Tüberküloz Tüberküloz

TÜRK TORAKS DERNE⁄‹
E⁄‹T‹M K‹TAPLARI
TÜRK TORAKS SER‹S‹
DERNE⁄‹
TÜRK TORAKS
E⁄‹T‹M DERNE⁄‹
K‹TAPLARI SER‹S‹ TÜBERKÜLOZ
E⁄‹T‹M K‹TAPLARI SER‹S‹
Tüberküloz Hastalığı Nedir? Nasıl Oluflur?
Tüberküloz hastal›¤› (verem) Mycobacterium tuberculosis isimli bir mikrop

arac›l›¤› ile oluflan bulafl›c› bir hastal›kt›r. Hastal›k; tüberküloz hastas› bir
kiflinin öksürmesi, hapfl›rmas› veya konuflmas› ile havaya kar›flan basil-
lerin solunum yolu ile sa¤l›kl› bir insan›n akci¤erlerine
ulaflmas› ile bulaflmaktad›r.
Basiller havada saatlerce as›l› kalabilirler. Bu basilleri alan
kiflilerin bir k›sm›nda basiller kiflide hastal›k oluflturmadan,
uyur durumda akci¤erde y›llarca kal›p, vücut direncinin
düfltü¤ü bir durumda hastal›k oluflturabilirler. Di¤er bir
k›sm›nda ise k›sa süre içinde hastal›k ortaya ç›kar.
Hastal›¤›n geliflme riski basillerle karfl›laflt›ktan sonraki ilk
2 y›lda en fazlad›r.
Tüberküloz
Basiller, çoğunlukla akciğerlerde hastalık oluşturmakla birlikte akciğer zarı, lenf
bezleri, beyin zarı, böbrekler, sindirim sistemi, omurga gibi diğer pek çok organ
Tüberküloz
Tüberküloz
ve sistemlerde de hastalık yapabilmektedir.
Tüberküloz hastal›¤›; önlenebilen, tedavi edilip iyilefltirilebilen, kifli ve toplum sa
¤l›¤› aç›s›ndan önemli bir hastal›kt›r.
Kimlerde Tüberküloz Hastalığı Riski Yüksektir?
Tüberküloz hastal›¤›; solunum yolu ile bulaflt›¤›ndan bir tüberküloz hastas›

ile ayn› evde yaflayanlarda daha s›k olmak üzere, yak›n temasta bulunan
kiflilerde görülür. Afla¤›daki durumlarda da tüberküloza yakalanma riski
artar:
Türk Toraks Derne¤i Tüberküloz Çal›flma Grubu 3

1
Türk
TürkToraks
ToraksDerne¤i
Derne¤iTüberküloz
TüberkülozÇal›flma
Çal›flmaGrubu
Grubu
Türk Toraks Derneği Eğitim Kitapları Serisi, solunum hastalıkları konusundaki güncel
bilgiler ile hastalıklardan korunma, önlem ve tedavi bilgilerinin, anlaşılır ve kolay
uygulanır şekilde hastalara ve birinci basamak sağlık hizmeti veren görevlilere
aktarıldığı bir kitap serisidir.
TTD MYK Toraks Kitapları Koordinatörü

Prof. Dr. Oya İtil
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı- İZMİR
Türk Toraks Derneği

Turan Güneş Bulvarı, No: 175/19
Oran-Ankara
T. 0312 490 40 50
F. 0312 490 41 42
toraks@toraks.org.tr
www.toraks.org.tr
http://www.toraks.org.tr/halk/
@hayatnefeslebaslar
Baskı
MİKİ Matbaacılık Sanayi Ltd. Şti
www.miki.com.tr
Basım Tarihi
2019
Türk Toraks Derneği Eğitim Kitapları Serisi’nde yayımlanan tüm kitapların basım ve
yayın hakkı Türk Toraks Derneği’ne aittir. Türk Toraks Derneği’nin yazılı izni olmaksızın
bu kitapların hiçbir bölümü basılamaz, elektronik ve mekanik bir şekilde çoğaltılamaz
ve kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.
TÜBERKÜLOZ
Tüberküloz TÜRK
Hastalığı Nedir?
TORAKS NasılEĞİTİM
DERNEĞİ Oluflur?
KİTAPLARI SERİSİ
Tüberküloz
Hazırlayanlar
ve sistemlerde de hastalık(Alfabetik
yapabilmektedir.
sıraya göre)
DR. AYLİN BABALIK
DR. TÜLAY KESKİN
DR. ONUR FEVZİ ERER
DR. MERT AYDIN
DR. ŞEREF ÖZKARA
DR. DERYA ÖZTOMURCUK
DR. AHMET GÖRKEM ER
Katkıda Bulunanlar
Serpil Alptekin, Mukadder Çalıkoğlu, Pelin Duru Çetinkaya,
Levent Dalar, Remzi Karşı, Vildan Oğuz, Müge Özdemir,
Uğur Özçelik, Osman Faik Topçu, Gül Dabak

kiflilerde görülür. Afla¤›daki
Türkdurumlarda da tüberküloza yakalanma riski
Toraks Derneği
artar: Tüberküloz Çalışma Grubu Yürütme Kurulu
3
TÜRK TORAKS DERNE⁄‹ E⁄‹T‹M K‹TAPLARI SER‹S‹
‹Ç‹NDEK‹LER
Tüberküloz Hastal›¤› Nedir, Nas›l Oluflur? 3

Kimlerde Tüberküloz Hastal›¤› Riski Yüksektir? 3
Tüberkülozda Bulaflt›r›c›l›k Nas›l Önlenir? 4
Tüberküloz Hastal›¤›n›n Belirtileri Nelerdir? 4
Tüberküloz Hastal›¤›n›n Tan›s› Nas›l Konur? 5
Tüberküloz Hastal›¤›n›n Tedavisi Nas›ld›r? 5
Tüberküloz Hastal›¤› ‹yileflir mi? 6
Çocukluk Ça¤› Tüberkülozu 10
Öneriler 12
2
TÜBERKÜLOZ


artar:
3
3
• Vücut direncini düşüren hastalıklar (şeker hastalığı, kronik böbrek hastalığı,

‹Ç‹NDEK‹LER
kanser, HIV-AIDS, organ nakli gibi)
• Ağır beslenme bozukluğu ve düşük
vücutHastal›¤›
Tüberküloz ağırlığı Nedir, Nas›l Oluflur? 3
• Uzun süreli bağışıklık baskılayıcı
ilaç kullanımı
Tüberkülozda
• DüzenliBulaflt›r›c›l›k
tedavi almamış Nas›l eski
Önlenir?
tüberküloz 4
hastaları
• Tüberküloz basili ile son iki
Tüberküloz Hastal›¤›n›n Tan›s› Nas›l Konur? yıl içinde 5
TÜRK TORAKS DERNE⁄‹
karşılaşan E⁄‹T‹M K‹TAPLARI SER‹S‹
kişiler
• Bebekler ve çocuklar (özellikle 5 yaş altı)
Tüberküloz
• YaşlıHastal›¤›
insanlar ‹yileflir mi? 6
• Vücut direncini
Çocukluk Ça¤› Tüberkülozu düşüren hastalıklar (şeker hastalığı, kronik böbrek
10 hastalığı,
kanser, HIV-AIDS, organ nakli gibi)
Tüberküloz
Tüberkülozda
Öneriler Hastalığı HangiNas›l
Bulaflt›r›c›l›k Organlarda
Önlenir? Görülür? 12
• Ağır beslenme bozukluğu ve düşük
vücut ağırlığı
Hastalığın enbulaflt›r›c›l›¤›
Tüberkülozda çok görüldüğü organyollar›;
önlemenin akciğerlerdir. Ancak mikroplar solunum
• Uzun süreli bağışıklık baskılayıcı
yoluyla alındıktan sonra kan ve lenf kanalı yoluyla vücudun diğer tüm organ ve
1)
ilaçErken teşhis ve etkili tedavi. Bulaştırıcı hastalara hızlı tanı konulup tedavi
kullanımı
dokularına yayılabilir. Hastalığın sık görüldüğü diğer organlar şunlardır: lenf
• başlanması
Düzenli plevra
bezleri, toplumu
tedavi almamış
(akciğerhastalıktan korumanın
eski tüberküloz
zarı), böbrek en etkili
ve idrar yoludur.
yolları, kemik ve eklemler, omurga,
beyin
2) Hastanın özellikle bulaştırıcı olduğu dönemde maskemide
zarı,
hastaları beyin, üreme sistemi, periton (karın zarı), ve barsak
kullanması ve busistemi.
Tüberküloz
• sayede hasta
Hastalığın basili ileorganlarda
yakınları
tuttuğu son
ve iki yıl içinde
sağlık personelinin
iltihap oluşur.korunması,
Tedavide gecikme ile bu iltihap
karşılaşan
artar
3) Hasta kişiler
ve organların fonksiyonları
kişinin bulunduğu ortamınbozulur. Tutulan organla ilişkili olarak belirtiler
sık havalandırılmasıdır.
• ortaya
Bebekler çıkar.
ve çocuklar (özellikle 5 yaş altı)
Tüberküloz Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
• Yaşlı insanlar
Tüberküloz belirtileri ile pek çok hastalığı taklit edebilir. Tüberküloz, sinsi bir
Tüberkülozdaolduğundan
hastalık Bulaflt›r›c›l›k şikayetler
Nas›l genelde hafif başlar ve yavaş ilerler.
Önlenir?
Hastalar, şikayetlerini başka nedenlere bağlayabildiğinden doktora da geç
başvurmaktadır ve bu önlemenin
Tüberkülozda bulaflt›r›c›l›¤› yüzden hastalık
yollar›; ilerleyebilmekte ve bulaştırıcılık
sürmektedir.
1) Erken teşhis ve etkili tedavi. Bulaştırıcı hastalara hızlı tanı konulup tedavi
En sık görülen
başlanması belirtiler
toplumu şunlardır:korumanın en etkili yoludur.
hastalıktan
Akciğerler
2) Hastanınile ilgili şikayetler
özellikle 3 hafta
bulaştırıcı→olduğu ve dahamaske
dönemde uzun kullanması
suren öksürük
ve butüberküloz
hastalığıhasta
sayede için yakınları
önemli birvebelirtidir, mutlaka bir
sağlık personelinin sağlık merkezine başvurulmalıdır.
korunması,
Diğer
3) belirtiler;
Hasta kişinin balgam çıkarma,
bulunduğu ortamınkan
sıktükürme, göğüs ağrısı ve nefes darlığıdır.
havalandırılmasıdır.
4) ’Toplumda
Genel
Tüberküloz öksüren
şikayetler her
→ Ateş,
Hastalığının bir terlemesi,
gece kişininNelerdir?
Belirtileri öksürürken
kilo kaybı,vehalsizlik
hapşırırken mutlaka mendille
ve iştahsızlıktır.
ağzını
Vücudunve burnunu kapatması gerekir,
diğer organlarını tutan tüberküloz hastalığının belirtileri etkilenen
bölgeye göre değişir.
hastalık olduğundan şikayetler genelde hafif başlar ve yavaş ilerler.
4
4
2 Hastalar, şikayetlerini başka nedenlere bağlayabildiğinden doktora da geç
başvurmaktadır ve bu yüzden hastalık ilerleyebilmekte ve bulaştırıcılık
sürmektedir.
başlanması toplumu hastalıktan korumanın en etkili yoludur.
2) Hastanın özellikle bulaştırıcı olduğu dönemde maske kullanması ve bu
sayede hasta yakınları ve sağlık personelinin korunması,
TÜBERKÜLOZ
3) Hasta kişinin bulunduğu ortamın sık havalandırılmasıdır.
Tüberküloz Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Tüberküloz hastal›¤› (verem)
hastalık olduğundan genelde hafiftuberculosis
Mycobacterium
şikayetler isimliilerler.
başlar ve yavaş bir mikrop
Hastalar, şikayetlerini başka nedenlere bağlayabildiğinden doktora da geç
başvurmaktadır ve bu yüzden hastalık ilerleyebilmekte ve bulaştırıcılık
sürmektedir.
En sık görülen
Basiller havada belirtiler
saatlerceşunlardır:
as›l› kalabilirler. Bu basilleri alan
Akciğerler ile ilgili şikayetler → 3 hafta ve daha uzun suren öksürük tüberküloz
hastalığı için önemli bir belirtidir, mutlaka bir sağlık merkezine başvurulmalıdır.
Diğer belirtiler; balgam çıkarma, kan tükürme, göğüs ağrısı ve nefes darlığıdır.
Genel şikayetler
k›sm›nda → Ateş,
ise k›sa süre gece
içinde terlemesi,
hastal›k kiloç›kar.
ortaya kaybı, halsizlik ve iştahsızlıktır.
Vücudun geliflme
Hastal›¤›n diğer organlarını
riski basillerletutan tüberküloz
karfl›laflt›ktan hastalığının
sonraki ilk belirtileri etkilenen
bölgeye göre değişir.
2 y›lda en fazlad›r. TÜBERKÜLOZ
4 Basiller, çoğunlukla akciğerlerde
Tüberküloz Hastalığının Tanısıhastalık
Nasıloluşturmakla
Konulur? birlikte akciğer zarı, lenf
Tüberküloz hastalığının kesin tanısı başta balgamı olmak üzere hasta kişinin
Tüberküloz
vücuduna aithastal›¤›; önlenebilen,
örneklerde tedavi
tüberküloz edilip iyilefltirilebilen,
basillerinin gösterilmesikifli ve toplum
veya sa
üretilmesi
¤l›¤› aç›s›ndanAkciğer
ile konulur. önemli bir hastal›kt›r.
filmleri ve tüberkülin deri testi (TDT) tanıda kullanılan
diğer yardımcı testlerdir. Tüberküloz hastalığının tanısı, tedavisi ve takibi
Verem Savaş Dispanserleri’nde ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Tüberküloz Hastalığının Tedavisi Nasıldır?

Tüberküloz Hastalığının Tedavisi Nasıldır?
Verem hastalığı, ilaçlarla tedavi edilir. İlaç dışında tedavisi yoktur.
Tüberküloz hastal›¤› uygun ilaç tedavisi ile iyileflir. Tedavide birden fazla
Günümüzde verem mikrobunu öldüren çok güçlü ilaçlar vardır. Mikropları
ilac›n düzenli
etkili bir ve öldürmek
şekilde yeterli sürevebirlikte
ilaçlara al›nmas›
direnç gerekmektedir.Tüberküloz
gelişimini önlemek için tedavide
en az dörtdi¤er
hastal›¤›n› farklı bulafl›c›
ilaç birlikte kullanılmaktadır.
hastal›klardan ay›ranTedavide
en önemlikullanılabilecek temel
neden tüberküloz
mikroplar›n›n tümünün tedavi ile k›sa süre içerisinde ölmemesi ve kullan›lanve
(birinci seçenek) ilaçlar; izoniyazid, rifampisin, etambutol, pirazinamid
Kimlerde Tüberküloz
streptomisindir. GündeHastalığı
alınacak Riski Yüksektir?
ilaç miktarı, hastanın kilosuna göre belirlenir.
ilaçlara karfl› en
Tedavi süresi direnç gelifltirme
az altı yetene¤ine
aydır. Tedavinin sahip
ilk iki olmas›d›r.
ayından sonra ilaç sayısı azaltılır,
Tüberküloz
ancak bazıhastal›¤›; solunum bu
özel durumlarda yolu ile uzatılabilir.
süre bulaflt›¤›ndan bir tüberküloz hastas›
Bu nedenle tüberküloz hastal›¤›nda çok say›da ilaç uzun süre kullan›lmak-
ileİlaçların
ayn› evde yaflayanlarda
düzenli yeterlidaha s›k olmak üzere, yak›n temasta bulunan
tad›r. Genel olarakvetüberküloz süre kullanılması
hastal›¤›n›n gereklidir.
tedavisi İlaçların
en az alt› düzensiz
ay sürmektedir.
kullanımı ya da erken kesilmesi durumunda hasta
kiflilerde görülür. Afla¤›daki durumlarda da tüberküloza yakalanma riskiiyileşmeyebilir; çevresine
mikrop bulaştırmayı
Tüberküloz tedavisinde sürdürebilir
kullan›lan ve ilaçlar
temel etkisiz
ilaçlar hale gelebilir (ilaç direnci
flunlard›r:
artar:
gelişebilir), hastalık nüks edebilir.
• ‹zoniazid
• Rifampisin
3
• Etambutol 5
• Pirazinamid
Özel bir durum olmadıkça tedavi başlangıcından sonra tedavi tamamlanana

kadar hastalar her ay kontrol edilir.
‹Ç‹NDEK‹LER
Her verem hastasının mutlaka hastaneye yatırılması gerekmez. Genel durumu
bozuk, yaygın hastalığı olan, aşırı kan tükürmesi olan, ek sağlık sorunları olan,
Tüberküloz Hastal›¤›
ilaç yan etkisiNedir,
gelişenNas›l Oluflur? uyum sorunları yaşayan hastalar
ve tedaviye 3 hastaneye
yatırılarak tedavi edilebilir.
Hastaların özel beslenmesi gerekmez. Dengeli beslenme önerilir. Ciddi kilo
kaybı olanlara destek beslenme gerekir.
Hastanın bulaştırıcılığı ve genel durumunu dikkate alarak doktor istirahat
kararı
Tüberküloz verebilir. Tan›s› Nas›l Konur?
Hastal›¤›n›n 5
Verem
Tüberküloz hastalığı, Tedavisi
Hastal›¤›n›n uygun şekilde tedavi edildiği ve bulaştırıcı olmadığı
Nas›ld›r? 5 sürece işte
çalışmaya ve evlenmeye engel değildir. Çocuk sahibi olmayı isteyen hastaların
konuyu doktorlarına danışmaları ve tedavi süresince hamile kalmamaları
TÜRK önerilir.
Çocukluk Ça¤›
TORAKS Tüberkülozu
DERNE⁄‹ E⁄‹T‹M K‹TAPLARI SER‹S‹ 10
Verem tedavisini tamamlayanların askerlik durumlarına askeri
Öneriler 12 hastaneler
karar verir. k›sa sürede önlenmesi ile aile yak›nlar›n›n ve toplumun
Bulaflt›r›c›l›¤›n
Tedaviden korunmas›
hastal›ktan sonra ‘’DGT Nedir’’
yan› kısmı eklenebilir:
s›ra oluflabilecek Verem
yan etkilerin DGT tedavisinin
uygulayan süresi
uzundur. Hastanın günde 8-10 hap içmesi gereklidir. Bu ilaçların düzenli
sa¤l›k Dpersoneli
TÜRK TORAKS taraf›ndan
ERNE⁄‹ E⁄‹T‹M daha
K‹TAPLARI erken fark edilmesi tedavinin baflar›s›n›
SER‹S‹
içilmesinin takibi için bir gözetmene ihtiyaç vardır. Hastanın her doz ilacını
art›ran
eğitim önemli
almış faktörlerdir.
bir kişinin gözetiminde içmesine doğrudan gözetimli tedavi
Do¤rudan gözetimli
Bulaflt›r›c›l›¤›n
(DGT) denilir. k›sa tedaviönlenmesi
sürede
Hastanın ücretsizdir
ilaçları ileveaile
içtiğini kifliye özeldir. Hasta
yak›nlar›n›n
bu gözetmen veizler veve
toplumunhekim
kaydeder.
Ülkemizde
birlikte,
hastal›ktan doğrudan
hastan›n
korunmas› gözetimli
mesle¤ine, tedavi
yaflant›s›na,
yan› s›ra oluflabilecek uygulaması
sosyal yapılmaktadır.
yandurumuna
etkilerin DGTen uygun İlaç
yer içilen
uygulayan ve
yer ve gözetmen hastanın onayı ile verem savaşı dispanseri hekimi tarafından
zaman kararlaflt›r›larak,
sa¤l›k personeli taraf›ndan hasta
dahamerkezli
erken fark bir yaklafl›m
edilmesi uygulanmal›d›r.
tedavinin baflar›s›n›
belirlenir. DGT, tüberküloz tedavisinde gerekli bir uygulamadır.
art›ran önemli faktörlerdir.
Do¤rudan gözetimli tedavi ücretsizdir ve kifliye özeldir. Hasta ve hekim
Tüberküloz Hastalığı İyileşir mi?
birlikte, hastan›n mesle¤ine, yaflant›s›na, sosyal durumuna en uygun yer ve
zaman kararlaflt›r›larak,
Tüberküloz, hasta
ilaç tedavisi ile merkezli
kesinlikle bir yaklafl›m
iyileflebilen uygulanmal›d›r.
bir hastal›kt›r. ‹lgili hekim
İyileşerek
taraf›ndantedavisi
verilen tamamlanan hastaların,
ilaçlar›n düzenli tedavi bittiktentercihen
ve hiç aksat›lmadan, sonra 3.,bir6., 12.
sa¤l›k
ve 24. ayda kontrolü gerekir. Bunun yanında yakınmaları olursa gecikmeden
görevlisinin
Tüberküloz gözetiminde
Hastalığı al›nmas›
İyileşir mi? ile tamamen iyileflmektedir.
hekime başvurması önerilir.
İlaçlarını düzenli ve yeterli sure kullanmayan hastalarda tedavide
Tüberküloz, ilaç tedavisi ile kesinlikle
zorluklar yaşanabilmektedir. Bu iyileflebilen
zorluklar bir
ilaçhastal›kt›r.
direnci ‹lgili hekim
varlığında
taraf›ndan verilen ilaçlar›n
daha da artmaktadır. Genel düzenli ve hiç
olarak aksat›lmadan,
düzenli tercihen bir sa¤l›k
tedavi kullanan
görevlisinin
hastalarda gözetiminde
sonuç şifadır.al›nmas› ile tamamen iyileflmektedir.
İlaçlarını düzenli ve yeterli sure kullanmayan hastalarda tedavide
zorluklar yaşanabilmektedir. Bu zorluklar ilaç direnci varlığında
Dirençli
daha Tüberküloz Nedir?
da artmaktadır. Genel olarak düzenli tedavi kullanan
hastalarda sonuç
‹laçlar düzenli şifadır. takdirde tüberküloz basillerinde ilaca karfl› direnç
kullan›lmad›¤›
geliflebilir. Bu durumda ilaçlar tüberküloz basillerini öldüremez ve hastal›k
6
2
devam edebilir. ‹laca dirençli tüberküloz olarak adland›r›lan bu durumda, yan
Dirençli Tüberküloz Nedir?
etkileri fazla ve pahal› olan ilaçlarla daha uzun süreli (yaklafl›k 2 y›l) tedavi
birlikte, hastan›n mesle¤ine, yaflant›s›na, sosyal durumuna en uygun yer ve
zaman kararlaflt›r›larak, hasta merkezli bir yaklafl›m uygulanmal›d›r.
Tüberküloz Hastalığı İyileşir mi? TÜBERKÜLOZ
İlaca Tüberküloz, ilaç tedavisi

DirençliHastalığı
Tüberküloz Tüberküloz ile
Nedir? kesinlikle
Nasıl iyileflebilen
Nedir? Oluflur? bir hastal›kt›r. ‹lgili hekim
taraf›ndan verilen ilaçlar›n düzenli ve hiç aksat›lmadan, tercihen bir sa¤l›k
Verem mikrobuna
Tüberküloz
görevlisinin hastal›¤›etkili
gözetiminde olması
(verem) beklenen
Mycobacterium
al›nmas› birtuberculosis
ile tamamen ilacın etki isimli
etmemesi
iyileflmektedir. “ilaç direnci”
bir mikrop
olarak
arac›l›¤› tanımlanır. Mikropta oluşan bir genetik değişiklikle olur. İlaç
bir direnci
İlaçlarınıiledüzenli
oluflan bulafl›c› bir hastal›kt›r.
ve yeterli Hastal›k; tüberküloz
sure kullanmayan hastalardahastas›
tedavide
laboratuvar testi ile anlaşılır.
kiflinin öksürmesi,
zorluklar hapfl›rmas› veya Bu
yaşanabilmektedir. konuflmas›
zorluklarile havaya kar›flan basil-
ilaç direnci varlığında
İlaca direnç iki yolla gelişir;
daha da artmaktadır. Genel olarak düzenli tedavi kullanan
Tedavininiledüzenli
ulaflmas›
hastalarda sonuçolarak
bulaflmaktad›r. alınmaması sonucunda gelişebilir.
şifadır.
İlaç direnci
Basiller havadaolansaatlerce
hastadan dirençli
as›l› mikrobun
kalabilirler. bulaşması
Bu basilleri alanile ortaya çıkabilir.
kiflilerin
Dirençlibir k›sm›ndaiçinde
tüberküloz basillerçok
kiflide
ilacahastal›k
dirençlioluflturmadan,
tüberküloz (ÇİD-TB) özel bir önem
Dirençli
taşır.Tüberküloz
uyur durumda
Nedir?
En önemliakci¤erde
iki ilaç olan izoniyazid
y›llarca kal›p, ve rifampisine
vücut direnç olması durumunda
direncinin
hastalık, ÇİD-TB olarak adlandırılır.
düfltü¤ü bir durumda
‹laçlar düzenli hastal›k takdirde
kullan›lmad›¤› oluflturabilirler.
tüberkülozDi¤er bir
basillerinde ilaca karfl› direnç
Çok
k›sm›ndailaca dirençli
ise k›sa verem
süre hastasına
içinde hastal›k farklı bir
ortaya tedavi
ç›kar. verilir. Bu tedavi, 4-8 değişik
geliflebilir. Bu durumda ilaçlar tüberküloz basillerini öldüremez ve hastal›k
ilaçla, 2 yıla kadar süren bir tedavidir. Yan etkileri fazladır. Bakanlık tarafından
Hastal›¤›n
devam geliflme
ücretsizedebilir.
verilen riskidirençli
‹laca
ikinci basillerle
seçenek karfl›laflt›ktan
tüberküloz
ilaçların olaraksonraki
maliyeti ilk yüksektir.
adland›r›lan
çok daha bu durumda, yan
2etkileri
y›lda fazla
en fazlad›r.
Düzenli ilaçvekullanan
pahal› olan ilaçlarla
dirençli daha uzun
hastalarda süreli büyük
tedavi (yaklafl›k 2 y›l) tedavi
oranda başarı ile
Basiller,
tamamlanır. Bu hastalarda düzensiz tedavilerde ölüm oranı yüksektir. zarı, lenf
çoğu
gerekmektedir. nlukla akciğerlerde hastalık oluşturmakla birlikte akciğer
Tüberküloz ‹laçlar›n›n Yan Etkileri Var m›d›r?
Tüberküloz
¤l›¤› hastal›¤›n›n
aç›s›ndan önemli birtedavisi s›ras›nda kullan›lan ilaçlara ba¤l› yan etkiler
hastal›kt›r.
ortaya ç›kabilmektedir.Çok s›k görülmeyen bu yan etkilerin ortaya ç›kmas›
TÜBERKÜLOZ
genellikle hastal›¤›n tedavi baflar›s›n› etkilemez.
Olası yan etkiler şunlardır:

• Cilt döküntüsü ve kaşıntı,
• İştahsızlık,
• Bulantı, kusma, karın ağrısı,
6
• Grip benzeri belirtiler,
• Eklem ağrısı,
• Parmaklarda
Kimlerde Tüberkülozuyuşma,
Hastalığı Riski Yüksektir?
• Görmede bulanıklık,
Tüberküloz hastal›¤›;
• Kulakta çınlama, solunum
işitme kaybı,yolu ile bulaflt›¤›ndan bir tüberküloz hastas›
ile ayn› etrafında
• Ağız evde yaflayanlarda
uyuşma. daha s›k olmak üzere, yak›n temasta bulunan
Daha nadir görülen yan etkiler; kanamaya eğilim, ciltte ve gözlerde sararma ve
artar:
böbrek yetmezliğidir.
Bu yan etkiler görüldüğünde hastaların ilaçlarını kendi başlarına kesmeleri

3
7
yerine mutlaka doktorlarına başvurmaları gerekmektedir.
Tedavide kullanılan temel ilaçlardan biri olan Rifampisin idrar, ter, tükrük ve
• Parmaklarda uyuşma,
• Görmede bulanıklık,
• Kulakta çınlama, işitme kaybı,
• AğızDetrafında
TÜRK TORAKS uyuşma.
ERNE⁄‹ E⁄‹T‹M K‹TAPLARI SER‹S‹
Daha nadir görülen yan etkiler; kanamaya eğilim, ciltte ve gözlerde sararma ve
böbrek yetmezliğidir.
‹Ç‹NDEK‹LER
Bu yan etkiler görüldüğünde hastaların ilaçlarını kendi başlarına kesmeleri
yerine mutlaka doktorlarına başvurmaları gerekmektedir.
Tüberküloz Hastal›¤› Nedir, Nas›l Oluflur? 3
Tedavide kullanılan temel ilaçlardan biri olan Rifampisin idrar, ter, tükrük ve
Kimlerde Tüberküloz Hastal›¤› Riski Yüksektir?
gözyaşını turuncuya boyayabilir. Kaygılanacak ve ilacın kesilmesini
3
Tüberkülozda Bulaflt›r›c›l›k
gerektirecek bir durum Nas›l Önlenir?
değildir. 4
Tüberküloz
AyrıcaHastal›¤›n›n
Rifampisin,Belirtileri
kadınlarda Nelerdir? 4
doğum kontrol ilaçlarının etkisini azaltabileceği
Tüberküloz Hastal›¤›n›n
için farklı Tan›s› Nas›l
doğum kontrol Konur?kullanılmalıdır.
yöntemleri 5
Tüberküloz Hastasının Hastanede Yatılması Gerekli midir?
Öneriler 12
Bilimsel olarak, hastanede tedavi ile ayaktan tedavi aras›nda, hastan›n
iyileflmesi aç›s›ndan oldu¤u gibi aile bireylerine bulaflt›r›c›l›k aç›s›ndan da fark
yoktur. Genellikle tedaviye baflland›ktan k›sa süre sonra bulaflt›r›c›l›k ortadan
kalkar. As›l bulaflt›r›c›l›k tedavi bafllanmadan önceki dönemdedir. Önemli olan
hastalar›n gözetimli olarak düzenli ve uygun tedavi almalar›d›r.
Hastaneye yat›r›larak tedavi edilebilecek hasta gruplar› flunlard›r:

• Kronik, ilaç direnci saptanan, tedavi yetersizli¤i olan, tedaviye uyumsuz ve
genel durumu bozuk hastalar,
• Yayg›n hastal›¤› olanlar,
• Fazla miktarda kan tükürmesi olanlar,

• fieker, böbrek ve karaci¤er hastal›¤› gibi ek hastal›¤› olanlar, 7
• ‹laç yan etkisi geliflen hastalar.
Bulaştırıcılık her tüberküloz hastasında aynı değildir. Akciğerinde kavite denen
yaraların oluştuğu hastalar, gırtlak tüberkülozu olanlar, öksürük sıklığı fazla
olan hastalar ve mikrobun bazı tipleri daha bulaştırıcıdır. Etkili tedavi ile ilk
günlerden itibaren mikrop sayısı hızla azalmaktadır. Genellikle ilaçlarını
kullanmaya başladıktan 15 gün sonra bulaştırıcılığının kalmadığı kabul
edilmektedir.
Hasta Tedavisi Sürerken Çalışabilir mi?
Fiziksel durumu uygun olan hastalar, bulaşıcı durumları geçtikten sonra,

8
2 tam ve düzenli ilaç kullanmaları şartı ile işlerine devam edebilirler.
Tüberküloz Tedavisinde Beslenmenin Önemi nedir?

olan hastalar ve mikrobun bazı tipleri daha bulaştırıcıdır. Etkili tedavi ile ilk
günlerden itibaren mikrop sayısı hızla azalmaktadır. Genellikle ilaçlarını
kullanmaya başladıktan 15 gün sonra bulaştırıcılığının kalmadığı kabul
edilmektedir. TÜBERKÜLOZ
Hasta Tedavisi Sürerken Çalışabilir mi?

Fiziksel durumu uygun olan hastalar, bulaşıcı durumları geçtikten sonra,
tam ve düzenli ilaç kullanmaları şartı ile işlerine devam edebilirler.
Tüberküloz Tedavisinde
lerin solunum Beslenmenin
yolu ile sa¤l›kl› Önemi nedir?
bir insan›n akci¤erlerine
Tüberkülozda, geleneksel kanının aksine, beslenmenin tedavi sonuçlarına
önemli bir etkisi yoktur. Ek gıda alımının tüberküloz tedavisine katkısı
olmayacağı gibi hastayı şişmanlatma şeklinde sağlığını bozacak bir sonuca
yöneltmesi muhtemeldir.
Özel Hastal›¤›n
Diyete İhtiyaç
geliflme Var
riski mıdır,
basillerleVitamin Takviyesi
karfl›laflt›ktan Gerekli midir?
sonraki ilk
Sağlıklı çoğu
Basiller, kişiler için akciğerlerde
nlukla gereken düzenli, öğün
hastalık atlamadan birlikte
oluşturmakla ve yeterli beslenme,
akciğer zarı, lenf
tüberküloz
bezleri, hastaları
beyin için de geçerlidir.
zarı, böbrekler, sindirim sistemi, omurga gibi diğer pek çok organ
ve sistemlerde
Hastalığın de hastalık yapabilmektedir.
başlangıcında görülebilen zayıflama, iştahsızlık, halsizlik durumu
etkili tedavinin
Tüberküloz düzenli
hastal›¤›; kullanılması
önlenebilen, ile hızla
tedavi edilipdüzelir.
iyilefltirilebilen, kifli ve toplum sa
¤l›¤› aç›s›ndan
Normalde, önemliolarak
standart bir hastal›kt›r.
vitamin takviyesine gerek yoktur. Bazı özel
durumlarda (şeker hastalığı, çok ilaca dirençli tüberküloz, ilaç yan etkisi,
hamilelik) ek vitamin tedavisi gerekebilir.
Tüberkülozlu Hasta ile Teması Kişiler Ne Yapmalıdır?
Verem hastası ile aynı havayı paylaşan ve tüberküloz basiline maruz kalan
8 kişilere temaslı denilir. Temaslılarda verem hastalığı görülme oranı yüksektir.
Bu nedenle tanı konan bütün hastaların temaslıları verem savaşı dispanserinde
taranır. Tarama yapılmasının amacı; hastaya mikrop bulaştırmış başka
bir hasta olup olmadığının ve hasta kişinin temaslılara hastalığı bulaştırıp
Kimlerde Tüberküloz belirlenmesidir.
bulaştırmadığının Hastalığı RiskiTarama Yüksektir?
sonucunda tüberküloz hastalığı
saptanan kişilere tedavi başlanır. Hasta olmayıp koruyucu tedavi alması
Tüberküloz
gerekenlerehastal›¤›;
koruyucusolunum yolu ile
tedavi verilir. bulaflt›¤›ndan
Koruyucu birtektüberküloz
tedavide hastas›
ilaç kullanılır (en sık
ileizoniyazid
ayn› evdeveyaflayanlarda
6 ay süreyle).daha s›k olmak üzere, yak›n temasta bulunan
kiflilerde görülür. 2Afla¤›daki
Tüm temaslılar durumlarda
yıl süreyle da tüberküloza
belli aralıklarla kontrole yakalanma riski
çağrılır. Yakınması
olanların hemen başvurması gereklidir.
artar:
3
9
Tüberküloz hastas› ile ayn› evde yaflayan kifli mutlaka verem savafl
dispanserinde kontrolden geçmeli, belli aralarla bu kontroller
tekrarlanmal›d›r. Hastanın özellikleri ve temas durumuna bağlı olarak
koruyucu ilaç tedavisi başlanabilir. Genellikle İzoniyazidle yapılan ve en az 6
ay sürecek olan koruyucu ilaç tedavisinde de ilaçlar düzenli olarak içilmelidir.
Tüberkülin Deri Testi Nedir, Kime, Nas›l Yap›l›r, Nas›l Yorumlan›r?

‹Ç‹NDEK‹LER
Tüberkülin testi materyali, küçük bir i¤ne
ile ön kol derisi içine uygulan›r. 2-3 gün
Tüberküloz Hastal›¤› Nedir, Nas›l Oluflur? sonra ciltte oluflan kabar›kl›k3 sa¤l›k
çal›flan› taraf›ndan de¤erlendirilir.
Tüberküloz Hastal›¤›n›n Tan›s› Nas›l Konur? 5
Oluflan
Tüberküloz k›zar›kl›k Tedavisi
Hastal›¤›n›n de¤il, sert kabar›kl›k
Nas›ld›r? 5
önemlidir.
Tüberküloz Kabar›kl›¤›n
Hastal›¤› ‹yileflir mi?oluflmamas› deri 6
testinin negatif oldu¤unu gösterir ve
tüberküloz basilleri ile karfl›lafl›lmad›¤›
Öneriler 12
anlam›na gelir. Kabar›kl›k oluflmas› da
pozitiflik olarak yorumlan›r, tüberküloz
basili ile karfl›lafl›ld›¤›n› gösterir.
Tüberkülin testi pozitifli¤i kiflinin hasta

oldu¤u anlam›na gelmemektedir.
Hamilelerde ve Emziren Annelerde Tüberküloz

Tedavisi Nasıldır?
Hamilelerde tüberküloz tedavisinin baflar›s› bebe¤in sa¤l›¤› aç›s›ndan çok

önemlidir. Bu nedenle hamilelik s›ras›nda tüberküloz tedavisi yap›labilir ve
streptomisin hariç di¤er ilaçlar güvenle kullan›l›r. Annenin içti¤i ilaçlar
bebek için koruyucu de¤ildir. Tüberküloz ilaçlar›, emziren annelerde de güvenle
uygulanabilir.
10
2
TÜRK TORAKS DERNE⁄‹ E⁄‹T‹M K‹TAPLARI SER‹S‹ TÜBERKÜLOZ
Tüberküloz
ÇOCUKLUK Hastalığı Nedir? Nasıl Oluflur?
ÇA⁄I TÜBERKÜLOZU

kiflinin öksürmesi,
1. Çocuklar, hapfl›rmas›
tüberküloz içinveya
daha konuflmas›
fazla m›ile havaya
risk kar›flan basil-
tafl›rlar?
Evet, özellikle ilk befl yafltaki çocuklar›n tüberküloz basilini ald›ktan sonra
ulaflmas›
tüberkülozile hastal›¤›
bulaflmaktad›r.
geliflme riskleri artm›flt›r. Çocu¤un yafl› ne kadar küçük ise
Basiller
bu risk havada
o kadarsaatlerce
fazlad›r. as›l› kalabilirler. Bu basilleri alan
kiflilerin bir k›sm›nda
2. Tüberküloz basiller
çocuktan kiflide bulaşır
çocuğa hastal›k mı?
oluflturmadan,
uyur durumda
Çocukluk akci¤erde
ça¤›ndaki y›llarca
akci¤er kal›p, vücut çocuklar›n
tüberkülozunda direncinin akci¤erlerindeki
düfltü¤ü
tüberküloz basili say›s› az oldu¤u için ve çocuklar bir
bir durumda hastal›k oluflturabilirler. Di¤er 8, 9 yafllar›na kadarkuvvetli
k›sm›nda
öksürükleise k›sa süre
balgam içinde hastal›kiçin
ç›karamad›klar› ortaya ç›kar.
bulaflt›r›c›l›¤›n olmad›¤› kabul edilebilir.
Hastal›¤›n geliflme
Ancak özellikle riski basillerle
ergenlik karfl›laflt›ktan
dönemindeki sonraki
çocuklarda ilk
görülebilen eriflkin tipi
2kaviteli
y›lda en fazlad›r.
akci¤er tüberkülozu olan çocuklar eriflkinler gibi bulaflt›r›c›l›k r iski tafl›rlar.
Basiller,
Çocuklarçoğu nlukla akciğerlerde
tüberkülozu hastalık
s›kl›kla yak›n temasdaoluşturmakla
bulunduklar›birlikte akciğereriflkin
tüberkülozlu zarı, bir
lenf
bezleri,
bireydenbeyin zarı, böbrekler, sindirim sistemi, omurga gibi diğer pek çok organ
al›rlar.
3. Çocuklarda tüberkülozun belirtileri nelerdir?
¤l›¤› aç›s›ndan
2-3 haftay› önemli
geçen bir hastal›kt›r.
öksürük, 38 dereceyi geçmeyen atefl ve gece terlemesi, hal-
sizlik, ifltahs›zl›k, kilo kayb› ve bazen akci¤er d›fl› organlar›n tutulumuna ait
bulgular varsa tüberküloz hastal›¤›ndan flüphelenilmelidir. Bazen çocuklarda
bu bulgular eriflkinlerdeki kadar belirgin olmayabilir. Çocu¤un ayn› evde
yaflad›¤› ve yak›n temasta bulundu¤u bireylerde tüberküloz hastal›¤› varsa bu
çocuklar›n tüberküloz hastal›¤› yönünden mutlaka araflt›r›lmas›, hastal›k bul-
gular› yoksa bile tüberkülin deri testi sonucu ne olursa olsun çocukların
mutlaka koruyucu tedavi almas› gerekir.
4. Çocuklarda tüberküloz hastalığı tanısı nasıl konulur?
Tüberküloz hastal›¤›n› düflündüren yak›nmalar› olan bir çocukta, tüberküloz
hastal›¤› Hastalığı
ile uyumlu akci¤er Riski
grafisi Yüksektir?
bulgular› ve tüberkülin deri testi pozitifli¤i
tan›y› destekler. Çocu¤un tüberkülozlu bir eriflkin ile temas›n›n olmas› önem-
lidir. Tüberküloz hastal›¤› flüphelenilen her çocukta tüberküloz için aile tara-
mas› istenir. Balgam ç›karabiliyorsa balgam örneklerinde, ç›karam›yorsa
yutulan balgamlar› almak için açl›k mide suyu örneklerinde tüberküloz basili
artar:
direkt bak› ve kültür ile araflt›r›l›r.
10 3
11
5. Tüberkülozlu anneden doğan bebekler tüberküloz

için risk tafl›r m›?
‹Ç‹NDEK‹LER
Anne tüberküloz hastal›¤›n› gebelikte geçiriyorsa ve tedavi almam›flsa bebek
tüberküloz hastal›¤› için risk tafl›r. Gebelik s›ras›nda kan yoluyla bebe¤e
Tüberküloz Hastal›¤›gibi,
geçebilece¤i Nedir, Nas›l
e¤er Oluflur?
annede 3 do¤um
üreme yollar›nda tüberküloz varsa
s›ras›nda da bebekHastal›¤› Riski Yüksektir?
tüberküloz basilini alabilir. 3
Tüberkülozda
Do¤umdanBulaflt›r›c›l›k
sonra daNas›l Önlenir?
bebekle 4 yolu ile
yak›n temasta olan anneden solunum
Tüberküloz Hastal›¤›n›n
basil bebe¤e Belirtileri
geçebilir. Bu Nelerdir? 4
nedenle bu bebekler tüberküloz yönünden fizik
muayene,
Tüberküloz akci¤erTan›s›
Hastal›¤›n›n grafisi ve tüberkülin
Nas›l Konur? deri testi ile araflt›r›lmal›d›r.
5 Tüberküloz
düflündüren
Tüberküloz bulgular
Hastal›¤›n›n varsaNas›ld›r?
Tedavisi tetkikler yap›lmal› ve tüberküloz tedavisine
5 biran
önce bafllanmal›d›r.
Tüberküloz Hastal›¤› ‹yileflirE¤er
mi? tüberküloz hastal›¤›na ait bulgular› yoksa
6 bu bebek-
lere koruyucu ilaç tedavisi verilmeli ve yak›n olarak izlenmelidir.Fizik inceleme,
6 ay boyunca akci¤er grafileri ve tüberkülin deri testi sonuçlar› halen negatif
Öneriler 12
ise koruyucu tedavi kesilip, afl› yap›labilir.
Annede akci¤er tüberkülozu varsa ve hiç tedavi almam›flsa, e¤er bakacak kifli
varsa bu bebeklerin solunum yolu ile bulaflmay› önlemek için anneye ilaç
tedavisi bafllad›ktan sonra en az iki hafta süre ile anneden ayr› tutulmas›
önerilir. Bu dönemde annenin sütü sa¤›l›p bebe¤e verilebilir.
6.BCG afl›s› tüberkülozdan korur mu?
BCG aşısı yapılmış olan bir çocukta da akciğer tüberkülozu görülebilir.

Ancak çocuklarda erişkinlere göre daha sık görülen ve ağır seyreden
menenjit tüberküloz, miliyer tüberküloz gibi ağır formlarından koruyuculuğu
daha yüksektir.
Çocuklarda tüberkülozdan ölümleri önemli oranda azaltır. O nedenle halen

tüberkülozun belli bir oranın üzerinde görüldüğü ülkemizde çocuklara,
özellikle bebeklik döneminde BCG aşısı uygulaması önerilmektedir.
12
2 11
Tüberküloz
Öneriler Hastalığı Nedir? Nasıl Oluflur?
Tüberküloz
hastası iseniz;
1. Öksürürken, hapfl›r›rken, konuflurken a¤›z ve burnunuzu bir mendille
kapat›n›z.
2. Yaflad›¤›n›z
ulaflmas› ortamlar›n günefl görmesine ve iyi havaland›r›lmas›na dikkat
ile bulaflmaktad›r.
ediniz.
kiflilerin
3. Sigara,bir alkol
k›sm›nda basiller kiflide hastal›k oluflturmadan,
kullanmay›n›z.
4. Tüberküloz ilaçlarını alırken doktor bilgisi ve izni dışında ilaç kullanmayınız.
5. Tüberküloz
k›sm›nda ilaçlarını
ise k›sa her gün
süre içinde düzenli
hastal›k olarak
ortaya size önerilen dozda gözetimli
ç›kar.
olarak alınız.
26.y›lda en fazlad›r.
Bafllang›ç döneminde; istirahate, fazla ziyaretçi al›nmamas›na ve kalabal›k
ortamlarda
Basiller, bulunmamaya
çoğunlukla dikkat
akciğerlerde ediniz.
hastalık oluşturmakla birlikte akciğer zarı, lenf
bezleri,
7. Olas›beyin zarı,etkilerinden
ilaç yan böbrekler, sindirim sistemi,
doktorunuzu omurgaediniz.
haberdar gibi diğer pekkarar›n›zla
Kendi çok organ
ve ilaçlar›
sistemlerde de hastalık yapabilmektedir.
kesmeyiniz.
8. Tedavinizhastal›¤›;
Tüberküloz sonland›r›lana kadar tedavi
önlenebilen, size belirtilen flekilde balgam
edilip iyilefltirilebilen, kiflivevefilm
toplum sa
¤l›¤› aç›s›ndan önemli
kontrollerinizi bir hastal›kt›r.
yapt›r›n›z.
9. Kad›n hastalar›n gebelik, emzirme, do¤um kontrol yöntemleri ile ilgili
durumlar›n› doktorlar›na bildirmeleri önemlidir.
Tüberküloz hastas›yla ayn› evde yafl›yor iseniz;
1. Tüberkülozda bulaflma riski, aile içi temas ve uzun süre ayn› ortamda
bulunma ile artar. Yiyecek, içecek, cinsel iliflki ya da kan yoluyla
t überküloz
bulaflmaz. Basiller al›nd›ktan sonraki ilk iki y›l içinde risk en
yüksektir.
Tüberküloz teflhis edilen bir yak›n›n›z varsa en k›sa sürede Verem Savafl
Dispanseri ya da bir sa¤l›k merkezinde kontrolden geçiniz
Tüberküloz hastal›¤›;
2. Tüberküloz solunum
hastası ile temasıyolu
olanile bulaflt›¤›ndan
başta bir tüberküloz
çocuklar olmak üzere hastas›
ile doktorunuzun
ayn› evde yaflayanlarda dahakişilerin
gerekli gördüğü s›k olmak üzere, yak›n
hastalanma temasta düşürmek
olasılıklarını bulunan
için koruyucu
kiflilerde tedavi
görülür. alması durumlarda
Afla¤›daki önerilir. da tüberküloza yakalanma riski
artar:
12 3
13

Tüberküloz Tüberküloz

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tüberküloz Tüberküloz

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK TORAKS DERNE⁄‹

Tüberküloz hastal›¤› (verem) Mycobacterium tuberculosis isimli bir mikrop

Kimlerde Tüberküloz Hastalığı Riski Yüksektir?

Tüberküloz hastal›¤›; solunum yolu ile bulaﬂt›¤›ndan bir tüberküloz hastas›

Türk Toraks Derne¤i Tüberküloz Çal›ﬂma Grubu 3

TTD MYK Toraks Kitapları Koordinatörü

Türk Toraks Derneği

Tüberküloz hastal›¤›; solunum yolu ile bulaﬂt›¤›ndan bir tüberküloz hastas›

Tüberküloz Hastal›¤› Nedir, Nas›l Oluﬂur? 3

Tüberküloz Hastalığı Nedir? Nasıl Oluﬂur?

Tüberküloz hastal›¤› (verem) Mycobacterium tuberculosis isimli bir mikrop

Kimlerde Tüberküloz Hastalığı Riski Yüksektir?

Tüberküloz hastal›¤›; solunum yolu ile bulaﬂt›¤›ndan bir tüberküloz hastas›

• Vücut direncini düşüren hastalıklar (şeker hastalığı, kronik böbrek hastalığı,

Tüberküloz Hastalığının Tedavisi Nasıldır?

Özel bir durum olmadıkça tedavi başlangıcından sonra tedavi tamamlanana

Tüberküloz Hastalığı İyileşir mi? TÜBERKÜLOZ

İlaca Tüberküloz, ilaç tedavisi

Olası yan etkiler şunlardır:

Bu yan etkiler görüldüğünde hastaların ilaçlarını kendi başlarına kesmeleri

Hastaneye yat›r›larak tedavi edilebilecek hasta gruplar› ﬂunlard›r:

• Fazla miktarda kan tükürmesi olanlar,

Hasta Tedavisi Sürerken Çalışabilir mi?

Fiziksel durumu uygun olan hastalar, bulaşıcı durumları geçtikten sonra,

Tüberküloz Tedavisinde Beslenmenin Önemi nedir?

Hasta Tedavisi Sürerken Çalışabilir mi?

Tüberkülozlu Hasta ile Teması Kişiler Ne Yapmalıdır?

Tüberkülin Deri Testi Nedir, Kime, Nas›l Yap›l›r, Nas›l Yorumlan›r?

Tüberkülin testi pozitifli¤i kiﬂinin hasta

Hamilelerde ve Emziren Annelerde Tüberküloz

Hamilelerde tüberküloz tedavisinin baﬂar›s› bebe¤in sa¤l›¤› aç›s›ndan çok

Tüberküloz hastal›¤› (verem) Mycobacterium tuberculosis isimli bir mikrop

5. Tüberkülozlu anneden doğan bebekler tüberküloz

6.BCG aﬂ›s› tüberkülozdan korur mu?

BCG aşısı yapılmış olan bir çocukta da akciğer tüberkülozu görülebilir.

Çocuklarda tüberkülozdan ölümleri önemli oranda azaltır. O nedenle halen

Tüberküloz hastas›yla ayn› evde yaﬂ›yor iseniz;

You might also like