Phạt vi phạm hợp đồng là một trong những hình thức chế tài do vi phạm hợp đồng, theo đó

bên vi phạm hợp đồng phải trả cho bên bị vi phạm hợp đồng một khoản tiền nhất định do pháp
luật quy định hoặc do các bên thoả thuận trên cơ sở pháp luật, nhằm kịp thời điều chỉnh và bảo
vệ quyền lợi các bên. Trong quan hệ hợp đồng hợp tác thương mại. chế định phạt hơp đồng đã
ra đời rất sớm và được quy định tại các văn bản pháp luật như Bộ luật dân sự 2015, Luật
thương mại 2005 và luật xây dựng 2014.
Luật thương mại 2005 quy định về phạt vi phạm hợp đồng như sau: phạt vi phạm hợp đồng là
việc bên bị vi phạm yêu cầu bên vi phạm trả một khoản tiền phạt do vi phạm hợp nếu trong hợp
đồng có thoả thuận; theo Bộ luật dân sự 2015 quy định phạt vi phạm là sự thoả thuận giữa các
bên trong hợp đồng, theo đó bên vi phạm nghĩa vụ phải nộp một khoản tiền cho bên bị vi
phạm; theo luật xây dựng 2014 quy định thì hợp đồng xây dựng cũng chịu sự điều chỉnh của Bộ
luật dân sự, khi vi phạm hợp đồng xây dựng có sự thoả thuận của các bên trong hợp đồng thì
áp dụng phạt vi phạm hợp đồng theo quy định của Bộ luật dân sự.
Như vậy có thể thấy hợp đồng thương mại hay hợp đồng xây dựng khi các bên có thoả thuận về
phạt vi phạm trong hợp đồng thì bên vi phạm phải trả một khoản tiền nhất định cho bên bị vi
phạm được thoả thuận trong hợp đồng. Điều kiện áp dụng cho phạt vi phạm hợp đồng là hợp
đồng đó phải có hiệu lực, có hành vi vi phạm hợp đồng, có thoả thuận áp dụng phạt vi phạm.