Whatever happened to the hole in the Ozone layer?

A. In the 1980s, the world faced a huge problem:
there was a rapidly expanding hole in the ozone
layer. So, what happened? And is it still there?
A. Vào những năm 1980, thế giới phải đối mặt với
một vấn đề nghiêm trọng: trên tầng ozon có một
lỗ thủng đang mở rộng nhanh chóng. Vậy,
chuyện gì đã xảy ra? Và lỗ thủng ấy vẫn còn ở
đó chứ?

B. Let’s go back to the beginning. The Sun makes B. Hãy quay lại từ đầu nhé. Mặt Trời duy trì sự
life on Earth possible, but too much exposure to sống trên Trái Đất, nhưng tiếp xúc quá nhiều
its UV radiation damages plant and animal với tia UV sẽ làm hỏng DNA của động, thực
DNA. Thankfully, about 98% of that radiation is vật. Rất may, khoảng 98% tia UV được hấp thụ
absorbed by ozone molecules dispersed in the bởi các phân tử ozon phân tán trong tầng bình
stratosphere, which are continuously broken lưu. Các phân tử này liên tục tách rời và hợp lại
apart and reformed in this process, maintaining khi hấp thụ tia UV, và duy trì ở trạng thái cân
a delicate equilibrium. But in the early 1970s, bằng mỏng manh. Nhưng vào đầu thập niên
two chemists— Mario Molina and Sherwood 1970, hai nhà hóa học Mario Molina và
Rowland— demonstrated that widely used Sherwood Rowland đã chứng minh loại hóa
chemicals called chlorofluorocarbons, or CFCs, chất phổ biến mang tên chlorofluorocarbons,
could upset this balance. hay CFC, có thể làm đảo lộn sự cân bằng này.

C. CFCs were developed in the 1920s by three US- C. CFC được phát triển vào những năm 1920 bởi
based corporations as coolants for refrigerators. ba tập đoàn có trụ sở tại Mỹ như một chất làm
Unlike existing alternatives— such as ammonia lạnh cho tủ lạnh. Khác với các chất thay thế
or methyl chloride— CFCs were non-flammable hiện có— như ammonia hoặc methyl chloride—
and non-toxic— meaning they wouldn't burst CFC không bắt cháy và không có độc— nghĩa
into flames or cause deadly gas leaks. They also là chúng sẽ không bốc cháy hoặc rò rỉ khí gây
made great propellants, foaming agents, and chết người. CFC là chất hoàn hảo để tạo ra
fire-retardants. CFCs soon found their way into thuốc phóng, chất tạo bọt và chất cản cháy. CFC
a variety of everyday items and became a multi- sớm được ứng dụng vào nhiều vật dụng hằng
billion dollar per year industry. ngày và trở thành ngành công nghiệp với lợi
nhuận hàng tỷ đô mỗi năm.

D. In the lower atmosphere, CFCs don’t break
down or react with other molecules. But Molina
and Rowland showed that in the stratosphere,
they're broken apart by UV light, releasing
chlorine atoms. These then react with ozone,
destroying it faster than it can be replenished. A
single chlorine atom can destroy thousands of
D. Ở tầng khí quyển thấp hơn, CFC không bị phá
vỡ hoặc phản ứng với các phân tử khác. Nhưng
Molina và Rowland đã cho thấy trong tầng bình
lưu, chúng bị phá vỡ bởi tia UV và giải phóng
các nguyên tử clo. Các nguyên tử này phản ứng
với phân tử ozon, và phá hủy ozon nhanh hơn
tốc độ chúng kết hợp lại. Một nguyên tử clo có
 ozone molecules before finally reacting with
something else and forming a stable molecule.
Seeing the threat to their bottom line, CFC
producers pushed back to discredit the
scientists, even accusing them of working for
the KGB.
E. Initial estimates showed that within 60 years,
CFCs could reduce ozone concentrations by 7%.
But by 1985, it became clear that ozone
depletion, especially over Antarctica, was
happening much faster. Here, the extremely
cold temperatures and unique structure of
Antarctic clouds accelerated ozone loss.
Scientists stationed in Antarctica noticed a
massive drop in overhead ozone occurring every
spring. Satellite data revealed the vast extent of
these losses and chemical tests confirmed that
the cause was unquestionably CFCs. NASA
soon released visualizations, which were
broadcast around the world and captured public
attention.
F. If ozone depletion continued, rates of skin
cancer would skyrocket. Photosynthesis would
be impaired, making plants— including rice,
wheat, and corn— less productive and more
susceptible to disease. Global agricultural
production would plummet, and entire
ecosystems would collapse. But many
politicians— weighing immediate economic
concerns over long-term ones— disagreed about
what to do. The fight to ban CFCs found two
unlikely allies in US President Ronald Reagan
and UK Prime Minister Margaret Thatcher.
Despite their general opposition to government
regulation, Reagan, who had undergone
treatment for skin cancer, and Thatcher, who
was trained as a chemist, recognized the need
thể phá hủy hàng ngàn phân tử ozon trước khi
phản ứng với chất khác và tạo thành một phân
tử ổn định. Nhìn thấy mối đe dọa đối với lợi
nhuận của mình, các nhà sản xuất CFC đã phản
đối, làm mất uy tín của các nhà khoa học, thậm
chí cáo buộc họ làm việc cho KGB -cơ quan an
ninh Liên Xô.
E. Ước tính ban đầu cho thấy trong vòng 60 năm,
CFC có thể làm suy giảm 7% lượng ozon trong
bầu khí quyển. Nhưng đến năm 1985, rõ ràng
rằng sự suy giảm tầng ozon, đặc biệt là ở Nam
Cực, đang diễn ra với tốc độ nhanh hơn nhiều.
Nhiệt độ cực lạnh và cấu trúc mây độc đáo tại
Nam Cực làm tầng ozon suy giảm nhanh hơn.
Các nhà khoa học lưu trú tại Nam Cực nhận
thấy một sự suy giảm lớn của tầng ozon trên cao
diễn ra vào mỗi mùa xuân. Dữ liệu vệ tinh cho
thấy phạm vi của sự suy giảm này vô cùng rộng
lớn và các thử nghiệm hóa học đã xác nhận CFC
chắc chắn là thủ phạm. NASA nhanh chóng
công bố các hình ảnh trực quan rộng khắp toàn
cầu và thu hút sự chú ý của công chúng.
F. Nếu sự suy giảm tầng ozon vẫn tiếp tục, tỷ lệ
ung thư da sẽ tăng vọt. Quá trình quang hợp sẽ
suy giảm, làm cho thực vật— bao gồm cây lúa,
lúa mì và ngô— có năng suất thấp hơn và dễ bị
mắc bệnh hơn. Sản xuất nông nghiệp toàn cầu
sẽ giảm mạnh, và toàn bộ hệ sinh thái sẽ sụp đổ.
Nhưng nhiều chính trị gia— những người xem
trọng lợi nhuận trước mắt hơn lợi ích lâu dài—
không thống nhất về điều cần làm. Cuộc chiến
cấm CFC đã tạo nên hai đồng minh không ai
ngờ đến: Tổng thống Mỹ Ronald Reagan và Thủ
tướng Anh Quốc Margaret Thatcher. Bất chấp
sự đối lập trong quy chế của mỗi chính phủ,
Reagan, người đang điều trị ung thư da, và
Thatcher, người có nền tảng là nhà hóa học,
nhận ra sự thôi thúc phải hành động ngay lập
 for immediate action.
G. The US and UK, along with Canada, Norway,
Sweden, and Finland, led calls for an
international ban on CFCs. In 1987,
representatives signed the Montreal Protocol,
requiring the rapid phasing out of CFCs and
creating a fund to assist Global South countries
in obtaining affordable, non-ozone depleting
alternatives. It was later ratified by every
country on Earth— the only treaty in history to
achieve this. In 1995, Molina, Rowland, and
their Dutch colleague Paul Crutzen, were jointly
awarded the Nobel Prize in Chemistry. As the
use of CFCs declined, the ozone hole began
shrinking, and is predicted to disappear entirely
by 2070.
H. But we’re not out of the woods yet. While the
ban was a win for the climate, as CFCs are
potent greenhouse gases, the alternatives that
replaced them— hydrofluorocarbons, or HFCs
— are too. While generally less potent than
CFCs, HFCs still trap more heat than carbon
dioxide and are contributing to climate change.
To address this, in 2016, the Kigali Amendment
was added to the Montreal Protocol, calling for
an 85% cut in global HFCs by 2047. This alone
could avoid up to 0.5°C of global warming by
the end of the century.
I. Today, as we face the existential threat of
climate change, the Montreal Protocol serves as
a model for the decisive global cooperation we
need to combat it. The question is, what will it
take for us to come together again?
tức.
G. Mỹ và Anh Quốc, cùng với Canada, Na Uy,
Thụy Điển và Phần Lan, kêu gọi một lệnh cấm
sử dụng CFC trên toàn cầu. Năm 1987, các
nguyên thủ quốc gia đã ký kết Nghị định thư
Montreal, yêu cầu phải nhanh chóng loại bỏ
CFC và thành lập quỹ hỗ trợ các quốc gia ở
Nam Bán cầu tìm ra các chất thay thế có giá cả
hợp lý và an toàn cho tầng ozon. Hiệp ước này
sau đó đã được mọi quốc gia thông qua, trở
thành hiệp ước duy nhất trong lịch sử làm được
điều này. Năm 1995, Molina, Rowland và đồng
nghiệp người Hà Lan Paul Crutzen, cùng nhau
được trao giải Nobel Hóa học. Khi việc sử dụng
CFC giảm, lỗ thủng tầng ozon dần thu hẹp lại và
được dự đoán sẽ biến mất hoàn toàn vào năm
2070.
H. Nhưng ta vẫn chưa hoàn toàn thoát khỏi khó
khăn. Dù lệnh cấm góp phần bảo vệ khí hậu, vì
CFC là khí gây hiệu ứng nhà kính mạnh, các thế
phẩm của CFC— hydrofluorocarbons, hay HFC
— cũng vậy. Nhìn chung, dù không mạnh bằng
CFC, nhưng HFC vẫn hấp thu nhiệt nhiều hơn
CO2 và đang góp phần vào biến đổi khí hậu. Để
giải quyết vấn đề này, vào năm 2016, Bản sửa
đổi Kigali đã được bổ sung vào Nghị định thư
Montreal, kêu gọi cắt giảm 85% lượng HFC
trên toàn cầu đến năm 2047. Riêng việc này có
thể ngăn trái đất nóng lên thêm 0,5°C vào cuối
thế kỷ này.
I. Ngày nay, khi ta phải đối mặt với mối đe dọa
hiện hữu của biến đổi khí hậu, Nghị định thư
Montreal như hình mẫu cho sự hợp tác then chốt
trên toàn cầu mà ta cần để ứng phó. Câu hỏi đặt
ra là, điều gì sẽ xảy ra để chúng ta cùng nhau
chung tay lần nữa?