KOMFIL - 1st Quarter ANG WIKANG PAMBANSA
Marso 24, 1934
ALAM MO BA?
- Ayon sa datos noong 2000, may humigit-
kumulang 150 wika at diyalekto sa bansa.
Nangunguna ang Tagalog.
KAHULUGAN AT KAHALAGAHAN NG WIKA
● Lingua (Latin) ; Langue (Pranses) -
nangangahulugang “dila” at “wika” o
“lengguwahe”.
MGA DALUBHASANG NAGBIGAY NG IBA’T IBANG
PAGPAPAKAHULUGAN SA WIKA
Paz, Hernandez, at Peneyra
- ang wika ay tulay na ginagamit para
maipahayag at mangyari ang anumang
minimithi o pangangailangan natin. Ginagamit
na tao ang wika sa kanyang pag-iisip, sa
kanyang pakikipag-ugnayan, at pakikipag-usap
sa ibang tao; at maging sa pakikipag-usap sa
kanyang sarili.
Cambridge Dictionary
- ang wika ay isang sistema ng komunikasyong
nagtataglay ng mga tunog, salita, at
gramatikang ginagamit sa pakikipagtalastasan
ng mga mamamayan sa isang bayan o sa iba’t
ibang uri ng Gawain.
Charles Darwin
- naniniwalang ang wika ay isang sining tulad
ng paggawa ng serbesa o pagbe-bake, o ng
pagsusulat.
Henry Allan Gleason
- ang wika ay masistemang balangkas ng mga
tunog na pinipili at isinasaayos sa paraang
arbitraryo upang magamit ng mga taong
nabibilang sa isang kultura.
KAHALAGAHAN NG WIKA
1. Ito ang midyum sa pakikipagtalastasan o
komunikasyon;
2. Ginagamit ito upang malinaw at epektibong
maipahayag ang damdamin at kaisipan ng tao;
3. Sumasalamin ito sa kultura at panahong
kanyang kinabibilangan;
4. At isa itong mabuting kasangkapan sa
pagpapalaganap ng kaalaman.
- Pinagtibay ni Pangulong Franklin D. Roosevelt
ng Estados Unidos ang Bata Tydings-McDuffie
na nagtatadhanang pagkakalooban ng
kalayaan ang Pilipinas matapos ang sampung
taong pag-iral ng Pamahalaang Komonwelt.
- Isang naging malaking usapin o mainitang
pinagtalunan, pinag-isipan, at tinalakay sa
Kumbensiyong Konstitusyunal ang pagpili ng
wikang pambansa.
- Iminungkahi ng pangkat napinamumunuan ni
Lope K. Santos ay wikang umiiral sa ating
bansa ang maging wikang pambansa.
1935
- Ang pagsusog na ito ni Pangulong Manuel L.
Quezon na nagbigay daan sa probisyong
pangwika na nakasaad sa Artikulo XIV,
Seksiyon 3 ng Saligang Batas ng 1935 na
nagsasabing: “Ang Kongreso ay gagawa ng
mga hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang
wikang pambansang ibabatay sa isa sa mga
umiiral na katutubong wika. Hangga’t hindi
itinatakda ng batas, ang wikang Ingles at
Kastila ang siyang mananatiling opisyal na
wika.”
Nobyembre 13, 1936
- pinagtibay ng Kongreso ang Batas Komonwelt
Blg. 184, na nagtatag sa unang Surian ng
wikang Pambansa (SWP). Alinsunod sa
naturang batas, ang mga kapangyarihan at
tungkuln ng Surian ay ang mga sumusunod:
1. Gumawa ng pag-aaral sa mga
pangkalahatang wika sa Pilipinas;
2. Magpaunlad at magpatibay ng isang
wikang panlahat na Wikang Pambansa
batay sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika, at
3. bigyang-halaga ang wikang
pinakamaunlad ayon sa balangkas,
mekanismo, at panitikang
tinatanggap.
Enero 12, 1937
- Hinirang ng Pangulo ang mga kagawad ng
Surian, alinsunod sa Seksiyon Batas
Komonwelt 185, ang mga kagawad ng unang
surian ng wikang pambansa:
● Jaime de Veyra (Bisaya, Samar-Leyte) -
Pangulo
● Santiago A. Fonacier (Ilocano) -
Kagawad
● Filemon Sotto (Cebuano) Isidro Abad
-Kagawad
 ● Casimiro Perfecto (Bicolano) -
Kagawad
● Felix S. Rodriguez (Bisaya,Panay)
-Kagawad
● Hadji Butu (Mindanao) - Kagawad
● Cecilio Lopez (Tagalog) - Kagawad
Disyembre 30, 1937
- iprinoklama ni Pangulong Manuel L. Quezon
ang wikang Tagalog upang maging batayan
ng Wikang Pambansa base sa rekomendasyon
ng Surian sa bisa ng Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134. Magkakabisa ang
kautusang ito pagkaraan ng dalawang taon.
Abril 1, 1940
- inilabas ang kautusang Tagapagpaganap Blg.
263, ipinag-uutos nito ang:
1. Pagpapalimbag ng A Tagalog-English
Vocabulary at ng isang aklat sa
gramatika na pinamagatang “Ang
Balarila ng Wikang Pambansa”, at
2. Pagtuturo ng wikang pambansa simula
Hunyo 19, 1940 sa mga paaralang
Publiko at Pribado sa buong kapuluan
1942
- lumunsad sa dalampasigan ng Pilipinas ang
mga Hapon at nabuo ang isang grupong
tinatawag na “purist.” Sila ang nagnanais na
gawing Tagalog na ang wikang pambansa.
- Prof. Leopoldo Yabes - ang pangasiwaang
Hapon ang nag-uutos na baguhin ang
probisyon sa konstitusyon at gawing tagalog
ang pambansang wika. Nang panahong iyon,
Niponggo at Tagalog ang naging opisyal na
wika
Hulyo 4, 1946
- Nang ipagkaloob ng mga Amerikano ang ating
kalayaan, sa araw ng pagsasarili sa Pilipinas ay
ipinahayag ding ang mga wikang opisyal sa
bansa ay Tagalog at Ingles sa bisa ng Batas
Komonwelt Bilang 570.
Marso 6, 1954
- nilagdaan ni pangulong Ramon Magsaysay
ang Proklamasyon Blg. 12 para sa
pagdiriwang ng linggo ng Wikang Pambansa
mula Marso 29 hanggang Abril 4 taon-taon.
Setyembre 1955
- sinusugan ng Proklamasyon Blg. 186 ang
paglilipat ng pagdiriwang n Linggo ng Wika sa
Agosto 13 hanggang 19 taon-taon.
Agosto 13, 1959
- inilabas ni Kalihim Jose E. Romero ng
Kagawaran ng Pagtuturo ang Kautusang
Pangkagawaran Blg. 7 na nagtatakdang
“Kailanma’t tutukuyin ang wikang pambansa,
ito ay tatawaging Pilipino.”
Oktubre 24, 1967
- nilagdaan ni Pangulong Ferdinand Marcos
ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 na
nag-uutos na ang lahat ng gusali, edipsiyo, at
tanggapan ng pamahalaan ay dapat na
nakasulat sa Pilipino.
Marso 27, 1968
- inilabas ng Kalihim Tagapagpaganap na si
Rafael Salas ang Memorandum Sirkular Blg.
96 na nag-aatas na lahat ng letter head ng
mga tanggapan, kagawaran, at sangay ng
pamahalaan ay dapat nakasulat sa Pilipino at
may katumbas na Ingles sa ilalim nito.
Inuutos din ng sirkular na gawin sa Pilipino
ang pormularyo ng panunumpa sa tungkulin
ng mga pinuno at kawani ng pamahalaan.
1970
- naging wikang panturo ang Pilipino sa antas
ng elementarya sa bisa ng Resolusyon Blg. 70.
1974
- Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel ang
Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 para sa
pagpapatupad ng Edukasyong Bilingwal.
1978
- inaatas ng Kautusan Pangministri ng
Kagawaran ng Edukasyon ang pagkakaroon ng
anim na yunit ng Filipino sa lahat ng kurso sa
kolehiyo, maliban sa kursong pang-edukasyon
na dapat kumuha naman ng 12 yunit.
1987
- na halal si Corazon Aquino bilang pangulo ng
Pilipinas at bumuo ng bagong batas ng
Komisyong Konstitusyunal ang
implementasyon sa paggamit ng Wikang
Filipino. Nakasaad sa Artikulo XIV, Seksiyon 6
ng Saligang Batas ang probisyon tungkol sa
wika na nagsasabing:
● wikang pambansa ng Pilipinas;
● dapat payabungin at pagyamanin pa
salig sa umiiral na mga wika ng
Pilipinas at sa iba pang umiiral;
● dapat magsagawa ng mga hakbang
ang pamahalaan upang ibunsod t
puspusang itaguyod ang paggamit ng
Filipino bilang:
1. midyum ng opisyal na
komunikasyon; at
2. wika ng pagtuturo sa sistema
ng edukasyo.
WIKANG OPISYAL AT WIKANG PANTURO
● Wikang Opisyal - itinadhana ng batas na
maging wika sa opisyal na talastasan na
maging wika sa opisyal na talastasan ng
pamahalaan.
● Wikang Panturo - ang opisyal na wikang
ginagamit sa pormal na edukasyon.
MTB-MLE ( Mother Tongue-Based Multi-Lingual
Education)
- Sa pagpasok ng K-12 Curriculum, ang mother
tongue o unang wika ng mga mag-aaral ay
naging opisyal na wikang panturo mula
Kindergarten hanggang Grade 3 sa mga
paaralang pampubliko at pribado man.
- DepEd Secretary Brother Armi n Luistro - ang
paggamit ng wikang ginagamit sa tahanan sa
mga unang baitang ng pag-aaral ay
makatutulong mapaunlad ang wika at
kaisipan ng mga mag-aaral at
makapagpapatibay rin sa kanilang kamalayang
sosyo-kultural.
2013
- itinadhana ng DepEd hanggang sa
kasalukuyan ang labingsiyam na wika at
dayalekto para magamit sa MTB-MLE:
Tagalog, Kapangpangan, Pangasinense,
Ilokano, Bicolano, Cebuano, Hiligaynon,
Waray, Tausug, Maguindanaoan, Meranao,
Chavacano, Ybanag, Ivatan, Sambal, Aklanon,
Kinaray-a, Yakan, at Surigaonon.
Filipino at English
- ang mga pangunahing wikang panturo o
medium of instruction.
ANG TAGALOG, PILIPINO, AT FILIPINO
● Tagalog - katutubong wikang pinagbatayan ng
pambansang wika ng Pilipinas (1935)
● Pilipino - unang tawag sa pambansang wika
ng Pilipinas (1959)
● Filipino - Tawag sa pambansang wika ng
Pilipinas (1987)
ng negosyo, at wika ng pakikipagtalastasan sa
pang-araw araw na buhay.
Bilingguwalismo
- paggamit o pagkontrol ng tao sa dalawang
wikang tila ba ang dalawang ito ay kanyang
katutubong wika.
- DepEd Order No. 25 s. 1974 :
- makalinang ng mga mamamayang Pilipinong
matatas sa pagpapahayag sa wikang Pilipino
at Ingles.
- binigyang katuturan sa magkahiwalay na
paggamit ng Pilipino at Ingles bilang wikang
panturo mula Grade 1 pataas.
Multilingguwalismo
- Multilingguwal ang bansang Pilipinas.
Mayroon tayong 130 wika kaya naman
bibihirang Pilipino ang monolingguwal (Tala
mula sa 2010 Census of Population and
Housing Reports ng Philippine Statistics and
Authority). Sa pagpapatupad ng DepEd ng K +
12 Curriculum , kasabay na ipinatupad ang
probisyon sa magiging wikang panturo sa
kindergarten at sa Grades 1 to 3.
MOTHER TONGUE BASED MULTILINGUAL EDUCATION
(MTB-MLE)
UNANG WIKA, IKALAWANG WIKA, IKATLONG WIKA

MOTHER TONGUE BASED MULTILINGUAL EDUCATION

MONOLINGGUWALISMO, BILINGGUWALISMO AT
(MBT-MLE)
MULTILINGGUWALISMO
BAYATI NG WIKA
Monolingguwalismo
- Ayon kina Paz, Hernandez, at Peneyra(2003),
- tawag sa pagpapatupad ng iisang wika sa
hindi mamamatay ang isang wika hangga’t
isang bansa kung saan iisang wika ang
may mga gumagamit pa rin ng mga ito bilang
ginagamit na wikang panturo sa lahat ng
kanilang unang wika, habang ginagamit pa sa
larangan o asignatura. Maliban sa edukasyon,
pamilya, sa pang-araw-araw na gawain, at sa
sa sistemang monolingguwalismo iisang wika
pakikihalubilo sa kapwa. Kapag ganito ang
rin ang umiiral bilang wika ng komersiyo, wika
sitwasyon, mananatiling buhay na buhay ang
wika.
HOMOGENOUS NA WIKA
- Ang wika kung pare-parehong magsalita ang
lahat ng gumagamit ng isang wika.
HETEROGENOUS NA WIKA
- Ang iba’t ibang salik na ito ay nagreresulta sa
pagkakaroon ng iba’t ibang barayti ng wika.
Sanhi ng iba’t ibang Salik ng Panlipunan
● Edad
● Hanapbuhay
● Trabaho
● Antas ng pinag-aralan
● Kasarian
● Kalagayang panlipunan
● Rehiyon o lugar
BARAYTI NG WIKA
- Hindi maiiwasan ang pagkakaroon ng barayti
ng wika dahil sa pakikipag-ugnayan ng tao sa
kapwa tao mula sa ibang lugar na may
naiibang kaugalian at wika. Mula sa
pag-uugnayang ito ay may nalilinang na
wikang may pagkakaiba sa orihinal o istandard
na pinagmulan nito.
- Divergence: dahilan kung bakit nagkaroon ng
iba’t ibang uri o barayti ng wika
MGA URI NG BARAYTI NG WIKA
Dayalek - Maaaring gumagamit ang mga tao ng isang
wikang katulad ng sa iba pang lugar subalit naiiba ang
punto o tono, may magkaibang katawagan para sa
iisang kahulugan, ibang gamit na salita para sa isang
bagay o magkakaiba ang pagbuo ng mga
pangungusap na siyang nagpapaiba sa dayalek ng
lugar sa iba pang lugar. (ex: ibon sa atin, langgam sa
ibang lugar)
Idyolek - lumulutang ang katangian at kakayahang
natatangi ng taong nagsasalita. Madalas na nakikilala
o napababantog ang isang tao nang dahil sa kanyang
natatanging paraan ng pagsasalita o idyolek. (ex:
mark logan, pabebe girls, etc.)
Sosyolek - nakabatay sa katayuan o antas panlipunan
o dimensyong sosyal ng mga taong gumagamit ng
wika.
1. Wika ng mga “beki” o “gaylingo”
2. Conotic o conyo speak. Taglish (code
switching)
3. jejemon “jologs”
4. Jargon (bokabularyo sa partikular na trabaho.
Etnolek - Mula sa mga etnolongguwistikong grupo,
Ang salitang etnolek ay nagmula sa pinagsamang
etniko at dialek. Taglay nito ang mga salitang nagiging
bahagi na ng pagkakakilanlan ng isang pangkat-etniko.
Register - naiaangkop ng isang nagsasalita ang uri ng
wikang ginagamit niya sa sitwasyon at sa kausap. May
dalawang uri ito.
Pormal na Wika - Nagagamit ng nagsasalita ang
pormal na tono ng pananalita kkung ang kausap niya
ay isang taong may mas mataas na katungkulan o
kapangyarihan, nakatatanda, o hindi masyadong
kakilala.
Di-Pormal - Nagagamit naman kapag ang kausap ay
mga kaibigan, malapit na kapamilya, mga kaklase, o
mga kasing-edad, at matagal nang kakilala.
Pidgin - Umusbong na bagong wika o tinatawag sa
Ingles na “nobody’s native language” o katutubong
wikang di pag-aari ninuman.
● Creole - Wikang nagmula sa isang pidging at
naging unang wika sa lugar.
ALAM MO BA?
LINGUA FRANCA
- ang wikang ginagamit ng mas nakararami sa
isang lipunan.
- ito ang wikang ginagamit upang lubos na
magkaunawaan ang mga namumuhay sa isang
komunidad.
- FILIPINO ang itinuturing na lingua franca ng
Pilipinas.
- Ayon sa pag-aaral na isinagawa ng
Unibersidad ng Ateneo noong 1989, 92% ang
nakauunawa ng Filipino, 51% ang
nakauunawa ng Ingles, at 41% ang
nakauunawa ng Cebuano.
- Ayon sa Komisyon ng Wikang Pilipino, Ang
Wikang Filipino ay ang katutubong wika na
ginamit sa Metro Manila, Pambansang
Punong rehiyon, at sentrong urban sa
arkipelago, na ginagamit bilang wika ng
komisyon ng mga etnikong grupo.
ANG WIKA SA LIPUNAN
- Mahalagang instrumentong nag-uugnay sa
bawat isa sa lipunan.
DURKHEIM (1985)
- nabuo ang lipunan ng mga taong naninirahan
sa isang pook.
- sila’y namumuhay, nakikisama, at
nakikipagtalastasan sa bawat isa.
W.P. Robison (Lingguwista)
- ang mga tungkulin ng wika sa aklat niyang
“Language and Social Behavior (1972).
1. pagkilala sa estado ng damdamin at
pagkatao, panlipunang
pagkakakilanlan, at ugnayan; at
 2. pagtukoy sa antas ng buhay sa
lipunan.
GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
- Ang pinakadiwa ng wika ay panlipunan.
M.A.K Halliday (Michael Alexander Kirkwood)
- naglahad sa anim na tungkulin ng wika na
mababasa sa kanyang aklat na “Explorations
in the Functions of Language (1973).
ANIM NA TUNGKULIN NG WIKA
1. Instrumental - tungkulin ng wikang
tumutugon sa mga pangangailangan ng tao
gaya ng pakikipag-ugnayan sa iba. (ex:
pagpapakita ng mga patalastas tungkol sa
isang produkto)
2. Regulatoryo - Ito ang tungkulin ng wikang
tumutukoy sa pagkontrol sa ugali o asal ng
ibang tao. (ex: direksyon)
3. Interaksyon - nakikita sa paraan ng
pakikipag-ugnayan ng tao sa kanyang kapwa.
(ex: paggawa ng liham pangkaibigan)
4. Personal - pagpapahayag ng sariling opinyon
o kuro-kuro sa paksang pinag-uusapan. (ex:
pagsulat ng talaarawan at journal)
5. Heuristiko - gingamit sa pagkuha o
paghahanap ng impormasyong may
kinalaman sa paksang pinag-aralan. Gathering
data. (ex: panonood ng telebisyon)
6. Impormatibo - kabaliktaran ng heuristiko. Ito
naman ay may kinalaman sa pagbibigay ng
impormasyon sa paraang pasulat at pasalita.
(ex: pagbibigay ulat)
ROMAN JAKOBSON (2003)
- Isa sa pinakamagaling na dalubwika, nagtatag
ng “Linguistic Circle of New York.” Ang
kanyang bantog na functions of languageang
kanyang naging ambag sa larangan ng
semiotics.
- Ang semiotics ay ang pag-aaral sa mga
palatandaan at simbolo at kung paano ito
gamitin.
ANIM NA PARAAN NG PAGBABAHAGI NG WIKA
(JAKOBSON 2003)
1. Pagpapahayag ng damdamin (EMOTIVE) -
Saklaw nito ang pagpapahayag ng mga
saloobin, damdamin, at emosyon. (personal)
2. Paghihikayat (CONATIVE) - Ito ang gamit ng
wika upang makahimok at makaimpluwensiya
sa iba sa pamamagitan ng pag-uutos at
pakiusap. (regulatoryo)
3. Pagsisimula ng pakikipag-ugnayan (PHATIC) -
Ginagamit ang wika upang makipag-ugnayan
sa kapwa at makapagsimula ng usapan.
(interaksyon)
4. Paggamit bilang sanggunihan (REFERENTIAL)
- Ipinakikita nito ang gamit ng wikang
nagmula sa aklat at iba pang sangguniang
pinagmulan ng kaalaman upang magparating
ng mensahe at impormasyon. (heuristiko at
impormatibo)
5. Paggamit ng kuro-kuro (METALINGUAL) - Ito
ang gamit na lumilinaw sa mga suliranin sa
pamamagitan ng pagbibigay ng komento sa
isang kodigo o batas. (regulatoryo at personal)
6. Patalinghaga (POETIC) - Saklaw nito ang gamit
ng wika sa masining na paraan ng
pagpapahayag gaya ng panulaan, prosa at iba
pa. (personal)
ANG PINAGMULAN NG WIKA
Ang mga teorya ng pinagmulan ng wika’y maituturing
nating mga teorya ng mga matatalinong paghahaka,
paghahaka na maaaring mapasubalian, ngunit sa
matalinong pagsisiyasat ng agham ay mabibigyan ng
hustisya at ibayong buto para higit na maging
katanggap-tanggap at kapani-paniwala.
TEORYANG PINAGMULAN NG WIKA
Ang Tore ng Babel (City and Tower of Confusion)
Genesis 11:1-19
Sa simula’y iisa ang wika at magkakapareho ang mga
ginagamit ng lahat ng tao sa daigdig. Nagkaisa
silanggumawa nang maraming tisa at lutuin itong
mabutipara tumibay. Nais nilang maging tangay at
gawin ang anumang kanilang gustuhin kaya sila ay
pinarusahan upang magkawatak-watak.
TEORYA SA PAGKATUTO SA WIKA
1. Teoryang Ding Dong - Batay sa teoryang ito,
nagmula raw ang wika sa panggagaya ng mga
sinaunang tao sa mga tunog ng kalikasan at
mganaririnig sa kanilang kapaligiran.
2. Teoryang Bow-Wow - Ang wika ay nagmula
raw sa panggagaya ng mga sinaunang tao sa
tunog na nagmumula sa mga hayop.
3. Teoryang Pooh-Pooh - Isinasaad sa teoryang
ito na nagmula ang wika sa mgasalitang
namumutawi sa mga bibig ng sinaunang tao
nang nakararamdam sila ng masisidhing
damdamin tulad ng tuwa, galit, sakit, sarap,
kalungkutan, at pagkabigla.
 4. Teoryang Ta-ta - Batay sa teoryang ito, may
koneksiyon ang kumpas o galaw ng kamay ng
tao paggalaw ng dila.
5. Teoryang Yo-he-ho - Ayonsa teoryang ito, ang
wika ay nabuo mula sa pagsasama-sama, lalo
na kapag nagtatrabaho nang magkakasama.
6. Teoryang Ta-ra-ra-boom de ay - Ang wika ng
tao ay nag-ugat sa mga tunog na kanilang
nilikha sa mga ritwal na kalauna’y
nagpabago-bago at nilapatan ng iba’t ibang
kahulugan
PINAGMULAN NG LAHING PILIPINO
PANAHON NG KATUTUBO
Sadyang naging malaking palaisipan para sa mga
siyentipiko at mga antropologo kung paano
umusbong o saang nagmula ang mga taong unang
nanirahan sa Pilipinas. Maraming alamat at teorya
ang nabuo patungkol sa pinagmulan ng lahing
Pilipino. Narito ang ilan sa mga ito:
1. TEORYA NG PANDARAYUHAN - o mas kilalang wave
migration Theory .
Dr. Henry Otley Beyer
● Amerikanong antropologo noong 1916.
Naniniwalang may tatlong pangkat ang
nagpasimula sa lahing Pilipino. Negrito,
Indones, Malay.
Dr. Robert B. Fox
● Pinabulaanan ang teorya ni Beyer.
● Nakatagpo ng bungo na nagpapatunay na mas
unang dumating sa Pilipinas.
● Taong Tabon natagpuan sayungib ng Tabon sa
Palawan noong 1962 na tinatayang nanirahan
nang 50,000 taon ang nakararaan.
● Mga natagpuan sa yungib, chertz isang uri ng
quartz, mga buto ng ibon at panicking
nagpapatunay na nabubuhay ang mga taong
ito sa pagkuha ng pagkain at bakas ng uling na
katibayan sa pagluluto.
Landa Jocano
● Nagpatunay na mas unang nagkaroon ng tao
sa Pilipinas kaysa sa Malaysia at Indonesia.
● Nagkaroon ng pag-aaral ukol sa kasaysayan ng
Pilipinas sa UP Center for studies noong 1975
at mga mananaliksik ng National Museum na
ang bungong natagpuan ay kumakatawan sa
unang lahing Pilipino.
● Ayonsa pagsusuri ang TAONG TABON ay
nagmula sa specie ng TAONG PEKING na
kabilang sa HOMO SAPIENS o modern man at
ang TAONG JAVA na kabilang sa HOMO
ERECTUS.
Dr. Armand Mijares
● Natagpuan ang isang buto ng paa na
sinasabing mas matandapa sa taong tabon.
● Taong Callao - Natagpuan sa kuweba ng
Callao sa Cagayan na sinasabing nabuhay
nang 67,000 taon na ang nakalilipas.
2. Teorya ng Pandarayuhan mula sa Rehiyong
Austronesyano - Pinaniniwalaan ng teoryang ito na
ang mga Pilipino ay nagmula sa lahing Austronesian.
Ang Austronesian ay hinango sa salitang latin na
“Auster” na nangangahulugang (south wind) “Nesos”
na ang ibig sabihin ay (isla)..
Welheim Solheim
- Amang Arkeolohiya ng Timog Silangang Asya,
nagmula ang mga unang tao sa Pilipinas sa
isla Sulu at Celebes na tinatawag na
“Nusantao”. Sa pamamagitan ng kalakan,
migration, at pag-aasawa.
Peter Bellwood
- Galing sa Australia National University,
sinasabing nagmula ang mga unang tao sa
Pilipinas sa Timog Tsina at Taiwan na
nagtungo sa Pilipinas noong 5,000 BC.
Bilang lahing Austronesian nakilala ang mga Pilipino
bilang;
● Unangnakatuklas ng bangkang may katig.
● Nagpaunlad ng pagtatanim ng alay at ng rice
terracing tulad ng hagdan-hagdang palayan sa
Banawe.
● Naniniwala rin ang lahing ito sa Anito
● Paglilibing sa mga patay sa banga tulad ng
natagpuan sa Manunggul Cave sa Palawan.
● Nagtataglay ng angkabuhayan, kultura, at
aniniwalang panrelihiyon
● Walang wikangnananaig sa Pilipinas noon pa
man.
● Marunong sumulat at bumasa
Mga Sinusunod na Pamamaraan ng Baybayin
● Baybayin ginagamit ng mga katutubong
Pilipino. Makikita sa biyas ng kawayan
● Binubuo ito ng labimpitong titik- tatlong
patinig at labing-apat na katinig.
● Binibigkas ang katinig na may kasamang tunog
na patinig na /a/. Kung ang patinig naman ay
bibigkasin na may kasamang patinig na /e-i/
nilalagyan ng tuldok sa taas, samantalang
tuldok sa ibaba naman kung ang nais isama ay
/o-u/.
 ● Ang tuldok ay ginagamitan ng dalawang
pahilis (//) sa hulihan ng pangungusap.
PANAHON NG MGA ESPANYOL
● Layunin nilang ikintal sa isip at puso ng mga
katutubo ang kristiyanismo.
● Tinatawag nilang “barbariko, di sibilisado, at
pagano” ang mga Pilipino
● Naging isang malaking usapin ang gagamiting
wika sa pagpapalawak ng kristiyanismo.
● Ang pananakop ng mga kastila ay katumbas
ng pagpapalaganap ng Kristiyanismo.
● Ang mga Prayleng Espanyol ang mga naging
institusyon ng mga Pilipino.
● Apat na Orden na kalaunan ay naging lima
(Agustino, Pransiskano, Dominiko, Heswita at
Rekoleto)
● Sinikil nila ang kalayaan ng mga katutubo na
makipagkalakan sa ibang lugar upang hindi na
rin nila magamit ang wika katutubo.
● Napalapit ang mga katutubo sa mga prayle at
napalayo sa pamahalaan.
● Pinag-utosni Haring Felipe II ang pagtuturo ng
wikang Espanyol sa lahat ng katutubo noong
ika-2 ng Marso, 1634.
● Lumagda si Carlos IV sa isang batas na
nag-uutos na gamitin ang wikang Espanyol sa
lahat ng paaralang itatatag sa Pilipinas noong
Desyembre29, 1972.
● Nanganib ang wikang Katutubo at
nagkawatak-watak ang mga Pilipino.
● Matagumpayna nahati at nasakop ang mga
katutubo.
PANAHON NG REBOLUSYONG PILIPINO
● Namulat ang mga Pilipino sa kaapihang
kanilang dinanas.
● Maraming Pilipino ang nagkaroon ng
matinding damdaming nasyonalismo.
● Nagtungo sila sa ibang bansa upang
magkaroon ng karunungan, sila ay mga
Propagandista.
● Ginamitang wikang Tagalog sa kilusan na
itinatag ni Bonifacio noong 1872 na tinatawag
na Katipunan.
● Konkretong pagkilos ng mga Pilipino ay nang
pagtibayin ang Konstitusyon ng Biak-na-Bato
noong 1899.
● Ginamitang wikang Tagalog ngunit walang
isinaad na ito ay magiging wikang pambansa
ng Pilipinas.
● Itinatag ang unang republika sa pamumuno ni
Aguinaldo, isinaad na ang paggamit ng
wikang Tagalog ay opsiyonal.
● Sa gawaing nangangailangan ng paggamit ng
Wikang Tagalog ito gagamitin.
● Nais ding maakit ni Aguinaldo ang mga di
Tagalog.
● Nakalulungkot man isiping naging biktima ng
politika ang wikang Tagalog.
● Nag-uumpisapa lamhang ito lumago ay uli na
naman napailalim sa dayuhang wika.
IKALAWANG YUGTO
PANAHON NG AMERIKANO
● Ginamit ang wikang INGLES bilang wikang
panturo mula primarya hanggang kolehiyo at
wikang patalastasan
● Jacob Schurman ay naniniwalang kailangan
ang Ingles sa edukasyong primarya.
● Batas Blg. 74 noong ika-21 ng Marso, 1901 na
nagtatag ng mga paaralang pambayan at
nagpahayag na Ingles ang gagamiting wikang
panturo.
● Paggamit ng tatlong R (reading, writing,
arithmetic)
● Noong 1906, pinagtibay ang isang kurso sa
wikang Tagalog para sa mga gurong
Amerikano at Pilipino sa panahon ng
bakasyon ng mga mag-aaral.
Ang sumusunod ay ilan sa mga dahilang nagtaguyod
ng paggamit ng Ingles:
1. Ang pagtuturo ng bernakular sa mga paaralan
ay magreresulta sa suliraning administratibo.
2. Ang paggamit ng bernakular sa pagtuturo ay
magdudulot lamang ng rehiyonalismo sa halip
na nasyonalismo.
3. Hindi magandang pakinggan ang
magkahalong Ingles at bernakular.
4. Malaki na ang nagagastos ng pamahalaan
para sa edukasyong pambayan at paglinang
ng Ingles upang maging wikang pambansa.
5. Ingles ang nakikitang pag-asa upang
magkaroon ng pambansang pagkakaisa
6. Ingles ang wika ng pandaigdigang
pangangalakal. Ang paggamit ng wika ay
makatutulong sa katayuan ng Pilipinas sa
pandaigdigang pangangalakal.
7. Mayaman ang Ingles sa katawagang pansining
at pang-agham. Kailangang malaman ng
mamamayan ang mga katawagang ito upang
umunlad ang kalinangan sa Pilipinas
 8. Yamang nandito na ang Ingles ay kailangang
hasain ang paggamit nito.
Ang nagtataguyod naman ng paggamit ng bernakular
ay may katwiran din. Ito ang mga sumusunod:
1. Walumpong porsiyento ng mag-aaral ang
nakaaabot ng hanggang ikalimang grado lang
kaya pagsayang lamang ng panahon at pera
ang pagtuturo sa kanila ng Ingles na walang
kinalaman sa kanilang sosyal at praktikal na
pamumuhay.
2. Mas magiging epektibo ang pagtuturo sa
primarya kung bernakular na wika ang
gagamitin pagtuturo.
3. Kung kailangan talagang linangin ang wikang
karaniwang sa Pilipinas, nararapat lang na
Tagalog ito sapagkat isang porsiyento lamang
ng tahanang Pilipino ang gumagamit ng
Ingles.
4. Hindi magiging maunlad ang pamamaraang
panturo kung Ingles ang gagamitin dahil hindi
naman natututo ang mga mag-aaral kung
paano nila malulutas ang mga problemang
kahaharapin nila sa kanilang pang-araw-araw
na pamumuhay.
5. Ang paglinang ng wikang Ingles bilang wikang
pambansa ay hindi nagpapakita ng
nasyonalismo.
6. Nararapat lamang na magsagawa ng mga
bagay para sa ikabubuti ng lahat katulad ng
bernakular.
7. Walang kakayahang makasulat ng klasiko sa
wikang Ingles ang mga Pilipino. Nakalulungkot
isiping ang magiging kontribusyon ng Pilipino
sa pandaigdigang Panitikan ay nakasulat sa
wikang Ingles.
8. Hindi nangangailangan ng mga kagamitang
panturo upang magamit ang bernakular,
kailangan lamang ito’y pasiglahin.
PANAHON NG HAPONES
● Ipinagbawal ang paggamit ng Ingles sa
anumang aspekto ng pamumuhay ng mga
Pilipino
● Ipinagamit nila ang katutubong wika,
partikular ang wikang Tagalog sa pagsulat ng
mga akdang pampanitikan.
● Ipinatupad ang Ordinansa Militar Blg. 13 na
nag-uutos na gawing opisyal na wika ang
Tagalog at ang wikang Hapones (Nihonggo)
● Ang gobyerno-militar ang nagturo ng
Nihonggo sa mga guro ng paaralang-bayan.
● Isinilang ang KALIBAPI o Kapisanan sa
Paglilingkod sa Bagong Pilipinas – Direktor ay
si Benigno Aquino.
● May tatlong pangkat na namayagpag sa
usaping wika. Ito ang pangkat ni Carlos
Ronquillo, pangkat ni Lope K. Santos, at
pangkat nina N. Sevilla at G. E. Tolentino.
● Binuhay ang Surian ng Wikang Pambansa
● Napilitan ang mga bihasa sa wikang Ingles na
matuto ng Tagalog at sumulat gamit ang
wikang ito
ANG PANAHON NG PAGSASARILI HANGGANG SA
KASALUKUYAN
● Ang panahon ng liberasyon hanggang sa tayo
ay magsarili simula noong Hulyo 4, 1946
● Batas Komonwelt Bilang 570
● Agosto 13, 1959 ay pinalitan ang tawag sa
wikang pambansa. Kautusang Pangkagawaran
Blg. 7 na ipinalabas ni Jose B. Romero
● Nilagdaan naman ni Kalihim Alejandro Roces
at nag-utos na simulan sa taong-aralan
1963-1964 na ang mga sertipiko at diploma sa
pagtatapos ay ipalimbag na sa wikang Pilipino
● Kautusang Tagapagpaganap Blg 60 - awitin
ang Pambansang Awit sa titik nitong Pilipino
● Kautusang Tagapagpaganap Blg 96 s.1967 na
lahat ng edipisyo, gusali, at tanggapan ay
pangalanan sa Pilipino
● Memorandum Sirkular Blg. 172 (1968) na
nag-uutos na ang mga ulong-liham ng mga
tanggapan ng mga pamahalaan ay isulat sa
Pilipino
● Memorandum Sirkular Blg 199 (1968) naman
ay nagtagubilin sa lahat ng kawani ng
pamahalaan na dumalo sa mga seminar sa
Pilipino na pangungunahan ng Surian ng
Wikang Pambansa
● Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187
● Kautusang Pangkagawaran Blg.25 s. 1974 ng
mga panuntunan sa pagpapatupad ng
Patakarang Edukasyong Bilingguwal. (Hunyo
19, 1974)
● Saligang Batas 1987
● Executive Order No. 210 noong Mayo 2003 na
nag-aatas ng pagbabalik sa isang
monolingguwal na wikang panturo – ang
Ingles, sa halip na ang Filipino