KONTROL TEKNKLER-PM

ktrme Odalar: Partikllerin kendi arlklar ile kmelerinin saland

sistemlerdir. Genellikle ap byk (ap 75 m ve daha byk) partikller iin
uygundurlar. Terminal kme hzlarnn ok dk olmas nedeniyle byk alan
ve hacim gerektirirler. Bu bakmdan kullanm alanlar snrldr.
Mekanik Toplayclar: Bu sistemlerde partikllerin ataleti kullanlr. Partikl
tayan gaz akm, bir siklon iinde dnmeye zorlanr. Bu durumda partikllerin
ktlesi, onlar girdabn dna iter. Byk aptaki partikller siklon borusunun
altndaki haznede toplanrlar.

Siklonlar a) byk apl siklonlar ve b) kk apl multi

siklonlar olmak zere ikiye ayrlr. Byk apl siklonlar
genellikle 0.3-2 m aralnda bir apa sahipken,
kk apl multi-siklonlarn ap 10-40 cm arasndadr.

Kk apl multi-siklonlarda, tek siklon, apnn kk

olmas nedeniyle az hacimdeki gaz iin uygun olduundan
ok sayda kk siklon ierirler.

KONTROL TEKNKLER-PM

Dk ap gaz iin daha

yksek bir dnme hz salar.
Dahas, burada partikller
siklon duvarna erimek iin
daha az yol kat ederler.
Bu da daha kk partikllerin
toplanmasn salar.

Bu siklonlar ap 5 mye kadar

kk partiklleri toplarken
ap 100 m ve daha byk
partikller iin uygun deildir.
Baz zel siklonlar 1 m aptaki
partiklleri dahi etkin bir
ekilde toplayabilmektedir..

KONTROL TEKNKLER-PM

Mekanik toplayclar;
sistemde retilen partikllerin
ap 5 mden bykse,
ya da istenen toz tutma
verimi fazla deilse
(% 50 - % 90 aras)
kullanlabilirler.

Baz durumlarda
kaba partikller iin
n tutucu grevi
grebilirler, ancak
yapkan veya slak
tozlar iin uygun
deildirler.

KONTROL TEKNKLER-PM

Islak Ykayclar: ok sayda eidi vardr. En ok kullanlanlar; venturiler, plakal

ykayclar ve sprey kuleleridir.
Venturi Ykayclar: Partikller boaza yaklatka hzlanrlar ve burada daha
yava hareket eden byk apl damlacklarla (genellikle 45 o ayla) arprlar.
Burada boazn ap ayarlanabilir.
Plakal Ykayclar: Bunlar 1-3 aras yatay delikli plaka
ierirler. Deliklerden geerken hzlanan gaz
su damlacklarn atomize eder ve partikller bu
damlacklarla arpr.

KONTROL TEKNKLER-PM

Sprey Kuleleri: Islak ykayclarn en basit eklidir.Ykaycnn st tarafna monte

edilen sprey nozullar partikllerle arpacak damlacklar retir. Ak,
siklonlu ya da srgl biimleri vardr.

Islak Ykayc Sistemleri: Her slak partikl ykaycs,

byk ve bazen karmak bir ykama sistemi ierir.
Islak ykaycdan nce bir buharlatrc soutucu
konulmas gazn soumasn salar. Bunun amac:

Venturi malzemesini korumak,

Buhar fazndaki kirleticilerin ekirdeklenerek partikl

haline dnmesi,

Su damlacklarnn buharlamasnn nlenmesidir.

Venturi ykaycsn arkasna bir siklon ayrc konmas ise, gazla birlikte giden su
damlacklarnn ayrlmasn salar.

KONTROL TEKNKLER-PM

Tm sistem resirklasyon iin

pompalar; resirklasyon tank;
alkali nitesi; pH ayarlama;
atksu artm sistemi ve fanlar
ierir.

KONTROL TEKNKLER-PM

Ykaycnn alma lkeleri: Tm slak ykayclar, partiklleri sv faza transfer

etmek iin partikl ve damlack ataletini kullanr. Bir ykaycnn verimlilii
genelde u parametrelere baldr:

Partikln boyutu (ya da aerodinamik ap)

Partikln hz

Damlacn hz.
Giderim verimi gaz hz arttka artar.
arpmann verimlilii, partikl ap bydke artar. PM apna gre verimlilik
grafii;

KONTROL TEKNKLER-PM

Ykayclarn Anataj ve Dezavantajlar:

Ykayclarn pek ou yksek verimde partikl madde kontrol salar.

Bir dier avantaj da partikllerin yan sra, birok gaz kirleticisinin de ykanma
yoluyla giderilmesidir.
zellikle yanc ve patlayc kirleticiler zerinde etkilidirler.
Az bir yzey alan gerektirirler ve ou tesise kolaylkla entegre edilebilirler.
Farkl amalar iin tasarm ya da modifiye edilmeleri kolaydr.

Srekli temiz su gerektiririler.

Buharlama kayplar olabilir.
Gazdaki su ieriini doygunlua kadar artrrlar.
Oluan sulu amurun sistemden uzaklatrlmas gerekir.
Bu kirli suyun dikkatli ve uygun bir ekilde artlmas gerekir.

KONTROL TEKNKLER-PM

Elektrostatik Toz Tutucular (ESP)

ESPlerde, bir alan boyunca hareket eden partikllere byk elektriksel ykler
uygulamak iin niform-olmayan yksek voltajl alanlar kullanlr. Yklenen
partikller ters ykl toplama yzeylerine yaparak tutulurlar.
Genelde tr ESP vardr: (1) negatif ykl kuru toz tutucular, (en ok kullanlan
tr bunlardr, yakma tesislerinde, imento frnlarnda vb.) (2) slak-yzeyli toz
tutucular, genellikle mistler ya da grece yapkan tozlar iin kullanlrlar, ve (3)
pozitif ykl iki aamal toz tutucular, sadece mistler iin kullanlrlar.

KONTROL TEKNKLER-PM

Elektrostatik Toz Tutucular (ESP)

Bu birimler, ayr ayr enerji verilmi alanlardan oluurlar. Alanlarn says 10a
kadar kabilir.

Tipik bir ESPdeki tek bir gaz gei blgesi sadaki ekilde verilmitir. eklin
merkezindeki ince elektroda yksek voltajda elektrik yk uygulanr. Elektrodun
iki yanndaki byk dikey yzeyler elektriksel olarak topraklanm toplama
yzeyleridir. Sistemden yatay olarak geen gazlar, yklenerek yzeylere
yaprlar.

KONTROL TEKNKLER-PM

Elektrostatik Toz Tutucularn (ESP) Avantaj ve Dezavantajlar

Gl elektriksel kuvvetler nedeniyle kk partikller zerinde iyi bir tutma
verimine sahiptirler.
Gaz kirleticiler patlayc deilse ve tozlar da nemli ya da yapkan deilse
kullanlabilirler.
Tozlarn bileimi nemlidir nk bunlar toplama yzeylerindeki toz tabakal
iinde ki elektriksel iletkenlii (diren) etkilerler.
Diren arttka tutma verimi azalr.
ESPler tm direnlerde alrlar ancak en iyi verim 10 8-1010 ohms-cm aralnda
olur.
PM aplarna gre ESPlerin toz tutma verimi grafii,

KONTROL TEKNKLER-PM

Toz Filtreler: Toz filtreler partiklleri toz filtre yzeyinde tutar. Tozlar genellikle
isel arpma, kesime, Brownian difzyon ve eleklenme yardmyla tutulur. Bu
oklu mekanizma sayesinde hemen tm aplarda iyi bir tutma verimi vardr.
En yaygn tr ters-hava akl toz filtredir.Bu sistemde gaz silindirik filtrenin
altndan iine girer ve tozlar filtrenin i yzeyinde tutulur.
Temizlemek gerektiinde nce damperler yardmyla gaz ak kesilir, daha sonra
ters ynden hava verilerek filtre temizlenir.
Bu gaz yeniden filtrelenerek
dar atlr.

KONTROL TEKNKLER-PM

Dier bir tr de vurmal jet toz filtredir.

Bu sistemde torbalar metal bir kafes iine
sabitlenir. Kirli gaz dardan ieriye girer
ve tozlar torbann d yzeyinde birikir.
Temizleme gerektiinde torbann
stnden iine ksa sreli
hzl bir hava verilir.

KONTROL TEKNKLER-PM

Toz Filtrelerin Avantaj ve Dezavantajlar:

Pek ok uygulamada kullanlabilir.

Giderim verimi PM zellikleri ve torba filtresi malzemesine bal olarak % 99 - %
99.5 arasnda deiir.
Tm partikl aplarnda iyi verim salar.

Toz tutma verimi partikln kimyasal yapsndan bamszdr, ama gazlarn ya da

partikllerin filtre malzemesine zarar verecek yapda ya da korosiflikte olmamas
gerekir.
Yapkan tozlar ya da slak partikller iin uygun deildir.
Yanc ya da patlayc ierikteki toz ya da gazlar mevcutsa kullanm sakncaldr.
Bunlar iin genellikle slak ykayclar kullanlr.