ÇEK VALFLER

Çek Valf nedir?

Çek valf normalde sıvı veya gaz gibi akışkanların tek yönlü geçişine izin
veren mekaniksel bir kontrol valfidir. Bazı yerlerde gaz akışkanı için de
kullanılır. İşletme emniyeti yüksektir ve duruma göre komplike armatürlerin
yerine geçebilirler. Çek valfler, tesisattan geçen akışkanların tek yönde
ilerlemesini, geri dönmesini engelleyen, böylece sistemin daha verimli
çalışmasını sağlayan tek yönlü emniyet vanalarıdır. Çek valfler basit cihazlardır.
Ters akışı engelleyerek hayati bir işlevi yerine getirirler.

Sistemde olabilecek ters akış çoğu zaman tesisata bağlı vana, pompa gibi
diğer donanımların zarar görmesine, arızalanmasına neden olabilir. Arıza olmasa
bile sistem bütünlüğünün kaybolmasına neden olabilir. Tek bir giriş ve çıkışa
sahip çek valfin çalışması basınç farkına dayanmaktadır. Valfin giriş yönünden
gelen basınç, çıkış yönündeki basınçtan daha fazla olduğu durumda açılır. Eğer
giriş yönündeki basınç, çıkış yönündeki basınçtan daha düşük ise kapanır ve
akışkanın geri dönmesi engellenmiş olur. Çek valfler vana çeşitleri açma
kapama prensibinde olduğu gibi bir kol, aktüatör veya insan gücü gerektirmez.
Kapanıp açılması tamamen otomatik olarak gerçekleşir.

Çek Valf Çeşitleri Nelerdir?

Kullanılacağı sisteme göre birden fazla çek valf çeşitleri bulunmaktadır.

Akışkanın cinsi, çalışma şekli, kurulum yönü, maksimum basınç, bağlantı
noktası, sıcaklık, kapanma hızı gibi faktörlere göre seçim yapılmalıdır. Başlıca
çeşitleri şunlardır.

 Çalpara çek valf

 Wafer çek valf
 Yaylı çek valf
 Tilting çek valf
 Toplu çek valf
 Disko çek valf
 Dual çek valf

Şekil ve ölçü olarak birbirinden farklı olsa da temek kullanım amaçları aynıdır.
Tilting Çek Valf

Tesisat şekline göre , ağırlık veya damperin değiştirilebilir olması. Sağ-sol

yatay veya dikey olarak montajı yapılabilir. Hassas işlenmiş paslanmaz çelik
kaynak dolgu conta ömrünü uzatır.

Damper Ünitesi ile;

Darbeli kapanmayı ve gürültüyü ortadan kaldırır. Sistemdeki şok dalgalara
yastıklama yapar. Ayar valfi sayesinde çalışma şartlarına uygun kapanma hızın
ayarına imkan verir.

Wafer Çek Valf

Wafer Çek Valf kısa montaj boyu ve gövde üzerine takılmış kanca ile iki flanş
arasına kolayca montaj yapılır. Yatay ve dikey pozisyonda kullanılır. Üzerindeki
o-ringler, tesisat montajında conta görevini yapar
Akış durduğunda disk yay kuvveti sayesinde gövdedeki contalara oturur , %100
sızdırmazlık sağlar.
Dual Tip Çek Valf

Kısa montaj boyuyla fazla yer kaplamadan iki flanş arasına

kolayca montaj yapılır. Yarım diskler katlanarak akışa izin verir.

Menteşelenmiş iki yarım disk , gövde üzerine yerleştirilmiş contalara

oturmasıyla %100 sızdırmazlık sağlar.

Çalpara (swing) Çek Valf

Akış durduğunda disk kendi agırlığı sayesinde , gövde üzerindeki sızdırmazlık

yatağına oturur %100 sızdırmazlık sağlar.

Basınç kayıbı diğer çek valflere kıyasla daha düşüktür.

Gövde üzerine menteşelenmiş olan disk akışkanın basıncıyla menteşe ekseninde
dönerek akışa izin verir.
Disko Çek Valf

Kısa montaj boyu ve gövde üzerindeki kanca sayesinde iki flanş arasına kolayca
montajı yapılabilir.

Akış yönünde hareket başladığında akışkan basıncıyla yay kısalır ve disk geri
çekilerek akışa izin verir.

Yatay ve dikey kullanılabilir.

Pirinç malzemeden üretilmiş gövde içerisindeki disk, yay kuvvetiyle

sızdırmazlık yüzeyine oturur ve %100 sızdırmazlık sağlar.

Yaylı Çek valf

Akış eksenine dik hareket eden diskin yay kuvvetiyle gövde içerisindeki
sızdırmazlık yatağına oturması ile %100 sızdırmazlık sağlar. Sistem basıncı
azaldığında yay kuvvetiyle kapanır. Yatay veya dikey konumda kullanılabilir.
Toplu Çek Valf

Atık su sistemleri için tasarlanmıştır.

Flanşlı ve dişli bağlantıya sahiptir.

Akışkan geçişini sağlayan ve hat içerisindeki geri dönüşü engelleyen epdm kaplı
klape mevcuttur.

Geri dönüşlerde epdm kaplı klape geçiş ağzını kapatarak %100 sızdırmazlık
sağlar.
Nasıl Çalışır?

Ayırma Basıncı

Bir çek valfin çalışabilmesi için giriş ve çıkış arasında minumum bir basınca
ihtiyaç duyar. Valfin açılmasına neden olan bu en düşük basınca ayırma basıncı
(cracking pressure) denir. Bu gereken en düşük basınç çek valfin büyüklüğüne
ve tasarımına göre değişmektedir. Çek valfin seçiminde sistemin bu basıncı
üretebildiğine dikkat edilmelidir.

Kapanma

Sistemdeki akış basıncı ayırma basıncının altına düşer veya ters bir akış
meydana gelirse çek vana kapanacaktır. Çek valf çeşitlerine göre içerisindeki
kapanma mekanizması farklılık göstermektedir. Her durumda da çek valf
içerisinde bulunan mekanizma geri akışı engelleyecek ve sızdırmazlık
sağlayacaktır.

Kurulum Yönü

Çek valfler tek yönlü olarak çalışan vanalardır. Bu nedenle kullanılacak olan
tesisatlara doğru yönde takılması oldukça önemlidir. Aksi yönde takılması
durumunda akış durur ve basınç birikmesine neden olur. Buda sistemdeki diğer
donanımların zarar görmesine neden olur. Her çek valf üzerinde akış yönünü
belirten bir işaret bulunur.

Kullanım alanları

Pompalar

Çek valfler bazı pompa türleri ile birlikte kullanılır. Kromatografide kullanılan
pompaların giriş ve çıkışlarında genellikle küresel çek valf kullanılır. Bu valfler
pompaya bağlanan küçük silindir gibidir. Pompaya benzer çoğu
mekanizmalarda sıvının akışını kontrol etmek için çek valf kullanılır.
Endüstriyel alanlar

Çek valfler kimyasal ve elektrik santralleri gibi endüstriyel alanlarda kullanılır

Ev kullanımı

Sulama, fıskiye, damlama sulama emitörlerinin bazılarında küçük çek valf

bulunur. Bunlar suyun sistemden tazyikli çıkmasını sağlar. Çek valfler ayrıca ev
ısıtma sistemlerinde düşey aktarımı engellemek için kullanılır. Ayrıca güneş
enerjisi sistemlerinde de kullanılır.