„Kazania sejmowe” Piotra Skargi to zbiór ośmiu traktatów politycznych.

Każde kazanie autor opatrzył numerem i

tytułem, ponieważ chciał, aby traktowano je jak osobne części. Ich treść jest skierowana głównie do posłów i
senatorów zasiadających w sejmie, którzy mieli największy wpływ na losy państwa. Niestety nigdy ich tam nie
przeczytano. Pomimo tego, stały się jednym z najwybitniejszych dzieł epoki renesansu, bo w dosadny sposób
komentowały rzeczywistość i skupiały się na problemach, które w tamtym czasie były najistotniejsze dla państwa i
obywateli.

Pamiętaj, że w renesansie królował humanizm. Nazwa tego nurtu wywodzi się z łacińskiego humanitas, co w polskim
tłumaczeniu oznacza „człowieczeństwo”. Założenia humanizmu były dalekie od zasad, które wyznawano w
średniowieczu. Duchowieństwo nie miało już tak dużego wpływu na człowieka, jak wcześniej. W renesansie stawiano
na jednostkę, jej zachowania oraz sprawy materialne i duchowe. Było to poniekąd wbrew Kościołowi, z czego
duchowni nie byli zadowoleni. Poza tym otwarcie krytykowano wszelkie wady społeczeństwa, co wcześniej było nie
do przyjęcia.

W swoich „Kazaniach sejmowych” Skarga umieścił wiele cytatów z Biblii, zwłaszcza ze Starego Testamentu. Ich rolą
miało być wpłynięcie na uczucia odbiorców. W pierwszym z napisanych traktatów wymienił wszystkie problemy,
które jego zdaniem trawiły Polskę w tamtym okresie. W kolejnym zaś nawoływał do zaprzestania sporów, które miały
rzekomo negatywny wpływ na sytuację polityczną państwa. Następne kazania Skargi omawiały problemy Polski
trochę dokładniej. Autor zwracał w nich uwagę na tolerancję wobec heretyków, którzy sprzeciwiali się
duchowieństwu. Według niego była to jedna z chorób kraju. Uważał także, że monarchia z jasnymi i klarownymi
zasadami da stabilizację, której Polska tak bardzo potrzebuje. Konieczne było wypracowanie sprawnie działającego
systemu sprawiedliwości, aby ograniczyć popełnianie przestępstw.

W „Kazaniach sejmowych” dużą rolę odgrywa postać samego oratora. Skarga uważa się w nich za proroka, który
przepowiada upadek Polski, jeśli zachowania społeczeństwa nie ulegną poprawie. Jest autorytetem, który naucza, jak
ludzie powinni żyć, co idealnie wpisuje się w ideę kazania. W swoim przemówieniu wielokrotnie podkreśla znaczenie
wiary i wymienia najpowszechniejsze grzechy, z którymi należy walczyć. Chciałby, aby w kraju panował ład i aby
powstał sprawiedliwy system kar dla wszystkich obywateli. Bardzo chwali króla, którego zresztą jest ulubionym
kaznodzieją, więc sympatia jest obustronna. Nie wyobraża sobie rządów demokratycznych. Wolałby, aby w Polsce
dalej panowała monarchia. Ostro krytykuje obecnych rządzących. Nie szczędzi gorzkich słów szlachcie i magnaterii,
których uważa za rozpustników i przestępców. Pragnie, aby wyspowiadali się i odpokutowali za swoje grzechy.

Kazanie wtóre

W świecie nic nie jest trwałe ani nieśmiertelne. Nie ma lekarstwa na choroby Rzeczypospolitej, wśród których
kaznodzieja wymienia: nieżyczliwość ku Ojczyźnie, niezgodę między sąsiadami, upadek religijności, osłabienie
władzy królewskiej, niesprawiedliwe prawo. Należy powrócić do przykazania miłości i przełożyć je na życie
codzienne. Jako przykład jego realizacji ks. Skarga przywołuje żywot Chrystusa. Taką miłością należy pałać do
Ojczyzny.

Kaznodzieja podkreśla, że od posłów zależy życie mieszkańców kraju, dlatego powinni oni ponad wszystko
miłować Ojczyznę, a jej interes przedkładać nad wszelkie inne sprawy. Korona wielokrotnie broniła naród, przede
wszystkim strzegąc wiary katolickiej, dając wolność od rządów tyrańskich. A nierozsądni szlachcice sami sobie stali
się tyranami. Ponadto Ojczyzna zapewniła obywatelom dostatek, ale Polacy źle rozporządzają bogactwami, nie
potrafią także uszanować pokoju, organizują coraz to nowe bunty i rokosze. Wreszcie – Ojczyzna zapewniła wielu
wojenną sławę, a i z niej Polacy nie potrafią uczynić pożytku.

Ksiądz Skarga porównuje Rzeczpospolitą do okrętu, który tonie. Wszyscy powinni rzucić się do ratowania go,
zapomniawszy o swoich sprawach. Kaznodzieja przytacza przykład świętych, którzy miłowali swój naród:
Mojżesza, Aoda, Samsona, Joaba, Neemiasza, Zorobabela, Matyjasza, Judyty i Hester. Potem dodaje, że poganie
oddawali życie za Ojczyznę, podczas gdy katolicy działają na jej niekorzyść. Jeszcze raz powtarza, że posłowie
przede wszystkim powinni służyć krajowi. Kazanie kończy się modlitwą.