi işlemler
sırasında
 Damlacık önlemleri uygulanması gereken
enfeksiyonlar
 Damlacık yoluyla yayılan ciddi hastalıklar
 İnvazif H. influenzae tip B enfeksiyonu,
• menenjit, pnömoni, epiglottit ve sepsis
 İnvazif Neisseria meningitidis enfeksiyonu,
• menenjit, pnömoni ve sepsis
 Damlacık yoluyla
 Damlacık yoluyla yayılan diğer ciddi
yayılan diğer ciddi
bakteriyel solunum yolu enfeksiyonları: viral enfeksiyonlar:
 Difteri,
 Adenovirus
 Mycoplasma pneumonia
 Boğmaca  İnfluenza
 Pnömonik veba  Kabakulak
 Çocuklarda streptokokal (grup A)  Parvovirüs B19
farenjit, pnömoni ve kızıl  Kızamıkçık
 Damlacık Önlemleri
 Hasta tek kişilik odaya alınmalıdır
 Eğer tek kişilik oda yoksa aynı
mikroorganizma ile enfekte ve başka
enfeksiyonu olmayan bir hasta ile aynı odayı
paylaşabilir
 Eğer farklı tanılı hastalarla aynı odayı
paylaşması gerekiyorsa yataklar arası mesafe
en az 1 m olmalıdır
 Damlacık Önlemleri
 Odaya girerken cerrahi maske takılmalıdır

 Özel havalandırma gerekmez

 Oda kapısı açık olabilir

 Hasta çok gerekmedikçe oda dışına

çıkmamalıdır.

 Oda dışına çıkacaksa cerrahi maske ile

çıkarılmalıdır ve solunum hijyeni
uygulanmalıdır
 Hava Yolu Önlemleri

 Küçük partiküllerin (<5µm)

geçişinin önlenmesinde
kullanılır
 Partiküller küçük olduğu
için havada asılı kalır
 Bu asılı partiküller hava
akımıyla çok uzak
mesafelere kadar
gidebilirler
Hava yolu önlemleri uygulanması gereken
durumlar

 Tüberküloz,

 Kızamık,

 Su çiçeği

 Yaygın zoster enfeksiyonu,

 SARS
 Hava Yolu Önlemleri
 Özel havalandırma ya da ventilasyon sistemi
gereklidir
 Saatte 6-12 kez hava değişimi sağlanmalı
 Hava akımı koridordan odaya olmalı (negatif basınç)
 Odadan çıkan hava sisteme tekrar dönüyorsa veya yakın
boşluklara gidiyorsa HEPA filtre kullanılmalı
 Uygun oda yoksa uygun odası olan bir merkeze hasta
gönderilmelidir
 Oda kapısı kapalı tutulmalıdır
 Çok geçerli nedenler olmadıkça hasta oda dışına
çıkarılmaz. Çıkması gerekiyorsa cerrahi maske takılır
 Hava Yolu Önlemleri
 Pulmoner veya laringeal tüberküloz tanısı veya

şüphesi olan hasta;

 Odasına girerken N95-FFP3 solunum maskesi takılmalıdır

 Kızamık, suçiçeği tanısı olan hasta;

 Mümkünse odasına aşısız kişiler girmemelidir.

 Mutlaka girmesi gerekiyorsa N95-FFP3 solunum maskesi

ile girmelidirler.
 Bağışık iseler maske takmalarına gerek yoktur
 Koruyucu ekipmanın uygun kullanımı
 Giyme sırası
1. Önlük
• Kıyafetlerin veya cildin sekresyonlar-çıkartılar ile temas riski
varsa,
2. Maske
3. Gözlük-yüz koruyucu
• Özellikle aspirasyon ve entübasyon gibi işlemler ve hasta
bakımı sırasında yüze göze kan veya diğer vücut sıvılarının
sıçrama riski varsa
4. Eldiven
• Kan, vücut sıvıları, sekresyonlar, çıkartılar, kontamine gereçler,
müköz membranlar ve bütülüğü bozulmuş deri ile temas
olacaksa
 Önlük giyerken

 Önlük malzemesi uygulanacak

işleme göre seçilmeli
 Uygun tip ve boyut seçilmeli
 Arkadan bağlanmalı
 Eğer çok küçük ise iki tane
önlük giyilmeli
 Biri önden
 Diğeri arkadan
 Maske takılırken

 Burnu, ağzı ve çeneyi tamamen

içine almalıdır

 Yüze uygunluk tam olmalı

 N95-FFP3 gibi özel tip maskeler

için yüze uyum testi yapılmalı
 Maske takıldıktan sonra

 Tükrük veya sekresyonlarla ıslandığı zaman

değiştirilmeli

 Tekrar kullanılmamalı

 Ortak kullanılmamalı
 Gözlük-yüz koruyucusu giyilmesi

 Gözleri ve yüzü tam olarak

kapatmalı

 Yüze uygunluk tam olmalı

 Yüze oturmalı ancak

sıkmamalıdır
 Eldiven giyilirken

 Eldivenler en son giyilmeli

 Doğru tip ve boyutta eldiven
seçilmeli
 Eldiven giymeden önce eller
yıkanmalı veya el dezenfektanı ile
ovalanmalı
 Önlüğün kol manşetleri üzerine
çekilmeli
 Eldiven giyildikten sonra;

 Temizden kirliye doğru çalışılmalı

 Eldiven ile çalışırken kendine ve çevreye

kontamine temas sınırlanmalı

 Eldivenler tekrar kullanılmamalı

 Eldiven çıkartıldıktan sonra el hijyeni

sağlanmalı

 Eldiven üzerine el antiseptiği uygulanmamalı

veya eldivenli eller yıkanmamalıdır.
 Çıkarma sırası

1. Eldiven

2. Gözlük-yüz koruyucu

3. Önlük

4. Maske
 Eldiven çıkarılırken
 Elin üzerinden sıyrılarak içi dışına çevrilir
 Diğer eldivenli el ile tutulur
 Eldivensiz parmakla bilekten diğer eldiven sıyrılır
 İçi dışına çevrilerek her iki eldivenden oluşan küçük
bir torba şeklinde atılır
Gözlük-yüz koruyucusu çıkarılırken

 Eldivensiz ellerle çıkarılır

Önlük çıkarılırken
 Omuz kısımlarından tutulur

 Kontamine dış yüz içe doğru

çevrilir

 Yuvarlayarak katlanır

 Çıkarıldığında sadece temiz

taraf görünmelidir
Maske çıkarılırken

 Maske bağları (önce alttaki)

çözülür

 Maskenin ön yüzü kontamine

olduğu için elle temas
etmemelidir

 Bağlardan tutularak atılır

 Diğer Önemli Noktalar
 İzolasyon önlemleri ve önemi konusunda sağlık
personeli, hastalar ve hasta yakınları
Enfeksiyon Kontrol Ekibi tarafından
bilgilendirilmelidir

 Önlemlere uyum konusunda gözlem yapılarak,

kayıt altına alınmalı ve sonuçlar konusunda
geri bildirim verilmelidir
 İzolasyon kurallarına uymama

 İnsanın özgürlük isteği

 Görülebilir riskleri algılayamama
 Enfeksiyonların epidemiyolojisini
bilmeme
 Yetersiz personel
 Düşük sosyo-ekonomik durum
 Özet
 Duyarlı hastalar ve personel korunmalı
 Önlemler
 El hijyeni
 Eldiven kullanımı
 İzolasyon önlemleri (Kan, temas, damlacık, havayolu)
 Önlemlere uyma
 Hastalar, refakatçiler, ziyaretçiler ve sağlık çalışanı
 Eğitim
 Periyodik değerlendirme