1.

4 Thị trường đầu tư tài chính

1.4.1 Theo cấu trúc thị trường tài chính

Cấu trúc thị trường tài chính là gì?

Cấu trúc thị trường tài chính có thể được tạo nên từ nhiều thành phần khác nhau, tuy nhiên, có 3
thành phần chủ chốt đó là thời gian sử dụng nguồn tài chính huy động; sự luân chuyển của các
nguồn tài chính và tính pháp lý của thị trường tài chính.

Điều kiện cấu thành

Thị trường tài chính có thể hình thành khi có tất cả các yếu tố sau:

Nền kinh tế hàng hóa phát triển, cân đối tiền tệ, ổn định và được kiểm soát.

Công cụ tài chính đa dạng.

Mở rộng hệ thống các trung gian tài chính.

Hệ thống luật pháp giám sát hoàn thiện, thống nhất.

Cơ sở hạ tầng kinh tế và hệ thống thông tin được tạo ra, phục vụ cho các hoạt động tài chính.

Có đội ngũ nhà đầu tư giàu kiến thức, nhà kinh doanh và nhà quản lý am hiểu thị trường tài chính.

Đặc điểm thị trường tài chính

Về đối tượng: Đối tượng hướng đến của thị trường tài chính là nguồn cung/ cầu về vốn hoặc dòng
tiền. Ví dụ: nếu người A muốn mua bán cổ phần của công ty B thì cả cá nhân A và công ty B đều
phải tham gia thị trường tài chính.

Công cụ tham gia: Những người tham gia thị trường tài chính sẽ là những người sở hữu chứng từ có
giá trị, chúng được phát hành khi phát sinh giao dịch.

Chủ thể thị trường tài chính: Cả pháp nhân (cơ quan, tổ chức) và thể nhân (cá nhân) đều có thể tham
gia vào thị trường tài chính. Họ được hưởng các quyền và nghĩa vụ gần như tương đương nhau.

Hàng hóa của thị trường tài chính: Nếu coi thị trường tài chính là chợ thì hàng hóa được giao dịch
có thể là cổ phiếu, trái phiếu hoặc các hợp đồng kỳ hạn… Tùy theo loại thị trường và nhu cầu của
khách hàng mà hàng hóa sẽ có sự khác nhau.

Vai trò – chức năng của thị trường tài chính

Thị trường tài chính sau khi được hình thành sẽ có những vai đặc biệt:

Huy động vốn: Thị trường tài chính không thể hoạt động nếu không có vốn. Vì vậy, vai trò lớn nhất
và quan trọng nhất của thị trường tài chính là huy động vốn, huy động các dòng tiền trong – ngoài
nước.

Vận chuyển dòng tiền: Thị trường tài chính sẽ là nhân tố thúc đẩy và nâng cao hiệu quả sử dụng
dòng tiền hay các công cụ tài chính lớn.
Vai trò thực thi chính sách Nhà nước: Ít người biết rằng ngoài những vai trò cơ sở trên, thị trường
tài chính chủ yếu vẫn đóng một vai trò cực kỳ quan trọng là thực hiện các chính sách tiền tệ và tài
khóa đã ban hành của nhà nước.

Ngoài ra, thị trường tài chính cũng sẽ thực hiện nhiều chức năng riêng của mình, giúp hệ
thống hoạt động hiệu quả hơn, bao gồm:

Là kênh huy động vốn của các đối tượng có dòng tiền nhàn rỗi đến với người kinh doanh. Điều này
sẽ giúp chuyển vốn từ người có tiền (nhưng không có cơ hội kinh doanh) sang người kinh doanh
nhưng thiếu tiền, không đủ vốn.

Giúp mở cửa thị trường tài chính, đồng thời thu hút nhà đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, hỗ trợ thực
hiện chính sách cải cách nền kinh tế.

Ngoài ra, thị trường tài chính còn thực hiện các chức năng thanh khoản cho hàng hóa như chứng
khoán. Nó cung cấp những thông tin kinh tế, giá trị của từng doanh nghiệp hoạt động trên thị
trường.

Phân loại cấu trúc thị trường tài chính chi tiết

Phân loại theo vòng vốn

Căn cứ vào thời gian quay vòng vốn hoặc nguồn tài chính chủ yếu có thể chia làm 2 loại:

Thị trường tài chính sơ cấp: Hoạt động chính của thị trường này là mua bán các loại chứng khoán
mới, được phát hành thông qua ngân hàng.

Thị trường tài chính thứ cấp: Đây là nơi hoạt động mua bán chứng khoán đã được phát hành diễn ra.
Thị trường thứ cấp cũng được chia thành hai loại nhỏ hơn: Thị trường phi tập trung và sở giao dịch.

Phân loại dựa theo phương thức huy động nguồn tài chính

Căn cứ vào phương thức huy động vốn và nguồn tài chính, thị trường có thể chia thành hai loại sau:

Thị trường nợ: Đây sẽ là nơi diễn ra hoạt động mua bán các công cụ nợ. Trong đó, công cụ nợ bao
gồm 3 loại: Nợ ngắn hạn (có thời hạn dưới 1 năm), nợ trung hạn (từ 1 đến 10 năm) và nợ dài hạn (từ
10 năm trở lên).

Thị trường vốn cổ phần: Nơi đây sẽ diễn ra hoạt động huy động vốn thông qua việc phát hành cổ
phiếu. Khi đó, cổ phiếu là quyền được phân chia dựa trên tài sản và lợi nhuận của công ty. Các cổ
đông cũng sẽ nắm giữ một phần tài sản của tổ chức

Phân loại theo thời gian sử dụng nguồn tài chính huy động

Căn cứ vào đặc điểm sử dụng nguồn tài chính huy động, thị trường tài chính cũng có thể chia thành
2 loại:

Thị trường tiền tệ: Đây là nơi phát hành và mua lại các công cụ tài chính ngắn hạn (thời gian dưới 1
năm). Một số công cụ phổ biến như chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu kho bạc, tài khoản ngân hàng ngắn
hạn, phiếu bầu, …
Thị trường vốn: Nơi thực hiện giao dịch những công cụ tài chính có kỳ hạn dài hơn (từ 1 năm trở
lên) – nơi giải quyết mối quan hệ cung cầu vốn dài hạn, được chia thành 3 phần: Cổ phiếu, khoản
cho vay thế chấp, trái phiếu.

Phân loại căn cứ pháp lý

Dựa vào tính chất pháp lý, chúng ta sẽ chia thị trường tài chính thành 2 loại:

Thị trường tài chính chính thức: Tại đây, các giao dịch, mua bán, chuyển đổi tài chính được thực
hiện theo nguyên tắc, chế độ quy định của pháp luật Nhà nước. Người tham gia sẽ được bảo vệ về
mặt pháp lý theo quy định của pháp luật.

Thị trường tài chính không chính thức: Giao dịch sẽ không được quản lý hoặc quy định theo nguyên
tắc, thể chế của luật pháp. Vì vậy, quyền lợi của người tham gia thị trường sẽ không được bảo vệ và
công nhận.

1.4.2 Theo địa chỉ đầu tư