PLAZMODİUM (SITMA)

ENFEKSİYONLARI
 SITMA

Sıtma (malarya ) dünyada olduğu gibi Türkiye de de sık görülen parazitler

enfeksiyinlardan biridir. Sağlık Bakanlığı Sıtma Savaş Dairesi verilerine göre Sıtma,
tüm dünyada insan sağlığını en çok tehdit eden parazitler enfeksiyinlardan biridir.
Her yıl yaklaşık 500 milyon insan sıtmadan etkilenmektedir. Sıtma nedeni ile
yaklaşık iki milyon kişi hayatını kaybetmektedir. 2010 yılı verilerine göre Türkiye
de her bin kişiden 71 biri Sıtma hastalığına yakalanma riski altındayken Sıtma
eradikasyon çalışmaları sonucunda bu sayı 2018 yılında 57 kişiye kadar düşmüştür
(SBSSD)
 SITMA

• Türkiyede görülen sıtma türü plazmodium vivaxtır. Paraziti alan kişiler ilk kez
sıtma olmuş ise bir buçuk ay belirti vererek geçirirler. İkinci ve daha sonraki
tekrarlarda hastalık ayakta geçirilir. Hastalığın kontrol altına alınabilmesi için
parazit taşıyan insanlar bulunarak mutlaka tedavi edilmelidir.
 E TK E N

• Plasmodium parazitinin dört ayrı türü insanlar da sıtma hastalığına neden olur.
• Bu türler ;
1. P. Falciparum
2. p.vivax
3. p.maleria
4. P. Ovaledir
 ETKEN

• Plazmodium falciparum ce plazmodium vivax türleri insan sağlığı için en büyük

tehdidi oluşturur. Sıtma (plazmodium falciparum) enfeksiyonu 5 yaş altındaki
çocuklar da , hamilelerde ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde mortalite (
ölüm ) nedenidir.
 BULAŞMA YOLU VE PATOGENEZ

• Sıtma etken paraziti taşıyan anofel cinsi sivrisineğin insanları sokmasıyar bulaşır.
Ateş ve titreme nöbetleri ile seyreder . Zamanında tedavi edilmezse öldürücü
olabilir . Sağlam kişiye sıtma paraziti taşıyan kanın verilmesi , parazitli kan
bulaşmış enjektör iğnelerinin batması veya kullanılması , organ nakli gebe
kadınlarda plasenta yoluyla çocuğa geçiş ile azda olsa insandan insana hastalık
bulaşabilir.
• Sıtma endemik bölgeye gittikten sonra 7-30 gün içinde görülür. Endemik
bölgeden ayrıldıktan birkaç ay sonra da görülebilir.
 BELİRTİ VE BULGULAR

• Sıtma nöbetleri şiddetli titremeyle ve yükselen ateş le başlar , terlemeye

sonlanır. Nöbetleri sıklığı parazit türüne göre değişir. Baş ağrısı, kaş ağrısı ve
yorgunluk, bulantı ,kusma ve ishal , tanı ve tedavi gecikirse kansızlık ve sarılık
görülebilir. Sıtma nedeni ile gelişen organ yetmezliği durumunda görülen
belirtiler hastada kalıcı hasarlara neden olarak ölümle sonuçlanabilir . Hastalığın
genel dönüşünde erken dönemde hastada ciddi bir organ yetmezliği yoksa
mevcut tedavi yöntemleriyle hasta tamamen iyileşebilir.
• Türkiyede de görülen sıtma türü vivaxta ortalama kuluçka süresi 12-14 gündür.
Bazı alt tiplerinde ise bu süre dağa uzun olabilir.
 KOMPLİKASYONLAR

• Sıtma , klinik olarak hızlı ve beklenmedik şekilde değişebilen ve acil

müdehalegerektiren bir enfeksiyondur. Tedavi edilmeyen vakalarda bilinç
bulanıklığı, sıtma nöbetleri , akut solunum sıkıntısı , böbrek yetmezliği, koma
ve ölüm görülebilir.
• Tanı ve tedavi
• Klinik tanı yönteminin yanında serolojik testler , moleküler tanı yöntemi
ploimeraz zincir reaksiyonu (PCR) adı verilen test sayesinde parazitler bulunan
nükleer asitlerin tespit
 KOMPLİKASYONLAR

• Tedavide amaç klinik belirtilerin tedavi edilmesi , taşıyıcılığın ve tekrarlarını

önlenmesidir. Sıtma öldüğü düşünülen kişilerin de damla yayma yapılarak
sonucu pozitif bulunanlar tedavi edilir. Doktor istemi ile antimalaryal ilaçlar
kullanılır erken teşhis ve uygun tedavi sağlanan hastalarda tam iyileşme olur.
Hastalığın tekrarlanmasını önlemek için ilaçların doğru dozda ve önerilen
sürede kullanılması çok önemlidir. Ülkemizde sıtma tedavisinde kullanılan ilaçlar
Halk sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından ücre
 B AKIM VE KORUNMA

• Sıtma olan hastanın tedaviye başladığında bir iki gün içinde tüm şikayetleri
kaybolur. Bu nedenle hastaların çoğu tedaviyi yarıda kesmektedir .Ancak
hastada parazitler tamamen yok olmadığından hem hastanın bulaştırıcılığı
devam etmekte hemde parazitler ilaçlara direnç kazanmasına neden olmaktadır.
Bu noktada hastayı izleme olanağı olan tüm sağlık personelinin sıtma tanısı
konulan ve tedavi verilen kişileri takip ederek doktor tarafından verilen
tedavinin tam olarak uygulanmasını sağlamalıdırlar. Hastalıktan korunmak için
sivrisineklerin üreme alanı olan bataklıklar kurtularak çevre korunmalı ve
insanlar çevre temizliği konusunda duyarlı olamalıdır. Sivrisinek sormaları a
karşı kişisel korunma önlemleri alınmalıdır. Özelikle satmanın bulunduğu
bölgelerde gidilince koruyucu ilaç sivrisinek kovucu losyon ve cibinlik kullanılır
hava kararından sonra vücudu kapatan şeyler gidilmelidir.
 B AKIM VE KORUNMA

• Uyurken odada klima ve vantilatör gibi hava akımı sağlayan cihazlar

kullanılmaktadır. Sıtma hastalığından korunmada kullanılan aşı yoktur. Sağlık
eğitimi ve sıtma ile ilgili farkındalık çalışmaları yapılmalıdır
• ÖNEMLI : sıtma (malarya ) bildirimi zorunlu hastaliklar listesindedir.
 FİNAL....

BENİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM

GÖKNUR
YAR
10/A
55