Trematodlar

Tünger A, Çavuşoğlu C, Korkmaz M. Asya Mikrobiyoloji. 2005, 4th ed. Asya Tıp
Kitabevi, İzmir.
Altaş K. Doku Helmintleri, pp:2629-38. Wilke Topçu A, Söyletir G, Doğanay M (eds),
Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi. 2008, 3th ed. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul.
Trematodlar – Fasciola hepatica

Karaciğer kelebeği olarak da bilinir

Kesin konakları genelde koyun, keçi ve sığırlar olmakla
birlikte, insanlarda da enfeksiyon oluştururlar
En önemli ara konakları, su birikintilerinde ve sulak
çayırlarda bol bulunan bir tatlı su salyangozudur
Hermafrodit canlılardır
Trematodlar – Fasciola hepatica

Yaprak şeklinde, ön ucu arka ucundan daha geniş ve

3x1 cm büyüklüğündeki erişkinlerin şekilleri oldukça
tipiktir

Ön tarafındaki konik çıkıntıda ağız çekmeni, konik

tabanında karın çekmeni bulunur

Yan tarafları kanat şeklindedir

Trematodlar – Fasciola hepatica

Yumurtaları
 boyu 130-140 µm
 eni 70-90 µm
 Kapaklı yumurtalar
Trematodlar – Fasciola hepatica

Kan ile beslenen bir parazittir

Konak içinde yaşama süresi
 Hayvanlarda 5 sene
 İnsanda 10-13 sene olabilmektedir
Trematodlar – Fasciola hepatica

Kesin konakların safra yollarında yaşayan erişkinler

yumurtalarını, safra kanallarına bırakır
Duodenuma geçen ve dışkıyla atılan kapaklı yumurtaları
büyük, oval ve açık kahverengidir
Suda gelişimini sürdüren yumurta içinde miracidium
gelişir
Yumurtadan çıkan miracidium, birkaç gün içinde aktif
olarak salyangoza girmek zorundadır
Trematodlar – Fasciola hepatica

Salyangozun solunum boşluğunda sporokiste dönüşür

Sporokistin içinde redialar ve bunlardan da yavru (kız)
redialar oluşur
Yavru rediaların içinde yüzlerce cercaria meydana gelir
Cercaria 1-2 ay içinde ısıya bağlı olarak salyangozdan
çıkar
Salyangozdan ayrılan 1 mm uzunluğundaki cercaria, su
düzeyinin hemen altındaki bitkilerin ince uzun
yapraklarına doğru yüzer
Trematodlar – Fasciola hepatica

Salyangozdan ayrılan 1 mm uzunluğundaki cercaria, su

düzeyinin hemen altındaki bitkilerin ince uzun
yapraklarına doğru yüzer
Su bitkileri üzerinde kistleşerek metacercaria şekline
dönüşür
Enfeksiyon metacercarialı su bitkilerinin yenilmesi veya
enfekte suların içilmesi ile insana bulaşır
Yutulan metacercarianın dış kabuğu duedonumda erir ve
serbestleşir
Trematodlar – Fasciola hepatica

Genç trematod, kısa süre içinde barsak duvarından

geçerek periton boşluğuna ulaşır ve karaciğere doğru
göç eder
Başlangıçta karaciğer parankiminde rastgele dolaşır ve
büyür
Birkaç ay içinde bir safra kanalına ulaşır ve yerleşir
Bir ay sonrada cinsel açıdan olgunlaşır ve yumurta
üretmeye başlar
Enfeksiyonun başlangıcından yaklaşık üç ay sonra
dışkıda yumurtaları saptanabilir
Trematodlar – Fasciola hepatica
Tanı

Yumurtaların dışkıda saptanmasına dayanan, eski

yıllardaki temel tanı yönteminin sensitivitesi düşüktür
Akut dönemde yumurtalar görülmez
Kronik olgularda yumurtaların saptanabilmesi için
tekrarlanan dışkı incelemeleri gerekir
Bazı olgularda yumurtalar dışkıda görülmez, duodenal
sıvı incelenmesi gerekir
Trematodlar – Fasciola hepatica
Tanı

Serolojik testlerin tanıya katkısı büyüktür

IHA ve ELISA yöntemiyle antikorlar araştırılır
Testler kısa sürede pozitif olur ve kısa sürede spesifik
sonuç verir
Ayrıca hastalığı iyileşip iyileşmediği serolojik yöntemlerle
değerlendirilebilir
İyileşen hastalarda genellikle 6-12 ay içinde testler
negatifleşir
Trematodlar – Fasciola hepatica
Tanı

İnsanların korunmasında su bitkilerinin su bitkilerinin çiğ

veya yıkanmadan yenmemesi en önemli noktadır
Ayrıca hasta hayvanların tedavi edilmesi ve ara konak
olan yumuşakçalarla savaş etkili korunma yöntemleri
arasındadır
Trematodlar – Dicrocoelium dentriticum

Ülkemizde ve tüm dünyada otcul hayvanlarda sık

bulunur

İnsan olgularına çok nadir rastlanır

Küçük bir trematodtur

Safra yollarında parazitlik yapar

Trematodlar – Dicrocoelium dentriticum

4-15 mm boyunda 1,5-2,5 mm eninde lanset şeklinde bir

parazittir
Yumurtaları kapaklı olup 38-48 µm boyunda 25 µm
enindedir
Hermafrodittir
Trematodlar – Dicrocoelium dentriticum

D. dentriticum yumurtalarında ilk safhada mirasidium

gelişmiştir
İçinde mirasidium gelişmiş olan bu yumurtalar kara
yumuşakçaları tarafından alınır ve bu yumurtalar
yumuşakçanın vücudunda gelişir
Mirasidiumlardan sporokistler sonrada serkaryalar oluşur
Yumuşakça vücudunu terk eden serkaryalar Formica
fusca gibi karıncaların vücudunda gelişerek
metaserkarya şekline dönüşürler
Trematodlar – Dicrocoelium dentriticum

Metaserkaryalı karıncaların son konak tarafından

bitkilerle birlikte alınması sonucu enfeksiyon başlar
Son konak barsağında larvalar serbest hale geçer
Koledok kanalı yolu ile safra yollarına giderek 7 haftada
olgunlaşır ve 12 hafta sonra yumurtlamaya başlarlar
Parazit kaynağı enfeksiyonlu hayvanlardır
Trematodlar – Dicrocoelium dentriticum

Tanı;
 Dışkı incelemesiyle yumurta aranır

Korunma;
 Karıncalarla bulaşmış meyve ve sebzelerin
yenmemesi bir önlem yöntemidir