Chương 5: Lyù thuyeát

hành vi của người sản xuất

Noäi dung

5.1 Lyù thuyeát saûn xuaát

5.1.1 Haøm saûn xuaát

5.1.2 Saûn xuaát vôùi moät ñaàu vaøo bieán ñoåi

5.1.3 Saûn xuaát vôùi hai ñaàu vaøo bieán ñoåi

5.1.4 Hieäu suaát theo quy moâ

27.04.2023 2

1 27.04.2023
 Noäi dung
5.2 Phaân tích chi phí

5.2.1 Chi phí kế toaùn, chi phí cô hoäi, chi

phí kinh tế vaø chi phí chìm

5.2.2 Chi phí trong ngắn hạn

5.2.3 Chi phí trong daøi hạn

27.04.2023 3

5.1 Lyù thuyeát saûn xuaát

5.1.1 Haøm saûn xuaát

 Hoaït ñoäng saûn xuaát laø gì?

Laø hoạt ñoäng phoái hôïp caùc nguoàn löïc saûn xuaát (caùc
yeáu toá ñaàu vaøo) ñeå taïo ra saûn phaåm (xuaát löôïng)
• Lao ñoäng
Nguyeân lieäu Xuaát löôïng
Voán
(Ñaàu vaøo) (Ñaàu ra)

27.04.2023 4

2 27.04.2023
 5.1.1 Haøm saûn xuaát

 Coâng ngheä saûn xuaát laø gì?

27.04.2023 5

5.1.1 Haøm saûn xuaát

Haøm saûn xuaát cho bieát möùc saûn löôïng toái

ña maø doanh nghieäp coù theå saûn xuaát
ñöôïc baèng caùch keát hôïp caùc yeáu toá ñaàu
vaøo cho tröôùc vôùi quy trình coâng ngheä
nhaát ñònh.

27.04.2023 6

3 27.04.2023
 5.1.1 Haøm saûn xuaát

 Haøm saûn xuaát toång quaùt

Q = F(x1, x2,……….xn)

 Haøm saûn xuaát COBB-DOUGLAS

Q = F(k,l) = a.kαlβ

27.04.2023 7

Ngaén haïn vaø daøi haïn

 Ngaén haïn:
Laø khoaûng thôøi gian trong ñoù löôïng cuûa moät
hoaëc nhieàu yeáu toá ñaàu vaøo khoâng ñoåi.
Q = f(L)

 Daøi haïn
Laø khoaûng thôøi gian caàn thieát ñeå taát caû caùc
yeáu toá ñaàu vaøo ñeàu coù theå thay ñoåi.
Q = f(K, L)
27.04.2023 8

4 27.04.2023
5.1.2 Saûn xuaát vôùi moät yeáu toá ñaàu vaøo bieán ñoåi

 Naêng suaát trung bình cuûa lao ñoäng

APL = Q/l
 Naêng suaát bieân cuûa lao ñoäng
MPL = DQ/Dl

27.04.2023 9

5.1.2 Saûn xuaát vôùi moät yeáu toá ñaàu vaøo bieán ñoåi
Lao ñoäng Voán Saûn löôïng NSTB Naêng suaát bieân
(l) (k) (Q) (APL) (MPL)

0 10 0 --- ---
1 10 10 10 10
2 10 30 15 20
3 10 60 20 30
4 10 80 20 20
5 10 95 19 15
6 10 108 18 13
7 10 112 16 4
8 10 112 14 0
9 10 108 12 -4

27.04.2023 10

5 27.04.2023
5.1.2 Saûn xuaát vôùi moät yeáu toá ñaàu vaøo bieán ñoåi

Q
D
112

C Toång saûn phaåm

60
B

A
l
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
27.04.2023 11

5.1.2 Saûn xuaát vôùi moät yeáu toá ñaàu vaøo bieán ñoåi

APL,MPL

30

Naêng suaát bieân (MPL)

E
20 Naêng suaát trung bình (APL)

10

l
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
27.04.2023 12

6 27.04.2023
5.1.3 Saûn xuaát vôùi hai ñaàu vaøo bieán ñoåi
Lao ñoäng

Voán 1 2 3 4 5
1 20 40 55 65 75
2 40 60 75 85 90
3 55 75 90 100 105
4 65 85 100 110 115
5 75 90 105 115 120

27.04.2023 13

5.1.3 Saûn xuaát vôùi hai ñaàu vaøo bieán ñoåi

k
5 E

3
A B C

2
Q3 = 90
D Q2 = 75
1
Q1 = 55
l
1 2 3 4 5
27.04.2023 14

7 27.04.2023
 Ñöôøng ñoàng löôïng

 Ñöôøng ñoàng löôïng laø taäp hôïp nhöõngï

keát hôïp khaùc nhau cuûa caùc yeáu toá
ñaàu vaøo cuøng taïo ra moät möùc saûn
löôïng nhö nhau.
 Ñoä doác cuûa ñöôøng ñoàng löôïng laø tyû leä thay theá
kyõ thuaät bieân giöõa hai yeáu toá ñaàu vaøo.
MRTSLK = - Dk/Dl

27.04.2023 15

Caùc ñöôøng ñoàng löôïng khi hai yeáu

toá ñaàu vaøo thay theá hoaøn toaøn
A
X2

C
Q1 Q2 Q3
X1

27.04.2023 16

8 27.04.2023
 Caùc ñöôøng ñoàng löôïng khi hai yeáu
toá ñaàu vaøo boå sung hoaøn toaøn

X2

Q3
C
Q2
B

Q1
A

X1

27.04.2023 17

Ñöôøng ñoàng phí

 Ñöôøng ñoàng phí laø taäp hôïp nhöõng keát

hôïp khaùc nhau cuûa hai yeáu toá saûn xuaát
vôùi cuøng moät möùc chi phí ñaàu tö
 Ñoä doác cuûa ñöôøng ñoàng phí laø soá aâm cuûa tyû
giaù hai yeáu toá saûn xuaát = -w/r

27.04.2023 18

9 27.04.2023
 Ñöôøng ñoàng phí
k

C2/ r

C1/ r

C0/ r
C2
C1
C0

-w/ r
l
C0/ w C1/ w C2/ w
27.04.2023 19

Phoái hôïp toái öu caùc yeáu toá saûn xuaát:

Chi phí cho tröôùc, saûn löôïng cao nhaát
k

k2

A Q3
k1

Q2 = Q max
k3
C1 Q1
l
l1 l3
l2
27.04.2023 20

10 27.04.2023
 Phoái hôïp toái öu caùc yeáu toá saûn xuaát:
Saûn löôïng cho tröôùc, chi phí thaáp nhaát
k

k2

A
k1

Q1
k3 C1 = C min
C0 C1 C2
l
l2 l1 l3
27.04.2023 21

Phoái hôïp toái öu caùc yeáu toá saûn xuaát

 Ñieàu kieän toái öu:

 Ñoä doác ñöôøng ñoàng löôïng = Ñoä doác ñöôøng ñoàng phí
Dk/Dl = - w/ r

Maø MRTSLK = - Dk/Dl

 Do ñoù, coù theå vieát: MRTSLK = w/ r

27.04.2023 22

11 27.04.2023
 Naêng suaát bieân vaø
phoái hôïp toái öu caùc yeáu toá saûn xuaát

 Coâng thöùc: MPL(Dl) + MPK(Dk) = 0

 Saép xeáp laïi: MPL/MPK = - Dk/Dl

Do: MRTSLK = - Dk/Dl

 Neân coù theå vieát: MRTS LK  MPL /MPK

27.04.2023 23

Naêng suaát bieân vaø

phoái hôïp toái öu caùc yeáu toá saûn xuaát

 Khi caùc yeáu toá saûn xuaát ñöôïc keát hôïp toái öu:
MRTS LK  w/r (1)
Maø: MRTS LK  MPL /MPK
 Neân ñieàu kieän toái öu coù theå vieát:
MPL /MPK  w / r (2)

 Hoaëc vieát: MPL / w  MPK / r (3)

27.04.2023 24

12 27.04.2023
 5.1.4 Hieäu suaát theo quy moâ

Theå hieän moái quan heä giöõa quy moâ saûn xuaát vaø saûn löôïng ñaàu ra.
1) Hieäu suaát taêng daàn theo quy moâ (increasing returns to scale):

2) Hieäu suaát khoâng ñoåi theo quy moâ (constant returns to scale):

3) Hieäu suaát giaûm daàn theo quy moâ (decreasing returns to scale):

27.04.2023 25

Hieäu suaát taêng daàn theo quy moâ

k A

30

2 20
10

l
0 5 10
27.04.2023 26

13 27.04.2023
 Hieäu suaát khoâng ñoåi theo quy moâ

k
A
6
30

20

2
10

l
0 5 10 15
27.04.2023 27

Hieäu suaát giaûm daàn theo quy moâ

k
A

26

4
18
2
10
l
0 5 10
27.04.2023 28

14 27.04.2023
5.2 Phân tích chi phí
5.2.1 Chi phí kế toaùn, chi phí cô hoäi, chi
phí kinh tế vaø chi phí chìm
Chi phí kế toán:
 Chi phí bằng tiền mà doanh nghiệp đã chi ra để
mua các yếu tố sản xuất trong quá trình sản xuất
kinh doanh và được ghi chép trong sổ sách kế
toán
 Ví dụ: chi phí mua nguyên vật liệu, chi phí nhân
công, thuê nhà xưởng ...

27.04.2023 29

Chi phí cơ hội, chi phí kinh tế

Chi phí cơ hội là phần lợi ích bị mất do không
lựa chọn phương án tốt nhất trong số các
phương án còn lại bị bỏ qua

Chi phí kinh tế = chi phí kế toán + chi phí cơ hội

27.04.2023 30

15 27.04.2023
 Chi phí chìm (sunk cost)

27.04.2023 31

Lợi nhuận kế toán và lợi nhuận kinh tế

 Lợi nhuận kế toán = DT – CP kế toán

 Lợi nhuận kinh tế
 Lợi nhuận kinh tế bằng doanh thu trừ chi phí kinh tế

27.04.2023 32

16 27.04.2023
5.2.2 Chi phí trong ngắn hạn
 Chi phí cố định (TFC): laø chi phí duøng ñeå
mua caùc yeáu toá saûn xuaát coá ñònh vaø khoâng
thay ñoåi theo saûn löôïng.
 Chi phí biến đổi (TVC): laø chi phí duøng ñeå
mua caùc yeáu toá saûn xuaát bieán ñoåi vaø thay
ñoåi theo saûn löôïng.

27.04.2023 33

5.2.2 Chi phí trong ngắn hạn

 Toång chi phí (TC): laø toaøn boä chi phí duøng
ñeå mua caùc yeáu toá saûn xuaát coá ñònh vaø
bieán ñoåi.
 Do ñoù:
TC  TFC  TVC

27.04.2023 34

17 27.04.2023
 Caùc ñöôøng chi phí cuûa doanh nghieäp

400
Chi phí TC TVC
($ /naêm)

300

200

100
TFC
50

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Saûn löôïng
27.04.2023 35

5.2.2 Chi phí trong ngắn hạn

Caùc chæ tieâu chi phí trung bình

 Chi phí bieán ñoåi trung bình AVC = TVC/Q

 Chi phí coá ñònh trung bình AFC = TFC/Q

 Chi phí trung bình AC = TC/Q = AVC+AFC

27.04.2023 36

18 27.04.2023
 Chi phí trong ngắn hạn

 Chi phí bieân (MC): laø söï thay ñoåi trong

toång chi phí khi doanh nghieäp saûn xuaát
theâm moät ñôn vò saûn löôïng.

 MC = DTC = DTVC
DQ DQ

27.04.2023 37

Caùc ñöôøng chi phí cuûa doanh nghieäp

100
Chi phí
($/saûn phaåm) MC

75

50 AC
AVC

25

AFC
Saûn löôïng
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
27.04.2023 38

19 27.04.2023
 Chi phí ngaén haïn cuûa doanh nghieäp ($)
Saûn Chi phí Chi phí Toång Chi phí Chi phí Chi phí
löôïng coá ñònh bieán ñoåi chi phí bieân coá ñònh bieán ñoåi Chi phí
(TFC) (TVC) (TC) (MC) trung bình trung bình trung bình
(AFC) (AVC) (AC)

0 50 0 50 --- --- --- ---

1 50 50 100 50 50 50 100
2 50 78 128 28 25 39 64
3 50 98 148 20 16.7 32.7 49.3
4 50 112 162 14 12.5 28 40.5
5 50 130 180 18 10 26 36
6 50 150 200 20 8.3 25 33.3
7 50 175 225 25 7.1 25 32.1
8 50 204 254 29 6.3 25.5 31.8
9 50 242 292 38 5.6 26.9 32.4
10 50 300 350 58 5 30 35
11 50 385 435 85 4.5 35 39.5

5.2.3 Chi phí daøi haïn

 Theá naøo laø ñöôøng chi phí daøi haïn cuûa

doanh nghieäp?

27.04.2023 40

20 27.04.2023
 Ñöôøng phaùt trieån cuûa moät doanh nghieäp

Voán/naêm
150 $3000 Ñöôøng ñaúng phí

$2000
Ñöôøng
Ñöôøng phaùt trieån
ñaúng phí
100
C
75
B
50
A Ñöôøng ñoàng löôïng 300 saûn phaåm
25 Ñöôøng
ñoàng löôïng
200 sp

100 150 200 300

Lao ñoäng/naêm
50
27.04.2023 41

Chi phí trong daøi hạn

 Toái thieåu hoùa chi phí vôùi caùc möùc ñaàu ra
thay ñoåi
 Ñöôøng phaùt trieån cuûa moät doanh nghieäp cho
bieát caùc keát hôïp coù chi phí thaáp nhaát cuûa voán
vaø lao ñoäng taïi moãi möùc saûn löôïng.

27.04.2023 42

21 27.04.2023
 Ñöôøng chi phí trung bình daøi haïn

 Chi phí trung bình daøi haïn (LAC) cuûa doanh

nghieäp coù daïng nhö theá naøo öùng vôùi caùc tröôøng
hôïp:
 Coù tính kinh teá theo quy moâ? (Economies of scale)
 Coù tính phi kinh teá theo quy moâ? (Diseconomies of
scale)

27.04.2023 43

Chi phí trung bình vaø chi phí bieân daøi haïn vôùi
tính kinh teá vaø phi kinh teá theo quy moâ

Chi phí LMC

($/saûn phaåm)
LAC

Saûn löôïng
27.04.2023 44

22 27.04.2023
 Chi phí trung bình vaø chi phí bieân daøi haïn
vôùi tính kinh teá vaø phi kinh teá theo quy moâ

SAC1 SAC3 LAC

Chi phí
($/saûn phaåm) SAC2
A
$10
$8
B

SMC1 SMC3

LMC SMC2

Q1 Saûn löôïng
27.04.2023 45

Chi phí trung bình daøi haïn khi khoâng coù

tính kinh tế theo quy moâ

Chi phí
($/saûn phaåm)
SAC1 SAC2 SAC3

SMC1 SMC2 SMC3

LAC =
LMC

Q1 Q2 Q3 Saûn löôïng
27.04.2023 46

23 27.04.2023