Bhs IKN

Ano ro Ginaturo it
Biblia Katon?
s
Mangabay it libre nga pagtuon sa Biblia.
180810
bhs-IKN
Ano ro Ginaturo it
Biblia Katon?
RAYANG LIBRO ANA NI
Photo Credits:
˛ Page 25: WHO photo by Edouard Boubat
˛ Pages 96-97: Explosion: Based on USAF photo; child: Based on WHO
photo by W. Cutting
Owa ginabaligya ro publikasyon ngara. Kaibahan ra sa mga ginagamit agud magturo

it Biblia sa bilog nga kalibutan ag ginasuportahan it boluntaryo nga donasyon.
Kon gusto mo mag-amot, pangabay agtuni ro www.jw.org.
Tanan nga ginkutar o gin-translate sa Hebreo nga Kasueatan naghalin sa modernong

linggwahe nga New World Translation of the Holy Scriptures. Ag euwas kon eain ro ginapakita,
ro Griego nga Kasueatan naghalin sa Ro Bag-o nga Kasugtanan—Ku Baeaan nga Biblia.
What Can the Bible Teach Us?
Hulyo 2018 Gin-imprenta
Inakeanon (bhs-IKN)
˘ 2018
Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MANOGBAEHAG
Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Wallkill, New York, U.S.A.
Made in Japan
Gin-obra sa Japan
MGA SUEOD
KAPITULO PAHINA
Ano ro Katuyoan it Dyos para Katon? 3

1. Sin-o ro Dyos? 8
2. Ro Biblia—Libro nga Halin sa Dyos 19
3. Ano ro Katuyoan it Dyos sa mga Tawo? 29
4. Sin-o si Jesu-Cristo? 40
5. Ro Pantubos—Pinakaimportante nga Regalo it Dyos 52
6. Siin Kita Gaagto kon Mamatay? 62
7. May Pagkabanhaw! 71
8. Ano ro Ginharian it Dyos? 83
9. Maeapit eon Baea ro Katapusan it Kalibutan? 94
10. Kamatuoran Parti sa mga Anghel 105
11. Ham-an Abu ro Pag-antus? 116
12. Paano Ka Mangin Amigo it Dyos? 124
13. Tahura ro Regalo nga Kabuhi 135
14. Pwede Magsadya ro Inyong Pamilya 145
15. Ro Tama nga Paagi sa Pagsimba sa Dyos 154
16. Simbaha ro Dyos 164
17. Pribilehiyo ro Pagpangamuyo 174
18. Dapat Baea Ako Magdedikar sa Dyos
ag Magpabautismo? 185
19. Padayon nga Magpaeapit kay Jehova 197
Mga Endnote 207
ANO RO KATUYOAN IT
DYOS PARA KATON?
KON nagabasa ka it dyaryo, nagatan-
aw it telebisyon, o nagapamati it rad-
yo, makita mo ag mabatian ro abu
nga mga balita parti sa krimen, ina-
way, ag terorismo. Basi ikaw naga-
antus man tungod sa baeatian o sa
pagkamatay it imong palangga.
Kutan-a ing sarili:
ˇ Raya baea ro gusto it Dyos para
kakon ag sa akong pamilya?
ˇ Siin ako makakita it bulig
agud makaya ro akong
mga problema?
ˇ May una pa baea matuod
nga katawhay?
Nagatao ro Biblia it makapakum-
binsi nga sabat sa ruyong mga
pangutana.
4
NAGATURO RO BIBLIA NGA
MAY OBRAHON RO DYOS NGA
KANGAWA-NGAWA NGA
MGA BAGAY SA EUGTA.
Ro tawo indi eon makabatyag it kasakit,

paggueang, o kamatayon.—Pahayag 21:4
“Ro mga paki

magaeumpat
pareho it usa.”
—Isaias 35:6
“Ro mga mata

it mga bulag
makakita.”
—Isaias 35:5
Mabuhi it uman ro mga
patay.—Juan 5:28, 29
Owa eon it
nagamasakit.
—Isaias 33:24
May bugana nga

pagkaon ro tanan.
—Salmo 72:16
6 ANO RO GINATURO IT BIBLIA KATON?
MAGBENEPISYO SA GINATURO IT BIBLIA

Basi maisip mo nga bu-
ko’t matuod ro naba-
sa mo sa una nga pahi-
na it rayang libro. Pero
nagpromisa ro Dyos nga
maeapit eon nana obra-
hon ruyong pagbag-o iya
sa eugta, ag ginahambae
it Biblia kon paano na
ron obrahon.
Pero bukon eang it ru-
yon. Nagasugid ro Biblia
kon paano mangin ma-
sadya ro atong kabuhi
makaron. Isipa it madali
ro imong ginakabaeak-an.
Basi parti raya sa kwarta o
pamilya, masakit, o pagkapatay it imong palangga. Ro Bib-
lia makabulig kimo agud makaya rayang mga problema,
ag makatao gid kimo it eugpay paagi sa pagsabat sa mga
pangutana kapareho it:
ˇ Ham-an nagaantus kita?
ˇ Paano naton makaya ro atong mga problema?
ˇ Mangin masadya baea ro atong pamilya?
ˇ Ano ro matabo kon mamatay kita?
ˇ Makita pa baea it uman ro namatay naton nga
palangga?
ˇ Ham-an makasigurado kita nga tumanon it Dyos
ro tanan na nga ginpromisa?
ANO RO KATUYOAN IT DYOS PARA KATON? 7
Ro imong pagbasa sa rayang libro nagapakita nga gusto

mo gid masayran kon ano ro ginaturo it Biblia. Makabu-
lig ra kimo. May mga pangutana sa mga parapo nga ma-
kabulig kimo agud maeubtan it mayad ro Biblia. Minil-
yon nga tawo ro nasadyahan magtuon sa Biblia kaibahan
it mga Saksi ni Jehova. Kunta ikaw man. Kabay nga pa-
kamaayuhon ka it Dyos sa imong pagtuon sa ginaturo it
Biblia!
MANGIN PAMILYAR SA IMONG BIBLIA

Ro Biblia may 66 nga libro ag mga sueat. Natunga ra sa mga
kapitulo ag mga bersikulo. Mas madali makita ro mga bersi-
kulo. Kon may makita ka nga mga teksto sa rayang libro, ro
una nga numero pagkatapos it ngaean hay ro kapitulo ku lib-
ro it Biblia, ag ro masunod nga numero hay ro bersikulo. Ha-
limbawa, kon makita mo ro “2 Timoteo 3:16,” nagakahueo-
gan it ikaywang sueat kay Timoteo, kapitulo 3, bersikulo 16.
Kon usuyon mo ro mga teksto, madali ka mangin pamilyar
sa Biblia. Makaumpisa ka it basa kada adlaw. Kon magbasa ka
it tatlo hasta’t limang kapitulo kada adlaw, mabasa mo ro
bilog nga Biblia sa sang dag-on.
KAPITULO 1
SIN-O RO DYOS?
RO MGA unga abu it pangutana. Bisan hasabat mo eon

sanda, gapangutana gihapon, ‘Ham-an?’ Ag kon ma-
sabat mo eon, pangutan-on ka eon man, ‘Pero, ham-
an?’
2 Tanan kita may pangutana, unga man o magueang.
Pirme naton ginapangutana kon ano ro atong kan-on,

suksukon o bakeon. Nagapundo kita sa pagpangutana
tungod owa kita nakakita it insakto nga sabat sa rayang
mga pangutana.
3 Sa Biblia baea makita ro sabat sa importante na-
ton nga mga pangutana? Hambae it iba, “Huo.” Pero,

nagabatyag sanda nga malisud eubton ro Biblia. Para
kanda ro maestro ag pari eang ro makasabat. Ro iba na-
huya mag-aku nga owa sanda kasayod sa sabat. Ano
kon kimo?
4 Basi gusto mo masayran ro sabat sa mga panguta-
na, pareho it: Ham-an iya ako? Ano ro matabo kon ma-
matay ako? Anong klasi imaw nga Dyos? Si Jesus ro ki-
laea nga Manogturo, naghambae: “Magpangayo kamo,
ag kamo pagataw-an; mag-usoy kamo, ag kamo maka-
kita; magpanuktok kamo, ag ro pwertahan pagaabri-
han para kinyo.” (Mateo 7:7) Indi magpundo hasta ma-
kita mo ro masaligan nga sabat.
1, 2. Ano ro pirme natong ginapangutana?
3. Ham-an nagpundo ro iba sa pag-usoy it sabat sa importante nga
mga pangutana?
4, 5. Ano ro mga pangutana nga gusto mo gid masabat? Ham-an pa-
dayon mo gid nga usuyon ro mga sabat?
SIN-O RO DYOS? 9
5 Huo, kon “padayon nga mag-usoy,” makita mo ro

sabat sa Biblia. (Hulubaton 2:1-5) Rayang sabat buko’t
malisud eubton. Ro imong matun-an magatao kimo
it masadya nga kabuhi makaron ag manami nga pag-
eaum sa paeaabuton. Hambaean naton ro isaea ka
pangutana nga ginapaligban it abu nga tawo.
RO DYOS BAEA MAPINTAS
O NAGAKABAEAKA KATON?
6 Abu ro nagaisip nga owa kita ginakabaeak-an it
Dyos. Para kanda, kon nagakabaeaka gid imaw, bu-
ko’t makaraya ro kalibutan. May pag-ilinaway, kaugot,
ag kalisdanan bisan siin. Nagabaeatian ro mga tawo,
nagaantus, ag nagakamatay. Nangawa ro iba, ‘kon
nagakabaeaka katon ro Dyos, ham-an owa nana ginata-
pos ro tanan nga pag-antus?’
7 Kon amat, ginaturo ku lider it relihiyon sa mga
tawo nga ro Dyos mapintas. Kon may maeain nga

nagakatabo ginahambae nanda nga pagbuot ra it
Dyos ag naila imaw nga matabo ra. Ginabasoe nan-
da imaw. Pero, ginaturo it Biblia nga owa naghalin sa
Dyos ro kaeainan. Nagasugid katon ro Santiago 1:13,
“Kon ro isaeang ka tawo ginasueay, indi imaw mag-
hambae, ‘Raya nga pagsueay nagahalin sa Dyos.’ Ay
ro Dyos indi masueay sa paghimo it maeain, ag owa
imaw nagasueay bisan kanyo.” Buot hambaeon nga bi-
san owa gintapos it Dyos ro maeain nga nagakatabo,
owa man kana ra maghalin. (Basaha ro Job 34:10-12)
Maggamit kita it halimbawa.
6. Ham-an nagaisip ro iba nga owa sanda ginakabaeak-an it Dyos?
7. (a) Ham-an ginaturo ku lider it relihiyon nga ro Dyos mapintas?
(b) Ham-an indi gid naton mabasoe ro Dyos sa maeain nga nagaka-
tabo?
8
Isipa ro miron nga unga nga nagaestar kaiba-
han ku anang ginikanan. Palangga gid imaw it
anang tatay ag gintur-an kon paano magdesisyon it
tama. Pero nagrebelde imaw ag naghalin sa andang
baeay. Nag-obra it maeain ag naggulo ro anang kabu-
hi. Mabasoe mo baea ro tatay sa natabo tungod owa
na ginpunggan ro anang unga? Syempre indi! (Lucas
15:11-13) Kapareho it tatay, owa ginpunggan it Dyos
ro mga tawo nga mag-obra it maeain ag magrebelde
kana. Kon may maeain nga matabo, tandaan naton
nga owa ron naghalin sa Dyos. Saea gid nga basoeon
ro Dyos.
9 Ro Dyos may rason kon ham-an owa na gin-
punggan ro mga maeain nga nagakatabo. Sa Kapi-

tulo 11, matun-an mo ro ginahambae it Biblia par-
ti kara. Pero makasigurado ka nga palangga kita it
Dyos ag owa kana naghalin ro atong problema. Ngani,
imaw eang gid ro makasulbar sa atong mga problema.
—Isaias 33:2.
10 Ro Dyos baeaan. (Isaias 6:3) Tanan nga ginaobra
na hay putli, malimpyo, ag mayad. Makasalig gid kita

kana. Buko’t makaron ro mga tawo tungod kon amat
gaobra sanda it saea. Bisan ro mayad nga manogga-
hum indi kayang kaadyon ro ginsamad it maeain
nga mga tawo. Owa gid it makatupong sa gahum
it Dyos, ro tanan nga ginsamad it tawo kaya na ka-
adyon. Dueaon na ro mga maeaut.—Basaha ro Salmo
37:9-11.
8, 9. Ham-an saea nga basoeon ro Dyos sa atong mga problema? Mag-
tao it halimbawa.
10. Ham-an makasalig kita nga kayang kaadyon it Dyos ro ginsamad it
maeain nga mga tawo?
SIN-O RO DYOS? 11
ANO RO GINABATYAG IT DYOS KON

NAGAANTUS RO TAWO?
11 Ano ro ginabatyag it Dyos kon makita na ro naga-
katabo sa kalibutan ag sa imong pag-antus? Ginaturo it
Biblia nga ro Dyos “mapinalanggaon sa katarungan.”
(Salmo 37:28) Importante gid kana ro tama ag saea.
Owa imaw naila sa pag-antus ku mga tawo. Ro Biblia
nagahambae nga “nasakitan gid ro anang tagipusoon”
kat hakita na nga puno it kaeainan ro kalibutan kato.
(Genesis 6:5, 6) Owa nagabag-o ro Dyos. (Malaquias
3:6) Ro Biblia nagahambae nga ro Dyos nagakabaeaka
gid kimo.—Basaha ro 1 Pedro 5:7.
12 Nagahambae man ro Biblia nga gintuga kita it
Dyos sa anang larawan. (Genesis 1:26) Buot hambaeon

nga gintuga kita it Dyos nga may pareho kana nga uga-
li o kinaiya. Kon nasakitan ka makita ro owa’t saea nga
mga tawo nga nagaantus, mas eabi eon gid ro Dyos!
Paano naton nasayran?
13 Ro Biblia nagaturo katon nga “ro Dyos gugma.”
(1 Juan 4:8) Tanan nga ginaobra it Dyos ginapahueag

it gugma. Nagapalangga kita tungod ro Dyos gugma.
Isipa ra: Kon may gahum ka, dueaon mo baea ro ta-
nan nga pag-antus ag inhustisya sa kalibutan? Syem-
pre! Tungod palangga mo ro mga tawo. Kamusta man
sa Dyos? May gahum imaw, ag tungod palangga na kita
dueaon na tanan nga pag-antus ag inhustisya. Makasi-
gurado ka nga tanan nga ginpromisa it Dyos sa umpi-
sa it rayang libro matabo gid! Agud makasalig ka sa
11. Ano ro ginabatyag it Dyos sa imong pag-antus?
12, 13. (a) Ham-an nagapalangga kita ag nagakabaeaka sa iba, ag ano
ro atong ginabatyag sa pag-antus it kalibutan? (b) Ham-an makasigu-
rado kita nga dueaon it Dyos ro pag-antus ag inhustisya?
rayang mga promisa, dapat kilaeahon mo pa gid ro

Dyos.
GUSTO IT DYOS NGA MAKILAEA MO IMAW
14
Ano ro una mong obrahon kon may gusto ka
nga mangin amigo? Magpakilaea. May ngaean baea ro
Dyos? Abung relihiyon ro nagahambae nga ro anang
ngaean hay Dyos o Ginuo, bukon ra it mga ngaean.
Mga titulo ra, kapareho it “hari” o “presidente.”
Ro Dyos naghambae katon nga ro anang ngaean Je-
hova. Ro Salmo 83:18 nag-
hambae: “Kunta masayran
Kon may gusto ka nga it mga tawo nga ikaw, nga
mangin amigo, gapakilaea ro ngaean Jehova, ikaw ea-
ka. Ginpakilaea it Dyos ro mang ro Eabing Mataas sa bi-
anang ngaean sa Biblia.
log nga eugta.” Gingamit ku
mga manogsueat it Biblia ro
ngaean it Dyos linibo ka be-
ses. Gusto ni Jehova nga ma-
sayran mo ro anang ngaean
ag gamiton ra. Nagpakilaea
imaw agud mangin amigo ka
nana.
15 Ro ngaean nga Jehova
may madaeum nga kahueo-

gan. Nagakahueogan ra nga
kaya na tumanon ro anang
promisa ag katuyoan. Ag owa
14. Ano ro ngaean it Dyos, ag ham-
an dapat mo nga gamiton ra?
15. Ano ro kahueogan it ngaean ni Je-
hova?
Ginaturo it Biblia nga si Jehova
hay mapinalanggaon nga
Manogtuga it uniberso
it makapugong kana. Si Jehova eang ro may makarang

ngaean.1
16 Nabasa naton sa Salmo 83:18, ro parti kay Jeho-
va: “Ikaw eamang ro Eabing Mataas.” Sa Pahayag 15:3,

nagahambae man: “Ginuo, Dyos nga Makagagahum
1 Kon ro imong Biblia hay owa it ngaean nga Jehova o gusto mo
it dugang nga impormasyon sa kahueogan ag sa pagmitlang kara,
pangabay tan-awa ro Endnote 1.
16, 17. Ano ro kahueogan it (a) “Makagagahum sa tanan”? (b) “Hari

nga owa-it-katapusan”? (c) “Manogtuga”?
sa tanan.” Ano ro kahueogan it “Makagagahum sa ta-

nan”? Nagakahueogan ra nga si Jehova eang ro pinaka-
gamhanan sa bilog nga uniberso. Ag sa 1 Timoteo 1:17,
gintawag si Jehova nga “Hari nga owa-it-katapusan.”
Nagakahueogan ra nga nag-euntad eon imaw. Gina-
hambae it Salmo 90:2, nga owa gid imaw it katapusan
hasta sa owa it katapusan. Makangawa-ngawa gid!
17 Si Jehova eang ro Manogtuga. Sa Pahayag 4:10,
nagahambae: “O Ginuo ag Dyos namon! Takus ka nga

magbaton it himaya, kadungganan, ag gahum. Ay gin-
tuga mo ro tanan nga mga butang, ag sa imong kabu-
bot-on gintuga mo sanda ag gintaw-an it kabuhi.” Huo,
umpisa sa mga anghel sa eangit, mga bituon, mga pru-
tas sa puno, hasta sa mga isda sa dagat—gin-obra ni Je-
hova ro tanan nga bagay nga maisip mo.
Palangga ku tatay
ro anang unga, pero
mas palangga kita ku
atong Ama sa eangit
SIN-O RO DYOS? 15
PWEDE KA BAEA MANGIN AMIGO NI JEHOVA?

18 Kon masayran it iba ro daeayawon nga ugali o ki-
naiya ni Jehova, nagakatahap sanda ag nagaisip, ‘Ro
Dyos gamhanan, importante, ag maeayo, ham-an ka-
baeak-an na ako?’ Ruyon baea ro gusto it Dyos nga ma-
batyagan naton? Bukon gid! Gusto ni Jehova maka-
paeapit katon. Hambae it Biblia nga ro Dyos “bukon it
maeayo sa kada isaea katon.” (Binuhatan 17:27) Gus-
to it Dyos nga magpaeapit ka kana, nagpromisa imaw
‘ako magapaeapit kinyo.’—Santiago 4:8.
19 Paano ka mangin amigo it Dyos? Naghambae si
Jesus: “Ag makaraya ro kabuhi nga owa it katapusan,

nga ro mga tawo magkilaea kimo, nga ikaw eamang ro
matuod nga Dyos, ag si Jesu-Cristo nga imong ginpa-
daea.” (Juan 17:3) Padayon nga magtuon ag makilaea
mo si Jehova ag si Jesus. Ag makabaton ka it kabuhi nga
owa it katapusan. Halimbawa, hatun-an naton nga “ro
Dyos gugma.” (1 Juan 4:16) Pero abu pa imaw it daeaya-
won nga mga ugali. Nagasugid ro Biblia nga si Jehova
“maeueoy-on ag mabuot, buko’t madali maakig, bugana
sa mainunongon nga gugma ag kamatuoran.” (Exodo
34:6) Si Jehova “mayad ag handa sa pagpatawad.” (Sal-
mo 86:5) Ro Dyos mapinasensyahon ag mainunongon.
(2 Pedro 3:9; Pahayag 15:4) Sa pagbasa it Biblia, matun-
an mo pa gid ro anang daeayawon nga mga ugali.
20 Paano ka makapaeapit sa Dyos kon indi mo imaw
makita? (Juan 1:18; 4:24) Kon tun-an mo ro Biblia,

18. Ham-an nagaisip ro iba nga imposible mangin amigo ro Dyos? Ano
ro ginahambae it Biblia parti karon?
19. (a) Paano ka mangin amigo it Dyos? (b) Ano ro mga ugali ni Je-
hova nga nailaan mo gid?
20-22. (a) Paano ka makapaeapit sa Dyos kon indi mo imaw makita?
(b) Ano ing obrahon kon papunduhon ka it iba nga tun-an ro Biblia?
makilaea mo pa gid si Jehova bilang matuod nga Perso-

na. (Salmo 27:4; Roma 1:20) Sa dugang mo nga pagtu-
on parti kay Jehova, gadugang pa gid ro imong pag-
palangga kana ag mabatyagan mo nga maeapit imaw
kimo.
21 Matun-an mo nga si Jehova ro atong Ama. (Mateo
6:9) Gintaw-an na kita it kabuhi, ag gusto na ro pina-

kamanami nga kabuhi para katon. Ruyon ro gusto it
mapinalanggaon nga tatay para sa anang mga unga.
(Salmo 36:9) Huo, ginaturo it Biblia nga pwede ka ma-
ngin amigo it Dyos. (Santiago 2:23) Isipa ron. Si Jeho-
va, ro Manogtuga it uniberso, gusto ka gid nana ma-
ngin amigo!
22 May iba nga gusto ka papunduhon sa pagtuon
it Biblia. Nabaeaka sanda nga bayluhan mo ro imong

relihiyon. Indi pagsugti nga punggan ka nga mangin
amigo it Dyos, ro pinakamayad nga amigo.
23 Buko’t tanan nga matun-an sa Biblia, maeubtan
mo. Indi mahuya nga magpangutana o mangayo it bu-

lig. Si Jesus naghambae nga dapat kita magpaubos, pa-
reho it unga. (Mateo 18:2-4) Ag ro mga unga hay abu it
pangutana. Gusto it Dyos nga masayran mo ro sabat.
Ngani, tun-i it mayad ro Biblia agud masigurado mo
nga ro imong natun-an matuod.—Basaha ro Binuha-
tan 17:11.
24 Ro pinakamayad nga paagi agud makilaea mo si
Jehova hay tun-an ro Biblia. Matun-an naton sa ma-

sunod nga kapitulo kon ham-an eain gid ro Biblia sa
ibang mga libro.
23, 24. (a) Ham-an padayon ka nga magpangutana? (b) Ano ro ma-
tun-an naton sa masunod nga kapitulo?
SIN-O RO DYOS?
“Gintuga mo tanan nga mga butang.”—Pahayag 4:10

Ano ro ginaturo katon it Biblia parti sa Dyos?

Pahayag 15:3 Mateo 6:9
Imaw ro Makagagahum Ro Dyos atong Ama.
sa tanan, pinakagamhanan Gusto nana ro pinakamanami
sa bilog nga uniberso. nga kabuhi para katon.
Salmo 90:2 Binuhatan 17:27
Nagaeuntad imaw. Gusto it Dyos nga
magpaeapit katon.
MAY NGAEAN RO DYOS

“Jehova . . . ro akong ngaean hasta sa owa’t katapusan.”
—Exodo 3:15

Ham-an importante ro ngaean it Dyos?

Salmo 83:18 Exodo 3:14
Ginpakilaea it Dyos ro anang Ro anang ngaean nagakahueogan
ngaean, Jehova. Ro “Dyos” ag “Mangin Ako Kon Ano ro Ginpili
“Ginuo” hay buko’t mga ngaean. Ko.” Tungod si Jehova ro nagtuga
Mga titulo eang ra pareho it “hari” it tanan, kaya na nga tumanon ro
ag “presidente.” Gusto ni Jehova anang ginpromisa ag katuyoan.
nga gamiton mo ro anang ngaean.
18
PALANGGA KITA NI JEHOVA

“Ro Dyos gugma.”—1 Juan 4:8

Paano ginpakita it Dyos nga palangga na kita?

Exodo 34:6; Salmo 37:28 Salmo 86:5
Imaw hay maeueoy-on ag Nagapatawad imaw.
mabuot. Mahigugmaon sa 2 Pedro 3:9
kamatuoran ag katarungan. Mapinasensyahon imaw katon.
Pahayag 15:4
Mainunongon imaw katon.
GAKABAEAKA RO DYOS KIMO

“Itugyan ninyo kana ro tanan nga mga paealigban,
ay nagakabaeaka imaw kinyo.”—1 Pedro 5:7

Ham-an mahambae mo nga nagakabaeaka gid

ro Dyos kimo?
Salmo 37:9-11 Santiago 4:8

Nagpromisa imaw nga dueaon Gusto it Dyos nga
na ro pag-antus ag kaadyon ro magpaeapit ka kana.
tanan nga ginsamad it maeain Juan 17:3
nga mga tawo. Sa dugang mo nga pagtuon parti
kay Jehova, gadugang pa gid ro
imong pagpalangga kana.
KAPITULO 2
RO BIBLIA
—LIBRO NGA HALIN SA DYOS
ANO ing mabatyagan kon taw-an ka it regalo ku imong

amigo? Nasadyahan ka nga hadumdoman ka nana ag
gusto mo gid nga buksan eagi ra. Pasaeamatan mo gid
imaw.
2 Ro Biblia hay regalo halin sa Dyos. Nagatao ra ka-
ton it impormasyon nga indi naton makita bisan siin.

Halimbawa, nagasugid ra katon nga gintuga it Dyos ro
kaeangitan, eugta, ag ro una nga eaki ag bayi. Nagatao
ra it mga prinsipyo nga makabulig sa atong mga prob-
lema. Sa Biblia, matun-an naton kon paano tumanon
it Dyos ro anang katuyoan nga obrahon nga manami
nga lugar ro eugta. Ro Biblia hay manami gid nga re-
galo!
3 Sa pagtuon mo it Biblia, masayran mo nga gusto ka
it Dyos mangin amigo. Sa dugang mo nga pagtuon,

mas kapin ka pa gid nga magaeapit kana.
4 Gin-translate ro Biblia sa sobra 2,600 ka linggwahe,
ag binilyon nga kopya ro gin-imprenta. Sobra 90 por-

siento ku mga tawo sa bilog nga kalibutan ro nakabasa
it Biblia sa andang linggwahe. Ag kada sang domingo,
sobra sang milyon ka tawo ro nagabaton it Biblia! Huo,
owa gid it iba nga libro kapareho it Biblia.
1, 2. Ham-an manami gid nga regalo ro Biblia halin sa Dyos?
3. Ano ro masayran mo sa pagtuon mo it Biblia?
4. Ham-an nagadayaw ka sa Biblia?
Ro New World Translation of the Holy Scriptures

may una nagkaeain-eain nga linggwahe.
5 Ro Biblia “ginbugna it Dyos.” (Basaha ro 2 Timo-
teo 3:16.) Ro iba nagaisip, ‘Ro Biblia ginsueat it mga

tawo, ngani paano raya naghalin sa Dyos?’ Nagasabat
ro Biblia: “Kundi ro mga tawo gintuytoyan ku baeaan
nga espiritu.” (2 Pedro 1:21) Pareho ra sa isaeang ka
negosyante nga nagpaobra it sueat sa anang secretary.
Sin-o ro tag-ana it sueat? Ana ra ku negosyante, bukon
it sa secretary. Sa kapareho man nga paagi, ro Awtor it
Biblia hay ro Dyos, bukon it mga tawo nga nagsueat
kara. Gintuytoyan sanda it Dyos nga isueat ro anang
painu-ino. Ro Biblia hay “bisaea it Dyos.”—1 Tesaloni-
ca 2:13; tan-awa ro Endnote 2.
5. Paano naton mahambae nga “ginbugna it Dyos” ro Biblia?
RO BIBLIA—LIBRO NGA HALIN SA DYOS 21
INSAKTO GID RO BIBLIA

6 Ginsueat ro Biblia sa sueod it 1,600 ka dag-on.
Ro manunueat hay nagkabuhi sa nagkaeain-eain nga
panahon. Ro iba may tinun-an ag ro iba owa. Halimba-
wa, ro sambilog hay doktor. Ro iba hay nagapangu-
ma, nagapangisda, nagabantay it karnero, mga pro-
peta, mga hukom, ag mga hari. Bisan pa eain-eain ro
manogsueat, tanan nga parte it Biblia hay nagkaea-
sugot. Ngani, nagakaeasugot ro kada kapitulo sa kada
isaea.1
7 Ro una nga mga kapitulo it Biblia nagasugid kon
paano nag-umpisa ro problema sa kalibutan, ag ro uli-

hi nga mga kapitulo nagasugid man kon paano sulba-
ron it Dyos ro tanan nga problema paagi sa pag-obra sa
eugta nga paraiso. Ro Biblia nagasugid it linibo ka dag-
on nga kasaysayan ku mga tawo ag nagapakita nga pir-
me gid ginatuman it Dyos ro anang katuyoan.
8 Ro Biblia owa ginsueat agud magturo it syensya o
gaeamiton sa eskuylahan, pero nagasugid ra it insakto

nga impormasyon parti sa syensya. Ruyon gid ro atong
maeauman sa libro nga halin sa Dyos. Halimbawa, sa
libro it Levitico, may gintao ro Dyos nga mga instruk-
syon sa mga Israelita kon paano mapunggan ro mga
baeatian nga mag-eapta. Ginsueat ra bago pa hasay-
ran ku mga tawo kon paano ro bacteria ag mga virus
ginahalinan it baeatian. Ro Biblia nagaturo man nga
ro eugta nabitin sa owa. (Job 26:7) Ag kaeabanan nga
1 Nagahambae ro iba nga tawo nga ro Biblia owa nagakaeasugot, bu-
kon ruyon it matuod. Tan-awa ro kapitulo 7 it libro nga The Bible
—God’s Word or Man’s? gin-obra it mga Saksi ni Jehova.
6, 7. Ham-an mahambae naton nga ro Biblia nagakaeasugot?

8. Magtao it halimbawa nga ro Biblia insakto gid pag-abot sa syensya.
tawo nagapati kato nga ro eugta hay matapan, pero

ginhambae it Biblia nga bilog ra.—Isaias 40:22.
9 Kon ro Biblia nagasugid parti sa kasaysayan, insak-
to gid ra pirme. Abu nga libro it kasaysayan ro buko’t

insakto tungod ro mga nagsueat hay owa nagsugid it
matuod. Halimbawa, owa nanda ginsueat ro pagkapir-
di sa inaway ku andang nasyon. Pero, ro mga nagsueat
it Biblia hay tampad maskin hapirdi ro Israel kato. Gin-
sueat man nanda ro andang mga saea. Halimbawa, sa
libro it Numeros, ginhambae ni Moises ro anang ma-
bug-at nga saea ag dapat imaw disiplinahon it Dyos.
(Numeros 20:2-12) Ro pagkatampad ku mga nagsueat
it Biblia hay pamatuod gid nga naghalin ra sa Dyos.
Ngani, makasalig gid kita sa Biblia.
RO BIBLIA ABU IT MANAMI NGA EAYGAY
10
Ro Biblia “ginbugna it Dyos ag mapinuslanon sa
pagturo it kamatuoran, sa pagbawae it saea, sa pagtad-
long it tiko nga daean.” (2 Timoteo 3:16) Huo, ro eay-
gay it Biblia makabulig gid katon makaron. Si Jehova ro
nagtuga katon, ngani sayod na ro atong ginabatyag ag
ginapainu-ino. Mas kilaea na kita kaysa atong kaugali-
ngon, ag gusto na nga mangin masadya kita. Hasayran
na kon ano ro mayad ag maeain para katon.
11 Sa Mateo kapitulo 5 hasta’t 7, mabasa naton ro
manami nga eaygay ni Jesus kon paano mangin masad-

ya, paano makighusay sa iba, paano mangamuyo, ag
paano tamdon ro kwarta. Bisan pa raya nga eaygay gin-
9. Ano ro mahambae mo sa pagkatampad ku mga nagsueat it Biblia?
10. Ham-an ro eaygay it Biblia makabulig katon makaron?
11, 12. (a) Ano ro manami nga eaygay ro gintao ni Jesus sa Mateo 5
hasta’t 7? (b) Ano pa ro ginaturo katon it Biblia?
tao 2,000 ka dag-on eon ro nagtaliwan, pero epektibo

ag makabulig gihapon makaron.
12 Sa Biblia, ginaturo man katon ni Jehova ro mga
prinsipyo nga makabulig kon paano mangin masadya

ro pamilya, mayad nga manog-obra, ag may paghidait
sa iba. Ro mga prinsipyo sa Biblia hay pirme gid maka-
bulig katon, bisan sin-o man kita, siin kita nagaestar, o
ano man ro atong problema.—Basaha ro Isaias 48:17;
tan-awa ro Endnote 3.
MAKASALIG KA SA TAGNA IT BIBLIA
13 Abu eon nga mga tagna sa Biblia ro nagkaeatu-
man. Halimbawa, gintagna ni Isaias nga maguba ro Ba-
bilonia. (Isaias 13:19) Insakto na nga gindetalye kon
paano napirdi ro syudad. Ginaprotektahan ra it daeag-
ku nga pwertahan ag suba. Abanse nga ginhambae
ni Isaias nga maganabaw ro suba ag maaywanan nga
bukas ro pwertahan. Ro mga magasalakay hay maka-
sueod sa syudad nga owa it pag-inaway. Gintagna man
ni Isaias ro ngaean it magapirdi sa Babilonia nga si
Ciro.—Basaha ro Isaias 44:27–45:2; tan-awa ro End-
note 4.
14 Mga 200 ka dag-on pagkatapos ginsueat ro tagna,
ro mga soldado nag-abot agud salakayon ro Babilonia.

Sin-o ro andang komander? Ginhambae sa tagna nga si
Ciro, nga hari it Persia. Tanan hay nakaplastar para sa
katumanan it tagna.
15 Kat gabii nga ginsalakay ro Babilonia, may una
sanda nga kapyestahan. Kumpyansa sanda tungod

may andang malig-on nga pader ag suba. Sa liwan
13. Ano ro ginhambae ni Isaias nga matabo sa syudad it Babilonia?
14, 15. Paano natuman ro tagna ni Isaias?
Ro manunueat
it Biblia nga
si Isaias nagtagna
nga mapirdi ro
Babilonia
ku syudad, si Ciro ag ro anang mga soldado hay nag-

kutkot agud pataeangon ro tubi sa suba. Ro tubi
hay nagnabaw ngani ro mga soldado it Persia nakata-
bok. Pero paalin sanda nakasueod sa Babilonia? Gin-
hambae sa tagna, nga ro pwertahan haaywanan nga
bukas, ngani nakasueod ro mga soldado nga owa it
pag-inaway.
16 Gintagna ni Isaias nga indi pag-estaran it uman ro

Babilonia. Nagsueat imaw: “Indi eon imaw pag-estaran
sa owa’t katapusan.” (Isaias 13:20) Natabo baea ron? Sa
lugar nga nahamtangan it Babilonia, mga 80 kilomet-
ros sa bagatnan ku Baghdad, Iraq, makita ro kagueob-
an. Bisan makaron, owa gid it nagaestar una. Ginsilhig
ni Jehova ro Babilonia “it silhig ku kalaglagan.”—Isaias
14:22, 23.1
17 Abu ro mga nagkaeatuman nga mga tagna sa Bib-
lia, ngani makasalig kita sa ginasugid kara parti sa

paeaabuton. Masaligan gid naton ro promisa ni Jehova
nga pagaobrahon na nga paraiso ro eugta. (Basaha ro
1 Kon gusto mo matun-an it dugang ro mga tagna sa Biblia, basaha
ro pahina 27-29 ku brosyur nga Isa ka Libro Para sa Tanan nga Tawo,
gin-obra it mga Saksi ni Jehova.
16. (a) Ano ro gintagna ni Isaias nga matabo sa Babilonia? (b) Paano
naton nasayran nga natuman ro tagna ni Isaias?
17. Ham-an masaligan naton ro tanan nga promisa it Dyos?
Kagueob-an it Babilonia
Numeros 23:19.) Huo, makaeaum kita sa “kabuhi nga

owa it katapusan. Ro Dyos nga owa nagapuril, nagtug-
an katon ku rayang kabuhi.”—Tito 1:2.1
RO BIBLIA MAKAPABAG-O IT IMONG KABUHI
18
Natun-an naton nga owa’t libro nga kapareho
it Biblia. Nagahisanto gid ra, kon parti sa syensya o ka-
saysayan, insakto gid ra pirme. Makatao ra katon it ma-
nami nga eaygay ag abu ro tagna nga nagkaeatuman
eon. Pero mas kapin pa gid ro maobra it Biblia. Si apos-
tol Pablo nagsueat: “Ro bisaea it Dyos buhi ag gamha-
nan.” Ano ro buot hambaeon kara?—Basaha ro Hebreo
4:12.
19 Ro Biblia makapabag-o it imong kabuhi. Makabu-
lig ra kimo nga makilaea pa gid ro imong kaugalingon.

Mausisa mo gid it mayad ro intensyon ku imong ta-
gipusoon ag ginapainu-ino. Halimbawa, maisip naton
nga palangga naton ro Dyos. Pero, agud mapamatud-
an ron, kinahang-ean naton sundon kon ano ro gina-
turo it Biblia.
20 Ro Biblia libro nga naghalin gid sa Dyos. Gusto
na nga basahon mo gid ra, tun-an, ag apresyahon.

Pasaeamati rayang regalo ag tun-i it padayon. Matun-
an mo ro katuyoan it Dyos para sa mga tawo. Sa masu-
nod nga kapitulo, matun-an pa gid naton rayang katu-
yoan.
1 Ro kagueob-an ku Babilonia hay isaeang ka tagna sa Biblia nga na-
tuman. Makita mo pa ro iba nga impormasyon sa tagna parti kay Jesu-
Cristo sa Endnote 5.
18. Ano ro ginsueat ni Pablo parti sa “bisaea it Dyos”?

19, 20. (a) Ham-an mabuligan ka it Biblia nga makilaea ro imong ka-
ugalingon? (b) Paano mo mapakita nga ginapasaeamatan mo gid ro
Biblia?
RO BIBLIA HALIN SA DYOS
“Ay ro bilog nga Kasueatan ginbugna it Dyos.”
—2 Timoteo 3:16

Ham-an owa gid it iba nga libro kapareho it Biblia?

Gin-translate ro Biblia sa sobra 1 Tesalonica 2:13
2,600 ka linggwahe, ag binilyon Ro Awtor it Biblia hay ro Dyos.
nga kopya ro gin-imprenta. 2 Pedro 1:21
Nagatao ra katon it impormasyon Gintuytoyan it Dyos ro mga tawo
nga indi naton makita bisan siin. agud isugid ro anang painu-ino.
RO BIBLIA LIBRO
IT TAGNA
“Ro Dyos . . . owa nagapuril.”—Tito 1:2

Ham-an makasalig ka sa Biblia?

Isaias 44:27–45:2 2 Timoteo 3:1-5
Gintagna it Biblia kon paano Nagakatuman ro mga tagna
mapirdi ro Babilonia, ginatos sa Biblia makaron.
ka dag-on bago ra natabo. Numeros 23:19
Makasalig kita sa ginahambae
it Biblia parti sa paeaabuton.
28
GINDESINYO RO BIBLIA
AGUD BULIGAN KA
“Ako, si Jehova, ro imong Dyos, ro Isaea nga nagaturo
kimo agud makabaton ka it kamaeayran”—Isaias 48:17

Ano ro hatun-an mo sa Biblia?

Job 26:7; Isaias 40:22 Mateo 5-7
Kon parti sa syensya, insakto Nag-eaygay si Jesus katon kon
gid ro ginahambae it Biblia. paano mangin masadya, paano
Numeros 20:2-12 makighusay sa iba, paano
Tampad gid ro mga nagsueat mangamuyo, ag paano
it Biblia. tamdon ro kwarta.
RO BIBLIA MAKAPABAG-O
IT IMONG KABUHI
“Ro bisaea it Dyos buhi ag gamhanan.”—Hebreo 4:12

Ano ro maobra ku Bisaea it Dyos kimo?

ˇ Mabuligan ka nga masayran ˇ Mabuligan ka nga masayran kon
ro katuyoan it Dyos. ano ro gusto it Dyos para kimo.
ˇ Mabuligan ka nga makilaea
pa gid ro imong kaugalingon.
Gusto it Dyos nga basahon mo gid, tun-an, ag apresyahon ro Biblia.

KAPITULO 3
ANO RO KATUYOAN IT DYOS

SA MGA TAWO?
MAY manami nga katuyoan ro Dyos sa mga tawo. Gin-

tuga na ro una nga eaki ag bayi, si Adan ag Eba, agud
mag-estar sa manami nga hardin. Katuyoan it Dyos nga
magpangunga sanda, obrahon nga paraiso ro bilog nga
eugta, ag diparahon ro mga sapat.—Genesis 1:28; 2:8,
9, 15; tan-awa ro Endnote 6.
2 Mapati ka baea nga magaestar kita sa paraiso? Si Je-
hova naghambae: “Gintuyo ko ra, ag tumanon ko man

ra.” (Isaias 46:9-11; 55:11) Huo, obrahon na kon ano ro
anang katuyoan, ag owa it makapugong kana. May ra-
son si Jehova sa pagtuga it eugta, “owa [imaw] nagtuga
kara sa owa it pueos.” (Isaias 45:18) Gusto na estaran it
tawo ro bilog nga eugta. Ano nga klasi it tawo ro gusto
it Dyos mag-estar sa eugta, ag hasta hin-uno? Ro Bib-
lia naghambae: “Ro mga matarung ro magatag-ana it
eugta, ag magaestar sanda dikara sa owa it katapusan.”
—Salmo 37:29; Pahayag 21:3, 4.
3 Pero ro mga tawo makaron nagamasakit ag nagaka-
matay. Sa kaeabanan nga lugar may pag-inaway ag pag-

paeatyan. Bukon gid it raya ro katuyoan it Dyos. Pero,
ano ro natabo ag ham-an? Ro Biblia eang ro makasabat.
1. Ano ro katuyoan it Dyos sa mga tawo?
2. (a) Ham-an nasayran naton nga tumanon it Dyos ro anang katuyo-
an? (b) Ano ro ginahambae it Biblia parti sa kabuhi nga owa’t katapu-
san?
3. Tungod ro mga tawo nagamasakit ag nagakamatay, ano ro mapa-
ngutana mo?
RO KAAWAY IT DYOS
4
Ro Biblia nagahambae nga ro Dyos may kaaway nga
“gintawag nga Yawa ag Satanas.” Gingamit ni Satanas ro
sawa sa pag-istorya kay Eba sa hardin it Eden. (Pahayag
12:9; Genesis 3:1) Ginpaguwa na nga ro sawa ro naga-
istorya.—Tan-awa ro Endnote 7.
5 Gintuga baea it Dyos si Satanas nga Yawa? Owa! Ro
anghel nga idto anay sa eangit kat ginpreparar it Dyos

ro eugta para kanday Adan ag Eba nagbag-o ag nangin
Yawa. (Job 38:4, 7) Paano ron natabo? Paano ro isaea
ka tampad nga tawo nangin manakaw? Owa imaw gin-
unga nga manakaw. Pero naghandum imaw it butang
nga buko’t ana. Ginaisip na ra pirme, ag ro anang maea-
in nga handum nagabinaskog. Ngani, kat may kahigayu-
nan, gintakaw na ra. Gin-obra na ro anang kaugalingon
nga manakaw.—Basaha ro Santiago 1:13-15; tan-awa ro
Endnote 8.
6 Duyon ro natabo sa ruyong anghel. Sa tapos nga gin-
tuga ni Jehova si Adan ag Eba, nagsugo imaw kanda nga

magpangunga ag ‘pun-on ro eugta.’ (Genesis 1:27, 28)
Basi gin-isip it anghel, ‘Tanan nga tawo pwede magsim-
ba kakon kaysa kay Jehova!’ Sa pag-inisip na kara, nag-
baskog ro anang handum sa butang nga ana ni Jehova.
Gusto ku anghel nga simbahon imaw it mga tawo. Nga-
ni, ginpurilan na ag gindaya si Eba. (Basaha ro Genesis
3:1-5.) Paagi karon, imaw hay nangin Satanas nga Yawa,
ro kaaway it Dyos.
7 Si Adan ag Eba owa nagtuman sa Dyos, nagkaon
4, 5. (a) Sin-o ro nag-istorya kay Eba sa hardin it Eden paagi sa sawa?

(b) Paano ro isaea ka tampad nga tawo nangin manakaw?
6. Paano ro isaea ka anghel nangin kaaway it Dyos?
7. (a) Ham-an namatay si Adan ag Eba? (b) Ham-an nagagueang kita
ag nagakamatay?
ANO RO KATUYOAN IT DYOS SA MGA TAWO? 31
sanda it prutas. (Genesis 2:17; 3:6) Nagkasaea sanda, ag

ku ulihi namatay, suno sa ginhambae ni Jehova. (Ge-
nesis 3:17-19) Ro mga inunga ni Adan ag Eba makasa-
saea man, ngani namatay sanda. (Basaha ro Roma 5:
12.) Agud maeubtan naton kon ham-an ro mga inunga
ni Adan ag Eba makasasaea man, may halimbawa. Kon
gaobra kat tinapay nga ro hurmahan eupi, ro tinapay
eupi man. Kat owa gintuman ni Adan ro Dyos, nangin
makasasaea imaw. Tungod mga unga kita ni Adan, tanan
kita makasasaea, o “eupi” pareho kana. Ag tungod ta-
nan kita makasasaea, nagagueang kita ag nagakamatay.
—Roma 3:23; tan-awa ro Endnote 9.
8 Gin-umpisahan ni Satanas ro pagrebelde kay Jeho-
va, kat gin-impluwensyahan na si Adan ag Eba nga indi

pagtumanon ro Dyos. Gusto na sanda papatihon nga si
Jehova purilon, maeain nga manoggahum ag owa naila
ku pinakamanami nga kabuhi para kanda. Ginpaguwa
ni Satanas nga indi kinahang-ean ku mga tawo ro Dyos
sa pagturo kanda, makadesisyon sanda kon ano ro tama
ag saea. Ngani, ano ro obrahon ni Jehova? Pwede na
kunta sanda patyon agud matapos ro pagrebelde. Pero
mapamatud-an baea kara nga si Satanas purilon? Indi
gid.
9 Ngani, owa eagi ginpatay ni Jehova ro mga rebelde.
Gintaw-an na it panahon nga gamhan it mga tawo ro

andang kaugalingon. Nangin klaro ra nga purilon si Sa-
tanas ag si Jehova ro nakasayod it pinakamayad para
sa mga tawo. Abu pa kitang matun-an sa Kapitulo 11
parti kara. Ano ing mahambae sa desisyon ni Adan ag
Eba? Tama baea nga patihan nanda si Satanas ag indi
8, 9. (a) Ano ro gusto ipapati ni Satanas kay Adan ag Eba? (b) Ham-
an owa eagi ginpatay ni Jehova ro mga rebelde?
pagsundon si Jehova? Tanan gintao kanda ni Jehova.

Gintaw-an sanda it perpekto nga kabuhi, manami nga
ilestaran, ag makapasadya nga mga obra. Pero owa gid si
Satanas it haobra nga mayad para kanda. Kon idto ka,
ano ing obrahon?
Kon buko’t ay Satanas ro tanan

nga ginharian sa kalibutan, matao
na baea ra kay Jesus?
10Makaron, kada isaea katon may desisyon man nga

obrahon, ag kabuhi ro nadaeahig kara. Makapili kita
kon sundon naton si Jehova bilang Manoggahum ag
makapamatuod nga si Satanas purilon o pilion si Sa-
tanas bilang manoggahum. (Salmo 73:28; basaha ro
Hulubaton 27:11.) Makaron, sangkiri lang ro tawo nga
nagasunod sa Dyos. Ngani, bukon gid imaw ro nagaga-
hum sa kalibutan. Kon buko’t ro Dyos, sin-o?
SIN-O RO NAGAGAHUM SA KALIBUTAN?
11 Si Jesus nakasayod kon sin-o gid ro nagagahum
sa kalibutan. Sa natabo kato, ay Satanas nga “ginpaki-
ta kana ro tanan nga mga ginharian kung kalibutan
ag ro andang kadayawan.” Ag nagpromisa imaw kay Je-
sus: “Raya tanan itao ko kimo, kon mag-euhod ka ag
magsimba kakon.” (Mateo 4:8, 9; Lucas 4:5, 6) Kutan-a
ing sarili, ‘Kon buko’t ay Satanas ratong mga ginharian,
matao na baea rato kay Jesus?’ Indi. Si Satanas ro tag-
ana it tanan nga gubyerno.
12 Basi mag-isip ka: ‘Paano si Satanas nangin ma-
noggahum it kalibutan? Di baea si Jehova ro Maka-

gagahum sa tanan ag nagtuga ku uniberso?’ (Pahayag
4:10) Huo, imaw gid, pero gintawag ni Jesus si Sa-
tanas, “ro nagagahum ku rayang kalibutan.” (Juan
12:31; 14:30; 16:11) Si apostol Pablo nagtawag kay Sa-
tanas nga Yawa “nga diyos it rayang kalibutan.” (2 Co-
rinto 4:3, 4) Ag si apostol Juan nagsueat nga “ro bi-
log nga kalibutan una sa idaeum ku paggahum kung
Yawa.”—1 Juan 5:19.
10. Ano ro importante nga desisyon ro atong obrahon?
11, 12. (a) Ano ro matun-an naton kat gintao ni Satanas ro tanan nga
ginharian kay Jesus? (b) Ano nga mga kasueatan ro nagapakita nga si
Satanas ro nagagahum it kalibutan?
PAANO MALAGLAG RO KALIBUTAN NI SATANAS?

13
Rayang kalibutan nagalala pa gid ag peligruso. Ma-
kita naton ro inaway, korapsyon, pagkahipokrito ag ka-
pintas. Bisan ano pa ro pagtinguha it mga tawo, indi gid
maduea ro mga problema. Pero, madali lang gid tapu-
son it Dyos rayang maeaut nga kalibutan sa inaway it Ar-
magedon, ag islan na raya it matarung nga bag-ong ka-
libutan.—Pahayag 16:14-16; tan-awa ro Endnote 10.
14 Ginpili ni Jehova si Jesu-Cristo nga mangin Hari
ku Anang eangitnon nga gubyerno o Ginharian. Lini-

bo ka dag-on ro nagtaliwan, gintagna it Biblia nga si
Jesus magagahum bilang “Prinsipe it Paghidait” ag ro
anang pagginubyerno owa’t katapusan. (Isaias 9:6, 7)
Gintur-an ni Jesus ro anang mga sumoeunod nga ipa-
ngamuyo rayang gubyerno kat ginhambae na: “Umabot
ro imong Ginharian matuman ro imong pagbuot, iya
sa eugta pareho man sa eangit.” (Mateo 6:10) Matun-
an naton sa Kapitulo 8 kon paano islan ku Ginharian
it Dyos ro gubyerno it tawo. (Basaha ro Daniel 2:44.)
Obrahon rayon ku Ginharian it Dyos ro eugta nga para-
iso.—Tan-awa ro Endnote 11.
MAEAPIT EON RO BAG-ONG KALIBUTAN!
15
Ro Biblia nagpromisa: “Nagahueat kita it bag-o
nga mga eangit ag it bag-o nga eugta nga ginaharian
it katarungan.” (2 Pedro 3:13; Isaias 65:17) Kon amat,
nagasambit ro Biblia it “eugta,” nga nagapatungod sa
mga tawo nga gaestar kara. (Genesis 11:1) Ngani ro ma-
tarung nga “bag-ong eugta” gapatungod sa tanan nga
tawo nga nagatuman sa Dyos ag ginpakamaayo nana.
13. Ham-an kinahang-ean naton ro bag-ong kalibutan?
14. Sin-o ro ginpili it Dyos nga mangin Hari ku Anang Ginharian? Ano
ro gintagna it Biblia parti kay Jesus?
15. Ano ro “bag-ong eugta”?
16 Si Jesus nagpromisa nga ro magaestar sa bag-ong

kalibutan ku Dyos, taw-an it “kabuhi nga owa it katapu-
san.” (Marcos 10:30) Ano ro atong obrahon agud maba-
ton rayang regalo? Pangabay basaha ro Juan 3:16 ag 17:
3 agud makita ro sabat. Tan-awon naton ro ginaturo it
Biblia kon mauno ro kabuhi sa Paraiso nga eugta.
17 Maduea eon ro kaeautan, inaway, krimen, ag ka-
pintas. Owa eon it maeauton nga mabilin sa eugta. (Sal-

mo 37:10, 11) Papunduhon ku Dyos ro mga inaway sa bi-
log nga eugta. (Salmo 46:9; Isaias 2:4) Mapuno ro eugta
it tawo nga nagapalangga sa Dyos ag nagatuman kana.
May paghidait sa owa it katapusan.—Salmo 72:7
18 Ro katawhan ni Jehova makabatyag it kataw-
hay. Sa panahon it Biblia, may seguridad ro mga Is-

raelinhon kat gintuman nanda ro Dyos. (Levitico 25:
18, 19) Sa Paraiso, owa eon kita it kahadlukan. Pirme
kita makabatyag it katawhay.—Basaha ro Isaias 32:18;
Miqueas 4:4.
19 May bugana nga pagkaon. “Mangin bugana ro
mga uyas sa eugta; sa alipungto it kabukiran magaha-

payhapay ra.” (Salmo 72:16) Si Jehova “nga atong Dyos,
hay magapakamaayo katon” ag “ro eugta hay magatao it
anang patubas.”—Salmo 67:6.
20 Ro bilog nga eugta mangin paraiso. Ro mga tawo
may manami nga mga baeay ag hardin. (Basaha ro

Isaias 65:21-24; Pahayag 11:18.) Ro bilog nga eugta
16. Ano ro manami nga regalo ro ginatao it Dyos sa mga magaestar sa
bag-ong kalibutan, ag ano atong obrahon agud mabaton rayang re-
galo?
17, 18. Ham-an nasayran naton nga sa ulihi may paghidait ag kataw-
hay sa bilog nga eugta?
19. Ham-an makasigurado kita nga may bugana nga pagkaon sa
bag-ong kalibutan it Dyos?
20. Ham-an nasayran naton nga ro bilog nga eugta mangin paraiso?
mangin manami pareho sa hardin it Eden kato. Itao ni

Jehova ro tanan nga kinahang-eanon naton. Ro Biblia
naghambae parti kana: “Ginahumead mo ro imo nga
alima ag ginatao ro handum it kada buhi nga butang.”
—Salmo 145:16.
21 May paghidait sa tunga it mga tawo ag sapat. Ro
mga sapat indi eon makapanakit sa mga tawo. Ro mga

unga indi eon mahadlok sa mga sapat nga delikado ma-
karon.—Basaha ro Isaias 11:6-9; 65:25.
22 Owa eon it gamasakit. Kat iya si Jesus sa eugta,
abung tawo ro anang ginpamayad. (Mateo 9:35; Marcos

1:40-42; Juan 5:5-9) Pero, bilang Hari ku Ginharian it
Dyos, pamayron ni Jesus ro tanan. Owa eon it maga-
hambae: “Gamasakit ako.”—Isaias 33:24; 35:5, 6.
23 Mabuhi it uman ro mga patay. Ginpromisa ku
Dios nga banhawon ro minilyon nga tawo nga nagkaea-

matay. “Pagabanhawon it Dyos halin sa mga minatay ro
tanan nga tawo, matarung man ukon maeain.”—Basaha
ro Juan 5:28, 29; Binuhatan 24:15.
24 Tanan kita makapili. Pwede naton pilion nga mag-
tuon parti kay Jehova ag alagaron imaw o obrahon eang

ro gusto naton. Kon pilion ta nga alagaron si Jehova,
may manami kita nga paeaabuton. Kat naghingyo ro
tawo kay Jesus nga imaw hay dumdomon kon patay eon
imaw, si Jesus nagpromisa: “Manginkaibahan ka nakon
sa Paraiso.” (Lucas 23:43) Tun-an naton it dugang ro
parti kay Jesu-Cristo ag kon paano na tumanon ro ma-
nami nga mga promisa it Dyos.
21. Ham-an nasayran naton nga may paghidait sa tunga it mga tawo
ag sapat?
22. Ano ro obrahon ni Jesus sa mga gamasakit?
23. Ano ro obrahon ku Dyos sa mga patay?
24. Gusto mo baea mag-estar sa paraiso?
GINTUGA KITA IT DYOS
NGA MAY KATUYOAN
“Ro mga matarung ro magatag-ana it eugta, ag magaestar
sanda kara sa owa it katapusan.”—Salmo 37:29.

Ano ro katuyoan it Dyos sa mga tawo?

Genesis 1:28 Isaias 46:9-11; 55:11
Gusto it Dyos nga obrahon it mga Obrahon it Dyos kon ano
tawo nga paraiso ro bilog nga ro anang katuyoan, ag owa
eugta, ag diparahon ro mga sapat. it makapugong kana.
HAM-AN MABUDLAY
RO KABUHI?
“Ro bilog nga kalibutan una sa paggahum kung Yawa.”
—1 Juan 5:19

Sin-o ro nagagahum sa kalibutan?

Juan 12:31 Roma 3:23; 5:12
Gintawag ni Jesus si Satanas nga Nagakamatay kita tungod
manoggahum it kalibutan. namana naton ro saea kay Adan.
Santiago 1:13-15 2 Corinto 4:3, 4
Si Satanas mahamkunon Ginapataeang ni Satanas
sa buko’t ana. ro mga tawo.
Genesis 2:17; 3:1-6
Ginpataeang ni Satanas
si Eba, si Adan ag Eba owa
nagtuman sa Dyos, ag ku ulihi
sandang daywa namatay.
39
TAPUSON KU GINHARIAN IT
DYOS RO MGA PROBLEMA
“Umabot ro imong Ginharian. Matuman ro imong pagbuot
. . . sa eugta.”—Mateo 6:10

Ano ro obrahon ni Jehova?

Daniel 2:44 Isaias 9:6, 7
Buslan ku gubyerno it Dyos ro Ginpili it Dyos si Jesus agud
tanan nga gubyerno it tawo. mangin Hari sa Anang eangitnon
Pahayag 16:14-16 nga gubyerno. Pagagamhan ni
Waskon ku Dyos ro maeaut nga Jesus ro bilog nga eugta.
kalibutan paagi sa Armagedon.
OBRAHON KU GINHARIAN
IT DYOS NGA PARAISO
RO EUGTA
“Ginahumead mo ro imo nga alima ag ginatao ro handum
it kada buhi nga butang.”—Salmo 145:16

Ano ro obrahon ku Ginharian it Dyos para katon?

Salmo 46:9 Salmo 72:16
Ro pag-inaway, krimen, May bugana nga pagkaon.
ag kapintas maduea eon. Isaias 11:6-9
Isaias 32:18; 65:21-24 May paghidait sa tunga it
Sa bag-ong kalibutan, tanan may mga tawo ag sapat.
manami nga mga baeay, mga Isaias 33:24; Hulubaton 24:15
hardin, ag matawhay nga kabuhi. Owa eon it nagamasakit, ag ro
mga patay mabuhi it uman.
KAPITULO 4
SIN-O SI
JESU-CRISTO?
ABUNG sikat nga tawo sa kalibutan. Basi kilaea mo ro

ngaean it pila kanda. Pero bisan sayod mo ro anang
ngaean, owa ra nagakahueogan nga kilaea mo gid imaw
o hasayran mo ro tanan nga detalye ku anang kabuhi ag
kon ano imaw nga klasi it tawo.
2 Basi kilaea mo eon si Jesu-Cristo, bisan pa nagkabu-
hi imaw sa eugta 2,000 ka dag-on eon ro nagtaliwan.

Pero kaeabanan nga tawo owa nakakilaea kon sin-o gid
si Jesus. Ro iba nagahambae, mayad imaw nga tawo,
hambae man it iba propeta, ag ro iba nagapati nga imaw
ro Dyos. Ano kon kimo?—Tan-awa ro Endnote 12.
3 Importante gid nga masayran mo ro kamatuoran
parti kay Jesus. Ham-an? Ro Biblia nagahambae: “Ag ma-

karaya ro kabuhi nga owa it katapusan, nga ro mga tawo
magkilaea kimo, nga ikaw eamang ro matuod nga Dyos,
ag si Jesu-Cristo nga imong ginpadaea.” (Juan 17:3)
Huo, kon matun-an mo ro kamatuoran parti kay Jeho-
va ag kay Jesus, makaestar ka sa paraisong eugta. (Juan
14:6) Makabulig man kimo ro pagtuon parti kay Jesus,
tungod imaw ro pinakamayad nga halimbawa sa pagka-
buhi ag kon paano magtratar sa iba. (Juan 13:34, 35)
Sa Kapitulo 1, natun-an naton ro kamatuoran parti sa
1, 2. (a) Mahambae mo baea nga kilaea mo gid ro sikat nga tawo tu-
ngod sayod mo ro anang ngaean? Ipaathag. (b) Ano ro ginapatihan it
mga tawo parti kay Jesus?
3. Ham-an importante nga makilaea mo si Jehova ag si Jesu-Cristo?
SIN-O SI JESU-CRISTO? 41
Dyos. Tun-an naton makaron ro ginaturo it Biblia parti

kay Jesus.
NAKITA NAMON RO MESIAS!
4 Dinag-on bago natawo si Jesus, si Jehova nagpromi-
sa sa Biblia nga ipadaea na ro Mesias o Cristo. Ro tinaga
nga “Mesias” naghalin sa Hebreo nga linggwahe, ag ro
“Cristo” naghalin mat-a sa Griego. Rayang mga titulo
nagakahueogan nga ginpili it Dyos ro Mesias ag taw-an
imaw it espesyal nga posisyon. Matuman ro tanan nga
promisa it Dyos paagi sa Mesias. Mabuligan ka man ni
Jesus makaron. Pero, bago pa imaw natawo, abu ro na-
ngutana, ‘Sin-o ro mangin Mesias?’
5 Owa nagduda ro mga disipulo ni Jesus nga imaw ro
ginpromisa nga Mesias. (Juan 1:41) Halimbawa, si Si-

mon Pedro nagsabat kay Jesus: “Ikaw ro Cristo.” (Mateo
16:16) Paano kita nakasigurado nga si Jesus rong Mesias?
6 Bago pa hatawo si Jesus, ro propeta it Dyos nagsueat
it abu nga detalye nga makabulig sa mga tawo agud ma-

kilaea ro Mesias. Paano ra makabulig kimo? Halimbawa,
ginpangabay ka nga sueangon ro sang ka tawo sa para-
dahan it bus nga bukon mo’t kilaea. Kon taw-an ka it
detalye, makilaea mo imaw. Sa pareho man nga paagi,
gingamit ni Jehova ro anang mga propeta agud isugid
katon kon ano ro obrahon it Mesias ag kon ano ro mata-
bo kana. Ro katumanan it rayang mga tagna makabulig
sa mga tawong mapainuboson nga makilaea si Jesus bi-
lang Mesias.
4. Ano ro kahueogan it tinaga nga “Mesias” ag “Cristo”?
5. Nagpati baea ro mga disipulo ni Jesus nga imaw ro Mesias?
6. Paano ginabuligan ni Jehova ro mga tawong mapainuboson nga ma-
kilaea ro Mesias?
7 Hara ro daywang ka tagna. Una, 700 ka dag-on bago
natawo si Jesus, si Miqueas nagtagna nga ro Mesias ma-
tawo sa maisot nga banwa it Betlehem. (Miqueas 5:2) Ag
idto gid si Jesus gin-unga! (Mateo 2:1, 3-9) Pangaywa,
gintagna ni Daniel nga makilaea ro Mesias sa dag-on it
29 C.E. (Daniel 9:25) Daywa eang ra sa abu nga mga tag-
na nga nagapamatuod nga si Jesus ro ginpromisa nga
Mesias.—Tan-awa ro Endnote 13.
8 Ginklaro ni Jehova nga si Jesus ro Mesias. Ginpromi-
sa it Dyos kay Juan nga Manogbautismo, nga magatao

imaw it tanda agud makilaea na ro Mesias. Kat nag-agto
si Jesus kay Juan agud magpabautismo sa Suba Jordan
ku 29 C.E., hakita na raya nga tanda. Naghambae ro Bib-
lia sa natabo: “Kat mabautisohan eon si Jesus, nagtakas
imaw. Dayon nag-abri ro eangit ag nakita nana ro Espi-
ritu it Dyos nga nagkunsad pareho it isaeang ka salam-
pati ag naghapon sa ibabaw nana. Ag may limog halin
sa eangit nga naghambae, ‘Raya ro hinigugma ko nga
Unga, nga akon gid nahamut-an.’ ” (Mateo 3:16, 17) Kat
hakita ag habatian ni Juan rayang tanda, hasayran na
eon nga si Jesus ro Mesias. (Juan 1:32-34) Sa ratong ad-
law, ginbubo ni Jehova kay Jesus ro anang espiritu ag na-
ngin Mesias. Ginpili imaw it Dyos nga mangin Lider ag
Hari.—Isaias 55:4.
7. Ano ro daywang ka tagna nga nagapamatuod nga si Jesus ro Mesias?
8, 9. Ano ro natabo kat ginbautismuhan si Jesus nga nagpamatuod
nga imaw ro Mesias?
9 Ro mga tagna sa Biblia, mga ginhambae ni Jehova,

ag ro tanda nga Anang gintao kat ginbautismuhan si Je-
sus nagpamatuod nga si Jesus ro Mesias. Pero siin mag-
halin si Jesus, ag ano imaw nga klasi it tawo? Tan-awon
naton ro ginahambae it Biblia.
Sa anang bautismo, Si Jesus

nangin Mesias, o Cristo
SIIN NAGHALIN SI JESUS?

10
Ginaturo it Biblia nga nag-estar anay si Jesus sa ea-
ngit it mabuhay nga panahon bago imaw nag-agto sa
eugta. Ginhambae ni Miqueas nga ro Mesias hay “halin
pa kato.” (Miqueas 5:2) Abung beses nga ginhambae ni
Jesus nga kato anay nag-estar imaw sa eangit bago nata-
wo sa eugta. (Basaha ro Juan 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.)
Bago imaw nag-agto sa eugta, may una imaw espesyal
nga relasyon kay Jehova.
11 Si Jesus hamili gid kay Jehova. Ham-an? Tungod
gintuga imaw it Dyos bago pa ro tanan nga mga butang.

Ngani gintawag si Jesus nga “ro panganay nga Unga nga
eabaw sa tanan nga tinuga.”1 (Colosas 1:15) Hamili man
si Jesus kay Jehova tungod imaw eamang ro direkta nga
gintuga nana. Ngani gintawag imaw nga “bugtong nga
Unga.” (Juan 3:16) Paagi kay Jesus gintuga ni Jehova ro
tanan nga mga butang. (Colosas 1:16) Ag si Jesus eang ro
gintawag nga “ro Bisaea,” tungod gingamit imaw ni Je-
hova nga magdaea it mensahi ag mga instruksyon sa
mga anghel ag tawo.—Juan 1:14.
12 Ro ibang tawo nagapati nga si Jesus ag ro Dyos
hay sang ka persona. Pero buko’t ruyon ro ginaturo it

Biblia. Naghambae ro Biblia nga gintuga si Jesus, ngani
may ginhalinan imaw. Pero si Jehova nga nagtuga it ta-
1 Si Jehova gintawag nga Ama tungod imaw ro Manogtuga. (Isaias
64:8) Gintawag si Jesus nga Unga it Dyos tungod gintuga imaw ni Je-
hova. Ro mga anghel, pati si Adan, mga unga man it Dyos.—Job 1:6;
Lucas 3:38.
10. Ano ro ginaturo it Biblia parti sa kabuhi ni Jesus bago imaw nag-
agto sa eugta?
11. Ham-an hamili gid si Jesus kay Jehova?
12. Paano naton nasayran nga si Jesus ag ro Dyos hay buko’t sang ka
persona?
nan nga butang, owa it ginhalinan. (Salmo 90:2) Bilang

Unga it Dyos, owa gid nagsueod sa isip ni Jesus nga ma-
ngin Dyos. Klaro nga ginaturo it Biblia nga ro Ama hay
mas eabaw kaysa anang Unga. (Basaha ro Juan 14:28;
1 Corinto 11:3.) Si Jehova ro “Dyos nga Makagagahum
sa tanan.” (Genesis 17:1) Imaw ro pinakamataas ag ea-
bing gamhanan nga persona sa uniberso.—Tan-awa ro
Endnote 14.
13 Si Jehova ag ro anang Unga, si Jesus, nag-imaw it bi-
nilyon ka dag-on bago pa matuga ro kaeangitan ag eug-

ta. Palangga gid nanda ro kada isaea! (Juan 3:35; 14:31)
Gintuead ni Jesus ro ugali o kinaiya ku anang Ama nga-
ni gintawag imaw it Biblia nga “larawan ku indi makita
nga Dyos.”—Colosas 1:15.
14 Ro hamili nga Unga ni Jehova handa nga aywa-
nan ro eangit ag matawo sa eugta. Paano ron nangin

posible? Milagruso nga ginbutang ni Jehova ro kabuhi it
anang Unga halin sa eangit paagto sa tiyan it daeaga nga
si Maria. Ngani, gin-unga ni Maria ro himpit nga unga,
ag ginpangaeanan nga Jesus.—Lucas 1:30-35.
ANO NGA KLASI IT TAWO SI JESUS?
15 Abu ka it matun-an parti kay Jesus, sa anang kabu-
hi ag mga ugali paagi sa pagbasa ku libro it Biblia sa Ma-
teo, Marcos, Lucas, ag Juan. Rayang mga libro ginata-
wag Mga Ebanghelyo. Tungod si Jesus kapareho it anang
Ama, makabulig kimo ro imong nabasahan nga maki-
laea it mayad si Jehova. Ngani nahambae ni Jesus: “Ro
nakakita kakon nakakita sa Ama.”—Juan 14:9.
13. Ham-an ginhambae it Biblia si Jesus nga “larawan ku indi makita
nga Dyos”?
14. Paano ro hamili nga Unga ni Jehova natawo sa eugta?
15. Paano mo makilaea it mayad si Jehova?
16
Abu nga tawo ro nagtawag kay Jesus “Manogturo.”
(Juan 1:38; 13:13) Isaea sa pinakaimportante nga gintu-
ro ni Jesus hay parti sa “Mayad nga Balita nahanungod
sa Ginharian.” Ano rayang Ginharian? Gubyerno ra it
Dyos nga magagahum sa bilog nga eugta halin sa eangit
ag magatao it pagpakamaayo sa mga tawo nga nagatu-
man sa Dyos. (Mateo 4:23) Tanan nga ginturo ni Jesus
naghalin kay Jehova. Naghambae imaw: “Ro akong gi-
naturo owa naghalin kakon, kundi naghalin sa Dyos nga
nagpadaea kakon.” (Juan 7:16) Sayod ni Jesus nga gu-
sto ni Jehova nga makabati ro mga tawo ku mayad nga
balita, nga magagahum ro Ginharian it Dyos sa bilog
nga eugta.
17 Siin nagturo si Jesus? Bisan siin nga may tawo. Nag-
turo imaw sa mga uma, syudad, baryo, tindahan, lugar it

pagsimba, ag sa pamaeay. Owa imaw gahueat nga agto-
nan it mga tawo, kundi imaw ro gapaeapit kanda. (Mar-
cos 6:56; Lucas 19:5, 6) Mahugod gid si Jesus, nagtao
imaw it oras ag kusog sa pagturo sa mga tawo. Ham-
an? Tungod nasayran na nga gusto it Dyos nga obrahon
na rato ag pirme na ginasunod ro anang Ama. (Juan 8:
28, 29) Nagwali man si Jesus tungod naeuoy imaw sa
mga tawo. (Basaha ro Mateo 9:35, 36.) Hakita na nga
owa nagaturo it kamatuoran ro mga lider it relihiyon
parti sa Dyos ag sa anang Ginharian. Ngani gusto na gid
buligan ro mga tawo nga makabati it mayad nga balita
hasta sa makaya na.
18 Si Jesus mapinalanggaon ag nagakabaeaka sa mga
16. Ano ro ginturo ni Jesus? Siin naghalin ro anang mga ginturo?

17. Siin nagturo si Jesus? Ham-an mahugod imaw magturo sa mga
tawo?
18. Ano ro mga ugali ni Jesus nga nailaan mo gid?
tawo. Mabuot imaw ag madali paeapitan. Bisan ro mga

unga naila kana mag-iba. (Marcos 10:13-16) Owa’t pi-
naeabi si Jesus. Naugot imaw sa korapsyon ag inhustis-
ya. (Mateo 21:12, 13) Nagkabuhi imaw sa panahon nga
sangkiri ro kinamatarong it mga bayi ag owa sanda gina-
taha. Pero ginatahod pirme ni Jesus ag ginataw-an it dig-
nidad ro mga bayi. (Juan 4:9, 27) Mapainuboson man si
Jesus. Halimbawa, isaea ka gabii ginhugasan na ro siki it
anang mga apostoles, nga ginaobra eang it isaeang ka
sueoguon.—Juan 13:2-5, 12-17.
19 Sayod ni Jesus ro kinahang-eanon it mga tawo, ag
gusto na sanda buligan. Matuod gid ra kat gingamit na

ro gahum it Dyos sa milagro nga pagpamayad sa mga
tawo. (Mateo 14:14) Halimbawa, ro eaki nga may aro
nag-adto ag naghambae kay Jesus: “Kon gustohon mo,
sarang mo ako mapamayad.” Naeuoy gid si Jesus sa ka-
sakit ag pag-antus it rayang tawo, gusto na gid nga bu-
ligan imaw. Ngani gin-unat na ra alima, ginbuytan ro
eaki, ag naghambae imaw: “Gusto ko! Magmayad ka!”
Insigida naduea ro anang masakit. (Marcos 1:40-42) Ma-
isip mo baea ro nabatyagan it rayang tawo?
MATUTOM IMAW PIRME SA ANANG AMA
20 Si Jesus ro pinakamayad nga halimbawa sa pagtu-
man sa Dyos. Bisan ano ro matabo o ano pa ro obrahon
it anang mga kaaway, matutom gihapon imaw sa anang
Ama. Halimbawa, owa gid si Jesus nagpadaog sa mga
tentasyon ni Satanas. (Mateo 4:1-11) Ro ibang pamil-
ya ni Jesus owa gapati nga imaw ro Mesias ag hambae
19. Ano ro halimbawa nga nagapakita nga sayod ni Jesus ro kinahang-
eanon it mga tawo ag gusto na buligan sanda?
20, 21. Paano nangin pinakamayad nga halimbawa si Jesus sa pagtu-
man sa Dyos?
Si Jesus nagawali bisan siin nga may tawo
nanda nga “nagkaumangon imaw,” pero padayon man

gihapon si Jesus sa pag-obra ku kabubot-on it Dyos.
(Marcos 3:21) Kat ginpintasan imaw it anang mga ka-
away, si Jesus nagpadayon nga matutom sa Dyos ag owa
gid nagbaeos kanda.—1 Pedro 2:21-23.
21 Bisan pa naagyan ni Jesus ro kapintas ag masakit
nga kamatayon, padayon gihapon imaw nga matutom

kay Jehova. (Basaha ro Filipos 2:8.) Isipa kon paano
imaw nagbatas sa adlaw it anang kamatayon. Gin-ares-
to imaw, ginpabangdan it buko’t matuod nga mga sak-
si nga ginakontra na ro Dyos, gin-akusahan it maeain
nga mga hukom, ginpahuy-an it mga tawo, ag ginba-
koe it mga soldado sa usok it pag-antus. Kat himamat-
yon eon, nagsinggit imaw: “Tapos eon!” (Juan 19:30)
49
Tatlong adlaw pagkatapos si Jesus namatay, ginbanhaw

imaw ni Jehova ag gintaw-an it espiritu nga kabuhi.
(1 Pedro 3:18) Pagtaliwan it pilang domingo, nagbalik
si Jesus sa eangit, “naglingkod imaw sa tuo it Dyos,”
ag naghueat nga obrahon imaw nga Hari.—Hebreo 10:
12, 13.
22 Tungod nangin matinumanon si Jesus sa anang
Ama, may tsansa eon kita makaron nga mabuhi it owa’t

katapusan sa paraiso nga eugta, nga ruyon gid ro katu-
yoan ni Jehova. Sa masunod nga kapitulo, matun-an na-
ton kon paano ro kamatayon ni Jesus nagpaposible ka-
ton nga mabuhi sa owa’t katapusan.
22. Ano ro tsansa naton makaron tungod nangin matutom si Jesus sa
anang Ama?
SI JESUS RO MESIAS
“Ikaw ro Cristo.”—Mateo 16:16

Paano naton hasayran nga si Jesus ro Mesias?

Mateo 3:16, 17; Miqueas 5:2;
Juan 1:32-34 Mateo 2:1, 3-9
Ginkilaea ni Jehova si Jesus Hatuman ni Jesus ro tanan nga
bilang anang Unga. mga tagna parti sa Mesias.
SI JESUS ANGHEL KATO

BAGO NAG-AGTO
SA EUGTA
“Ay nagpanaog ako halin sa eangit.”—Juan 6:38

Ano ro gin-obra ni Jesus sa eangit?

Colosas 1:15, 16 Lucas 1:30-35
Una nga gintuga ni Jehova si Jesus, Ginpadaea ni Jehova si Jesus
ag gingamit na si Jesus agud mag- sa eugta.
tuga it tanan nga butang. Binilyon
ka dag-on nga nakatuon si Jesus
sa anang Ama.
51
PALANGGA NI JESUS RO
MGA TAWO
“Pabay-i ninyo ro mga unga nga magpaeapit kakon.”
—Marcos 10:14

Ano ro mga ugali o kinaiya ni Jesus nga nailaan mo gid?

Marcos 10:13-16 Juan 13:2-5, 12-17
Si Jesus hay mabuot, ag nanamian Mapainuboson si Jesus.
ro mga tawo mag-istorya kana. Mateo 9:35, 36;
Juan 4:9, 27 Marcos 1:40-42
Ginatahod ni Jesus ag ginataw-an Gusto ni Jesus magbulig sa iba.
it dignidad ro mga bayi.
PIRMENG GINAOBRA NI JESUS

RO KABUBOT-ON IT DYOS
“Natapos ko eon ro bueohaton nga gintao mo kakon.”
—Juan 17:4

Paano ro halimbawa ni Jesus makabulig katon nga

mangin matutom?
Mateo 4:1-11 Filipos 2:8
Matutom si Jesus maskin Matutom gihapon si Jesus sa Dyos
gintentar it Yawa. hasta sa kamatayon.
Marcos 3:21 Hebreo 10:12, 13;
Gin-obra gihapon ni Jesus ro 1 Pedro 3:18
kabubot-on it Dyos maskin ginahi- Pagbanhaw ni Jehova kay Jesus
baygan imaw it anang pamilya. nagpaeangit imaw.
1 Pedro 2:21-23
Owa nagbaeos si Jesus sa anang
mga kaaway.
KAPITULO 5
RO PANTUBOS—PINAKAIMPORTANTE
NGA REGALO IT DYOS
ANO ro pinakamanami nga regalo nga habaton mo?

Indi kinahang-ean nga maeahaeon ro regalo agud ma-
ngin importante. Maapresyar mo ro regalo kon maka-
pasadya kimo ag kinahang-ean mo gid.
2 Sa tanan nga regalo nga gintao katon it Dyos, may
isaeang ka regalo nga kinahang-ean gid naton. Raya ro

pinakaimportante nga regalo it Dyos sa mga tawo. Sa ra-
yang kapitulo, matun-an naton nga ginpadaea ni Jeho-
va ro anang Unga, si Jesu-Cristo, agud mabuhi kita sa
owa’t katapusan. (Basaha ro Mateo 20:28.) Sa pagpa-
daea kay Jesus iya sa eugta bilang pantubos, ginpama-
tud-an ni Jehova nga palangga na gid kita.
ANO RO PANTUBOS?
3 Ro pantubos hay paagi ni Jehova agud maeuwas
ro mga tawo sa saea ag kamatayon. (Efeso 1:7) Agud
maeubtan kon ham-an kinahang-eanon ro pantubos,
sayuron naton ro natabo linibo ka dag-on ro nagtali-
wan sa hardin it Eden. Ro atong unang ginikanan, si
Adan ag Eba, nagkasaea. Tungod sa saea, namatay san-
da. Gakamatay man kita tungod namana naton ro saea
halin kay Adan ag Eba.—Tan-awa ro Endnote 9.
4 Kat gintuga ni Jehova ro una nga tawo, si Adan, gin-
1, 2. (a) Ham-an maapresyar mo ro regalo? (b) Ham-an pinakaimpor-

tante nga regalo it Dyos ro pantubos?
3. Ham-an gakamatay ro mga tawo?
4. Sin-o si Adan, ag ano ro may una kana?
RO PANTUBOS—PINAKAIMPORTANTE NGA REGALO IT DYOS 53
taw-an na imaw it hamili nga regalo. May una imaw

perpekto nga kabuhi, isip, ag eawas. Indi imaw magma-
sakit, magtigueang ag mamatay. Tungod gintuga ni Je-
hova si Adan, matsa tatay na eon imaw. (Lucas 3:38) Si
Jehova pirme nagaistorya kana. Klaro nga ginhambae it
Dyos kay Adan kon ano ro anang ginaeauman kana ag
gintaw-an imaw it makapasadya nga mga ueobrahon.
—Genesis 1:28-30; 2:16, 17.
5 Si Adan gintuga sa “larawan it Dyos.” (Genesis 1:27)
Gintaw-an imaw ni Jehova it mga ugali o kinaiya kapa-

reho kana, nga may gugma, kaaeam, katarungan, ag ga-
hum. Gintaw-an na si Adan it kahilwayan. Bukon imaw
it robot. Gintuga imaw it Dyos agud makapili it tama ag
saea. Kon gintuman na ro Dyos, mabuhi kunta imaw sa
Paraiso sa owa’t katapusan.
6 Kat owa imaw nagtuman sa Dyos ag ginpinahan it
kamatayon, nagbayad si Adan it mabahoe nga bili. Na-

duea na ro manami nga kaangtanan kay Jehova, per-
pektong kabuhi, ag paraiso nga ilestaran. (Genesis 3:17-
19) Ginpili ni Adan ag Eba nga indi magtuman sa Dyos,
ngani owa sanda it pag-eaum. Sa gin-obra ni Adan, “Ro
saea nagsueod sa kalibutan paagi sa sambatong ka tawo,
ag ro anang saea nagdaea it kamatayon. Tungod kara ro
kamatayon nag-abot sa tanan nga mga tawo, ay ro ta-
nan nga mga tawo hay nagpakasaea.” (Roma 5:12) Kat
nagkasaea si Adan, “ginbaligya” na ro anang kaugali-
ngon pati kita sa pagkaulipon sa saea ag kamatayon.
(Roma 7:14) May pag-eaum pa baea kita? Huo, may una
gid.
5. Ano ro buot hambaeon it Biblia kat gintuga si Adan sa “larawan it
Dyos”?
6. Kat owa nagtuman si Adan sa Dyos, ano ro naduea na? Paano ra na-
kaapekto katon?
7
Ano ro pantubos? May daywang ka rason nga na-
daeahig sa pantubos. Una, ro pantubos bili nga ginaba-
yad agud matubos o mabawi ro sang ka bagay. Pangay-
wa, ro pantubos bili nga ginatabon o ginabayad para sa
kantidad it sang ka bagay.
8 Owa’t tawo nga makabayad sa grabi nga kasamaran
nga gin-obra ni Adan kat nagkasaea imaw ag nagdaea it

kamatayon katon. Pero nagtao si Jehova it paagi agud
maeuwas kita sa saea ag kamatayon. Matun-an naton
kon paano ro pantubos makabulig ag paano kita maka-
benepisyo.
PAANO NI JEHOVA GINTAO RO PANTUBOS?
9
Owa it bisan sin-o katon ro makabayad it pantu-
bos para sa perpekto nga kabuhi nga ginduea ni Adan.
Ham-an it owa? Tungod tanan kita buko’t perpekto.
(Salmo 49:7, 8) Ro pantubos nga ibayad dapat sang
ka perpekto man nga kabuhi it tawo. Ngani gintawag
ra nga ‘katumbas nga pantubos.’ (1 Timoteo 2:6) Ro
pantubos may pareho man nga balor sa ginduea nga ka-
buhi ni Adan.
10 Paano gintao ni Jehova ro pantubos? Ginpadaea ni
Jehova ro anang palangga nga Unga iya sa eugta. Ra-

yang Unga, si Jesus, ro anang unang gintuga. (1 Juan 4:
9, 10) Handa gid si Jesus nga aywanan ro anang Ama ag
anang ilestaran sa eangit. (Filipos 2:7) Ginsaylo ni Jeho-
va si Jesus halin sa eangit paagto sa eugta, ag gin-unga si
Jesus bilang perpekto nga tawo, nga owa’t saea.—Lucas
1:35.
7, 8. Ano ro pantubos?
9. Paano mabayran ro pantubos?
10. Paano gintao ni Jehova ro pantubos?
RO PANTUBOS—PINAKAIMPORTANTE NGA REGALO IT DYOS 55
11 Ginduea ni Adan ro anang perpektong kabuhi

para sa tanan nga tawo kat owa imaw nagtuman kay
Jehova. May una baea sang ka tawo nga makaduea it
kamatayon para sa mga inunga ni Adan? Huo. (Basa-
ha ro Roma 5:19.) Si Jesus nga owa’t saea, nagtao it
anang perpekto nga kabuhi bilang pantubos. (1 Corin-
to 15:45) Paagi sa anang perpekto nga kabuhi maduea
ro kamatayon para sa mga inunga ni Adan.—1 Corinto
15:21, 22.
12 Ginasugid it Biblia kon paano nag-antus si Jesus
bago imaw namatay. Ginbunae, gineansang sa usok, ag

amat-amat nga ginpaantus sa masakit nga kamatayon.
(Juan 19:1, 16-18, 30) Ham-an kinahang-ean mag-an-
tus si Jesus? Tungod ginhambae ni Satanas nga owa’t
tawo nga matutom sa Dyos kon makaagi it kabudlayan.
Ginpamatud-an ni Jesus nga ro perpekto nga tawo ma-
kapabilin nga matutom sa Dyos bisan sa grabi nga pag-
antus. Ginapabugae gid ni Jehova si Jesus!—Hulubaton
27:11; tan-awa ro Endnote 15.
13 Paano ginbayad ro pantubos? Gintao ni Jesus ro
balor it anang kabuhi sa anang Ama. Sa Judiyo nga ka-

lendaryo, ku dag-on 33 C.E, Nisan 14 ginsugtan ni Je-
hova ro mga kaaway ni Jesus nga patyon imaw. (Hebreo
10:10) Pagtaliwan ku tatlong adlaw, ginbalik ni Jehova
ro kabuhi ni Jesus, buko’t bilang tawo kundi bilang es-
piritu nga persona. Kat nagbalik si Jesus sa anang Ama
sa eangit, gintao na kay Jehova ro balor it anang per-
pekto nga kabuhi bilang pantubos. (Hebreo 9:24) Ma-
karon nga ginbayad eon ro pantubos, may tsansa kita
11. Paano ro sang ka tawo mangin pantubos para sa tanan?
12. Ham-an kinahang-ean mag-antus si Jesus?
13. Paano ginbayad ro pantubos?
nga mahilway sa saea ag kamatayon.—Basaha ro Roma

3:23, 24.
PAANO KA MAKABENEPISYO SA PANTUBOS?
14
Nakabenepisyo eon kita sa rayang importante nga
regalo it Dyos. Tan-awon naton kon paano kita makabe-
nepisyo makaron ag sa paeaabuton.
15 Mapatawad ro atong saea. Mabudlay pirme obra-
hon ro tama. Nagakasaea kita, ag kon amat nagaobra o

nagahambae kita it maeain. (Colosas 1:13, 14) Paano
kita mapatawad? Mangayo kita it pasensya sa atong saea
nga haobra ag mapainuboson nga mangabay it patawad
kay Jehova. Makasalig gid kita nga patawaron ro atong
mga saea.—1 Juan 1:8, 9.
16 Makabaton kita it mayad nga konsensya. Kon na-
kaobra kita it maeain, nakonsensya kita ag nagabatyag

nga owa’t pag-eaum o owa’t pueos. Pero indi madueaan
it pag-eaum. Kon mangayo kita it patawad kay Jehova,
makasalig gid kita nga gapamati ag gapatawad imaw ka-
ton. (Hebreo 9:13, 14) Bilang resulta, may una kita pag-
hidait sa Dyos.
17 May pag-eaum kita nga mabuhi sa owa’t katapu-
san. “Ay ro kamatayon ruyon ro bayad sa saea, pero

ro regalo it Dyos hay ro kabuhi nga owa it katapusan
sa paghiusa kay Cristo Jesus nga atong Ginuo.” (Roma
6:23) Tungod namatay si Jesus para katon, may kabuhi
kita nga owa’t katapusan ag perpekto nga pang-eawas.
(Pahayag 21:3, 4) Pero, ano atong obrahon agud maba-
ton rayang pagpakamaayo?
14, 15. Agud mapatawad ro atong mga saea, ano ro atong obrahon?
16. Ano ro atong obrahon agud makabaton it mayad nga konsensya?
17. Ano nga mga pagpakamaayo ro atong mabaton tungod namatay si
Jesus?
Gintao ni Jehova ro anang
hamili nga Unga bilang
pantubos para katon
BATUNON MO BAEA RO PANTUBOS?

18
Isipa ing mabatyagan kon may magtao kimo it
manami nga regalo. Ro pantubos ro hamili nga regalo
sa tanan, ag magapasaeamat gid kita kay Jehova tu-
ngod kara. Nagasugid ro Juan 3:16 katon nga “ginhi-
gugma gid it Dyos ro kalibutan sa bagay nga gintao
nana ro anang bugtong nga Unga.” Huo, palangga kita
ni Jehova ngani gintao na ro anang hamili nga Unga,
si Jesus. Ag sayod man naton nga palangga kita ni Je-
sus, tungod handa imaw mamatay para katon. (Juan
15:13) Ro regalo nga pantubos makapakumbinsi kimo
nga palangga ka ni Jehova ag ni Jesus.—Galacia 2:20.
19 Makaron nga hatun-an mo ro mabahoe nga pag-
palangga kimo it Dyos, paano ka nana mangin amigo?

Buko’t madali palanggaon ro isaea nga bukon mo it ki-
laea. Sa Juan 17:3 nagahambae nga pwede naton ma-
kilaea si Jehova. Sa pag-obra mo kara, magadaeum ro
pagpalangga mo kana, gusto mo madayaw imaw, ag
mangin imong amigo.—1 Juan 5:3.
20 Batuna ro sakripisyo nga pantubos ni Jesus. Ro
Biblia nagahambae nga “ro bisan sin-o nga nagatuo

sa Unga may kabuhi nga owa it katapusan.” (Juan
3:36) Ano ro kahueogan it nagatuo? Nagakahueogan
ra nga obrahon naton ro ginturo ni Jesus. (Juan 13:15)
Indi eang basta maghambae nga nagapati kita kay Je-
sus. Agud mabaton ro pantubos, dapat maghueag kita
suno sa atong pagtuo. Sa Santiago 2:26, mabasa naton:
‘ro pagtuo kon owa it mga binuhatan patay.’
18. Paano naton nasayran nga palangga kita ni Jehova?
19, 20. (a) Paano ka mangin amigo ni Jehova? (b) Paano mo mapa-
kita nga ginabaton mo ro sakripisyo nga pantubos ni Jesus?
Sa atong pagtuon
parti kay Jehova,
mangin amigo nana
kita ag magadaeum
pa gid ro atong
pagpalangga kana
21 Mag-attend sa Memoryal it kamatayon ku Cris-

to. Kat gabii bago namatay si Jesus, nagturo imaw
katon nga iselebrar ro anang kamatayon. Kada dag-
on ginaobra naton ra, ginatawag ra nga Memoryal o
“Paihapon ku Ginuo.” (1 Corinto 11:20; Mateo 26:26-
28) Gusto ni Jesus nga dumdomon naton ro pagtao
na it anang perpektong kabuhi bilang pantubos. Nag-
hambae imaw: “Himoa ninyo raya sa handumanan na-
kon.” (Basaha ro Lucas 22:19.) Kon mag-attend ka sa
Memoryal, mapakita mo nga ginadumdom mo ro ma-
bahoe nga pagpalangga ni Jehova ag ni Jesus para ka-
ton.—Tan-awa ro Endnote 16.
22 Ro pantubos hay pinakaimportante nga regalo
nga mabaton mo. (2 Corinto 9:14, 15) Makabenepisyo

ro minilyon nga tawo nga namatay sa rayang hamili
nga regalo. Matun-an naton sa Kapitulo 6 ag 7, kon pa-
ano ra mangin posible.
21, 22. (a) Ham-an dapat kita mag-attend sa Memoryal it kamata-
yon ku Cristo kada dag-on? (b) Ano ro matun-an naton sa Kapitulo 6
ag 7?
TANAN KITA GAKINAHANG-EAN
IT PANTUBOS
“Ro Unga it tawo [nag-abot] . . . sa pagtao it anang kabuhi sa
pagtubos it abu nga mga tawo.”—Mateo 20:28

Ham-an kinahang-ean naton ro pantubos?

Genesis 3:17-19 Efeso 1:7
Kat owa nagtuman si Adan sa Dyos, Ro pantubos ro paagi ni Jehova agud
naduea na ro manami nga relasyon maeuwas ro mga tawo sa saea ag
kay Jehova, perpektong kabuhi, ag kamatayon.
paraiso nga ilestaran.
Roma 5:12
Tungod sa gin-obra ni Adan, namana
naton ro saea ag kamatayon.
GINTAO NI JEHOVA RO
PANTUBOS
“Ginpadaea nana [Dyos] ro anang bugtong nga Unga sa kali-
butan agud nga may kabuhi kita paagi kana.”—1 Juan 4:9

Paano gintao ni Jehova ro pantubos?

Salmo 49:7, 8 Roma 3:23, 24;
Owa it bisan sin-o katon ro makaba- Hebreo 9:24
yad agud tubson ro perpektong ka- Pagkatapos ginbanhaw si Jesus, nag-
buhi nga ginduea ni Adan. balik imaw sa eangit agud itao kay
Lucas 1:35 Jehova ro balor it anang perpekto
Ginpadaea ni Jehova ro anang panga kabuhi bilang pantubos.
langga nga Unga iya sa eugta bilang
perpektong tawo.
61
RO PANTUBOS NAGATAO
KATON IT MATUOD NGA
PAG-EAUM
“Ag pagapahiran nana ro tanan nga mga euha sa andang
mga mata. Owa eon it kamatayon.”—Pahayag 21:4

Paano kita makabenepisyo sa pantubos?

1 Juan 1:8, 9 Roma 6:23
Mapatawad ro atong mga saea. May pag-eaum kita nga mabuhi sa
Hebreo 9:13, 14 owa’t katapusan.
Makabaton kita it malimpyo nga Galacia 2:20
konsensya sa atubangan it Dyos. Ro regalo nga pantubos makapa-
kumbinsi nga palangga kita ni
Jehova ag ni Jesus.
DAPAT GID NATON BATUNON

RO PANTUBOS
“Gintao nana [Dyos] ro anang bugtong nga Unga, agud nga
ro kada nagatuo kana . . . may kabuhi nga owa it katapusan.”
—Juan 3:16

Paano naton mapakita nga ginaapresyar naton ro regalo it

Dyos nga pantubos?
Juan 17:3 Juan 3:36; Santiago 2:26
Kilaeaha si Jehova ag si Jesus, Indi eang basta magpati kay Jesus.
ag tueara sanda. Kundi obraha kon ano ro anang
Lucas 22:19 ginturo.
Mag-attend sa Memoryal it kamata-
yon ku Cristo kada dag-on.
KAPITULO 6
SIIN KITA GAAGTO KON MAMATAY?
NAGPROMISA ro Biblia katon nga magaabot ro panahon

nga “owa eon it kamatayon.” (Pahayag 21:4) Natun-an
naton sa Kapitulo 5 nga paagi sa pantubos makabaton
kita it kabuhi nga owa’t katapusan. Pero gakamatay giha-
pon ro mga tawo. (Manugwali 9:5) Sambilog sa pirme na-
ton ginapanguta, Ano ro matabo kon mamatay kita?
2 Ro sabat sa ruyong pangutana importante gid kapin
pa kon may palangga kita nga namatay. Gaisip kita: Siin

imaw nag-agto? Gatan-aw baea imaw katon? Mabuligan
na baea kita? Makita pa baea naton imaw it uman?
3 Eain-eain ro sabat it mga relihiyon. Ro iba nagaturo
nga kon mabuot, gaagto ka sa eangit ag kon maeain, ma-

sunog ka sa impyerno. Ro iba man nagahambae nga kon
mamatay ka mangin espiritu ag makaibahan ro namatay
mo nga pamilya. Ag ro iba pa gid nagahambae nga pagka-
tapos mamatay may paghukom, matawo kat uman, o ma-
buhi sa iba nga eawas, basi kon sa ibang tawo o sapat.
4 Eain-eain ro ginaturo it mga relihiyon. Pero kaeaba-
nan kanda nagaturo it paeareho nga ideya. Nagaturo san-

da nga kon mamatay ro sang ka tawo may parte it anang
eawas ro nagakabuhi gihapon. Matuod baea ron?
SIIN KITA GAAGTO KON MAMATAY?
5 Si Jehova nakasayod kon ano ro matabo katon kon
1-3. Ano ro pirmeng ginapangutana it mga tawo parti sa kamatayon,
ag ano ro ginasabat it ibang relihiyon?
4. Ano ro ginaturo it mga relihiyon parti sa kamatayon?
5, 6. Ano ro matabo kon mamatay kita?
SIIN KITA GAAGTO KON MAMATAY? 63
mamatay kita, ag naghambae imaw katon nga kon ma-

matay ro sang ka tawo, maduea eon ro anang kabuhi.
Ro kamatayon kabaliskaran it kabuhi. Ngani kon mama-
tay ro sang ka tawo, ro anang baeatyagon ag isip owa eon
nagakabuhi bisan siin.1 Kon kita mamatay indi eon kita
makakita, makabati, ag makaisip.
6 Si Haring Solomon nagsueat, ro mga patay owa eon
it hasayran. Ro mga patay indi makapalangga o maakig,

“owa eon it obra o pagplano o kaaeam sa Eubnganan.”
(Basaha ro Manugwali 9:5, 6, 10.) Ro Biblia nagasugid
katon sa Salmo 146:4, nga kon ro sang ka tawo mamatay
ro “anang painu-ino” patay man.
RO GINHAMBAE NI JESUS PARTI SA KAMATAYON
7 Kat namatay ro mayad nga amigo ni Jesus nga si La-
zaro, naghambae imaw sa anang mga disipulo: “Ro atong
amigo nga si Lazaro nagakatueog.” Pero owa ron nagaka-
hueogan nga gapahuway eang imaw. Hambae ni Jesus:
“Namatay si Lazaro.” (Juan 11:11-14) Ngani ginkumpara
ni Jesus ro kamatayon sa pagkatueog. Owa imaw nag-
hambae nga si Lazaro idto sa eangit o kaibahan ro anang
pamilya nga namatay. Ag owa man imaw naghambae nga
nag-antus si Lazaro sa impyerno o nabuhi sa ibang eawas
o sapat. Kundi si Lazaro pareho ku nagakatueog it hamu-
ok. Ginkumpara it ibang kasueatan ro kamatayon sa ha-
muok nga katueogon. Naghambae ro Biblia kat ginpatay
si Esteban, ‘nagtueog imaw sa kamatayon.’ (Binuhatan
7:60) Si apostol Pablo nagsueat man nga ro ibang mga
Cristyano ‘nagtueog eon sa kamatayon.’—1 Corinto 15:6.
1 Ro ibang tawo nagapati nga ro kaeag o espiritu nagakabuhi giha-
pon pagkatapos mamatay. Sa dugang nga impormasyon, tan-awa ro
Endnote 17 ag 18.
7. Ano ro ginhambae ni Jesus parti sa kamatayon?

8
Gintuga baea it Dyos si Adan ag Eba agud mamatay?
Owa! Gintuga sanda ni Jehova agud mangin masadya ro
andang kabuhi sa owa’t katapusan ag may mayad nga
pang-eawas. Kat gintuga ni Jehova ro mga tawo, gintaw-
an na sanda it handum nga mabuhi sa owa’t katapusan.
(Manugwali 3:11) Owa naila ro mga ginikanan nga maki-
ta ro andang mga unga nga nagatigueang ag nagakama-
tay, makaruyon man si Jehova katon. Pero kon gintuga
kita it Dyos nga mabuhi it owa’t katapusan, ham-an gaka-
matay kita?
8. Ham-an nasayran naton nga owa gintuga it Dyos ro mga tawo agud
mamatay?
Gintuga it Dyos
ro mga tawo nga
mabuhi sa owa’t
katapusan
HAM-AN GAKAMATAY KITA?

9 Sa hardin it Eden, naghambae si Jehova kay Adan:
“Makapaayaw ka it kaon sa tanan nga bunga it kahoy iya
sa hardin. Pero ayaw gid pagkan-a ro kahoy nga nagatao
it kaaeam kon ano ro mayad ag maeain, ay kon kan-on
mo ron mamatay ka gid.” (Genesis 2:9, 16, 17) Ruyong
klaro nga sugo buko’t malisud sundon, ag si Jehova may
awtoridad sa paghambae kay Adan ag Eba kon ano ro ma-
yad ag maeain. Sa pagtuman kay Jehova, ginapakita nan-
da ro pagtahod sa anang awtoridad. Mapakita man nanda
ro pagpasaeamat sa tanan nga gintao kanda.
10 Makapasubo, owa nagtuman si Adan ag Eba kay Je-
hova. Naghambae si Satanas kay Eba: “Matuod gid baea

nga naghambae ro Dyos nga indi kamo kakaon sa ta-
nan nga bunga it kahoy iya sa hardin?” Nagsabat si Eba:
“Pwede kami makakaon it tanan nga bunga iya sa hardin.
Pero kon sa bunga it kahoy nga una sa tunga it hardin,
naghambae ro Dyos: ‘Ayaw gid ninyo pagkan-a, o bisan
pagtabinga, ay kon obrahon ninyo ra, mamatay kamo.’ ”
—Genesis 3:1-3.
11 Si Satanas naghambae: “Indi kamo mamatay. Hasay-
ran it Dyos nga kon makakaon kamo karon, magamukeat

ro inyong mga mata ag mangin pareho eon dayon kamo
it Dyos nga nakasayod kon ano ro mayad ag maeain.”
(Genesis 3:4-6) Gusto ni Satanas nga isipon ni Eba nga
pwede imaw makadesisyon sa anang sarili kon ano ro
tama ag saea ag nagpinuril imaw sa kon ano ro matabo
kay Eba, kon indi magtuman. Naghambae si Satanas kay
Eba nga indi imaw mamatay, ngani nagkaon si Eba it
9. Ham-an buko’t malisud sundon ro sugo nga gintao ni Jehova kay
Adan ag Eba?
10, 11. (a) Paano ginpataeang ni Satanas si Adan ag Eba? (b) Ham-an
owa gid it kapatawaran ro gin-obra nanday Adan ag Eba?
bunga ag gintaw-an naman ro anang asawa. Nakasayod si

Adan ag Eba sa ginhambae ni Jehova nga indi sanda mag-
kaon it bunga. Kat nagkaon sanda, ginpili nanda nga indi
pagtumanon ratong klaro nga sugo. Gapakita ra nga owa
nanda gintahod ro andang mapinalanggaon nga Ama sa
eangit. Owa gid it kapatawaran ro andang gin-obra!
12 Makapasubo ro gin-obra it atong unang ginika-
nan nga owa nagtahod sa andang Manogtuga! Ano ing

mabatyagan kon ro imong ginpabahoe ag gindipara nga
mga unga hay nagrebelde kimo ag owa nagtuman sa ing
gusto? Masakitan gid baea ro imong tagipusoon?
13 Kat owa sanda nagtuman, haduea nanday Adan ag
Eba ro tsansa nga mabuhi it owa’t katapusan. Si Je-

hova naghambae kay Adan: “Tungod tapu-tapo ka, sa
tapu-tapo ka man mabalik.” (Basaha ro Genesis 3:19.)
Nagakahueogan ron nga magabalik si Adan sa tapu-tapo,
nga matsa owa imaw gintuga. (Genesis 2:7) Pagkatapos
ni Adan makasaea, na-
matay imaw ag owa eon
Si Adan naghalin sa tapu-tapo,
nag-euntad. ag magabalik imaw sa tapu-tapo
14 Kon nagtuman eang
si Adan ag Eba sa Dyos,

buhi pa kunta sanda ma-
karon. Pero, tungod owa
sanda nagtuman, nagka-
saea sanda, ag namatay.
Ro saea kapareho it baea-
12. Ham-an makapasubo nga
owa nagtuman si Adan ag Eba
kay Jehova?
13. Ano ro kahueogan kat nag-
hambae si Jehova nga “sa tapu-
tapo ka man mabalik”?
14. Ham-an nagakamatay kita?
tian nga namana naton sa atong unang ginikanan. Tanan

kita natawo nga makasasaea, ngani nagakamatay kita.
(Roma 5:12) Pero buko’t ruyon ro katuyoan it Dyos sa
mga tawo. Owa naila ro Dyos nga mamatay ro tawo, ag
gintawag it Biblia ro kamatayon nga “kaaway.”—1 Corin-
to 15:26.
RO KAMATUORAN MAGAEUWAS KATON
15 Ro kamatuoran parti sa kamatayon hay nakabulig ka-
ton nga maeuwas sa saea nga mga ideya. Ginaturo katon
it Biblia nga ro patay indi eon kabatyag it sakit o kasubo.
Indi eon kita makaistorya kanda, ag indi man sanda ka-
istorya katon. Indi naton mabuligan ro patay, ag indi man
sanda makabulig katon. Indi sanda makahalit katon, nga-
ni indi kita mahadlok kanda. Pero may mga relihiyon nga
nagasugid katon nga ro patay hay nagakabuhi bisan siin
ag mabuligan naton sanda kon magtao kita it kwarta sa
mga pari o sa iba pa nga ginataha nanda. Pero kat hatun-
an naton ro kamatuoran parti sa patay, indi eon kita ma-
daya sa rayang kapurilan.
16 Ginagamit ni Satanas ro buko’t matuod nga relihiyon
agud dayaon kita ag tur-an nga ro patay nagakabuhi pa. Ha-

limbawa, ro ibang relihiyon nagaturo nga kon mamatay
kita, may parte ku atong eawas nga nagakabuhi bisan siin.
Ruyon baea ro ginaturo it imong relihiyon, o ginatur-an ka
sa ginahambae it Biblia parti sa patay? Nagapuril si Satanas
agud ipaeayo ro mga tawo kay Jehova.
17 Makapakibot ro ginaturo it abung relihiyon. Halim-
bawa, ro iba nagaturo nga ro maeain nga mga tawo

15. Paano ro kamatuoran parti sa patay magaeuwas katon?
16. Ano ro buko’t matuod nga ginaturo it abu nga relihiyon parti sa
patay?
17. Ham-an insulto kay Jehova ro pagturo nga sunugon ro mga tawo sa
impyerno?
masunog sa impyerno sa owa’t katapusan. Insulto kay Je-

hova ruyong kapurilan. Indi na gid pagsugtan ro mga
tawo nga mag-antus sa ruyong paagi! (Basaha ro 1 Juan
4:8.) Ano ing mabatyagan kon pinahan it sang ka tawo ro
unga paagi sa pagsunog it anang alima sa kaeayo? Maisip
mo nga kapintas gid kana. Owa ka naila nga kilaeahon
imaw. Ruyon ro gustong matabo ni Satanas nga batyagon
naton kay Jehova!
18 Ro ibang relihiyon nagaturo nga kon mamatay ro
tawo, mangin espiritu sanda. Sa ruyong pagturo basi

magtahod kita o mahadlok sa ruyong mga espiritu tu-
ngod pwede ra sandang mangin may gahum nga ami-
go o kahaeadlok nga kaaway. Abu ro nagapati sa ruyong
kapurilan. Nahadlok sanda sa patay, ngani ginasimba
nanda ra imbes si Jehova. Tandai nga indi makabatyag it
bisan ano ro mga patay, ngani indi kita kanda mahad-
lok. Si Jehova ro atong Manogtuga. Imaw ro matuod nga
Dyos, ag imaw eang dapat ro atong simbahon.—Pahayag
4:11.
19 Kon matun-an naton ro kamatuoran parti sa mga
patay, maeuwas kita sa buko’t matuod nga ginaturo it

mga relihiyon. Ag makabulig katon rayang kamatuoran
nga maeubtan ro manami nga mga promisa ni Jehova
nga gin-obra para katon ag sa atong paeaabuton.
20 Mabuhay eon nga panahon, ro alagad it Dyos nga si
Job nagkutana: “Kon ro tawo mamatay, mabuhi pa baea

imaw it uman?” (Job 14:14) Posible gid baea sa tawo nga
namatay nga mabuhi it uman? Manami gid ro sabat it
Dyos nga makita sa Biblia. Tan-awon naton sa masunod
nga kapitulo.
18. Ham-an indi kita mahadlok sa mga patay?
19. Paano makabulig katon ro kamatuoran parti sa mga patay?
20. Ano ro matun-an naton sa masunod nga kapitulo?
KON MAMATAY RO TAWO,
MADUEA EON RO ANANG
KABUHI
“Ro mga patay owa eon it nasayran.”—Manugwali 9:5

Ano ro matabo katon kon mamatay kita?

Salmo 146:3, 4; Juan 11:11-14
Manugwali 9:6, 10 Ginkumpara ni Jesus ro kamatayon
Kon mamatay, indi eon kita makasa pagkatueog.
kita, makabati ag makapainu-ino.
OWA NAILA SI JEHOVA NGA

MAMATAY RO MGA TAWO
“Pero ayaw gid pagkan-a ro kahoy nga nagatao it kaaeam
kon ano ro mayad ag maeain, ay kon kan-on mo ron
mamatay ka gid.”—Genesis 2:17

Ham-an nagakamatay kita?

Genesis 3:1-6 Roma 5:12
Nagpinuril si Satanas sa kon ano ro Ro saea kapareho it malala nga
matabo kay Eba kon indi magtuman baeatian nga namana sa aton una
sa ginsugo it Dyos. Nagpakasaea nga ginikanan. Tanan kita gin-unga
sanday Adan ag Eba ag namatay kat nga makasasaea, ngani nagaka-
owa nanda gintuman si Jehova. matay kita.
Genesis 3:19 1 Corinto 15:26
Kat namatay si Adan, owa eon imaw Gintawag it Biblia ro kamatayon
nag-euntad. nga kaaway.
70
RO KAMATUORAN PARTI SA
KAMATAYON GAEUWAS KATON
“Kon ro tawo mamatay, mabuhi pa baea imaw it uman?
Gahueat ako. . . asta mag-abot ro akong kaumpawan.”
—Job 14:14

Paano ro kamatuoran parti sa kamatayon magaeuwas katon

sa saea nga mga ideya?
1 Juan 4:8 Pahayag 4:11
Ro pagturo parti sa impyerno Abu nga tawo ro nahadlok sa patay,
insulto kay Jehova. Indi na gid ngani ginasimba nanda ra imbes
pagsugtan ro mga tawo nga si Jehova. Si Jehova ro matuod nga
mag-antus sa ruyong paagi. Dyos, ag imaw eang ro dapat
simbahon.
KAPITULO 7
MAY PAGKABANHAW!
ISIPA nga ginsentensyahan ka nga mapriso sa bilog mo

nga kabuhi sa saea nga owa mo haobra. Owa ka eon
it tsansa nga makaguwa. Ro imong paeaabuton owa
eon it pag-eaum ag wa ka it maobra kara. Pero kat na-
duea eon ro imong pag-eaum, nakakita ka it makabu-
lig kimo nga may gahum agud euwason ka ag ruyon ro
anang ginpromisa. Ano ing mabatyagan?
2 Tanan kita napriso sa kamatayon. Bisan ano ro
atong obrahon, indi kita makapaeagyo. Pero si Jehova

may gahum nga euwason kita sa kamatayon. Ag nag-
promisa imaw, “ro katapusan nga kaaway nga pagadag-
on ruyon ro kamatayon.”—1 Corinto 15:26.
3 Isipa ro paumpaw nga mabatyagan mo kon ma-
duea eon ro kamatayon! Pero bukon eang kamata-

yon ro dueaon ni Jehova. Ibalik man nana ro kabuhi
it mga tawo nga namatay. Isipa kon ano ruyon para
kimo. Nagpromisa imaw nga ‘mabuhi it uman ro mga
patay.’ (Isaias 26:19) Gintawag ra it Biblia nga pagka-
banhaw.
KON MAMATAY RO ISAEANG KA PALANGGA
4Kon may namatay kita nga pamilya o maeapit nga
amigo, nasubuan gid kita. Makabatyag nga owa’t pag-
eaum. Owa kita’t maobra agud mabalik ro andang
1-3. Tanan kita napriso sa alin, ag paano kita euwason ni Jehova?
4. (a) Ano ro paumpaw katon kon may namatay kita nga pamilya o
amigo? (b) Sin-o ro mayad nga mga amigo ni Jesus?
kabuhi. Pero may paumpaw ro Biblia katon. (Basaha ro

2 Corinto 1:3, 4.) Tan-awon ta ro halimbawa nga nag-
pakita kon paano ni Jehova ag ni Jesus ibalik ro kabuhi
it atong mga palangga. Kat iya si Jesus sa eugta, pirme
na ginabisita si Lazaro ag anang igmanghod nga san-
day Marta ag Maria. Sanda ra hay mayad nga mga ami-
go ni Jesus. Naghambae ro Biblia: “Palangga ni Jesus si
Marta ag ro anang igmanghod nga babayi, ag si Laza-
ro.” Ag isaeang ka adlaw namatay si Lazaro.—Juan 11:
3-5.
5 Ginpaumpawan ni Jesus si Marta ag Maria. Kat ha-
batian ni Marta nga gapaagto si Jesus, nagguwa imaw

sa syudad sa pagsueang kana. Masadya imaw nga maki-
ta si Jesus, pero naghambae imaw: “Kon iya ka eang,
owa konta namatay ro akong igmanghod!” Abi ni Mar-
ta ulihi eon si Jesus. Kat nakita ni Jesus si Maria nga
nagatangis, nasakitan gid imaw ag nagtangis man.
(Juan 11:21, 33, 35) Nabatyagan na gid ro kasakit kon
madueaan kita it atong palangga.
6 Makapaumpaw gid masayran nga pareho kita’t
ginabatyag ni Jesus kon parti sa kamatayon. Kapare-

ho si Jesus sa anang Ama. (Juan 14:9) May gahum si
Jehova nga dueaon ro kamatayon, ag maeapit na eon
ra obrahon.
“LAZARO, GUMUWA KA!”
7
Pag-abot ni Jesus sa eubnganan kon siin si Lazaro
ginhaya, natabunan ra it mabahoe nga bato. Nagham-
5, 6. (a) Ano ro gin-obra ni Jesus kat nakita na nga nagakasubo ro
pamilya ag amigo ni Lazaro? (b) Ham-an makapaumpaw masayran
nga nabatyagan ni Jesus ro atong nabatyag sa kamatayon?
7, 8. Ham-an owa naila si Marta nga ipabuoe ro bato sa gin-eubngan
ni Lazaro, pero ano ro gin-obra ni Jesus?
MAY PAGKABANHAW! 73
bae si Jesus: “Bue-a ninyo ro bato.” Pero wa naila si

Marta. Ap-at nga adlaw eon haeubong si Lazaro. (Juan
11:39) Owa imaw kasayod kon ano ro obrahon ni Jesus
agud buligan ro anang igmanghod.
8 Naghambae si Jesus kay Lazaro: “Gumuwa ka!” Ha-
ngawa gid si Marta ag Maria sa andang nakita. “Ro na-

matay nga tawo nagguwa. Ro anang mga alima ag mga
siki nasambuean it panapton nga pang-eubong.” (Juan
11:43, 44) Nabuhi it uman si Lazaro! Nakaibahan na’t
uman ro anang pamilya ag mga amigo. Mabuytan nan-
da imaw, ag maistorya. Isaea gid ka milagro! Ginban-
haw ni Jesus si Lazaro.
“INDAY, GINAHAMBAE KO KIMO
‘BUMANGON KA!’ ”
9 Ginbanhaw baea ni Jesus ro mga patay paagi sa
anang gahum? Owa. Bago ginbanhaw ni Jesus si Laza-
ro, nagpangamuyo imaw kay Jehova, ag gintaw-an it
gahum agud banhawon si Lazaro. (Basaha ro Juan 11:
41, 42.) Bukon eang si Lazaro ro ginbanhaw. Nagasugid
ro Biblia parti sa 12 anyos nga dalagita nga may grabi
nga sakit. Ro anang tatay nga si Jairo nagapakit-euoy
kay Jesus nga pamayron ro anang solong unga. Kat ga-
istorya imaw kay Jesus, may mga eaki nga nag-abot ag
naghambae: “Namatay eon ro imong unga nga babayi.
Ham-an pabudlayon mo pa ro manogturo?” Pero nag-
hambae si Jesus kay Jairo: “Indi ka magkahadlok, mag-
tuo ka eang ag magamayad imaw.” Nag-agto imaw sa
baeay ni Jairo. Kat maeapit eon imaw sa anda nabati-
an ni Jesus ro mga tawo nga nagatangis. Naghambae
9, 10. (a) Sin-o ro nagtao it gahum kay Jesus nga magbanhaw it mga
patay? (b) Ham-an importante katon ro mga rekord it pagkabanhaw?
si Jesus kanda: “Indi kamo magtangis, ay ro unga bu-

kon it patay kundi nagakatueog eang.” Nangawa ro gi-
nikanan ku unga sa ginhambae ni Jesus. Ginpangabay
nana ro mga tawo nga magguwa ag gindaea na ro gini-
kanan sa kwarto nga idto ro unga. Ginbuytan ni Jesus
ro alima ag naghambae: “Inday, ginahambae ko kimo,
‘Bumangon ka!’ ” Isipa ro kasadya nga nabatyagan it
anang ginikanan kat insigida imaw nga nagbangon ag
nagtikang! Ginbanhaw ni Jesus ro andang unga. (Mar-
cos 5:22-24, 35-42; Lucas 8:49-56) Umpisa kato, kon
makita nanda ro andang unga, nadumdoman nanda ro
gin-obra ni Jehova paagi kay Jesus.1
10 Namatay man ku ulihi ro mga ginbanhaw ni Jesus.
Pero importante gid ro atong nabasa sa rayang mga

tawo nga nagtao it matuod nga pag-eaum. Gusto ni
Jehova nga banhawon ro mga patay, ag obrahon na
gid ra.
ANO RO MATUN-AN NATON SA MGA
REKORD IT PAGKABANHAW?
11
Klaro nga ginhambae it Biblia nga ro “mga pa-
tay owa gid it nasayran.” Matuod ron kay Lazaro.
(Manugwali 9:5) Pareho sa ginhambae ni Jesus nga
nagakatueog eang si Lazaro. (Juan 11:11) Kat igto imaw
sa eubnganan, “owa gid it nasayran” si Lazaro.
12 Kat ginbanhaw ni Jesus si Lazaro, abu nga tawo ro
1 Nagahambae katon ro ibang rekord it Biblia sa mga ginbanhaw

nga unga, magueang, eaki ag bayi, Israelita ag estranghero. Mabasa
mo sa 1 Hari 17:17-24; 2 Hari 4:32-37; 13:20, 21; Mateo 28:5-7; Lucas
7:11-17; 8:40-56; Binuhatan 9:36-42; 20:7-12.
11. Ano ro ginaturo katon it Manugwali 9:5 parti kay Lazaro?

12. Paano kita nakasayod nga natabo gid ro pagbanhaw kay Lazaro?
Ginbanhaw ni
apostol Pedro ro
Cristyano nga si Dorcas.
Ginbanhaw ni —Binuhatan 9:36-42
Elias ro unga it baeo.
—1 Hari 17:17-24
Isipa ro kasadya it pamilya

ag mga amigo ni Lazaro
kat ginbanhaw imaw!
—Juan 11:38-44
nakakita. Maskin ro mga kaaway ni Jesus nakasayod sa

gin-obra na nga milagro. Nabuhi si Lazaro, nagpamatu-
od ra nga ro pagbanhaw natabo gid. (Juan 11:47) Abu
nga mga tawo ro nagbisita kay Lazaro, umpisa kato nag-
pati sanda nga si Jesus ro ginpadaea it Dyos. Owa naila
ro mga kaaway ni Jesus, ngani nagplano sanda nga pat-
yon si Jesus ag Lazaro.—Juan 11:53; 12:9-11.
13 Naghambae si Jesus nga ro “tanan nga mga pa-
tay sa eubnganan makabati” ag banhawon. (Juan 5:28)

Nagakahueogan ra nga ratong mga ginadumdom ni Je-
hova mabuhi it uman. Pero agud mabanhaw sanda ni
Jehova, dapat kilaea na gid ruyong mga tawo. Maobra
na baea ron? May una binilyon nga bituon sa uniber-
so. Nagahambae ro Biblia nga kilaea ni Jehova ro mga
ngaean it mga bituon. (Basaha ro Isaias 40:26.) Kon
nadumdoman na ro ngaean it kada bituon, makasigu-
rado kita nga madumdoman na ro mga tawo nga buhi-
on it uman. Gintuga ni Jehova ro tanan, ngani nakasa-
yod kita nga may gahum imaw nga ibalik ro kabuhi it
namatay.
14 Ro matutom nga si Job nagapati sa pagkabanhaw.
Nagkutana imaw: “Kon ro tawo mamatay, mabuhi pa

baea imaw it uman?” Ginhambae na rayon kay Jehova:
“Magatawag ka, ag magasabat ako. Ginahandum mo
gid nga makita ro imong inobrahan.” Huo, hasayran ni
Job nga ginahueat ni Jehova ro panahon nga banha-
won ro mga patay.—Job 14:13-15.
13. Ham-an makasigurado kita nga banhawon ni Jehova ro mga pa-
tay?
14, 15. Ano ro ginhambae ni Job nga nagaturo katon parti sa pagka-
banhaw?
MAY PAGKABANHAW! 77
15 Ano ro mabatyagan mo sa pag-eaum nga pag-

kabanhaw? Makaisip ka, ‘Paalin ro akong pamilya ag
mga amigo nga namatay, mabanhaw man baea san-
da?’ Makapaumpaw masayran nga gusto gid ni Jehova
ibalik ro kabuhi it namatay. Tan-awon naton ro gina-
hambae it Biblia kon siin sanda maestar ag sin-o ro
banhawon.
SANDA HAY “MAKABATI SA ANANG
LIMOG AG MAGAGUWA”
16 Kato anay, nakaibahan it uman ku mga ginban-
haw ro andang pamilya ag mga amigo iya sa eugta. Ma-
karuyon man ro matabo sa paeaabuton, pero mas ma-
nami pa gid. Ham-an? Tungod ratong mga ginbanhaw
iya sa eugta may tsansa nga mabuhi it owa’t katapusan
ag indi eon mamatay. Ag mabuhi sanda sa kalibutan
nga eain gid sa makaron. Owa eon it inaway, krimen,
ag baeatian.
17 Sin-o ro banhawon? Si Jesus naghambae nga “ro
tanan nga mga patay sa eubnganan makabati sa anang

limog ag magaguwa.” (Juan 5:28, 29) Ag ro Pahayag
20:13 nagasugid katon: “Dayon gin-euad ku dagat ro
mga patay nga una kana. Ginbuhian man it kamata-
yon ag ku kalibutan it mga patay ro mga patay nga una
kanda.” Huo, binilyon nga tawo ro mabuhi it uman.
Si apostol Pablo naghambae nga ro “matarung man
ukon maeain [o, buko’t matarung]” pagabanhawon.
(Basaha ro Binuhatan 24:15.) Ano ro buot hambaeon
kara?
16. Ano nga klasi it kabuhi ro mabaton it mga ginbanhaw iya sa eugta?
17. Sin-o ro banhawon?
18
‘Ro mga matarung,’ kaibahan ro matutom nga
mga alagad ni Jehova nga nabuhi bago si Jesus nag-
agto iya sa eugta. Parehas kanday Noe, Abraham, Sara,
Moises, Rut, ag Ester banhawon man iya sa eugta. Ma-
basa mo ro parti sa rayang mga eaki ag bayi sa kapitu-
lo 11 it Hebreo. Paalin ro mga matutom nga alagad ni
18. Sin-o ‘ro mga matarung’ nga banhawon?
Sa paraiso, banhawon ro mga patay

ag makaibahan nanda it uman ro
andang mga palangga
MAY PAGKABANHAW! 79
Jehova nga namatay makaron? “Matarung” man san-

da ngani mabanhaw man.
19 ‘Ro mga buko’t matarung,’ kaibahan sa binilyon
nga tawo nga owa nakakilaea kay Jehova. Bisan nama-

tay sanda, owa sanda ginakalipatan ni Jehova. Banha-
won man sanda, ag may tsansa nga makatuon ag ma-
kaalagad kana.
20 Nagakahueogan baea ron nga tanan nga namatay
mabanhaw? Indi. Naghambae si Jesus nga ro ibang na-

matay hay indi pagbuhion it uman. (Lucas 12:5) Sin-o
ro magadesisyon kon sin-o ro banhawon ag indi? Si Je-
hova ro katapusan nga Hukom, pero gintaw-an nana si
Jesus it awtoridad nga “huwis ku mga buhi ag ku mga
patay.” (Binuhatan 10:42) Ro tanan nga ginhukman na
nga maeaut ag owa naila magbag-o, indi pagbanha-
won.—Tan-awa ro Endnote 19.
PAGKABANHAW PAEANGIT
21 Nagasugid man ro Biblia nga may ibang tawo nga
magaestar sa eangit. Kon ro isaea mabanhaw paeangit,
owa eon imaw it kabuhi bilang tawo kundi mangin es-
piritu nga persona.
22 Si Jesus ro una nga nakabaton it rayang pagkaban-
haw. (Juan 3:13) Tatlong adlaw pagkatapos ginpatay si

Jesus, ginbanhaw imaw ni Jehova. (Salmo 16:10; Binu-
hatan 13:34, 35) Owa imaw ginbanhaw bilang tawo. Si
apostol Pedro naghambae nga si Jesus, “Ginpatay sa ea-
was, pero ginbuhi sa espiritu.” (1 Pedro 3:18) Ginbuhi
19. Sin-o ‘ro mga buko’t matarung’? Ano ro tsansa nga gintao kanda
ni Jehova?
20. Ham-an buko’t tanan nga namatay banhawon?
21, 22. (a) Ano ro buot hambaeon it pagkabanhaw paeangit?
(b) Sin-o ro unang ginbanhaw nga mabuhi sa eangit?
si Jesus it uman bilang gamhanan nga espiritu nga per-

sona! (1 Corinto 15:3-6) Ro Biblia naghambae nga bu-
kon eang imaw ro katapusan.
23 Bago si Jesus namatay, naghambae imaw sa anang
matutom nga mga disipulo: “Ag magapanaw ako sa

pagpahaum it lugar para kinyo.” (Juan 14:2) Nagaka-
hueogan ra nga ro iba sa anang mga sumueonod ban-
hawon agud mag-estar kaibahan na sa eangit. Pila
sanda? Si Jesus naghambae nga sangkiri eang ro “mai-
sot nga panong.” (Lucas 12:32) Si apostol Juan nag-
tao it insakto nga numero kat hakita na si Jesus, “nga
nagatindog idto [eangitnon] sa Bukid Sion, kaibahan
nana ro 144,000.”—Pahayag 14:1.
24 Hin-uno banhawon ro 144,000 nga Cristyano?
Ginasugid it Biblia nga matabo ra sa panahon nga um-

pisahan it Cristo ro paggahum sa eangit. (1 Corinto
15:23) Nagakabuhi kita makaron sa ruyong panahon,
ag eaban sa 144,000 habanhaw eon paeangit. Ro mga
habilin iya sa eugta ag namatay makaron, insigida nga
mabanhaw paeangit. Pero kaeabanan nga tawo banha-
won sa paeaabuton iya sa paraiso nga eugta.
25 Maeapit lang gid euwason ni Jehova ro tanan sa
kamatayon, ag maduea raya sa owa’t katapusan! (Basa-

ha ro Isaias 25:8.) Pero ano ro obrahon idto it mga
gapaeangit? Ro Biblia naghambae nga magagahum
sanda kaibahan ni Jesus sa gubyerno it Ginharian. Ma-
tun-an naton sa masunod nga kapitulo ro parti sa ra-
yang gubyerno.
23, 24. Sin-o ro “maisot nga panong” nga ginhambae ni Jesus, ag pila
sanda?
25. Ano ro matun-an naton sa masunod nga kapitulo?
DUEAON NI JEHOVA RO
KAMATAYON
“Ro katapusan nga kaaway nga pagadag-on ruyon ro
kamatayon.”—1 Corinto 15:26

Ano ro ginatao nga paumpaw it Biblia kon namatyan kita?

2 Corinto 1:3, 4 Isaias 25:8; 26:19
Kon may namatay kita nga pamilya May gahum si Jehova sa pagduea
o amigo, makabatyag kita nga it kamatayon sa owa’t katapusan.
owa’t pag-eaum. Ro Biblia may Buhion na it uman ro mga patay.
matuod nga paumpaw katon.
MAY PAGTUO KITA SA

PAGKABANHAW
“Inday, ginahambae ko kimo, ‘Bumangon ka!’ ”—Marcos 5:41

Ham-an may pagtuo kita sa pagkabanhaw?

Juan 11:1-44 Juan 12:9-11
Ginbanhaw ni Jesus si Lazaro. Abu ro nakakita sa pagbanhaw ni
Marcos 5:22-24, 35-42 Jesus sa mga patay. Maskin ro mga
Ginbanhaw ni Jesus ro dalagita. kaaway ni Jesus nakasayod man.
Juan 11:41, 42
Ginbanhaw ni Jesus ro mga patay
halin sa gahum ni Jehova.
82
BUHION IT UMAN NI JEHOVA

RO BINILYON NGA TAWO
“Magatawag ka, ag magasabat ako. Ginahandum mo gid
nga makita ro imong inobrahan.”—Job 14:13-15
Sin-o ro banhawon?
Juan 5:28, 29 Isaias 40:26
Ratong mga ginadumdom ni Kon nadumdoman ni Jehova
Jehova hay mabuhi it uman. ro ngaean it kada bituon,
Binuhatan 24:15 makasigurado kita nga
Pagabanhawon ro matarung madumdoman na ro mga
ag buko’t matarung. tawo nga buhion it uman.
MAY IBANG TAWO NGA

BANHAWON AGUD
MAG-ESTAR SA EANGIT
“Ag magapanaw ako sa pagpahaum it lugar para kinyo.”
—Juan 14:2
Sin-o ro mga ginbanhaw paeangit?

1 Pedro 3:18 ro banhawon nga mabuhi
Si Jesus ro una nga nakabaton sa eangit.
it pagkabanhaw nga mabuhi Pahayag 14:1
sa eangit. Ginpili ni Jehova ro 144,000
Lucas 12:32 nga mabuhi sa eangit.
Naghambae si Jesus nga sangkiri
eang sa anang mga disipulo
KAPITULO 8
ANO RO GINHARIAN IT DYOS?
MINILYON nga tawo ro nakasayod it bantug nga

pangamuyo nga ginatawag Ama Namon, o Pangamuyo
it Ginuo. Gingamit ra ni Jesus agud tur-an ro anang di-
sipulo kon paano mangamuyo. Ano ro anang ginpa-
ngamuyo? Ag ham-an importante katon ra makaron?
2 Si Jesus naghambae: “Dapat kamo magpangamu-
yo pareho kara: ‘Ama namon nga una sa eangit, daya-

won [o, pakabaeaanon] ro imong ngaean. Umabot ro
imong Ginharian, matuman ro imong pagbuot iya sa
eugta pareho man sa eangit.’ ” (Basaha ro Mateo 6:9-
13.) Ham-an ginturo ni Jesus nga ipangamuyo ratong
tatlong ka butang?—Tan-awa ro Endnote 20.
3 Nasayran ta nga ro ngaean it Dyos Jehova ag hatun-
an naton ro kabubot-on it Dyos para sa mga tawo ag sa

eugta. Pero ano ro buot hambaeon ni Jesus kat gin-
hambae na: “Umabot ro imong Ginharian”? Matun-
an naton kon ano ro Ginharian it Dyos, ano ro anang
obrahon, ag kon paano pakabaeaanon ro ngaean it
Dyos.
ANO RO GINHARIAN IT DYOS?
4 Nagtukod si Jehova it eangitnon nga gubyerno ag
ginpili na si Jesus nga Hari. Ginatawag it Biblia rayang
1. Ano ro bantug nga pangamuyo nga atong tun-an?
2. Ano ro tatlong ka butang nga ginturo ni Jesus nga ipangamuyo na-
ton?
3. Ano ro dapat naton matun-an parti sa Ginharian it Dyos?
4. Ano ro Ginharian it Dyos, ag sin-o ro Hari?
gubyerno nga Ginharian it Dyos. Si Jesus ro “Hari it

mga hari ag Ginuo it mga ginuo.” (1 Timoteo 6:15) Ka-
yang obrahon ni Jesus ro mayad kaysa bisan sin-o nga
manoggahum it tawo, bisan ibahon sanda tanan mas
gamhanan gihapon si Jesus.
5 Kwarenta ka adlaw pagkatapos imaw ginbanhaw,
nagbalik si Jesus sa eangit. Ngani, gintugyan kana

ni Jehova ro Paghari sa Ginharian. (Binuhatan 2:33)
Ro gubyerno it Dyos magagahum iya sa eugta halin
sa eangit. (Pahayag 11:15) Ngani gintawag it Biblia
ro Ginharian it Dyos nga “eangitnon nga Ginharian.”
—2 Timoteo 4:18.
6 Ginhambae it Biblia nga si Jesus mas eabaw sa bi-
san sin-o nga hari it tawo “imaw eang ro owa it kama-

tayon.” (1 Timoteo 6:16) Tanan nga manoggahum it
tawo gakamatay, pero si Jesus owa it kamatayon. Maga-
padayon ro tanan nga mayad nga gin-obra ni Jesus ka-
ton.
7 Nagtagna ro Biblia nga si Jesus patas ag maeueoy-
on nga Hari: “Magakunsad kana ro espiritu ni Jehova,

ro espiritu it kaaeam ag pag-eubot, ro espiritu it pag-
eaygay ag pagkagamhanan, ro espiritu it ihibaeo ag ka-
hadlok kay Jehova. Magakasadya imaw sa pagkahadlok
kay Jehova. Indi imaw maghukom kon ano eang ro ma-
kita na, ukon magsaway suno sa mabatian na. Magahu-
kom imaw it patas sa mga kubos [o, pobre].” (Isaias 11:
2-4) Gusto mo baea it Hari kaparehas karon?
8 Nagpili ro Dyos it mga tawo nga makaibahan ni Je-
5. Halin siin ro gubyerno it Dyos? Ag sin-o ro gamhan kara?

6, 7. Ham-an eain gid si Jesus sa bisan sin-o nga hari it tawo?
8. Paano naton nasayran nga bukon eang si Jesus ro magahari?
ANO RO GINHARIAN IT DYOS? 85
sus nga maggahum sa eangitnon nga gubyerno. Halim-

bawa, si apostol Pablo naghambae kay Timoteo: “Kon
kita man hay magtiis it kalisud sa kalibutan ngara, ma-
gagahum man kita kaibahan nana.” (2 Timoteo 2:12)
Pila ro kaibahan ni Jesus nga magagahum bilang hari?
9 Sa natun-an naton sa Kapitulo 7, si apostol Juan
nagtao it paeanan-awon kat hakita na si Jesus nga

Hari kaibahan ro 144,000 nga mga hari. Sin-o ro 144,-
000? Naghambae si Juan nga “may ngaean ni [Jesus]
ag it anang Ama nga nasueat sa andang mga dahi.”
Ag nagdugang imaw: “Nagasunod sanda sa Kordero bi-
san siin imaw mag-adto. Gintubos sanda halin sa nabi-
lin nga mga tawo.” (Basaha ro Pahayag 14:1, 4.) Ro
144,000 mga matutom nga mga Cristiyano nga ginpi-
li it Dyos “ag sanda magagahum sa eugta” kaibahan
ni Jesus. Kon mamatay sanda, mabuhi sanda paagto
sa eangit. (Pahayag 5:10) Umpisa sa panahon it mga
apostoles, nagpili eon si Jehova it matutom nga mga
Cristyano nga mangin parte it 144,000 nga hari.
10 Nagakabaeaka katon si Jehova ngani may ka-
himusan imaw nga si Jesus ro magagahum sa mga

tawo. Naintindihan kita ni Jesus, ngani mangin mayad
imaw nga manoggahum katon. Hasayran na kon pa-
ano mangin tawo ag mag-antus. Naghambae si Pab-
lo nga si Jesus, “nagabatyag man sa atong mga kaeu-
yahon,” ag “gintentar man imaw sa tanan nga bagay
pareho katon.” (Hebreo 4:15; 5:8) Ro 144,000 naka-
sayod man kon paano mangin tawo. Nagkalisud man
9. Pila ro kaibahan ni Jesus nga magagahum? Kan-o nag-umpisa ro
pagpili it Dyos kanda?
10. Ham-an ro paggahum ni Jesus ag ku 144,000 nagapakita nga
nagakabaeaka si Jehova sa mga tawo?
sanda tungod sa indi perpekto nga kahimtangan ag

baeatian. Ngani, makasigurado kita nga nabatyagan ni
Jesus ag ku 144,000 ro atong mga problema nga ginaa-
tubang.
ANO RO OBRAHON KU GINHARIAN IT DYOS?
11
Si Jesus nagturo sa anang mga disipulo nga ma-
ngamuyo agud matuman ro kabubot-on it Dyos sa ea-
ngit. Ham-an? Natun-an naton sa Kapitulo 3 nga nag-
rebelde si Satanas nga Yawa kay Jehova. Pagkatapos
magrebelde, ginsugtan pa imaw ni Jehova ag ro buko’t
matutom nga mga anghel, o demonyo, nga magtenir
sa eangit. Ngani buko’t tanan nga una sa eangit gaobra
ku kabubot-on it Dyos. Sa Kapitulo 10, matun-an pa na-
ton ro parti kay Satanas ag sa mga demonyo.
12 Ginhambae it Biblia nga kat nangin Hari si Jesus
sa Ginharian it Dyos, nagpakig-away imaw kay Satanas.

(Basaha ro Pahayag 12:7-10.) Sa Bersikulo 10 may day-
wang ka importante nga natabo. Nag-umpisa ro Ginha-
rian it Dyos kat naggahum si Jesu-Cristo bilang Hari, ag
ginhueog si Satanas halin sa eangit paagto sa eugta. Na-
tun-an naton nga natabo eon ra.
13 Ginasugid it Biblia ro kasadya it matutom nga
mga anghel pagkatapos ginpahalin sa eangit si Satanas

ag anang mga demonyo. Mabasa naton: “Magkalipay
kamo, mga eangit ag tanan kamo nga nagaestar una!”
(Pahayag 12:12) Makaron may paghidait ag paghiusa
sa eangit tungod ro tanan nagaobra ku kabubot-on it
Dyos.
11. Ham-an gintur-an ni Jesus ro anang mga disipulo nga mangamu-
yo agud matuman ro kabubot-on it Dyos sa eangit?
12. Ano ro daywang ka importante nga natabo sa Pahayag 12:10?
13. Ano ro natabo sa eangit kat ginpahalin si Satanas?
14 Pero nag-eain ro kabuhi sa eugta. Makahaeadlok

ro kahimtangan it mga tawo “ay ro Yawa nagpanaog
kinyo nga nagabalingasu sa kaakig, ay nasayran nana
nga sangkurot eon lang ro anang tyempo nga nabilin.”
(Pahayag 12:12) Naakig gid si Satanas nga ginhueog
imaw sa eugta, ag nasayran na nga madali lang imaw
tapuson. Gin-obra na ro tanan agud makapanggulo,
makapanakit, ag makapaantus sa bilog nga eugta.
15 Pero ro kabubot-on it Dyos sa eugta owa nag-
bag-o. Gusto na gihapon mabuhi it owa’t katapusan ro

perpekto nga mga tawo sa paraiso nga eugta. (Salmo
37:29) Paano ra obrahon ku Ginharian it Dyos?
16 Ro tagna sa Daniel 2:44 nagahambae: “Ag sa adlaw
ku mga hari ngato, ro Dyos it eangit magatukod it gin-

harian nga indi gid maguba maskin hin-uno. Ag ra-
yang ginharian hay indi pag-isaylo sa ibang mga tawo.
Waskon kara ag pagatapuson ro tanan nga ginharian,
ag raya hay magapadayon sa owa it katapusan.” Ano ro
ginaturo katon it rayang tagna parti sa Ginharian it
Dyos?
17 Una, ginasugid katon nga ro Ginharian it Dyos ga-
umpisa it paggahum “sa adlaw ku mga hari ngato.”

Buot hambaeon nga ro ibang gubyerno una pa sa eug-
ta kon maggahum eon ro Ginharian. Pangaywa, gina-
sugid katon nga ro Ginharian it Dyos magapadayon sa
owa’t katapusan ag indi pagbuslan it ibang gubyerno.
Pangatlo, may inaway sa tunga ku Ginharian it Dyos ag
ku gubyerno it rayang kalibutan. Magadaog ro Ginha-
rian it Dyos ag raya lang ro mabilin nga gubyerno sa
14. Ano ro natabo kat ginhueog si Satanas sa eugta?
15. Ano ro kabubot-on it Dyos sa eugta?
16, 17. Ano ro ginasugid katon it Daniel 2:44 parti sa Ginharian it Dyos?
bilog nga eugta. Raya ro pinakamayad nga gubyerno

nga mabaton it mga tawo.
18 Paano buslan ku Ginharian it Dyos ro paggahum
it kalibutan? Bago ro katapusan nga inaway, ginatawag

Armagedon, ro mga demonyo magapataeang sa “mga
hari sa bilog nga kalibutan, sa pagtipon kanda para sa
inaway sa mabahoe nga adlaw kung Dyos nga Maka-
gagahum.” Huo, ro gubyerno it tawo magapakig-away
kontra sa Ginharian it Dyos.—Pahayag 16:14, 16; tan-
awa ro Endnote 10.
19 Ham-an kinahang-ean naton ro Ginharian it Dyos?
May tatlo ka rason. Una, makasasaea kita, ngani na-

gamasakit ag nagakamatay. Pero nagahambae ro Biblia
nga sa idaeum ku Ginharian it Dyos, mabuhi kita sa
owa’t katapusan. Ro Juan 3:16 nagahambae: “Ginhigug-
ma gid it Dyos ro kalibutan sa bagay nga gintao nana ro
anang bugtong nga Unga, agud nga ro kada nagatuo
kana indi eon mamatay, kundi may kabuhi nga owa it
katapusan.”
20 Ro pangaywa nga rason kon ham-an kinahang-
ean naton ro Ginharian it Dyos tungod ginapalibu-

tan kita it maeaut nga mga tawo. Abu ro nagapuril,
nagapandaya, ag mga imoral. Owa kita’t maobra kara,
pero kaya it Dyos nga dueaon ra. Ro mga tawo nga
nagaobra it kaeautan tapuson sa Armagedon. (Basaha
ro Salmo 37:10.) Ro pangatlo nga rason hay ro gubyer-
no it tawo mahina, mapintas, ag korap. Bukon sanda it
interesado nga buligan ro mga tawo agud tumanon
18. Ano ro pagtawag sa katapusan nga inaway sa tunga ku Ginharian
it Dyos ag gubyerno it kalibutan?
19, 20. Ham-an kinahang-ean naton ro Ginharian it Dyos agud gam-
han ro bilog nga eugta?
Umpisa kat ginhueog si Satanas ag
ro anang mga demonyo iya sa eugta,
nag-abu ro pag-antus. Maeapit lang
maduea rayang pag-antus
ro Dyos. Ro Biblia nagahambae nga “ginadumaea-

han it tawo ro anang isigkatawo sa anang kasamaran.”
—Manugwali 8:9.
21 Pagkatapos it Armagedon, tumanon ku Ginharian
it Dyos ro kabubot-on ni Jehova sa eugta. Halimba-

wa, dueaon kara si Satanas ag ro anang mga demonyo.
(Pahayag 20:1-3) Owa eon it magamasakit o mama-
tay. Tungod sa pantubos, tanan nga matutom nga mga
tawo mabuhi it owa’t katapusan sa Paraiso. (Pahayag
22:1-3) Pakabaeaanon ku Ginharian ro ngaean it Dyos.
Ano ro buot hambaeon kara? Nga kon maggahum eon
ro gubyerno it Dyos sa eugta, tanan nga tawo magatao
it kadungganan sa ngaean ni Jehova.—Tan-awa ro End-
note 21.
KAN-O NANGIN HARI SI JESUS?
22
Gintur-an ni Jesus ro anang mga disipulo nga ma-
ngamuyo: “Umabot ro imong Ginharian.” Magaabot
gid ro gubyerno it Dyos sa paeaabuton. Si Jehova ro
unang nagtukod it gubyerno ag gin-obra si Jesus nga
21. Paano tumanon it Ginharian ro kabubot-on it Dyos iya sa eugta?
22. Paano naton nasayran nga owa eagi nangin Hari si Jesus kat iya
imaw sa eugta o pagkatapos imaw ginbanhaw?
Tumanon ku Ginharian it Dyos ro

kabubot-on ni Jehova iya sa eugta
anang Hari. Nangin Hari baea eagi si Jesus pagbalik na

sa eangit? Owa, naghueat pa imaw. Kat pagkatapos gin-
banhaw si Jesus, klaro nga ginhambae nanday Pedro ag
Pablo ro tagna sa Salmo 110:1 parti kay Jesus. Nagham-
bae si Jehova: “Lumingkod ka iya sa akong tuo hasta
nga mahimo ko ro imong mga kaaway nga tueongto-
ngan it imong mga siki.” (Binuhatan 2:32-35; Hebreo
10:12, 13) Mauno’t buhay nga naghueat si Jesus hasta
obrahon imaw ni Jehova nga Hari?
23 Maeawig nga dinag-on bago ro 1914, naeubtan ku
sinsero nga grupo it mga Cristyano nga ruyong dag-on

importante sa tagna it Biblia. Ro mga nagkaeatabo um-
pisa ku 1914 nagpamatuod nga insakto sanda. Naghari
si Jesus sa ruyong dag-on. (Salmo 110:2) Pagkatapos,
ginhueog si Satanas sa eugta, ag makaron “sangku-
rot eon lang ro anang tyempo nga nabilin.” (Pahayag
12:12) Sa masunod nga kapitulo, makita naton ro abu
pa nga pamatuod nga nagakabuhi eon kita sa ruyong
tyempo. Matun-an naton nga maeapit eon lang tuma-
non ku Ginharian it Dyos ro kabubot-on ni Jehova iya
sa eugta.—Tan-awa ro Endnote 22.
23. (a) Kan-o naggahum si Jesus bilang Hari sa gubyerno it Dyos?
(b) Ano ro atong matun-an sa masunod nga kapitulo?
RO GINHARIAN IT DYOS
MATUOD NGA GUBYERNO
“Umabot ro imong Ginharian. Matuman ro imong pag-
buot, iya sa eugta pareho man sa eangit.”—Mateo 6:9-13

Ano ro Ginharian it Dyos?

Pahayag 11:15 Pahayag 14:1, 4
Ro Ginharian it Dyos, o gubyerno 144,000 ka tawo ro kaibahan ni Jesus
magagahum sa eugta halin sa nga magagahum sa eangit.
eangit. Hebreo 4:15; 5:8
1 Timoteo 6:15 Si Jesus ag ro 144,000 nakaeubot
Si Jesus ro Hari ku Ginharian it Dyos. sa atong ginabatyag ag ginaatubang
nga mga problema.
SI JESUS RO PINAKAMAYAD
NGA MANOGGAHUM
“Magahukom imaw it patas sa mga kubos [o, pobre].”
—Isaias 11:4

Ham-an si Jesus ro pinakamayad nga ginpili agud mangin

Hari it Ginharian?
1 Timoteo 6:16 Isaias 11:2-4
Tanan nga manoggahum it tawo Kayang obrahon ni Jesus ro mayad
gakamatay, pero si Jesus owa’t kaysa bisan sin-o nga manoggahum
kamatayon. Magapadayon ro it tawo, bisan ibahon sanda tanan
tanan nga mayad nga gin-obra mas gamhanan gihapon si Jesus.
ni Jesus katon. Patas ag maeueoy-on imaw.
93
TUMANON GID KU
GINHARIAN IT DYOS RO
KABUBOT-ON NI JEHOVA
“Ro Dyos it eangit magatukod it ginharian nga indi gid
maguba.”—Daniel 2:44

Ano eon ro haobra it Ginharian? Ano pa ro obrahon sa

paeaabuton?
Pahayag 12:7-12 Salmo 37:10
Kat nangin Hari si Jesus ku 1914, Pagadueaon ro mga tawo nga pada-
ginhueog na si Satanas halin sa yon nga nagaobra it maeaut.
eangit paagto sa eugta. Ngani abu Pahayag 22:1-3
nga kinagulo, kasakit, pag-antus sa Kon maggahum ro Ginharian it Dyos
bilog nga eugta. sa eugta, owa eon it nagamasakit o
Manugwali 8:9; nagakamatay, padunggan it tanan
Pahayag 16:16 nga tawo ro ngaean it Dyos.
Sa Armagedon, waskon ku Ginharian
it Dyos ro tanan nga mapintas ag
korap nga gubyerno it tawo.
KAPITULO 9
MAEAPIT EON BAEA RO

KATAPUSAN IT KALIBUTAN?
NAKATAN-AW ka baea it balita ag nakaisip, ‘Magala-

la pa gid baea ra?’ Abu nga trahedya ag kapintas, nga-
ni nagapati ro ibang tawo nga maeapit eon ro katapu-
san it kalibutan. Matuod baea ron? May paagi baea nga
masayran kon ano ro matabo sa paeaabuton? Huo. Ro
mga tawo owa kasayod sa matabo, pero si Jehova nga
Dyos nakasayod. Ginasugid na katon sa Biblia ro parti
sa atong paeaabuton ag sa eugta.—Isaias 46:10; Santiago
4:14.
2 Kon mabasa naton sa Biblia ro katapusan it kalibu-
tan, owa ra nagakahueogan sa katapusan it Eugta, kun-

di sa katapusan it kaeautan. Gintur-an ni Jesus ro mga
tawo nga ro Ginharian it Dyos magagahum sa bilog nga
eugta. (Lucas 4:43) Gusto masayran it anang mga disipu-
lo kon hin-uno gaabot ro Ginharian it Dyos, ag nag-
pangutana sanda kay Jesus: “Hin-uno baea mahanabo
ro mga butang ngara? Ano ro mangin paeatandaan it
imong pag-abot it uman ag ro katapusan it kalibutan?”
(Mateo 24:3) Owa nagtao si Jesus it insakto nga petsa,
pero ginhambae na kon ano ro matabo bago ro katapu-
san it kalibutan. Nagakatabo eon makaron kon ano ro
ginhambae ni Jesus.
3 Sa rayang kapitulo matun-an naton ro mga pamatu-
1. Siin naton masayran ro matabo sa paeaabuton?

2, 3. Ano ro gustong masayran it mga disipulo ni Jesus, ag ano ro sa-
bat ni Jesus?
MAEAPIT EON BAEA RO KATAPUSAN IT KALIBUTAN? 95
od nga iya eon kita sa tyempo bago tapuson ro kalibu-

tan. Una, dapat naton tun-an ro natabo nga inaway sa
eangit agud maeubtan kon ham-an maeain ro nagakata-
bo sa eugta.
INAWAY SA EANGIT
4 Sa Kapitulo 8 natun-an naton nga nangin Hari si Je-
sus sa eangit ku 1914. (Daniel 7:13, 14) Ro libro it Pa-
hayag nagasugid sa natabo: “Nag-umpisa ro inaway sa
eangit: Si Miguel [Jesus] ag ro anang mga anghel nagpa-
kig-away kontra sa dragon [Satanas]. Ro dragon nagsu-
koe kaibahan it anang mga anghel.”1 Napirdi si Satanas
ag anang mga demonyo sa inaway ag ginhueog san-
da sa eugta. Isipa ro kasadya it mga anghel! Pero paa-
lin ro mga tawo sa eugta? Naghambae ro Biblia nga
raya ro tyempo it kinagulo ku katawhan. Ham-an? Tu-
ngod naakig gid ro Yawa, “nasayran nana nga sangkurot
eon lang ro anang tyempo nga nabilin.”—Pahayag 12:7,
9, 12.
5 Ro Yawa gaobra it kinagulo sa eugta hasta sa makaya
na. Naakig gid imaw tungod sangkurot lang ro tyempo

nga nabilin ag dueaon eon imaw it Dyos. Hisayron na-
ton ro ginhambae ni Jesus nga matabo sa katapusan nga
mga inadlaw.—Tan-awa ro Endnote 24.
RO KATAPUSAN NGA MGA INADLAW
6Inaway. Naghambae si Jesus: “Ro isaeang ka ban-
wa magasukob sa isaeang ka banwa, ro isaeang ka
1 Ro Miguel ngaean pagid ni Jesu-Cristo. Sa dugang nga impormas-
yon, pangabay tan-awa ro Endnote 23.
4, 5. (a) Ano ro natabo sa eangit kat nangin Hari eon si Jesus? (b) Sa
Pahayag 12:12, ano ro natabo sa eugta kat ginhueog si Satanas?
6, 7. Ano ro mahambae naton sa inaway ag gutom makaron?
96
ginharian magagubat sa isaeang

ka ginharian.” (Mateo 24:7) Ma-
karon abu nga mga tawo ro gin-
patay sa inaway kumpara sa mga
kasaysayan kato. Ro sang ka re-
port halin sa Worldwatch Insti-
tute nagapakita nga umpisa ku
1914, sobra 100 milyon ka mga
tawo ro namatay sa inaway. Sa
nagtaliwan nga 1,900 ka dag-on,
sobra tatlong pilo ro namatay sa
inaway sa sueod ku 100 ka dag-
on sa tunga it 1900 ag 2000. Isi-
pa ro kalisdanan ag kasakit nga
nabatyagan it minilyon nga mga
tawo tungod sa inaway!
7 Gutom. Naghambae si Je-
sus: ‘May kakueang sa pagka-

on.’ (Mateo 24:7) Bisan abu ro
ginaani nga pagkaon makaron
kaysa kato, abu gihapon ro gi-
nakueang sa pagkaon. Ham-
an? Tungod owa sanda it kwar-
ta nga ibakae it pagkaon o eugta
nga tamnan. Sobra sang bilyon
nga tawo ro nagakita it isaea
ka dolyar kada adlaw o manaba
pa. Ro World Health Organiza-
tion naghambae nga tungod
sa malnutrisyon, minilyon ka
mga unga ro nagakamatay kada
dag-on.
97
8 Mga Linog. Si Jesus nagtag-

na: “May magaabot nga ma-
baskog nga mga linog.” (Lucas
21:11) Abu ro mabaskog nga li-
nog ro nagaabot kada dag-on.
Umpisa ku 1900 ka dag-on, sob-
ra sa daywang milyon nga tawo
ro namatay tungod sa mga li-
nog. Bisan pa may teknolohiya
agud masayran kon may linog,
abu gihapon nga tawo ro nama-
tay.
9 Baeatian. Si Jesus nagtagna
nga may una ‘baeatian.’ Maka-

taeagam nga mga baeatian ro
madasig nga nagaeapta ag abu
ro nagakamatay. (Lucas 21:11)
Bisan nagtuon ro mga dok-
tor sa pagbueong it mga sakit,
may una gihapon nga indi ma-
bueong. Ro sang ka report nag-
hambae nga kada dag-on, minil-
yon nga tawo ro nagakamatay
tungod sa baeatian kapareho it
TB, malaria, ag kolera. Bukon
eang it duyon, nasayran man it
mga doktor nga may 30 pa ka
bag-o nga mga sakit, ag owa raya
it mga bueong.
8, 9. Ano ro pamatuod nga ro mga tag-
na ni Jesus parti sa linog ag mga baeati-
an natuman?
RO MGA TAWO SA KATAPUSAN NGA MGA INADLAW

10 Sa 2 Timoteo 3:1-5, naghambae ro Biblia: “Mangin-
mabudlay gid ro mga inadlaw sa katapusan nga tyempo.”

Si apostol Pablo nagsugid kon ano ro batasan it mga tawo
sa katapusan nga mga inadlaw. Naghambae imaw nga ro
mga tawo
ˇ mahikawon
ˇ mahigugmaon sa kwarta
ˇ buko’t matinumanon sa
ginikanan
ˇ buko’t mapinasaeamaton
ˇ owa’t pagpalangga sa
pamilya
ˇ owa’t pagpugong sa
kaugalingon
ˇ mapintas ag mabangis
ˇ mahigugmaon sa kinasadya
kaysa sa Dyos
ˇ gapakuno-kuno nga
palangga ro Dyos pero
owa nagatuman kana
11 Makaraya baea ro mga
tawo sa inyong lugar? Sa bi-

log nga kalibutan, maka-
ron gid. Sa indi magbuhay
may obrahon ro Dyos kara.
Nagpromisa imaw: “Kon ro
maeaut magtubo kapareho
10. Ano ro ginahambae sa 2 Timo-
teo 3:1-5 nga nagakatabo makaron?
11. Sa Salmo 92:7, ano ro matabo sa
maeaut nga mga tawo?
MAEAPIT EON BAEA RO KATAPUSAN IT KALIBUTAN? 99
it mga hilamon ag ro tanan nga makasasaea magaeambo,

raya agud laglagon sa owa it katapusan.”—Salmo 92:7.
MAYAD NGA BALITA SA KATAPUSAN
NGA MGA INADLAW
12 Nagtagna ro Biblia nga sa katapusan nga mga inad-
law, ro kalibutan abu nga kasakit ag pag-antus. Pero nag-

hambae man ro Biblia nga may mayad nga matabo.
13 Pag-eubot sa Biblia. Si propeta Daniel nagsueat par-
ti sa katapusan nga mga inadlaw. Naghambae imaw: “Ro

matuod nga ihibaeo gabugana.” (Daniel 12:4) Ro Dyos
nagtao it ikasarang sa anang katawhan agud eubton ro
Biblia nga mangin klaro kumpara kato. Gin-obra ra ni Je-
hova ku 1914. Halimbawa, gintur-an na kita kon ham-an
importante ro anang ngaean ag kon ano ro anang katu-
yoan sa eugta ag ro kamatuoran parti sa pantubos, ag kon
ano ro matabo kon mamatay kita ag sa pagkabanhaw. Na-
tun-an man naton nga ro Ginharian it Dyos eang ro ma-
kasulbar it atong mga problema. Natun-an man naton
kon paano mangin masadya ag kon paano magkabuhi
nga nailaan it Dyos. Pero ano ro obrahon it mga alagad it
Dyos sa andang hatun-an? May isaea pa ka tagna nga ga-
tao katon it sabat.—Tan-awa ro Endnote 21 ag 25.
14 Bilog kalibutan nga pagwali. Kon parti sa katapu-
san nga mga inadlaw, naghambae si Jesus: “Rayang ma-

yad nga balita nahanungod sa Ginharian iwali sa bilog
nga kalibutan.” (Mateo 24:3, 14) Ro mayad nga balita it
Ginharian hay ginwali sa sobra 230 ka mga eugta ag sob-
ra 700 ka mga linggwahe. Huo, sa bilog nga kalibutan,
ro mga Saksi ni Jehova naghalin sa ‘tanan nga nasyon
12, 13. Ano ro ginturo katon ni Jehova sa katapusan nga mga inadlaw?
14. Siin ginawali ro mayad nga balita it Ginharian, ag sin-o ro nagawa-
li kara?
ag tribu’ nagabulig sa mga tawo nga maeubtan kon ano

ro Ginharian ag ro maobra kara sa mga tawo. (Pahayag
7:9) Ginaobra nanda ra it libre. Bisan abu ro naakig ag
nagakontra, owa’t makapapundo kanda sa pagwali sa gin-
tagna ni Jesus.—Lucas 21:17.
ANO RO IMONG OBRAHON?
15 Nagapati ka baea nga iya eon kita sa katapusan nga
mga inadlaw? Abu nga tagna sa Biblia ro nagakaeatabo.
Maeapit eon papunduhon ni Jehova ro pagwali it mayad
nga balita ag “ro katapusan” magaabot. (Mateo 24:14)
Ano ro katapusan? Raya ro Armagedon kon siin dueaon it
Dyos ro tanan nga kaeautan. Gamiton ni Jehova si Jesus
ag ro anang makusog nga mga anghel agud laglagon ro
mga owa gatuman Kana ag sa anang Unga. (2 Tesalonica
1:6-9) Pagkatapos, indi eon mapataeang ni Satanas ag ku
anang mga demonyo ro mga tawo. Ro tanan nga gusto
magtuman sa Dyos ag magbaton it anang Ginharian ma-
kakita it anang mga promisa nga matabo.—Pahayag 20:
1-3; 21:3-5.
16 Rayang kalibutan nga ginagamhan ni Satanas maea-
pit eon tapuson. Ngani importante nga pangutan-on na-

ton ro atong kaugalingon, ‘Ano ro dapat kong obrahon?’
Gusto ni Jehova nga magtuon ka it Biblia hasta sa makaya
mo. Dapat mo nga seryosohon ro imong pagtuon. (Juan
17:3) May mga miting ro mga Saksi ni Jehova kada do-
mingo agud buligan ro mga tawo nga maeubtan ro Bib-
lia. Pwede ka maka-attend sa miting it regular. (Basaha ro
Hebreo 10:24, 25.) Kon matun-an mo nga kinahang-ean
magbag-o, indi mahadlok nga obrahon ra. Magabakod ro
15. (a) Nagapati ka baea nga iya eon kita sa katapusan nga mga inad-
law, ham-an? (b) Ano ro matabo sa mga owa nagtuman ag nagtuman
kay Jehova?
16. Tungod maeapit lang ro katapusan, ano ro dapat mong obrahon?
“Rayang Mayad nga
Balita nahanungod
sa Ginharian iwali sa
bilog nga kalibutan.”
—Mateo 24:14
imong pagpakig-amigo kay Jehova kon obrahon mo ra.

—Santiago 4:8.
17 Si apostol Pablo naghambae nga ro pagduea sa mga
maeauton gaabot sa panahon nga owa ginapaabot it mga

tawo, “pareho sa pag-abot it manakaw sa kagab-ihon.”
(1 Tesalonica 5:2) Gintagna ni Jesus nga abu ro indi mag-
pati nga nagakabuhi eon kita sa katapusan nga mga inad-
law. Naghambae imaw: “Pareho sa nanabo ku tyempo ni
Noe, makaruyon man ro manabo sa pag-abot ku Unga it
Tawo. Ay kat owa pa ro Baha, ro mga tawo nagakinaon ag
nagaieinom, nagapangasawa ag ginapaasawa hasta gid sa
adlaw nga si Noe nagsueod sa arka. Owa gid sanda na-
kasayod kon ano ro nagakatabo hasta nga nag-abot ro
Baha ag nagkaeaeumos sanda. Makaruyon man ro mana-
bo sa pag-abot ku Unga it Tawo.”—Mateo 24:37-39.
18 Nagpaandam si Jesus nga indi kamo magpadaea-
daea sa “[sobra nga pagkaon] paghinilong ag madaea

ro inyong painu-ino ku mga paealigban sa rayang kabu-
hi.” Naghambae imaw nga ro katapusan magaabot pare-
ho it “siod.” Naghambae man imaw nga “magaabot sa ta-
nan nga mga tawo sa bilog nga kalibutan.” Nagdugang pa
imaw: “Magbantay ag magpangamuyo kamo pirme agud
nga may kusog kamo ag indi maano kon rayang mga
butang manabo, ag makatindog kamo sa atubangan ku
Unga it Tawo.” (Lucas 21:34-36) Ham-an importante nga
magpamati sa paandam ni Jesus? Tungod maeapit lang
gid waskon ro maeaut nga kalibutan ni Satanas. Ratong
ginpili eang ni Jehova ag ni Jesus ro maeuwas sa katapu-
san ag mabuhi sa bag-ong kalibutan.—Juan 3:16; 2 Pedro
3:13.
17. Ham-an mangawa ro kaeabanan nga tawo sa pag-abot it katapu-
san?
18. Ano ro paandam nga gintao ni Jesus?
GINPAHAYAG KATON NI
JEHOVA RO PAEAABUTON
“Halin ku umpisa gintagna ko ro matabo, ag ro mga butang
nga owa pa matabo.”—Isaias 46:10

Ano ro masayran naton sa katapusan nga mga inadlaw?

Daniel 7:13, 14 Pahayag 12:7-9, 12
Nangin Hari si Jesus sa eangit Kat nangin Hari si Jesus, ginhueog
ku 1914. si Satanas sa eugta halin sa eangit.
Mateo 24:3-14 Naakig gid si Satanas tungod
Gintagna ni Jesus ro grabi nga “sangkurot eon lang ro anang
kahimtangan it mga tawo. tyempo” nga nabilin bago imaw
dueaon it Dyos.
IYA EON KITA SA KATAPUSAN

NGA MGA INADLAW
“Ano ro mangin paeatandaan it . . . katapusan it kalibutan?”
—Mateo 24:3

Nakita mo eon baea ro katumanan it mga tagna sa Biblia?

Mateo 24:7; Lucas 21:11 Daniel 12:4
Mas grabi makaron ro mga inaway, Ginabuligan it Dyos ro anang
gutom, linog, ag baeatian. katawhan agud maeubtan ro Biblia
2 Timoteo 3:1-5 nga mas klaro kumpara kato.
Ginsugid ni apostol Pablo ro Mateo 24:14
batasan it mga tawo sa katapusan Ro mayad nga balita it Ginharian
nga mga inadlaw. iwali sa bilog nga kalibutan.
104
MAGHUEAG EON MAKARON

AGUD MADAYAW SI JEHOVA
“Ro adlaw ku Ginuo [Jehova] magaabot pareho sa pag-abot
it manakaw sa kagab-ihon.”—1 Tesalonica 5:2

Tungod maeapit lang ro katapusan, ano ro dapat mong

obrahon?
Juan 17:3 Santiago 4:8
Seryosoha ro imong pagtuon Bag-oha ro imong kabuhi agud
sa Biblia. makapaeapit ka sa Dyos.
Hebreo 10:24, 25 Lucas 21:34-36
Magtuon pa gid paagi sa Likawi ro mga baeagbag, ag
pag-attend it mga miting ku isentro ro imong kabuhi sa
mga Saksi ni Jehova. pagsimba kay Jehova.
KAPITULO 10
KAMATUORAN PARTI
SA MGA ANGHEL
GUSTO ni Jehova makilaea naton ro anang pamilya.

Ro mga anghel kaibahan sa pamilya it Dyos. Gintawag
sanda it Biblia nga “unga it Dyos.” (Job 38:7) Ano ro gi-
naobra it mga anghel? Paano nanda ginbuligan ro mga
tawo kato? Ag makabulig baea sanda katon makaron?
—Tan-awa ro Endnote 8.
2 Dapat naton tun-an kon siin naghalin ro mga ang-
hel. Nagasugid katon ro Colosas 1:16 nga pagkata-

pos gintuga ni Jehova si Jesus, “gintuga it Dyos ro ta-
nan nga mga butang sa eangit ag sa eugta.” Kaibahan
eon ro mga anghel. Pila sanda? Naghambae ro Biblia
nga may ginatos ka milyon nga anghel.—Salmo 103:20;
Pahayag 5:11.
3 Ginaturo man katon it Biblia nga gintuga ni Jehova
ro mga anghel bago ro eugta. Ro libro it Job nagasugid

katon nga masadya sanda. Maeapit sanda sa kada isaea
nga nagaalagad kay Jehova bilang pamilya.—Job 38:4-7.
GABULIG RO MGA ANGHEL SA KATAWHAN IT DYOS
4 Interesado pirme ro mga anghel sa katuyoan ni Je-
hova sa eugta ag sa mga tawo. (Hulubaton 8:30, 31;

1 Pedro 1:11, 12) Nagkasubo gid sanda kat nagrebel-
de sanday Adan ag Eba. Mas nasubuan sanda makaron
1. Ham-an kilaeahon naton ro mga anghel?
2. Siin naghalin ro mga anghel? Pila ro gintuga nga mga anghel?
3. Ano ro ginasugid it Job 38:4-7 parti sa mga anghel?
4. Paano naton nasayran nga interesado ro mga anghel sa mga tawo?
nga makita ro kaeabanan nga tawo nga owa gatuman

kay Jehova. Pero kon may maghinuesoe ag magbalik sa
Dyos, masadya gid sanda. (Lucas 15:10) Interesado ro
mga anghel sa mga nagaalagad sa Dyos. Ginagamit san-
da ni Jehova sa pagbulig ag pagproteksyon sa mga ala-
gad nana iya sa eugta. (Hebreo 1:7, 14) Tan-awon naton
ro iba pang halimbawa.
“Ro akong Dyos nagpadaea it

anang anghel ag ginkipo ro baba
it mga leon.”—Daniel 6:22
KAMATUORAN PARTI SA MGA ANGHEL 107
5 Ginpadaea ni Jehova ro daywang ka anghel agud bu-

ligan si Lot ag anang pamilya sa pagkawasak ku syu-
dad it Sodoma ag Gomorra. (Genesis 19:15, 16) Ginatos
ka dag-on ro nagtaliwan, si propeta Daniel ginhueog sa
buho it leon, pero owa imaw haalin, tungod ro “Dyos
nagpadaea it anang anghel ag ginkipo ro baba it mga
leon.” (Daniel 6:22) Pagkatapos, kat hapriso si apos-
tol Pedro, nagpadaea si Jehova it anghel agud euwason
imaw. (Binuhatan 12:6-11) Ginbuligan man it anghel
si Jesus kat iya imaw sa eugta. Halimbawa, pagkata-
pos imaw ginbautismohan, “nag-abot ro mga anghel ag
nagbulig kana.” (Marcos 1:13) Bago si Jesus patyon, ro
anghel “nagpabaskog kana.”—Lucas 22:43.
6 Makaron, owa eon gapakita ro anghel sa mga tawo.
Pero ginagamit gihapon sanda it Dyos agud buligan ro

anang mga alagad. Naghambae ro Biblia: “Ro anghel ni
Jehova nagabantay sa tanan nga nahadlok Kana, ag gi-
naeuwas nana sanda.” (Salmo 34:7) Ham-an kinahang-
ean naton ro proteksyon? Tungod may gamhanan kita
nga mga kaaway nga gusto maghalit katon. Sin-o sanda?
Siin sanda halin? Paano nanda kita mahalitan? Masabat
ruyong mga pangutana kon tan-awon naton ro natabo
kato pagkatapos gintuga si Adan ag Eba.
RO ATONG INDI MAKITA NGA KAAWAY
7 Natun-an naton sa Kapitulo 3 nga may anghel nga
nagrebelde sa Dyos ag gusto maggahum sa tanan. Gin-
tawag imaw it Biblia nga Satanas nga Yawa. (Pahayag
12:9) Gusto ni Satanas nga magrebelde man ro iba sa
5. Paano kato ginbuligan it mga anghel ro mga alagad it Dyos?
6. (a) Paano naton nasayran nga gabulig ro mga anghel sa katawhan
it Dyos makaron? (b) Ano ro mga pangutana nga atong sabton?
7. Ano ro gusto ni Satanas nga obrahon man it mga tawo?
Dyos. Gindaya na si Eba, ag eaban nga tawo gindaya

man nana. Pero sanday Abel, Enoc, ag Noe nangin ma-
tutom kay Jehova.—Hebreo 11:4, 5, 7.
8 Sa tyempo ni Noe, may ibang anghel nga nag-aywan
sa andang ilestaran sa eangit ag nabuhi sa eugta bilang

tawo. Ham-an? Nagsugid katon ro Biblia nga gusto nan-
da mag-asawa. (Basaha ro Genesis 6:2.) Saea para kanda
nga obrahon ron. (Judas 6) Kaparehas it ruyong maeaut
nga mga anghel, kaeabanan nga mga tawo sa ruyong
tyempo korap ag mapintas. Ngani ginpatay ni Jehova ro
maeaut nga mga tawo paagi sa baha sa bilog nga eugta.
Pero gin-euwas nana ro matutom nga mga alagad. (Ge-
nesis 7:17, 23) Nagbalik sa eangit ro maeaut nga mga
anghel agud maeuwas. Gintawag sanda it Biblia nga
mga demonyo. Ginpili nanda nga mag-imaw kay Sata-
nas sa pagrebelde, ag ro Yawa nangin andang manogga-
hum.—Mateo 9:34.
9 Tungod mga rebelde sanda, owa sanda ginbaton ni
Jehova nga magbalik sa anang pamilya. (2 Pedro 2:4)

Indi eon sanda pwede makabalik bilang tawo, pero pa-
dayon sanda nga “nagapataeang kung bilog nga kali-
butan.” (Pahayag 12:9; 1 Juan 5:19) Tun-an naton kon
paano nanda ginadaya o ginapataeang ro kaeabanan.
—Basaha ro 2 Corinto 2:11.
KON PAANO GINADAYA IT MGA
DEMONYO RO MGA TAWO
10 Abu nga paagi ro mga demonyo agud dayaon ro
mga tawo. Kon nagaistorya ro mga tawo sa mga demon-

8. (a) Paano ro ibang anghel nangin mga demonyo? (b) Ano ro gin-
obra it mga demonyo agud maeuwas sa baha?
9. (a) Ano ro natabo sa mga demonyo kat nagbalik sanda sa eangit?
(b) Ano ro atong tun-an sa sunod?
10. Paano ginadaya it mga demonyo ro mga tawo?
yo direkta man o paagi sa mga albolaryo o psychic. Gina-

tawag ra nga demonismo o espiritismo. Nagsugo katon
ro Biblia nga magpaeayo sa tanan nga oeubrahon it de-
monyo. (Galacia 5:19-21) Ham-an? Kapareho it sang ka
mangangayam nga nagagamit it siod agud makadakup
it sapat, ro mga demonyo nagapangdaya man paagi sa
siod ag kontrolon ro mga tawo.—Tan-awa ro Endnote 26.
11 Ro sambato sa andang pangdaya hay pagpamakot o
panghula. Raya ro gahum it demonyo agud masayran ro

paeaabuton o ro owa pa hasayri. Ro iba gatan-aw sa bitu-
on, gausoy it mga tanda, gabasa it tarot card, gagamit it
bolang kristal, o gahimaead. Abu nga tawo ro nagaisip
nga bukon ra it maeain, pero saea gid sanda. Tanan ra
makahaealit. Halimbawa, ro Biblia naghambae nga ro
mga demonyo ag manoghula nagabueoligan. Sa Binu-
hatan 16:16-18, mabasa naton nga may “makatugma sa
paeaabuton tungod may maeaut nga espiritu” ag ruyon
ro nagbulig sa bayi agud ‘matugma ro paeaabuton.’ Pag-
katapos ginpaeayas ni apostol Pablo ro demonyo, na-
duea ro abilidad it bayi nga makatugma ku paeaabuton.
12 Ro mga demonyo gagamit it isaea pa ka pangda-
ya agud masiod ro mga tawo. Ginapapati nanda kita

nga pwede maistorya ro mga patay ag nagakabuhi pa
sanda bisan siin agud makaistorya katon o makapanakit.
Halimbawa, kon may namatyan nga amigo o pamilya,
gaagto sanda sa espiritista agud maistorya nanda ratong
namatay. Ro espiritista gatao it manami nga impormas-
yon sa namatay nga amigo o igbata ag ginatuead ro li-
mog nanda. (1 Samuel 28:3-19) Abu ro kinabatasan nga
11. Ano ro pagpanghula, ag ham-an dapat kita maglikaw?
12. (a) Ham-an maeain nga testingan nga mag-istorya sa mga patay?
(b) Ham-an owa nagaintra ro mga alagad it Dyos sa oeubrahon it mga
demonyo?
PAANO SUKEAN SI
SATANAS AG RO
MGA DEMONYO?
ˇ Magpaeayo sa tanan
nga bagay nga may
mga madyik, ag mga
gahum it demonyo
ˇ Tun-i ro Biblia
ˇ Mangamuyo kay
Jehova nga Dyos
pagpati nga ro mga patay nagakabuhi bisan siin. Kai-

bahan kara ro kapyestahan it mga patay, kumplianyo,
sakripisyo para sa patay, seremonya it pagkabaeo, o mga
ritwal. Kon magbalibad ro sang ka Cristyano sa rayang ki-
nabatasan, basi surahon imaw, insultohon o hambaean it
anang pamilya o mga kakilaea nga owa eon imaw it ea-
bot kanda. Pero ro mga Cristyano nakasayod nga ro mga
patay owa nagakabuhi maskin siin. Imposible gid nga
maistorya pa sanda, ag indi sanda makaobra it maeain
katon. (Salmo 115:17) Ngani maghaeong. Indi gid pagtes-
tingi nga mag-istorya sa mga patay o mga demonyo ag
indi mag-intra sa rayang mga oeubrahon it mga demon-
yo.—Basaha ro Deuteronomio 18:10, 11; Isaias 8:19.
13 Ro mga demonyo owa eang gapangdaya sa mga
tawo kundi gapanghadlok man. Makaron, sayod ni Sata-

nas ag ku anang mga demonyo nga ‘sangkurot lang ro
andang tyempo’ bago sanda dueaon it Dyos sa eugta,
mas mapintas ag maisog sanda makaron. (Pahayag 12:
12, 17) Pero linibo nga tawo ro nahadlok kato sa mga de-
monyo ag owa eon nahadlok makaron. Paano naduea ro
andang kahadlok sa mga demonyo?
MAGSUKOE AGUD MAKAEUWAS SA MGA DEMONYO
14 Ro Biblia nagahambae katon kon paano sukean
ag makaeuwas sa mga demonyo. Halimbawa, ro ibang

tawo sa banwa it Efeso nagaistorya sa mga demonyo
bago nanda natun-an ro kamatuoran. Paano sanda na-
kaeuwas? Nagahambae ro Biblia: “Abu sa mga salamang-
kero ro nagdaea it andang mga libro ag nagsunog kara sa
13. Ano ro ginabatyag makaron it mga tawo nga nahadlok kato sa mga
demonyo?
14. Pareho sa mga Cristyano ku unang siglo, paano kita makaeuwas sa
mga demonyo?
atubangan it tanan.” (Binuhatan 19:19) Tungod gusto

nanda nga mangin Cristyano, ginsunog nanda ro tanan
nga libro parti sa madyik. Ruyon man ro dapat obrahon
makaron. Tanan nga gusto mag-alagad kay Jehova dapat
maglikaw sa mga butang parti sa mga demonyo. Kai-
bahan kara ro mga libro, magasin, horoscope, pelikula,
kanta, hampang, ag maskin ro mga poster nga nagapa-
guwa nga ro madyik ag gahum it mga demonyo hay
matsa buko’t maeain ag masadya. Pati man ro mga gina-
gamit it mga tawo agud proteksyonan ro andang sarili sa
mga maeaut.—1 Corinto 10:21.
15 Dinag-on ro nagtaliwan kat ginsunog it mga taga-
Efeso ro andang mga libro parti sa madyik, nagsueat si

apostol Pablo nga padayon sanda nga “nagapakig-away
kontra sa maeaut nga mga espirituhanon nga mga ku-
sog.” (Efeso 6:12) Huo, maskin ginsunog eon nanda ro
mga libro, gusto gihapon sandang pasakitan it mga de-
monyo. Ano pa ro andang obrahon? Naghambae si Pab-
lo: “Gamita ninyo ro pagtuo bilang taming. Paagi kara
sarang ninyo mapatay ro nagadabdab nga mga pana.”
(Efeso 6:16) Kapareho it taming nga gaprotekta sa solda-
do, ro pagtuo gaprotekta katon. Kon may pagsalig kita
nga maprotektahan ni Jehova, masukean naton si Sata-
nas ag ro mga demonyo.—Mateo 17:20.
16 Paano magbakod ro atong pagtuo kay Jehova? Da-
pat naton basahon ro Biblia kada adlaw ag tun-an nga

magsalig kana agud proteksyonan kita. Kon mabaskog
ro pagsalig kay Jehova, indi eon katon makahalit si Sata-
nas ag ro mga demonyo.—1 Juan 5:5.
15. Ano pa ro atong obrahon agud sukean si Satanas ag ro mga de-
monyo?
16. Paano magbakod ro atong pagtuo kay Jehova?
17 Ano pa ro dapat obrahon it mga Cristyano sa Efe-

so? Nagaestar sanda sa banwa nga puno it mga demon-
yo. Naghambae si Pablo kanda: “Pangamuyo kamo sa
tanan nga tyempo.” (Efeso 6:18) Kinahang-ean nanda
magpangayo it proteksyon ni Jehova sa tanan nga oras.
Paano kita? Nagaestar man kita sa kalibutan nga puno it
mga demonyo. Ngani, kinahang-ean man naton mag-
pangayo it proteksyon ni Jehova, ag gamiton ro anang
ngaean kon nagapangamuyo. (Basaha ro Hulubaton
18:10.) Kon padayon kita nga mangabay kay Jehova nga
ipaeayo kay Satanas, sabton na gid ro atong pangamu-
yo.—Salmo 145:19; Mateo 6:13.
18 Kon dueaon naton ro mga bagay nga may eabot
sa demonismo ag magsalig kay Jehova nga protekta-

han kita, masukean naton si Satanas ag ro mga demon-
yo. Indi eon kita mahadlok kanda. (Basaha ro San-
tiago 4:7, 8.) Mas gamhanan si Jehova kaysa sa mga
demonyo. Ginpinahan na sanda ku panahon ni Noe,
ag sa paeaabuton dueaon na sanda. (Judas 6) Dumdo-
ma, may kaibahan kita sa pag-away kanda. Si Jehova ag
ro anang mga anghel nagaprotekta katon. (2 Hari 6:
15-17) Makasalig kita nga sa bulig ni Jehova, madaog
naton si Satanas ag ro mga demonyo.—1 Pedro 5:6, 7;
2 Pedro 2:9.
19 Pero kon si Satanas ag ro mga demonyo nagatao it
grabi nga pag-antus, ham-an owa pa sanda ginduea ni

Jehova? Rayang pangutana sabton sa masunod nga ka-
pitulo.
17. Ano pa ro makabulig katon agud makapaeayo sa mga demonyo?
18, 19. (a) Paano kita magdaog sa atong pagpakig-away kay Satanas
ag sa mga demonyo? (b) Ano nga pangutana ro sabton sa masunod
nga kapitulo?
RO MGA ANGHEL KAIBAHAN
SA PAMILYA IT DYOS
“Dayawa si Jehova, tanan kamo nga anang gamhanan nga
mga anghel.”—Salmo 103:20

Ano ro atong nasayran parti sa mga anghel?

Job 38:4-7 1 Pedro 1:11, 12
Gintuga ni Jehova ro mga anghel Interesado pirme ro mga anghel
bago na gintuga ro eugta. sa katuyoan ni Jehova sa eugta.
Pahayag 5:11 Lucas 15:10
Minilyon ro mga anghel. Interesado ro mga anghel sa
mga alagad it Dyos.
GABULIG RO MGA ANGHEL

SA MGA ALAGAD IT DYOS
“Ro anghel ni Jehova nagabantay sa tanan nga nahadlok
Kana, ag ginaeuwas nana sanda.”—Salmo 34:7

Paano naton nasayran nga nagabulig ro mga anghel sa

mga tawo?
Genesis 19:15, 16; Hebreo 1:7, 14
Daniel 6:22; Lucas 22:43; Ginagamit ni Jehova ro mga anghel
Binuhatan 12:6-11 sa pagbulig ag pagprotekta sa
Ginbuligan it mga anghel mga alagad nana makaron.
si Lot, Daniel, Jesus, ag Pedro.
115
GUSTO KITA HALITAN IT

MAEAUT NGA MGA ANGHEL
“Indi kita madaog ni Satanas, ay nakasayod kita kon ano ro
anang mga plano.”—2 Corinto 2:11

Sin-o ro mga demonyo, ag ham-an makahaealit sanda?

Pahayag 12:9 Mateo 9:34
May anghel nga nagrebelde Nag-imaw ruyong mga anghel
kay Jehova. Gintawag imaw kay Satanas sa pagrebelde ag
nga Satanas. nangin demonyo.
Genesis 6:2 Deuteronomio 18:10, 11
Sa tyempo ni Noe, may ibang Ginadaya it mga demonyo ro
anghel nga nagrebelde ag mga tawo agud halitan sanda.
nag-agto sa eugta.
MASUKEAN MO SI SATANAS
AG RO MGA DEMONYO
“Suk-ei ninyo ro Yawa, ag magapaeagiw imaw kinyo.”
—Santiago 4:7

Paano mo mabaton ro bulig ni Jehova agud masukean si

Satanas ag ro mga demonyo?
Binuhatan 19:19 Efeso 6:16, 18
Ipilak ro tanan nga butang nga may Pabakura ro imong pagtuo paagi
eabot sa demonismo nga nagapa- sa pagtuon it Biblia, ag mangamuyo
guwa nga ro madyik ag gahum it nga protektahan ka it Dyos.
mga demonyo hay matsa buko’t Hulubaton 18:10
maeain ag masadya. Gamita ro ngaean ni Jehova.
KAPITULO 11
HAM-AN ABU RO PAG-ANTUS?
GINWASAK it tsunami ro banwa. Nagpamaril ro eaki

sa simbahan, abu ro naigo ag may mga namatay. Ro
sang ka nanay namatay tungod sa cancer, may anang
limang ka unga nga haaywan.
2 Kon may kapareho karon nga mga kalamidad ag
trahedya, abu nga tawo ro nagapangutana, “Ham-an?”

Nangawa sanda kon ham-an abu nga kaakig ag pag-an-
tus sa kalibutan. Hapangutana mo man baea ra?
3 Sa Biblia, natun-an naton ro sang ka eaki nga may
madaeum nga pagtuo sa Dyos nagkutana man. Ha-

limbawa, si propeta Habacuc nagpangutana kay Jeho-
va: “Ham-an gin-obra mo akong saksi sa kaeautan? Ag
ham-an ginpabay-an mo ro pag-eupig? Ham-an nakita
ko ro pagwasak ag pagpamintas? Ag ham-an abu ro
nagailinaway ag nagasilinangag?”—Habacuc 1:3.
4 Sa Habacuc 2:2, 3, mabasa naton ro sabat it Dyos
kay Habacuc ag ro Anang promisa agud makay-ad ro

sitwasyon. Mabahoe ro pagpalangga it Dyos sa mga
tawo. Ro Biblia naghambae: “Nagakabaeaka imaw kin-
yo.” (1 Pedro 5:7) Sa pagkamatuod, owa naila ro Dyos
sa grabi nga pag-antus. (Isaias 55:8, 9) Tun-an naton ro
pangutana nga, Ham-an grabi ro pag-antus sa kalibu-
tan?
1, 2. Ano ro ginapangutana it abu nga tawo?
3, 4. (a) Ano ro ginpangutana ni Habacuc? (b) Ano ro ginsabat ni
Jehova kana?
HAM-AN ABU RO PAG-ANTUS? 117
HAM-AN GRABI RO PAG-ANTUS?

5 Ro mga pastor, pari, ag manogturo it relihiyon pir-
me nagahambae nga pagbuot it Dyos nga mag-antus ro
mga tawo. Ro iba nagahambae nga tanan nga nagakata-
bo sa tawo, kaibahan ro mga trahedya, naghalin sa Dyos
ag owa kita kasayod kon ham-an. Ro iba mat-a nagapati
nga ro mga tawo, kaibahan ro mga eapsag, namatay
agud makaibahan it Dyos sa eangit. Pero buko’t matuod
ron. Owa naghalin sa Dyos ro maeain nga nagakata-
bo. Ro Biblia naghambae: “Imposible sa matuod nga
Dyos nga mag-obra it maeaut, nga ro Eabing Gamha-
nan mag-obra it saea!”—Job 34:10.
6 Abu nga tawo ro nagabasoe sa Dyos tungod sa tanan
nga pag-antus, gapati sanda nga ro Dyos ro nagagahum

sa kalibutan. Pero hatun-an naton sa Kapitulo 3, si Sata-
nas nga Yawa ro manoggahum it kalibutan.
7 Nagasugid katon ro Biblia nga “ro bilog nga kalibu-
tan una sa idaeum ku paggahum kung Yawa.” (1 Juan 5:

19) Ro manoggahum it rayang kalibutan, si Satanas,
maeain ag mapintas. Imaw ro “nagpataeang kung bilog
nga kalibutan.” (Pahayag 12:9) Abu ro nagtuead kana,
ag ruyon ro sambatong rason kon ham-an abu it kapu-
rilan, kaakig, ag kapintas sa kalibutan.
8 Abu pa it rason kon ham-an may grabi nga pag-
antus sa kalibutan. Pagkatapos magrebelde si Adan ag

Eba, ginpasa nanda ro saea sa andang mga unga. Ag tu-
ngod sa saea, ginapaantus ku iba ro andang isigkatawo.
5. Ano ro pirmeng ginahambae it mga manogturo it relihiyon sa pag-
antus? Ano ro ginaturo it Biblia?
6. Ham-an abu nga tawo ro nagabasoe sa Dyos tungod sa tanan nga
pag-antus?
7, 8. Ham-an may grabi nga pag-antus sa kalibutan?
Gusto nanda nga mangin importante kaysa iba. Nagai-

naway sanda, nagaagto sa gera ag ginadaug-daog ro iba.
(Manugwali 4:1; 8:9) Kon amat nagaantus ro mga tawo
tungod sa “owa ginapaabot nga matabo.” (Manugwali
9:11) Basi una sanda sa lugar nga may maeain nga nata-
bo ag naapektuhan sanda.
9 Owa naghalin kay Jehova ro mga pag-antus. Buko’t
imaw ro baeasoeon sa inaway, krimen, ag pagmaltrato

sa iba. Owa kana naghalin ro mga linog, bagyo, ag baha.
Pero basi mangawa ka, ‘Kon si Jehova ro gamhanan sa
bilog nga uniberso, ham-an owa na ginduea ro maeain
nga nagakatabo?’ Sayod naton nga nagakabaeaka katon
ro Dyos, ngani may mayad imaw nga rason kon ham-an
ginapasugtan na ro pag-antus.—1 Juan 4:8.
HAM-AN GINPASUGTAN IT DYOS RO PAG-ANTUS?
10 Sa hardin it Eden, ginpataeang it Yawa si Adan ag
Eba. Ginhangkat ni Satanas ro Dyos nga maeain nga
Manoggahum. Naghambae imaw nga mahikaw si Jeho-
va sa pagtao it manami nga butang kanday Adan ag
Eba. Gusto ni Satanas nga magpati sanda nga mas ma-
yad imaw nga manoggahum kaysa kay Jehova ag bukon
nanda it kinahang-ean ro Dyos.—Genesis 3:2-5; tan-awa
ro Endnote 27.
11 Owa nagtuman si Adan ag Eba kay Jehova ag nagre-
belde kana. Abi nanda may kinamatarung sanda sa pag-

desisyon sa andang sarili kon ano ro tama ag saea. Paa-
no ginpamatud-an ni Jehova nga saea sanda ag imaw
eang ro nakasayod kon ano ro mayad para kanda?
9. Ham-an masigurado naton nga may mayad nga rason si Jehova nga
ginapasugtan na ro pag-antus?
10. Paano ginhangkat ni Satanas si Jehova?
11. Ano ro pangutana nga sabton naton?
12 Owa eagi ginduea ni Jehova sanday Adan ag Eba.

Ginsugtan pa sanda nga mag-unga. Ginpapili rayon
ni Jehova ro mga unga ni Adan ag Eba kon sin-o ro
manoggahum nga gusto nanda. Katuyoan ni Jehova
nga pun-on it perpekto nga mga tawo ro eugta, ag ma-
tabo gid ron maskin ano pa ro obrahon it Yawa.—Gene-
sis 1:28; Isaias 55:10, 11.
13 Ginhangkat ni Satanas si Jehova sa atubang it mi-
nilyon nga anghel. (Job 38:7; Daniel 7:10) Ngani, gin-

taw-an pa imaw ni Jehova it tyempo agud pamatud-an
kon matuod ro anang ginpabangud. Ginpasugtan na
man ro mga tawo nga magtukod it gubyerno sa idaeum
ku pagdumaea ni Satanas agud ipakita kon kaya nanda
nga owa’t bulig it Dyos.
14 Linibo eon ka dag-on nga ginagamhan it mga tawo
ro andang sarili, pero owa sanda nagmadinaeag-on. Na-

pamatud-an nga purilon si Satanas. Kinahang-ean gid
it mga tawo ro bulig it Dyos. Tama si propeta Jeremias
kat paghambae na nga: “O Jehova, nasayran ko gid nga
owa it ikasarang ro tawo sa paggiya it anang daeanon.
Owa it ikasarang ro tawo sa paggiya it anang tikang.”
—Jeremias 10:23.
HAM-AN NAGHUEAT IT MABUHAY SI JEHOVA?
15Ham-an ginsugtan ni Jehova nga magbuhay ro
pag-antus? Ham-an owa na ginduea ro maeain nga
nagakatabo? Nagakinahang-ean it tyempo agud makita
12, 13. (a) Ham-an owa eagi ginduea ni Jehova ro mga nagrebelde?
(b) Ham-an ginpasugtan ni Jehova si Satanas nga gamhan ro kalibutan
ag ro mga tawo nga gamhan ro andang sarili?
14. Ano ro napamatud-an?
15, 16. (a) Ham-an ginsugtan ni Jehova nga magbuhay ro pag-antus?
(b) Ham-an owa ginduea ni Jehova ro problema nga halin kay Satanas?
nga owa nagmadinaeag-on si Satanas. Gintestingan it

mga tawo ro tanan nga paagi it paggubyerno, pero owa
nagmadinaeag-on. Maskin pa nag-uswag sanda sa syen-
sya ag teknolohiya, abu man gihapon nga inhustisya,
gutom, krimen, ag inaway makaron. Indi kita magma-
dinaeag-on kon owa ro Dyos.
16 Pero owa ginduea ni Jehova ro problema nga nag-
halin kay Satanas. Kon gin-obra na ra, matsa nagsupor-

ta imaw sa paggahum ni Satanas, ag indi Na gid pag-
obrahon ron. Ag magapati man ro mga tawo nga kaya
nanda gamhan ro andang sarili. Pero kapurilan ron, ag
indi gid sanda pagsuportahan ni Jehova. Bukon imaw it
purilon.—Hebreo 6:18.
17 Makay-ad baea ni Jehova ro tanan nga ginsamad
it pagrebelde ni Satanas ag ku mga tawo? Huo. Sa

Dyos, tanan nga butang posible. Nakasayod si Jeho-
va kon hin-uno sabton ro tanan nga hangkat ni Sa-
tanas kana. Obrahon na rayon nga paraiso ro eugta.
Tanan nga una sa “eubnganan” banhawon. (Juan 5:
28, 29) Indi eon magmasakit o mamatay ro mga tawo.
Dueaon ni Jesus ro tanan nga ginsamad ni Satanas. Ga-
miton ni Jehova si Jesus “sa pagwasak ku mga obra
kung Yawa.” (1 Juan 3:8) Nagapasaeamat kita nga na-
ngin mapinasensyahon si Jehova ngani nakilaea na-
ton imaw ag napili imaw bilang atong Manoggahum.
(Basaha ro 2 Pedro 3:9, 10.) Gabulig imaw katon agud
mabatas ro pag-antus.—Juan 4:23; basaha ro 1 Corin-
to 10:13.
18 Owa kita ginapilit ni Jehova nga pilion imaw bi-
lang atong Manoggahum. Gintaw-an na kita it regalo

17, 18. Ano ro obrahon ni Jehova sa tanan nga ginsamad ni Satanas?
nga kahilwayan sa pagpili. Tan-awon naton kon ano

para kimo rayang regalo.
PAANO MO GAMITON RO REGALO
IT KAHILWAYAN SA PAGPILI?
19 Gintaw-an kita ni Jehova it manami nga regalo ro
kahilwayan sa pagpili, ngani eain gid kita sa mga sa-
pat. Nagahueag sanda tungod sa instincts o kinaugali,
pero makapili kita kon paano magkabuhi ag maka-
dayaw kay Jehova. (Hulubaton 30:24) Bukon man kita
it robot nga naka-program kon ano ro obrahon. Hil-
way kita nga makapili kon ano ro atong gusto, sin-o
atong mga amigo, ag kon ano ro obrahon sa atong ka-
buhi. Gusto ni Jehova nga masadyahan kita sa atong
kabuhi.
20 Gusto ni Jehova nga palanggaon naton imaw.
(Mateo 22:37, 38) Kaparehas imaw it sang ka tatay nga

naila makabati kon maghambae ro anang unga, “Pa-
langga ko ikaw” nga halin sa tagipusoon ag owa napi-
litan. Gintaw-an kita ni Jehova it kahilwayan sa pagpili
kon alagaron naton imaw o indi. Ginpili nanday Sata-
nas, Adan, ag Eba nga sikwayon si Jehova. Paano mo
gamiton ro regalo it kahilwayan sa pagpili?
21 Gamita ro kahilwayan sa pagpili agud maalagad si
Jehova. Minilyon ro nagpili nga dayawon ro Dyos ag

isikway si Satanas. (Hulubaton 27:11) Ano ro imong
obrahon makaron agud igto ka sa bag-ong kalibutan it
Dyos kon dueaon na eon ro mga pag-antus? Masabat
ron sa masunod nga kapitulo.
19. Ano ro manami nga regalo nga gintao katon ni Jehova? Ham-an
pasaeamatan naton rayang regalo?
20, 21. Ano ro mayad nga pagpili nga maobra mo makaron?
OWA NAGHALIN KAY JEHOVA
RO PAG-ANTUS
“Maeayo gid para sa matuod nga Dyos nga Eabing Gamhanan
ro pag-obra it maeain ag bukon it matarung!”—Job 34:10

Ham-an grabi ro pag-antus sa kalibutan?

1 Juan 5:19 Manugwali 9:11
Si Satanas nga Yawa ro Kon amat nagaantus ro mga tawo
manoggahum it kalibutan. tungod una sanda sa lugar nga may
Manugwali 8:9 maeain nga natabo ag naapektu-
Ginapaantus ku iba ro andang han sanda.
isigkatawo. 1 Pedro 5:7
Mabahoe ro pagpalangga it Dyos
sa mga tawo. Owa imaw naila
makita ro mga tawo nga gaantus.
GINHANGKAT NI SATANAS RO
PAGGAHUM NI JEHOVA
“Hasayran it Dyos nga . . . magamukeat ro inyong mga mata
ag mangin pareho kamo sa Dyos, ag kasayod kon ano ro
mayad ag maeain.”—Genesis 3:5

Ham-an ginbaton ni Jehova ro hangkat ni Satanas?

Genesis 3:2-5 Job 38:7
Ginpabangdan ni Satanas ro Dyos Ginhangkat ni Satanas si Jehova sa
nga maeain nga manoggahum. atubang it minilyon nga anghel.
Ginpapati na ro mga tawo nga kaya
nanda magdesisyon sa andang sari-
li kon ano ro mayad o maeain.
123
NAPASLAWAN RO
HANGKAT NI SATANAS
“Owa it ikasarang ro tawo sa paggiya it anang tikang.”
—Jeremias 10:23

Ham-an nag-antus it mabuhay ro mga tawo?

Isaias 55:9 2 Pedro 3:9, 10
Gintestingan it mga tawo ro tanan Nangin mapinasensyahon si Jehova
nga paagi it paggubyerno sa eugta, ngani nakilaea naton imaw ag napili
pero indi nanda kaya magmadi- bilang atong Manoggahum.
naeag-on kon owa ro Dyos. 1 Juan 3:8
Gamiton ni Jehova si Jesus agud
dueaon ro tanan nga ginsamad
ni Satanas.
GAMITA RO IMONG
KAHILWAYAN SA PAGPILI
AGUD MAALAGAD SI JEHOVA
“Magpakaaeam ka akong unga, . . . agud masabat ko imaw
nga nagakontra kakon.”—Hulubaton 27:11

Ham-an owa kita ginapilit ni Jehova nga mag-alagad kana?

Hulubaton 30:24 Mateo 22:37, 38
Nagahueag ro mga sapat tungod Gusto ni Jehova nga alagaron
sa instincts o kinaugali, pero gin- naton imaw tungod palangga
taw-an kita ni Jehova it kahilwayan naton imaw.
sa pagpili. Makapili kita kon alaga-
ron naton imaw o indi.
KAPITULO 12
PAANO KA MANGIN AMIGO IT DYOS?
SIN-O ro gusto mo mangin amigo? Ro isaea nga nagusto-

han mo ag pirme mong kaibahan. Ro isaea nga mabuot
ag may manami nga ugali nga nailaan mo.
2 Nagpili man si Jehova it mga tawo nga mangin ami-
go na. Halimbawa, si Abraham isaea sa amigo ni Jehova.

(Isaias 41:8; Santiago 2:23) Nagustohan man ni Jehova si
David. Naghambae imaw nga si David ‘ro tawo nga naha-
mut-an it anang tagipusoon.’ (Binuhatan 13:22) Ag si
propeta Daniel “hamili gid” kay Jehova.—Daniel 9:23.
3 Ham-an nangin amigo ni Jehova si Abraham, David,
ag Daniel? Naghambae si Jehova kay Abraham: “Nagpa-

mati ka sa akong limog.” (Genesis 22:18) Nangin ami-
go ni Jehova ratong mga mapainuboson nga nagatuman
kana. Maskin ro tawo sa mga nasyon pwede na mangin
amigo. Naghambae si Jehova sa nasyon it Israel: “Tuma-
na ninyo ako, ag ako mangin Dyos ninyo, ag mangin
katawhan ko kamo.” (Jeremias 7:23) Ngani kinahang-
ean mo tumanon si Jehova kon gusto mo imaw mangin
amigo.
GINAPROTEKTAHAN NI JEHOVA RO
ANANG MGA AMIGO
4 Ro Biblia naghambae nga si Jehova nagaobra it paa-
gi “agud ipakita ro anang kusog para kanda nga ro tagi-

pusoon bug-os para kana.” (2 Cronica 16:9) Sa Salmo 32:
1, 2. Sin-o ro mga amigo ni Jehova?
3. Ham-an nangin amigo ni Jehova si Abraham, David, ag Daniel?
4, 5. Paano ginaprotektahan ni Jehova ro anang mga amigo?
PAANO KA MANGIN AMIGO IT DYOS? 125
8, nagpromisa si Jehova sa anang mga amigo: “Taw-an

ko ikaw it kaaeam ag tur-an ko ikaw sa daeanon nga da-
pat mo agyan. Eaygayan ko ikaw nga nagatueok kimo.”
5 Gusto kita papundohon it gamhanan nga kaaway sa
pagpakig-amigo sa Dyos. Pero gusto kita protektahan ni

Jehova. (Basaha ro Salmo 55:22.) Bilang amigo ni Jeho-
va, ginaalagad naton imaw it bug-os tagipusoon. Maskin
sa malisud nga sitwasyon tampad gihapon kita kana. Ag
may pagsalig man kita kapareho it salmista. Nagsueat
imaw parti kay Jehova: “Ro Ginuo imaw eang ro akong
manogbulig, owa ako it kahadlokan.” (Hebreo 13:6) Pa-
ano kita ginatestingan ni Satanas nga papunduhon sa
pagpakig-amigo sa Dyos?
PAGPABANGUD NI SATANAS
6 Sa Kapitulo 11 natun-an naton nga ginhangkat ni Sa-
tanas si Jehova, ginpabangdan nga purilon ag buko’t pa-
tas tungod owa na ginsugtan si Adan ag Eba nga mag-
desisyon sa andang sarili kon ano ro tama ag saea. Sa
Biblia, ro libro it Job nagaturo katon nga ginpabang-
dan ni Satanas ro mga tawo nga gusto mangin amigo it
Dyos. Nagaalagad eang sanda sa Dyos tungod may maba-
ton sanda halin kana, bukon it tungod palangga nanda
imaw. Naghambae man si Satanas nga pwede na pata-
likdon ro tanan sa Dyos. Tan-awon naton kon ano ro
atong matun-an kay Job ag paano imaw ginprotektahan
ni Jehova.
7 Sin-o si Job? Mabuot imaw nga tawo ag nagkabuhi
mga 3,600 ka dag-on eon ro nagtaliwan. Naghambae si

Jehova nga owa it kapareho kana nga tawo iya sa eugta.
6. Ano ro ginpabangud ni Satanas sa mga tawo?
7, 8. (a) Anong klasi it tawo si Job para kay Jehova? (b) Ano ro gin-
hambae ni Satanas parti kay Job?
May pagtahod gid si Job sa Dyos, ag akig gid imaw sa

maeain. (Job 1:8) Huo, si Job matuod gid nga amigo ni
Jehova.
8 Ginhambae ni Satanas nga nagaalagad si Job tu-
ngod sa kinaugalingon nga handum. Si Satanas nagham-

bae kay Jehova: “Di baea ginproteksyonan mo imaw ag
ro anang baeay ag ro tanan nga una kana? Ginpakabu-
gana mo ro anang mga inobrahan, ag ginpaabu mo ro
anang mga sapat sa eugta. Pero untaya ro imong alima
ag boe-a tanan ag sigurado gid nga talikdan ka nana.”
—Job 1:10, 11.
9 Ginpabangdan ni Satanas si Job nga gaalagad eang
kay Jehova tungod sa anang mabuoe. Hambae pa gid ni

Satanas nga kaya na papundohon si Job sa pag-alagad
kay Jehova. Owa nagpati si Jehova kay Satanas, pero gin-
pasugtan Na nga testingan si Job kon amigo gid baea
imaw ni Jehova tungod sa anang pagpalangga kana.
GIN-ATAKI NI SATANAS SI JOB
10 Una, gintakaw ni Satanas ro mga sapat ni Job. Gin-
patay ro anang mga kabulig. Naduea ro tanan kay Job. Sa
katapusan nga pag-ataki, ginpatay ni Satanas ro napueo
ka unga ni Job paagi sa bagyo. Pero nag-unong gihapon
si Job kay Jehova. “Sa tanan nga natabo kana, owa maka-
saea si Job o magbasoe sa Dyos.”—Job 1:12-19, 22.
11 Owa nagpundo si Satanas. Ginhangkat na ro Dyos
sa paghambae: “Sakita ro anang tue-an ag unod, ag sigu-

rado nga talikdan ka nana.” Ngani gintaw-an na si Job it
grabi nga baeatian. (Job 2:5, 7) Nag-unong gihapon si
9. Ano ro gin-obra ni Satanas nga ginpasugtan ni Jehova?
10. Paano gin-ataki ni Satanas si Job, ag ano ro anang reaksyon?
11. (a) Ano pa ro gin-obra ni Satanas kay Job? (b) Ano ro reaksyon ni
Job?
Job kay Jehova. Hambae na: “Hasta mamatay ako, indi

ko pagtalikdan ro akong integridad!”—Job 27:5.
12 Owa kasayod si Job sa mga gin-obra ni Satanas ag
kon ham-an grabi ro anang pag-antus. Abi na si Jehova

ro rason sa nagkaeatabo. (Job 6:4; 16:11-14) Pero, nag-
unong gihapon si Job kay Jehova. Ngani bukon gid it ma-
kasarili si Job. Amigo imaw it Dyos tungod palangga na
imaw. Tanan nga pagpabangud ni Satanas buko’t ma-
tuod!
13 Maskin owa hasayran ni Job ro nagkaeatabo sa
eangit, nag-unong gihapon imaw sa Dyos ag nagpamatu-

od nga si Satanas maeaut. Nangin matuod nga amigo si
Job kay Jehova ngani gintaw-an imaw it premyo.—Job
42:12-17.
RO GINPABANGUD KIMO NI SATANAS
14 Makatuon ka it importante nga leksyon sa natabo
kay Job. Makaron, nagapabangud si Satanas nga ginaala-
gad naton si Jehova tungod sa mabaton naton Kana. Sa
Job 2:4, naghambae si Satanas: “Itao it tawo ro tanan
nga una kana tungod sa anang kabuhi.” Ngani tanan
nga tawo ginpabangdan ni Satanas nga makasarili, bu-
kon eang si Job. Ginatos ka dag-on pagkatapos namatay
si Job, ginainsulto gihapon ni Satanas si Jehova ag gina-
pabangdan ro anang mga alagad. Sa Hulubaton 27:11,
mabasa naton: “Magpakaaeam ka akong unga, ag pasad-
yaha ro akong tagipusoon, agud masabat ko imaw nga
nagakontra kakon.”
15 Mapili mo nga tumanon si Jehova ag mangin matu-
od Na nga amigo, ag pamatud-an nga purilon si Satanas.

12. Paano ginpamatud-an ni Job nga purilon si Satanas?
13. Ano ro resulta tungod nag-unong si Job?
14, 15. Ano ro ginpabangud ni Satanas sa mga tawo?
Nangin matuod nga amigo
si Job ngani ginpremyohan
imaw ni Jehova
Bisan kinahang-ean mo magbag-o agud mangin amigo

it Dyos, pinakamayad ra nga desisyon nga maobra mo!
Seryoso gid ra. Naghambae si Satanas nga indi ka mag-
unong sa Dyos kon may mga problema. Gusto na kita pa-
taeangon agud indi mag-unong sa Dyos. Paano?
16 Abu nga paagi si Satanas agud mapapundo kita nga
mangin amigo it Dyos. Gaataki imaw “pareho it isaeang

ka nagangueob nga leon, nga nagausoy it anang tueok-
bon.” (1 Pedro 5:8) Indi mangawa kon papundohon ka it
imong amigo, pamilya, o iba pa sa pagtuon it Biblia ag
sa pag-obra it tama. Mabatyagan mo nga ginaataki ka.1
(Juan 15:19, 20) Nagapakuno-kuno si Satanas nga “ang-
hel it kahayag” agud mapataeang kita ag indi magtuman
kay Jehova. (2 Corinto 11:14) Ro iba sa ginagamit ni Sata-
nas agud papundohon kita sa pag-alagad hay isipon na-
ton nga bukon kita’t nagakabagay mag-alagad sa Dyos.
—Hulubaton 24:10.
TUMANA RO MGA SUGO NI JEHOVA
17Kon tumanon naton si Jehova mapamatud-an na-
ton nga purilon si Satanas. Ano ro makabulig katon nga
mangin matinumanon? Hambae it Biblia: “Higugmaa ro
Ginuo nga imong Dyos it bug-os mo nga tagipusoon, it
bug-os mo nga kaeag, ag it bug-os mo nga huna-hona.”
(Mateo 22:37) Ginatuman naton si Jehova tungod
1 Owa ra nagakahueogan nga ginakontrol ni Satanas ro mga tawo
nga nagapapundo kimo sa pagtuon it Biblia. Pero si Satanas ro “dyos
it rayang kalibutan,” ag “ro bilog nga kalibutan una sa idaeum ku
[anang] paggahum.” Ngani indi mangawa kon may magpapundo ka-
ton nga mag-alagad kay Jehova.—2 Corinto 4:4; 1 Juan 5:19.
16. (a) Ano ro mga paagi ni Satanas agud papunduhon ro mga tawo
sa pag-alagad kay Jehova? (b) Paano ka ginapapundo ni Satanas sa pag-
alagad kay Jehova?
17. Ham-an ginatuman naton si Jehova?
palangga naton imaw. Sa pagdaeum it atong pagpalang-

ga kay Jehova, gusto naton nga tumanon ro anang mga
sugo. Si apostol Juan nagsueat: “Ay kon nagahigugma
kita sa Dyos, kon sayuron nagatuman kita sa anang mga
sugo. Ag ro anang mga sugo bukon man it mabudlay
para katon.”—1 Juan 5:3.
18 Ano ro ginapalikawan katon ni Jehova? May mga
halimbawa sa kahon “Kaugti ro mga Ginakaugtan ni Je-

hova.” Sa una, abi mo bukon it maeain ra. Pero kon ba-
sahon mo ro mga bersikulo it Biblia ag painu-inohon
ra, maeubtan mo ro kaaeam sa pagtuman it mga sugo
ni Jehova. Mabatyagan mo nga may kinahang-ean ka
bag-ohon sa imong kabuhi. Bisan malisud ra kon amat,
pero kon obrahon mo rayang mga pagbag-o, may kali-
nong ka ag kasadya tungod nangin matuod ka nga ami-
18, 19. (a) Ano ro ginapalikawan katon ni Jehova? (b) Ham-an owa si
Jehova nagapangabay it indi naton makaya?
KAUGTI RO MGA GINAKAUGTAN NI JEHOVA

ˇ Pagpatay ˇ Pagpahilong
Exodo 20:13; 21:22, 23 1 Corinto 5:11
ˇ Sekswal nga imoralidad ˇ Pagpanakaw
Levitico 20:10, 13, 15, 16; Levitico 6:2, 4;
Roma 1:24, 26, 27, 32; Efeso 4:28
1 Corinto 6:9, 10 ˇ Pagpinuril
ˇ Demonismo Hulubaton 6:16, 19;
Deuteronomio 18:9-13; Colosas 3:9;
1 Corinto 10:21, 22; Pahayag 22:15
Galacia 5:20, 21 ˇ Hakogan
ˇ Idolatriya 1 Corinto 5:11
1 Corinto 10:14
go it Dyos. (Isaias 48:17, 18) Paano naton nasayran nga

pwede maobra rayang mga pagbag-o?
19 Owa si Jehova nagapangabay it indi naton maka-
ya. (Deuteronomio 30:11-14) Bilang matuod nga Ami-

go, mas kilaea na kita kaysa sa atong kaugalingon. Sayod
na ro atong mga kusog ag kaeuyahon. (Salmo 103:14)
Si apostol Pablo nagpalig-on katon: “Ro Dyos matu-
tom . . . ag indi nana pagtugotan nga tentaron kamo
eabaw sa inyong masarangan. Ag sa tyempo nga tenta-
ron kamo, pagataw-an nana kamo it kusog sa pagsu-
koe sa panueay.” (1 Corinto 10:13) Makasalig kita nga
pirme kita taw-an ni Jehova it kusog nga obrahon
ro mayad. Itao na kimo ro “eabing mabahoe nga ga-
hum” agud buligan ka nga mabatas ro mabudlay nga
mga sitwasyon. (2 Corinto 4:7) Pagkatapos mabatyagan
ro bulig ni Jehova sa ruyong sitwasyon, si Pablo na-
kahambae: “Makasarang ako sa pag-atubang ku tanan
ˇ Mapintas ˇ Owa nagasuporta

Salmo 11:5; Hulubaton sa Pamilya
22:24, 25; Malaquias 2:16; 1 Timoteo 5:8
Galacia 5:20, 21
ˇ Pag-intra sa mga inaway
ˇ Pagpakamaeo ag ag politika
pagtsismis Isaias 2:4; Juan 6:15; 17:16
Levitico 19:16;
Efeso 5:4; ˇ Pagpanigarilyo ag
Colosas 3:8 pag-abuso sa droga
Marcos 15:23;
ˇ Saea nga paggamit 2 Corinto 7:1
it Dugo
Genesis 9:4;
Binuhatan 15:20, 28, 29
nga kahimtangan paagi sa gahum nga ginatao kakon ni

Cristo.”—Filipos 4:13.
TUN-I NGA PALANGGAON RO NAILAAN NI JEHOVA
20 Kon gusto naton mangin amigo si Jehova, indi na-
ton pag-obrahon ro owa na nailaan, pero may dapat
pa kitang obrahon. (Roma 12:9) Ginapalangga it mga
amigo it Dyos ro nailaan na. Ginasugid ra sa Salmo
15:1-5. (Basaha.) Ginatuead it mga amigo ni Jehova ro
anang mga kinaiya kapareho it “gugma, kalipay, paghi-
dait, pagpasensya, kabuot, kamaeayran, pagkamatutom,
pagkamapainuboson, ag pagpugong sa kaugalingon.”
—Galacia 5:22, 23.
21 Paano mo matun-an nga ipakita ratong manami
nga mga kinaiya? Paagi sa pirmeng pagbasa ag pagtuon

it Biblia matun-an mo kon ano ro nailaan ni Jehova.
(Isaias 30:20, 21) Sa pag-obra mo kara, magadaeum ro
imong pagpalangga kay Jehova ag gusto mo gid imaw tu-
manon.
22 Kon nagaobra ka it pagbag-o sa imong kabuhi, ka-
pareho ra sa pag-uba it umog nga eambong ag mag-

suksok it bag-o. Ro Biblia naghambae nga kinahang-ean
‘ubahon ro daan ninyo nga kinaugali [o, personalidad]’
ag magsuk-eob kamo it “bag-o nga kinaugali.” (Colosas
3:9, 10) Bisan mabudlay magbag-o ag magtuman kay Je-
hova, nagpromisa imaw katon it “mabahoe nga prem-
yo.” (Salmo 19:11) Huo, tumana si Jehova ag pamatud-i
nga purilon si Satanas. Alagara si Jehova tungod palang-
ga mo imaw buko’t tungod sa anang premyo sa paeaabu-
ton. Ag mangin matuod ka gid nga amigo it Dyos!
20. Ano ro mga kinaiya nga matuead mo, ag ham-an?
21. Paano mo matun-an nga ipakita ro mga kinaiya nga nailaan it Dyos?
22. Ano ro resulta kon tumanon mo si Jehova?
NAGATUMAN KAY JEHOVA
RO MGA AMIGO NANA
“Tumana ninyo ako, ag ako mangin Dyos ninyo, ag mangin
katawhan ko kamo.”—Jeremias 7:23

Posible baea nga mangin amigo it Dyos?

Genesis 22:18; Santiago 2:23 Salmo 25:14; 32:8
Nangin amigo ni Jehova si Ginataw-an ni Jehova it kaaeam
Abraham tungod nagtuo ag ro anang mga amigo.
nagpamati imaw Kana. Salmo 55:22
2 Cronica 16:9 Ginasuportahan ni Jehova ro
Buligan ni Jehova ratong anang mga amigo.
nagatuman kana.
SI JOB AMIGO IT DYOS AG

PADAYON NGA NANGIN
MATUTOM
“Sa tanan nga natabo kana, owa makasaea si Job o magbasoe
sa Dyos.”—Job 1:22

Paano gin-ataki ni Satanas si Job, ag ano ro anang reaksyon?

Job 1:10, 11 Job 27:5
Ginhambae ni Satanas nga Owa kasayod si Job kon ham-an
makasarili si Job ag bukon grabi ra pag-antus, pero nangin
na it palangga ro Dyos. matutom gihapon imaw.
Job 1:12-19; 2:7
Ginpasugtan ni Jehova si Satanas
nga bue-on ro tanan kay Job,
ag ginpaantus pa imaw ni
Satanas it grabi nga baeatian.
134
GUSTO NI SATANAS NGA

AYWANAN MO SI JEHOVA
“Itao it tawo ro tanan nga una kana tungod sa anang kabuhi.”
—Job 2:4

Ano ro ginaobra ni Satanas agud samaron ro atong

pagpakig-amigo kay Jehova?
2 Corinto 11:14 1 Pedro 5:8
Ginadaya kita ni Satanas agud indi Ginahingabot kita ni Satanas.
naton pagtumanon si Jehova. Hulubaton 27:11
Hulubaton 24:10 Pilia nga tumanon si Jehova ag ma-
Gusto nana nga mabatyagan naton ngin anang matuod nga amigo, ag
nga bukon kita’t nagakabagay pamatud-an nga purilon si Satanas.
mag-alagad sa Dyos.
PALANGGA NATON SI JEHOVA

NGANI GINATUMAN
NATON IMAW
“Ay kon nagahigugma kita sa Dyos, kon sayuron nagatuman
kita sa anang mga sugo.”—1 Juan 5:3

Paano ka mangin amigo it Dyos?

Deuteronomio 6:5 Deuteronomio 30:11-14
Magpakita it pagpalangga sa Dyos. Magsalig nga owa si Jehova
Makabulig ra kimo nga magtuman. nagapangabay it indi naton
Isaias 48:17, 18 makaya obrahon.
Tumana si Jehova, ag Filipos 4:13
makabenepisyo ka gid. Obraha ro mayad, ag taw-an
ka ni Jehova it kusog nga
kinahang-eanon mo.
KAPITULO 13
TAHURA RO REGALO NGA KABUHI
SI JEHOVA “ro buhi nga Dyos.” (Jeremias 10:10) Imaw

ro atong Manogtuga, ag nagtao it kabuhi. Naghambae
ro Biblia: “Gintuga mo ro tanan nga mga butang, ag sa
imong kabubot-on gintuga mo sanda ag gintaw-an it
kabuhi.” (Pahayag 4:10) Huo, gusto ni Jehova nga taw-
an kita it kabuhi. Hamili nga regalo ro kabuhi halin
kana.—Basaha ro Salmo 36:9.
2 Gintao ni Jehova ro atong kinahang-eanon agud
mabuhi, pareho it pagkaon ag tubi. (Binuhatan 17:28)

Ag gusto na gid kita mangin masadya. (Binuhatan 14:
15-17) Tumanon naton ro mga sugo it Dyos agud mag-
nami ro atong kabuhi.—Isaias 48:17, 18.
ANO RO KABUHI PARA SA DYOS?
3 Ginasugid it Biblia nga hamili kay Jehova ro kabu-
hi naton ag ana’t iba. Halimbawa, kat naakig si Cain
—unga ni Adan ag Eba—sa anang igmanghod nga si
Abel, nagpaandam si Jehova kana nga kontrolon na ra
kaakig. Pero owa namati si Cain, naakig gid imaw ag
“ginpatay [nana] si Abel nga anang igmanghod.” (Ge-
nesis 4:3-8) Ginpinahan imaw ni Jehova sa pagpatay
kay Abel. (Genesis 4:9-11) Ngani delikado ro gabatyag
it kaakig ag dumot ay pwede ka mangin mapintas. Ro
tawo nga makaron indi makabaton it kabuhi nga owa’t
katapusan. (Basaha ro 1 Juan 3:15.) Madayaw si Jehova
1. Sin-o ro nagtao it kabuhi katon?
2. Paano magnami ro atong kabuhi?
3. Ano ro gin-obra ni Jehova kat ginpatay ni Cain si Abel?
HAMILI RO KABUHI
ˇ Owa kita nagapatay it eapsag

nga owa pa hatawo
ˇ Owa kita
nagagamit it
tabako ag droga
ˇ Owa kita
nagadumot
sa iba
TAHURA RO REGALO NGA KABUHI 137
kon palanggaon naton ro tanan nga tawo.—1 Juan 3:

11, 12.
4 Linibo ka dag-on ro nagtaliwan, ginpakita ni Jeho-
va nga hamili kana ro kabuhi kat gintao na ro Napueo

ka Sugo kay Moises. Ro sambato sa sugo: “Indi ka mag-
patay.” (Deuteronomio 5:17) Kon hungod na nga gin-
patay ro sang ka tawo, dapat man imaw patyon.
5 Ano ro tan-aw it Dyos sa pagpahueog it unga? Mas-
kin ro owa pa hatawo nga eapsag hamili kay Jehova. Sa

sugo nga gintao ni Jehova sa mga Israelita, naghambae
imaw nga kon may tawo nga nakadisgrasya sa nanay ag
namatay ro eapsag, ruyong tawo dapat patyon. (Basa-
ha ro Exodo 21:22, 23; Salmo 127:3.) Nagaturo ra ka-
ton nga saea ro pagpahueog it unga.—Tan-awa ro End-
note 28.
6 Paano naton mapakita kay Jehova nga hamili ro
atong kabuhi ag ana’t iba? Indi mag-obra it makadis-

grasya katon ag sa iba. Ngani owa kita gagamit it taba-
ko o droga, tungod makapaeain ag makapatay ra ka-
ton.
7 Gintao ni Jehova ro atong kabuhi ag eawas, ag da-
pat ra gamiton sa paagi nga gusto na. Ngani diparahon

ta it mayad ro atong eawas. Kon indi, mangin mahigko
kita sa panan-awan it Dyos. (Roma 6:19; 12:1; 2 Corinto
7:1) Indi naton masimba si Jehova, nga nagtao it kabu-
hi, kon buko’t hamili katon ro kabuhi. Maskin mabud-
lay punduhon ro mga bisyo, buligan kita ni Jehova nga
dueaon ron tungod hamili katon ro kabuhi.
4. Ano ro ginaturo katon it sambato nga sugo it Dyos parti sa regalo
nga kabuhi?
5. Ano ro tan-aw it Dyos sa pagpahueog it unga?
6, 7. Paano naton mapakita kay Jehova nga hamili ro kabuhi?
8 Natun-an naton nga hamili ro kabuhi nga regalo.

Nagasalig si Jehova nga obrahon naton ro atong ma-
kaya agud indi madisgrasya ro atong kabuhi ag ana’t
iba. Paagi sa atong pag-drive it saeakyan, motor, ag iba
pa. Ginalikawan naton ro maeain o mapintas nga mga
hampang. (Salmo 11:5) Ginasigurado naton ro atong
baeay nga owa’t peligro. Nagsugo si Jehova sa mga Is-
raelita: “Kon magpaobra ka it imong baeay, butangi it
abang [o, manaba nga pader] ro inyong atop, agud owa
it mahueog ag indi makasaea sa dugo ro inyong pani-
maeay.”—Deuteronomio 22:8.
9 Importante kay Jehova kon paano naton trataron ro
mga sapat. Ginsugtan na kita magpatay it mga sapat

para sa pagkaon ag pang-eambong, ag kon una sa pelig-
ro ro atong kabuhi. (Genesis 3:21; 9:3; Exodo 21:28)
Pero indi kita magpatay o magpintas sa mga sapat para
eang hampangan.—Hulubaton 12:10.
PAGTAHOD SA PAGKABAEAAN IT KABUHI
10 Baeaan ro dugo kay Jehova tungod nagakahueo-
gan ron it kabuhi. Kat ginpatay ni Cain si Abel, nag-
hambae si Jehova kana: “Ro dugo it imong igmanghod
nagasinggit kakon halin sa eugta.” (Genesis 4:10) Ro
dugo ni Abel ro anang kabuhi, ngani ginpinahan ni Je-
hova si Cain sa pagpatay kay Abel. Pagkatapos it baha
ku tyempo ni Noe, ginpakita eon man ni Jehova nga ro
dugo nagakahueogan it kabuhi. Ginsugtan ni Jehova si
Noe ag ra pamilya nga magkaon it karne it mga sapat.
Hambae na: “Tanan nga buhi nga sapat makaon ninyo.
8. Ano ro atong obrahon agud indi madisgrasya ro atong kabuhi ag
ana’t iba?
9. Paano naton trataron ro mga sapat?
10. Paano naton nasayran nga ro dugo nagakahueogan it kabuhi?
Gintao ko ra tanan kinyo, kapareho sa pagtao ko kinyo

it berde nga pananom.” Pero, may ginsugo si Jehova
nga indi pagkan-on: “Indi pagkan-a ro karne nga may
dugo, tungod ro dugo ruyon ro kabuhi.”—Genesis 1:29;
9:3, 4.
11 Sobra 800 ka dag-on pagkatapos naghambae si
Jehova kay Noe nga indi magkaon it dugo, nagsugo

imaw it uman sa mga tawo: “Kon ro sang ka Israelita o
estranghero nga nagaestar sa tunga ninyo magpanga-
yam o magdakop it mapintas nga sapat o pispis nga ma-
kaon, dapat na iuea ro dugo kara ag tampukan it tapu-
tapo.” Naghambae pa imaw: “Indi magkaon it dugo.”
(Levitico 17:13, 14) Gusto ni Jehova nga mangin baeaan
ro dugo para sa anang katawhan. Makakaon sanda it
karne pero indi eang ro dugo. Kon magpatay it sapat
para kan-on, ieubong ro dugo sa eugta.
12 Mga dinag-on pagkatapos namatay si Jesus, ro
mga apostoles ag nagadumaea sa Cristyanong kong-

regasyon sa Jerusalem nagkilita ag gindesisyonan kon
siin sa mga Sugo nga gintao kato sa mga Israelita ro
itao man sa mga Cristyano. (Basaha ro Binuhatan 15:
28, 29; 21:25.) Ginbuligan sanda ni Jehova nga maeub-
tan nga hamili gihapon ro dugo ag dapat nanda ipakita
nga baeaan ra. Ro unang siglo nga mga Cristyano indi
magkaon o mag-inom it dugo o magkaon it karne nga
owa hapatueo it mayad. Kon indi nanda pag-obrahon
ra, kapareho nga nagsimba sanda sa mga diyos-diyos
o nag-obra it sekswal nga imoralidad. Halin kato, ro
matuod nga mga Cristyano padayon nga naglikaw sa
pagkaon o pag-inom it dugo. Kamusta man makaron?
11. Ano ro sugo nga gintao it Dyos sa nasyon it Israel?
12. Ano ro dugo para sa mga Cristyano?
Gusto ni Jehova nga ipakita naton ro pagkabaeaan it

dugo.
13 Buot hambaeon baea nga ro mga Cristyano magli-
kaw man sa pagpatughong it dugo? Huo. Nagsugo si Je-

hova nga indi kita magkaon o mag-inom it dugo. Kon
maghambae ro doktor nga indi ka mag-inom it maka-
pahilong nga ilimnon, ipaturok mo baea ron sa imong
eawas? Indi gid! Makaron man ro sugo nga indi magka-
on o mag-inom it dugo ngani owa kita nagapatughong
it dugo.—Tan-awa ro Endnote 29.
14 Paalin kon maghambae ro doktor nga mamatay
kita kon indi magpatughong it dugo? Ro kada isaea ma-

kadesisyon kon tumanon ro sugo it Dyos parti sa dugo.
Ginatahod gid it mga Cristyano ro regalo it Dyos nga
kabuhi, nagausoy kita it iba nga paagi sa pagpabueong
agud mabuhi; pero owa naton ginabaton ro pagpatug-
hong it dugo.
15 Ginaobra naton tanan agud may mayad nga pang-
eawas, pero tungod hamili ro kabuhi para sa Dyos, owa

kita nagabaton it pagpatughong it dugo. Mas importan-
te nga tumanon si Jehova kaysa maghaba ro atong ka-
buhi ag owa nagtuman kana. Naghambae si Jesus: “Ro
tawo nga gustong mag-euwas sa anang kaugalingon
nga kabuhi madueaan kara, pero ro tawo nga nagaduea
it anang kabuhi aeang-aeang kakon makakita kara.”
(Mateo 16:25) Gusto naton tumanon si Jehova tungod
palangga naton imaw. Sayod na ro mayad para katon,
ngani kapareho ni Jehova ginapakita man naton nga
hamili ag baeaan ro kabuhi.—Hebreo 11:6.
13. Ham-an owa nagapatughong it dugo ro mga Cristyano?
14, 15. Ham-an importante sa mga Cristyano nga tumanon si Jehova
ag tahuron ro kabuhi?
16 Ro matutom nga mga alagad it Dyos nagatuman

gid sa anang sugo parti sa dugo. Owa sanda nagaka-
on o nagainom it dugo, owa man nagapatughong it
dugo.1 Pero, nagabaton sanda it iba nga mga paagi sa
pagpabueong agud mabuhi. Kumbinsido sanda nga ro
Manogtuga it kabuhi ag dugo nakasayod it ikamayad
para kanda. Nagapati ka baea karon?
RO PAGGAMIT EAMANG IT DUGO
NGA GINPASUGTAN NI JEHOVA
17 Sa Sugo nga gintao it Dyos kay Moises, nagham-
bae si Jehova sa mga Israelita: “Ro kabuhi it unod una
sa dugo, ag gintao Ko raya sa altar agud mag-obra it
pangbayad sa saea ninyo, tungod ro dugo ro nagabayad
sa saea.” (Levitico 17:11) Kat nagkasaea ro mga Israelita,
makapangayo sanda it patawad kay Jehova paagi sa pag-
haead it sapat ag mangabay sa mga saserdote nga mag-
wisik it dugo sa altar it templo. Raya eamang ro pagga-
mit it dugo nga ginpasugtan ni Jehova sa mga Israelita.
18 Kat nag-agto si Jesus sa eugta, gin-islan na ro sugo
sa paghaead it mga sapat paagi sa pagtao it anang kabu-

hi, o dugo, para mapatawad ro atong mga saea. (Mateo
20:28; Hebreo 10:1) Hamili gid ro kabuhi ni Jesus nga-
ni pagkatapos imaw ginbanhaw, matao eon ni Jehova
ro kabuhi nga owa’t katapusan sa mga tawo.—Juan 3:16;
Hebreo 9:11, 12; 1 Pedro 1:18, 19.
1 Para sa impormasyon parti sa pagpatughong it dugo, tan-awa ro
mga pahina 77-79 it libro nga “Magpabilin Kamo sa Gugma sang
Dios,” gin-obra it mga Saksi ni Jehova.
16. Ham-an ro mga alagad it Dyos nagatuman kana?

17. Sa Israel, ano eamang ro paggamit it dugo nga ginpasugtan ni Je-
hova?
18. Ano ro matao katon it kabuhi ni Jesus?
Paano mo mapakita ro pagtahod sa kabuhi ag dugo?
19 Pasaeamatan naton si Jehova sa manami nga regalo

nga kabuhi! Ag gusto naton isugid sa mga tawo nga kon
magtuo sanda kay Jesus, mabuhi sanda sa owa’t kata-
pusan. Palangga naton sanda ag obrahon naton tanan
agud mabaton nanda ro kabuhi. (Ezequiel 3:17-21) Kapa-
reho ni apostol Pablo, mahambae naton: “Owa eon ako it
saeabton [sa dugo]. Ay ginpahayag ko ro tanan nga katu-
yoan it Dyos para kinyo, ag owa ako it may gintago nga
bisan ano.” (Binuhatan 20:26, 27) Huo, mapakita naton
nga ginatahod ro kabuhi ag dugo kon tur-an ro iba parti
kay Jehova ag kon ano ka hamili kana ro kabuhi.
19. Ano ro dapat obrahon agud ‘owa kita it saeabton sa dugo it mga
tawo’?
TAHURA RO REGALO
NGA KABUHI
“Ikaw ro ginhalinan it kabuhi.”—Salmo 36:9

Paano naton mapakita ro pagtahod sa kabuhi?

Binuhatan 17:28; Pahayag 4:11 1 Juan 3:11, 12, 15
Regalo ro kabuhi halin kay Jehova, Saea ro pagdumot.
ag dapat naton ra tahuron. 2 Corinto 7:1
Exodo 21:22, 23; Maglikaw sa mga bisyo, kapareho
Deuteronomio 5:17 it pagpanigarilyo ag pagdroga.
Saea ro pagpatay ag pagpahueog Salmo 11:5
it unga. Maglikaw sa mapintas nga
kinasadya ag mga hampang.
KABUHI AG DUGO
“Ro kabuhi it tanan nga klasi it unod una sa dugo kara,
tungod ro kabuhi una sa dugo.”—Levitico 17:14

Ano ro kabuhi ag dugo para sa Dyos?

Genesis 4:10; Binuhatan 15:28, 29; 21:25
Deuteronomio 12:23 Ginsugo it Dyos nga maglikaw
Ro dugo kabuhi. sa dugo eakip ro paggamit it
Genesis 9:3, 4 dugo sa pagpabueong.
Makaon naton ro karne Hebreo 11:6
pero indi ro dugo. Ro atong mayad nga relasyon
kay Jehova ro pinakaimportante
sa atong kabuhi.
144
RO PAGGAMIT IT DUGO NGA

GINPASUGTAN NI JEHOVA
“Ro dugo ni Jesus . . . nagalimpyo katon sa tanan nga
mga saea.”—1 Juan 1:7

Ano ro matao katon it kabuhi ni Jesus?

Levitico 17:11 Juan 3:16
Sa tyempo it Biblia, kat nagkasaea Hamili gid ro kabuhi ni Jesus ngani
ro mga Israelita, makapangayo pagkatapos imaw ginbanhaw,
sanda it patawad kay Jehova paagi matao eon ni Jehova ro kabuhi nga
sa paghaead it sapat ag mangabay owa’t katapusan sa mga tawo.
sa mga saserdote nga magwisik it
dugo sa altar.
Mateo 20:28;
Hebreo 9:11-14
Kat nag-agto si Jesus sa eugta,
gin-islan na ro sugo sa paghaead it
mga sapat paagi sa pagtao it anang
kabuhi, o dugo, agud mapatawad
ro atong mga saea.
KAPITULO 14
PWEDE MAGSADYA RO
INYONG PAMILYA
SI JEHOVA nga Dyos ro unang nagtukod it pag-asawa. Ro

Biblia nagasugid katon nga imaw ro nag-obra sa una nga
bayi ag “gindaea nana ra sa eaki.” Masadya gid si Adan ag
hambae na: “Raya ro tue-an it akong mga tue-an ag unod
it akong unod.” (Genesis 2:22, 23) Nagasugid ra katon nga
gusto ni Jehova nga mangin masadya ro mag-asawa.
2 Makapasubo, abu nga tawo ro owa nakaagi it kasad-
ya sa andang pamilya. Pero abu ro prinsipyo sa Biblia

nga makabulig sa mga myembro it pamilya agud mag-
madinaeag-on ag mangin masadya sanda.—Lucas 11:28.
ANO RO GUSTO IT DYOS NGA OBRAHON
IT MGA ASAWANG EAKI?
3 Naghambae ro Biblia nga ro mayad nga asawang
eaki, dapat may pagpalangga ag pagrespeto sa anang asa-
wa. Pangabay basaha ro Efeso 5:25-29. Dapat trataron
it asawang eaki ro anang asawa nga may pagpalangga.
Pirme na ra nga ginaproteksyonan, ginadipara, ag owa
nagaobra it ikaeain ku anang asawa.
4 Pero ano ro obrahon it asawang eaki kon magkasaea
ro anang asawa? Ginhambaean ro mga asawang eaki:

Padayon nga “higugmaa ninyo ro inyong mga asawa ag
indi ninyo sanda pagpintasan.” (Colosas 3:19) Mga asa-
wang eaki, tandai nga nagakasaea man kamo. Kon gusto
1, 2. Ano ro gusto ni Jehova para sa mga pamilya?
3, 4. (a) Paano dapat trataron it asawang eaki ro anang asawa?
(b) Ham-an importante nga patawaron it mag-asawa ro kada isaea?
mo nga patawaron ka it Dyos, dapat patawaron mo ing

asawa. (Mateo 6:12, 14, 15) Kon ro mag-asawa kinabu-
bot-on nga magpatawad, mangin masadya ro andang
pag-iba bilang mag-asawa.
5 Gusto ni Jehova nga tahuron it asawang eaki ro anang
asawa. Dapat isipon pirme it asawang eaki ro kinahang-

eanon ku anang asawa. Seryoso gid ra. Kon indi pag-
trataron it mayad ku asawang eaki ro anang asawa, indi
pagpamatian ni Jehova ro anang pangamuyo. (1 Pedro
3:7) Importante ro mga tawo kay Jehova tungod palangga
nanda imaw. Owa imaw it pinilian eaki man o bayi.
6 Naghambae si Jesus nga ro mag-asawa hay “bukon
eon sanda it daywa, kundi sambato.” (Mateo 19:6) Tam-

pad gid sanda ag owa nagaeuib sa kada isaea. (Huluba-
ton 5:15-21; Hebreo 13:4) Dapat man itao it mag-asawa
ro sekswal nga kinahang-eanon it kada isaea. (1 Corinto
7:3-5) Dapat tandaan it asawang eaki nga “owa it tawo
nga nagadumot sa anang kaugalingon nga eawas, kun-
di ana raya ginapakaon ag ginatatap.” Ngani dapat na
palanggaon ro anang asawa. Eabi sa tanan, gusto it asa-
wang bayi nga ro anang asawa mangin mabuot ag may
pagpalangga kana.—Efeso 5:29.
IT MGA ASAWANG BAYI?
7 Ro kada pamilya nagakinahang-ean it ueo, nga ma-
gagiya agud mangin tingob sanda. Ro Biblia nagaham-
bae sa 1 Corinto 11:3: “Si Cristo ro ueo it kada eaeaki, ro
eaeaki ruyon ro ueo it anang asawa, ag ro Dyos imaw ro
ueo ni Cristo.”
5. Ham-an dapat tahuron it asawang eaki ro anang asawa?
6. Ano ro buot hambaeon nga “sambato” eon lang ro mag-asawa?
7. Ham-an nagakinahang-ean it ueo ro pamilya?
Paano si Sara mayad nga halimbawa para sa mga asawang bayi?
8 Ro mga asawang eaki nagakasaea man. Pero kon su-
portahan it asawang bayi ro desisyon it anang asawa ag

kinabubot-on nga magtuman, ro bilog nga pamilya ma-
kabenepisyo. (1 Pedro 3:1-6) Ro Biblia naghambae: “Ro
kada babayi dapat magtahod sa anang asawa.” (Efeso 5:
33) Paano kon eain ro pagpati it imong asawang eaki?
Dapat ka gihapon magtahod. Ro Biblia naghambae:
“Kamo nga mga babayi dapat magpasakop sa inyong
mga asawa, agud nga kon ro iba kanda owa nagatuo
sa bisaea it Dyos, madaea ninyo sanda sa pagtuo paagi
sa inyong pagginawi. Indi eon kinahang-ean nga mag-
hambae pa kamo, ay makita nanda kon mauno ka putli
ag kataeahuron ro inyong pagginawi.” Ro mayad nga
paggawi it asawang bayi makabulig sa anang asawa nga
maeubtan ag tahuron ro anang pagpati.
9 Ano ro obrahon it asawang bayi kon owa sanda ga-
kasugot it anang asawa? Dapat na hambaeon ro anang

8. Paano mapakita it asawang bayi ro pagtahod sa anang asawa?
9. (a) Ano ro obrahon it asawang bayi kon owa sanda gakasugot it
anang asawa? (b) Ano ro eaygay para sa asawang bayi sa Tito 2:4, 5?
opinyon nga may pagtahod. Halimbawa, may ginhambae

si Sara nga owa nailaan ni Abraham, pero naghambae
kana si Jehova: “Pamatii imaw.” (Genesis 21:9-12) Taeag-
sa eang matabo nga ro Cristyanong asawang eaki magde-
sisyon kontra sa Biblia, ngani dapat magsuporta ro bayi.
(Binuhatan 5:29; Efeso 5:24) Ro mayad nga asawang bayi
gadipara sa anang pamilya. (Basaha ro Tito 2:4, 5.) Kon
makita it anang asawa ag mga unga ro anang ginaobra
para kanda, mas palanggaon ag tahuron imaw.—Huluba-
ton 31:10, 28.
10 Kon amat ro mag-asawa madali magdesisyon nga
magbueag o magdibursiyo. Pero ro Biblia naghambae:

“Indi magbueag ro babayi sa anang asawa” ag “indi man
pagbueagan ku eaeaki ro anang asawa.” (1 Corinto 7:
10, 11) May mga grabi nga sitwasyon nga gabueag ro
mag-asawa, pero seryoso gid ra nga desisyon. Pero ano
ro pagdibursiyo? Ro Biblia nagaturo nga ro rason ea-
mang sa pagdibursiyo it mag-asawa hay kon nakaobra
sanda it sekswal nga imoralidad sa iba.—Mateo 19:9.
IT MGA GINIKANAN?
11 Mga ginikanan, magtao it abu nga oras sa inyong
mga unga. Kinahang-ean nanda kamo, ag eabi sa tanan
dapat tur-an sanda parti kay Jehova.—Deuteronomio 6:
4-9.
12 Ro kalibutan ni Satanas nagaeain pa gid, ag may
mga tawong gustong maghalit o mag-abuso sa sekswal

sa atong mga unga. Ro ibang ginikanan nalisdan mag-
10. Ano ro ginahambae it Biblia parti sa pagbueag ag pagdibursiyo?
11. Ano gid ro kinahang-ean it mga unga?
12. Ano ro dapat obrahon it mga ginikanan agud protektahan ro an-
dang mga unga?
PWEDE MAGSADYA RO INYONG PAMILYA 149
istorya parti kara. Pero dapat nanda paandaman ro an-

dang mga unga parti sa rayang mga tawo ag tur-an sanda
nga magpaeayo. Mga ginikanan, protektahi ro inyong
mga unga.1—1 Pedro 5:8.
13 Responsibilidad it mga ginikanan nga tur-an ro
mga unga it insakto nga pamatasan. Paano mo matur-an

ing unga? Kinahang-ean nanda ro imong pagturo, pero
indi ka dapat mangin mapintas ag masingkae. (Jeremias
1 Makita mo ro dugang nga impormasyon kon paano protektahan
ro imong mga unga sa kapitulo 32 it libro nga Magtuon Gikan sa Daku
nga Manunudlo, gin-obra it mga Saksi ni Jehova.
13. Paano matur-an it mga ginikanan ro andang mga unga?
Si Jesus mayad nga halimbawa

sa kada myembro it pamilya
30:11) Ngani indi ka magdisiplina kon akig. Owa ka na-

ila nga ro imong paghambae pareho ku “buno it es-
pada” ag makasakit kanda. (Hulubaton 12:18) Tur-i ing
mga unga kon ham-an dapat sanda magtuman.—Efeso
6:4; Hebreo 12:9-11; tan-awa ro Endnote 30.
IT MGA UNGA?
14 Ginatuman gid pirme ni Jesus ro anang Ama, mas-
kin malisud. (Lucas 22:42; Juan 8:28, 29) Gusto man ni

Jehova nga tumanon it mga unga ro andang ginikanan.
—Efeso 6:1-3.
15 Mga unga, maskin malisud tumanon ro imong gi-
nikanan, tandai nga kon magtuman kamo, masadyahan

gid si Jehova ag ro imong ginikanan.1—Hulubaton 1:8;
6:20; 23:22-25.
16 Pwede gamiton it Yawa ro imong mga amigo o mga
kaedad agud paobrahon ka it maeain. Sayod na nga ma-

lisud gid ra kontrahon. Halimbawa, ro unga ni Jacob
nga si Dina may mga amiga nga owa gapalangga kay Je-
hova. Nagtao ra it halit kana ag sa anang pamilya. (Ge-
nesis 34:1, 2) Kon ro imong mga amigo owa nagapa-
langga kay Jehova, pwede ka nanda paobrahon it owa
nailaan ni Jehova nga makatao it kasakit kimo, sa imong
pamilya ag sa Dyos. (Hulubaton 17:21, 25) Ngani impor-
tante gid nga magpili it mga amigo nga nagapalangga
kay Jehova.—1 Corinto 15:33.
1 Indi pagtumanon it unga ro anang ginikanan kon may ipaobra
sanda nga kontra sa sugo it Dyos.—Binuhatan 5:29.
14, 15. Ham-an dapat magtuman ro mga unga sa andang ginikanan?

16. (a) Paano ginatentar ni Satanas ro mga unga nga mag-obra it
maeain? (b) Ham-an importante magpili it mga amigo nga palangga
si Jehova?
PWEDE MAGSADYA RO INYONG PAMILYA 151
PWEDE MAGSADYA RO INYONG PAMILYA

17 Kon ro myembro it pamilya magtuman sa mga
sugo it Dyos, malikawan nanda ro mga problema. Nga-
ni kon ikaw asawang eaki, palanggaa ing asawa ag trata-
ra it mayad. Kon ikaw man asawang bayi, magtahod
ag magpasakop sa ing asawa ag tueara ro halimbawa it
asawang bayi nga ginhambae sa Hulubaton 31:10-31.
Kon ikaw ginikanan, tur-i ing mga unga nga palangga-
on ro Dyos. (Hulubaton 22:6) Kon ikaw tatay, dumaea-
hi ing pamilya “it mayad.” (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8) Ag
mga unga, tumana ro inyong mga ginikanan. (Colosas
3:20) Tandai nga ro kada myembro it pamilya nagaka-
saea man, ngani magpaubos ag mangayo it patawad sa
kada isaea. Huo, ro Biblia may mga giya ni Jehova para
sa myembro it pamilya.
17. Ano ro responsibilidad it kada myembro it pamilya?
Ano ro makabulig
sa mga unga agud
magmatutom sa Dyos
kon ginapaobra it
maeain?
GINTUKOD NI JEHOVA
RO PAMILYA
“Ngani, sa rayang kabangdanan, nagaeuhod ako sa atubangan
ku Ama, nga halin kana ro kada panimaeay sa eangit ag sa
eugta nagabuoe it andang matuod nga ngaean.”—Efeso 3:14, 15

Paano mangin masadya ro imong pamilya?

Genesis 1:26-28 Efeso 5:1, 2
Gintukod ni Jehova ro unang Importante nga tuearon si Jehova
pamilya. ag si Jesus agud mangin masadya
ro pamilya.
PAANO MANGIN MAYAD NGA

ASAWANG EAKI O BAYI?
“Ro kada eaeaki dapat maghigugma sa anang asawa . . . Ro
kada babayi dapat magtahod sa anang asawa.”—Efeso 5:33

Paano dapat trataron it mag-asawa ro kada isaea?

Efeso 5:22-29 1 Pedro 3:1, 2, 7
Responsibilidad it asawang eaki Ro mag-asawa dapat magtao
ro anang pamilya. Dapat na it importansya ag pagtahod
palanggaon ro anang asawa, ag sa kada isaea.
dapat suportahan it asawang bayi 1 Timoteo 5:8; Tito 2:4, 5
ro desisyon it anang asawa. Dapat itao it asawang eaki ro
Colosas 3:19; 1 Pedro 3:4 kinang-eanon it anang pamilya.
Dapat sanda mangin mabuot ag Ro asawang bayi dapat magdipara
may konsiderasyon sa kada isaea. sa anang pamilya.
153
PAANO MANGIN MAYAD

NGA GINIKANAN?
“Indi ninyo pagpaakiga ro inyong mga unga. Sa baylo,
pabahoea ninyo sanda sa Cristohanon nga pagturo ag
pagdisiplina.”—Efeso 6:4

Ano ro responsibilidad it mga ginikanan?

Deuteronomio 6:4-9; 1 Pedro 5:8
Hulubaton 22:6 Tur-i ing mga unga kon paano
Dapat ka magtao it oras agud maglikaw sa sekswal nga pag-abuso
tur-an ing mga unga parti kay ag iba pa nga kataeagman.
Jehova. Maskin maisot pa sanda, Jeremias 30:11;
indi magpundo nga tur-an sanda Hebreo 12:9-11
nga mangin amigo ni Jehova. Kinahang-ean mo disiplinahon ing
mga unga pero indi maakig o
magpintas.
ANO RO GUSTO IT DYOS NGA

OBRAHON IT MGA UNGA?
“Mga unga, inyong Cristohanon nga katungdadan ro pagtu-
man sa inyong mga ginikanan.”—Efeso 6:1

Mga unga, ham-an dapat mo tumanon ing ginikanan?

Hulubaton 23:22-25; 1 Corinto 15:33
Colosas 3:20 Magpili it mga amigo nga palangga
Sa pagtuman mo mangin masadya si Jehova, agud mas maeumo kimo
si Jehova ag ro imong ginikanan. nga mag-obra it tama.
KAPITULO 15
RO TAMA NGA PAAGI SA

PAGSIMBA SA DYOS
ABU nga relihiyon ro nagahambae nga ginaturo nanda

ro kamatuoran sa Dyos. Buko’t matuod ron, tungod eain
ro ginaturo it mga relihiyon sa kon sin-o ro Dyos ag kon
paano naton imaw masimba. Paano naton masayran ro
tama nga paagi sa pagsimba sa Dyos? Si Jehova eang ro
makahambae katon kon paano imaw dapat simbahon.
2 Gintaw-an kita ni Jehova it Biblia agud matun-an na-
ton ro tama nga paagi sa pagsimba kana. Ngani, tun-i ro

Biblia ag buligan ka ni Jehova nga makabenepisyo sa
anang pagturo tungod nagakabaeaka imaw kimo.—Isaias
48:17.
3 Ro ibang tawo nagahambae nga ginabaton it Dyos ro
tanan nga relihiyon, pero buko’t ruyon ro ginturo ni Je-

sus katon. Naghambae imaw: “Indi ro tanan nga nagata-
wag kakon, ‘Ginuo, Ginuo,’ hay makasueod sa Ginhari-
an it eangit, kundi ro nagasunod eamang sa kabubot-on
it akong Ama nga una sa eangit.” Ngani importante nga
matun-an ag obrahon naton ro kabubot-on it Dyos. Ser-
yoso ra, tungod ginkompara ni Jesus ro mga tawo nga
owa nagatuman sa Dyos sa mga kriminal, “manog-obra
it maeaut.”—Mateo 7:21-23.
4 Nagpaandam si Jesus nga kon gusto naton mag-obra
it kabubot-on it Dyos, makaagi kita it mga kabudla-

1. Sin-o eang ro makahambae katon kon paano masimba ro Dyos?
2. Paano mo matun-an ro tama nga paagi sa pagsimba sa Dyos?
3. Ano ro gusto it Dyos nga obrahon naton?
4. Ano ro ginhambae ni Jesus sa pag-obra ku kabubot-on it Dyos?
RO TAMA NGA PAAGI SA PAGSIMBA SA DYOS 155
yan. Naghambae imaw: “Sumueod kamo sa makitid nga

pwertahan, ay maeapad ro pwertahan ag maeumo ro
daean paadto sa kapirdehan, ag abu ro nagaaeagi kara.
Pero makitid ro pwertahan ag malisud ro daean paagto
sa kabuhi, ag sangkurot gid lang ro nakakita kara.” (Ma-
teo 7:13, 14) Ro makitid nga daean, o ro tama nga paagi
sa pagsimba sa Dyos, paagto sa kabuhi nga owa’t katapu-
san. Ro maeapad nga daean, o saea nga paagi sa pagsim-
ba sa Dyos, paagto sa kamatayon. Pero owa naila si Je-
hova nga mamatay ro bisan sin-o. Gintaw-an na kita it
tsansa nga makatuon parti kana.—2 Pedro 3:9.
RO TAMA NGA PAAGI SA PAGSIMBA SA DYOS
5 Naghambae si Jesus nga makilaea naton ratong
nagasimba sa Dyos sa tama nga paagi. Makita naton
sa andang ginapatihan ag ginaobra. Naghambae imaw:
“Makilaea ninyo sanda sa andang pagginawi.” Nagdu-
gang pa imaw: “Ro mayad nga kahoy nagapamunga it
mayad.” (Mateo 7:16, 17) Owa ron nagakahueogan nga
perpekto ro mga nagaalagad sa Dyos. Pero ginatinguha-
an nanda pirme nga obrahon ro mayad. Tan-awon naton
kon paano makilaea ro mga nagasimba sa Dyos sa tama
nga paagi.
6 Dapat nabase sa Biblia ro atong pagsimba. Ro Biblia
naghambae: “Ro bilog nga Kasueatan ginbugna it Dyos

ag mapinuslanon sa pagturo it kamatuoran, sa pagbawae
it saea, sa pagtadlong it tiko nga daean, ag sa pagturo ku
matarung nga pagkinabuhi.” (2 Timoteo 3:16, 17) Nag-
sueat si apostol Pablo sa mga Cristyano: “Kat pagdaea
5. Paano naton makilaea ro mga nagasimba sa Dyos sa tama nga pa-
agi?
6, 7. Ham-an nabase sa Biblia ro matuod nga pagsimba? Ano ro gina-
turo katon it halimbawa ni Jesus?
namon kinyo ku bisaea it Dyos, ginpamatian ninyo raya

ag ginbaton, bukon it bilang bisaea it tawo, kundi bilang
bisaea it Dyos.” (1 Tesalonica 2:13) Ro matuod nga pag-
simba nabase eang sa bisaea it Dyos, ro Biblia. Owa ra na-
base sa mga ideya it tawo, tradisyon, o iba pa.
7 Tanan nga ginturo ni Jesus nabase sa Bisaea it Dyos.
(Basaha ro Juan 17:17.) Pirme na ginagamit ro mga Ka-

sueatan. (Mateo 4:4, 7, 10) Ro matuod nga mga alagad it
Dyos nagasunod sa halimbawa ni Jesus ag tanan nga gi-
naturo nanda nabase sa Biblia.
8 Si Jehova eang ro dapat simbahon. Sa Salmo 83:18
nagahambae: “Kunta masayran it mga tawo nga ikaw,

nga ro ngaean Jehova, ikaw eamang ro Eabing Mataas sa
bilog nga eugta.” Gusto ni Jesus nga masayran it mga
tawo kon sin-o gid ro matuod nga Dyos, ag ginaturo na
ro ngaean it Dyos. (Basaha ro Juan 17:6.) Naghambae si
Jesus: “Magsimba ka sa Ginuo [Jehova] nga imong Dyos,
ag imaw eamang ro imong pagaserbihan.” (Mateo 4:10)
Ngani, bilang mga alagad it Dyos, ginasunod naton si Je-
sus. Si Jehova eang ro atong ginasimba, ginagamit naton
ro anang ngaean, ginaturo sa iba, ag kon ano ro anang
katuyoan para katon.
9 Dapat may matuod kita nga pagpalangga sa mga
tawo. Nagturo si Jesus sa anang mga disipulo nga pa-

langgaon ro kada isaea. (Basaha ro Juan 13:35.) Mas-
kin siin man kita maghalin, ano atong kultura, mangga-
ranon man o pobre, pero ro atong pagpalangga dapat
maghiusa katon bilang mag-igmanghod. (Colosas 3:14)
Ngani owa kita nagaintra sa inaway ag nagapatay it mga
tawo. Ro Biblia naghambae: “Paagi kara makilaea kon
8. Ano ro ginturo katon ni Jesus sa pagsimba kay Jehova?
9, 10. Paano naton mapakita ro pagpalangga sa kada isaea?
sin-o ro mga unga it Dyos ag ro mga unga ku Yawa:

ro bisan sin-o nga owa nagahimo it matarung ukon
owa nagahigugma sa anang igmanghod bukon it unga
it Dyos.” Nagdugang pa: “Dapat kita maghigugmaanan
indi kita dapat magtuead kay Cain nga ana ku Yawa.
Ginpatay nana ro anang kaugalingon nga igmanghod.”
—1 Juan 3:10-12; 4:20, 21.
10 Ginagamit naton ro atong oras, kusog, ag mga pag-
kabutang agud palig-unon ro kada isaea. (Hebreo 10:

24, 25) Ngani, “maghimo kita it mayad sa tanan nga
mga tawo.”—Galacia 6:10.
11 Tumanon gid naton si Jesus tungod imaw ro
daean paadto sa Dyos. Naghambae ro Biblia: “Ro kaeu-

wasan maaguman paagi eamang kana, ay owa eon it iba
nga ngaean sa bilog nga kalibutan nga gintao it Dyos
sa mga tawo nga makaeuwas katon.” (Binuhatan 4:12)
Sa Kapitulo 5 it rayang libro, natun-an naton nga gin-
padaea ni Jehova si Jesus agud itao ro anang kabuhi nga
pantubos sa mga tawo nga nagatuman. (Mateo 20:28)
Ginpili ni Jehova si Jesus nga maggahum nga Hari sa bi-
log nga eugta. Ro Biblia nagasugid nga dapat naton tu-
manon si Jesus kon gusto naton mabuhi sa owa’t katapu-
san.—Basaha ro Juan 3:36.
12 Indi kita dapat mag-intra sa politika. Owa nag-in-
tra si Jesus sa politika. Kat igto imaw sa korte, nagham-

bae imaw sa manoggahum it Roma nga si Pilato: “Ro
akong ginharian bukon it sa rayang kalibutan.” (Basaha
ro Juan 18:36.) Pareho ni Jesus, gaunong kita sa eangit-
non nga Ginharian it Dyos, ngani siin man kita gaestar
owa kita gaintra sa politika. Pero, ro Biblia nagsugo nga
11. Ham-an batunon naton si Jesus bilang daean paagto sa Dyos?
12. Ham-an owa kita nagaintra sa politika?
magtuman kita sa “mga awtoridad,” ruyon ro mga gub-

yerno. (Roma 13:1) Ginatuman naton ro mga sugo it
atong nasyon. Pero kon ro sugo kontra sa kasugoan it
Dyos, ginatuead naton ro mga apostoles, nga nagham-
bae: “Ro Dyos ro dapat namon tumanon ag bukon it ro
mga tawo.”—Binuhatan 5:29; Marcos 12:17.
13 Nagapati kita nga ro Ginharian it Dyos eang ro
makasulbar sa mga problema it kalibutan. Naghambae

si Jesus nga ro “mayad nga balita nahanungod sa Gin-
harian” iwali sa bilog nga kalibutan. (Basaha ro Mateo
24:14.) Owa it gubyerno ku tawo nga makaobra sa obra-
hon katon it Ginharian it Dyos. (Salmo 146:3) Gintur-an
kita ni Jesus nga ipangamuyo ro Ginharian it Dyos, nag-
hambae imaw: “Umabot ro imong Ginharian matuman
ro imong pagbuot, iya sa eugta pareho man sa eangit.”
(Mateo 6:10) Gahambae katon ro Biblia nga waskon ku
Ginharian it Dyos ro tanan nga gubyerno it tawo ag “raya
hay magapadayon sa owa it katapusan.”—Daniel 2:44.
14 Pagkatapos ra matun-an, makapangutana ka: ‘Kan-
yo nabase ro andang ginaturo sa Biblia? Sin-o ro nagasu-

gid ku ngaean it Dyos sa iba? Sin-o ro may matuod nga
pagpalangga ag nagapati nga si Jesus ro ginpadaea it
Dyos agud euwason kita? Sin-o ro owa nagaintra sa poli-
tika? Sin-o ro nagawali nga ro Ginharian it Dyos eang ro
makasulbar sa atong mga problema?’ Ro mga Saksi ni Je-
hova eang.—Isaias 43:10-12.
ANO ING OBRAHON?
15Indi eang magpati nga nagaeuntad ro Dyos. Maskin
ro mga demonyo nagapati nga nagaeuntad ro Dyos, pero
13. Ano ro iwali naton parti sa Ginharian it Dyos?
14. Kon kimo, sin-o ro nagasimba sa Dyos sa tama nga paagi?
15. Ano ro dapat obrahon agud batunon it Dyos ro atong pagsimba?
RATONG NAGASIMBA SA DYOS
ˇ nabase sa Biblia ro andang ginaturo
ˇ si Jehova eang ro ginasimba ag ginaturo
sa iba ro anang ngaean
ˇ nagapalangga sa kada isaea
ˇ nagapati nga ginpadaea it Dyos si Jesus
agud euwason kita
ˇ owa nagaintra sa politika
ˇ nagawali nga ro Ginharian it Dyos eang
ro makasulbar sa problema it kalibutan
owa sanda nagtuman kana. (Santiago 2:19) Agud batu-

non it Dyos ro atong pagsimba, indi eang magpati nga
nagaeuntad imaw kundi obraha ro anang mga sugo.
16 Agud batunon it Dyos ro atong pagsimba, dapat isik-
way ro buko’t matuod nga relihiyon. Si propeta Isaias nag-

sueat: “Maghalin kamo sa tunga nana, limpyohi ro in-
yong kaugalingon.” (Isaias 52:11; 2 Corinto 6:17) Ngani
dapat naton sikwayon ro buko’t matuod nga pagsimba.
17 Ano ro buko’t matuod nga relihiyon? Raya ro mga
relihiyon nga nagaturo katon nga simbahon ro Dyos nga

kontra sa anang Bisaea. Ginatawag it Biblia ro tanan
nga buko’t matuod nga relihiyon nga “Bantug nga Babi-
lonia.” (Pahayag 17:5) Ham-an? Pagkatapos it Baha ku
tyempo ni Noe, abu it ginaturo ro buko’t matuod nga re-
lihiyon umpisa pa sa syudad it Babilonia. Ruyong saea
nga pagturo nag-eapnag sa bilog nga eugta. Halimbawa,
ro mga tawo nga nag-estar sa Babilonia nagasimba sa
grupo it tatlong ka dyos. Makaron, abu nga relihiyon ro
nagaturo nga ro Dyos Trinidad, pero klaro nga ginaturo
it Biblia nga may sambilog eang nga matuod nga Dyos, si
Jehova, ag si Jesus ro anang Unga. (Juan 17:3) Ro mga
tawo nga nagaestar sa Babilonia nagapati nga kon ma-
matay, may parte it eawas nga nagakabuhi gihapon ag
nagaantus sa impyerno. Bukon ron it matuod.—Tan-awa
ro mga Endnote 14, 17, ag 18.
18 Gintagna it Dyos nga maeapit eon dueaon ro tanan
nga buko’t matuod nga relihiyon. (Pahayag 18:8) Haeub-

tan mo eon kon ham-an dapat magguwa eagi sa buko’t
matuod nga relihiyon? Gusto ni Jehova nga obrahon mo
eagi ron.—Pahayag 18:4.
16. Ham-an dapat naton sikwayon ro buko’t matuod nga pagsimba?
17, 18. Ano ro “Bantug nga Babilonia,” ag ham-an magguwa ka eagi
karon?
19 Kon aywanan mo ro buko’t matuod nga relihiyon ag

alagaron si Jehova, indi ron maeubtan it imong mga ami-
go ag pamilya ag mabudlayan ka gid. Pero indi ka pagpa-
bay-an ni Jehova. Mangin kaibahan ka sa bilog kalibutan
nga pamilya it minilyon nga tawo nga may pagpalangga
sa kada isaea, ag may pag-eaum nga mabuhi sa owa’t ka-
tapusan sa bag-ong kalibutan it Dyos. (Marcos 10:28-30)
Sa ulihi, basi magtuon man sa Biblia ro imong pamilya o
amigo nga nagakontra anay kimo nga alagaron si Jehova.
20 Madali lang dueaon it Dyos ro tanan nga kaeautan
ag ro anang Ginharian magagahum sa bilog nga eugta.

(2 Pedro 3:9, 13) Manami gid ron nga panahon! Masim-
ba it tanan si Jehova sa paagi nga nailaan na. Ngani im-
portante nga maghueag ka eon makaron ag simbahon ro
Dyos sa tama nga paagi.
19. Kon alagaron mo si Jehova, paano ka nana buligan?
20. Ham-an importante nga simbahon ro Dyos sa tama nga paagi?
Sa pag-alagad kay
Jehova kaibahan ro
anang katawhan,
mangin parte ka it
bilog kalibutan
nga pamilya
PAANO MAKILAEA RO
MATUOD NGA PAGSIMBA?
“Makitid ro pwertahan ag malisud ro daean paadto sa kabuhi,
ag sangkurot gid lang ro nakakita kara.”—Mateo 7:14

Paano naton nasayran nga owa ginabaton it Dyos ro tanan

nga pagsimba?
Mateo 7:21-23 Mateo 7:16, 17
Owa ginabaton it Dyos ro tanan Makilaea mo ro matuod nga
nga relihiyon. Buko’t tanan nga pagsimba paagi sa andang
relihiyon nagaobra it kabubot-on ginaobra. Indi mo kinahang-ean
it Dyos. tun-an ro tanan nga relihiyon;
Mateo 7:13, 14 tun-i eang ro Biblia.
Ro matuod nga pagsimba may
kabuhi nga owa’t katapusan. Ro
buko’t matuod nga relihiyon may
owa’t katapusan nga kalaglagan.
RO TAMA NGA PAAGI

SA PAGSIMBA SA DYOS

1 Tesalonica 2:13; Juan 3:36; Binuhatan 4:12

2 Timoteo 3:16, 17 Tumana si Jesus. Gingamit it Dyos
Ro Biblia eang ro dapat mo si Jesus agud euwason kita.
patihan ag ituro. Juan 18:36; Binuhatan 5:29
Mateo 4:10; Juan 17:6 Indi mag-intra sa politika.
Simbaha si Jehova ag gamita Mateo 24:14; 6:10
ro anang ngaean. Ituro sa iba nga ro Ginharian
Juan 13:35 it Dyos eang ro makasulbar sa
Magpakita it matuod nga atong mga problema.
pagpalangga sa kada isaea.
163
DAPAT MAGHUEAG BASE

SA GINAPATIHAN MO
Ano ing dapat obrahon agud batunon it Dyos ro

imong pagsimba?
Santiago 2:19 Pahayag 18:4, 8
Indi eang basta magpati sa Dyos. Maeapit eon dueaon ni Jehova
Dapat mo man obrahon ro ro tanan nga buko’t matuod nga
ginahambae it Biblia. relihiyon. Dapat mo sikwayon ro
Isaias 52:11; Pahayag 17:5 buko’t matuod nga pagsimba.
Ro buko’t matuod nga relihiyon, Marcos 10:28-30
o ro “Bantug nga Babilonia,” Basi may magkontra kimo,
nagaturo sa mga tawo nga pero indi ka pagpabay-an
simbahon ro Dyos sa paagi nga ni Jehova.
owa na nailaan. Nagaturo man
sanda it Trinidad, imortal nga
kaeag, ag impyerno.
KAPITULO 16
SIMBAHA RO DYOS
PAAGI sa pagtuon it Biblia, natun-an mo nga abung tawo

ro nagaaku nga ginasimba ro Dyos, pero ginaturo o
ginaobra nanda ro owa nailai nana. (2 Corinto 6:17) Nga-
ni nagsugo si Jehova katon nga magguwa sa buko’t matu-
od nga relihiyon, “Bantug nga Babilonia.” (Pahayag 18:
2, 4) Ano ing obrahon? Tanan kita makadesisyon, ag ku-
tan-on ro atong sarili, ‘Ginasimba ko baea ro Dyos sa paa-
gi nga nailaan na, o simbahon ko imaw sa paagi nga naa-
naran ko?’
2 Kon gin-aywanan mo eon ro buko’t matuod nga re-
lihiyon, tama ron. Pero sa minatuod, may mga ueobra-

hon o kustombre ro buko’t matuod nga relihiyon nga
nailaan mo gihapon. Tun-an naton ro mga ueobrahon
ag kustombre, ag kon ham-an importante ro atong pag-
tan-aw kara pareho sa pagtan-aw it Dyos.
PAGSIMBA SA IMAHEN AG KATIGUEANGAN
3 Dinag-on eon nga nagagamit ro ibang tawo it ima-
hen ag altar sa andang baeay sa pagsimba sa Dyos. Kon
may imo kara, basi mangawa ka o magbatyag nga saea
ro imong pagsimba sa Dyos kon owa ra. Pero tandai,
ginatur-an kita ni Jehova kon paano imaw simbahon. Ag
ginasugid it Biblia nga owa imaw naila nga maggamit
kita it mga imahen sa pagsimba.—Basaha ro Exodo 20:
4, 5; Salmo 115:4-8; Isaias 42:8; 1 Juan 5:21.
1, 2. Ano ro ikutana mo sa imong sarili, ag ham-an importante ra?
3. (a) Ham-an malisud sa iba nga indi maggamit it imahen kon
nagasimba? (b) Ano ro ginahambae it Biblia sa paggamit it imahen sa
pagsimba sa Dyos?
SIMBAHA RO DYOS 165
4 May ibang tawo nga nagatao it abu nga oras ag ku-

sog agud padunggan ro mga namatay nga katigueangan.
Anda pa ra nga ginasimba. Pero natun-an naton nga ro
mga namatay indi eon makabulig o makapanakit ka-
ton. Owa eon nagakabuhi kon siin. Ngani, delikado gid
kon testingan nga mag-istorya kanda tungod ano man
nga mensahi ro mabaton naton sa namatay nga pamilya
naghalin sa mga demonyo. Ngani nagsugo si Jehova sa
mga Israelita nga indi mag-istorya sa patay o mag-intra
sa ano man nga klasi it demonismo.—Deuteronomio 18:
10-12; tan-awa ro Endnote 26 ag 31.
5 Ano ro makabulig kimo nga indi eon maggamit
it mga imahen sa pagsimba sa Dyos o magsimba sa

imong katigueangan? Dapat mo basahon ro Biblia ag
isipon kon ano ro pagtan-aw ni Jehova kara. Raya hay
anang “ginakangil-aran” o ginakaugtan. (Deuterono-
mio 27:15) Mangamuyo kay Jehova kada adlaw nga bu-
ligan ka nga tuearon ro anang pagtan-aw sa mga bagay
ag masimba imaw sa paagi nga nailaan na. (Isaias 55:9)
Masigurado mo gid nga taw-an ka ni Jehova it kusog nga
kinahang-ean mo agud maduea ro ano man nga may ea-
bot sa buko’t matuod nga pagsimba.
DAPAT BAEA KITA MAGSELEBRAR IT KRISMAS?
6 Sa bilog nga kalibutan, isaea ro Krismas sa pinakaki-
laea nga holiday, ag eaban nga tawo nagaisip nga raya ro
selebrasyon it pagkatawo ni Jesus. Pero may eabot ro
4. (a) Ham-an indi dapat simbahon ro atong mga katigueangan?
(b) Ham-an naghambae si Jehova nga indi mag-istorya ro anang mga
alagad sa mga patay?
5. Ano ro makabulig kimo nga indi eon maggamit it mga imahen sa
pagsimba sa Dyos o magsimba sa imong katigueangan?
6. Ham-an Disyembre 25 ro ginpili nga adlaw sa pagselebrar it pagka-
tawo ni Jesus?
Krismas sa buko’t matuod nga pagsimba. Ro sang ka

encyclopedia nagasugid nga kada Disyembre 25, ginase-
lebrar it mga pagano sa Roma ro kaadlawan ku adlaw.
Gusto ku mga lider it simbahan nga ro mga pagano ma-
ngin Cristyano, ngani maskin owa natawo si Jesus it Di-
syembre 25, ginselebrar nanda ro pagkatawo ni Jesus sa
ruyong adlaw. (Lucas 2:8-12) Ro mga disipulo ni Jesus
owa nagselebrar it Krismas. Ro sang ka libro naghambae
nga sa sueod it 200 ka dag-on pagkatapos natawo si Je-
sus, “owa it nakasayod, ag sangkiri eang ro interesado
kon kan-o gid imaw natawo.” (Sacred Origins of Profound
Things) Nag-umpisa rayang selebrasyon ginatos ka dag-
on pagkatapos nagkabuhi si Jesus iya sa eugta.
7 Abung tawo ro nakasayod nga ro Krismas o mga
tradisyon, kapareho it pagsinadya ag pagtao it regalo

naghalin sa mga pagano. Halimbawa, sa England ag sa
ibang lugar sa Amerika may panahon nga ginbawaean
ro pagselebrar it Krismas. Ginapinahan ro maskin sin-o
nga nagaselebrar kara. Pero ku ulihi, ginselebrar it uman
ku mga tawo ro Krismas. Ham-an owa nagaselebrar it
Krismas ro matuod nga mga Cristyano? Tungod gusto
nanda pahamut-an ro Dyos sa tanan nanda nga gina-
obra.
DAPAT BAEA KITA MAGSELEBRAR IT BIRTHDAY?
8 Sambilog pa sa kilaea nga selebrasyon hay ro birth-
day. Dapat baea magselebrar it birthday ro mga Cris-
tyano? Ro ginsambit eang nga birthday sa Biblia hay
gin-obra it mga owa nagasimba kay Jehova. (Genesis
40:20; Marcos 6:21) Rayang selebrasyon nagapadungog
7. Ham-an owa nagaselebrar it Krismas ro matuod nga mga Cristyano?
8, 9. Ham-an owa nagaselebrar it birthday ro unang mga Cristyano?
SIMBAHA RO DYOS 167
sa buko’t matuod nga mga dyos. Ngani ro unang siglo

nga mga Cristyano “nagapati nga maskin anyong birth-
day ro ginaselebrar ana ra it pagano nga kustombre.”
—The World Book Encyclopedia.
9 Kato anay, nagapati ro Romano ag Griego nga may
una espiritu ro bag-ong hatawo nga unga ag magapro-

teksyon ra sa anang bilog nga kabuhi. “Rayang espiritu
may misteryoso nga kahilabtanan sa dyos nga may pare-
hong kaadlawan sa tawo nga gin-unga,” hambae it libro
nga The Lore of Birthdays.
10 Maisip mo baea nga ginabaton ni Jehova ro mga se-
lebrasyon nga may eabot sa buko’t matuod nga relihi-

yon? (Isaias 65:11, 12) Owa gid! Ngani owa kita nagase-
lebrar it mga birthday ag holiday nga may eabot sa
buko’t matuod nga relihiyon.
IMPORTANTE GID BAEA RON?
11 Nakasayod ro ibang tawo nga naghalin ro Krismas
ag ro ibang holiday sa pagano, pero padayon gihapon
sanda nga nagaselebrar. Para kanda raya ro panahon
nga makaibahan ro pamilya. Ruyon man baea ing gina-
batyag? Buko’t maeain makaibahan ro imong pamilya.
Si Jehova ro nagtukod it pamilya, ag gusto na nga may
mayad kita nga relasyon kanda. (Efeso 3:14, 15) Pero, da-
pat mas eabaw ro atong relasyon kay Jehova kaysa paha-
mut-an ro mga igbata kon mag-intra sa pagano nga mga
selebrasyon. Ngani naghambae si apostol Pablo: “Tingu-
haa ninyo nga matun-an kon ano ro nahamut-an ku Gi-
nuo.”—Efeso 5:10.
10. Ham-an indi dapat magselebrar it birthday ro mga Cristyano ma-
karon?
11. Ham-an nagaselebrar it mga holiday ro ibang tawo? Ano dapat ro
pinakaimportante kimo?
12 Abung tawo ro nagabatyag nga buko’t importante

kon siin naghalin ro mga holiday, pero iba kay Jehova.
Owa na ginabaton ro mga holiday nga halin sa buko’t
matuod nga pagsimba o nagapakataas sa mga tawo o
mga simbolo it nasyon. Halimbawa, abu nga selebras-
yon ro mga taga-Ehipto para sa buko’t matuod nga mga
dyos. Pagkatapos maeuwas sa Ehipto, gintuead it mga Is-
raelita ro sambato sa pagano nga selebrasyon ag ginta-
wag “kapyestahan kay Jehova.” Pero ginpinahan sanda
ni Jehova sa pag-obra karon. (Exodo 32:2-10) Ginham-
bae ni propeta Isaias, indi naton dapat “pagbuytan ro
maskin ano nga mahigko!”—Basaha ro Isaias 52:11.
MANGIN MABUOT KON NAGATRATAR SA IBA
13 Kon magdesisyon ka nga indi eon magselebrar it
mga holiday, abu basi ing pangutana. Halimbawa: Ano
ro dapat kong obrahon kon kutan-on ako it akong katra-
baho kon ham-an owa ako nagaselebrar it Krismas kai-
bahan nanda? Ano ro dapat nga obrahon kon taw-an
ako’t regalo sa Krismas? Ano ro dapat obrahon kon gus-
to it akong asawa nga magselebrar ako it holiday? Paano
ko buligan ro akong mga unga nga indi magkasubo kon
owa kami gaselebrar it holiday o birthday?
14 Importante nga mag-isip it mayad sa pagdesisyon
kon ano ro ihambae ag obrahon sa kada sitwasyon.

Halimbawa, kon may naghambae kimo it happy ho-
liday, pwede mo imaw mue-on ag pasaeamatan. Pero
kon gusto it iba nga makasayod pa, pwede mo ipaat-
hag kon ham-an owa ka gaselebrar it holiday. Pero pir-
12. Ano ro mga holiday nga owa ginabaton ni Jehova?
13. Ano ing mga pangutana kon owa ka eon gaselebrar it mga holiday?
14, 15. Ano ing obrahon kon may maghambae kimo it happy holiday
o taw-an ka it regalo?
SIMBAHA RO DYOS 169
me mangin mabuot, mayad sa iba, ag matinahuron. Ro

Biblia nagahambae: “Ro inyong panghambae kinahang-
ean makapahamuot ag mayad-ayad sa gihapon, ag dapat
nga kaantiguhan kamo magsabat it nagakaigo sa tanan
nga mga tawo.” (Colosas 4:6) Pwede mo hambaeon nga
pwede ka makig-imaw sa iba ag makatao it regalo nga
owa it eabot sa rayang mga holiday.
15 Ano ing dapat obrahon kon may magtao kimo it re-
galo? Owa nagtao ro Biblia it direkta nga mga sugo, pero

dapat may malimpyo kita nga konsensya. (1 Timoteo 1:
18, 19) Basi owa kasayod ro nagtao kimo it regalo nga
owa ka gaselebrar it holiday. O basi hambaeon na, “Sa-
yod ko nga owa ka gaselebrar it holiday, pero gusto ta gi-
hapon regalohan.” Depende kimo kon batunon mo ro
regalo o indi. Pero ano man ing desisyon, siguradoha
nga may malimpyo ka nga konsensya. Owa kita naila
nga ro atong ginaobra may maeain nga epekto sa atong
relasyon kay Jehova.
IKAW AG IMONG PAMILYA
16 Ano ing dapat obrahon kon gusto it imong pamil-
ya nga magselebrar it holiday? Indi ka magbais kan-
da. Isipa nga may kinamatarung sanda nga magdesisyon
sa andang obrahon. Mangin mabuot ag respetuha ro
andang ginpili kon gusto mo man nga respetuhon ka
nanda. (Basaha ro Mateo 7:12.) Pero kon gusto ku ing
pamilya nga makaibahan ka kon holiday, ano ing obra-
hon? Mangamuyo kay Jehova nga buligan ka nga ma-
obra ro tama nga desisyon. Isipa ro sitwasyon, ag magtu-
on parti kara. Tandai nga gusto mo pirme pahamut-an si
Jehova.
16. Ano ing obrahon kon gusto it imong pamilya nga magselebrar it
holiday?
17 Ano ing obrahon kon makita it imong mga unga ro

iba nga nagaselebrar it mga holiday? Pwede ka mag-obra
it mga bagay nga espesyal para kanda. Pwede mo sanda
taw-an it regalo. Ro pinakamanami nga regalo nga ma-
tao mo kanda hay ro imong oras ag pagpalangga.
OBRAHA RO MATUOD NGA PAGSIMBA
18 Agud madayaw si Jehova, dapat aywanan naton
ro buko’t matuod nga relihiyon kaibahan ro mga kus-
tombre ag mga holiday nga may eabot kara. Pero da-
pat naton obrahon ro matuod nga pagsimba. Paano? Ro
sang ka paagi hay ro pag-attend sa Cristyanong mga mi-
ting. (Basaha ro Hebreo 10:24, 25.) Importante ro mga
miting sa matuod nga pagsimba. (Salmo 22:22; 122:1)
Kon magtieipon kita mapalig-on ro kada isaea.—Roma
1:12.
19 Ro sang ka paagi it matuod nga pagsimba hay ro
pagsugid sa iba it imong hatun-an sa Biblia. Abung tawo

ro nagaantus tungod sa maeain nga nagakatabo sa kali-
butan. Basi may kilaea ka nga makaron man ro ginabat-
yag. Sugiri sanda sa manami nga pag-eaum sa paeaabu-
ton. Sa pag-attend mo sa Cristyanong mga miting ag
pagsugid sa iba parti sa kamatuoran sa Biblia, mabatya-
gan mo nga bukon ka eon it kaibahan sa buko’t matuod
nga relihiyon ag sa andang mga kustombre. Makasigura-
do ka gid nga mangin masadya ka ag may mabahoe nga
pagpakamaayo kimo si Jehova tungod ginpili mo nga
simbahon imaw sa tama nga paagi.—Malaquias 3:10.
17. Ano ing obrahon kon makita it imong mga unga ro iba nga nagase-
lebrar it mga holiday?
18. Ham-an dapat kita mag-attend sa Cristyanong mga miting?
19. Ham-an importante nga isugid sa iba ro imong hatun-an nga ka-
matuoran sa Biblia?
Masinadyahon ro mga
nagaalagad kay Jehova
MAGPAEAYO SA BUKO’T
MATUOD NGA PAGSIMBA
“Dapat kamo eumayo ag magbueag kanda. Indi kamo
magtabing it bisan ano nga mahigko.”—2 Corinto 6:17

Ham-an saea nga simbahon ro mga imahen ag mga

katigueangan?
Exodo 20:4, 5; 1 Juan 5:21 Deuteronomio 18:10-12
Owa naila si Jehova nga maggamit Ratong nagaistorya sa mga patay
kita it imahen sa atong pagsimba. nagapakig-istorya man sa mga
demonyo.
MAY MGA SELEBRASYON NGA

OWA GINABATON IT DYOS
“Tinguhai ninyo nga matun-an kon ano ro nahamut-an
ku Ginuo.”—Efeso 5:10

Paano ka makadesisyon kon mag-intra ka o indi sa sang ka

selebrasyon?
Ezequiel 44:23; Daniel 3:1-27
2 Corinto 6:14, 15 Likawi ro mga selebrasyon nga
Sayura kon naghalin ra sa mga nagapadungog sa mga tawo,
pagano. mga organisasyon it tawo,
Exodo 32:2-10 o mga simbolo it nasyon.
Maskin ro sang ka selebrasyon 1 Timoteo 1:18, 19
may mayad nga intensyon, basi Gamita ro imong isip bago mag-
owa man ra ginabaton it Dyos. desisyon, pero siguradoha nga
may malimpyu ka nga konsensya
sa atubang ni Jehova.
173
MANGIN MABUOT KON

NAGAPAATHAG IT IMONG
PAGPATI SA IBA
“Ro inyong panghambae kinahang-ean makapahamuot ag
mayad-ayad sa gihapon, ag dapat nga kaantiguhan kamo
magsabat it nagakaigo sa tanan nga mga tawo.”—Colosas 4:6

Paano mo ipaathag ing pagpati sa iba?

Mateo 7:12 1 Pedro 3:15
Tahura ro desisyon it iba kon gusto Apini ro imong mga ginapatihan
mo nga tahuron ka man nanda. nga may katawhay ag pagtahod.
2 Timoteo 2:24 Hebreo 10:24, 25
Mangin mabuot pirme, ag indi Sa Cristyanong mga miting,
magbais sa iba parti sa ing mapalig-on ka it mga naga-attend
pagpati. ag mabuligan nga sabton kon
ginakwestyon ro imong
ginapatihan.
KAPITULO 17
PRIBILEHIYO RO
PAGPANGAMUYO
KUMPARA sa uniberso, maisot gid lang ro eugta. Kon

tan-awon ra ni Jehova, tanan nga mga tawo kapare-
ho eang it sang tueo it tubi halin sa balde. (Salmo
115:15; Isaias 40:15) Maskin maisot eang kita kumpara
sa uniberso, ro Salmo 145:18, 19 nagahambae: “Si Jeho-
va maeapit sa tanan nga nagatawag kana, sa tanan nga
nagatawag it kamatuoran. Ginatao nana ro handum it
mga nagakahadlok kana; ginapamatian nana ro pagpa-
ngayo nanda it bulig, ag ginaeuwas nana sanda.” Mana-
mi gid nga pribilehiyo! Si Jehova, ro eabing gamhanan
nga Manogtuga, gusto magpaeapit katon, ag naila imaw
mamati sa atong mga pangamuyo. Huo, pribilehiyo ro
pagpangamuyo, espesyal nga regalo nga gintao ni Jeho-
va sa kada isaea katon.
2 Pero pamatian eang kita ni Jehova kon mag-istorya
kana sa paagi nga nailaan na. Paano naton ra obrahon?

Tan-awon ta ro ginasugid it Biblia parti sa pangamuyo.
HAM-AN MANGAMUYO KAY JEHOVA?
3 Gusto ni Jehova nga mangamuyo ka, o mag-istorya
kana. Paano naton nasayran? Pangabay basaha ro Fili-
pos 4:6, 7. Kanami gid nga imbitasyon. Ro Manogga-
hum it uniberso interesado gid kimo ag gusto na iham-
bae mo kana ing ginabatyag ag mga problema.
1, 2. Ham-an espesyal nga regalo ro pangamuyo, ag ham-an dapat na-
ton masayran ro ginaturo it Biblia parti kara?
3. Ham-an dapat ka mangamuyo kay Jehova?
175
“Ro Manog-obra it eangit

ag eugta” gusto makabati
it atong mga pangamuyo.
—Salmo 115:15
4 Ro pangamuyo makabulig katon agud mangin
maeapit nga amigo ni Jehova. Kon nagaistorya pirme ro

mag-amigo it andang ginaisip, ginakabaeak-an, ag gina-
batyag, magabakod ro andang pag-amigo. Pareho ra sa
pagpangamuyo kay Jehova. Paagi sa Biblia, ginasugid
na kimo ro anang ginaisip ag ginabatyag, ag kon ano ro
anang obrahon sa paeaabuton. Masugid mo man ing
madaeum nga ginabatyag kon pirme mo imaw istorya-
hon. Sa pag-obra kara, mas magabakod ro imong pag-
pakig-amigo kay Jehova.—Santiago 4:8.
RO DAPAT OBRAHON AGUD PAMATIAN IT DYOS
5Ginapamatian baea ni Jehova ro tanan nga panga-
muyo? Owa. Sa tyempo ni propeta Isaias, si Jehova
naghambae sa mga Israelita: “Maskin abu pa ro in-
yong ginapangamuyo, owa Ako nagapamati; ro inyong
4. Paano ro pirmeng pagpangamuyo magapabakod it imong pagpa-
kig-amigo kay Jehova?
5. Paano naton nasayran nga owa ginapamatian ni Jehova ro tanan nga
pangamuyo?
mga alima puno it dugo.” (Isaias 1:15) Ngani kon indi

maghaeong, makaobra kita it mga bagay nga maka-
paeayo kay Jehova, ag indi na pagbatunon ro atong
pangamuyo.
6 Kon gusto naton pamatian ni Jehova ro atong mga
pangamuyo, dapat may pagtuo kita kana. (Marcos

11:24) Naghambae si apostol Pablo: “Owa it tawo nga
makapahamuot sa Dyos kon owa imaw it pagtuo. Ay ro
nagapaeapit sa Dyos dapat magtuo nga may Dyos, ag
nagatao imaw it baeos sa mga nagausoy kana.” (Hebreo
11:6) Pero indi eang maghambae nga may pagtuo kita.
Dapat pamatud-an ron paagi sa pagtuman kay Jehova
kada adlaw.—Basaha ro Santiago 2:26.
7 Dapat kita magpaubos ag magtahod kon nagapa-
ngamuyo kay Jehova. Ham-an? Kon mag-istorya kita sa

hari o presidente, nagapakita kita it pagtahod. Si Jeho-
va ro Eabing Gamhanan nga Dyos, di baea dapat gid
kita magtahod ag magpaubos kon nagaistorya kana?
(Genesis 17:1; Salmo 138:6) Ro atong pangamuyo dapat
sinsero ag halin sa tagipusoon bukon it pauman-uman
eang.—Mateo 6:7, 8.
8 Sa katapusan, kon may ipangamuyo, dapat obra-
hon kon ano ro atong ginpangamuyo. Halimbawa, kon

magpangamuyo kay Jehova sa atong mga kinahang-
eanon, indi magtinamad ag magsalig nga itao ra katon
tanan ni Jehova kon kaya manlang natong obrahon.
Dapat maghugod ag mag-obra it bisan alin nga makaya
naton. (Mateo 6:11; 2 Tesalonica 3:10) O kon mangayo
6. Ham-an importante ro pagtuo? Paano mo mapamatud-an nga may
pagtuo ka?
7. (a) Ham-an dapat kita magpaubos ag magtahod kon magpanga-
muyo kay Jehova? (b) Paano kita mangin sinsero kon gapangamuyo?
8. Kon may ipangamuyo, ano pa ro atong obrahon?
PRIBILEHIYO RO PAGPANGAMUYO 177
kita it bulig kay Jehova agud punduhon ro maeain nga

ginaobra, dapat maglikaw sa sitwasyon nga matentar
kita. (Colosas 3:5) Tan-awon naton ro pirmeng ginapa-
ngutana parti sa pangamuyo.
MGA PANGUTANA PARTI SA PANGAMUYO
9 Kanyo kita dapat mangamuyo? Nagturo si Jesus sa
anang sumueonod nga mangamuyo, “Ama namon nga
una sa eangit.” (Mateo 6:9) Naghambae pa imaw: “Ako
ro daean, ro kamatuoran ag ro kabuhi. Owa it may ma-
kaadto sa Ama kon bukon it paagi kakon.” (Juan 14:6)
Ngani dapat mangamuyo eang kita kay Jehova paagi
kay Jesus. Ano ro buot hambaeon kara? Agud batunon
ni Jehova ro atong mga pangamuyo, dapat may pagta-
hod kita sa espesyal nga pribilehiyo nga gintao ni Jeho-
va kay Jesus. Sa natun-an naton, nag-agto si Jesus sa
eugta agud euwason kita sa saea ag kamatayon. (Juan 3:
16; Roma 5:12) Gin-obra man ni Jehova si Jesus nga Ma-
taas nga Saserdote ag Hukom.—Juan 5:22; Hebreo 6:20.
10 Dapat baea may insakto kita nga posisyon kon
nagapangamuyo? Owa, si Jehova owa nagsugo ka-

ton nga mag-euhod, magpungko, o magtindog kon
nagapangamuyo. Ginatur-an kita it Biblia nga pwede
kita makaistorya kay Jehova maskin ano nga posisyon.
(1 Cronica 17:16; Nehemias 8:6; Daniel 6:10; Marcos
11:25) Buko’t importante kay Jehova ro atong posisyon
kon nagapangamuyo, kundi ro atong pagkasinsero kon
nagaistorya kana. Makapangamuyo kita it mabaskog o
mahipos maskin siin kita, adlaw man o gabii. Makasalig
9. Kanyo kita dapat mangamuyo? Ano ro ginaturo katon it Juan 14:6
parti sa pangamuyo?
10. Dapat baea may insakto kita nga posisyon kon gapangamuyo? Ipa-
athag.
kita nga nagapamati si Jehova sa atong pangamuyo bi-

san owa ra nakita it iba.—Nehemias 2:1-6.
11 Ano ro pwede natong ipangamuyo? Makapanga-
muyo kita it bisan ano suno sa kabubot-on ni Jehova.

Ro Biblia naghambae: “Magpangayo kita it bisan ano
nga butang nga suno sa anang kabubot-on.” (1 Juan 5:
14) Makapangamuyo baea kita it personal nga bagay?
Huo. Ro pagpangamuyo kay Jehova pareho sa pag-istor-
ya sa maeapit nga amigo. Pwede naton mahambae kana
ro atong ginaisip ag ginabatyag. (Salmo 62:8) Maka-
pangayo kita it baeaan nga espiritu agud makaobra it
mayad. (Lucas 11:13) Ag kaaeam agud makadesisyon it
tama, mangayo man kita it kusog agud makaya ro mga
problema. (Santiago 1:5) Mangayo it patawad sa atong
mga saea. (Efeso 1:3, 7) Dapat ipangamuyo man naton
ro iba, kaibahan ro atong pamilya ag mga igmanghod
sa kongregasyon.—Binuhatan 12:5; Colosas 4:12.
12 Ano dapat ro pinakaimportante sa atong mga
pangamuyo? Si Jehova ag ro anang kabubot-on. Dapat

halin sa tagipusoon ro atong pagpasaeamat sa tanan nga
gin-obra na para katon. (1 Cronica 29:10-13) Sayod na-
ton ra tungod ginturo ni Jesus kato sa anang mga disipu-
lo kon paano mangamuyo. (Basaha ro Mateo 6:9-13.)
Hambae na nga dapat una ipangamuyo ro pagdayaw sa
ngaean it Dyos ag kabigon nga sagrado o baeaan. Ag gin-
pakita na nga dapat ipangamuyo nga mag-abot ro Gin-
harian it Dyos ag ro kabubot-on ni Jehova matuman sa
bilog nga eugta. Pagkatapos ipangamuyo rayang impor-
tante gid nga mga butang ginhambae ni Jesus nga ipa-
ngamuyo naton ro personal nga kinahang-eanon. Kon
11. Ano ro mga bagay nga pwede naton ihambae kay Jehova?
12. Ano dapat ro pinakaimportante sa atong mga pangamuyo?
si Jehova ag ro anang kabubot-on ro unang ipangamu-

yo, mapakita naton nga pinakaimportante gid ra.
13 Mauno’t haba dapat ro atong pangamuyo? Owa’t
ginhambae ro Biblia. Pwede nga mahaba o matag-od,

depende sa sitwasyon. Halimbawa, makapangamuyo
kita it matag-od bago magkaon ag mahaba kon nagapa-
saeamat kay Jehova ag nagahambae it atong kabaeaka.
(1 Samuel 1:12, 15) Owa kita nagapangamuyo it mahaba
13. Mauno’t haba dapat ro atong pangamuyo?
Makapangamuyo ka
maskin anong oras
180
Ginasabat ni Jehova ro atong mga pangamuyo

paagi sa bulig it sang ka Cristyano
para madayaw it iba, pareho sa mga tawo sa tyempo ni

Jesus. (Lucas 20:46, 47) Owa karon naila si Jehova. Im-
portante kana ro pangamuyo nga halin sa tagipusoon.
14 Dapat baea pirme kita mangamuyo? Ginaimbi-
ta kita ni Jehova nga pirme mag-istorya kana. Ro Bib-

lia naghambae nga dapat padayon “magpangamuyo,”
“magpangamuyo pirme,” ag “magpangamuyo sa tanan
nga oras.” (Mateo 26:41; Roma 12:12; 1 Tesalonica 5:17)
Si Jehova handa magpamati katon. Pasaeamatan naton
imaw kada adlaw sa pagpalangga ag kaatag katon. Ma-
kapangabay kita it anang paggiya, kusog, ag katawhay.
Kon ginaapresyar naton rayang pribilehiyo, pirme kita
mangamuyo kana.
14. Dapat baea kita pirme mangamuyo, ag ano ro ginaturo kara katon
parti kay Jehova?
15 Ham-an dapat kita maghambae it “amen” sa ka-

tapusan it pangamuyo? Ro tinaga nga “amen” gaka-
hueogan it “sigurado” o “kabay pa.” Nagapakita ra nga
sinsero gid kita sa atong pangamuyo. (Salmo 41:13) Gi-
naturo it Biblia nga pwede kita kahambae it “amen” sa
mahipos o mabaskog nga limog sa katapusan it pam-
publiko nga pangamuyo, nagapakita ra nga nagasu-
got kita sa ginpangamuyo.—1 Cronica 16:36; 1 Corinto
14:16.
PAANO GINASABAT IT DYOS RO ATONG
MGA PANGAMUYO?
16 Ginasabat gid baea ni Jehova ro atong mga panga-
muyo? Huo. Gintawag imaw it Biblia nga “Manogpa-
mati it pangamuyo.” (Salmo 65:2) Ginapamatian ag
ginasabat ni Jehova ro sinsero nga pangamuyo it minil-
yon nga tawo, ginaobra na ra sa eain-eain nga paagi.
17 Ginagamit ni Jehova ro mga anghel ag anang mga
alagad sa eugta agud masabat ro atong mga pangamu-

yo. (Hebreo 1:13, 14) Abu nga halimbawa it mga tawo ro
nangamuyo agud mabuligan nga maeubtan ro Biblia ag
pagkatapos may nagbisita nga sang ka Saksi ni Jehova.
Ginapakita it Biblia nga kaibahan ro mga anghel sa pag-
sugid it “mayad nga balita” sa bilog nga eugta. (Basaha
ro Pahayag 14:6.) Abu man katon ro nagpangamuyo
kay Jehova it mga problema o kinahang-eanon ag pag-
katapos nakabaton it bulig halin sa mga igmanghod.
—Hulubaton 12:25; Santiago 2:16.
15. Ham-an dapat kita maghambae it “amen” sa katapusan it panga-
muyo?
16. Ginasabat gid baea ni Jehova ro atong mga pangamuyo? Ipaathag.
17. Paano ginagamit ni Jehova ro mga anghel ag anang mga alagad sa
eugta agud masabat ro atong mga pangamuyo?
18 Ginagamit ni Jehova ro anang baeaan nga espiri-

tu agud sabton ro atong mga pangamuyo. Agud ma-
kaya ro mga problema, ginagamit na ro anang baeaan
nga espiritu agud taw-an kita it giya ag kusog. (2 Co-
rinto 4:7) Ginagamit man nana ro Biblia agud sabton
ro atong mga pangamuyo ag makaobra it maaeam nga
mga desisyon. Kon basahon naton ro Biblia, makakita
kita it mga bersikulo nga makabulig katon. May ginapa-
hueag si Jehova nga magsabat sa mga miting o may
manami nga punto ro sang ka elder sa kongregasyon
nga makapalig-on katon.—Galacia 6:1.
19 Kon amat, mangawa kita, ‘Ham-an owa pa gina-
sabat ni Jehova ro akong mga pangamuyo?’ Tan-

dai, nakasayod imaw kon hin-uno ag paano sabton ro
atong mga pangamuyo. Sayod na ro atong kinahang-
eanon. Padayon nga mangamuyo agud ipakita nga ser-
yoso kita sa atong ginapangabay ag may pagtuo kita
kana. (Lucas 11:5-10) Kon amat ginasabat ni Jehova ro
atong mga pangamuyo sa paagi nga owa naton ginapa-
abot. Halimbawa, gapangamuyo kita kon una sa ka-
lisdanan, pero imbes nga dueaon na ro problema, gi-
nataw-an na kita it kusog nga mabatas ra.—Basaha ro
Filipos 4:13.
20 Manami gid nga pribilehiyo ro pagpangamuyo kay
Jehova! Makasigurado kita nga nagapamati imaw ka-

ton. (Salmo 145:18) Kon pirme kita mangamuyo kay Je-
hova halin sa atong tagipusoon, magabakod pa gid ro
atong pagpakig-amigo kana.
18. Paano ginagamit ni Jehova ro anang baeaan nga espiritu ag Biblia
agud sabton ro atong mga pangamuyo?
19. Ham-an owa pa ginasabat ni Jehova ro atong mga pangamuyo?
20. Ham-an pirme kita mangamuyo kay Jehova?
GUSTO NI JEHOVA
MABATIAN RO ATONG
PANGAMUYO
“Si Jehova maeapit sa tanan nga nagatawag kana, sa tanan
nga nagatawag it kamatuoran.”—Salmo 145:18

Ano ro dapat natong obrahon agud pamatian ni Jehova

ro atong mga pangamuyo?
Hebreo 11:6 Mateo 6:7, 8
Dapat may pagtuo kita. Dapat sinsero ag tampad kita
Salmo 138:6 kon gapangamuyo. Dapat buko’t
Dapat kita mangin mapainuboson pauman-uman kon gapangamuyo.
ag matinahuron. Isaias 1:15
Santiago 2:26 Dapat kita magkabuhi base sa
Dapat nahisanto ro atong paggawi katuyoan it Dyos.
sa atong mga pangamuyo.
MGA GINAPANGUTANA
PARTI SA PANGAMUYO

Kanyo kita dapat mangamuyo? Mauno’t haba dapat ro atong

Mateo 6:9; Juan 14:6 pangamuyo?
Dapat baea may insakto kita nga 1 Samuel 1:12, 15; Lucas 20:46, 47
posisyon kon gapangamuyo? Dapat baea pirme kita mangamuyo?
1 Cronica 17:16; Nehemias 8:5, 6; Roma 12:12; 1 Tesalonica 5:17
Daniel 6:10; Marcos 11:25 Ham-an gahambae kita it “amen” sa
Mabatian baea ni Jehova kon katapusan it pangamuyo?
mahipos ro atong pangamuyo? 1 Cronica 16:36; 1 Corinto 14:16
Nehemias 2:1-6
184
RO PWEDE NATON
IPANGAMUYO
“Magpangayo kita it bisan ano nga butang nga suno sa anang
kabubot-on.”—1 Juan 5:14

Ano ro pwede natong ipangamuyo?

Mateo 6:9, 10 Santiago 1:5
Mangamuyo nga matuman ro Mangamuyo agud makaobra it tama
kabubot-on ni Jehova. nga mga desisyon.
1 Cronica 29:10-13 Filipos 4:13
Mangamuyo agud makapasaeamat. Mangamuyo para sa kusog agud
Mateo 6:11-13 makabatas.
Ipangamuyo ro atong Efeso 1:3, 7
kinahang-eanon ag mga kabaeaka. Mangamuyo agud patawaron ro
Lucas 11:13 atong mga saea.
Mangamuyo para sa baeaan nga Binuhatan 12:5
espiritu. Ipangamuyo ro iba.
GINASABAT NI JEHOVA RO
ATONG MGA PANGAMUYO
“O Manogpamati it pangamuyo, ro tanan nga klasi it tawo
magapaeapit kimo.”—Salmo 65:2

Paano ginasabat ni Jehova ro atong mga pangamuyo?

Hulubaton 12:25; Filipos 4:6, 7, 13
Pahayag 14:6 Nagatao imaw it katawhay ag kusog
Ginagamit ni Jehova ro mga anghel agud makabatas kita.
ag tawo agud buligan kita. Galacia 6:1;
2 Corinto 4:7 2 Timoteo 3:16, 17
Ginabuligan kita it anang baeaan Nagatao imaw it kaaeam paagi sa
nga espiritu. Biblia ag sa kongregasyon.
KAPITULO 18
DAPAT BAEA AKO MAGDEDIKAR

SA DYOS AG MAGPABAUTISMO?
ABU nga kamatuoran sa Biblia ro natun-an mo sa ra-

yang libro, pareho sa promisa it Dyos nga kabuhi nga
owa’t katapusan, sitwasyon it mga patay, ag ro pag-
eaum nga pagkabanhaw. (Manugwali 9:5; Lucas 23:43;
Juan 5:28, 29; Pahayag 21:3, 4) Basi naka-attend ka
eon sa miting it mga Saksi ni Jehova ag nagpati nga
sanda ro nagaobra it matuod nga pagsimba. (Juan
13:35) Nag-umpisa eon nga mag-eapit ro imong pag-
pakig-amigo kay Jehova ag gusto mo imaw maalagad.
1. Ano ro maisip mo pagkatapos matun-an rayang libro?
Ngani maisip mo, ‘Ano ang obrahon agud maalagad ro

Dyos?’
2 Ruyon man ro naisip it sang ka Etiopianhon sa
panahon ni Jesus. Pagkatapos ginbanhaw si Jesus, ro

anang disipulo nga si Felipe nagwali sa sang ka eaki.
Ginpamatud-an ni Felipe nga si Jesus ro Mesias. Ngani
napahueag ro Etiopianhon sa anang natun-an ag nag-
hambae imaw: “Tan-awa, may tubi iya. May kabangda-
nan baea nga indi ako mabautisohan?”—Binuhatan 8:
26-36.
3 Klaro nga ginaturo it Biblia nga kon gusto mo ala-
garon si Jehova, dapat ka magpabautismo. Nagham-

bae si Jesus sa anang mga sumueonod: “Adtuni ninyo
ro tanan nga mga tawo sa bilog nga kalibutan ag hi-
moa sanda nga mga disipulo ko. Bautisohi ninyo san-
da.” (Mateo 28:19) Nagtao man si Jesus it halimbawa
kat nagpabautismo imaw. Gintum-oy gid imaw sa tubi,
owa eang ginwisikan ra ueo. (Mateo 3:16) Makaron,
kon ro sang ka Cristyano magpabautismo, dapat gid
imaw itum-oy sa tubi.
4 Kon magpabautismo ka, nagapakita ra sa iba nga
gusto mo mangin amigo ro Dyos ag alagaron imaw.

(Salmo 40:7, 8) Ngani mangawa ka, ‘Ano ro dapat kong
obrahon agud mabautismohan?’
IHIBAEO AG KAMATUORAN
5 Bago ka mabautismohan, kinahang-ean mo kilaea-
2. Ham-an gusto it Etiopianhon nga magpabautismo?
3. (a) Ano ro sugo nga gintao ni Jesus sa anang mga sumueonod?
(b) Paano dapat bautismohan ro sang ka tawo?
4. Ano ro ginapakita it imong bautismo?
5. (a) Ano ro unang obrahon bago ka magpabautismo? (b) Ham-an
importante ro Cristyanong mga miting?
DAPAT BAEA AKO MAGDEDIKAR SA DYOS AG MAGPABAUTISMO? 187
hon si Jehova ag si Jesus. Nag-umpisa ra kat nagtuon ka

it Biblia. (Basaha ro Juan 17:3.) Pero kueang pa ron.
Hambae it Biblia, dapat “masayran ninyo it mayad”
ro kabubot-on ni Jehova. (Colosas 1:9) Ro mga miting
it mga Saksi ni Jehova makabulig agud mag-eapit ro
imong relasyon kay Jehova. Ruyon ro importante nga
rason sa pag-attend pirme it mga miting.—Hebreo 10:
24, 25.
6 Syempre, owa nagaeaum si Jehova nga masayran
mo ro tanan sa Biblia bago magpabautismo. Owa imaw

nag-eaum sa Etiopianhon nga masayran tanan bago
magpabautismo. (Binuhatan 8:30, 31) Ag owa’t katapu-
san ro atong pagtuon sa Dyos. (Manugwali 3:11) Pero
bago mabautismohan, dapat mo masayran ag batunon
ro panguna nga mga ginaturo it Biblia.—Hebreo 5:12.
7 Ro Biblia naghambae: “Owa it tawo nga makapaha-
muot sa Dyos kon owa imaw it pagtuo.” (Hebreo 11:6)

Dapat may pagtuo ka bago magpabautismo. Ro Biblia
nagasugid nga ro mga tawo kato sa syudad it Corinto
nakabati sa mga ginturo it mga sumueonod ni Jesus
ag ro resulta, “nagtuo man ag nagpabautiso.” (Binuha-
tan 18:8) Pareho karon, ro pagtuon sa Biblia makabulig
kimo nga magtuo sa promisa it Dyos ag sa gahum it sak-
ripisyo ni Jesus, nga nag-euwas katon sa saea ag kamata-
yon.—Josue 23:14; Binuhatan 4:12; 2 Timoteo 3:16, 17.
ISUGID SA IBA RO KAMATUORAN PARTI SA BIBLIA
8 Sa padayon mo nga pagtuon it Biblia, nabatyagan
6. Mauno’t abu ro dapat mo masayran sa Biblia bago ka magpabau-
tismo?
7. Paano makabulig kimo ro pagtuon sa Biblia?
8. Ham-an gusto mo isugid sa iba ro imong natun-an?
mo ro bulig sa imong kabuhi ag nagbakod pa gid ing

pagtuo. Gusto mo isugid sa iba kon ano ro imong na-
tun-an. (Jeremias 20:9; 2 Corinto 4:13) Pero kanyo mo
dapat isugid?
9 Gusto mo gid isugid ro imong natun-an sa imong
pamilya, mga amigo, kaeapit-baeay, o katrabaho. Tama

ron, pero obraha ra sa manami ag mapinalanggaon nga
paagi. Pagkatapos, pwede ka eon ka-preaching kaiba-
han it kongregasyon. Kon handa ka eon nga obrahon
ra, pwede mo istoryahon ro nagaturo kimo it Biblia
ag hambaeon nga gusto mo eon mag-preaching kaiba-
han it kongregasyon. Kon para kana handa ka eon ag
nagakabuhi base sa Biblia, magpaeapit kamo sa day-
wang ka elder it kongregasyon.
10 Ano ro ginaobra sa ruyong miting? Istoryahon ka
it mga elder kon haeubtan ag ginapatihan mo ro mga

panguna nga ginaturo it Biblia, kon ginaaplikar mo
ra kada adlaw, ag kon gusto mo gid mangin isaea sa
mga Saksi ni Jehova. Tandai nga ro mga elder gatatap
gid sa tanan nga myembro it kongregasyon, kaibahan
ka, ngani indi mahadlok nga mag-istorya kanda. (Binu-
hatan 20:28; 1 Pedro 5:2, 3) Pagkatapos it miting, ham-
baeon ka nanda kon pwede ka eon mag-preaching kai-
bahan it kongregasyon.
11 Ipaathag it mga elder kon may dapat ka pa bag-
uhon bago mag-preaching kaibahan it kongregasyon.

Ham-an importante ruyong mga pagbag-o? Tungod
kon mag-istorya kita sa iba parti sa Dyos, ginarepresen-
9, 10. (a) Kanyo mo unang isugid ro imong natun-an? (b) Ano ing
obrahon kon gusto mo eon mag-preaching kaibahan it kongregasyon?
11. Ham-an importante mag-obra it pagbag-o bago ka mag-preaching
kaibahan it kongregasyon?
tar naton si Jehova ag nagakabuhi paagi sa pagpadu-

ngog kana.—1 Corinto 6:9, 10; Galacia 5:19-21.
MAGHINUESOE AG MAGBAG-O
12 May dapat ka pa obrahon bago mabautismohan.
Si apostol Pablo naghambae: “Maghinuesoe kamo ag
magbalik sa Dyos agud nga dueaon nana ro inyong
mga saea.” (Binuhatan 3:19) Ano ro kahueogan it pag-
hinuesoe? Nagakahueogan ra nga nagakasubo ka gid sa
imong saea nga naobra. Halimbawa, kon nagkabuhi ka
it imoral, dapat ka maghinuesoe. Ag maskin ginatingu-
haan mo nga obrahon ro tama sa bilog mo nga ka-
buhi, dapat ka gihapon maghinuesoe, tungod tanan
kita nagakasaea ag nagakinahang-ean it pagpatawad ku
Dyos.—Roma 3:23; 5:12.
13 Tama baea nga hinuesoean eang ro haobrang
saea? Indi. Si Pedro naghambae, dapat ka “magbag-o.”

Nagakahueogan ra nga dapat indi mo eon balikan ro
dati mong ueobrahon ag obrahon eon ro tama. Sa pag-
ilustrar, isipa nga nagaagto ka sa isaea ka lugar nga owa
mo pa naagtonan. Pagkatapos, nasayran mo nga saea
ro imong ginaagyan. Ano ing obrahon? Dapat maghi-
nay ka anay, magpundo, ag magliso paadto sa tama nga
aeagyan. Pareho man sa pagtuon mo it Biblia, matun-
an mo nga may una ka pa mga ueobrahon nga kina-
hang-ean bag-ohon. Kinabubot-on nga “magbag-o” ag
obrahon ro tama.
IDEDIKAR RO IMONG KAUGALINGON
14 Ro isaea pa ka importante nga paagi bago ka
12. Ham-an dapat maghinuesoe ro tanan nga tawo?
13. Ano ro kahueogan it “magbag-o”?
14. Paano mo ginadedikar ro imong kaugalingon kay Jehova?
magpabautismo hay ro pagdedikar it imong kaugali-

ngon kay Jehova. Kon nagadedikar ka kana paagi sa
pangamuyo, nagapromisa ka nga imaw eang ro imong
simbahon ag ro pinakaimportante sa imong kabuhi
hay ro pag-obra it anang kabubot-on.—Deuteronomio
6:15.
15 Ro pagpromisa nga si Jehova eang ro simbahon
kapareho man sa pagpromisa sa imong palangga nga

magaiba kamo hasta’t buhi. Isipa nga nagapangasawa
ro sangka eaki sa bayi. Habang gabuhay nga ginaki-
laea it eaki ro bayi, ginapalangga na ra ag gusto na eon
pakaslan. Maskin seryoso ra nga desisyon, handa na
nga batunon rayang responsibilidad tungod palangga
na ro bayi.
16 Sa pagtuon mo parti kay Jehova, ginapalangga mo
imaw ag gusto mo nga obrahon ro tanan para alaga-

ron imaw. Sa pangamuyo, nagpromisa ka nga alaga-
ron imaw. Ro Biblia nagahambae nga kon sin-o man
ro gusto magsunod kay Jesus “lipatan nana ro anang
kaugalingon.” (Marcos 8:34) Ano ro kahueogan kara?
Nagakahueogan ra nga ginauna mo si Jehova sa imong
kabuhi. Ro kabubot-on ni Jehova mas importante pa
kaysa sa imong mga handum.—Basaha ro 1 Pedro 4:2.
INDI MAHADLOK SA KAPASLAWAN
17 Ro ibang tawo owa nagdedikar it andang kauga-
lingon kay Jehova, tungod nahadlok sanda nga indi
matuman ro andang promisa nga alagaron imaw. Owa
15, 16. Ano ro nagapahueag sa sang ka tawo agud magdedikar sa
Dyos?
17. Ham-an ro ibang tawo owa nagdedikar it andang kaugalingon kay
Jehova?
sanda naila nga mapaslaw si Jehova, ag tungod owa

nanda gindedikar ro andang kaugalingon kay Jehova,
owa kuno sanda it saeabton sa andang ginaobra.
18 Ro pagpalangga kay Jehova magabulig kimo nga
indi mahadlok nga mapaslaw imaw. Tungod palang-

ga mo imaw, obrahon mo ro tanan agud tumanon ro
imong ginpromisa. (Manugwali 5:4; Colosas 1:10) Indi
pag-isipa nga malisud obrahon ro kabubot-on ni Jeho-
va. Nagsueat si apostol Pablo: “Kon nagahigugma kita
sa Dyos, kon sayuron nagatuman kita sa anang mga
sugo. Ag ro anang mga sugo bukon man it mabudlay
para katon.”—1 Juan 5:3.
19 Indi kinahang-ean mangin perpekto para idedikar
ro imong kaugalingon kay Jehova. Owa imaw nagapa-

abot it indi naton kaya. (Salmo 103:14) Buligan ka nana
nga obrahon ro tama. (Isaias 41:10) Magsalig kay Jeho-
va sa bug-os mo nga tagipusoon, ag “tadlungon na ro
imong mga daean.”—Hulubaton 3:5, 6.
GINAMITLANG IT BIBIG AG KITA NAEUWAS
20 Handa ka eon baea nga idedikar ro imong kauga-
lingon kay Jehova? Pagkatapos mo idedikar ro imong
kaugalingon kana, handa ka eon sa masunod nga obra-
hon. Kinahang-ean mo magpabautismo.
21 Hambaea ro koordenitor ku hubon it mga gulang
sa kongregasyon nga gindedikar mo eon ro imong

18. Ano ro magabulig kimo nga indi mahadlok nga mapaslaw si Je-
hova?
19. Ham-an indi ka dapat mahadlok nga idedikar ro imong kaugali-
ngon kay Jehova?
20. Pagkatapos mo idedikar ro imong kaugalingon sa Dyos, ano ro ma-
sunod mo nga obrahon?
21, 22. Paano ‘ginamitlang it bibig’ ro imong pagtuo?
Bago mabautismohan,
dapat mo tun-an ro Biblia
Ro pagtuo gapahueag
kimo nga isugid sa iba
ro imong ginapatihan
kaugalingon kay Jehova ag gusto mo

magpabautismo. Pagkatapos, istorya-
hon ka it mga elder parti sa panguna
nga mga ginaturo it Biblia. Kon magsu-
got sanda nga handa ka eon, hambaeon
ka nanda nga pwede ka eon bautismohan
sa masunod nga asembliya o kunbensyon
it mga Saksi ni Jehova. Sa asembliya, may
pamulong-pulong parti sa bautismo. Ro
manoghambae may daywang pangutana sa mga gina-

bautismohan. Agud masabat ruyong mga pangutana,
‘ginamitlang it bibig’ ro imong pagtuo.—Roma 10:10.
22 Ngani mabautismohan ka eon. Ro bilog mong
eawas itum-oy sa tubi. Ro bautismo nagapakita nga
Nagpromisa ka baea kay

Jehova nga alagaron imaw?
Kon mabautismohan ka,

ginapakita mo nga
gusto mo obrahon ro
kabubot-on it Dyos
gindedikar mo eon ro imong kaugalingon kay Jehova

ag sambilog ka eon sa mga Saksi ni Jehova.
RO GINAPAKITA IT IMONG BAUTISMO
23 Ginhambae ni Jesus nga ro anang mga disipulo
mabautismohan “sa ngaean ku Ama ag ku Unga ag ku
baeaan nga espiritu.” (Basaha ro Mateo 28:19.) Ano ro
buot hambaeon kara? Nagapakita ra nga ginakilaea mo
ro awtoridad ni Jehova ag ro posisyon ni Jesus sa katu-
yoan it Dyos ag sa paggamit it anang baeaan nga espi-
ritu nga matuman ro anang kabubot-on.—Salmo 83:18;
Mateo 28:18; Galacia 5:22, 23; 2 Pedro 1:21.
24 Importante gid ro ginapakita it bautismo. Kon
itum-oy ka sa tubi, nagapakita ra nga namatay o gin-ay-

wanan mo eon ro dating pagkabuhi. Pagbutwa mo, na-
buhi ka’t uman agud obrahon ro kabubot-on it Dyos.
Nagapakita ra nga alagaron mo eon si Jehova. Tandai
nga owa ka nadedikar sa tawo, organisasyon, o obra.
Gindedikar mo ro imong kabuhi kay Jehova.
25 Ro imong dedikasyon magabulig kimo nga mag-
uswag sa ing pagpakig-amigo sa Dyos. (Salmo 25:14)

Owa ra nagakahueogan nga maeuwas eon kon ma-
bautismohan. Nagsueat si apostol Pablo: “Magpadayon
kamo sa pagpangabudlay nga may kahadlok ag pagku-
rog sa paghimpit sa inyong kaeuwasan.” (Filipos 2:12)
Umpisa paeang ro bautismo. Pero paano ka padayon
nga magpaeapit kay Jehova? Sabton rayang pangutana
sa ulihi nga kapitulo it rayang libro.
23. Ano ro buot hambaeon it pagbautismo “sa ngaean ku Ama ag ku
Unga ag ku baeaan nga espiritu”?
24, 25. (a) Ano ro ginapakita it bautismo? (b) Ano ro atong tun-an sa
ulihi nga kapitulo?
DAPAT BAEA AKO
MAGPABAUTISMO?
“Tan-awa, may tubi iya. May kabangdanan baea nga indi ako
mabautisohan?”—Binuhatan 8:36

Ham-an ag paano ka dapat magpabautismo?

Ro bautismo nagapakita nga ginduea mo eon ro dati mong
pagkabuhi ag nag-umpisa ro imong bag-ong kabuhi nga
ginaobra ro kabubot-on it Dyos.
Mateo 28:19, 20 Mateo 3:16
Kinahang-ean mo magpabautismo Dapat gid itum-oy ro bilog mo nga
agud maalagad si Jehova. eawas sa tubi, kapareho ni Jesus.
Salmo 40:8
Ginapakita it imong bautismo nga
gusto mo alagaron ro Dyos.
OWA SI JEHOVA NAGAPAABOT

IT INDI MO KAYA
“Kon nagahigugma kita sa Dyos, kon sayuron nagatuman
kita sa anang mga sugo. Ag ro anang mga sugo bukon man
it mabudlay para katon.”—1 Juan 5:3

Ham-an indi ka dapat mahadlok nga idedikar ro imong

kaugalingon kay Jehova?
Salmo 103:14; Isaias 41:10 Colosas 1:10
Indi mo kinahang-ean nga mangin Ro imong pagpalangga kay
perpekto agud idedikar ro imong Jehova magabulig kimo nga indi
kaugalingon kay Jehova. Buligan ka mahadlok nga mapaslaw imaw.
nana nga obrahon ro tama.
196
MGA PAAGI SA
PAGPABAUTISMO
“Ro pag-obra it imong kabubot-on, O Dyos ko, raya ro akong
kasadya, ag ro imong kasugoan iya sa akong tagipusoon.”
—Salmo 40:8

Ano ing dapat obrahon agud madedikar ro imong

kaugalingon kay Jehova?
Juan 17:3 1 Pedro 4:2
TUN-I RO BISAEA IT DYOS IDEDIKAR RO IMONG
Kilaeaha si Jehova ag si Jesu-Cristo. KAUGALINGON
Sa padayon mo nga pagkilaea Kon nagadedikar ka kay Jehova
kanda, mas palanggaon mo pa paagi sa pangamuyo, nagapromisa
gid sanda. ka nga imaw eang ro simbahon ag
Hebreo 11:6 ro pag-obra it anang kabubot-on ro
PABAKURA RO IMONG PAGTUO pinakaimportante kimo.
Magsalig it bug-os sa mga promisa
it Dyos ag sa gahum it haead ni
Jesus agud maeuwas kita sa saea
ag kamatayon.
Binuhatan 3:19
MAGHINUESOE
Nagakahueogan ra nga
nagakasubo ka gid sa ing naobra
nga saea.
MAGBAG-O
Nagakahueogan ra nga pundohon
ro dating batasan ag obrahon ro
tama.
KAPITULO 19
PADAYON NGA MAGPAEAPIT

KAY JEHOVA
ISIPA nga nagatikang ka sa liwan sa mabagyo nga pana-

hon. Nagdueom ro eangit, nagpangilat, ag nagpang-
daeugdog. Tapos nagbunok ro uean. Nag-usoy ka it ma-
panilongan. Nagapasaeamat ka sa ruyong manami nga
lugar!
2 Makaruyon man ro atong sitwasyon makaron. Na-
gaeain pa gid ro kalibutan. Mangawa ka, ‘Siin ako maka-
kita it proteksyon?’ Ro salmista sa Biblia nagsueat: “Ma-
gahambae ako kay Jehova: ‘Ikaw ro akong daeangpan
ag ro akong paeanaguan, ro Dyos nga akong ginasali-
gan.’ ” (Salmo 91:2) Huo, si Jehova magatao it paumpaw
sa atong mga problema makaron, ag manami nga pag-
eaum sa paeaabuton.
3 Paano kita ginaproteksyonan ni Jehova? Mabuli-
gan na kita nga maatubang ro tanan nga problema, ag
mas gamhanan imaw kumpara sa gusto maghalit ka-
ton. Bisan may maeain nga nagakaeatabo katon ma-
karon, makasalig kita nga makay-ad ron ni Jehova sa
paeaabuton. Ro Biblia nagpalig-on katon: “Tipigi ro in-
yong kaugalingon sa gugma it Dyos.” (Judas 21) Pada-
yon kita nga magpaeapit kay Jehova agud mabaton ro
anang bulig sa malisud nga sitwasyon. Pero paano naton
ron maobra?
1, 2. Siin kita makakita it proteksyon makaron?
3. Paano kita ginaproteksyonan ni Jehova?
IPAKITA RO PAGPALANGGA SA DYOS

NGA NAGAPALANGGA KIMO
4 Para mag-eapit kay Jehova, dapat naton masayran
kon mauno na kita kapalangga. Isipa ro tanan nga gin-

obra na katon. Gintao na ro manami nga eugta, mga ta-
nom, ag sapat. Gintaw-an na man kita it manami nga
pagkaon ag malimpyo nga tubi. Paagi sa Biblia, ginturo
katon ni Jehova ro anang ngaean ag ro anang mga kina-
iya. Eabaw sa tanan, ginpakita na ro anang pagpalangga
katon kat ginpadaea na ro anang bugtong nga Unga, si
Jesus, sa eugta agud itao ro anang kabuhi katon. (Juan 3:
16) Ag tungod sa anang pagsakripisyo, may una kita ma-
nami nga pag-eaum sa paeaabuton.
5 Nagtukod si Jehova it Mesianikong Ginharian, ea-
ngitnon nga gubyerno nga magatapos sa tanan nga pag-

antus. Pagaobrahon it Ginharian nga paraiso ro eugta, ag
mabuhi ro tanan nga may katawhay ag kasadya sa owa’t
katapusan. (Salmo 37:29) Ro paagi pa ni Jehova sa pagpa-
langga katon hay ro pagturo kon paano magkabuhi it
mayad makaron. Ginasampit na man kita nga magpa-
ngamuyo kana, ag handa imaw pirme magpamati katon.
Klaro nga ginpakita ni Jehova ro anang pagpalangga sa
kada isaea katon.
6 Paano mo dapat ipakita ro pagpalangga kay Jeho-
va? Mangin mapinasaeamaton sa tanan nga gin-obra na

kimo. Makasueobo, abu makaron ro buko’t mapinasaea-
maton. Kapareho man kat iya si Jesus sa eugta. Sa sang
ka sitwasyon, ginpamayad ni Jesus ro napueo nga aruon,
pero sambato eang ro nagpasaeamat kana. (Lucas 17:12-
17) Gusto naton tuearon ratong nagpasaeamat kay Jesus.
Gusto natong pasaeamatan pirme si Jehova.
4, 5. Paano ginpakita ni Jehova ro anang pagpalangga katon?
6. Paano mo dapat ipakita ro pagpalangga kay Jehova?
PADAYON NGA MAGPAEAPIT KAY JEHOVA 199
7 Dapat man naton ipakita ro pagpalangga kay Jehova.

Naghambae si Jesus sa anang disipulo nga dapat nan-
da palanggaon si Jehova sa andang bug-os tagipusoon,
bug-os kaeag, ag bug-os huna-hona. (Basaha ro Mateo
22:37.) Ano ro buot hambaeon karon?
8 Indi eang kita basta maghambae nga palangga naton
si Jehova. Kon palangga naton imaw sa atong bug-os ta-

gipusoon, kaeag, ag huna-hona, makita ron sa atong gi-
naobra. (Mateo 7:16-20) Klaro nga ginaturo it Biblia nga
kon palangga naton ro Dyos, tumanon naton ro anang
mga sugo. Mabudlay baea ron? Bukon, tungod ay Jehova
nga “mga sugo bukon man it mabudlay.”—Basaha ro
1 Juan 5:3.
9 Kon tumanon si Jehova, may una kita masadya ag
kontento nga kabuhi. (Isaias 48:17, 18) Pero ano ro maka-

bulig katon agud padayon nga mangin maeapit kay Jeho-
va? Tan-awon ta.
PADAYON NGA MAGPAEAPIT KAY JEHOVA
10 Paano ka nangin amigo ni Jehova? Paagi sa imong
pagtuon it Biblia, mas nakilaea mo imaw ag nangin ami-
go. Rayang pagpakig-amigo hay kapareho it nagadabdab
nga kaeayo. Kapareho it kaeayo nga nagakinahang-ean
it gatong agud magdabdab, dapat padayon ka magtu-
on parti kay Jehova agud magbakod ro imong pagpakig-
amigo kana.—Hulubaton 2:1-5.
11 Sa padayon nga pagtuon it Biblia, makatuon ka it
mga bagay nga makapahueag sa imong tagipusoon. Tan-

awa kon ano ro ginbatyag it daywang ka disipulo ni Jesus
kat ginturo na ro mga tagna sa Biblia kanda. Naghambae
7. Mauno’t daeum dapat ro imong pagpalangga kay Jehova?
8, 9. Paano pa naton mapakita ro pagpalangga kay Jehova?
10. Ham-an dapat ka magpadayon sa pagtuon parti kay Jehova?
11. Ano ro epekto kimo it padayon nga pagtuon sa Biblia?
sanda: “Abi ko man gali nga nagdabdab pareho it kaeayo

ro atong baeatyagon kat maghambae imaw katon sa daea-
non ag magsaysay ku mga Kasueatan!”—Lucas 24:32.
12 Kapareho it mga disipulo, napahueag ro andang ta-
gipusoon kat hatun-an nanda ro Kasueatan, basi maka-

ron man ro imong ginbatyag kat naeubtan mo ro Biblia.
Nakabulig ra kimo nga makilaea ag palanggaon si Jehova.
Owa ka naila nga magtahaw rayang pagpalangga.—Mateo
24:12.
13 Kon mangin amigo ka eon it Dyos, maghugod agud
magbakod ro imong pagpakig-amigo. Dapat padayon ka

nga magtuon parti kana ag kay Jesus, isipa ro imong na-
tun-an ag iaplikar sa imong kabuhi. (Juan 17:3) Kon ba-
sahon ag tun-an mo ro Biblia, mangutana ka: ‘Ano ro gi-
naturo kara kakon parti kay Jehova nga Dyos? Ham-an
12, 13. (a) Ano ro pwedeng matabo sa atong pagpalangga sa Dyos?
(b) Paano naton mapabakod ro pagpalangga kay Jehova?
Kapareho it kaeayo, ro imong pagpalangga

kay Jehova nagakinahang-ean it gatong
agud magdabdab
dapat ko imaw palanggaon sa akong bug-os tagipusoon

ag kaeag?’—1 Timoteo 4:15.
14 Kon may mayad ka nga amigo, pirme kamo gaistor-
ya agud magbakod ro inyong pag-amigo. Kapareho man

kon mag-istorya kita kay Jehova paagi sa pangamuyo,
magabakod ro atong pagpalangga kana. (Basaha ro 1 Te-
salonica 5:17.) Manami nga regalo ro pangamuyo ha-
lin sa atong eangitnon nga Ama. Dapat pirme kita kana
mag-istorya halin sa tagipusoon. (Salmo 62:8) Dapat bu-
kon it memoryado ro pangamuyo, pero dapat seryoso
gid ro atong ginahambae. Huo, kon tun-an naton ro Bib-
lia ag mangamuyo halin sa tagipusoon, magabakod ro
atong pagpalangga kay Jehova.
ISUGID SA IBA RO PARTI KAY JEHOVA
15 Agud padayon kita nga mag-eapit kay Jehova, dapat
man naton isugid sa iba ro atong pagtuo. Mabahoe nga
pribilehiyo ro pagsugid sa iba parti kay Jehova. (Lucas 1:
74) Responsibilidad ra nga gintao ni Jesus sa tanan nga
Cristyano. Kada isaea katon dapat magwali it mayad nga
balita ku Ginharian it Dyos. Haobra mo eon ra?—Mateo
24:14; 28:19, 20.
16 Importante gid ro pagwali para kay apostol Pablo;
gintawag na ra nga “manggad.” (2 Corinto 4:7) Ro pagsu-

gid sa iba parti kay Jehova ag sa anang katuyoan ro pina-
kaimportante nga maobra mo. Raya ro paagi nga maala-
gad mo si Jehova, ag ginaapresyar na gid ra. (Hebreo 6:
10) Paagi sa pagwali, mabuligan mo ro imong kaugali-
ngon ag ro nagapamati kimo nga mangin maeapit kay Je-
hova ag makabaton it kabuhi nga owa’t katapusan. (Basa-
ha ro 1 Corinto 15:58.) May mas masadya pa baea kara?
14. Paano pa gid magbakod ro atong pagpalangga kay Jehova?
15, 16. Ano para kimo ro pagwali nga ueobrahon?
17 Mangin masako sa pagwali. Dapat naton “iwali ro

bisaea,” ag “magmahugod.” (2 Timoteo 4:2) Dapat nga
makabati ro mga tawo ku Ginharian it Dyos. Ro Bib-
lia naghambae: “Maeapit eon ro mabahoe nga adlaw
ni Jehova! Maeapit eon ra ag madasig nga nagapaea-
pit!” Ro katapusan “indi maulihi!” (Sofonias 1:14; Ha-
bacuc 2:3) Huo, madali eon lang dueaon ni Jehova ro
maeaut nga kalibutan ni Satanas. Bago ron matabo, da-
pat paandaman anay ro mga tawo agud pilion nanda si
Jehova.
18 Gusto ni Jehova nga simbahon naton imaw kaiba-
han it matuod nga mga Cristyano. Ro Biblia naghambae:

“Magkabaeaka kita sa kada isaea, nga nagabueoligan sa
pagpakita it gugma ag sa paghimo it mayad. Ag indi na-
ton pagkalipatan ro mag-adto sa atong mga pagtililipon,
pareho sa ginahimo it iba. Sa baylo, pabaskugon pa gid
naton ro kabubot-on it kada isaea, kapin pa nga nasayran
ninyo nga maeapit eon ro Adlaw ku Ginuo.” (Hebreo 10:
24, 25) Dapat gid kita mag-attend sa tanan nga miting.
Mapalig-on ag mapabakod kara ro kada isaea.
19 Kon mag-attend sa mga miting, makakita ka it ma-
yad nga mga amigo nga makabulig kimo agud masimba

si Jehova. Eain-eain nga mga igmanghod ro imong maki-
laea ag kapareho mo nga nagasimba gid kana. Kapareho
mo, bukon man sanda it perpekto ag nagakasaea man.
Ngani, dapat handa ka magpatawad kanda. (Basaha ro
Colosas 3:13.) Pirmeng magtan-aw sa mayad nga mga
ugali it mga igmanghod, paagi karon mapalangga mo
sanda ag mangin maeapit ka pa gid kay Jehova.
17. Ham-an ginasakuan ro pagwali nga ueobrahon?
18. Ham-an dapat naton simbahon si Jehova kaibahan it matuod nga
mga Cristyano?
19. Ano ro makabulig katon nga mangin maeapit sa mga igmanghod?
RO MATUOD NGA KABUHI

20 Gusto ni Jehova nga may manami nga kabuhi ro
anang mga amigo. Ginaturo katon it Biblia nga ro atong
kabuhi sa paeaabuton eain gid makaron.
21 Sa paeaabuton, mabuhi kita sa owa’t katapusan, bu-
kon eang it 70 o 80 ka dag-on. Mangin masadya gid kita

sa “kabuhi nga owa it katapusan” nga may una mayad
nga pang-eawas, katawhay, ag kasadya sa manami nga
paraiso. Gintawag ron it Biblia nga “matuod nga kabu-
hi.” Nagpromisa si Jehova nga taw-an na kita it matuod
nga kabuhi, pero obrahon naton ro tanan agud “ma-
nginmalig-on.”—1 Timoteo 6:12, 19.
22 Paano kita ‘manginmalig-on para sa matuod-tuod
nga kabuhi’? Ro “paghimo it mayad” ag ‘magmanggara-

non sa mayad nga mga buhat.’ (1 Timoteo 6:18) Nagaka-
hueogan ra nga dapat iaplikar ro atong natun-an sa Bib-
lia. Pero ro matuod nga kabuhi indi naton mabaton kon
kita eang, tungod owa ra nakadepende katon. Regalo ra
ni Jehova sa anang matutom nga mga alagad, pagpakita
it anang “owa it tupong nga kabuot.” (Roma 5:15) Gusto
gid it atong eangitnon nga Ama nga itao ra sa anang ma-
tutom nga mga alagad.
23 Mangutana ka, ‘Ginasimba ko baea ro Dyos sa paa-
gi nga nailaan na?’ Kon may dapat ka bag-ohon, bag-oha

eagi. Kon magsalig kita kay Jehova ag obrahon ro tanan
agud tumanon imaw, si Jehova mangin atong daeang-
pan. Protektahan na ro matutom nga mga tawo sa rayang
katapusan nga mga adlaw sa maeaut nga kalibutan ni
20, 21. Ano ro “matuod nga kabuhi”?
22. (a) Paano kita ‘manginmalig-on para sa matuod-tuod nga kabu-
hi’? (b) Ham-an indi naton mabaton ro matuod nga kabuhi kon kita
eang?
23. Ham-an dapat ka mag-obra it mayad nga desisyon makaron?
Satanas. Siguraduhon gid ni Jehova nga mabuhi kita sa

owa’t katapusan sa Paraiso, suno sa anang ginpromisa.
Huo, mabaton mo ro matuod nga kabuhi kon mag-obra
ka it mayad nga desisyon makaron.
Gusto ni Jehova nga masadyahan

ka sa “matuod nga kabuhi.”
Gusto mo man?
PALANGGA KA NI JEHOVA
“Ay ginhigugma gid it Dyos ro kalibutan sa bagay nga gintao
nana ro anang bugtong nga Unga, agud nga ro kada nagatuo
kana indi eon mamatay, kundi may kabuhi nga owa it
katapusan.”—Juan 3:16

Paano ginapakita it Dyos nga palangga ka nana?

Salmo 91:2 1 Timoteo 6:12, 19
Si Jehova ro atong paeanaguan. Taw-an kita it Dyos it kabuhi nga
Ginabuligan na kita makaron sa owa’t katapusan sa perpektong
atong mga problema. kahimtangan. May una kita
Salmo 37:29 katawhay, kasadya ag mayad
Gintaw-an na kita it manami nga nga pang-eawas sa manami
pag-eaum sa paeaabuton. nga paraiso.
GUSTO NI JEHOVA NGA

PALANGGAON MO IMAW
“Higugmaa ro Ginuo nga imong Dyos it bug-os mo nga
tagipusoon, it bug-os mo nga kaeag, ag it bug-os mo nga
huna-hona.”—Mateo 22:37

Ano ing obrahon tungod palangga ka it Dyos?

Lucas 17:12-17 1 Juan 5:3
Magpasaeamat sa tanan nga Tumana ro mga sugo it Dyos.
gin-obra kimo it Dyos. 1 Timoteo 6:18
Mateo 7:16-20 Maghugod sa pag-obra it mayad
Ipakita ro imong pagpalangga sa sa iba.
Dyos paagi sa pag-obra it anang
kabubot-on kada adlaw.
206
PABAKORA ING
PAGPALANGGA KAY JEHOVA
“Tipigi ro inyong kaugalingon sa gugma it Dyos.”—Judas 21

Ano ro makabulig kimo agud padayon nga mag-eapit kay

Jehova?
1 Tesalonica 5:17 Hulubaton 2:1-5
Mangamuyo pirme. Padayon nga kilaeaha si Jehova.
Mateo 28:19, 20; 2 Timoteo 4:2 Hebreo 10:24, 25
Obraha ro tanan agud masugid sa Mag-attend pirme sa mga miting.
iba ro parti sa Ginharian it Dyos. Mabuligan ka it mga igmanghod
agud mas mag-eapit pa gid kay
Jehova.
1 JEHOVA

Jehova ro ngaean it Dyos ag nagakahueogan ra nga “Mangin
Ako Kon Ano ro Ginpili Ko.” Si Jehova ro eabing gamhanan
nga Dyos, ag gin-obra na ro tanan nga butang. May gahum
imaw sa pag-obra it bisan ano nga gusto na.
Sa Hebreo, ginsueat ro ngaean it Dyos sa ap-at ka letra. Sa
English, makita ra nga YHWH o JHVH. Sa orihinal nga Heb-
reong Kasueatan, makita ro ngaean it Dyos haeos 7,000 ka be-
ses. Ro mga tawo sa bilog nga kalibutan may nagkaeain-eain
nga pagmitlang sa ngaean ni Jehova, nga maeubtan sa an-
dang linggwahe.
* Kap. 1, par. 15
2 RO BIBLIA “GINBUGNA IT DYOS”

Ro Dyos ro Awtor it Biblia, pero gingamit na ro mga tawo sa
pagsueat kara. Pareho ra sa isaeang ka negosyante nga nag-
paobra it sueat sa anang secretary. Gingamit it Dyos ro anang
baeaan nga espiritu agud buligan ro mga manogsueat it Bib-
lia nga isueat ro una sa anang painu-ino. Nagbulig ro espiri-
tu it Dyos sa nagkaeain-eain nga paagi, ginpakitaan sanda it
mga paeanan-awon o mga damgo agud isueat nanda.
* Kap. 2, par. 5
3 MGA PRINSIPYO

Raya ro mga ginaturo it Biblia parti sa panguna nga kamatuo-
ran. Halimbawa, ro prinsipyo nga “ro maeain nga mga kaiba-
han nagapaeain it mayad nga pamatasan” nagaturo nga ro
atong mga kaibahan makaimpluwensya katon, mayad man o
maeain. (1 Corinto 15:33) Ag ro prinsipyo nga “kon ano ro gi-
nasabwag it tawo ruyon man ro anang pagaanihon” nagatu-
ro nga indi naton malikawan ro resulta it atong mga gin-obra.
—Galacia 6:8.
* Kap. 2, par. 12
4 TAGNA

Mensahi ra halin sa Dyos. Pwede ra nga pagpaathag ku kabu-
bot-on it Dyos, pagturo parti sa moral, sugo, o paghukom.
Pwede man ra mangin mensahi kon ano ro matabo sa paeaa-
buton. Abu nga tagna sa Biblia ro natabo eon.
* Kap. 2, par. 13
5 MGA TAGNA PARTI SA MESIAS

Kay Jesus natuman ro abu nga mga tagna it Biblia parti sa
Mesias. Tan-awa ro kahon “Mga Tagna Parti sa Mesias.”
* Kap. 2, par. 17, ftn.
6 RO KATUYOAN IT DYOS SA EUGTA

Gin-obra ni Jehova ro eugta nga paraiso agud estaran it mga
tawo nga nagapalangga kana. Owa nagbag-o ro anang katu-
yoan. Maeapit eon lang dueaon it Dyos ro kaeautan ag taw-an
na ro mga tawo it kabuhi nga owa’t katapusan.
* Kap. 3, par. 1
7 SATANAS NGA YAWA

Si Satanas ro anghel nga nag-umpisa it pagrebelde kon-
tra sa Dyos. Gintawag imaw Satanas, nga nagakahueogan
“Manogkontra,” tungod ginkontra na si Jehova. Gintawag
man imaw Yawa, nga nagakahueogan “Manogpakahuya.”
Ginpangaean ra kana tungod nagsugid imaw it kapurilan par-
ti sa Dyos ag nagpangdaya it mga tawo.
* Kap. 3, par. 4
NAGKAEATABU TAGNA KATUMANAN
Gin-unga halin sa tribu Genesis 49:10 Lucas 3:23-33
ni Juda
Gin-unga it isaeang ka birhen Isaias 7:14 Mateo 1:18-25
Inapo ni Hari David Isaias 9:7 Mateo 1:1, 6-17
Ginpakilaea ni Jehova Salmo 2:7 Mateo 3:17

si Jesus bilang anang Unga
Abung tawo ro owa Isaias 53:1 Juan 12:37, 38

nagpati nga si Jesus
ro Mesias
Nagsueod sa Jerusalem Zacarias 9:9 Mateo 21:1-9

nga nagasakay sa asno
Gintraidor it Salmo 41:9 Juan 13:18, 21-30

anang amigo
Gintraidor para sa 30 Zacarias 11:12 Mateo 26:14-16

bilog nga pilak
Naghipos imaw Isaias 53:7 Mateo 27:11-14

kat gin-akusar
Ginpagabut-gabotan ro Salmo 22:18 Mateo 27:35

anang eambong
Gin-intrimis imaw habang Salmo 22:7, 8 Mateo 27:39-43

una sa poste
Owa it bisan sambato sa Salmo 34:20 Juan 19:33, 36

anang mga tue-an nga mabali
Gin-eubong sa eubnganan it Isaias 53:9 Mateo 27:57-60

manggaranon
Ro anang pagkabanhaw Salmo 16:10 Binuhatan 2:24, 27
Ginbanhaw paeangit Salmo 110:1 Binuhatan 7:55, 56

agud ibutang sa tuo
it Dyos
8 MGA ANGHEL

Gintuga ni Jehova ro mga anghel bago pa ro eugta. Gin-
tuga sanda agud mag-estar sa eangit. Sobra ginatos ka mil-
yon ro mga anghel. (Daniel 7:10) Kada isaea kanda may
ngaean ag eain-eain nga mga personalidad, ag ro mainuno-
ngon nga mga anghel owa naila nga simbahon it mga tawo.
May una sanda eain-eain nga posisyon ag ueobrahon. Naga-
alagad sanda maeapit sa trono ni Jehova, nagasugid it anang
mensahi, nagaprotekta ag nagagiya sa anang mga alagad sa
eugta, nagadaea it anang paghukom, ag nagasuporta sa pag-
wali nga ueobrahon. (Salmo 34:7; Pahayag 14:6; 22:8, 9) Sa
paeaabuton, kaibahan sanda ni Jesus sa inaway it Armage-
don.—Pahayag 16:14, 16; 19:14, 15.
* Kap. 3, par. 5; Kap. 10, par. 1
9 SAEA

Ro tanan naton nga ginabatyag, ginaisip, o ginaobra nga kon-
tra kay Jehova o sa anang kabubot-on hay saea. Tungod ginsa-
mad it saea ro atong relasyon sa Dyos, gintaw-an na kita it
mga sugo ag prinsipyo agud indi makaobra it hungod nga
saea. Ku una, gintuga ni Jehova nga perpekto ro tanan, pero
kat owa nagtuman si Adan ag Eba Kana, nagkasaea sanda ag
bukon eon it perpekto. Naggueang sanda ag namatay, ag tu-
ngod namana naton ruyong saea kay Adan, nagagueang man
kita ag nagakamatay.
* Kap. 3, par. 7; Kap. 5, par. 3
10 ARMAGEDON

Raya ro inaway it Dyos agud dueaon ro kalibutan ni Satanas
ag tanan nga kaeautan.
* Kap. 3, par. 13; Kap. 8, par. 18
MGA ENDNOTE 211
11 GINHARIAN IT DYOS

Ro Ginharian it Dyos hay gubyerno ni Jehova nga gintukod sa
eangit. Si Jesu-Cristo ro nagagahum nga Hari. Sa paeaabu-
ton, gamiton ni Jehova ro Ginharian agud dueaon ro tanan
nga kaeautan. Magagahum ro Ginharian it Dyos sa bilog nga
eugta.
* Kap. 3, par. 14
12 JESU-CRISTO

Gintuga it Dyos si Jesus bago pa ro ibang bagay. Ginpadaea ni
Jehova si Jesus iya sa eugta agud mamatay para sa tanan nga
tawo. Pagkatapos nga ginpatay si Jesus, ginbanhaw imaw ni
Jehova. Makaron, nagagahum eon nga hari si Jesus sa Ginha-
rian it Dyos.
* Kap. 4, par. 2
13 RO TAGNA NGA 70 KA DOMINGO

Ro Biblia nagtagna kon hin-uno maabot ro Mesias. Raya ro ka-
tapusan ku eawig it panahon nga ginatawag 69 ka domingo,
ag nag-umpisa ra ku dag-on 455 B.C.E. ag natapos ku dag-on
29 C.E.
Paano naton nasayran nga natapos ra ku 29 C.E.? Ro 69 ka do-
mingo nag-umpisa ku dag-on 455 B.C.E. kat nag-abot si Ne-
hemias sa Jerusalem agud kay-aron ro syudad. (Daniel 9:25;
Nehemias 2:1, 5-8) Kon maisip naton ro tinaga nga “dose-
na” nga numero 12, maisip man naton ro tinaga nga “sang
domingo” nga numero 7. Ro mga domingo sa rayang tagna
hay buko’t mga domingo nga may pitong adlaw kundi mga
domingo nga may pitong dag-on, base sa matagnaon nga
pagsueondan, “ro sang adlaw hay sang dag-on.” (Numeros
14:34; Ezequiel 4:6) Nagakahueogan ra nga kada domingo
may kaeawigon nga pitong dag-on ag ro 69 ka domingo may
kaeawigon nga 483 ka dag-on (69 x 7). Mahuyap kita it 483 ka
dag-on halin sa 455 B.C.E., ag daehon kita kara sa dag-on nga
29 C.E. Raya ro insakto nga dag-on kat ginbautismohan si Je-
sus ag nangin Mesias.—Lucas 3:1, 2, 21, 22.
Ruyong tagna nagsugid it isaea pa ka domingo, nga nagaea-

wig it pitong dag-on. Sa sueod it rayang panahon, ku dag-on
33 C.E., ro Mesias hay patyon, ag sa pag-umpisa it dag-on
36 C.E., ro mayad nga balita ku Ginharian it Dyos iwali sa ta-
nan nga mga nasyon bukon eang sa mga Judio.—Daniel 9:
24-27.
* Kap. 4, par. 7
“70 KA DOMINGO”
490 ka dag-on
“7 ka
domingo” “62 ka domingo” 1 ka domingo
(49 ka dag-on) (434 ka dag-on) (7 ka dag-on)
455 406 ' B.C.E. C.E. * 29 33 36
“Ro sugo nga Nag-abot

ibalik sa dati ro ro Mesias
. . . Jerusalem”
Ginpatay
ro Mesias
Natapos ro
Ginpatindog it “70 ka
uman ro Jerusalem domingo”
MGA ENDNOTE 213
14 RO SAEA NGA PAGTURO IT TRINIDAD

Ro Biblia nagaturo katon nga si Jehova nga Dyos ro manogtu-
ga ag gintuga na si Jesus bago pa ro ibang bagay. (Colosas 1:
15, 16) Buko’t si Jesus ro Eabing Gamhanan nga Dyos. Owa
gid nana gin-aku nga tupong imaw sa Dyos. Sa pagkamatu-
od, naghambae imaw: ‘Ro Ama gamhanan pa kakon.’ (Juan
14:28; 1 Corinto 15:28) Pero ro ibang relihiyon nagaturo it Tri-
nidad nga ro Dyos tatlo ka persona: ro Ama, ro Unga ag ro
baeaan nga espiritu. Ro tinaga nga “Trinidad” owa sa Biblia.
Saea ra nga pagturo.
Ro baeaan nga espiritu aktibo nga pwersa it Dyos, indi ra ma-
kita nga gahum nga ginagamit na agud obrahon ro anang
kabubot-on. Bukon ra it persona. Halimbawa, ro unang sig-
lo nga mga Cristyano “napun-an it baeaan nga espiritu,” ag
naghambae si Jehova: “Ibubo ko ro akong espiritu sa tanan
nga mga tawo.”—Binuhatan 2:1-4, 17.
* Kap. 4, par. 12; Kap. 15, par. 17
15 RO KRUS

Kon nagasimba ro matuod nga mga Cristyano sa Dyos, owa
sanda nagagamit it krus. Ham-an?
(1) Mabuhay eon nga gagamit it krus ro buko’t matuod nga
relihiyon. Ku una nga tyempo, ginagamit ra sa pagsimba nga
makita sa palibot ag sa pagano nga ritwal sa sekso. Sa unang
300 ka dag-on pagkatapos namatay si Jesus, owa naggamit it
krus ro mga Cristyano sa pagsimba. Owa magbuhay, ro Ro-
mano nga Emperador nga si Constantino naggamit it krus
agud mangin simbolo it Cristyanismo. Gingamit rayang sim-
bolo agud mangin kilaea ro Cristyanismo. Pero ro krus owa’t
eabot kay Jesu-Cristo. Ro New Catholic Encyclopedia nagham-
bae: “Ro krus gingamit bago pa ro mga Cristyano ag buko’t
Cristyano nga mga kultura.”
(2) Owa namatay si Jesus sa krus. Ro Griegong tinaga nga
“krus” nagakahueogan “tadlong nga poste,” “tabla,” o “ka-
hoy.” Ro Companion Bible naghambae: “Owa gid it mabasa
sa Griego nga [Bag-ong Tipan] nga nagasugid it daywang bi-

log nga kahoy.” Namatay si Jesus sa tadlong nga poste.
(3) Owa naila si Jehova nga maggamit kita it mga imahen o
iba pang gaeamiton sa atong pagsimba.—Exodo 20:4, 5;1 Co-
rinto 10:14.
* Kap. 5, par. 12
16 RO MEMORYAL

Nagsugo si Jesus sa anang mga disipulo nga dumdomon ro
anang kamatayon. Ginaobra nanda ra kada dag-on it Nisan
14, ro pareho nga petsa sa pagselebrar ku Paskwa it mga Israe-
lita. Ro tinapay ag aeak, nagarepresentar sa eawas ag dugo ni
Jesus, ginapasa ra sa tanan nga una sa Memoryal. Ratong ka-
ibahan ni Jesus nga magagahum sa eangit ro pwede magka-
on it tinapay ag mag-inom it aeak. Ro may pag-eaum nga
mag-estar iya sa eugta sa owa’t katapusan naga-attend man it
Memoryal pero owa nagakaon it tinapay ag nagainom it aeak.
* Kap. 5, par. 21
17 KAEAG

Sa English nga edisyon it New World Translation, ro tinaga nga
“kaeag” nagatukoy sa (1) tawo, (2) sapat, o (3) kabuhi it tawo
o sapat. Raya ro mga halimbawa:
Tawo. “Katong mga adlaw kat si Noe nagahimo it anang arka.
Pila gid lang ro naeuwas sa tubi, ro waeo nga idto sa arka.”
(1 Pedro 3:20) Ro tinaga nga “kaeag” nagatukoy sa mga tawo
—si Noe ag anang asawa, anang tatlong ka unga, ag asawa’t
anang mga unga.
Sapat. “Naghambae ro Dyos: ‘Mag-abu sa eawod ro buhi nga
mga tinuga [“kaeag,” footnote], ag mageupad sa kahanginan
ro mga pispis.’ Naghambae rayon ro Dyos: ‘Magkabuhi sa
eugta ro eain-eain nga klasi it buhi nga mga tinuga [“kaeag,”
footnote], mga mahugop nga mga sapat, ag nagakamang
nga mga sapat, ag eain-eain nga ilahas nga mga sapat sa eug-
ta.’ Ag raya gid ro natabo.”—Genesis 1:20, 24.
MGA ENDNOTE 215
Kabuhi it tawo o sapat. Naghambae si Jehova kay Moises:

“Patay eon ro tanan nga tawo nga nagausoy kimo agud pat-
yon ka [“nagausoy it imong kaeag,” footnote].” (Exodo 4:
19) Kat iya si Jesus sa eugta, naghambae imaw: “Ako ro ma-
yad nga manogbantay. Ro mayad nga manogbantay haum sa
pagtao sa anang kabuhi [“kaeag,” NW footnote] para sa mga
karnero.”—Juan 10:11.
Dugang pa, kon ginaobra it sang ka tawo ro anang “bug-
os kaeag,” nagakahueogan ra nga kinabubot-on imaw nga
nagaobra hasta sa anang bug-os masarangan. (Mateo 22:37;
Deuteronomio 6:5) Ro tinaga nga “kaeag” nagatukoy man sa
handum ag nailaan it buhi nga tinuga. Ro patay nga tawo o
patay nga eawas pwede tawgon nga patay nga kaeag.—Nu-
meros 6:6; Hulubaton 23:2; Isaias 56:11; Hageo 2:13.
* Kap. 6, par. 5; Kap. 15, par. 17
18 ESPIRITU

Ro Hebreo ag Griego nga tinaga para sa “espiritu” nga gin-
translate sa English nga edisyon it New World Translation hay
abu it pwedeng kahueogan. Pero nagatukoy ra pirme sa bu-
tang nga indi makita it mga tawo, kapareho it hangin o ro gin-
hawa it mga tawo ag mga sapat. Pwede man ra magtukoy sa
espiritu nga mga persona ag sa baeaan nga espiritu, nga akti-
bong pwersa it Dyos. Owa ginaturo it Biblia nga may isaea ka
parte it tawo nga padayon nga nagakabuhi kon mamatay.
—Exodo 35:21; Salmo 104:29; Mateo 12:43; Lucas 11:13.
* Kap. 6, par. 5; Kap. 15, par. 17
19 GEHENNA

Gehenna ro ngaean it minuro maeapit sa Jerusalem kon siin
ginahaboy ag ginasunog ro basura. Kat panahon ni Jesus,
owa it ebidensia nga ginapaantus ag ginasunog ro buhi nga
mga sapat ag tawo sa rayang lugar. Ngani, owa nagarepre-
sentar ro Gehenna sa di-makita nga lugar kon siin ginapaan-
tus ag ginasunog sa owa’t katapusan ro mga tawo nga nama-
tay. Kat ginsambit ni Jesus ro mga ginhaboy sa Gehenna, ro
buot na hambaeon hay ro bug-os nga pagkawasak.—Mateo 5:

22; 10:28.
* Kap. 7, par. 20
20 RO PANGAMUYO IT GINUO

Raya ro pangamuyo nga ginturo ni Jesus sa anang mga disipu-
lo. Ginatawag man ra nga Ama Namon o modelo nga panga-
muyo. Halimbawa, gintur-an kita ni Jesus nga mangamuyo sa
rayang paagi:
“Dayawon ro imong ngaean”
Gapangamuyo kita nga malimpyohan ro ngaean o reputasyon
ni Jehova, sa tanan nga kapurilan. Agud ro tanan nga una sa
eangit ag eugta hay magpadungog ag magtahod sa ngaean it
Dyos.
“Umabot ro imong Ginharian”
Gapangamuyo kita nga waskon ku Ginharian it Dyos ro maea-
ut nga kalibutan ni Satanas, maggahum sa bilog nga eugta,
ag obrahon ra nga paraiso.
“Matuman ro imong pagbuot, iya sa eugta”
Gapangamuyo kita nga matuman ro katuyoan it Dyos sa eug-
ta ag ro matinumanon nga mga tawo mangin perpekto ag
mabuhi it owa’t katapusan sa Paraiso, ruyon gid ro gusto ni Je-
hova kat gintuga na ro mga tawo.
* Kap. 8, par. 2
21 RO PANTUBOS

Gintao ni Jehova ro pantubos agud euwason kita sa saea ag
kamatayon. Ro pantubos ro bili nga kinahang-ean agud matu-
bos ro perpekto nga kabuhi nga ginduea ni Adan ag para ma-
kay-ad ro nasamad nga relasyon it mga tawo kay Jehova. Gin-
padaea it Dyos si Jesus sa eugta agud mamatay para sa tanan
nga makasasaea. Tungod sa kamatayon ni Jesus, may tsansa ro
tanan nga tawo nga mabuhi sa owa’t katapusan ag mangin
perpekto.
* Kap. 8, par. 21; Kap. 9, par. 13
MGA ENDNOTE 217
22 HAM-AN IMPORTANTE RO DAG-ON 1914?

Ro tagna ni Daniel sa kapitulo 4 nagaturo katon nga gintukod
it Dyos ro anang ginharian ku 1914.
Ro tagna: Ginpadamgo ni Jehova si Hari Nabocodonosor it
tagna parti sa mabahoe nga kahoy nga ginputoe. Sa damgo,
ro higot nga saesaeon ag saway hay ginbugkos sa puno ku ka-
hoy agud indi ra magtubo sa sueod it “pito ka panahon.” Pag-
katapos karon, matubo it uman ro kahoy.—Daniel 4:1, 10-16.
Ro kahueogan it tagna para katon: Ro kahoy garepresentar
sa paggahum it Dyos. Sa maeawig nga dinag-on, gingamit ni
Jehova ro mga hari sa Jerusalem agud gamhan ro bilog nga
nasyon it Israel. (1 Cronica 29:23) Pero ratong mga hari na-
ngin buko’t matutom ag natapos ro andang paggahum. Na-
wasak ro Jerusalem ku dag-on 607 B.C.E. Raya ro umpisa it
“pito ka panahon.” (2 Hari 25:1, 8-10; Ezequiel 21:25-27) Kat
naghambae si Jesus, “Ro Jerusalem pagatapakon it mga paga-
no hasta sa adlaw nga matapos ro andang paggahum,” gina-
tukoy na kara ro “pito ka panahon.” (Lucas 21:24) Ngani ro
“pito ka panahon” owa natapos kat iya si Jesus sa eugta. Nag-
promisa si Jehova nga may ibutang imaw nga Hari sa katapu-
san it “pito ka panahon.” Ro paggahum ku rayang bag-ong
Hari, si Jesus, magatao it bugana nga pagpakamaayo sa ka-
tawhan it Dyos sa bilog nga eugta sa owa’t katapusan.—Lucas
1:30-33.
Ro kaeawigon it “pito ka panahon”: Nag-eawig ro “pito ka
panahon” it 2,520 ka dag-on. Kon maghuyap kita it 2,520 ka
dag-on halin sa 607 B.C.E., daehon kita kara sa dag-on 1914.
Raya ro dag-on nga gin-obra ni Jehova si Jesus, ro Mesias, nga
Hari ku Ginharian it Dyos sa eangit.
RO TAGNA
Ro mabahoe nga kahoy “Pukana ro kahoy”

(Daniel 4:10, 11) (Daniel 4:14)
Paggahum Katapusan it paggahum
RO KAHUEOGAN IT TAGNA
Ro mga hari it Israel nga Nawasak ro Jerusalem,

naggahum sa tanan nga ag natapos ro paggahum
katawhan it Dyos ku mga hari it Israel
Oktobre
607 B.C.E.
MGA ENDNOTE 219
“Pataliwana ro “Ibalik kimo ro

pito ka panahon” imong Ginharian”
(Daniel 4:16) (Daniel 4:26)
“Pito ka panahon” Nabalik ro paggahum
Nag-umpisa ro paggahum
2,520 ka dag-on ni Jesus sa eangit bilang
Hari ku Ginharian it Dyos
B.C.E. C.E.
606 1/4 1,913 3/4 Oktobre
ka dag-on ka dag-on 1914 C.E.
“Ro Jerusalem
pagatapakon . . .
hasta sa adlaw nga
matapos ro andang
paggahum”
(Lucas 21:24)
Siin kita nagbuoe it numero nga 2,520? Ro Biblia naghambae

nga ro tatlo ag tunga nga panahon hay katumbas it 1,260 ad-
law. (Pahayag 12:6, 14) Ngani ro “pito ka panahon” hay doble
sa ruyong numero, o 2,520 adlaw. Ro 2,520 adlaw hay katum-
bas sa 2,520 ka dag-on base sa matagnaon nga pagsueondan
nga “ro sang adlaw hay sang dag-on.”—Numeros 14:34; Eze-
quiel 4:6.
* Kap. 8, par. 23
23
SI MIGUEL NGA ARKANGHEL
Ro tinaga nga “arkanghel” nagakahueogan “pinuno it mga
anghel.” Sambilog eang ro ginsambit it Biblia nga arkanghel,
ag ro anang ngaean hay Miguel.—Daniel 12:1; Judas 9.
Si Miguel ro Lider it matutom nga mga anghel nga hangaway
it Dyos. Naghambae ro Pahayag 12:7: “Si Miguel ag ro anang
mga anghel nagpakig-away kontra sa dragon . . . kaibahan it
anang mga anghel.” Ro libro it Pahayag nagahambae nga
ro Lider ku hangaway it Dyos hay si Jesus, ngani ro Miguel
ngaean pa gid ni Jesus.—Pahayag 19:14-16.
* Kap. 9, par. 4
24 RO KATAPUSAN NGA MGA INADLAW

Rayang ekspresyon nagatukoy sa eawig it panahon kon ma-
tabo eon sa eugta ro daeagku nga hitabo bago pa waskon
ku Ginharian it Dyos ro kalibutan ni Satanas. Ro parehong
ekspresyon nga “katapusan it [rayang] kalibutan” ag “pag-
abot ku Unga it Tawo,” gingamit sa tagna it Biblia agud itukoy
sa pareho nga eawig it panahon. (Mateo 24:3, 27, 37) Nag-
umpisa “ro katapusan nga mga inadlaw” kat naggahum eon
sa eangit ro Ginharian it Dyos ku 1914 ag matapos kon waskon
eon ro kalibutan ni Satanas sa Armagedon.—2 Pedro 3:3; 2 Ti-
moteo 3:1.
* Kap. 9, par. 5
MGA ENDNOTE 221
25 PAGKABANHAW

Kon ibalik it Dyos ro kabuhi it namatay, ginatawag ron nga
pagkabanhaw. Siyam nga pagkabanhaw ro ginsambit sa Bib-
lia. Sanday Elias, Eliseo, Jesus, Pedro, ag Pablo ro mga nag-
pangbanhaw. Nangin posible rayang mga milagro tungod sa
gahum it Dyos. Nagpromisa si Jehova nga pagabanhawon na
ro “matarung man ukon maeain [o, buko’t matarung]” agud
mabuhi sa eugta. (Binuhatan 24:15) Nagsambit man ro Biblia
it pagkabanhaw paeangit. Matabo ra sa mga pinili, o ginpahi-
ran it Dyos nga mabuhi sa eangit kaibahan ni Jesus.—Juan 5:
28, 29; 11:25; Filipos 3:11; Pahayag 20:5, 6.
* Kap. 9, par. 13
26 DEMONISMO (ESPIRITISMO)

Ro demonismo o espiritismo hay maeain nga mga ueobra-
hon nga nagapakig-istorya sa mga espiritu, direkta man o pa-
agi sa albolaryo, manoghula o psychic. Ginaobra ra it mga
tawo tungod gapati sanda sa saea nga pagturo nga may
espiritu ro mga tawo nga nakaeuwas sa kamatayon ag na-
ngin gamhanan nga espiritu it patay. Ginaimpluwensyahan
man it mga demonyo ro mga tawo agud indi magtuman sa
Dyos. Ro astrolohiya, pagpanghula, madyik, pagpanghiwit,
mga pamahiin, misteryo, ag gahum it demonyo hay mga kla-
si it demonismo. Abung libro, mga baeasahon, horoscope, pe-
likula, mga poster, ag maskin ro mga kanta, nagapaguwa nga
ro madyik ag gahum it mga demonyo hay matsa buko’t maea-
in ag masadya. Abu ro kinabatasan sa pag-eubong, kaibahan
kara ro kapyestahan it mga patay, kumplianyo, sakripisyo para
sa mga patay, seremonya it pagkabaeo, ag mga ritwal, hay ka-
ibahan man sa pagpakig-istorya sa mga demonyo. Nagadro-
ga ro kaeabanan nga tawo agud testingan ro gahum it mga
demonyo.—Galacia 5:20; Pahayag 21:8.
* Kap. 10, par. 10; Kap. 16, par. 4
27 PAGKASOBERANO NI JEHOVA

Si Jehova ro Eabing Gamhanan nga Dyos, ag gin-obra na ro
bilog nga uniberso. (Pahayag 15:3) Ngani imaw ro Tag-ana it
tanan nga butang ag may pinakamataas nga gahum, o bug-
os nga awtoridad, nga gamhan ro anang mga tinuga. (Salmo
24:1; Isaias 40:21-23; Pahayag 4:11) May mga sugo imaw para
sa tanan na nga tinuga. May awtoridad man si Jehova sa pag-
pili it manogdumaea. Kon tumanon ag palanggaon naton ro
Dyos ginasuportahan naton ro anang pagkasoberano.—1 Cro-
nica 29:11.
* Kap. 11, par. 10
28
PAGPAHUEOG IT UNGA
Ro pagpahueog it unga hay hungod nga pagpatay sa owa pa
hatawo nga eapsag. Bukon ra it aksidente o resulta it natural
nga reaksyon ku eawas it tawo. Halin kat ginpanamkon, ro
eapsag hay bukon eang it parte ku eawas it nanay, kundi may
sarili imaw nga kabuhi.
* Kap. 13, par. 5
29 PAGPATUGHONG IT DUGO

Raya ro paagi it pagbueong kon siin ro tanan nga dugo o sam-
bato kara sa ap-at ka panguna nga parte hay ginsaylo sa ea-
was it tawo halin sa dugo it ibang tawo nga natipon. Ro ap-at
ka panguna nga parte it dugo hay plasma, puea nga selula,
puti nga selula, ag platelet.
* Kap. 13, par. 13
MGA ENDNOTE 223
30 DISIPLINA

Sa Biblia, ro tinaga nga “disiplina” bukon eang it ibang tina-
ga para sa pagpina. Sa pagdisiplina katon, ginaeaygayan, gi-
natur-an, ag ginatadlong kita. Bukon si Jehova it mapintas o
nagapanakit sa anang ginadisiplina. (Hulubaton 4:1, 2) Nag-
tao si Jehova it mayad nga halimbawa sa mga ginikanan.
Epektibo gid ro anang pagdisiplina nga magapahueag sa
sang ka tawo nga apresyahon ro disiplina. (Hulubaton 12:1)
Palangga ni Jehova ro anang katawhan ngani ginahanas na
sanda. Nagatao imaw it instruksyon agud tadlungon ro saea
nga pagpati ag buligan sanda nga makatuon ag makapainu-
ino sa paagi nga nailaan na. Para sa mga ginikanan, ro pagdi-
siplina hay pagbulig sa andang mga unga agud maeubtan
kon ham-an dapat sanda magtuman. Nagaturo man ra kanda
nga palanggaon si Jehova, ag ro anang Bisaea, ro Biblia, agud
maeubtan rayang mga prinsipyo.
* Kap. 14, par. 13
31 MGA DEMONYO

Indi sanda makita, maeaut nga espiritu nga mga tinuga nga
may eabaw sa tawo nga gahum. Maeaut nga mga anghel
ro mga demonyo. Kat owa sanda nagtuman sa Dyos, nangin
maeaut sanda ag gin-obra ro andang kaugalingon nga kaa-
way it Dyos. (Genesis 6:2; Judas 6) Nangin kaibahan sanda
ni Satanas sa pagrebelde kontra kay Jehova.—Deuteronomio
32:17; Lucas 8:30; Binuhatan 16:16; Santiago 2:19.
* Kap. 16, par. 4
Sa dugang nga impormasyon, bisitahi ro
www.jw.org/akl o kontaka ro mga Saksi ni Jehova.

Bhs IKN

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bhs IKN

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ano ro Ginaturo it

Owa ginabaligya ro publikasyon ngara. Kaibahan ra sa mga ginagamit agud magturo

Tanan nga ginkutar o gin-translate sa Hebreo nga Kasueatan naghalin sa modernong

Ano ro Katuyoan it Dyos para Katon? 3

Ro tawo indi eon makabatyag it kasakit,

“Ro mga paki

“Ro mga mata

May bugana nga

MAGBENEPISYO SA GINATURO IT BIBLIA

Ro imong pagbasa sa rayang libro nagapakita nga gusto

MANGIN PAMILYAR SA IMONG BIBLIA

RO MGA unga abu it pangutana. Bisan hasabat mo eon

Pirme naton ginapangutana kon ano ro atong kan-on,

ton nga mga pangutana? Hambae it iba, “Huo.” Pero,

5 Huo, kon “padayon nga mag-usoy,” makita mo ro

tawo nga ro Dyos mapintas. Kon may maeain nga

punggan ro mga maeain nga nagakatabo. Sa Kapi-

na hay putli, malimpyo, ag mayad. Makasalig gid kita

ANO RO GINABATYAG IT DYOS KON

Dyos sa anang larawan. (Genesis 1:26) Buot hambaeon

(1 Juan 4:8) Tanan nga ginaobra it Dyos ginapahueag

rayang mga promisa, dapat kilaeahon mo pa gid ro

may madaeum nga kahueo-

it makapugong kana. Si Jehova eang ro may makarang

va: “Ikaw eamang ro Eabing Mataas.” Sa Pahayag 15:3,

16, 17. Ano ro kahueogan it (a) “Makagagahum sa tanan”? (b) “Hari

sa tanan.” Ano ro kahueogan it “Makagagahum sa ta-

nagahambae: “O Ginuo ag Dyos namon! Takus ka nga

PWEDE KA BAEA MANGIN AMIGO NI JEHOVA?

Jesus: “Ag makaraya ro kabuhi nga owa it katapusan,

makita? (Juan 1:18; 4:24) Kon tun-an mo ro Biblia,

makilaea mo pa gid si Jehova bilang matuod nga Perso-

6:9) Gintaw-an na kita it kabuhi, ag gusto na ro pina-

it Biblia. Nabaeaka sanda nga bayluhan mo ro imong

mo. Indi mahuya nga magpangutana o mangayo it bu-

Jehova hay tun-an ro Biblia. Matun-an naton sa ma-

Ano ro ginaturo katon it Biblia parti sa Dyos?

MAY NGAEAN RO DYOS

Ham-an importante ro ngaean it Dyos?

PALANGGA KITA NI JEHOVA

Paano ginpakita it Dyos nga palangga na kita?

GAKABAEAKA RO DYOS KIMO

Ham-an mahambae mo nga nagakabaeaka gid

Salmo 37:9-11 Santiago 4:8

ANO ing mabatyagan kon taw-an ka it regalo ku imong

ton it impormasyon nga indi naton makita bisan siin.

it Dyos mangin amigo. Sa dugang mo nga pagtuon,

ag binilyon nga kopya ro gin-imprenta. Sobra 90 por-

Ro New World Translation of the Holy Scriptures

5 Ro Biblia “ginbugna it Dyos.” (Basaha ro 2 Timo-

teo 3:16.) Ro iba nagaisip, ‘Ro Biblia ginsueat it mga

INSAKTO GID RO BIBLIA

paano nag-umpisa ro problema sa kalibutan, ag ro uli-

gaeamiton sa eskuylahan, pero nagasugid ra it insakto

6, 7. Ham-an mahambae naton nga ro Biblia nagakaeasugot?

tawo nagapati kato nga ro eugta hay matapan, pero

to gid ra pirme. Abu nga libro it kasaysayan ro buko’t

manami nga eaygay ni Jesus kon paano mangin masad-

tao 2,000 ka dag-on eon ro nagtaliwan, pero epektibo

prinsipyo nga makabulig kon paano mangin masadya

ro mga soldado nag-abot agud salakayon ro Babilonia.

sanda nga kapyestahan. Kumpyansa sanda tungod

ku syudad, si Ciro ag ro anang mga soldado hay nag-