El Filibusterismo (KABANATA 4)

Matanda na si Tandang Selo, ang tumulong kay Basilio noong siya ay bata pa. Ang kanyang anak
na si Kabesang Tales ay naging Kabesa de Barangay na may tatlong anak na sina Lucia, Tano, at
Juli. Namatay sina Lucia at ang asawa ni Tales dahil sa malaria, kaya sina Tano at Juli na lamang
ang natira sa kanila.
Dahil sa sipag at tiyaga, yumaman sina Kabesang Tales. Nakipagsosyo siya sa mga
namumuhunan sa bukid at nagsimula ng tubuhan sa isang lupa sa gubat. Nang malaman niyang
walang may-ari ang lupa, ipinagpatuloy niya ang kanyang negosyo. Balak din niyang pag-aralin
si Juli sa kolehiyo upang makasabay siya kay Basilio, ang kasintahan nito.
Subalit nang umunlad ang bukid, inangkin ito ng mga prayle at pinagbayad ng buwis si
Kabesang Tales. Tinaasan pa ng mga pari ang buwis hanggang sa hindi na kaya ni Tales.
Nakipag-asunto siya sa mga prayle at ipinaglaban ang kanyang karapatan sa korte, ngunit natalo
siya dahil sa impluwensya ng mga prayle sa gobyerno.
Nang hindi na makabayad ng buwis, ipinagpatuloy ni Kabesang Tales ang paglaban sa
pamamagitan ng pagbabantay sa kanyang lupa. Dinala niya ang kanyang baril, itak, at sa huli,
palakol, na kinumpiska ng mga prayle. Sa bandang huli, dinakip siya ng mga tulisan dahil may
pera siya at nagbayad ng abogado para sa kaso niya. Hiningan siya ng 500 na pantubos.
Para mabayaran ang pantubos, ibinenta ni Juli ang kanyang alahas maliban sa regalo ng kanyang
nobyo. Nang kulangin ang pera, nagtrabaho si Juli bilang katulong sa bahay ni Hermana
Penchang. Dahil dito, hindi na siya nakapag-aral.

Sa Pang apat na kabanata sa el filibusterismo makukuha ang mga aral na sumusunod

1. **Pagtitiyaga at sipag:** Ipinalabas ni Kabesang Tales ang kahalagahan ng pagtitiyaga at

sipag sa pag-unlad ng buhay. Sa kanyang kasipagan at determinasyon, nakamit niya ang
tagumpay sa kanyang negosyo.

2. **Pagmamahal sa pamilya:** Makikita ang malasakit ni Kabesang Tales sa kanyang pamilya

sa pamamagitan ng kanyang hangarin na maipagpatuloy ang edukasyon ni Juli at maibsan ang
hirap ng kanilang buhay.

3. **Katapangan:** Sa kabila ng pang-aapi ng mga prayle at ang pagkakapit sa kanyang lupa,

ipinakita ni Kabesang Tales ang kahalagahan ng katapangan sa pakikibaka para sa kanyang mga
karapatan.
4. **Pagtutulungan:** Sa oras ng pangangailangan, nagtutulungan ang pamilya. Si Juli,
bagaman hindi nakapag-aral, ay nagtrabaho upang makatulong sa pangangailangan ng kanilang
pamilya.

5. **Pagpapakumbaba:** Sa kabila ng mga pagsubok, hindi nawala ang dignidad at

pagpapakumbaba ni Kabesang Tales at ng kanyang pamilya.