4.

Pomiar różnicowy
Cel pomiaru - różnicowanie ludzi - określenie specyfiki na tle populacji

podejście idiograficzne → wyodrębnienie cech charakterystycznych tylko dla

niej

podejście nomotetyczne → wskazanie wspólnych cech dla całej populacji

Pomiar w psychologii: obiekty — liczby

obiekty są odzwierciedlane przez liczby

cecha w ujęciu nomotetycznym - zmienna ilościowa

możliwy pomiar na skali przedziałowej

Większość danych jest mierzona na skali nominalnej - ale poprzez

zsumowanie ich możemy przejść na skalę interwałową

typ - klasyfikacja do kategorii → skala nominalna

Bodziec → specyficzna reakcja ← odmienne mechanizmy wewnętrzne ←

latentne cechy

kluczowe założenie: specyfika bodźca wywołuje odmienne mechanizmy

wewnętrzne

diagnoza różnicowa w schemacie BOR

4. Pomiar różnicowy 1
 cecha - zdeterminowana przez mechanizmy wewnętrzne

wrodzone lub nabyty

zbiór powiązań i interackji

może się wyrazać zależnie od sytuacji

cechy psychologiczne w populacji mają rozkład normalny

typowy dla skal interwałowych i ilorazowych

w psychologii głównie interwałowa, bo trudno osiągnąć zero absolutne

nie ma wartości absolutnych - ludzie pozycjonują się w środku

klasteryzacja wskaźników - wspólność i stabilność wskaźników cechy

cecha jest latentna - nie da się jej bezpośrednio obserwować

ma status zmiennej pośredniczącej

dlatego te wskaźniki są tak ważne, by dało się ją ocenić całkiem sensownie

Koherencja wskaźników cechy - skorelowanie cech w populacji

Wyjaśnianie wariancji zachowania

4. Pomiar różnicowy 2
 środowisko cecha

jednorazowa obserwacja obserwacja wielokrotna

krótki czas zachowania długi czas zachowania

pojedynczy akt zachowania często i szeroki zakres

ograniczona możliwość wyrażania swoboda wyrażania

zachowania

brak wboru sytuacji brak ograniczeń

brak możliwości tworzenia sytuacji znajoma sytuacja

nieznajoma sytuacja sytuacja naturalna

eksperymentalny rodzja sytuacji

Standardy porównań dla cech różnicowych

średnia - dla cech ilościowych

punkt odniesienia

zmienność - odchylenie standardowe/wariancja

Charakterystyka rozkładu normalnego

M = 00, SD = 1

symetryczny - odpowiednie zagęszczenie wyników wokół średniej

skośność - miara asymetrii

kurtoza - miara zagęszczenia

częstość poszczególnych wyników

M + 1 = 68%
M + 2 = 95%

z + 1,44 - 15% wyników dwustronnych

z + 1,96 - 5% wyników dwustronnych

z + 2,58 - 1% wyników dwustronnych

Test jako narzędzie obejmujące szereg pozycji

4. Pomiar różnicowy 3
 daje pomiar ilościowy → różnicowanie osób badanych

minimalizuje błąd → zmniejsza czynnik losowy

diagnoza = efekt koincydencji zachowań

pozycja mierzy specyficzną tendecję cechy, a cały test - ogólny poziom cechy

wszystkie włąsności testu zależą od wyników poszczególnych pozycji

Błąd pomiaru - możliwość wybrania jednej prawidłowej odpowiedzi losowo

małe prawdopodobieństwo że randomowo zgadnął wszystko

Zachowania charakterystyczne dla cechy mogą występować, ale mają wartość

dopiero gdy zachodzi ich współwystępowanie

test bada ogólną tendencję niespecyficzną dla określonej sytuacji czy

zachowania

pytania badają specyficzną formę zachowania

zachowania są specyficzne dla wielu cech

ALE TYLKO JEDNA KOMBINACJA jest charakterystyczna dla danej cechy

Prawa statystyk

Wariancja

średnia testu = suma średnich każdej pozycji

Wariancja testu = suma wariancji pozycji + 2x kowariancje

nie ma sensu dodawania do testu pozycji o zerowej wariancji - nie

wpłynie na róznice wyników

nowa pozycja zwiększy wariancję calkowictą, jeśli ma wyoskie

interkorelacje z innymi pozycjami

dodatnie korelacje - pomiar tej samej cechy → generują realną

zmienność

dodanie pozycji z zerowymi korelacjami zwiększa trochę wariancję

całkowitą

z ujemnymi korelacjami obniży wariancję całkowitą

4. Pomiar różnicowy 4
 → do testu dodajemytylko pozycje z niezerowymi wariancjami i
wysokimi pozytywnymi korelacjami → znacznie zwiększają
wariancję całkowitą → zwiększają duże zróżnicowanie wyników

Pozycje doskonałe

identyczne właśności statystyczne

M=S=r

wnoszą tę samą wariancję do testu

rozkład byłby normalny

jak taki uzyskać?

pozycje o przeciętnej trudności i przeciętnych dodatnich

interkorelacjach

zróżnicowana trudność (równomiernie wg kontinuum trudności) i

zróżnicowane dodatnie interkorelacje

inne rozkłady osiągniemy dobierając pozycje pod względem jednego z

tych parametrów

Wskaźniki trudnosci pozycji

dychotomiczna punktacja - 0 — 1 → zrównoważenie statystyczne = p

lub 1-p = q (odsetek błednych rozwiązań)

skala Likerta → zrównoważnie statystyczne = Mj/maksymalny wynik

średnia/ maksymalny wynik

trudność = 1 - wskaźnik zrównoważenia statystycznego

wynik minimalny musi być w 0 Likerta

Relacja między wskaźnikami pozycji

średnia pozycji (mierząca trudność) — wariancja pozycji → krzywoliniowa

większa S w przypadku pozycji o przeciętnej trudności

Mj / r → krzywoliniowa

4. Pomiar różnicowy 5
 większa dla pozycji o przeciętnej trudności

Pozyskiwanie innych rozkładów

Manipulacja interkorelacjami albo wskaźnikami trudności

wszystkie pozycje o stałych interkorelacjach oraz manipulowanie

wskaźnikami trudności

wszystkie pozycje o identycznej przeciętnej trudności oraz

manipulowanie interkorelacjami

stały wzrost

obniżenie do zerowych, potem ujemne

wysokie interkorelacja

rozkład platykurtyczny

rozkład dwumianowy

rozkład U-kształtny

rozkład dychotominczy

niskie interkorelacje lub ujemne

rozkład leptokurtyczny

rozkład jednomianowy

→ dlatego wprowadzamy testy o zróżnicowanej trudności

za dużo pozycji łatwych lub trudnych - rozkłady skośne

łatwe i trudne, bez środkowych - leptokurtyczny

tylko przeciętna trudność - platykurtyczny

→ kurtoza — interkorelacje, trudność

→ skośność — trudność pozycji

4. Pomiar różnicowy 6