Ý chính -> ví dụ -> nguyên nhân -> biện pháp giải quyết

1. Mất cân bằng tỷ số giới tính khi sinh

- Hiện nay, tỷ số giới tính khi sinh phản ánh cân bằng giới tính của số bé trai và bé
gái khi được sinh ra của Việt Nam vẫn cao hơn mức sinh học tự nhiên dẫn đến
những cảnh báo sớm về tình trạng mất cân bằng giới tính.
Ví dụ: dự báo đến năm 2050, Việt Nam sẽ có khoảng 2,3 đến 4,3 triệu đàn ông gặp
khó khăn hoặc không kết hôn được
- Nguyên nhân:
+) Sự mất cân bằng diễn ra do nhận thức không đúng về bình đẳng giới dẫn đến
tâm lý ưa thích có con trai. Nguồn gốc sâu xa của nguyên nhân này là do truyền
thống gia tộc phụ hệ có từ hàng nghìn năm trước và tư tưởng Nho giáo trọng nam
hơn nữ vẫn còn khá phổ biến trong một bộ phận người dân khi quan niệm con trai
nối dõi tông đường, tạo nguồn thu nhập chính trong gia đình, chăm sóc cha mẹ lúc
tuổi già.
+) Sự phát triển của khoa học công nghệ dẫn đến lựa chọn giới tính trước sinh:
Chính sự mong mỏi có con trai trong mỗi gia đình cùng với những tiến bộ khoa
học công nghệ trong sản khoa… không ít gia đình đã lạm dụng những tiến bộ này
để thực hiện lựa chọn giới tính trước sinh.
+)
- Hệ quả:
+) Với phương diện gia đình, nhiều bà mẹ đã lựa chọn giới tính thai nhi sau khi
mang thai bằng phương pháp nạo, hút thai, điều này cũng phản ánh tình trạng bất
bình đẳng giới còn tồn tại ở Việt Nam. Đi cùng với vấn đề sức khỏe là các vấn đề
về tâm lý, gia tăng căng thẳng trong gia đình, ít nhiều ảnh hưởng đến sự phát triển
kinh tế gia đình. Thêm vào đó, mong muốn có con trai của các thành viên trong gia
đình có thể khiến người phụ nữ phải chịu, áp lực sinh bằng được con trai, đặc biệt
là khi người phụ nữ đó là con dâu trưởng hay có chồng là con trai duy nhất của gia
đình. Thậm chí, tâm lý ưa thích con trai có thể là nguyên nhân dẫn đến việc ngoại
tình hay gia tăng các vụ ly hôn vì không sinh được con trai.
+) Trên phương diện xã hội, mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ dân đến sự dư thừa
nam giới và thiếu hụt nữ giới ở tất cả các nhóm tuổi trong tương lai sẽ tác động đến
quá trình hình thành và cấu trúc gia đình. Nhóm nam giới sẽ gặp khó khăn trong
việc tìm kiếm bạn đời hoặc không thể lấy được vợ, buộc phải duy trì cuộc sống độc
thân. Hệ quả của hệ quả là sẽ có thể gây ra sự bất ổn xã hội, gia tăng các tệ nạn như
mại dâm, buôn bán trẻ em gái, phụ nữ và các loại tội phạm xã hội khác do nhu cầu
sinh lý của họ không được đáp ứng.
+)
- Biện pháp giải quyết:
+) Chú trọng đến việc đẩy mạnh và duy trì các hoạt động tuyên truyền vận động
đến các gia đình về bình đẳng giới, nâng cao nhận thức để từ đó các gia đình có thể
chuyển đổi quan niệm, hành vi về giới
+) Mở rộng tiếp cận các dịch vụ sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình kết hợp
với công tác tư vấn từ đội ngũ cán bộ làm công tác dân số; song song với nâng cao
hiệu lực thực thi pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi
2. Già hóa dân số
- Cách đây không lâu, chúng ta đã nói về cơ cấu “dân số vàng” của Việt Nam và
coi đó là một lợi thế trong những điều kiện phát triển đất nước, vậy nhưng dân số
Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn già hoá.
Ví dụ: tỷ lệ người cao tuổi từ 60 tuổi trở lên của Việt Nam hiện nay (2019) khoảng
12 triệu người (tỷ lệ người cao tuổi từ 65 tuổi trở lên chiếm 7,7% tồng dân số) và
dự báo có khoảng 24 triệu người cao tuổi vào năm 2040.
- Nguyên nhân:
+) Chênh lệch tỉ lệ sinh tử: Kinh tế đang trên đà phát triển, điều kiện sống của
người dẫn đã được tốt lên rất nhiều nên tuổi thọ tăng cao, tỉ lệ sinh lại giảm đi do
giới trẻ ngày nay có xu hướng trì hoãn sinh con để tập trung phát triển kinh tế.
+) Nhận thức con người thay đổi: Thời điểm hiện tại, tất cả mọi người dân rất chú
trọng đến sức khỏe của mình, đặt sức khỏe lên đầu tiên. Họ sẽ tập trung vào chăm
sóc sức khỏe cá nhân để kéo dài tuổi thọ của mình đầu tiên dẫn đến tuổi thọ trung
bình tăng cao trong khi tỉ lệ sinh chưa đủ cân bằng. Điều này tình trạng dân số già
sẽ sớm xảy ra.
+)
- Hệ quả:
+) Đối với an ninh quốc phòng: Vấn đề tham gia nghĩa vụ quân sự yêu cầu sức
khỏe tốt và chiều cao tốt nên hầu hết trong quân đội sẽ là người trẻ. Với tình trạng
xảy ra lão hóa dân số sẽ làm cho việc tuyển quân đi lính trở nên hao hụt, khó khăn
và giảm hẳn.
+) Về an ninh xã hội: Già hóa dân số làm cho thời gian sống sau nghỉ hưu tăng lên,
gia tăng áp lực lên hệ thống an sinh xã hội, nhất là về y tế và hệ thống trợ cấp
lương hưu.
+) Về kinh tế: già hoá dân số sẽ khiến những thách thức kinh tế mới nổi lên. Cơ
cấu dân số trong độ tuổi lao động giảm đi, cơ cấu nghề nghiệp sẽ thay đổi, gánh
nặng kinh tế cho người lao động trẻ cũng cao hơn...
- Biện pháp giải quyết:
+) Tăng cường hệ thống bảo trợ xã hội cùng với tăng trưởng và phát triển kinh tế
nhằm bảo đảm và nâng cao thu nhập cho người cao tuổi thông qua tạo việc làm và
phúc lợi hưu trí
+) các dịch vụ y tế cần được mở rộng, năng cao năng lực đảm nhận trọng trách
chăm sóc tốt cho người cao tuổi
+) Cần nâng cao vai trò của các hiệp hội, tổ chức chính trị, xã hội và nghề nghiệp
trong xây dựng và tuyên truyền để các chính sách, các chương trình được thiết kế
phù hợp nhằm đáp ứng nhu cầu cụ thể của người cao tuổi
+)