1 Temel Isg Eğitimi Sunumu Mevzuat

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
TEMEL EĞİTİMİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL EĞİTİMİ
EĞİTİM İÇERİĞİ
1. Genel konular
a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler,
b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları,
c) İşyeri temizliği ve düzeni,
ç) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki
sonuçlar.
2. Sağlık konuları
a) Meslek hastalıklarının sebepleri,
b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma
tekniklerinin uygulanması,
c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri,
ç) İlkyardım
d) Tütün ürünlerinin zararları ve pasif etkilenim,
DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
3. Teknik konular
a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri,
b) Elle kaldırma ve taşıma,
c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma,
ç) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,
d) Ekranlı araçlarla çalışma,
e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri,
f) İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile
tekniklerinin uygulanması,
g) Güvenlik ve sağlık işaretleri,
ğ) Kişisel koruyucu donanım kullanımı,
h) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik
kültürü,
ı) Tahliye ve kurtarma

İŞ Sağlığı ve Güvenliği Nedir?
işyerlerindeki çalışma sürecinin yürütülmesi sırasında sağlığa zarar
verebilecek koşullardan korunmak, oluşabilecek hasarların önüne
geçmek için yapılan tüm çalışmalardır.
YAŞAMA HAKKIDIR
5

SAĞLIKLI, FİZİKSEL
ve
SOSYAL YÖNDEN TAM
BİR İYİLİK HALİ İÇİNDE

ÇALIŞMA HAYATI İLE

İLGİLİ KANUNLAR
4857 SAYILI İŞ KANUNU
5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE
GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU
6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE
GÜVENLİĞİ KANUNU

KANUNU

Tüm Çalışanlar İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
Kapsamına Alındı
 MADDE 2 – (1) Bu Kanun; kamu ve özel sektördeki tüm
işyerlerinde uygulanır.
İstisnalar;
 Ev hizmetleri
 Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal
ve hizmet üretimi yapanlar.
 Türk Silahlı Kuvvetleri
 Kolluk kuvvetleri
 Milli İstihbarat Teşkilatı
 Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri

BU KANUNUN AMACI
NEDİR ?
İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin
sağlanması,
işveren ve çalışanların görev, yetki,

ve sorumluluklarını düzenlemektir.

TEHLİKE SINIFLARI
Çok Tehlikeli Az Tehlikeli

Tehlikeli Sınıf
Sınıf Sınıf
• A Sınıfı • A veya B • A, B veya C

Sınıfı Sınıfı
İş Güvenliği Uzmanı görevlendirilir.

TEHLİKE SINIFLARI
1-Az Tehlikeli İşler; Genel olarak bir mal
üretimine dayanmayan işlerdir. Her türlü alım satım
işleridir.
Bunlara örnek olarak;
Muhasebe ve Hukuk Büroları.
Otomobil alım satım işleri,
Bakkaldaki alım satım işleri,
Mobilya satış mağazası,
Ayakkabı malzemeleri toptan ticareti,

TEHLİKE SINIFLARI
2-Tehlikeli İşler; Genel olarak imalata
dayanan işlerdir.
Metallerin makinede işlenmesi (metal
parçaları delme vb.),
Gıda ve içeceklerin endüstriyel olarak
hazırlanması,
Mutfak ve büro mobilyası, sandalye imalatı,
Makine ve ekipman imalatı…

TEHLİKE SINIFLARI
3-Çok Tehlikeli İşler;
İnşaat sektörü
Kimya sektörü
Akaryakıt ve LPG istasyonları
Madencilik
Elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı
Tarımsal ilaçların üretimi…vb

İş Güvenliği Eğitimleri
Çok Tehlikeli Tehlikeli Az Tehlikeli
Yılda en az bir / İki Yılda en az bir / Üç Yılda en az bir /
En az 16 saat En az 12 saat En az 8 saat
 İş kazaları sonrasında tekrar işe

başlamadan önce eğitim verilir.
 İşten 6 ay uzak kalıp tekrar işe

dönüldüğünde bilgi yenileme eğitimi verilir.

MESLEKİ EĞİTİM ZORUNLULUĞU
Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan

işlerde, mesleki eğitim aldığını
belgelemeyenler çalıştırılamaz!



MYK BELGESİ NEDEN GEREKLİ?

İş Sağlığı ve Güvenliği’nin Amacı
Çalışanları Korumak
 Üretim Güvenliğini
Sağlamak
İşletme Güvenliğini
Sağlamak
İşverenin Genel Yükümlülükleri
Çalışanların sağlık ve güvenliğini

sağlamalıdır,
Mesleki risklerin önlenmesi için her

türlü tedbiri almalıdır,
Organizasyon, araç ve gereçleri

sağlamalıdır,
Denetim ve gözetim yapmalıdır,

İşyerinin Risk değerlendirmesini

yaptırmalıdır,
Çalışanlara uygun işler vermelidir,
Hayati ve özel tehlike bulunan

yerlere girişleri engellemelidir,


Uzman kişi ve
kuruluşlardan hizmet alınması
işverenin sorumluluklarını ortadan
kaldırmaz,
İşveren, iş sağlığı ve güvenliği

tedbirlerinin maliyetini çalışanlara
yansıtamaz.

İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının

Kayıt ve Bildirimi
* İşveren, iş kazaları ve meslek hastalıklarının
kaydını tutmak zorundadır
• İş kazaları kazadan sonraki 3 iş günü içinde SGK’ ya

a) bildirilmelidir.
• Meslek hastalıkları, tespit edildiği tarihten itibaren 3 iş

günü içerisinde SGK’ya bildirilmelidir. İş kazaları 3 iş günü
içinde SGK’ya bildirilmezse 4.638 TL idari para cezası
b) bulunmaktadır

İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Kayıt ve

Bildirimi

b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları
Çalışanların Yükümlülükleri
Çalışanlar, aldıkları eğitime ve
işverenin bu konudaki talimatlarına
uymalıdır,
İşle ilgili Kişisel Koruyucu

Malzemeleri kullanmalıdır,
Sorumsuzca hareketlerden kaçınarak, kendisinin

ve diğer çalışanların güvenliğini tehlikeye
düşürmemelidir.

b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları
Çalışanların Yasal Hakları
Bilme hakkı MADDE 16

Eğitim hakkı MADDE 17
Görüş bildirme hakkı MADDE 18
Çalışmaktan kaçınma hakkı MADDE 13

İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu
Elli ve daha fazla çalışanın
bulunduğu, Altı aydan fazla
süren sürekli işlerin yapıldığı
işyerlerinde işveren, iş
sağlığı ve güvenliği kurulu
oluşturmak zorundadır.
İşveren, iş sağlığı ve
güvenliği mevzuatına
uygun kurul kararlarını
uygulamak zorundadır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu
Kurul aşağıdaki kişilerden oluşur;

İnsan kaynakları veya Varsa sivil
idari ve mali işleri
İşveren Vekili yürütmekle görevli bir savunma
kişi, uzmanı,
İş Güvenliği Formen veya

Uzmanı Ustabaşı
Çalışan
İşyeri hekimi
Temsilcileri

Çalışan Temsilcisi Kavramı
İşyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği konularında işverene
önerilerde bulunma, gerekli tedbirlerin alınmasını isteme
gibi konularda çalışanlarla işveren arasındaki iletişimi
sağlamak üzere, çalışanlar arasında yapılacak seçimle veya
seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla çalışan
temsilcisi görevlendirilir.
Çalışan Sayısı Çalışan Temsilcisi Sayısı
2-50 1
51-100 2
101-500 3
501-1000 4
1001-2000 5
2001 ve üzeri 6

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan
gelebilecek, çalışanı veya işyerini
etkileyebilecek zarar veya hasar verme
potansiyelini,
Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp,
yaralanma ya da başka
zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini,
•Önleme: Riskleri ortadan kaldırmak veya
azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin
tümünü,
Tehlike ve Risk Kavramları
Bu durumda Köpek balığı;
Tehlike midir ?
Risk midir?
32
 Bu durum için
köpek balığı
sadece
TEHLİKEDİR.
Suya
girerseniz
köpek balığı
RİSK olur.
RESİMDE BAŞKA TEHLİKE VAR MIDIR ?
33
Diğer tehlikeler nelerdir?

 Hava Durumu
 Güneş
 Yağmur
 Rüzgar
 Deniz
 Ağaç
 Gel-git
 Sağlık
34
O : Olasılık
Risk = O x Ş Ş : Şiddet (Zararın derecesi)
RİSK :
O
Tehlikelerden
L kaynaklanan bir
A
S olayın, meydana
I gelme ihtimali
L
I ile zarar verme
K ŞİDDET derecesinin
bileşkesidir.

TEHLİKE RİSK
• Tanımsız kimyasal • Patlama, yangın

• Yüksekte çalışma • Düşme, yaralanma, ölüm
• Makina hareketli parçaları • El/kol sıkışması
• Kapalı alanda çalışma • Zehirlenme, ölüm
• Gürültü • İşitme kaybı
• Kaygan zemin • Düşme, kayma


RİSK ANALİZİNİ KİMLER YAPAR

Risk değerlendirmesi ekibi aşağıdakilerden
oluşur.
1- İşveren veya işveren vekili.
2- İş güvenliği uzmanları
3- İşyeri hekimleri.
4- Çalışan temsilcileri.
5- Destek elemanları.
6- Bilgi sahibi çalışanlar.

RİSK DEĞERLENDİRMESİ
İşveren, çalışma ortamındaki kontrol,
ölçüm, inceleme ve araştırmaların
yapılmasını sağlar.

3T RİSK DEĞERLENDİRMESİ
RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ YAPILAN
RİSK
Önlemlerinin
AÇIKLAMASI
Hastalıkların
DEĞERLENDİRME
Seviyesi
Öncelik
Şiddeti
BİRİM:
TARİHİ:
NO
BİRİM ADI: 21.11.2013
Önem
Düzey
Yarala
Potan
Kontr
SIRA
Sırası
Bölüm /İş/ ÖNERİLEN DÜZELTİCİ VE
nma,
RİSK
siyel
Risk
ve
Tehlike Kaynağı (Fotoğraf) Tehlike Risk
ol
i
Ekipman ÖNLEYİCİ KONTROL TEDBİRLERİ
AÇIKTA KÖMÜR KÖMÜRÜN KULLANILAN KATI YAKITLARIN DEPOLANMASI KAPALI BİR BÖLÜMDE
ÖNLEMLERİ ALIP
STOK EDİLMESİ TUTUŞMASI YAPILMALI, KATI YAKITLAR GEÇİŞ YOLLARI ÜZERİNDEN, SOSYAL
ORTA DERECE
RİSK: UYGUN
UYGULAYIN
SONUCU YANGIN KULLANIM ALANLARINDAN KALDIRILMALIDIR. KÖMÜR İÇİN KAPALI BİR
2 2 3 ÜÇ ALAN YAPILAMIYORSA; UZUN SÜRE BEKLETİLECEK KÖMÜR
FAALİYET
ÖNCESİ
YIĞINLARININ ÜZERİ BRANDA V.B MALZEMEYLE KAPATILMALI,

AÇIK
2 YAĞMUR, GÜNEŞİN VE HAVA AKIMLARININ ETKİLERİNDEN
ALANLAR
KORUNMALIDIR.
FAALİYET TARİHİ FAALİYETİ YAPAN FAALİYET SONRASI RİSK SEVİYESİ YAPILAN FAAALİYET
SONRA
FAALİY
06.09.2015 DEPO YAPILARAK ACIKTAKI KOMUR STOKLARI KALDIRILDI

ET
SI
GAYRİ SIHHİ ORTAM GIDA ZEHİRLENMESİ, MUTFAKTA HİJYEN KURALLARINA UYULMALI,GEREKLİ TEMİZLİK
BULAŞICI HASTALIK YAPILMALI VE SÜRDÜRÜLMELİDİR. YEMEK HAZIRLAMAK İÇİN ALINAN
VAHİM RİSK:
UYGULAYIN
ÖNLEMLERİ
PLANLAYIP
DERHAL
3 3 5 BİR MALZEMELERİN SON KULLANMA TARİHLERİNE DİKKAT EDİLMELİ,
FAALİYET
MUTFAK BOZUK OLMASINDAN ŞÜPHELENİLEN GIDALARIN KULLANIMINDAN

ÖNCESİ
MUTFAK KAÇINILMALIDIR. AŞÇI, ÇAYCI V.B. PERSONEL PERİYODİK OLARAK

3 KANTİN PORTÖR MUAYENESİNDEN GEÇİRİLMELİDİR.
SONRA
FAALİY
03.04.2015 ORTAMIN TEMIZLIGI SAGLANARAK YEMEKHANE YEMEK HIZMETI

ET
SI
VEREN SIRKETE DEVREDILMISTIR

YÖNLENDİRME BİLİNÇSİZ OKUL SINIRLARI İÇİNDEKİ BOZUK SATIHLAR KONTROL EDİLEREK TAMİR-
ÖNLEMLERİ ALIP
LEVHALARININ HAREKETLER BAKIMI YAPILMALIDIR. ARAÇ TRAFİĞİNE AÇIK KISIMLARDA YETERLİ
BÜYÜK RİSK:
UYGULAYIN
PLANLAYIP
BULUNMAMASI SONUCU KAZA 3 2 4 İKİ SAYIDA VE UYGUN YERLERDE YÖNLENDİRME, UYARI-İKAZ VE HIZ
HIZLA
SINIRLAMA LEVHALARI KONULMALIDIR. OKULDAKİ AÇIK ÇALIŞMA
FAALİYET
ÖNCESİ
AÇIK YERLERİ, YOLLAR VE ÇALIŞANLARIN VE ÖĞRENCİLERİN KULLANDIĞI

4 ALANLAR DİĞER AÇIK ALANLAR, YAYA VE ARAÇ TRAFİĞİNİN GÜVENLİ BİR ŞEKİLDE
YAPILMASINI SAĞLAYACAK ŞEKİLDE DÜZENLENMELİDİR.
FAALİ
SONR
YET
04.01.2016 YONLENDIRME LEVHALARI TAKILARAK BNILINCSIZ HAREKETLER

ASI
SONUCU KAZAYA SEBEBIYET VERECEK UNSURLAR ORTADAN KALDIRILDI

Risk Değerlendirmesi Neden Yapılmalıdır?


Risk Değerlendirmesinin Yenilenmesi
•Yapılmış olan risk değerlendirmesi;
çok tehlikeli yerlerde 2, tehlikeli
yerlerde 4 ve az tehlikeli
işyerlerinde 6 yılda bir yenilenir.
43
Aşağıdaki durumlarda risk değerlendirmesi
tamamen veya kısmen yenilenir.
a) İşyerinin taşınması durumunda veya binalarda
değişiklik yapılırsa.
b) İşyerindeki teknolojide, kullanılan madde ve
cihazlarda değişiklikler olursa,
c) Üretim yönteminde değişiklikler olursa,
ç) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay
olursa,
d) Çalışma ortamındaki sınır değerlerde değişiklik
olursa,
e) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini
etkileyebilecek yeni bir tehlike ortaya çıkarsa.
Tüm İşyerleri Acil Durumlara Karşı Hazırlanıyor
İlkyardım, yangınla mücadele, kişilerin tahliyesi, ciddi ve yakın
tehlikeyle karşılaşılması gibi durumlar için önceden planlama ve
hazırlık yapılması; tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve
benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli
yeterli sayıda kişiyi görevlendirme, araç ve gereçleri sağlayarak
tatbikatları yaptırmak ve ekiplerin her zaman hazır
bulunmalarını sağlamak işyerlerinin yükümlülükleri arasındadır.

ACİL DURUM TATBİKATI

KAZA NEDİR?
Planlanmamış ve beklenmeyen
bir olay sonucunda
Sakatlanmaya ve Zarara
neden olan durumdur.

İŞ KAZASI NEDİR?
İşyerinde veya işin

yürütümü nedeniyle
meydana gelen, ölüme
sebebiyet veren veya
vücut bütünlüğünü ruhen
ya da bedenen özre
uğratan olaydır.

HANGİ OLAYLAR İŞ KAZASI KAPSAMINA

GİRER?
 Çalışanın işyerinde bulunduğu
sırada,
 İşveren tarafından görevli olarak

başka bir yere gönderilmesi
durumunda yolda veya oradaki iş
sırasında,

HANGİ OLAYLAR İŞ KAZASI

KAPSAMINA GİRER?
 İşverence Sağlanan
Taşıtlarda, taşıta binildiği
andan inilinceye kadar
geçen sürede,
 Yeni doğum yapan kadınların

çocuklarına süt vermek için
ayrılan sürede

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün
istatistiklerine göre
 Her yıl 120.000.000 İş kazası
 Bunlardan 210.000’İ ölümlü
 Her bir saniyede 3 iş kazası olmakta
 Her 3 dakikada 1 kişi ölmekte

TÜRKİYE, iş kazalarında
Avrupa’da BİRİNCİ,
Dünyada ise ÜÇÜNCÜ sıradadır.
Brezilya : % 19.5  Romanya : % 7

Güney Kore : % 19  İrlanda : % 4.2
Türkiye : %18.7  Japonya : % 0.1
Basında İş Kazaları
BENZİN YANINDA SİGARA İÇERKEN YANDI

İŞYERİ KAZA BİLDİRİM FORMU
Düzenlenme Tarihi:____/____/_____
Bölge Müdürlüğün Sicil No:

Ünvanı:
İŞYERİNİN
Adresi:
İşçi Sayısı: Erkek Kadın Çocuk
Kaza Tarihi:
Kazanın Meydana Geldiği Bölüm:
Kaza Gününde İşbaşı Saati:
Kazanın ortaya Çıkardığı Takribi Maddi Zarar:
Adı ve Soyadı:
Sigorta Sicil No:
Kazazede
veya Yaşı:
Kazazedeleri İşe Giriş Tarihi:
n
Esas İşi:
Kaza Anında Yaptığı İş:
Kaza Sonucu ölü, Ağır Uzuv

Hafif Yaralı
yaralı sayısı: Yaralı Kayıplı
Kaza Sonucu yaralanan işçilerden

istirahat alanların sayısı
1 gün 1 gün 1 gün Üç günden fazla vaya açık istirahat
Şahitlerin Adı Soyadı:
İşveren veya Vekilinin
Kazanın Sebebi ve Oluş Şekli:
Adı ve Soyadı
İmzası
62
Bir Olayın İş Kazası
Olabilmesi İçin:
1-İş ile ilgili olmalı,
2-Kanunda belirtilen yerlerde meydana

gelmeli,
3-Kişiyi hemen yada sonradan bedenen

veya ruhen hasara uğratmalıdır,
63
Bir Olayın İş Kazası Olarak
Sayılmasının Önemi:
Kazaya uğrayan kişinin

hakları iş yasaları
çerçevesinde değerlendirilir.
64
İş Kazalarını Önlemek İçin;
1- Güvenli Bir İşyeri, Tesis sağlanmalı,

2- Güvenli Makine ve Aletler kullanılmalı,
3- Güvenli Hammaddeler kullanılmalı,
4- Uygun Çalışma Ortamı sağlanmalı,
5- Uygun Koruyucu Malzemeler kullanılmalı,
6- Uygun Personel görevlendirilmeli,
7- Gözetim ve Denetim Sürekli Yapılmalı,
8- Eğitim Verilmelidir.
65
İş Kazalarını Önleme Çalışmaları
A-Güvensiz şartları ortadan kaldırmak İçin;
1-Makinelerin hareketli kısımlarına koruyucu

taktırılmalı
2-Kişisel koruyucu donanımlar kullandırılmalı,
3-Otomasyona geçilmeli,
4-Risk analizi yaptırılmalı,
5-Erken uyarı sistemleri yaptırılmalı,
6-Ergonomi ve termal konfor şartları
sağlanmalı,
Kazaları Önleme Çalışmaları
B-Tehlikeli davranışları önlemek İçin;
 Eğitim Verilmeli,
 Kontrol ve denetim yapılmalı,
 Doğru ve emniyetli çalışma
alışkanlığı kazandırılmalı.
Tehlikeli Davranışlar
70
Yüksekte çalışma…..
Ölümcül kazalar oluşabilir.
71
Aşırı, dengesiz ve
emniyetsiz yükleme
72
Tehlikeli Durum ve Tehlikeli Davranış Sonucu İş
Kazaları
İŞ KAZALARI VE NEDENLERİ
Kaza Teorisi
Bana birşey Güvenli

olmaz! görünüyordu!
Şimdiye kadar Böyle olacağı

hep böyle aklıma
yaptık! gelmemişti!
Kazalar genelinde bu şekilde düşünüldüğü için yaşanır.

Güvensiz Davranışlar
Yaralanma
Sakatlanma
Ölüm
Güvensiz Şartlar
Güvensiz Davranışlar:
 Uyarılara aldırmadan sorumsuzca çalışmak,

 Tehlikeli hızda çalışmak ya da alet kullanmak,
 Koruyucu donanımları etkisiz hale getirmek,
 Yükleme, kaldırma vb. çalışmalarda güvenlik
kurallarına uymamak.
Güvensiz Davranışlar:
Güvensiz Davranışların Sebepleri:
 Eğitimsizlik
( Kişisel Koruyucu Donanımları kullanmamak )
 Farkında olmama,
( Tehlikeli bölgelerde veya tehlikeli cihazlarla çalışmak )
 Alışkanlıklar,
( Unutkanlık, Asabiyet, Tikler, Yükseklik Korkusu )
 Önemsememe,
( Sorumsuz ve disiplinsiz davranışlar )
 Mazeret Bulma,
( Problemin kaynağını başkasında aramak )
Güvensiz Şartlar:
 Makinelerde koruyucu olmaması,
 Kusurlu ve eskimiş aletler,
 Ortamın düzensiz ve dağınık olması,
 Yetersiz aydınlatma,
 Uygun olmayan veya eskimiş koruyucu
malzemeler, (İş elbisesi, gözlük v.b)
 Yetersiz havalandırma.
Güvensiz Şartlar:
Yorgunluk, uykusuzluk,
Termal Konfor Şartları,
Mesai süresinin çok uzun
olması
gibi sebepler kaza oranını

arttırmaktadır.
Güvensiz Şartlar
Güvensiz Şartlar
Güvensiz Şartlar
Güvensiz Şartlar
Sigorta panolarının koruma kapakları yok
Panoların etrafında yanıcı malzemeler var

85
Güvensiz şartlar
Güvensiz şartlar
Tek başına 25 kg. Dan fazla yük taşıtmak
Gerekli ekipmanın verilmemesi
Sifon veya pompa ile aktarım yapılmalı,
Parlayıcı maddeler kapalı sistemlerde kullanılmalı
Uygun olmayan istifleme
Uygun olmayan istifleme
İşaretleme eksikliği
Faktör
1- Odaklama Tipi: KAZA
95
2- Zincir Tipi: KAZA
3- Karışık Tip: KAZA
96
330 KEZ TEKRARLANAN BİR KAZA OLAYI;
Ağır yaralanma - ölüm 1
29
Hafif yaralanma
300
Yaralanmasız
OLAYLA SONUÇLANMAKTADIR.
97
2014-2015 YILI SSK İSTATİSTİKLERİ
2014 2015
İş Kazası 221.366 241.547
Ölüm 1.626 1.252
98
2003 YILINDA İŞLEMİ TAMAMLANAN İŞ KAZALARI VE ÖLÜM SAYILARI
FAALİYET GRUPLARI İŞ KAZASI ÖLÜM
01 TARIM VE HAYVANCILIK 459 5
11 KÖMÜR MADENCİLİĞİ 5647 53
14 TAŞ, KİL VE KUM OCAKLARI 398 20
20 GIDA MADDELERİ SANAYİ 2892 27
21 İÇKİ SANAYİİ 160 0
22 TÜTÜN SANAYİİ 228 0
23 DOKUMA SANAYİİ 7382 19
25 AĞAÇ VE MANTAR MAMÜLLERİ 1378 9
26 MOBİLYA VE TESİSAT İMALATI 1451 6
33 TAŞ,TOPRAK, KİL, KUM VS. İMA. 4657 28
34 METAL.MÜTEA.ESAS ENDÜS. 4453 11
35 METALDEN EŞ.İM.(Makine Hariç) 9682 23
99
2003 YILINDA İŞLEMİ TAMAMLANAN İŞ KAZALARI VE ÖLÜM SAYILARI
FAALİYET GRUPLARI İŞ KAZASI ÖLÜM
36 MAKİNA İM. VE TAMİRATI 4598 15
37 ELEKT.MAK.CİHAZ MALZ.İMA. 1208 5
38 NAKİL ARAÇLARI İMALİ 5243 15
40 İNŞAAT 8198 274
52 SU VE SIHHİ TESİSLER 887 16
61 TOPTAN VE PERAKENDE TİC. 2311 61
71 NAKLİYAT 3762 88
81 DEVLET HİZMETLERİ 141 5
83 HUKUK, TİC.VE TEKNİK HİZ. 871 12
84 EĞLENCE HİZMETLERİ 69 4
85 ŞAHSİ HİZMETLER 2200 18
TOPLAM 76.668 795
100
2003 YILI İŞ KAZALARI VE ÖLÜM OLAYININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI
İl İş Kazası Ölüm
ADANA 1634 25
AFYON 269 5
AĞRI 21 0
ANKARA 2933 95
ANTALYA 795 21
AYDIN 1526 14
BİNGÖL 51 1
BİTLİS 3 0
BURDUR 51 3
BURSA 6903 42
ÇANKIRI 47 3
DENİZLİ 2148 12
101
İl İş kazası Ölüm
DİYARBAKIR 113 7
ESKİŞEHİR 2023 14
GAZİANTEP 1188 14
GİRESUN 45 2
GÜMÜŞHANE 21 3
HAKKARİ 0 1
İSKENDERUN 1052 14
İSTANBUL 9144 128
İZMİR 10560 36
KARS 24 0
KAYSERİ 2619 14
KIRKLARELİ 1224 7
102
İl İş Kazası Ölüm
KOCAELİ 6795 32
KONYA 658 16
KÜTAHYA 1150 10
MANİSA 3428 8
MUĞLA 611 2
MUŞ 0 0
NEVŞEHİR 81 1
NİĞDE 88 0
ORDU 147 1
SAKARYA 954 11
SİİRT 2 5
TUNCELİ 20 1
103
İl İş kazası Ölüm
ŞANLIURFA 80 9
UŞAK 527 4
VAN 26 10
ZONGULDAK 3310 24
ŞIRNAK 2 0
BARTIN 424 2
ARDAHAN 0 0
IĞDIR 3 5
YALOVA 231 3
KARABÜK 923 2
DÜZCE 598 0
BİLİNMEYEN 3
TOPLAM 76668 795
104
İŞ KAZALARININ KAZA SEBEPLERİNE GÖRE DAĞILIMI
KOD NO KAZALARIN SEBEPLERİ Kişi
100- TAŞIT KAZALARI 2970
300- KİŞİLERİN DÜŞMESİ 9119
400- MAKİNELERİN SEBEP OLDUĞU KAZALAR 10295
500- PATLAMA SONUCU ÇIKAN KAZALAR 921
600- NORMAL SINIRLAR DIŞINDAKİ ISILARA MARUZ KALMAK VEYA TEMAS
ETMEK 1800
700- DÜŞEN CİSİMLERİN ÇARPIP DEVİRMESİ 12007
800- BİR VEYA BİRDEN FAZLA CİSMİN SIKIŞTIRMASI, EZMESİ,BATMASI,
KESMESİ 29007
900- ELEKTRİK AKIMINDAN İLERİ GELEN KAZALAR 430
1000- HERHANGİ BİR ŞEKİLDE VÜCUDUN ZORLANMASINDAN İLERİ GELEN
İNCİNMELER 2081
1100- VÜCUDUN DOĞAL BOŞLUKLARINA YABANCI BİR CİSİM KAÇMASI 2480
1500- KAYNAK YAPARKEN MEYDANA GELEN KAZALAR 380
1800- ZARARLI MADDELERLE VEYA RADYASYONLA TEMAS ETMEK VEYA MARUZ
KALMAK 360
TOPLAM 76668
105
İş kazalarının iş saatlerine göre dağılımı [2002]
20000
18000
16000
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
1. saat 2. saat 3. saat 4. saat 5. saat 6. saat 7. saat 8. saat 9. saat
106
İş kazalarının iş yerinde çalışan işçi sayılarına göre dağılımı [2002]
30000
25000
20000
15000
10000
5000
+
3
00
0
0
1~
4~
01
~2
~5
20
50
~1
10
10
10
21
1~
1~
1~
51
10
20
50
107
İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölümlerin yaşa göre dağılımı [2002]
180
160
140
120
100
80
60
40
20
+
4
4
-1
65
-1
-2
-2
-3
-3
-4
-4
-5
-5
-6
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
108
Yaş Gruplarına Göre Meslek Hastalıkları [2002]
140
120
100
80
60
40
20
+
4
4
-1
65
-1
-2
-2
-3
-3
-4
-4
-5
-5
-6
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60 109
 İŞ KAZALARI VE MESLEK
HASTALIKLARI ÜRETİMİN BİR
PARÇASI DEĞİLDİR.
 GEREKLİ TEDBİRLERİ ALIRSAK

ÖNLENEBİLİR VEYA EN AZA
İNDİRİLEBİLİR.
110
FOTOĞRAF YARIŞMASI
111
6. SEÇİLEN FOTOĞRAF
112
5. Seçilen Fotoğraf
113
114
115
116
VE KAZANAN
117
YARIŞMA HARİCİ ÖZEL ÖDÜL
118
119
İŞ KAZASI (SEÇİM SİZİN)
İş Sağlığı ve Güvenliği Kültürü
 Önlemek ödemekten daha insanidir.
130
İŞ GÜVENLİĞİNİN
10 TEMEL İLKESİ
(Heinrich Prensipleri)
131
ISG’nin asıl amacı
“Tehlikeli Durum” ve “Tehlikeli
Davranış’ın” ortadan
kaldırılması olmalıdır.
132
Kazalar ağırlıklı olarak;
%88  Tehlikeli davranışlardan

%10  Tehlikeli durumlardan
%2  Kaçınılmaz sebeplerden
kaynaklanmaktadır.
 Tehlikeli Davranışlar  Tehlikeli Durumlar
 Kişisel Koruyucu  Hatalı istifleme
Donanımları Kullanmamak,  Sıcak, soğuk, elektrik
 Talimatlara Uymamak akımı, ses, radyasyon vb.
 Makine Koruyucularını etkenler,
Çıkartarak Çalışmak  İş ekipmanlarında olması
 Tehlikeli Hızla Çalışmak gereken özelliklerin eksik
 Dalgınlık Ve Dikkatsizlik ve kusurlu olması,
Kaza sonucu meydana gelecek
zararın büyüklüğü, önceden
kestirilemez.
135
 1 Ağır yaralanma veya
ölümle sonuçlanan
kazaların temelinde
 29 hafif yaralanma
 300 yaralanmasız olay

vardır.
136
1 ölüm veya ağır yaralanma
29 hafif yaralanma
300 yaralanmasız olay
137
Tehlikeli davranışların nedenleri;
 Şahsi kusurlar (Dikkatsizlik,
laubalilik, umursamazlık vb.)
 Eğitim yetersizliği (Bilgisizlik)
Fiziki yetersizlik ( Bünyenin yapılan işe
uygun olmaması)
 Kötü çevre koşulları
138
Kazalardan korunmak için;
 Mühendislik, bakım faaliyetleri yapılmalı,
 Eğitim verilmeli,
 Ergonomiden yararlanılmalı,
Teşvik tedbirleri (ödül) uygulanmalı,
 Disiplin önlemlerine başvurulmalı.
139
Kazalardan korunmak için alınan
tedbirler ile üretim ve maliyet,
değerleri paraleldir.
140
İş güvenliği çalışmalarına üst
düzey yöneticilerde
katılmalıdır.
141
Ustabaşı kazalardan,
korunmada en etkili kişidir.
142
İş güvenliğinde insani duygular ön
planda olmalıdır
İş güvenliği önlemleri alındığında;
1-Üretim artar
2-Masraflar azalır.
bunun sonucunda maliyetler düşer.

143
Kazaların Temel Nedenleri (4M)
1.Psikolojik Nedenler: Unutkanlık, üzüntü, ihmalci ve
hatalı davranışlar vb.
Man
(İnsan) 2.Fiziksel Nedenler: Yorgunluk, uykusuzluk, hastalık vb.
3.İşyeri Nedenleri; İnsan ilişkileri, iletişim vb.

Machine Bakımsızlık, Kontrollerinin yapılmaması,
(Makine) Koruyucuların olmaması, Eski teknoloji vb.
1.İç Çevre Unsurları: sıcaklık, nem, aydınlatma,

Media
gürültü vb. şartlar.
(Ortam-
Çevre)
2.Dış Çevre Unsurları: Deprem, sel vb.
ManagementYetersiz talimatlar, Eğitim verdirilmemesi, Uygun

(Yönetim) olmayan personel çalıştırılması vb.
Neden İş Sağlığı ve Güvenliği?
2014 Yılı
GÜNDE
Türkiye
Dünya
1 milyon iş kazası 606 iş kazası
1096 kişi iş kazası 4 kişi iş kazası

sonucu ölüm sonucu ölüm



GÖRÜNÜR MALİYETLER
Sigortaya ödenen Kaza sonucu ödenen

maliyetler tazminatlar
Tedavi hizmetleri
3.847.880.159 TL
GÖRÜNMEYEN MALİYETLER
• İşletmenin prestij kaybı; Mahkeme masrafları;
Ölüm varsa işe ara verilmesi; Siparişin
zamanında teslim edilememesi sonucu maddi
kayıplar; İşletmenin, fabrikanın ve makinelerin
* bir bölümünün ya da tamamının kaybedilmesi vb.
• İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Toplam Maliyeti

7.695.760.318 TL’dir.
!

ç) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL EĞİTİMİ
İŞ KAZASININ HUKUKİ
SONUCU
BORÇLAR KANUNU
SSGSSK (5510)
(6098)
Maddi Tazminat Maddi Tazminat Manevi İşverene Rücu

Destekten Yoksun Tazminat (56) Haklar (16)
İş Göremezlik (21)
Kalma (53)
(49)
Geçici/Sürekli İş
Tedavi Masrafları göremezlik
Çalışma Gücünün Kaybından Hak Sahiplerine

Doğan Zararlar Gelir
İktisadi Geleceğin Sarsılmasından Evlenme Yardımı

Doğan Zararlar
Cenaze Yardımı

ÖNLEMEK
ÖDEMEKTEN
DAHA UCUZ ve
KOLAYDIR!!!

İŞİN DURDURULMASI
• MADDE 25 – (1) İşyerindeki bina ve
eklentilerinde, çalışma yönteminde veya iş
ekipmanlarında hayati tehlike oluşturan bir
durum tespit edilirse bu tehlike giderilinceye
kadar işyerinin bir bölümünde veya
tamamında iş durdurulur.
• Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden,
metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla
çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük
endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde,
risk değerlendirmesi yapılmamışsa iş
durdurulur.
İŞİN DURDURULMASI
• (2) 3 iş müfettişinden oluşan heyet, teftişe yetkili iş
müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeleri
yaparak, tespit tarihinden itibaren 2 gün içerisinde
işin durdurulmasına karar verebilir. Ancak tespit
edilen husus acil müdahaleyi gerektiriyorsa hemen işi
durdurabilir.
• (3) İşin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine

ve Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne 1 gün içinde
gönderilir. İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri
tarafından 24 saat içinde yerine getirilir. Ancak,
tespit edilen husus acil müdahaleyi gerektiriyorsa iş
hemen durdurulur.
İŞVERENİ İHBAR
İşyeri hekimi ve iş güvenliği
uzmanları; görevlendirildikleri
işyerlerinde alınması gereken
tedbirleri işverene yazılı olarak
bildirir;
Bildirilen hususlardan hayati

tehlike arz edenler işveren
tarafından yerine getirilmezse,
bu hususu Bakanlığın yetkili
birimine bildirir.

c) İşyeri temizliği ve düzeni İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL EĞİTİMİ

c) İşyeri temizliği ve düzeni
Seiri (sınıfla)
Seiton (sistemleştir)
Seiso (süpür)
Seiketsu (standardlaştır)
Shitsuke (sürdür)
5 S ‘TE AMAÇ
5S’in amacı israfta, iş kazasında, arızada
ve şikayette sıfır noktasına ulaşmaktır.
c) İşyeri temizliği ve düzeni İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL EĞİTİMİ
5’S in En Çok Uygulanması

Gereken Yerler
 İşyeri zeminleri,
 İş yerindeki eşyaların
saklandığı depolar,
 Çalışma ortamları,
 Duşlar ve tuvaletler

BİR HİKAYE
• Bir grup TOYOTA mühendisi, kendilerine kablo donanımları
yapmak için başvuran bir işletmeyi ziyarete giderler. Toplantı
başlamadan önce Japon mühendislerden biri ellerini yıkamak
için tuvalete gider ve döndüğünde toplantı yöneticisine sorar:
- “ Tuvalette kırık bir cam vardı. O camın kırık olması mı
gerekiyor?”
Fabrika Yöneticisi;
- “Tabii ki kırık olması gerekmiyor, ancak tamir fırsatı
bulamadık. ” diye yanıtlar.
Bunun üzerine Japon mühendisler bir taraftan toplantıyı
terk etmek üzere çantalarını toplarken, biri şöyle der:
- Siz kırık bir camı tamir etmek için gerekli basit kuralları
bile takip edemiyorsunuz, bize kablo donanımları üretmek için
gerekli bir çok zor kuralı nasıl takip edeceksiniz?
ve o işyerini terk ederler.
5S’in ÖNEMİ
• Çalışanların takılması, düşmesi veya Güvenlik
nesneler arasında sıkışmasından Verimlilik
kaynaklanan yaralanmaları en aza
indirir.
• Aranılan aletlerin ve malzemelerin
kolaylıkla bulunmasını sağlar.
DAĞINIKLIK VERİMLİLİK KAYBIDIR
Telefonu
nereye
Tertipli işyerinde
koymuştum
• Verimlilik artar
• Zaman kazandırır
• İş güvenliğini sağlar.
161
5’S UYGULAMASI
5’S UYGULAMASI
TEMİZLİK STRESİ VE GERİLİMİ ALIR
Ohh…Ne kadar rahat

ettim. Bir de çevrem
böyle temiz olsa.
164
İŞYERİNDE UYGULANAN BİR
DÜZEN ÖRNEĞİ
Sürekli aradığım
A 31 TAKIM ASKISI takımlar burada
TORNAVİDA
TORNAVİDA
TORNAVİDA
TORNAVİDA
2
3
4
4 3 2 1
165
TERTİP, DÜZEN VE TEMİZLİKTE
KARARLI OLUNMALIDIR
Eğer yeri varsa

A 27 tezgahın üzerinde
bırakmayacağım
Koşullar tekrar
dağınıklığa ve kirliliğe
dönecekse tertip,
düzen ve temizliğin
faydası olmaz.
166
Düzenin kurulması ilk basamaktır,
kararlı olmak sonuca götürür.
Yerlerinize
marş marş..
167
TERTİP, DÜZEN VE TEMİZLİĞİN

İŞYERİNE FAYDALARI
• Sıfır hazırlık süresi sağlar,
• Sıfır hata, yüksek kaliteyi getirir,
• Sıfır gecikme, zamanında teslimatı
sağlar,
• Sıfır yaralanma, iş güvenliğini arttırır,
• Sıfır arıza verimliliği arttırır,
• Sıfır şikayet, güven ve itibarı artırrır
TERTİP, DÜZEN VE TEMİZLİĞE

KARŞI İTİRAZLAR
• Temizlersin yine kirlenir !
• Tertip ve düzenle üretimi arttıramazsın !
• Bu işlere ayıracak vaktimiz yok !
1.ADIM
SEIRI
Ayıklama-Sınıflandırma
• Herşeyi gerekli ve gerekli olmayanlar
şeklinde gruplandırmak ve kullanılmayacak
eşyaları ortamdan uzaklaştırmaktır.
• İş yerinde, O andaki iş için ne

gerekiyorsa sadece o eşyalar
bulundurulmalıdır.
Ayıklama-Sınıflandırma olmayınca ortaya
çıkan sorunlar
• İşyeri giderek kalabalık hale gelir ve
çalışma şartları zorlaşır,
• Çalışanların arasına çekmeceler, dolaplar
ve raflar girer, iletişim zorlaşır,
• Malzeme aramakla çok zaman yitirilir,
• Gereksiz malzeme ve donanımla
süreç geliştirme zorlaşır,
Gerekenle gerekmeyeni ayırdet!
Gerekli mi?
Yeri uygun mu ?
Kaç tane gerekli?
2.ADIM
SEITON
Düzenleme-Yerleştirme
• Herşeyin gerektiğinde herkes tarafından
bulunabilecek şekilde düzenlenmesi ve
etiketlenmesi demektir.
• Düzen önemlidir çünkü üretim sırasında oluşan

bir çok savurganlığın önüne geçer.
173
SEITON
Düzenleme-Yerleştirme
174
Düzen olmayınca ortaya çıkan sorunlar
• Araştırma savurganlığı
• İnsan enerjisi savurganlığı
• Aşırı stok savurganlığı
İşaretleme stratejisi
•Düzen kurulunca herkes neyin, nerede ve
ne kadar olduğunu bilmelidir.
M 45 Grup no Bölüm no
1 2 3
1
3
Maksimum stok
Minimum stok
Sıra no
3.ADIM
SEISO
Temizlik
• İçerde ve dışardaki her şeyi temizlemektir,
• Temizlik aracılığı ile muayene etmektir,
• Eşyaları toz, pisliklerden’den korumaktır.
***Temizlik için kılavuz prensip: Önce kendi

çalıştığınız alanı temizleyin.
Temizlik ile ilgili sözler;
 Sistemli ve Sürekli Olmalıdır,

 Temizlik imandan gelir,
 Temizlik sağlık demektir,
 Temizlik uygar olmanın ilk şartıdır,
 Aslan yattığı yerden belli olur,
Temizleme İşlemine Başlamadan;
 Pislenmeye neden olan kaynaklar araştırılmalıdır.

 Neyin, kim tarafından, ne ile temizleneceği
kararlaştırılmalıdır.
İş Bitiminde 3-5 Dakikalık Temizlik İle ne kazanılır;
 İşyeri bir sonraki çalışmaya hazır hale getirilir.

 Arıza kaynakları çok rahat görünür. (Yağ kaçağı, kırık vb.)
 Onarım için kaybedilen zaman ve emek azalır.
4.ADIM
SEIKETSU
Standartlaştırma
• Araç, gereç ve çalışma alanlarının sürekli

tertipli, düzenli ve temiz tutulmasıdır.
• Standartlaştırma; tertip, düzen ve temizliği

bir bütün haline getiren unsurdur.
Standartlaşma olmayınca ortaya

çıkan sorunlar;
• Koşullar eski istenmeyen düzeye döner,

• Eşyalar dağılmaya başlar ve her gün
düzenlemek gerekir,
• Etrafta sürekli çöp birikmeye başlar.
5.ADIM
SHITSUKE
Eğitim – Disiplin
• Doğru yöntemleri uygun bir biçimde sürdürme

alışkanlığı demektir,
• Tertip, düzen ve temizlikle ilgili kurallar

disiplin olmadan hiçbir işe yaramaz,
Disiplin olmayınca ortaya çıkan sorunlar;

• Tertiplenen eşyalar yeniden
birikmeye başlar,
• Kirlenen eşyalar temizlenmez,
• Yerlere bırakılan eşyalar insanların
düşüp yaralanmasına neden olur,
• Kirli tezgahlar bozulmaya başlar,
• Dağınık ve kirli bir işyeri moral
bozar.
• İşyerlerinde disiplini özendirmek için;
• Bilinç düzeyini arttırmak,

• Zaman ayırmak,
• Destek görmek,
• Ödüllendirmek
gibi işlemler yapılabilir
Yönetimin 5’s teki rolü

• Çalışanları 5 S hakkında eğitmeli,
• 5 S uygulama ekipleri oluşturmlı,
• 5 S uygulamaları için zaman ayırmalı ve
program yapmalı,
• 5 S çalışmalarını takdir edip desteklemeli,
• 5 S çabaları için maddi ve manevi ödüller
verilmeli,
• 5 S çabalarını özendirmeli.
Sizin 5’s teki rolünüz

• İş arkadaşlarınızın 5 S hakkındaki
eğitimine yardımcı olmalısınız,
• Günlük çalışmalarınızda 5 S’i uygulamak
için çaba göstermelisiniz,
• Yaratıcı fikirler geliştirip amirlerinize
sunmalısınız,
5S KÜLTÜRÜNÜ YAYMA YÖNTEMLERİ
• 5’S süreci zorlamayla değil çalışanların kendi
istekleriyle yapacağı şekilde olmalıdır. 5’S
kültürünü yaymak için aşağıdaki teknikler
kullanılabilir.
•5 S sloganları PRES Dİ
FREZE TORNA
•5 S posterleri K
M.
•5 S fotoğraf sergileri KALIP
ATELY.
•5 S bültenleri
MONTAJ
•5 S panoları CNC
•5 S ayları CNC 2 PRES

Son söz;
• 5’S kültüründen öğrendiklerinizi Bizim ev
uygulamak için en iyi başlangıç
evinizdir.
Kitaplar Hanım
Çocuklar
SAĞLIK PERSONELİNİN MARUZ
KALDIĞI İŞ KAZALARI
• Sağlık çalışanları özelinde iş kazaları sayılarına ulaşmak çok zordur. İğne
batmaları, kesiler, vb sağlık çalışanları arasında en sık saptanan iş
kazalarıdır. Yapılan bir çalışmada hemşirelerin %57’sinde kesi bildirilmiş
ve ameliyathane kazaların en sık olduğu yer (%56) olarak saptanmıştır.
Aynı çalışmada sağlık çalışanlarının %51’inde ellerinde sıyrık
bulunmuştur. Yapılan bir çalışmada ise grubun %64’ünün iş
yaşamlarında en az bir kez kan ve vücut sıvılarına maruz kaldığı, kesici
alet yaralanmalarının en sık nedeninin %45 ile enjektör kapağının
kapatılması olduğu ve yaralanan personelin %28’inin kişisel koruyucu
kullanmadığı bildirilmiştir. Sonuç olarak sağlık çalışanlarında görülen
yaygın iş kazaları kesici-delici aletle meydana gelen yaralanmalar, kan-
vücut sıvılarıyla bulaşma, hastaları ve objeleri kaldırma, ağır
kaldırmaya bağlı sırt yaralanmaları, düşme, çarpma, takılma, kayma vb.
nedenlere bağlı kas-iskelet sistemi yaralanmaları, şiddet, alerjik
reaksiyon ve yanıklardır. Ayrıca çalışma ortamında meydana gelen
zehirlenme, trafik kazası vb. kazaları da içermektedir.
1. Kesici-Delici Alet Yaralanması
• Sağlık kuruluşlarında hasta tedavi hizmetlerinde kullanılan enjektörler, sutür
iğneleri, bistüri uçları, damar içi kateterleri, kesici enstrümanlar vb.
malzemelerle yaralanmalar “kesici-delici alet yaralanmalarıdır”. Kesici-delici alet
yaralanmaları hastane ortamında işle ilgili yaralanmaların yaklaşık üçte birinden
sorumludur. Kesici delici cisimlerle oluşan yaralanmalar parenteral yolla
enfeksiyon bulaşma riskini arttırmaları nedeniyle, sağlık çalışanları için önemli
bir bulaşma yoludur. Günümüzde özellikle kan yoluyla bulaşan bazı hastalıklar
sağlık çalışanlarının meslek hastalığı haline gelmiştir. Sağlık çalışanları kesici-
delici aletlerle yaralanmalar sonucu kan veya kontamine vücut sıvıları ile
Hepatit B, Hepatit C, Hepatit D ve HIV başta olmak üzere 20 kadar patojen
bulaşması açısından sürekli risk altındadırlar. Kesici delici alet yaralanmalarında
en kolay bulaşabilen enfeksiyon B hepatitidir. Hepatit B, Hepatit C ve HIV pozitif
hastaların kan veya vücut materyelleri ile kontamine olmuş kesici-delici alet
yaralanmalarında bu enfeksiyonların bulaşma riski ve belirtilerin ortaya çıkması
için gereken süreler (kuluçka süresi) sırasıyla aşağıdaki gibidir.
• HBV:%30;Kuluçka Süresi:50-180 gün
• HCV:%3; Kuluçka Süresi: 30-150 gün
• HIV:%0.3; Kuluçka Süresi:30-90 gün
Kesici-Delici Yaralanmadan Korunma
• Hasta ile temas öncesinde ve sonrasında mutlaka el hijyeni sağlanmak

zorundadır. Ayrıca;
• İğneler enjektörden elle çıkartılmamalı, eğilip bükülmemeli,
• Ellerde açık yara varsa kapatılmalı,
• Temas öncesi mutlaka koruyucu donanım kullanılmalı,
• Eldiven yırtılırsa eldiven derhal değiştirilmeli,
• Kesici ve Delici Alet Atıkları; batma, delme, sıyrık ve yaralanmalara neden
olabilecek atıklardır. Enjektör iğne uçları, intraket iğneleri, ampuller, iğne
içeren diğer kesiciler, bisturi, lanset, lam, lamel, cam pastör pipeti, kırılmış
diğer camlar delici ve kesici atıklardandır. Diğer atıklardan ayrı olarak
delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı, su geçirmez ve
sızdırmaz, açılması ve karıştırılması mümkün olmayan, üzerinde “Uluslar arası
Biyotehlike” amblemi ile “DİKKAT! KESİCİ ve DELİCİ TIBBİ ATIK” ibaresi taşıyan
plastik veya aynı özelliklere sahip lamine kartondan yapılmış kutu veya
konteynırlar içinde toplanır. Bu biriktirme kapları, en fazla ¾ oranında
doldurulur, ağızları kapatılır ve bantlanarak kırmızı plastik çöp torbalarına
konur.
Atık kapları toplanırken çok dikkatli olunmalı
Uçsuz enjektörler tıbbi atık torbasına atılmalıdır.
2. Kan-Vücut Sıvıları ile Maruziyet
Kan ve kan ürünlerinin alımını yapan, hazırlayan,
taşıyan, kullanan sağlık personeli ile bu ürünler
üzerinde çalışan ya da hastaya cerrahi işlem uygulayan
tüm sağlık personeli risk altındadır.
• Sağlık çalışanları açısından tehdit oluşturan enfeksiyon etkenleri kan

ve vücut sıvılarıyla temas yoluyla, sıyrık, kesik, yara nedeniyle
sağlamlığı ve bütünlüğü bozulmuş deriden (açık yaradan,
mukozalardan, ciltten) bulaşan etkenler, damlacık ve damlacık
çekirdeği olarak hastalar tarafından salınan solunum salgılarıyla ve
mukozaya sıçraması, temas sonucu bulaşan etkenlerdir . Hastaların
kan ve vücut sıvıları ile temas halinde en önemlileri; HIV, hepatit A
(HAV), HBV, HCV, HDV gibi otuz civarında mikroorganizma bu yolla
bulaşmaktadır.
Kan ve Kan Ürünleri ile Bulaşmada
Tedbirler
• Kan ve her türlü vücut sıvısı ile temasta eldiven kullanılmalıdır..
Eldiveni çıkardıktan sonra eller mutlaka su ve sabun ile yıkanmalıdır.
Ayrıca;
• Özel giysi ve koruyucular,
• Uygun atık toplama, taşıma ve imha,
• Yeterli el yıkama koşulları,
• Aşılama,
• Sürekli eğitim ve bilgilendirme,
• Bulaşma sonrası takip tedavi,
• Denetleme ve kontrol
• İzlenen sonuçların
3. Şiddet Maruziyeti
• İşyerinde şiddet iş kazaları içinde değerlendirilmekte olup son yıllarda

artış gösterdiği yapılan çalışmalarda ortaya konmaktadır. İşyerinde
şiddet ve şiddet tehdidi, hem işyeri personelinin memnuniyetsizliğini,
hem de organizasyonların yapısını etkileyen önemli bir etkiye sahiptir.
Sağlık kurumlarında şiddet giderek büyüyen psikososyal bir sorundur.
Sağlık kurumlarında şiddet “hasta, hasta yakınları ya da diğer
herhangi bir bireyden gelen, sağlık çalışanı için risk oluşturan, tehdit
davranışı, sözel tehdit, fiziksel saldırı ve cinsel saldırıdan oluşan
durum” olarak tanımlanmıştır. Sağlık personeli şiddetin giderilmesi ile
direkt ilgilenen bir meslek grubu olmakla beraber işyerinde şiddet
açısından da kurban olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapılan
çalışmalarda, şiddetin diğer işyerlerine göre en çok sağlık alanında
ortaya çıktığı, sağlık alanındaki işyeri şiddetinin, diğer sektörlerdeki
şiddetten doğası gereği farklılıklar gösterdiği ifade edilmektedir. Sağlık
çalışanlarında şiddete uğrama riski diğer hizmet sektörü meslek
gruplarına göre 16 kat fazladır.
4. Kimyasal Madde ve İlaçla
Maruziyet
• Sağlık kurumlarında insan sağlığına zararlı toz, buhar, gaz, sıvı şeklinde 299
değişik kimyasal bileşenin kullanıldığı saptanmıştır. Sağlık çalışanlarının
karşılaştığı kimyasal tehlike ve riskler; deterjan, dezenfektanlar, anestetik
gazlar, sterilizanlar, kimyasal sterilize ajanlar ve ilaçlar olarak belirtilmektedir.
Sağlık çalışanlarının kimyasal tehlikelere maruz kalması akut ve kronik sağlık
sorunlarına yol açmaktadır. Gerekli önlemler alınmadığında sağlık açısından
olumsuz etkilere neden olan bu kimyasal maddeler özellikle ameliyathane ve
laboratuvarlarda daha fazla risk oluşturur. Kimyasal tehlike ile cilt teması ya
da inhalasyonu çalışanın bu etkene maruz kalmasına yol açmaktadır.
Kimyasal tehlikelerin etkisi, maddenin yoğunluğuna, maruz kalma süresine,
maruziyet yoluna ve kimyasalların özelliklerine bağlıdır. Ameliyathanede,
anestezi cihazlarının ve kaçak valflerinin havalarından çıkan gazlara sağlık
çalışanları kronik olarak maruz kalmaktadır. Anestezik gazlara (nitröz oksit,
halotan, izofloran gibi) kronik maruziyet sonrası; spontan düşük ve konjenital
malformasyon, prematüre doğum, kanser, karaciğer, böbrek hastalıkları,
mental fonksiyonların gerilemesi, baş ağrısı yorgunluk ve irritabilite gibi
sonuçlar ortaya çıkmaktadır.
5. Alerjik Reaksiyon
• Alerjik reaksiyon, vücudun bağışıklık sistemi aracılığıyla yabancı maddelere

karşı gösterdiği tepkidir. Alerjik reaksiyonlar sonucunda kişide burunda
tıkanıklık, dolgunluk, astım, nadir olarak da şok ve ölüm izlenebilir. Alerjik
reaksiyonlar akut, subakut veya kronik olabilir. Alerjik reaksiyonlar polen, toz,
lateks proteini, hayvan tüyü, besin, ilaç, kimyasal madde gibi çeşitli
maddelere karşı gelişebilir. Son 10-15 yıldır önemi gittikçe artan lateks alerjisi
sağlık çalışanlarında bir sağlık sorunu ve hatta meslek hastalığı haline
gelmiştir. Sağlık çalışanları pudralı eldivenler yoluyla alerjene maruz
kalmaktadır. Özellikle cerrahi klinik çalışanlarında en sık karşılaşılan alerjik
problem olarak lateks alerjisinin sorgulaması büyük önem arz ettiği yapılan
çalışmalarda ortaya konmuştur. Bulguları ise subklinik seyirden ağır sistemik
reaksiyona kadar çok değişik klinik tablolar içermektedir. Eldiven kullanımı ile
latekse karşı en sık görülen immünolojik yanıt ise alerjik kontakt dermatittir.
Kaşıntı, gözlerde sulanma, dudak ve dilin terlemesi, kısa nefes alma, hırıltılı
solunum, baygınlık, abdominal ağrı, bulantı, taşikardi, hipotansiyon ve
şok/ölüm görülebilir. Lâteks alerjenlerine karşı tip I alerjik reaksiyon daha
ciddi olup anafilaktik reaksiyona kadar ilerleyebilmektedir. Ayrıca
ameliyathanelerde kullanılan kimyasallardan klorheksidin glukonatın alerjik
kontakt dermatitten, dispne ve anafilaktik şoka kadar ilerleyebilen ciddi
alerjik reaksiyonlara da neden olabildiği bildirilmiştir .
6. Kas-İskelet Sistemi Yaralanmaları
• Çalışma hayatında insan vücudu, postürü zorlayan hareketler, tekrarlayıcı

hareketlerin oluşturduğu travmalar, ağır fiziksel iş, vücut bölümlerinin
orantısız veya uygunsuz kullanımı gibi birçok zorlayıcı faktör ile karşı
karşıyadır. Sağlık çalışanları, diğer endüstri çalışanları gibi fiziksel travma riski
altındadır. Diğer iş kolları ile yapılan karşılaştırmalarda sağlık iş kolunda tarım
ve inşaat sektöründen daha fazla kaza ve yaralanma olduğu bildirilmektedir.
Kas iskelet sistemi yaralanmalarının en sık ve ciddi yaralanmalar içinde
olduğu belirtilmiştir .Kas-iskelet sistemi yaralanmaları açısından sağlık
çalışanlarında en fazla risk taşıyan gruplar doktor, hemşire, fizyoterapist,
laboratuvar çalışanları ve hastabakıcılardır. Sağlık çalışanlarının kas-iskelet
sistemi sorunlarının en önemli nedeni hasta ile yakın temas gerektiren
aktivitelerdir. Sağlık çalışanları günlük rutin çalışmaları sırasında
sürdürdükleri aktiviteler nedeni ile sürekli olarak kas-iskelet sistemini
ilgilendiren yaralanmalara ve hastalıklara maruz kalmaktadır. Uzun süre
ayakta durma, ağır fiziksel iş yükü, uygun vücut mekanikleri ve taşıma
teknikleri kullanmama, bireyin gücünü aşan şekilde ağırlık kaldırması, uygun
taşıma gereçlerinin olmaması, personel eksikliğine bağlı olarak fiziksel yükün
artması, vücut mekaniklerinin doğru kullanılmaması, çalışma ortamının
ergonomik olmayan tasarımı, kayma, düşme, çarpma, zorlayıcı ve tekrarlayıcı
hareketlere bağlı olarak kas iskelet sistemi yaralanmaları görülmektedir.
7. Fiziksel Nedenli İş Kazaları
• Aydınlatma
• Gürültü
• Radyasyon
Diğer Kazalar
• İş kazası tanımında meydana gelen her tür kazanın iş kazası olarak

nitelenebileceği görülmektedir.
• Yanık, cisim çarpması, takılma, düşme, patlama, elektrik kazaları, gaz
kaçakları, yangın, radyasyon maruziyeti vb. iş yerine ulaşım sırasında
yaşanan trafik kazaları gibi kazalar diğer kazalar kapsamında
değerlendirilmektedir.
İŞ KAZALARININ SONUÇLARI VE
ÖNEMİ
• Ülkemizdeki iş sağlığı ve güvenliğinin gidişatını ve politikalarını
belirlemesi gereken en önemli veriler SGK’nın her yıl açıkladığı
istatistiklerdir. Bu verilerin doğru oluşturulmasında Devlet, işveren,
çalışanlar ve İSG profesyonellerinin ayrı ayrı sorumlulukları
bulunmaktadır. Ayrıca bu veriler üniversitelerimiz, meslek odalarımız,
sivil toplum kuruluşlarımız tarafından da analiz edilmeli, saha
araştırmaları, tezler ve projelerle desteklenmelidir. Doğru veriler
olmadan önümüzü görmemiz, öncelikleri belirlememiz ve bunlara
göre strateji geliştirmemiz olası değildir. İşyeri teftişlerinde iş kazası
verileri ve kaza nedenleri mutlaka sahada araştırılmalıdır. Veriler
mümkün olduğu kadar mutlak rakamlardan ziyade çalışan sayısına
oranlama, farklı işkolları veya başka ülkelerle kıyaslama vb. gibi
yöntemler kullanılarak ve karşılaştırmalı olarak düzenlenmelidir. İş
güvenliği ile ilgili hukuksal veriler açıklanmalıdır.(Kesilen cezalar,
açılan ve sonuçlanan davalar, yargılanan kişi sayıları vb.)
ÖNEMİ
• Temel olarak iş kazalarıyla ilgili bilgi kaynakları; kurumlardaki iş sağlığı
ve güvenliği birimlerinin kayıtları, sigorta tazminat başvuru kayıtları,
ulusal istatistik birimleri ve araştırmalar olarak değerlendirilmektedir.
İş kazası istatistikleriyle ilgili çalışmaların bütün çabalara rağmen
ülkeden ülkeye farklılıklar taşıdığı görülmektedir. Sosyal güvenlik
kurumları kapsamında çalışan, kaza ve hastalık tanımları, rapor
edilmeleri, hesap planları ve istatistik yöntemlerindeki farklılıklar
nedeniyle güçlük göstermektedir. Ülkeler arası farklılar genel olarak iş
kazasının izlendiği nüfus, işle ikamet edilen yer arasında meydana
gelen kaza ve şiddet olaylarının iş kazası olarak kabulü, işletme ve
ulusal düzeyde hangi iş kazalarının kaydedileceği, hangi kazaların
bildiriminin zorunlu olduğu, bildirimin kime ve nasıl yapılacağı gibi
konularda olduğu görülmektedir. İş kazası istatistik bilgileri iş sağlığı
ve güvenliği alanındaki iyileşmelerin ve bozulmaların izlenmesine
olanak sağlamaktadır.
ÖNEMİ
• Sonuç olarak sağlık kuruluşlarında iş sağlığı ve güvenliği sistemleriyle
iş kazaları, meslek hastalıkları, tehlikeli durumlar ile ilgili kayıt
tutulması ve incelemeler yapılması gerekliliği hem ulusal hem de
uluslararası uzmanlarca kabul edilmiş bir konu olarak görülmektedir.
Tüm sağlık kuruluşlarında iş kazalarının kurumsal, bölgesel, ulusal ve
uluslararası düzeylerde toplanması ve bu konuda daha geniş ölçekli
önlemler alınması hedeflenmelidir. Alınacak temel önlemler;
• Hastanelerde tehlikeler saptanmalı, bunlar giderilmeye çalışılmalı
• Verilen eğitim programlarına katılım sağlanmalı,
• Çalışma ortamı düzenlenmeli,
• Periyodik muayeneler yapılmalı ve
• Zararlı biyolojik, fiziksel, kimyasal ve psiko-sosyal stres etkenler en aza
indirgenmelidir

1 Temel Isg Eğitimi Sunumu Mevzuat

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1 Temel Isg Eğitimi Sunumu Mevzuat

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ÇALIŞMA HAYATI İLE

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

işveren ve çalışanların görev, yetki,

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Çok Tehlikeli Az Tehlikeli

• A Sınıfı • A veya B • A, B veya C

İş Güvenliği Uzmanı görevlendirilir.

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

 İş kazaları sonrasında tekrar işe

 İşten 6 ay uzak kalıp tekrar işe

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

MESLEKİ EĞİTİM ZORUNLULUĞU

Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

MESLEKİ EĞİTİM ZORUNLULUĞU

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

MYK BELGESİ NEDEN GEREKLİ?

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

İş Sağlığı ve Güvenliği’nin Amacı

Çalışanların sağlık ve güvenliğini

Mesleki risklerin önlenmesi için her

Organizasyon, araç ve gereçleri

Denetim ve gözetim yapmalıdır,

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

İşyerinin Risk değerlendirmesini

Çalışanlara uygun işler vermelidir,

Hayati ve özel tehlike bulunan

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

İşverenin Genel Yükümlülükleri

İşveren, iş sağlığı ve güvenliği

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının

• İş kazaları kazadan sonraki 3 iş günü içinde SGK’ ya

• Meslek hastalıkları, tespit edildiği tarihten itibaren 3 iş

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Kayıt ve

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

İşle ilgili Kişisel Koruyucu

Sorumsuzca hareketlerden kaçınarak, kendisinin

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Çalışanların Yasal Hakları

Bilme hakkı MADDE 16

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu

Kurul aşağıdaki kişilerden oluşur;

İş Güvenliği Formen veya

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Çalışan Sayısı Çalışan Temsilcisi Sayısı

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Diğer tehlikeler nelerdir?

DPÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

• Tanımsız kimyasal • Patlama, yangın