-------------

•KAYNAK YAYINLARI
-
Nuruosmanıye Cad . 19/3 Cagaıoglu-lstanbul Tel: 513 83 52- 53

Anayasa ve
Partiler Rejimi DOGU PERiNÇEK
ANAYASA VE PARJİLER REJİMİ
Gündemin Kitabı
Siyasi partilerin gelişimi ve anayasalarda düzenlenmesi. Parti içi
dem�krasi. Mali bağımsızlık ve devlet yardımı. Türkiye'de siyasi
1
partilerin yasaklanması rejimi. Kapatılan partiler ve kapatma kararları.
Doğu Perinçek, 20 yıllık siyaset ve yargı pratiğini, Türkiye'nin
ekonomik, sosyolojik ve ideolojik gelişimi içinde inceliyor. Yeni
yasalara doğru giderken mutlaka okunması gereken bir kitap.
25.000 TL

KÜRT UYGARUGINDA
ALEViliK
CEMŞİD BENDER
KÜRT UYGARLIGINDA ALEVİLİK
Kürt inançlarının Alevilikteki yeri. Alevilikte yer alan Kürt inançları.
Bektaşilik ve Alevilikte Nevruz törenleri. Kürt uygarlığında Alevilik
patlaması: Babai isyanları. Hilafet'e karşı dergah ve tekkeler. Hocanın,
müezzinin yerine; erenler, pirler, dedeler. Bektaşilik'te törenler.
Alevilerde semah. Alevi müziği ve hukuku.

40.000 TL

TANRIYA. İSMET ZEKi EYUBOGLU

KAFA TUTANLAR
TÜRK ŞİİRİNDE
TANRIYA KAFA TUTANLAR
Fuzuli, Baki, Nabi, Mevlana, Yunus Emre, Hasan Dede, Aşık Dertli, Pir
Sultan, Kazak Abdal, Kaygusuz, Kul Hasan, Tevfik Fikret ... Tanrıya
"Ben de varım!" diyen şairler. Tanrı karşısında insanın direnişi. Tanrıyı
kınama. Tanrıya kafa tutmanın anlamı. insanın kendini Tanrı sayışı.
ilk gençliğini Nakşibendi tekkesinde geçirmiş, olayların içinde yaşamış,
acısını çekmiş bir edebiyatçımızın, ismet Zeki Eyuboğlu'nun bilimsel
incelemesi.
13.000 TL

ÖDEMELi GÖNDERiLMEZ.
Yurtdışı isteme adresi:
Ali Mercan Mainzerland str. 1 47 6000 Frankfurt 1 ALMANYA
 işçilerin arasını açmaya ça-
W///////.U///.MJCii.&KU_M
lışıyorlar." 30
• GMIS'in düzenlediOi 2. Zon­
guldak Kurultayı. Denizer, 'asa-
lak işçiler' lafına yanıt vermedi. 34
• Erken emeklilikte işverenin de-
diOi oldu. işçiler imza topluyor. 36
•Vardiya 37
16ŞUBAT1992 • Rüzg�rgülü 38
YIL: 6 / SAYI: 7 / 8000 TL
Giine1 Ya1ıncıı• Tic. ve S.n. A.Ş. Adına W/////////////////////A DOJtTAV.M
Süilıl: Melunet Sabwıcu
GaMI Ya11n Yönetmeni: Ferit llsever • Komünist gösteri 70 bin,
Yıwilleri Yönetmeni: Seman Bolluk
Yeltslncl gösteri 5 bin. Halk ko·
Sonıml• Mıiicliir: Hale SoysU
AnkaraTeımilcisi: Hikmet Çiçek
münistlere dönüyor. Yeltsin'i
Haber Miidiirii: Adnan Akfıraı desteklemek amacıyla yapılan
ltçi-Sendika: Ruhsar Şcnoııu gösteri, beklenmedik biçimde
Tapl•m ve Kiilliir.Suuıtı Şule Perinçelı: Yeltsln eleştirilerine sahne oldu. 40
Arfi.·Antfırnı•ı Ortıan Ost
Teknik Sekreter: Rıu Edin
• Sosyalist Parti-BAAS bu­
BÜROLAR luşmasında başta Kürt sorunu
lttanb•I: Alunet Allaya. Derya Çallar, Kenan olmak üzere bölge sorunlan ko-
Mcndekli. Ayla Önder. Fethi Ozalp. Fahir Özel.
Ma-iç Özella-, Otuz Sakallı, Dilek Uluz
nuşuldu. 42
Ankara: Soner Yalçın (Şd), Nail Bulut, • Venezüela'da askerin isyanı.
K. Deniz ÖIUt. Necdet Pekmezci Küçük rütbeli subaylar yoksullann
Diyarbakır: Halit GUngen, Ahmet SUmbUI
desteQlnl almıştı. 44
YURTDIŞI
Al-ny•ı Fn.nlcfw1 Bürosu: Ali Mercan
Tel: 069(7391292 Fax:7306823
• 1flzbullah" Çevik Kuvverte V.//////AV//.//Ü.AToPL1111v4
Hambwi: lfık Soner 810927 eQltlllyor. GüneydoOu'daki eylem
Fra ...: Ali Rıza TAfdelcn 50340683 bilançosu. Hizbullahçılar eski içiş­
Fax: 50340849 • Sürgün Süryani kadınları. ·ıs­
leri Bakanı Abdülkadir Aksu'nun
Hollandaı Ali Develiollu (Rotterdarn) tanbul'da ölmek için bile 3 milyon
bölgeye yer1eştirdi0i lslamcı po­
�
01041�87
lazım.· 'Köyümde öz ürdüm. is­
lıveç: Erol Sever (0753) 72729 lisler sayesinde Batman, Kızıltepe
Y•naııislan: Andonis Zilw (Atina) 3251143
tediOim zaman isted m yere gi-
(Adrea: P.O.B. 3738/10210)
ve Diyarbakır'da örgütleniyorlar. diyordum. Burası ise hapis gibi.· 46
Duı�ka: Şe9ki Narı (Kopenhag) 869402 Bir bekçi: 'Geceyarısından sonra • Alternatif bir öQrenci. "Küçük
lngiltcre;.Murat Metin (Londnı) 2S44815 dincilere has şalvarlı ve sakallı ki- dahi" ya da "Büyümüş de kü­
Norveç: Özaın Buze (Oslo) 904671 şiler Müdür1üOe geliyorlar.· 8 çülmüş deQil.' Okuyor, sor-
la&uıbal ilanı Alev Üst (1),139677
Ankara ilan: Döndü Karakul (4J 2298380 guluyor, yazıyor. 50
U/////////////////..N. PoLl'riKA u/.A
Teknik H1-tlen StsTEM OFSET
Tel: 520662 7 Fax: Si 13432
laııldıiı Yer: Serler Matbaacılık A.Ş. tsTANBUL
Q///////////h. KbJITöiJl.AJr.&TY//.
• SP ve HEP "giiçblruarnı tar­
Dajılım: Birleşik Basın Dalıtım AŞ.
ADRESveTELEFONLAR
tşıyor. Perinçek'in çaQnsı, •Sanatlarını da paylaştılar. Sos­
Yönetim Yeri: Nuruosman iye Cıd. 19/2 Yazar'ın yanıtı. HEP yöneticileri ne yalist Parti enternasyonal şenliOi
Caia loll u ıtSTANBUL diy�(?"Dostça teşekkür ediyoruz.' 13 sona. erdi. Davrimcl ve anti·
Tel: O) 5138352-5138353 Fax: 5139676 • ·ozelleştirmeye karşı istiklal sa­ emoeryalist güçlere moral. 52
Ankara: Nccatibey Cad 94/IS Kızılay/ANKARA
Tel: (4) 2294280 Fax: 2298380
vaşı.' Demir-Çelik işletmeleri Ge· • Ozel deQil 1'icarl TV'. Uzmanlar
Diyarbakır: Ekinciler Cad. Kıtl• Sk. Çalıfkanlar nel Müdürü Dr. Sencer lmer. TV patlamasını deQerlendirdl.
2 Ap. Daire:9 Ofı.s/DIYARBAKIR 'Zonguldak'ın kömürü olma- TRT'nin kanallan halkın ör·
Tel:(831J .ı5715 Fax: 45715
saydı. . .' 18 gütlerine açılsın. 54
Fnnklırtı ı Mainm ı...ı.ıtıtr 147. 6000 FRANXRJRT 1
• Destekıerı ·uzaı. üösterı yapan • Sinema. Balıkçı Kral. Yaşamla
T el : (069) 7391292 Fu: 7306823
polisler Aksu·nun ekibi. 22 yeniden tanışma. 56
2(XX)'t Dllfnı Bsın Mealek llkelcıine uymayı ıaıHıil eckr.
• TRT "seçimlerde yansız dav- • Her Telden 58
ABONE KOSULLARI • Spor. Basketbolda deQişiklikler.
ran mamaktan" mahkemelik. 24
vıntTtÇt: Salonlarda seyirci azalıyor. 60
e Trakya kan kaybediyor. TOBB
6Ayhlt 160.000TI. IY�hldOO.OOOTI.
eTV 62
Aboııo bodcllmııin Mcbmeı !!abuncu, Türkiye it gezisi. 'Yeni hükümet bu ban­ 66
BaııUaı Cajaloglu Şubtsi 346 497 noJu 1><.. ı. •Bulmaca
yııırılınuı rica oluraır. kacılara, soygunculara bizi sr11-
\"UllTDIŞI:
Avnıpovc Orıadolu 6 Aylık: 110 DM duracak mı?' 26 V////////.y.AUB 'O Qıgın.n �/4
t Yulık: :?00 DM
Amrrib w Avusttalya 6Aylık: 80 S
•Radar 28

İicıi:S•llDİKA�..N. • Semih BalcıoOlu: Karikatür 6

1Yulılt:150S
Am<rib �ile 6A)iık: 110 S
W////////./////M
Avııaıralyı uçak ile
1 Yulılt: ?00 S
6 A)iık: 130 S
• Ferit llsever: Washington ge-
1 Ydlılc ��S
YUtTdışı abctt bedtllerinin Dilber TUtüııciihqı. • "92 sözleşme eylemlerlnl zisinin diyeti: Habur. 7
Pcıaıgirokonto SS-ı7�(ı()9 Pootgiroad: Frankfurı
engelleme hazırııaı.11 işçiler, • ildeniz Kurtulan: lran'ın Az.er­
anı Main Buıltloiızabl: �00 100 60
ı.. ..bıııa ıramfmcrioi rica cdniz. bombalama ve polis öldürme beycan üzerinde bir hakkı var mı? 21
Almanya S DM, bviçıe S F. lng�ıc.. � (. bvcç � Kr.
DanimoıU Zil Kr. Norwç Zil Kr. Hollai>da 6 A, olaylarını deOerlendirdi. "Halkla e can Yücel: Pat Diye 23
Avusıuryı40Ş. Bclçilaı IOOF, fl'lllla :?OF.
 lVl•rl'u»LAB
"iç Hizmet
Kanunu'nu
değiştirelim"
Biz muvazzaf görev
yapan askerler olarak. bı­
rakın boğazunızı, artık
boyumuzu kat kat aşan,
kişiliğimizi yok eden, in­
sanlığımızı ayaklar albna
alan sorunları dile getir­
mek istiyoruz. Ülkemizin
özel konumundan dolayı,
sorunun boyutlarının her­
kesi ilgilendirdiğini düşü­
nüyoruz.
Askerlik bir yaşam tar­
zı değil, bir meslektir.
Her meslek grubunun
kendisine özgü iç hizmet
tüzükleri olduğu gibi, bi­
zim de bir iç hizmet tüzü­
BORA GÖZEN, KERiM 0zr0RK, CAFER TOPCU,
ğümüz ve yanında eşanti­
ALI KiRAZ, GOROL ILBAN, tOKRO OKTO, AHMET OZDEMIR, YOca Ozaac.
TllKP ilytll ıllrlz Tlrtlytll ıltvrlmCI, 21 '81111 1173'11, Flllltln'dıkl Nıhr-ıl Bırtd
yondan bir ceza kanunu­ kampllldı larall 11lılırganları tlrlfmdan ııhH ıdlNll1r.
muz var. Fotolnft�,-Bora Giz111 (11ldıkl) Dırby lffllırfylı.
Ülkemizde yaşayan
her vatandaşın uyması ge­ değişiyor ve gelişiyor.
rekli kurallar Anaya­
"Abhizlar katliam tehllkeslyle
Hukuk değişip gelişiyor.
sa'mızda belirtilmiştir. Biz muvazzaf askerler, karşı karııya"
Anayasa haricinde kişi 1934'lerde yapılan Askeri Kaflwya'da yaşayan Abhazlar, uğradıkları büyük
özgürlüğünü kısıtlayıcı felaket ve göçlere rağmen dillerini; kültürlerini ve ana­
tç Hizmet Kanunu ve. As­
herhangi bir kanun olabi­ nelerini bugüne kadar koruyagelmişlerdir. Stalin döne­
keri Ceza Kanunu'yla yö­
lir mi? minde Gürcistan hudutları içinde bırakılan özerk Aba­
netiliyoruz. Gelin, hep be­
Yasama.yürütme, yar­ za Cumhuriyeti'nde yaşayan 200 bine yakın Abhaz,
raber tç Hizmet ve Askeri
gı organlan haricinde ül­ bugün Gürcistan'daki iç savaş ve karışıklık yüzünden,
ke içerisinde başka bir ya­ Ceza Kanunları'nı tartışa­
katledilmekle burun buruna bulunmaktadır.
sama. yürütme, yargı bü­
lım, değiştirelim.·
BOLU DEMIRDÖKÜM VE AROEM FABRIKALARINOA CALISAN
tünü olabilir mi? BiR GRUP ASKER I ISTANBUL ABHAZLAR AOINA AYHAN ERSOY. ORHAN ŞEN, ŞINAS1 ARGUN
Herhangi bir suç işlen­
diğinde, iki anayasa tara­
fından yargılanıp hüküm
Malatya Hacı Bektaş Derneği'nin açıklaması
giyilebilir mi?
Anayasa tarafından Derginizin 26 Ocak hinde düzenlediği "Hacı lenmiş, özellikle Alevi­
suç olarak görülmeyen tarihli 4. sayısındaki, Bektaş Veli-Dostluk ve Sünni kardCşliği, her. iki
herhangi bir davranıştan Malatya'daki Alevi kar­ Kardeşlik Konferansı"na, toplum tarafında büyük
ötürü, başka kunimlarca deşlerimizle ve derneği­ üç binden fazla coşkulu bir memnunluk yaratmış­
ö-LgürlüğU kısıtlayıcı ce­ mizle ilgili hususlar bir kalabalık katılmıştır. br. Hacı Bektaş Veli'nin
zalar verilebilir mi? üzülerek dikkatimizi Başta Sayın Valimiz, Em­ felsefesine yakışır olan
işlerini çekmiştir. niyet Müdürü, 1l Jandar­ da gerçekten bu olmalı­
. yargılama
Ünlü Türk düşünürü ma Alay Komutanı, İnönü dır. Ç(lnkü Hacı Bektaş
kimler yerine getirir?
"Hünkar Hacı Bektaş Üniversitesi bilimadamla­ Veli ayırımcı değil, bir­
Güçler Birliği sistemi,
Veli" anısına, Malal­ n, bütün siyasi partileri­ leştiricidir.
Cumhuriyet'in ilk zaman­
ya'mızda 1991 Temmuz mizin sayın il başkanları, Derginizde belirtmiş
larında TBMM'de uygu­
ayında kmmuş olduğu­ daire müdürleri ve basını­ olduğunuz, Aleviler'in te­
lanmışbr. Daha sonra ye­
muz derneğimizin, ili­ mlZlll değerli mensupları lefonla tehdit .edildiği ve
rine, daha karışık yönetim
miz Kapalı Spor Salo­ olmak üzere, konferansı­ özellikle Malatya Valisi
ve sömürü şekilleri gel­
nu'nda 23.11.1991 tari- mız büyük bir ilgi ile iz- Sayın Oğuz Kağan Kök-
miştir.
Yıl 1992. Toplumlar
4e1KlBlN1EJ)OCRU • 16ŞUBAT1992

Mehmetçik'e
Henüz bilmeden ban-
şı. savaşı anlattılar. He-
nüz tatmadan dostluğu,
çatışmayı öğrettiler. Peki
kimsin sen? Tatil sabah-
tarı. bahçesinde okulun.
nefes nefese, omuz omu-
za söylediğimiz marş ki-
min?
Sen Anadolu'mun saf
insanı değil misin... Peki .
senin öldürdüğün kim...
Siyahsa yüzü, soğuk
ayazdan. Yolu yok, katır-
la gidiyorsa komşu köye,
kalem yerine değnek tut-
muşsa körpe eli. henüz on
üçünde harç yapıp tuğla
çekmişse efendisinin katı-
na, gurbeti bilmişse körpe
yaşında, fabrİk3$ı yoksa
şehrinde, senin şehrine
misafır gelmişse kazma
sallamaya, beylerin efen-
dilerin sofrasına alın teri-
ni, el emeğini, göz nurunu
göndermişse, öldürmek
mi lazım Mehmetçiğim...
Peki sen kimsin? Ate-
şe sokulan maşa. yoksa
yetmediği için kendi gü-
cü, ağacın ucuna geçirdiği
balyoz musun? .Kimin ba-
şına iniyorsun Mehmetçi-
gim...
Sen de doğabilirdin
orada. Seninle de alay
edilebilinirdi. Gecenin ka-
ranlığında eksi 40 derece-
de, karlar üstünde üryan.
sal'ın Aleviler ürecinde
yoğun faaliyette bulundu­
ğu ve Aleviler'e şirin gö­
rünmek için çaba harc adı­
ğı şeklindeki yazılarınıza
gerçekten çok üzüldük.
Bu yazılanlar tamamen
gerçekdışıdır. Konferansı­
mıza bir şehrin en büyük
mülki amiri olarak Sayın
Vali'nin teşrif etmesi, der­
neğimizi ve Malatya'daki
bütün Alevi kardeşlerimi­
zi son derecede memnun
etmiştir. Takdir edersiniz
ki. hangi iktidar tarafın-
ayak yalın gezebilirdin.
Ensende Amerikan yapı­
mı namlular. ölümün ser
ğuk nefesini hissedebilir­
din.
Peki, sorarım sana:
Kendi dışkını yedin mi
hiç? Babanı öldürdüler mi
hiç senin, ya da kara sev-
dalı sevdiceğini? Katırın
·
üzerinde giderken komşu
köye, G-3 mennisi yedin
mi hiç?
Ateş değil, pamuk ota­
cak ellerini soktuğun yer.
Çukurova'nın hallaç hal­
laç pamuğu, bereket kcr
kan Anadolu toprağı. Gül
· verecek, sümbül verecek.
Beylerin sofrasın<bW kar­
puzu, kavunu, domatesi,
salatası, üzümü, şarabı,
onlara Anadolu'dan gel­
miyor mu? Peki, gübre
yerine, su yerine, bomba
niye Mehmetçiğim ...
Sendeki vicdan. sende-
ki hak, sendeki insanlık
bu mu? Korkma, at o sila­
hı, kaldır başını. Papatya
ile gel, gül ile döneceksin.
Çünkü bereketlidir Ana­
dolu. Bir alırsa beş verir.
Beton değil. taş değil, çe­
tik değil, saftır o; güleçtir,
yiğittir. Hakkını verir.
Dan ekip üzüm bekleme.
Ne ekersen onu biçersin
Mehmetçiğim!
MUHARREM YERLi / /STANBUL
dan atanırsa atansın, bu­
nu bir polemik konusu
yapmak yanlıştır.
Televizyon ve video
ise, İstanbul Pera Palas
Oteli sahibi olan ve Ma­
latyalı hemşerimiz Ha­
san Süzer adınwva bir
hayırsever işadamı tara­
fından derneğimize ar­
mağan edilmiştir.
HAC/ BEKTAŞ VELi
KÜLTÜRÜNÜ TANITMA
DERNEaiBAŞKANIHASAN
MEŞELi, BAŞKAN
YAROIMC/51 HIDIR
KOLUAÇIK /MALATYA
•
IKiBiNOIN •
Sencer lmır'lı görevden
ahn111adan önce yapllan
son goruşme
•• ••
6
kuruiuş yıldônümürlliz ü Kübalı sanatçı Aafael de la Tor-
• Heı,ıkel
re Guerrero'nun Ankara Devlet Resim ve Müıe- ·
si'nde verdiDI bir gitar resitaliyle 8 Şubat gecesi kutladık.
Başbakan Süleyman Denirel, SHP Genel Başkanı ve Baş­
bakan Yardımcısı Erdal lnönü, ANAP Genel Başkanı Mesut Yıl­
maz telgrafla 6. yılıfTIZI kutladılar. 4.5 yıl Genel Yayın Yönet­
menllOinlzl yapan SP Genel Başkanı D<>Ou Perinçek ger.enize
katılanlar arasındaydı. Anayasa Mahkemesi Başkanı Yekta
Güngör ÔZden ve Devlet Bakanı Akın Gönen telef onla yıldönü­
mümüzü kuUadılar. Devlet Bakanı lbratıim Tez. Devlet Bakanı
Güler ileri, Devlet Bakanı M. Ali Yılmaz, Devlet Bakanı Ömer
Barutçu, lçi§leri Bakanı ismet Sezgin, Milll Savunma Bakanı
Nevzat Ayaz, Milll EQltlm Bakanı Köksal Toptan, SaOlık Bakanı
Vıldınm Aktuna, Enerj ve Tabii Kaynaklar Bakanı Ersin Faralya­
h, Tanm ve Omwı Bakanı Vefa Tanır, Kültür Bakanı Akri SaD­
lar, Turizm Bakanı Abdülkadir A!eş, eski Eımiyet Genel Müdü­
rü OlaQanüstii Hal bölge Valisi Unal Ert<an ve eski !>?.kanlardan
Hasan Celal GOzlll yıldOnOmümiizO telgrafla kutladılar.
6. ku�uş yıldönümü resitainize, Şii Büyiıkelçisl Julia Bar­
ro.s. Küba �iiıan Vldor Guerra Turin, Venezüela. Mek­
sb, lrcrı, lspırıya büy�elçllildelİlden mmsilciler, DVP ve SHP
nilietvekilleri, öQretlm �ri. bele<lyelerden, sendikalardan ve
demokratik kitle örgütlerinden çok sayıda dostumuz katıldılar.
Dergimizin kuruculanndan, yaıanmız, sanat yönetmeni­
miz ve redaktörümüz sevgili Cemal Süreya'yı, Türidye'nin dü­
şünce ve kültür hayatım etkileyen olaQanüstü çıkışı simgeleyen
sevgili yazanınız Turan Dursun·-u saygıyla andık.
Yıldönümümüzü resltalimize gelerek, telgraf ve telefonla
kutlayan bütün şahsiyetlere bu sütunlardan teşekkür ediyoruz.
* * *
Politika sayfalanmızda özeleştirme konusundaki baQımsız-
lıkçı açıldamalan11 okuyacal)ım br. Senr.er lmer, bu görüşme
yapıldıktan 24 sat sonra görevinden akndı. lmer'in yerine Prof.
Dr. Atila Sezgin getirildi. 20<XJ'e DoDnı okurian görüşleriri oku­
yunc.a Dr. lrrer'in rıedm görevden akndıl)ı11 daha iyi anlayacak­
lardır.
* * *
Aktüel dergisilin son sayısında Devlet Bakanı Orhan Kilerci-
oQlu'nun bir açıldaması yw: aldı. Aktüelin S-11 Aralık tartıli sayı­
Sllda çıkaı bir haber Ozerine yapılan açıklamada şu satıı1ar yer
akyor. "Tüm iddia ve lsnatlan112, asl11da haıgi çıkar çevrelerinin
emellerinin aleti oldt*lan, twıgl kötü maksatlara yönelik davra­
nışlar içerisilde b�unduklan karn.ıoyulllJZca bilinen ve yetkili
yargı nl!rdleri karaı1an ile de kalltlaıan Aydmlık gaıeteslnde
Eylül 1978 taritinde ve Yiizyi dergisilde de Kasım I Aralık 1990
tarihlerinde yer alan yayı!Unn, sader.e tekramdaı ibarettir.·
Türkiye karrııoyu, Aydmlık gazetesini Kontrgerilla yayınla­
nyla, bu karanlık örgüte vurduQu darbeleı1e tanır. Aydmlık,
Tür1dye'deki birçok provokasyonun, cinayetin sorumulannı bir
bir gün ışıDına çıkanp teşhir etmişti. 12 Eylül cuntasınca da ka­
patıimıştı. Hakkında KilercioQlu'nun iddia ettiDI türden tek bir
mahkeme karan yoktur.
Orhan KilercioQlu'nu dergimizin yayınının durdurulduDu
bir dönemde 2000'e DoDrılnun yerine çıkan Y üzyıl dergisi için
ileri sürdüQü iddialan da kanıUamaya çaQınyoruz.
* * *
Geçen sayımızdaki "Alkol ve uyuşturucu baQı�ılan· habe-
rimizde AMATEM doktorianndan Sarper Eren'e ait olan sözler
yanlışlıkla Dr. Sarper Serdar<>Olu'nun açıklamalan olarak ya­
yımlandı. Düzeltir, okur1anmızdan ve Dr. Eren ile SerdaroO­
lu'ndan özür dileriz.
SERHAN BOLLUK
16 ŞUBAT 1 992 • 1K1B1N'E DOGRU • 5
su«İB B.ALCioClLU

1
 FERİT İLSEVER B.ASYAZI
Washington gezisinin diyeti: Habur
eçen hafta lrak'taydık. Amerika'nın başını çektiği na dağılıyormuş. Bütün bu tabloya bakınca rahatlıkla söyle­

G
BM ambargosunun yıkıcı etkilerini somut olarak yebiliyoruz: Türkiye kendisine ambargo uyguluyor.
gözlemledik. Bilindiği gibi, lrak'a ambargo uygula- Yerel yetkililer, kamyonların yasaklanması kararını, Shell,
yan ülkelerden biri de Türkiye. BP gibi büyük tekellerin hükümet üzerindeki baskısına bağlı-
Dönüşte Kuzey lrak'tan geçtik. Orada da lrak'ın Kürtler'e yor. Doğrudur, ama bununla açıklamak yeterli değildir. Daha
uyguladığı ambargoya tanık olduk. önemlisi, bu karar, Demirel'in Washington gezisiyle ilgilidir.
Habur Kapısı'ndan girdikten sonra, Türkiye'nin Güneydo- Amerika'nın lrak'a uygulanan ambargo konusundaki duyarlı­
ğu'sunda uygulanan ambargoyla. karşılaştık. Habur Kapısı, lığı biliniyor. Bush, Saddam'ı devirmek için mengeneyi sıkış­
lrak'tan Türkiye'ye benzin-rnaiot taşıyan kamyonlara kapatıl- tırıyor. Washington'da bu konuda yapılan planlarda ambar­
mıştı. Bağdat-Zaho-Ankara hattında gördük ki, gücü gücüne go ve Çekiç Güç önemli bir yer tutuyor. Demirel de bu karar­
yetene ambargo uyguluyor. la, Amerika'ya bir jest yapmış oluyor. Yani Washington gezi·
Son aylarda Türkiye'den lrak'a giden kamyonlar, kasala- sinin diyeti, ekmeğini ipek Yolu'nda çıkarmaya çalışan yurt­
rının altına monte ettikleri depolarla lrak'tan Türkiye'ye ucuz taştır. Başbakan, Silopili, Rizeli, Trakyalı vatandaşı Bush'u_n
mazot taşıyorlardı. Hükümet geçenlerde bu depoların sökül- önüne attı. Bush'un yeniden seçilme hesapları, ipek Ye-
mesi kararını aldı. lu'nun üzerine bomba gibi düştü.
Körfez Savaşı'ndan sonra lrak'a.uygulanan ambargo, "Piyasa ekonomisi" şampiyonlarına şaşmamak elde değil.
lrak'tan sonra en çok Türkiye'yi etkiledi. Türkiye'nin lrak'tan Cizre'de, Nusaybin'de "serbest ticaret" boğuluyor, piyasacıla­
alacağı 2 milyar dolar fiilen silindi, Türkiye ambargodan bu- rımızdan ·çıt" çıkmıyor. Hesap, meydanda. Her tarafın icarlı
güne kadar 15 milyar dolar za- çıktıOı ·serbest• bir ticari faali·
rar gördü. Ambargonun, bir de yet yaşanıyordu. Fiyatlar tam da
Koalisyon hükümetinin, "Kürt Adnan Kahveci'nin söylediği gi·
halkın günlük yaşamındaki he·
sabı tutulmayan sonuçları var. realitesini kabul ettik" sözleri, 'bi piyasada ·ser.�estçe· belirle-
Bunu en somut ipek Yolu üze- · · · · niyordu. Turgut Ozal'ın belirttiği
rinde görmek mümkün. Savaş·
H abUr 'da npıyasa 8kOnOmlSlnln
11

gibi, hiç 'devlet müdahalesi'

tan önce kamyon ve TIR trafi·
ğinden geçilmeyen ipek Yolu,
ambargodan sonra söndü. Son
aylardaki kamyon trafiği, halkın
yüzünü biraz güldürmüştü. Hak-
kari'aen, Gaziantep'e kadar, ti-
cari faaliyet bir ölçüde canlan-
mıştı. Esnaf hareketlenmişti.
Çocuklar bile ayakkabı boyacılı-
ğıyla, ekmek, yumurta vs. sata-
rak evlerine katkıda bulunmaya
başlamıştı.
duvarlarma çarptı. Büyük yoktu. Karsa icar, vergiyse ver-
gi, özel teşebbüsse özel teşeb-
perl�anlıg
y "'a ı"tllen kitleler, aynı büs. Her şey tam da Fried·
zamanda büyük tepki içinde. Bugün man'ın tarif ettiği gibiydi. Fakat
devlet müdahale etti, yasakladı.
e.n meşru Ve kitlesel kepenk Yatıp kalkıp KiTierin özelleşti·
rilmesinden bahsedenler, ipek
kapatma eylemi bu temelde Yolu'ndaki serbest ticareti 'dev-
yapılabilir. Zonguldak-Batan ıetleştirdiler'. Yani batırdılar.
Çünkü burada oluşan piya-
eksenind 8 O ldugu RI
... gı"bl ' BOtan- ZB, sa, küçüklerin piy�sasıydı. Pet·
Botan-Trakya' Batan-Çukurova rol zengini Korkut Ozal'ların
•

Daha önemlisi, lrak'tan alı- Shell'lerin, BP'lerin yanında on-

nan ucuz benzin, hem kamyon- eksenlerinin Oluşması da bU ların ne hükmü olur? Tekellerin
culara kazandırıyordu, hem de borusunun öttüğü dünyamızda,
mücadele Y�ızglslnden geçiyor • 'Piyasa ekonomisi" onların sis·
onu ucuza alan tüketiciye. Ma·
zot karşılığında lrak'a götürülen Cudi'ye atılan bombalardan biri teminin adıdır. Devlet ise, onla-
malların ambargodan kırılan rın çıkarlarını düzenlemek üzere
Irak ekonomisine katkısı ve ma-
İpek Yolu •na dünü. Y� oluşmuş bir kurum.
zotun taşınması sırasında Kuzey Koalisyon hükümetinin,
lrak'taki Kürt makamlarına ödenen verginin Kürt halkına kat- 'Kürt realitesini kabul-ettik' sözleri, bir kez daha "Piyasa eko­
kısı da cabası. Düşünün, lrak'ta bir depo benzin 2.5 dinar, nomisinin' duvarlarına çarptı. Daha doğrusu, Güneydo­
yani 1.250 TL Sudan ucuz. Buradan bu fiyatlarla yola çıkan ğu'daki "Kürt realitesine', son zamanlarda ekonomik bakım­
benzin veya mazot, Türkiye'de normal piyasa fiyatının nere· dan bir parça nefes almış yüz binlerce yurttaşımızın yeniden
deyse üçte biri oranında, litresi yaklaşık 1300 TL'ye satılıyor· işsizliğin ve sefaletin kucağına itilmesi de eklendi.
du. Türk de, Kürt de, Arap da kazanıyordu. ipek Yolu üzerinde yaşanan dram, uygulamalı bir kapi-
Şimdi ise halk, bu geliri kaybettiği gibi, kamyon, araba talizm-emperyalizm dersidir. Ufkunu sadece ·uıusal so­
vs. satın almak için· verdiği bonoların baskısı altında ezili_. run'la sınırlayanların bu olayın önemini görmesine olanak
yor. Binlerce insan elinde avucunda olanı satmış, ayrıca yok. Oysa, büyük perişanlığa itilen kitleler, aynı zamanda
borçlanmış. Şimdi işsizlik ve yoksulluğa bir de borçlanma büyük tepki içinde. Bugün en meşru ve kitlesel kepenk ka·
ekle.�miş. patma eylemi bu temelde yapılabilir. Zonguldak-Botan ek-
Once bir laf dolaşmış, 'Benzin, mazot gelir!eri PKK'ye gi- seninde olduğu gibi, Botan-Rize, Botan-Trakya, Botan­
diyor· diye. Bizzat Gümrük'teki yetkililer yalanladı. Hayır, ka- Çukurova eksenlerinin oluşması da bu mücadele çizgisin­
zanan, Trakya'daki, Rize'deki, Çukuro\!a'daki halk oluyordu. den geçiyor.
lrak'tan mazot taşıyan kamyonlar, Türkiye'nin dört bir yanı- Cudi'ye atılan bombalardan biri ipek Yolu'na düştü.
 GÜNEYDOGU'DAKİ EYLEM BİLANÇOSU

"Hizbullah"
Çevik Kuvvet'te eğitiliyor
Diya��akır'da Kontrgerilla üssü olarak bilinen Çevik Kuwet'te gece eğitimleri.
Onderler katılıyor. Çevik Kuwet Müdür ü Koç: ·ooğru değil'. Emniyet
Müdürlüğü'nden bir bekçi: ·Geceyarısından sonra dincilere has, şalvarlı ve sakallı
kişiler Müdürlüğe geliyorlar: Hizbullahçılar, eski içişleri Bakanı Abdulkadir
Aksu'nun bölgeye yerleştirdiği lslamcı polisler sayesinde Batman,
Kızıltepe ye Diyarbakır'da örgütleniyorlar. Kızıltepe'de eğitim gören Hizbullahçılar'ı
Ozel Tim koruyor. Bölgedeki Hizbullah'ın lideri Hüseyin Velioğlu.
izbullah'tan kısa bir süre Derslere katılanların çoğu Özel

H
önce kopan genç. Diyar-
bakır'da bir kahvede an-
latıyor: "Siz bilmiyorsu-
nuz. Hizbullah Çevik Kuvvet'te
ders görüyor. Sizlere açıklarsam.
benden çıktığım bilirler ve beni öl-
dürürler. Ben konuşmam ama araş-
tmrsaruz başka şeyler bulabilirsi-
niz".
Adını venneyen lslamcı GlneydoOl'dı lllımcı po11111rın 111•ol1f111 n
: 110 lıyın eski lflflerl BıbN Abdllaclr Abl.
genç anlatımını sürdürüyor
Hizbullahçılar haftanın belirli
günlerinde gece saat 22.00'den
sonra Diyarbakır'daki Çevik
Kuvvet Merkezi'ne gidip ders
görüyor. Tabii. her Hizbullah­
çı derslere alınmıyor. Eğitime.
daha çok lider konumundaki­
ler katılıyor.
2000'e Dogrn'ya bilgi ve­
ren genç de üç ay önce dersle- ,
re iki kez katılmış. Katıldığı
derslerin birinde PKK adı geç­
memiş. Ama devletin elden
gittiği. Müslümanlar'ın yozlaş­
tığı, her gün Müslüman asker­
lerin kalledildiği. yabancı dev­
letlerin Türkiye'nin toprağına
göz koyduğu. Türkiye'nin çok
zengin petrol yataklarına sa­
hip olduğu halde. yabancı düş­
manların petrolün çıkarılıp de­
ğerlendirilmesine engel oldu­
ğu gibi şeyler anlatılmış.
Derslere katılanların. konu­
şanların birçoğunu tanımıyor.
Tim gibi bıyık bırakıyonnuş. Bu
ders toplantılarından birine Diyar­
bakır Çevik Kııvvet Müdürü de ka­
tılmış. :ıma konuşmamış. Çevik
Kuvvet Müdürü eğitimlerden ha­
berli. Hizbullahçılar'ın eğitim gör­
dükleri yer. Çevik Kuvvet'in eğitil­
diği salon.
U1 1
ÇEViK KUVVET MÜDÜRÜ:
"ORT ALIÔI KARIŞTIRMAK
iSTiYORLAR"
Diyarbakır Çevik Kuvvet Şube
Müdürü Mehmet Koç, Hizbullah­
çılar'ın Çevik Kuvvet Merkezi'nde
eğitim görmesi konusunda şunları
söyledi: "Ben bir buçuk yıldır bu-
rada görevliyim. Hizbullahçı­
lar'm burada ders gördükleri
doğru değil. Değil Habul-
lah'ın, başka birinin ders gör­
mesi için bile bizim salonu­
muz yok. Burada polis okulu­
muz, hastanemiz ve polisler
için oyun salonumuz var. Çe­
vik Kuvvet'e giren çıkan
kontrolden geçer. Bizim gizli
saklı bir şeyimiz yot. Bu id­
dialan onaya atanlar kendile­
rini bilmeyen kişiler. Bu iddi­
alan onaya atarak ortalığı ka­
nştınnak istiyorlar. Buyrun
gelin görün, bizim kapımız
herkese açıktır."
Diyarbakır Çevik Kuvvet
Merkezi, yörede Kontrgerilla
üssü1olarak biliniyor. 12 Ey­
lül döneminde ve şimdi, "ör­
güt üst düz.ey yöneticisi" diye
bilinen kişilerin sorgulan bu­
rada yapılıyor. Özel Tim'in
Diyarbakır'daki karargahı
olarak kııllanıhyor. Mehmet
Koç. "Çevik Kuvvet'te işken­
ce olduğu. yakalanan kişilere

8 • İKİBİN'E DOGRU • 16 ŞUBAT 1 992

 GÜNEYDO�U'DAKI HiZBULLAH' iN EYLEM BiLANÇOSU

Son 7 ayda 12 ölü, 18 yaralama, 25 kundaklama

2 çosunuDoğru,
OOO'e Güneydoğu'daki Hizbullah'ın eylem bilan­ man'a ait lokanta ve Zülküf Bine'y�.ait bakkal dükkanı.
�ıkardı. Bölgedeki kaynaklar gerçek listenin da­ 12 Ocak'ta Diyarbakır'da Dicle Universitesi öğrencisi Ab­
ha uzun oldugunu vurguluyorlar. Dergimizin saptayabildiği dülsımll Çetin Hizbullahçılar'ın saldırısı sonucu yaşamını
eylemler tarih sırasıyla şunlar: _ yitirdi.
Batman'da 1991Temmuzu'nda Nur Camii imamı Resul 19 Ocak 1992 günü Mardin'in Mazıdağ ilçesinde yüzleri
lbak, ardından Amediye Camii imamı Abdumhman 'Akyüz, maskeli kişilerin saldırısına uğrayan Hacı Hamarat ve Mika­
3 gün sonra ise eski bir imam olan Ahmet Baytar evlerine il Dalık adlı şahıslar ağır yaralandılar.
giderken üç kişinin saldırısına uğrayarak yaralandılar. Bu ey­ 24 Ocak 1992 tarihinde Batman il merkezinde Beşiri ilçe­
lemler Hizbullah'ın saldırılarını yoğunlaştırdığının ilk işaretle­ sinin Fekiran köyü muhtarı Yezidi Kürt Hüseyin Pamukçu,
riydi. 19-20 yaşlarındaki bir kişinin silahlı saldırısı sonucu hayatını
24 Ağustos 1991 gecesi Batman Rahmet Camii imamı kaybetti.
Tılal Turhan, Qrtesi gün de Abdurrahman Çelik adlı kişi dö­ 24 Ocak 1992 tarihinde Mardin'in Mazıdağ ilçesinde Ni­
vülerek komalık edildiler. zam Klfln adlı şahıs, maskeli ve ellerinde sopa bulunan 4 ki­
3 Ekim 1991 günü Batman'da Sıddık öztekin üç kişinin şinin saldınsına uğradı. Diyarbakır Devlet Hastauesi'ne kal­
saldırısına uğrayarak beyin sarsıntısı geçirdi. dırılan Nizam Kııın yaşamını yitirdi.
15 Ekim 1991 günü Batman'da Raılt Bıpr evine gittiği 24 Ocak 1992 tarihinde Bingöl il merkezinde maskeli ve
sırada üç kişinin saldırısına uğrayarak yaralandı. susturucu takılmış silahla saldırıya uğrayan Ahmet Bayram
Batman'da Ekim 1991'de eski Refah Partisi Yönetim Ku­ öldü, Ahmll Buznıl ise ağır yaralandı.
rulu üyesi Ekrem Dilekçi kimliği belirsiz kişilerin coplu, so­ 25 Ocak 1992 tarihinde Batman'da idris Çelik, maskeli
palı ve zincirli saldırısına uğradı. Çeşitli yerlerinden ağır bir ve susturucu takılmış silahla üç kişinin saldırısı sonucu öl­
şekilde yaralanan Dilık9i'nin kafasına 12 dikiş atıldı. dürüldü.
20 ·Kasım 1991 günü Batman'da kahveden çıkıp evine 4 Şubat 1992 tarihinde saat 21.00-22.00 sıralarında Bat­
gitmekte olan Ferman La9in adlı lngilizce öğretmeni üç kişi­ man'da il Sağlık Müdürlüğü'nde çalışan Seyithan Demir,
nin saldırısına uğrayarak ağır şekilde yaralandı. evinde biri maskeli iki kişinin saldırısına uğradı. Susturucu
Seçimler sırasında Batman'da eski Refah Partisi il Yöne­ takılmış silahla ateş eden iki kişi Seylthan Demir i 8 yerin­
tim Kurulu üyesi Ekrem Q,ilıkçl nin Hizbullah saldırısı sonu-
'

' den yaraladılar.

cu yaralanması. 11 Şubat 1992 tarihinde saat 21.30 sıralarında Bat­
· ·

ldil'de, 3 Aralık 1991 tarihinde Mikail Bayro adlı bir şa­
hıs, Hizbullahçılar'ın saldırısı sonucu hayatını kaybetti.
13 Aralık 1991'de Batman Lisesi öğrencisi 17 yaşındaki
Tayman Demir eve giderken, ellerinde cop, zincir ve sopa
bulunan 4 kişinin saldırısına uğradı. Saldırı sonucu ağır şe­
kilde yaralanan Demir hastanede tedavi altına alındı. Bu ola­
yın ardından Vedat Şahin ve Osman Şahin adlı iki göçer,
Garp mahallesinde saldırıya uğradılar.
18 Aralık 1991 günü Nusaybin'de Hayrett in Çilin, Hiz­
bullahçıların silahlı saldırısı sonucu yaşamını yitirdi.
Hizbullah'ın başvurduğu diğer bir saldırı yöntemi de, iş­
yeri kundaklaması. 22-30 Aralık 1991 tarihleri arasında kun­
daklanan işyeri sayısı 1S'in üzerinde. Kundaklanan işyerle­
rinden bazıları; Çömçe Lokantası, Salon 84 Kıraathanesi,
Güneş Çayevi, Dergah Kitabevi, lslam Kitabevi, Huzur Tica­
ret, Tuncerler Coca Cola Bayii, Şirvan Giyim Mağazası ve
Son Çarem Büfesi.
, � Silvan'da,da 21-23 Aralık 1991 tarihleri arasında toplam
1O işyeri, bomba ve molotof kokteylleri atılmak surettyle
kundaklandı. Hürriyet Haber Ajansı muhabiri Hamza On­
cü'ye ait mobilya dükkanı, Ihsan Dinfl!r'e ait terzi dükkanla­
rı, Giirgün Pifkin'e ait eczane, Ihsan Ongül'e ait giyim ma­
ğazası, Ramazan Kaya'ya ait bakkal dükkanı, Milin Kat-
man'da bakkallık yapan ve Meydan mahallesinde ikamet
eden 3 çocuk babası Metin Elikçi, Sağlık mahallesinde kim­
liği belirsiz kişilerin saldırısına uğradı. Kafasından ve göğ­
sünden yaralana'n Elikçi. Diyarbakır Tıp Fakültesi Hastane­
si'ne kaldırılmak istenirken yolda öldü. Aynı saatlerde Bat­
man'daki Gök Taksi durağı civarında lise öğrencisi M. Nuri
Ekinci aynı şekilde saldırıya uğradı. Çeşitli yerlerinden yara­
lanan Ekinci, Batman Devlet Hastanesi'ne kaldırılarak yoğun
bakıma alındı. Bu sırada Batman Tekel Caddesi'nde park et­
miş bir halde bulunan Ekrem Aslan'a ait otomobil, molotof
kokteyli atılmak suretiyle kundaklandı.
Nusaybin'de Seyfettin Oktan, Mazıdağ'da Niza mının
Kifin, Beşiri'de Hüseyin Pamukçu adlı kişiler "Hizbullahçı·
oldukları belirtilen kişilerin saldırısı sonucu hayatlarını kay­
bettiler. Mazıdağ ilçesinde saldırıya uğrayan Hacı Hamarat
da yaralandı.
SHP Nusaybin ilçe Sekreteri Oktay Türkmen, idil Lise­
si'nde okuyan Kımıl Demiral adlı bir genç tarafından öldü­
rüldü. Türkmen, HUmeyni rejiminden kaçıp Nusaybin'e yer­
leşmişti. Çevresinde çok sevilip sayılan, yurtsever bir insan
olarak biliniyordu. Demirel, bölgenin yabancısı. Mahkemede
verdiği ifadesinde; "2.5 milyon alacağım vardı. istedim ver­
medi. Ben de öldürdüm" demiş.

hakaret edildiği hep söyleniyor.
�unlar doğru değil. Bizim burada
herhangi bir yetkimiz yok. Bir tu­
tanağı tanzim etmeye bile yetkimiz
yok" diyor.
EMNİYET MÜDÜRLÜÔÜ'NE
GECE GİREN SAKALLILAR
2000'e Dogru'nun mikrofonu
bu kez Emniyet'te görevli bir bek­
çiye uzanıyor: Diyarbakır Emniyet
Müdürlüğü'nün arka kapısından
onlarca sakallı ve kendilerine has
şalvarlarıyla bazı kişiler saat
23 .00-0 l .00 arasında ikişerli grup­
lar halinde girip çıkıyor. Geç saat­
lerde ve aralarında 5 metre mesafe
bırakarak bu kişiler Emniyet Mü-
dürlüğü'nde toplanıyorlar. Emniyet
bekçisi şöyle devam ediyor: "Haf­
tanın belirli günlerinde özellikle
sakallı ve dincilere has şalvar gi­
yen kişiler, Emniyet Müdürlü­
ğp'nün alt katlarında toplanıyorlar.
Bunların geç saatleri seçmelerinin
sebebi, 'Belki bizi kimse görmez'
diye düşünüyorlar. Saatlerce orada

1 6 ŞUBAT 1992• 1K.1B1N'E DOGRl" • 9

 kalıyorlar. Bazen sayılan onları
aşıyor. O saatlerde içerde ne yapı­
yorlar bilmiyorum."
Hizbullahçılar. eski içişleri Ba­
kanı Abdulkadir Aksu 'nun bölge­
ye yerleştirdiği İslamcı polisler sa- .
yesinde Batman. Kızıltepe ve Di­
yarbakır'da örgütleniyorlar. Şu an
bölgedeki polislerin çoğu dinci.
Diyarbakır Emniyet Müdürü Ra­
mazan Er'e Çevik Kuvvet'te Hiz­
bullahçılar'ın eğitim görmesi ve .
Emniyet Müdürlüğü'ne gece giren
sakallı kişiler hakkındaki soruları­
mızı yönelttik. Er'in yanıtı şöyle:
"Hizbullahçılar'ın Çevik Kuvvet'te
ders gördükleri doğru değil. Bunla­
rı konuşmaya bile değmez. Buyrun
birlikte gicfip gezelim orayı. Hiz­
bullahçılar da kim? .Yanıltmak için
değişik iddialar ortaya atıyorlar."
ÖZEL Ti M KORUMASINDA
"HiZBULLAH" EÔ1TIM1
Geçen Sonbahar'da Kızıltepe'de
bir grup yurtsever. Hizbullahçı­
lar'ın eğitim gördükleri yeri öğren­
mek için onları takip ediyor. Yeni­
mahalle'deki mezarlığın bitişiğinde
kendilerine hibe edilen vakıfta eği­
tim gördüklerini tespit ediyorlar.
Resmi kayıtlarda mülk olarak ge­
çen vakıf halılarla döşenmiş ve sü­
rekli korunuyor. Vakfın yanına
yaklaştıklarında. damda mevzilen­
miş Özel Timleri görüyorlar. Özel
Tim. içerde ders görenlere bir sal­
dırı olmaması ıçın
Oktay TOrlımın'ln cenaze tlrenl.
damda mevzilenmiş.
onları koruyor. Daha
sonraki toplantılarına
Özel Tim koruyucu
olarak gelmemeye
başlamış. Çünkü Hiz­
bullahçılar artık kendi.
korumalarını kendileri
yapıyormuş.
şahıs ders veriyor. Kuran kursun­
daki öğrencilerin de hemen hepsi
Elazığ'dan getirilmiş. Kızıltepe'den
kursa katılan üç ortaokul öğrencisi
de orada yabp kalkıyor.
Kızıltepe'deki Hizbullahçılar'ın
eğitim gördükleri evlere girip çı­
kanların çoğu dışardan. Hemen
hepsinin altında Mercedes veya
BMW arabalar var. Araçların pla­
kaları Yozgat. Zonguldak, Trab­
zon. Şanlıurfa, İzmir. Aydın gibi
illere ait. Her hafta altlarında son
model arabalarla gelen yabancılar,
her gece ayrı ayn evlerde toplanıp
eğitim görüyorlar. Eğitimlere her
yaştan kişilerin katıldığı belirtili­
yor. Hizbullahçılar. faaliyet yürüt­
tükleri her yerde olduğu gibi Kızıl­
tepe'de de kırtasiye ve kitapçı dük­
kanlarını paravan olarak kullanı­
yorlar. Kızıltepe'de asıl hedefledik­
lerini. ilkokul. ortaokul ve lise
öğrencileri oluşturuyor.
Hizbullahçılar. Kızıltepe'de
açıkça çalışıp örgütleniyor. Yöre
halkı Hizbullah'ı, lran'dan çok
Türk devletinin ve Özel Tim'in
desteklediğine inanıyor. Bunun ne­
denini de Kızıltepe'de meydana ge­
len bazı olaylara bağlıyorlar. "Ke­
penk kapatma eylemlerinde binler­
ce esnaf kepenklerini kapatırken,
Hizbullahçılar kepenklerini kapat­
mıyorlar. Üstelik kepenk kapatma
eylemi sırasında pr.opaganda içe.. -
rikli kasetleri son sesine kadar açı-
yorlar. Özel Tim ve polis de bunla­
rı büyük bir memnunlukla izliyor.
Özel Tim ve polis kepenk eylemi
boyunca açık dükkanların önünde
nöbet tutuyor. Giyimleriyle. sakal­
larıyla rahatça izlenebildikleri hal­
de. tedbire gerek görmeden ilçenin
belli yerlerinde toplantılar yapıyor
ve örgütleniyorlar."
Kızıltepe'deki Hizbullahçılar.
seçtikleri belirli yerlerde kırtasiye
veya kitapçı dükkanı açıyorlar. Bu
yerler genellikle okulların gü­
zergahı veya cami yakınlan oluyor.
Hizbullahçılar'ın Kızıltepe'deki bu­
luşma yerlerinden biri de Servet
Pasajı'ndaki "Yıldız" kınasiye dük­
kanı. Buradaki Hizbullahçılar'ın
başında Kızıltepe İlköğretim Şube
Müdürü Abdülrezzak Ylldız anılı­
yor. Hizbullahçı olarak en çok ad­
lan anılan diğer kişiler, TUtıhemke
köyü imamı ile Ziya camii imamı.
Hizbullahçılar, Kızıltepe'de yurtse­
ver kişileri yalnız bulduklarında 3-
4 kişilik gruplar halinde saldırarak
öldüresiye dövüyorlar. Genellikle
cop. demir çubuk ve zincir kullanı­
yorlar. E�lem sırasında saldırgan­
ları silahlı gözcüler koruyor.
. KZILTEPE EMNiYET
MÜDÜRÜ: "BİZİM DE
KULAÔI MIZA GELiYOR"
2000 'e Dogru. Kızıltepe Emni­
yet Müdürü Cevdet Demirbilek'e.
"Hizbullahçılar'ın faaliyetlerini yo-

EÔİTİM
GÖRENLERiN
ÇOOU K IZI LTEPE
DIŞINDAN

.
Kızıltepe'de Hiz-
bullahçılar'ın ders ve
eğitim gördükleri yer-
lerden biri de. Bilali
(Cumhuriyet) mahalle- (

L
sindeki İstiklal llkoku- . ·

lu'nun hemen bitişiğin-

deki Kuran kursu bina-
sı. Burada Elazığlı bir -------=---..--9"-- --!:ii�-----ı

10 • fKfBfN'E DOGRU • 16 ŞUBAT 1 992

ğunlaştınnası üzerine ne gibi ön­
lemler aldıklarını ve Özel Tim 'in.
Hizbullahçılar'ın eğitim gördükleri
evin üzerinde nöbet tutmaları"nı
sordu. Emniyet Müdürü. Hizbul�
lahçılar'ın eylemlerini yoğunlaştır­
ması konusunda: "Bizimde kulağı­
mıza böyle şeyler geliyor" yanıtını
verdi. ·"özel Tim'in nöbet tutması"
konusunda ise. "Biz herhangi bir
yasadışı eyleme izin vermeyiz" de­
di.
Kı zıltepe 'de 13 Şubat 1992 sa­
bahı bazı ev ve dükkanların kapıla­
rının alımdan "Yekiliya Oldaren
Welatparezen Kurdistan" (Kürdis­
tan Yunsever Dindarlar Birliği)
imzalı bildiriler dağıtıldı. Bildiri
de. "Yunsever imamlar. PKK'ye
karşı direnişe katılın. Korkmayın.
Camilerde. vaazlannızda Apo'nun
bağımsızlık ve özgürlük yalanını
anlatın" deniyor. Emniyet Amiri
Yardımcısı'na bu konudaki düşün­
celerini sorduğumuzda: "Bildiri­
den haberim yok. Vatandaş bildiri
bulduğunda emniyete getirmiyor.
Kendisi flhp okuyor" dedi.
HÜSEYİN VELİOÔLU KİMDİR?
Bölgedeki Hizbullah'ın lideri.
Batman'ın Gercüş ilçesinden Hü­
seyin Velioğlu.Uzun süreden beri
Diyarbakır'ın Kaynan epe mahal le-
sinde oturuyordu. Bir süre önce
alelacele oradan ayrılmış. Hüseyin
Velioğlu'nu bu adresten telefonla
aradık. Telefonun öbür ucundaki
şahsa Hüseyin Velioğlu'nu sordu­
ğumuzda. kendisinin burada olma­
dığını . nereye giUiğini de bilmedi­
ğini söyledi.
Hüseyin Velioğlu'nun Tevhid,
YeıJii:ü ve Objektif dergilerinde
yazılan yayımlanmış. Bu dergiler
Humeyni'nin İslami çizgisine ya­
kınlar. Hizbullah saldırılarının
yaygınlaşması üzerine bu dergile­
rin yöneticileri Hüseyin VelioA·
lu'nun eylemlerini benimsemedik­
lerini dile getiriyorlar. Diğer İs­
lamcı çevreler Velioğlu için "ma­
lum kişi" diyorlar. Velioğlu'nun İs­
lami çevrelerin gbıiişme isteğini
reddettiği belirtiliyor.
Hüseyin Velioğlu. çevresinde­
kilere Abdullah Öcalan ile Siyasal
Bilgiler Fakültesi'nde aynı sınıfta
olduklarını ve iki kez Bekaa'ya gi­
derek ÖCalan ile görüştüğünü anla­
tıyormuş. 2000'e Dogru bu bilgiyi
doğrulatmak: için Berxl'ı·eda11'a sor­
du . Ber.rweda11 yetkilileri, H üseyin
Velioğlu ile Abdullah Öcalan ' ın
aynı sınıfta okumadıklarını ve bu
ki ş inin Bekaa'ya gidip ÖCalan ile ·
görüşmediğini söyledi.
Hizbullah'ın kökeni Batman'da
16 ŞUBAT 1992 • IKIBIN'E DOGRU
1980 öncesi Milli Türk Talebe Bir­
liği içinde yer alan aşın dinci grup­
lara dayanıyor. Bu kesim 1 2 Ey­
lül'den sonra dinci gençlik içindeki
yerini sağlamlaştırdı. Çalışmalarını
daha çok camilerde, Kuran kursla­
rında, imam Hatip liselerinde ve
benzeri okullarda sürdürdüler. Mi­
litanlarını lran'daki kamplara gön­
dererek eğittiler.
Diyarbakır'daki Hizbullahçı-
lar'ın lideri Bingöllü Şevket Börü
(VelioAlu). Börü, eskiden Diyarba­
kır'da ciğercilik yapıyormuş. Çev­
resinde lümpen biri olarak tanını­
yor. Şe·rket Börü daha sonra soya­
dım Velioğlu olarak değiştirmiş.
Şevket Velioğlu ile birlikte hare­
ket edenlerden biri de Hacı Beyan­
çak. Beyançık, 1984 seçimlerinde
Diyarbakır bağımsız belediye baş­
kan adayı oldu. Hacı Beyançak,
Diyarbakırlı işadamı, Abdulkadir
Aksu'ya çok yakın ve �sı papat·
yalardan olan Mehmet İçkale'nin
yanında çalışıyordu. Beyançık. da­
ha sonra Konya'ya gitti. Diyarba­
kır'a döndükten sonra önce kırtasi­
ye dükkanı açtı. Şimdi ise bir kon­
feksiyon dükkanı işletiyor.
Diyarbakır'da, özellikle Bağlar
semtinde Hizbullahçılar'ın düzenli
şekilde toplandıkları birçok ev var.
Geceleri bazı camilerde akşam na-
Hlzbullıhfıler
· taraflndan
lldlrllın
SHPNıaybln
llf� Stbıtırl
Oktay TUrkmen'ln
tfl cenaze
llrenlnılt.
e 11
 mazından sonra toplanıp eğitim
görüyorlar. Bunları eğitenler. çev­
rede esnaflık yapan hacı-hoca ola­
rak bilinen kişiler. Camilerdeki
eğitimlere çocuklar da katılıyor.
Derslere katılan çocuklardan
biri, "Bazı geceler camide toplanıp
ders görüyoruz. Genellikle abileri­
mizin getirdiği kitapları okuyoruz.
Ol"Uduktan sonra kitapları tekrar
geri götürüyorlar. Derslerde genel­
likle kafirlerin Müslümanlar'a nasıl
eziyet ettikleri, Müslümanlar'ı na­
sıl öldürdükleri anlatılıyor" diyor.
PKK hakkında bir şey anlatılıp an­
latılmadığını sorduğumuzc! 1; "Ha­
yır pek bir şey anlatmıyorlar. Sa­
dece PKK'nin bazı Müslümanlar'ı
öldürdüğünü söylüyorlar" yanıtını
veriyor.
Hizbullahçılar'ın Diyarba-
kır'daki görüşme ve toplanma yer­
lerinden biri de "ilim" kitabevleri.
Bu adla D!yarbakır'ın Melikahmet
ve Balık.çılarbaşı semtlerinde üç ta­
ne kitabevi var. Bölgede. özellikle
Siirt ve Batman'da "ilim Kitabevi"
adında onlarca dükkan bulunuyor.
"KONTRGERiLLA
PKK iLE İNANANLARI
KARŞI KARŞ IYA GETİRMEK
iSTİYOR"
Hizbullah saldırıları seçimlerin
hemen sonrasında başladı. Aralık
ayı içinde, özellikle Boran bö!ge­
sinde yaygınlaştı. Koruculuğun
bitme noktasına geldiği, açık
Kontr gerilla cinayetlerine karşı
kitlesel gösterilerin yapıldığı bir
dönemde Hizbullah. birden ortaya
çıktı.
2000'e Dogru. Diyarbakır'da
bir Hizbullahçı ile son aylarda böl­
gede işlenen cinayetler. PKK ile
aralarında herhangi bir sorun olup
olmadığı, PKK'ye nasıl baktıkları
konusunda görüştü: "PKK kendi
halkının bağımsızlığı için mücade­
le eden bir örgüttür. Her ne kadar
Marksist olsalar bile. onlarla her­
hangi bir sorunumuz yoktur. PKK,
şu an Doğu ve Güneydoğu'da halle
desteğine sahip en büyük güçtür.
Diğer Müslüman geçinen örgüt ve
grupların· hepsi devletin denetimin­
dedirler. Güçlerini devletten. re­
jimden alıyorlar. En gerçekçi. en
Müslüman, Hizbullah'tır. Biz gü­
cümüzü Allah'tan ve onun kutsal
. kitabından alıyoruz.
1 2 • İKİBİN'E l>OGRU • 1 6 ŞUBAT 1992
DIJlrbllar'dl b11nlık glfltr t111h ndln
ıı•r111n Alldll1111111 Çiti n.
l dll'dt lldlrlltn Mlbll llyrl.
"Bu rejim, kendi güdümünde
İslami grup ve partiler istiyor. Bu­
nun için de onlara her türlü yardı­
mı yapıyor. Bazı olaylar Hizbul­
lah'a mal edilmek isteniyor. Devlet
şu an PKK'nin bölgede bir numara­
lı güç olduğunu biliyor. Başta �o­
ruculan çıkardılar. Muhtarları sa­
tın aldılar. bölgeye milyarlarca lira
para döktüler, ama PKK'nin gücü­
nü kıramadılar. Aksine PKK daha
da güçlendi, gtlişti. En son olarak
dini kullanıyorlar. Din konusu çok
hassas bir konu. Bölgemizin he­
men hemen tümü Müslüman.
Kontrgerilla, Hizbullah adını kul­
lanarak PKK ile inananları karşı
· karşıya getirmek istiyor. Hizbullah
ile PKK'nin kampları Bekaa'da yan
yana. Neden orada değil de gerilla
savaşının yaşandığı bir yerde bu
olaylar meydapa geliyor? Herkesin
bunu iyi düşünmesi ve yorumla­
ması lazım. özel Tim, bölgemiz-
deki bu mücadeleyi yikmak içiö
her türlü yöntemi kullanıyor. PKK
kılığında inananları, Hizbullah kı­
lığında PKK sempatizanlarını öl-
. dürüyor. Bunu herkesin bilmesi la­
zım. PKK ile Hizbullah arasında
bir çatışma yok" diyor. Ancak söz­
lerinin sonuna da şu değerlendir­
meyi ekliyor: "Birtakım olaylar ol­
muş olabilir. idil ve Midyat çevre­
sinde PKK Hizbullah'ın barınması­
na engel oldu. En başta Hizbullah­
çı bir baba ve oğulu öldürdüler.
Eğer olaylar olmuşsa karşılıklı ol­
m·uştur. "
Hizbullah'ın lran'a nasıl baktığı
sorusuna ise Hizbullahçı'nın yıvııtı
şöyle: "lran'a her iaman bağlıyız.
tık İslam devrimini rahmetli İmam
Humeyni yaptı. Bizler Kuran'ı te­
mel alıyoruz. Mezhep farklılıkları
önemli değildir. Allah'ın hakimiye­
tini istiyor ve Kuran'ı anayasa ola­
rak kabul ediyorsak, mezhep fark­
larının hiçbir önemi yok. "
Hizbullahçılar yayınlan olup ol­
madığı sorusuna, "Bizler gazeteci­
likle dergicilikle değerfendirilen
zamanın boş olduğuna inanıyoruz.
Yeryüzü, Tevhid, Objektif dergileri
vardı. Dergi ile inananların kafası­
nı meşgul etmemeyi düşünüyoruz.
Bunları aştık. Artık mücadele za­
manıdır" diyorlar.
"HEPINlZIN
,
KATLI VAClPTIR"
Nusaybin'de Hizbullahçı olarak
bilinen Salih Kavak, evinin önün­
de silahlı iki kişinin saldırısı sonu­
cu hayatını kaybetti. Salih Kavak.
evinin önünde saldırıya uğradığı sı­
rada, Hizbullahçılar içerde toplantı
yapıyormuş. Kendisi de dışard3 nö­
bet tutuyormuş. Salih Kavak öldü­
rüldüğünde polisler evine gelip t>aş
sağlığında bulunmuş ve kendWn�
den şehit diye söz eunişler.
Asıl hedefin Salih Kavak ol­
madığı, Dicle Üniversitesi1nde oku­
yan oğlu Bedrettin Kavak olduğu
söyleniyor. BedreUin Kavak. Di­
yarbakır'da �bdülsamet Çetin'in
öldürülmesinden sorumlu tutulu­
yor. Çetin, öldürülmeden bir hafta
önce Eğitim Fakültesi'nde Nusay­
binli bir gençle tartışmış. ·Bu genç.
"Hepinizin katli vaciptir. Artık si­
lahlar konuşacak" demiş. Çetin'in
tartıştığı bu gencin Bedrettin Ka­
vak olduğu söyleniyor. •
 OLl'l'IKA �

PER I NÇEK' I N ÇAGRISI , YAZAR '. I N YAN ITI

SP ve HEP
"gü,birliği"ni tartışıyor
S P Genel Başkanı Doğu Per inçek'in HEP Genel Başkanı Ferid un Yazar 'a
·sirlik görüşmesi" çağr ısı .. . Yazar 'ın yanıtı. HEP yöneticileri ne diyor? H E P
lstanbul il Sekreter i Or han Kaya: "SP'nin güçbirliği önerisini samimi buluyoruz.
Dostça teşekkür ediyoruz. Halklarımızı imha ve ezme politikalarına karşı
dost güçlerin bir araya gelip çeşitli çareler araması sevindiricidir.·
osyalist Parti Genel Baş- rulu'nda 1 2 Ocak'ta karar altına bağımsızlık v e sosyalizm davası

S
kanı Dolu Perinçek,
Ocak ayı sonunda Halkın
Emek Partisi Genel Baş-
kanı Feridun Yaı.ar ile Sosyalist
Birlik Partisi Genel Başkanı
Sadun Aren'e , SP Başkanlık Ku-
alınan "Birlik için görüşme öneri-
si"ni içeren iki mektup gönderdi.
Perinçek'in mektubu , "Emper-
yalizmin dayatmalarına karşı mü-
cadelenin, dünyamızda ve bölge-
mizde özgürlük, barış,
için mücadele açısından belirleyici
bir değer" taşıdığını belirtiyor.
"Milli düşmanlıkların kışkırtılması
ve milliyetçiliğin yükselişini" em-
peryalizmin atağının belirtilerin-
den biri olarak sayıyor.

SOSYALiST PARTi GENEL BAŞKANI DO�U PERiNÇEK

"Devrim de kardeşliği �ağırıyor"
H
EP'e yaptJğımi "Birlik çağrtst".
•
dtlvletin baharda yapacağı söy­
lfnBn saldmya yönelik, konjonktürden
kaynaklanan bir �n mtydı?
-Bizimki esas olarak stratejik, Tür­
kiye emekçisinin öncü müfreze ihtiya­
cından kaynaklan�or. Bahar taarruzu
ile doQrudan ilişkilı deOil. Ama devletin
bahar için hazırladıQı kitlelere kınm
planı bu çaQrıyı daha acilleştiriyor. Ha­
tır1nacaktır; SP seçimlerden önce
seçim taktiQini şöyle açıklamıştı: Bir
barikat kurmamız lazım, bir devlet te­
r6rü gel iyor. 150 bin insan işten atıla­
cak. Bu n u sopayla uygulamak zorun­
dalar. Kürt sorununda da kırları ve
şehir1eri kaybeden devletin kitlelere kı­
nmdan bafka bir çözümü kalmadı.
"DEVLET TERÖRÜNE
BARiKAT KURALIM'
O nedenle "HEP, SP ve diOer sol
güçlene bir1ik olarak seçimlere gire­
lim, devlet terörünün karşısına kuwet­
li bir barikat çekelim. Seçimden parla·
mentoya girerek kuwetli bir şekilde
çıkalım. Parlamentoda da mücadele
eden bir ayaOı olsun. Parlamenteya
yüzde 10'u atıp giremezsek bile çok
güçlü bir parti veya ittifak olarak devlet
terorünün karşısına çıkalım" demiştik.
Bunun ne kadar önemli olduğu ortaya
çıktı. işten atmalar başladı ve devlet terö­
rüyle uygulanıyor. Baharda da devlet bic
sindirme ve yıldtrma harekatına hazırla­
nıyor. O nedenle bu önerimiz seçimler­
deki önerimizin devamıdır, o anlayıştan
kaY.naktanıyor. Mümkünse gelin bir öncü
müfrezede, sosyalist, enternasyonalist
bir öncü müfrezede birleşelim. DeQilse
ittifak yapalım, güçbirliği ittifakı. Seçim­
lerdeki dört maddelik program, ittifakın
programı olabllir.
-Sizin güçbirliği öneriniz ile . HEP'in
Demokratik Cephe önerisi birbiriyle çakı­
şan ö111ri/er mi?
·Farkıı değil, birbiriyle bir noktada bu­
luşlly'or. ileride tartıtmalarla ortaya çıka­
cak bir fark olabilir: Biz güçbirliOini yalnız
bahardaki devlet terörüne karşı deQil, yal­
nız Kürt ulusal kurtuluşuna bir arka cephe­
den destek deQil; genel olarak Türkiye' deki
bütün demokratik mücadele için, işçi hare­
keti, demolaatik insan hakları hareketi ve
yeniden yükselecek olan köylü mücadele­
sinin talepleri için �il, bütün alanlarda
bir güçbirliOi olarak düşünüyoruz. Onlar
da sanıyorum, bunu benimserler.
'HEP, SHP'YE BAHAR TAARRUZUNA
KARŞI ÇA�RI YAPIYOR MU1'
-HEP'liler SP'nin özellikle seçimlerle
birlikte lleştirel bir taVtra girdiğini, bunun
nedeninin de HEP'in SP'nin ittifak öneri­
sini reddedip SHP ile seçime girmesi ol­
duğunu bllirtiyo�r.
-HEP'e tavrımız f>aşından bu güne
kadar aynı. Hatırlanacaktır, Kürt devrimci
örgütü HEP'i önce hain ilan ediyordu. Biz
o zaman, 'Hayır, bu bir yurtsever örgüt­
tür" dedik. Hatta doQuya yaptıktan gezi­
lerde karşılama törenleri yaptık, 9içek
verdik, gezilerini destekledik. HEP'ı her
zaman demokratik, yurtsever bir güç ola­
rak dei)erlendirdik. Ama burjuvazi ve
kü9,ük burjuvaziye ait olduOunu tespit
attık. Enternasyonalist ve if9i sınıfına ait
bir parti de0il, bir Kürt partıai olduOunu
tespit rıttik. Bunlarla beraber yerini, kong­
re kararımızda da var, MK raporlarımızda
da var, halkın safında belirledik. Ama hal­
kın safında olan her örqüte bizim eleştirel
yaklatımımız var. Eleştıriler HEP'in halkın
mücadelesine zarar veren politikalar be­
n im sed iOi dönemlerde yoOunlaştı.
HEP'in SHP ile birlikte seçimlere gir­
mes,i üzerinden atlanacak basit bir olay
deQil. Mesele parlamentarist perspektif
deQii. Zaten parlamentarist perspektifi­
miz olsaydı, Abdullıh Ocııı lın'ın dört
milletvekili teklifini kabul ederdik. Ocılın
bunu açıkladı. Bize de o kapı açık tutuldu, ...3ıııı..
gelin SHP listesinden hep beraber gire- ,,,,,...

16 ŞUBAT 1992 • IKİBİN'E DOGRU e 1 3

 Çağrı şöyle devam ediyor: olacaktır. partilerimiz arasındaki ilişkide
"Dışta bu olumsuz etkenin geliş- ister güçbirliği düzeyinde emperyalizme. gericiliğe ve şove-
mesine karşılık iç koşullar devri- olsun, isterse tek bir sosyalist par- nizme karşı mücadelede. hatta
min yararına gelişiyor. Hakim sis- tide birleşme düzeyinde olsun, eğer mümkünse kapitalizme karşı
temin �
zi d�rinl�iy�r
SP GENEL BAŞKANI DOCU PERiNÇEK: •oıvıet buradaki TDrt'Dn mücadelede yeni bir sayfa
ve devnm dınamıklen, llDmlndın korur mıl Bınıda bin Tlrt'I klrp111 dine veya açma umuduyla görüşme-
özellikle işçi ve Kürt bomba koyup bir yerde, salonda imha ılaı, devlet glbılı atar. lerde bulunmayı öneriyo-
halk hareketleri Cumhu- Aman Tlr lılır 61dD dlyı lzllmız. Hatta bın1 llllhbar tbl ruz."
riyet tarihinde görülme-
lnlımız bllı. Devletin 11111rındl mı blrıdılıl lll mıl, emekfl.o l
. . . Dıvletı sanki Tlrlder'ln koflYHlll, Tlrlı'I uven ve on1 lıoruyan "MEKTUBUNUZU
mış bır
. yu..k se1 ış
. ıçıne gibi girmek fok yınlıf. Tersine devlet, 'Ah ne iri Jlpıyor, benim
OLUMLU BlR ADIM
girmiştir. Köylü hareketi terlrlm lfln bmuoyına blzırlamımı yardımcı olıyor' dlyor9
OLARAK
ise istim almak üzere­
DEÖERLENDlRlYORUZ"
dir. Partilerimiz arasın­
daki dostluk ilişkisi, HEP Genel Başkanı Fe­
sosyalizm amacı ve en­ ridun Yazar. SP Genel
ternasyonalizm temelin­ Başkanı'nın gönderdiği
de tek bir partide birleş- mektubu , "Yetkili kurullar­
mek düzeyine de da değerlendirdikten" sonra
yükseltilebilir. HEP yanıtladığını belirtiyor.
önümüzdeki kongresin­ HE}>'in yaptığı Demokratik
de sosyalizm amaçlı bir Cephe çağrısının kamuo­
program yapmayı ve yıinda yeteri kadar tartış�l­
bütün milliyetlerden madığını belirten Yazar,
emekçilerin öncü partisi "Bu açıdan sizin mektubu­
olmayı benimsediği tak­ mizu olumlu bir adım ola­
tirde. bu zeminde tek bir rak değerlendiriyoruz"
partide birleşme şansı diyor. Yaı.ar, 5 Şubat ta-

lim. Biz o kapıdan girmedik, kararlı, baharda saldıracak. Ama

HEP'in girmesini de eleştir­
dik. Şimdi eleştirilerimizin
değeri ortaya çıkacak. Bahar
taarruzu geliyor, HEP, SP'ye
"Gel bu taarruzu göğüsleye­
lim" çağrısı yapıyor. SHP'ye
yapıyor mu? Altını çizerek
söylüyorum, SHP'ye yapıyor
mu? Sayın Feridun Yazar,
Genel Sekreter ve yardımcılarıyla birlikte
5 arkada� gelip bizi ziyaret ettiler.
SHP'ye böyle bir teklif yapmamışlar.
Ama onların listelerinden parlamentoya
girdiler, HEP'li diye anılan 20 kadar mil­
letvekili var. Demek ki, seçimlerde yanlış
bir ortak seçmişler. Bu apaçık ortaya çı­
kıyor. Başı sıkıştığı zaman, kitlelere yö­
nelik devlet terörü ufukta göründüğü
zaman SHP'ye bir çağrısı yok. Olamaz,
çünkü terörü yapacak olan SHP. Biz de­
medik mi, SHP verdiğin her oy sana
mermi, işten atılma kağıdı olarak döne­
cektir diye! işte dönüyor. HEP'in yanılgı­
sı sırf HEP'e zarar vermiyor ki. .. Bize de
zarar veriyor, herkese zarar veriyor,
halka zarar veriyor. Kendi elimizle bizi
vuracak, kıracak olan bir iktidara omuz
vermiş olduk. Oylar SHP'ye gitti, HEP
adaylarına da değil. SHP listesinden
giren o milletvekillerini devlet elimizden
kaptı. Fakat biz artık geçmişe bakmıyo­
ruz. olan oldu. Bundan sonrasına baka­
cağız ama sorunuz üzerine söylüyorum,
böyle bir hatanın tabii ki eleştirisi yapıla­
cak.
"CEPHE PARTISl'NIN
YAŞAMA ŞANSI YOK"
-l'fEP'in Demokratik Cephe önensı
üzerine tartlşmalar yaplfl}'or. HEP'in,
böyle bir cephe oluşturma yeteneği üze­
rine ne diyorsunuz1
-Ona HEP'liler karar verecek. Sanıyo­
rum, bazı tereddütler var. Acaba bir blok,
cephe partisine mi dönelim, böyle mi ka­
la�m diye. Onların ne karar vereceğini bi­
lemem, ama bir ceplıe partisi, blok parti­
sinin yaşama şansı yok. Parti, adı
üstünde toplumun bir sınıfını temsil
eder. Partiler arasında ittifaklar olabilir.
Birkaç sınıfı partiye doldurursanız başarı­
lı sonuçlar alamazsınız. Başka dönemler­
de belki olabilir, ama bu derece taktik
kıvraklık gerektiren dönemde bu sınıflar
birbirlerinin eline ayağına dolaşır. Net,
kararlı, esnek, kıvrak manevra yapabilen
bir çizgi izlemek mümkün olamaz.
-Partisel birlik veya cephe gerçekleş­
mezse, bu durumda SP'nin tavn ne ola ­
cak?
-Ok yaydan çıkmış durumda. Devlet
bizim önerilerimiz sırf baharla il­
gili değil, bahar olayı acilleştiri-
1 yor. Yoksa baharda böyle bir olay
olmasa da, hem öncü müfrezede
· birl�me önerimiz hem de ittifak
önerımiz devrimin ihtiyaçlarından
kaynaklanıyor.
"MiLLiYETÇiLiK
DEVRiMiN ÖNÜNOE KÖSTEK'
-SP'nin kardeşlik politikasmı gönüllü,
BŞitliğe dayalı bir kardeşlik olarak değil
de bir zorunluluk olarak dayattJğı görüşü­
ne ne diyorsunuz?
-Kardeşlik olmadan devrim yapama­
yız.. Bunları bi' devrimin ihtiyaçlarından
çıkartıyoruz. Kürt halkı da, TürkiY,e emek­
çileri de tek başına kurtulamaz. O"nümüz­
de şöyle bir tablo var: Amerika yeni düze­
nini kuruyor. Emperyalizm var.
emperyalizme karşı mücadele edeceğiz.
Sosyalist blok denilen şey çoktan dağıldı.
Amerikan etnperyalizmi karşısında onu
marke eden, bloke eden Sovyetler Birliği
kalmadı. Emperyalist de olsa, ki emper­
yalistti. bloke ediyordu. Ortadoğu'da ise
bizim devrimimizin dinamikleri görülme­
dik şekilde güçlendi. Kürt halkının dörde
bölündüğü gerçeği, bu dört parçadaki
Kürtlerin birbirlerini nötralize etme çaba­
ları da bir gerçek. Bu tabloda, matematik­
sel olarak baktığınız zaman ne Kürt mille­
tinin ne de Türkiye emek9i halkının tek
başına kurtulamayacağı görülüyor. ikisi­
nin ittifakı bir zaruret. ittifak dışında dev-

14 • 1K1B1N'E DOGRU • 1 6 ŞUBAT 1 992

rihli mektubunda,
şöyle devam ediyor:
"Ülkemizin ihtiyacı
kitleselliği hedefleyen
demokratik oluşumlar­
dır. Bu nedenle şu ya
da bu siyasal parti ya
da çevre ile ortak pay­
dası sosyalizm olan
bir birliktelik acil ihti­
yaç olarak düşünülme­
mektedir. Biz bir de­
mokratik kitle
partisiyiz. Önerinizin
ber düzlemde ve her
alanda omuz omuza
mücadele' anlayışını
memnuniyetle karşılı-
yoruz. MUSTAFA OLCAYTO (HEP llllnbll il Ylnlllm BESRA EKSEN (HEP llbınbul il Ylnatlm Kurula
Önümüzdeki sü- Kınlı iyesi): "HEP bir sılllf P1rUll dtlll l, 11111 lytll ): ·oıztn, Tlrk-KUrt hılklınnı kartı karfıya
p1rtlli olmı gttlrlyor. Kırtllıflın birbirlerine yıklndln
reçte emekçi halk ha- devri mci , dımotratlk bir hılk
yalındı pbllın var. Glfblrllll dt bı ftrÇtvtdt ballı iki ı.ıtın kardefllll taktik bir ıorun
reket ı. ve Kilrt halkın a
. baskı ve ası- .
Tlrk ıolını yıpılmıf bir f•ln • dtllldlr-
yönehk
milasyon politikasının giderek hklarının belirtilerinin şimdiden gumuzun bize yüklediği görev bu
katliamlara dönüşme. bunun de­ görüldüğü bir dönem olacağa tehlikeli gelişmenin önüne bu­
mokrasi ve halk düşmanı güçler benzemektedir. Devrimci­ günden birlikte set çekebilmekte-
tarafından uygulanabilme hazır- demokrat, yurtsever sorumlulu- d.ır. "

rim yok aritmetik olarak. O zaman ittifak
hangi temelde olacak? Kardeşlik temelin­
de. Yoksa kardeşlik bir lüks, güzel bir
şey, vicdanın bir çağrısı değil. Devrim de
kardeşliği çağırıyor. O bakımdan milliyet­
çilik devrimin önünde köstek oluyor.
'KÜRDÜN iÇiNE KAPANMASI YANLIŞ'
-SP'nin düzenlediği lstanbu/'daki En­
ternasyonal Şenlik 92'de Küba, Afrika
slogan/an attflrken, Kürdistan, Kürdis­
tan 'a özgürlük slogan/an atllmca nere­
deyse bunu basttrmak için 'Kardeşlik"
sloganmm atıldtğmdan şikayet ediliyor.
-Bu parti politikası değil, orada yapı­
lan bir şey. Burada çok büyük bir yanlış­
lık var. Bütün bu 12 şenlik Kürt halkı
içindi. Bu şenliklerde, 1 2 yerde yaptığım
konuşmada başlıca işlediğim tema, dev­
letin önüne barikat kurmak. Gazetelere
de yansıdı: Bir Kürdün kılına dokunul­
masına Türk'ün vicdanı isyan etmelidir.
Bu temayı işledik. SP'nin, 2000'e
Ooğru'nun yıllardır yaptıkları var. Bir
slogan sürtüşmesine bakarak bunlara
karar vermek yanlış. Şunu söyleyeyim,
bu şenliklerde de yaptığım bir tespit,
genel olarak Kürt organlarında da oku­
yorum: Cok büyük bir . hata içindeler.
Hep kendilerini vurguluyorlar, Kurt, Kür­
distan 'a özgürlük, Kürdistan fa f izme
mezar olacak vs. gibi. Bir kabuğuna,
içine dönme ve bencilleşme olayı var.
Bu devletin bahardaki terörüne çok iyi
imkan hazırlıyor. Neden? Çünkü bugün
Kürdün kendini sürekli öne sürmeye
değil, müttefik kazanmaya ihtiyacı var.
Kürdün elini Türkiye emekçisine, halkı­
na atmaya onu tutup zorla yanına çek­
meye ihtiyacı var. Halbuki şu anki hale­
tiruhiye, bu bence, özellikle önder1ikten
kaynaklanıyor, sürekli Kürt kendisini
tekrar ediyor, kendisini öne sürüyor.
Mesela dese ki, Türkiye faşizme mezar
olacak, Türkiye-Kürdistan hepsi faşizme
mezar olacak, Ege köylüsü de kendisin­
deki mezar kazıcı rolünü, misyonunu
hatırlatacak. Halbuki Kürt halkı hiç öyle
bir şeyi hatırlatmıyor, tersine onları pa­
sifizme iten bir politik söylemi devamlı
tekrarlıyor. 'Kürdistan faşizme mezar
olacak". Ankara'da faşizm çökmedikçe,
Kürdistan faşizme mezar olmaz. Uçağı
ile gelir, orayı bombalar Ankara. Anka­
ra'da yıkılacak ki, Kürdistan faşizme
mezar olsun. Burada bir ortak kader
var. ikincisi, sen Kürdistan'da faşizmi
gömmek istiyorsan Türkiye emekçileri­
nin buna omuz vermesine ihtiyacın var.
Türkiye emekçisi nasıl omuz verecek?
iki üç yıl önce, hatta bir yıl önceye
kadar; Kürtler Türkiye' deki en enternas­
yonalist halktı. Dünyaya en çok açık
olan, dünyanın her tarafıyla ilgili olan,
Eritre'sinden tut da, Latin Amerika'sına
kadar. Mesela, Türkiye halkına göre
dünyaya daha açık ve daha ilgiliydi. Son
zamanlarda bir egosantrizm, benmer­
kezcilik oluttu. Bu da halk yüzünden
değil, çeşitlı Kürt örgütlerinin etkisiyle
oldu. Türkiye halkı Kürt meselesinde
çok anlayışlı ve bence iyi sınav verdi.
Şovenizmin kuyruğunda değil. SP
kalktı seçimde az rJf almak pahasına
devrimci görev olduğu için Kürt me­
selesini gündeme koydu. Türkiye hal­
kının, emekçilerinin tepkisi olumlu.
Bunu anlıyor. Son 12 şenlikte de onu
gördüm. Kürt meselesine karşı bir an­
�ış ve �evqi qeliJi�or. Ama bunu
Kurt devrımcılerı gorup, yakalayamı­
yorlar. Türkiye halkına yönelmek yeri­
ne kendi i�lerine yöneliyorlar ve iten
bir tavıra gıriyorlar.
Abdullah arkadaş dedi ki, 'Siz bu­
rayı bombalarsanız, biz de orada Kapa­
lıçarşı'yı bombalarlz.' Veya, bana söy­
lediği şey, "Dinamitleri doldurup
kamyonlara Türk kitlelerin üzerine sü­
rerim'. Korkunç bir milliyetçilik! Milli­
yetçiliğin aşırısı, bağnaz bir §ey.
Olmaz. Bunlar çok olumsuz izler. Oyle
bir mesaj oluyor ki, caydırıcı da değil.
Onlar devleti caydıracağız diye söyler,
devlet buradaki Türk'ün ölümünden
korkar mı! Burada bin Türk'ü kurşuna
dizse veya bomba koyup bir yerde, sa­
londa imha etse, devlet göbek atar.
Aman Türkler öldü diye üzülmez. Hatta
bunu istihbar etse önlemez bile. Devle­
tin umurunda mı buradaki hamal,
emekçi..! Devleti sanki Türkler' in koru­
yucusu, Türk'ü seven ve onu koruyan
gibi görmek çok yanlış. Tersine devlet,
"Ah ne iyi yapıyor, benim terörüm için
kamuoyunu hazırlamama yardımcı
oluyor' diyor.
AHMET AKKAYA / SEYFi GENÇOGLU

16 ŞUBAT 1 992 • lKtBlN'E DOGRU e 1 5

 HEP GENEL BAŞKAN! FERiDUN YAl.AR

"HEP kökenli milletvekillerinin

kesin bir tavır koyma zamanı geliyor"
•
Hyankı buldu? çağnsı
a/dıntz?
EP'in cephe nasıl bir
Kimlerden yamt
dayız, fakat şimdi aciliyet o değil. Sayın
Sadun Ar en e de söyledim bunu. Mark·
'

sist kavramlara karşı değilim, fakat

• "Cephe" kelimesi geç mişte yanlış bizim yapımız bu. ilerde neler olur, şu daki ve Türkiye'deki yeni gelişmelere
çağrışımlar yaptığı için bunu kullan·
mak istemiyorum , demokratik güçbir-
liği demeyi daha doğru buluyorum.
SP Genel Başkanı ile bizzat görüştüm.
Kendisi bu konuda her ..-------·
zaman birlikte hareket
etırıek istediklerini belirtt i .
Hatta tamamen birleşmeyi
hedefleyen bir m ektup gön·
derdi.
Tabii gönül arzu ediyor
ki, aynı ilkelerde, aynı prog·
ramda birleşme olanağı da
olabilsin. Fal<at Sayın Perin·
flk'in mektubunda, birleş-
me için sosyalist bir prog-
ram öneriliyor. Bize göre
ise, Türkiye'nin ş u anda
içinde bulunduğu koşullar-
dan dolayı, sosyalist bir
programda birleşmeden zi-
yade, Türkiye'nin demokra·
tikleşme ç�basının önde ol·
ması gerel<ir. . tahmin etmek çok zor.
-Sosyalizmi savunma-
yan bir demokrasi programı
olabilir mi?
. -HEP' in programı sos-
yalist değil, fakat demokra·
tildeJ me mücadelesi sosya-
lizmın bir hedefi deOil
midir? Biz zaten topluma
sosyalizm in değerlerini ta, ı-
yoruz. Sosyalizmin ilkelerıni
ınkir eden, reddeden bir ya-
pıda değiliz. Bunu kabulle-
nen, saygı duyan bir yapı·
anda tahmin etmek mümkün değil, ama
dileğimiz birlikte olmak.
·Baharda düşündüğünüz tüzük,
program değişikliğinin ana hat/an ne
olacak?
·Bir komisyon hazırlıklannı yapıyor,
değişiklikler henüz belirlenmedi. Dünya-
göre düzenlemeler yapacağız. Bizim
programı hazırladığımız zaman dünyada
sol bir blok ayaktaydı. Şimdi yok. Avru-
pa değişti, yeni durumlar ortaya çıktı.
-Ça#rmtza SP dışmda
yamt veren oldu mu?
-Sosyalist Birlik Partisi de
verdi. Onun da yanıtı olumluy-
du. Şimdilik bu iki partiden
olum Ju ve net cevaplar aldık.
Demokratik kitle örgütlerinden
bir ses seda çıkmadı.
-Bastn sürekli bir bahar
operasyonundan söz ediyor.
Bunu nasıl d•rlendiriyorsu-
nuz?
-GeliJ meleri biz yönlendi·
remediğımiz için ne olacağını
söylemek çok zor. Devleti de
biz yönlen dirmiyoruz. Ö bür ta·
rafı da. Ne olacağını onlar be·
lirleyecek. Bir hareket baf ladı
mı nasıl biteceğini şimdıden
DEVLETE BAHANE
VERi LMEMELi
-Devletin seçtiği ve açıkla·
dığı bir hesaplaşma amnm
halka yararlı olmaSJ mümkün
mü?
·Bunlar çok hesap kitap iı·
teyen politikalar. Ben devletin
halkın üzerine çok sert biçim·
de gitme nedenlerinin yaratıl-
mamasından yanayım. Çok
dikkatli olunması gerekir. Dev·

HEP aynca 17 hatta zorunlu olarak gö­

Şubat'ta yapılacak bir gö­ rüyorum. Düzen, Türk­
rtışme çagnsında bulun· Kürt halklarını karşı kar­
du. SP'nin de katılacağı HEP G ENEL BAŞKANI FERiDUN YAZAR: "8orın, hıl klln n şıya getiriyor. Kurtuluş­
bu toplantı HEP Genel klnltfllllndt. Klrtltr, Tlnltr ntdın birbirinden ıynl•n7 Hın; ları birbirlerine yakından
Merkezi'nde yapılacak. blflm btnlmıenlrst bınlm•naln, gGrlflltrtk, lıon111ıınlı bağlı iki halkın kardeşli­
blrllktı yıpm1nın flrtlerl ınnmılı. Hll l ldınn klrdlfllll temel ği taktik bir sorun değil­
HEP YÖNETtclLERt ılınmılı. Hıltl yılnızcı Tlnlyı•nın dtlll. Ortldoll ppındl
hılldınn blrllllnln yollın ınınmııı• dir. Hele sosyalist olma,
NE DiYOR?
entemasyonalist olma id­
Besra Eksen (HEP lstanbul il mücadelenin öncülüğüne uzan- diası olanlar bunu taktiksel olarak
Yönetim Kurulu üyesi): Bugün mak gibi bir hedefi yok. Kürt ele almamalıdır.
demokrasi güçlerinin bit noktada halkı bugün kendi öz iradesine M ustafa Olcayto (HEP ls­
birleşme. mücadele etme zorun- mücadelesi içinde sahip. Bu da tanbul il fönetim Kurulu
lulugu var. HEP'in de temel he- HEP'i de, SP'yi de aşmış bir üyesi): Düzen sınırları içinde fa.
defi demokrasi mücadelesi. Pro- olaydır. Fakat demokrasi müca- aliyette bulunan HEP'in, düzen­
letaryanın veya ulusal delesinde birlik sürecini yararlı, dışı ve yıkıcı dinamikleri var.

18 • IKlBIN'E I)o(;RU • 16 ŞUBAT 1 992

 letin kullanacağı gerekçeler yaratılma­
malıdır.
-Galleria, Kapaltçarşı, FenerbahÇ6_
gibi eylemler, devlete sizin karşı ç ıkttğı­
mz gerekçeleri haztrltyor? Kamuoyunu
devletin yanma çekme nedeni oluyor?
-Bu eylemlerin kimin tarafından ya­
pıldığı belli değil. Dünkü Hü"iyet ordu­
evine konan bombayı subay çocukları­
nın koyabileceğini yazıyordu. Ama bu
kez bu tür eylemler birisine maloldu
mu, başkası da yapsa ona mal ediliyor.
Devlet de bunu çok iyi biliyor. Devlet
de, PKK de çok akıllı olmak zorundadır
diyoruz.
Geçen gün Mevhibe Hanım'ın cena­
ze töreninde Sayın lnönO de bize sordu,
'Nasıl görüyorsunuz bu olayları' diye.
'iyi değil' dedim. Hizbullah'ı sordu. Biz
de daha önce var diye düşünmüştük,
ama sonra gördük ki, Kontrgerilla'nın
isim değiştirmiş hali. Bunu belirtt ik, çok
ilginç olduğunu söyledi.
KiTLESEL PROVOKASYON
DÜŞÜNENLER VARDIR
-Bu tür eylemlerin kimin yaptığm­
dan çok, kime yaradığma bakmak ge­
rekmez mi? Halka zarar veren eylemleri
eleştirmek gerekmez mi?
-Şöyle söylenebilir: PKK'nin kendisi­
ne gore bir stratejisi var, bir yol çizmiş.
Bizim onu denetleyecek durumumuz
yoktur. Kendi yolunu kendisi belirler.
Ama belirlerken de kitleleri çok iyi dü­
şünmesi gerekir. Düşündüğüne de ina­
nıyorum.
Ben baharda ayaklanma olacağı
inancında değilim. PKK tarafından ya­
pılacaaına da inanmıyorum . Dağıtılan
bildirileri de kimin dağıttığını bilmiyo­
ruz, başka kaynaklı da olabilir. Kas.ıtlı
gerekçeler hazırlanabilir, bir kitlesel
provokasyonu düşünenler olabilir.
Çünkü Kontrgerilla'nın varoluş neden­
lerinden birisi de budur. Bir yörede
kitle kırımı yapar. Diğer yörelere göz­
dağı verir. '
-Şu anda Güneydoğu 'da operasyon-
HEP bir sınıf partisi değil, ol­
mayacak da,_ ama devrimci, de­
mokratik bir halk partisi olma
yolunda çabaları var. Güçbirliği
de bu çerçevede Türk soluna ya­
pılmış bir çağrı. Güçbirliği alanı
içinde SP de, diğer devrimci­
yim , demokratım diyen güçler
de var. Devletin baharda yapa­
cağı söylenen saldırı da güçbir­
liğinl zorluyor.
Orhan Kaya (HEP lstanbul it
Sekreteri): Kürdistan'daki müca­
delenin hızlı gelişimi Kürt halkı·
nın legal anlamda tepkilerini ifade
etmesinin zeminini hazırladı. Bu
/ar, bu hükümetin denetimi altmda sü­
rüyor. TBMM'de olsaydmız, bu hükü­
mete güvenoyu verir miydiniz?
-Hükümetin kuruldyğu sıradaki tav­
rına göre verirdim. Uzerinde 'Güller
açan' bir memleket vaat ediyo,rlardı.
Demirel bir cennet vaat ediyordu, halk
da bu bu krediyi vermişti onlara. Fakat
şimdi çok kötü bir noktadayız. Cennet,
cehenneme döndü. Şimdi olsam, güve­
noyu vermezdim.
MiLLETVEKiLLERi
KESiN TAVIR KOYMALILAR
-HEP kökenli milletvekilleri halktan
eleştiri almaya başladılar. Bu milletve­
kilferi ne olacak?
-Bana kalırsa bu arkadaşlar da çok
müşkül duruma girdiler. Damlrıl'in,
lnönü 'nün cennet vaatine evet dediler,
biz de evet deyin demiştik. Fakat '-u
anda çok büyük sıkıntıdalar. Bir hükü­
met bunalımı doğarsa, askeri bir rejim
gelebilir mi endişesi içindeler. Çok öz­
veride bulunuyorlar. Kişiliklerini �ile
eleştiri konusu haline getiriyorlar. Bu
endişe olmasa, demokrasinin kesintiye
uğraması endişesi olmasa arkadaşları­
m ız sanırım orada kalamazlar.
Önümüzdeki günlerde daha büyük
sıkıntılar çıkacak. Bu günlerde arkadaş-
1.ıır tavırlarını koyacaklar sanıyorum.
· orneğin, Mart ayında olağanüstü halin
uzatılması gündeme gelecek. HEP kö·
kenli arkadaşlar buna oy veremezler.
Bu da lıangi sonuçları doğurur bilemi­
yorum, ama kes.in tavır koymaları gere·
kecek.
FiRE BEKLEMiYORUM
-Bugün 'HEP'e dönün' çağnsı yap­
samz, 22 milletveki/inden kaÇinm gele­
ceğini düşünüyorsunuz?
-Arkadaşlar arasında bir ayrım yap­
mıyoruz. Gönlümden geçen hepsinin
gelmesidir, gerisini kendileri bilir. 'SHP
içinde daha iyi mücadele verilebilir' gibi
bir anlayış olabilir. Vardır demiyorum,
bilemiyorum. Çok fire olacağını sanmı-
durumu hazmedemeyen TC, legal
alanda Kürt halkının kendini ifade
etme9İni 1fir marjinal Kürt partisi­
ne çevinne politikasıyla bastırma­
yı hedefledi. Devletin yaratmaya
çalıştığı Kürt-Türk düşmanlığı da
güçbirliği Çağrısına anlam kazan­
dırıyor.
SP'nin güçbirliği önerisini sa­
mimi buluyoruz. Dostça teşekkür
ediyoruz. Halklarımızı imha . ve
ezme politikalarına karşı, dost
güçlerin bir araya gelip çeşitli ça­
reler araması sevindiricidir.
B iz gerek ABD emperyaliz­
minin Ortadoğu halklarına dayat-
1 6 ŞUBAT 1 992 • İKİBİN'E DOGRU e 17
yorum.
-HEP. emperyalizme, özellikle
ABD'ye karşı tavtrda tutukluk içinde?
-Karşıyız. Baharda bu olaylar tır­
mandırılırsa, Kuzey lrak'ta olduğu
gibi büyük gö9ler yaşanırsa, o zaman
emperyalistlerın müdahalesi söz ko­
nusu olabilir. Devlet bunu düşünmeli.
Emperyalistlerin, başka devletlerin
olaya parmaklarını sokmalarını engel­
lemelidir. Bu yüzden Kürt meselesini
kendimiz �özelim diyoruz. Emperya­
listlerin mudahalesini istemiyoruz.
Biz zaten emperyalizmin bu hale
getirdiği bir halkız. Bütün Türkiye için
söylüyorum, yalnızca Kürtler değil.
Kürtler'in demokratik haklarını iste­
meleri emperyalizme bir karşı çıkış
değil midir? HEP'in bu hakları savun­
ması, emperyalizmin ta kendisine
karşı bir çıkıştır.
Eğer devlet baharda kitlesel bir kı­
rıma girişirse, işte o zaman Ameri­
ka 'ya, Avrupa'ya bir fırsat yaratmış
olurlar. Yeni Düzeni, Ortadoğu'ya işte
o zaman tamamen getirirler, tahak­
küm altına alırlar. Türkiye devleti bu
fırsatı vermemeli diyoruz. Biz Ortado­
ğu'daki düzeni kendimi� kurmalıyız.
Kürt sorununu demokratik bir bi­
çimde çözmüş bir Türkiye; hatta Irak,
lran'daki Kürt sorununun çözümüne
yardımcı olmuş bir Türkiye; Kürdüyle,
Türküyle, Çerkeziyle büyük bir siyasal
güce sahip olur. Bu da Kürt sorunu­
nun �özümüne bağlı. Ortadoğu çapın­
da bır barış konferansının önderliğini
de Türkiye yapmalıdır. Fakat devlet
içinde bunu gören insan yok.
Sorun, halkların kardeşliğinde.
Kürtler, Türkler neden birbirinden ay­
rılsın? Hangi bi�im benimsenirse be­
nimsensin, görüşülerek, konuşularak
birlikte yaşamanın çareleri aranmalı.
Halkların kardeş liği temel alınmalı.
Hatta yalnızca Tı'.ırkiye'nin deOil, Orta·
doğu çapında halkların birliğinin yol­
ları aranmalı.
HiKMET ÇiÇEK
maya çalıştığı "Yeni Dünya Dü­
zeni"nin, gerekse de TC'nin Kürt
halkı ve Türkiye işçi sınıfı üze­
rinde uygulamaya çalıştığı baskı,
soykırım politikalarının gündeme
iyice yerleştirildiAini görüyoruz.
Bütün demokrasi dinamikleriyle
işbirliği içinde bu politikalara
karşı tepkilerimizi bir mitingle
göstereceğiz. 1 Mart'ta 1stan­
bul'da yapılacak olan " Bütün
halklar kardeştir. katliamlara son"
mitingfue aralarında SP'nin de ol­
duğu tüm sosyalist güçler, de­
mokratik kitle örgütleri ve halkla­
rımız davetlidir. •
 D E M İ R-ÇE L İ K İ Ş LETM ELER İ G E N E L M Ü D Ü RÜ D R . SENCER I M E R
••
•

"OıeHeşt i rmeye karşı i st i klal savaşı"

"Zonguldak' ın köm ü rü olmasaydı çok öğündüğümüz Çanakkale Savaş ı ' nda
emperyalist kuvvetlere karşı savunma yapan gemi nasıl gidecekti?
Mustafa Kemal ' i 1 9 Mayıs 'ta Samsun 'a çıkartan gemi o köm ü rle çalışıyord u .
Cum h u riyet' i n i l k yıllarında kuru lan dem iryolları hangi köm ürle çalışıyordu?
Asker taşıd ı, malzeme taşıdı, insanları üşümekten ku rtard ı .
O rmanları ku rtard ı Zonguldak'ın köm ü rü . O zaman iyiydi de şimdi birdenbire
kapatmak da nereden çıkıyor?·
etalurji yüksek m ühendisi Sencer İmer, Aralık 1 988'den beri genel ülkelere değil. zor ülkelere yapıl­

M
m üdürlüQünü yaptıQı Tü rkiye Dem i r-Çelik lşletmeleri ' ni "kurtuluş sa­ mışur. Yarısı Uzakdoğu'ya gitmiş­
vaşı" verircesine savunuyor. Dünya Bankası 'nın dayattıQı özelleştir­ tir. Tayvan, Kore, Singapur müşte­
me modasına direnen ende r bürokratlardan biri . insana yapılan yatı- rilerimiz arasındadır. Kuzey Afrika
nm ı, "en önemli yatı n m " olarak görüyor. Ulusal çıkarlan savunuyor. "Satın git­ ülkelerine, lran'a satuk. Bulgaris­
sin" yaygarasına karşı refe randum öneriyor, "Halka soralım" Jiyor. "Daha bir tan'ın ürettiği tüm demir-çelik ürün­
hafta önce bu düşüncelerimi Zonguldak Kurultayı ' nda dile getirdim . Fakat ba­ lerini üretiyoruz. lran'm ürettiğinin
sın bir cüm le olsun yazmadı . Bu da ilginç deQil mi" diye soruyor. . iki kaunı üretiyoruz. Bu arada fab­
-Saym lmer, Türkiye Demir- 10 civarındaydı. rikalanmızi yenileme ve moderni­
Çelik lşletmeleri'11i11 şu andaki du- Grevden önce 50 milyon dolar zasyon çalışmalarına devam ediyo­
runıwıu özetler misini=? civarında olan ihracat şu anda 200 ruz. lSDEMlR'in üretimfoi iki mil­
-TDÇt. Türkiye'nin 199 1 yılın- milyon dolar seviyesine çıku. Bu- yon tondan 3.5 milyon tona, Kara­
daki toplam çelik üretimi içerisin- nun için hiçbir insanı mızı değiştir-. bük'ün üretimini 700 bin tondan 1
de yüzde 25 paya sahip. 10 milyon medik. Aynı üretim personeliyle. milyon 200 bin tona çıkannayı he­
ton sıvı çelik üretiminin 2.5 milyon Bu çalışanların çok büyük bir başa- defliyoruz. Üretimi 4 milyon tona
tonunu TDÇI üretti. Bu. TDÇl'nin nsıdır. çıkarmayı düşünüyoruz. Bunu yap­
tarihinde yaptığı en büyük üretim- -Bu tabloda DÇI, son yıllarda mak demek, Yugoslavya'nın, Avus­
dir. Geçen yılki ihracatımız 2 10 moda olan deyimle hiç de bir "KIT turya'nın tüm demir-çelik üretimi
milyon dolar civarında. Yani top- kamburu" olarak görülmüyor. kadar. üretmek demektir. Bu kadar
lam ciromuzun beşte birini ihraç -DÇI, gerçekten önemli bir üre- önemli hedeflerimiz var. Bunlar kü­
etmişiz. Önceki yıllarda bu yüzde tim seviyesine ulaşu. İhracat kolay çümsenecek değerler değil.

DA. SENCER IMER 2DDO'E DOdRllDAH HiKMET ÇIÇEK'LE. "Erelll'yl 1065'tı Amtrllıllılır kurdu, "MüCADELE EDEN
ımı hangi upasıteylı? TUrldyı'nln lhtlyıc1111 hl,blr zıman yetmeyecek, 450 bin ton lılpaıltıylı. iNSANA IH11YAÇ
Banu 2 mllyon tona çıkardık bugOn, hlll yetmiyor" Fotoırıflu: NAiL BULUT VAR"

-Demir-çeliklerde
işten çıkarmalar. işten
atmalar ·da düşünülü­
yor mu?
-Hayır. Bunu bir ça­
re olarak gönnüyorum .
İşçi sayısının çok oluşu
bugün olan bir olay de­
ğildir. Bu sayıyı sosyal
problem yaratarak
azaltmaktan yana deği­
lim. işin merkezini in­
san teşkil ettiğine göre.
her şey insanlar için ya­
pıldığına göre işten at­
ma bir çare değildir. in­
sani de değildir.
Ancak emekliliği
gelmiş işçilerimiz ken­
di istekleriyle ayrılıyor-
18 • tKtBtN'E DOGRU • 16 ŞUBAT 1 992
 lar. Sendika ile bu konuda
tam bir uyum içersindeyiz.
Zaten onlar çalışıp ürettikle­
rine göre karar mekanizması
içinde belli oranlarda olma­
ları gerekir diye düşünüyo­
rum.
· Robotlarla bir yere var­
mak mümkün değildir. Dü­
şünen, karar veren. hakkını
arayan, mücadele eden. yeni
şeyler ortaya koyan insanla­
ra ihtiyacımız var bizim.
Yoksa demokrasi diye bir
şey olmaz. Orwell'in
1984'ündeki gibi "Büyük Bi­
rader"in baktığı bir toplum
haline gelmememiz lazım.
"TAM BAÔIMSIZIZ
DİYEMİYORUM"
-Bir yanda özelleştirme
humması, öte yanda sizin
ugraşınız. Sizin amacmız ne­
dir?
-Şu yaptığımız mücade­
leyi ben. Atatürk'ün İstiklal
Savaşı sırasında yaptığı mü­
cadeleden farklı görmüyo­
rum. Onun için bu mücade­ "RoboUarla bir yere vannak mlmkln dtGlldlr. Dlflnın,
lenin içindeyim. Çünkü poli­ lcarar veren, haktını arayan, mllcadele eden, yeni flyltr
ortaya koyan insanlara ihtiyacımız var bizim. Yoksa
tik bağımsızlık için verilmiş demokrasi diye bir flY olmaz. Orwell'ln 1984'Dndekl gibi
istiklal savaşı neyse. ekono­ "BDyDk Biradır-in baldıQı bir toplum haline gelmımımlz
mik bağımsızlık için verilen lazım•
savaş da aynısıdır. ·Biz bu
savaşı kazandığımız zaman. ger­
çekten bağımsız olacağımıza inanı­
yorum. Şu anda tam bağımsızız di­
yemiyorum.
Düşünün. Atatürk 1 925'te mec­
liste karar alıyor. Karabük kurulsun
diye. 1 3 yıl sonra gerçekleşebili­
yor, 1938'de kuruluyor. Çünkü dı­
şardakiler kurdunnuyorlar. Türki­
ye'nin demir-çelik sanayisini kur­
masını istemiyorlar. Karabük. mal­
zemeler katır sırtlarında taşınarak
kurulmuş bir tesistir. Uzun zaman
bunun yanına hiçbir tesis konma­
mış.
Ereğli'yi 1 965'te Amerikalılar
kurdu. ama hangi kapasiteyle? Tür­
kiye'nin ihtiyacına hiçbir ı.aman
yetmeyecek, 450 bin ton kapasitey­
le. Bunu 2 milyon tona çıkardık bu­
gün, tıaıa yetmiyor.
Sonra Batılılar çağrılmış. "Gelin
Türkiye'de çelik fabrikası kurun"
diye. Hiçbirisi gelmemiş. Biliyor­
sunuz. İskenderun Sovyetler tara­
fından kuruldu. Şimdi İskenderun
Sovyet teknolojisiyle kuruldu, geri­
dir bilmem ne deniliyor. Batı kur­
madığı için Sovyetler'le anlaşıldı.
Bu da milli bir projedir.
ZONGULDAK'IN KÖMÜRÜ
VE 19 MAYIS
-Şimdi demir-çelikleri saralım,
kömür ocakları111 kapatalım öneri­
leri yapılıyor.
:Zonguldak. 1 40 yıl Türkiye'ye
kömür vermiş. 1850'den beri veri­
yor. Osmanlı'ya vermiş, Cumhuri­ politik, ideolojik bir rüzgar degil
yet'e vermiş. Eğer Zonguldak'ın
kömürü olmasaydı çok öğündüğü­
m üz Çanakkale Savaşı'nda emper­
yalist kuvvetlere karşı savunma ya­
pan gemi nasıl gidecekti? Mustafa
Kemal'i 19 Mayıs'ta Samsun'a çı­
kartan gemi o kömürle çalışıyordu.
Cumhuriyet'in ilk yıllarında kuru­
lan demiryollan hangi kömürle ça­
lışıyordu? Asker taşıdı. malzeme
taşıdı. insanları tişümekten kurtar­
dı. Ormanları kurtardı Zongul­
dak'ın kömürü. O zaman iyiydi de
1 6 ŞUBAT 1 992 • tKtBfN'E DOCRU e 1 9
şimdi birden bire kapatmak
da nereden çıkıyor?
Zonguldak'ı stratejik bir
yer olarak ayakta tutmak la­
zım. çalışan yerlerini moder­
nize etmek lazım. Bütün
dünyada böyle yapılıyor.
Zonguldak şimdiye kadar
yalnızca kömüre bağlı ola­
rak yaşamış. ne getirilip ko­
nulmuş başka? Hangi alter­
natif sanayiyi kurmuşsun.
Hiçbir şey yok. Bunu yap­
madan bu insanları kendi
başlarına işsizliğe terk ede­
bilir misin? Yaşlanmış insa­
nı kapının önüne koymaya
benzer bu. insanlığa sığar
mı? Oradan alırken iyi. ve­
rirken kötü. Olmaz böyle
şey.
işin ilginci, Avrupa Top­
luluğu nasıl kuruldu? insan­
lar bunu unutuyor. AT, ken­
di Karabük'lerini. kendi
Zonguldak'larıru kurtarmak
için kuruldu. Savaştan sonra
Fransa. Almanya ve Belçika
gibi ülkelerin demir-çelik
birliği olarak kuruldu AT.
Kömüre ya da çeliğe bağlı
olan eskimiş sanayi bölgele­
rini modernize . etmek. bu
bölgeleri kurtarmak. rekabet
gücüne ulaşmak için kömür ve çe­
lik birliğini kurdular. Politik ittifak
bundan doğdu. Bizim de kendi
Zonguidak'ımız var. Karabük'ümüz
var.
ÖZELLEŞTiRMEYE KARŞI
REFERANDUM
-1980'/i yıllarda Dünya Banka­
sı, bizim gibi ülkelere özelleştirme
projelerini zorla dayattı. Esaspı şu
anda Türkiye'de esen özelleş>irme
rüzgarı da ekonomik olmaktan çok
midir?
-Size Batı'dan örnekler vereyim.
bunlar çok çarpıcıdır. ttalya'da IL­
V A. yılda 12 milyon ton çelik üre­
tir. Yüzde 1 00 devlet sermayesiyle
çalışır ve İtalya Marksist bir ülke
değildir. Fransa'nın yılda 22 milyon
ton çelik üreten, yani Türkiye'nin
üretiminin iki katından fazla üretim
yapan tesisi yüzde 100 devlet ser­
mayesindedir. A vusturya'da VOS­
TE. 4-5 milyon ton demir-çelik üre­
tir. Gene devletindir. Bu örnekler
 •IJÇI atmayı bir çare
olarak görmüyorum.
işçi sayısının çok oluşu
bugün olan bir olay
deQlldlr.
Bu sayıyı sosyal
problem yaratarak
azalbnaldan yana
deQlllm.
lfln merkezini insan
tefldl ettlQlne göre,
her şey insanlar için
yapıldıQına göre
işten atma bir çare
deOlldlr, insani de
·deQlldlr"
çoğaltılabilir. B u. neden Türki­
ye'de olamıyor? Yani meseleye
ideolojik olarak yaklaşmak; bir şe­
yin içinde devlet sennayesi varsa
başarısız olur diye yaklaşmak çok
yanlışur. Bir zamanlar Sovyet­
ler'deki her şey merkezi sistemde
olmalıdır demek nasıl yanlışsa. bu
da öyledir.
Kime ne şekilde açılacak. nasıl
saulacak bunlaF? Bence önce çalı­
şanlara, sonra halka sonnak gere­
kir. Hatta ben bu konuda referan­
duma başvurulması gerekir diye
düşünüyorum. Hepsinde halkın pa­
rası var bunların. Birçok ülkede
stratejik yerlerin blok olarak satıl­
masına karşı çıkılmıştır.
-"Malt ucuza kapatmak" iste­
yen/er de vardır.
-Olabilir. Buraları kapatıp, kendi
stratejik düşüncelerine göre etkisiz
hale getinnek isteyenler de olabilir.
Çünkü dünyada politik savaşın yanı
sıra ekonomik savaş da sürüyor.
Türkiye 1980'de 2.5 milyon ton üre­
tim yapıyordu ve dünyada 33. s ıra­
daydı. Şimdi 10 milyon ton üretim
yapıyor ve 1 8. sırada. Biraz daha
çalışsak ilk l O'a gireceğiz. "Türki­
ye'nin dünyadaki çelik payı artıyor.
ne yapabiliriz. nasıl kontrol edebili­
riz" diye düşünen ülkeler vardır.
20 • 1K1B1N'E DOGRU • 16 ŞU BAT 1 992
ÖZELLEŞTİRME
ŞAMPiYONLARI
KOMPRADORLAR
-Demir-çelik grevi sırasında de­
mirde gümrük koruması kaldırıldı.
Ve daha çok Ege çevresinin tüccar­
ları muazzam kiır yaptılar. Şu an­
da, TDÇ/'nin baglt oldugu Bakan
Faralyah. Ege'nin iş çevrelerinden
gelmiş bir kişi. Ve şimdi sizin yeri­
ııize, DYP'den milletvekili adayı
olan Prof. Atilla Sergin 'in atana­
cagı söyleniyor! Biitiin bunlar bir
rastlantı mı?
-Bu konuda bir şey söylemek is­
temiyorum. Şu anda fiilen görevi­
me devam etmekteyim. Düşündü­
ğüm ve savunduğum şeylerin doğ­
ru olduğuna inanıyorum .
-Demir-çeliklerin büyümesini
komprador nitelikli kesimler balta-
1ıyor. Örnek, Karabük DÇl'de kü­
tük makinesi koyma girişiminiz ol­
du. Çukurova Holding haddehane
sahiplerini tehdit etti. Tüm beledi­
yelerin altyapıda kullandıkları dük­
til boruyu Türkiye'(ie üretmeyi dü-·
şündü11üz, ama gerçekleştiremedi­
niz. Çünkü bunun ithalatçısı da
ENKA. Bıuıları nasıl degerlendiri­
yorsımu:?
-Türkiye'nin tekstilden sonra en
.
büyük ihraç kalemi çelik diye öğü­
nüyoruz. Oysa Pakdemirli, çelik
ihracaunda teşvikleri kaldırdı, sıfıra
indirdi. Şu anda hiçbir teşvik yok,
bunun mutlaka değişmesi gerek.
Kütük makinesi, Karabük için
son derece önemli olan, maliyetleri
düşüren, ilave çelik üretimi sağla­
yan, aynca haddecilere vererek on­
ların da maliyetinin düşmesini sağ­
layacak bir girişim. Bir buçuk yılda
gerçekleştirebiliriz. · Bilemiyorum
nasıl bir karar çıkacak?
1984'ten beri düktil boru fabri­
kası kuracağım diye uğraşıyorum.
Maalesef bir sürü engellerle karşı­
laştık. Bunun arkasında esasen bu­
nu satanlar gizli. Çünkü o kadar ca­
zip ve karlı bir şey ki, satmayı ter­
cih ediyorlar. Kurdunnamayı isti­
yorlar. Bunu kunnak zorundayız.
Türkiye'nin tüm belediyelerinin bu­
na ihtiyacı var. halkın buna ihtiyacı
var. Türkiye'nin altını bunlarla dö­
şeyeceğiz. Bir top boruya.800 dolar
veriyoruz. 300 dolara malederiz.
Karabük'ün kurulmasını nasıl 1 3 yıl
engelledilerse. nasıl Ereğli'nin ka­
pasitelerini düşük tuttularsa. bunlar
da aynı şeyler.
-Saym lmer, çok teşekkür ede-
n:. •
Hİ KMET Çİ ÇEK
İLDENİZ KURTULAN
•
lran'ın Azerbaycan üzerinde
1
•
bir hakkı var mı?
ran siyasal kamuoyuna göre:
'1 -Azerbaycan adı, en eski yazılı ta­
rihsel kaynaklara göre, coorafi lran
bölgesinin kuzeybatısında, Aras Ça­
yı'nın güneyinde b ulunan, Tebriz, Erdebil
gibi önemli tarihsel anıtlarla dolu kentle­
rin bulunduOu geniş bölgenin adıdır ve
tarih boyunca başka hiçbir bölge bu adla
adlandırılmış deQildir.
2-Aras Çayı'nın kuzeyinde, Güney
Kafkasya bölgesinde bulunan . ve · bugün
yanlış olarak' Azerbaycan Cumhuriyeti
olarak adlandırılan bölge, Albanya, Aran
ve Şirvan gibi adlarla bilinir.
Bu bölgeler lran Şehin�hlık Devleti
topraklarındayken; 1 803- 1 8 1 3 yılları ara­
sında cereyan eden on yıllık l ran-Rus sa­
vaşları sonunda imzalanan Gülistan Ant-
laşması, ardından 1 826-1 828 yıllarında
yinelenen ikinci l ran-Rus savaşından
sonra imzalanan Türkmençay Antlaşma­
sı'yla el deQiştirmiş, yani lran'dan alına­
rak Çarlık R usyası·na verilmiştir.
Bugün Çarlık R usyası·nın varisi, Sov­
yet R usya'nın çökmesi ve bu topraklar­
dan çekilmesine göre. bu topraklar asıl
sahibi olan. Şehinşahlık mirasçısı. lran
ls1ami Cumhuriyeti'ne devredilme hakkı­
nı doOurmuştur.
l ran siyasal kamuoyu, lran Devleti'ni,
uluslararası d üzeyde hakkını aramaya
zorlar.'
Yukarıdaki metin resmi d eQilse d e
h e r lranlı şovenin gönlünde yatan 'Pan
lranizm" deviniminin önemli bir adımıdır.
Yanıtlıyorum:
1 -Azerbaycan adının kaynaQı ve coo­
rafi konumu:
ilk bakışta Azerbaycan sözcüQünün,
"Azer' ve 'baycan·ın birleşmesinden orta­
ya çıktıOı sanılır. Bu varsayımla, "Azer·
Pehlevi (eski lran) dilinde 'Ateş' anlamın­
dadır. "Baycan' ise baygan·ın muarre bi.
(Muarreb= Aslında Arapça deQilken
Arapçalaştırılmış) Arap abecesinde g ün­
süzü bulunmaz. yerine c konur. Ve bay­
gan, m_uhafaza eden, saklayan anlamın­
dadır. Oyleyse Azerbaycan 'a 'Ateş barın ­
dıran· gibi sempatik bir anlam yüklenmiş
oluyor ki, doQasıyla da uyumludur. Ateşe
tapanların, yani Zerdüşt dininin çıkış
noktası Azerbaycan·ın halen kimi yerle­
rinde işlerliQini koruyan ve doQal petrol
gazıyla beslenen Ateşgedeler bulunur.
Oysa tarihsel araştırmalara göre.
lsa'dan ö nce 328 yılında Büyük lsken­
der'e katılan ve onun adına Media'nın ba­
zı vilayetlerini yöneten Akameniş generali
Atropat'ın adından türemiştir, Azerbay­
can adı.
Media'nın Hemedarı.'ı içeren bölü­
münden (Büyük Media) ayırt edilmek
üzere buraya Küçük Media, Media Atro­
patan ya da yalnız Atropatane denmiştir.
3. yüzyıldan sonra Arap, Bizans ve
Ermeni yazılarında Atropatane biçim de­
Qiştirerek Azurbazagan şeklini almış,
sonra da bugünkü haline geçmiştir.
Azerbaycan 'ın coQrafi konumuna ge­
lince, Enzyklopaedie des lslam, sayfa
141 'de yazılanlar şöyle:
·ısıam döneminde gerçek anlamıyla,
Mugan'ın ve Aras Çayı'nın güneyinde,
güneybatısında Cibal ve doQusunda Dey­
lem ve Gilan vilay2tJeri, kuzeyinde Arran
ve Ermeniye, batısında Rum (Anadolu)
vilayetleriyle sınırdaş, geniş bölgeye itlak
· olunmuştur' denilmişse de, araştırmalar
· Azerbaycan adının Aras Çayı'nın kuzeyi-
ne de yayıldıQını gösterir. Bu konuda bi­
limsel araştırmalarıyla ünlü Prof. A. Zeki
Velidi Togan'ın, Azerbaycan Tarihi CoO­
rafyası adll yazısından (Azerbaycan Yurt
Bilgisi dergisi. lst. sayı 1 , 1 932) birkaç
satır aktaralım:
-lbn el Fakih'e göre Azerbaycan. Ser­
de ile Zencan arasındaki ülkedir. (Serde,
Aras Çayı'nın kuzeyindedir)
· -Mirza Kazım Beg'in 'Derbendname'
adlı yapıtında, 'Evaili lslamda Azerbaycan
Hemedan, Ebher ve Zencan. Derbendi
Hazaran·a kadar i mtidat eden ü lkedir'
denmekte. (Derbend, OaQıstan'ın Hazer
Denizi kıyısında bulunuyor)
-lsıam tarihçisi Tabari. Araplar·ın
Hazer ülkesine kadar uzanan ilk istila ha­
reketlerinden bahsederken, Azerbaycan
ve Bab (Derbend) fethinden söz eder.
-Ayrıca bilindiQi gibi Atropatane 'nin
kuzey sınırı, Sasaniler döneminde Der­
bend'e dek uzanır.
-Arap gezginlerinden Abu Dülef (X.
yüzyıl) Gilan'dan Muga·a ve Şirvan· ın
'Bakuye' kentine gelişinden, 'Azerbay­
can'a geldim' diye söz eder.
-Evliya Çelebi' nin de KarabaO hakkın­
da, 'Küçük Azerbaycan şehirlerindendir'
demesi bir rastlantı olmasa gerek.
1 91 Tde çar yönetiminin çökmesiye.
Güney Kafkasya'da başına buyruk kalan
deQişik etnik kökenli üç ülke durumları
gereQi, önce 'Güney Kafkasya Cumhuri­
yetleri Federasyonu'nu kurdularsa da
sonradan sürtüşmeli olayların akışıyla,
bu üç ülke üç ulusal cumhuriyet olarak
ortaya çıktı. Ermenistan, G ürcistan ve
çar yönetiminde kendilerine Kafkasya
Müslümanları ya da Tatarlar denen Türk
kökenli insanların yaşadıQı bölge. 28 Ma­
yıs 1 91 8'de baQımsızlıQını ilan eden b u
16
110BUM
Kafkasya' nın üçüncü ülkesine U lusal Şu­
rası'nın Başkanı M. Emin Resulzade tarih­
sel kaynaklara dayanarak Azerbaycan adı-
nı uygun gördü. .
2-Azerbaycan, l ran 'ın bir parçası de­
Qildir; lran tarih kitaplarında bile .bu böl-.
geden l ran·ın söm ürgesi olarak söz edilir.
1 9. yüzyılın başında Çarlık Rusya­
sı'nın sıcak denizlere ulaşma politikası
gereOi Kafkasya'ya indiler. Bu dönemde
Azerbaycan'da dokuz feodal hanlık mev­
cuttu. Hanlıklar kimi zaman Osmanlı­
lar'ın, kimi zaman lran'ın işgali ya da nü­
fuzu altındaydılar. Arada bir başlarına
buyruk olmaları, hatta birleşerek öne mli
güç haline gelmeleri söz konusu olmuştu.
Çar ordusu en büyük direnişi, DaQıs­
tan'dan sonra Gence'de, Gence Hanı Ce­
vat Han karşısında gördü. AOır top ateşine
üç gün dayanan kent. sonunda Cevat Han
öldürülünce düştü. Burada hanlık ordusu
ve halktan başka kimse yoktu, hele lran
ordusu hiç yoktu. olamazdı. Yalnız l ran
ordusunu yenilemek ve modern silahlarla
donatmak için Fransa'dan Tahran'a gön­
derilen Fransız kurmay subaylan. Rusya
seferini düşünen Napoleon'un isteOi üzeri­
ne, lran ordusunu Çar ordusunun önüne
çıkardılar. Ama bir süre sonra Napole­
on 'un Ruslarla anlaşması yüzünden gü­
vencesiz kalan l ran ordusu kendi sınırları
arkasına çekilerek 1 81 3 'te Gülistan Ant­
laşması'nı imzaladı. Bu antlaşmaya göre
KarabaO ve Erivan dışında Aras Çayı'nın
kuzeyindeki topraklar Çarlık Rusyası · nın
egemenliOine girdi. Bunlar, Talış bölgesi,
·BakO civan, Şeki, Şirvan ve Gence'den
oluşur. lran·ın Gürcistan ve DaQıstan ·ıa
olan ilişkisi de bu durumda kesilmiş olu­
yordu. 1 4 yıl sonra. antlaşmanın Ruslar
tarafından ihlali yüzünden yeniden karşı
karşıya gelen orduların çarpışmasının so­
nunda çar ordusu l ran Azerbaycanı'nın iç­
lerine kadar ilerledi ve Tebriz'i işgal etti.
Bu kez Tü rkmençay 'da 1 828'de barış
masasına oturulu nca. lran Kafkasya'dan
tümüyle uzaklaştırıldı ve çok yüklü savaş
tazminatı ödemeyi kabul etmeye mecbur
kaldı.
Bu durum karşısında, l ran' ın Azerbay­
can üzerindeki iddiaları yersiz olduQu gi­
bi, hala Azerbaycan Cunıhuriyeti'ni tanı­
mamakta direnmesi de anlamsız gibi gö­
rülüyor.
ŞUBAT 1 992 • İKİBİN'E DOGRU • 21
 GÖSTER İ YAPAN POLi SLER AKSU ' N U N EKİ B İ
Destekleri Özal
"Dış desteğini yitiren Özal devlet içindeki gJicünü kullanmaya çalışıyor.H
"Türk polisiN i mzalı bildiri , atılan sloganlar ve Ozal 'ın konuşması ayn ı içe rikte.
Adana'da S H P ve. HEP binaları ön ünden geçerken silah gösterildi.
wnhurbaşkanı Özal, 8 Şu­
C
bat günü İstanbul DGM
B aşsavcısı Yaşar Gü­
naydın'ın cenazeş_inin
kalktığı Fatih camisine geldi. Oı.al
törende bir de konuşma yaptı. Ko­
nuşmanın içeriği, polislerin gösteri­
lerde attığı sloganlar ve Türk polisi
imzasıyla dağıtılan bildiriyle aynı
içerikteydi: "intikam ". "Polisin
düşmanı insan hakları", "Mecliste
PKK fstemiyoruz". "Eskişehir Ce­
zaevi açılsın".
4 Şubat günü E-5 yolu kapatıla­
rak yapılan polis gösterisi öncesinde
de Ozal'ın mesajı okwımuştu. 8 Şu­
bat' günü lstanbul'daki gösteride Te­
rörle Mücadele Şubesi'nden polisler
çoğunluktaydı. DYP İstanbul 11 Baş­
kanı Muhsin Divan gösteriye katı­
lan polislerin ANAP döneminde
yaratılan kadrolaşmanın sonucu ol­
duğunu belirtti. İstanbul eski Emni­
yet Müdür Yardımcısı ise polis
okullarındaki kadronun yüzde
97'sinin tarikatçı olduğunu belirti­
yor. Son polis gösterileri, Ak.su za­
manında emniyete hakim olan kad­
roların bir huruç hareketi. Destekle­
ri ise Özal. Üst düzey bir devlet gö­
revlisinin bu konudaki yorumu şöy­
le: "Dış desteğini yitiren Özal
devlet içindeki gücünü kullanmaya
çalışıyor. 2000'e Dogrıida 'Gizli
Kırıkkale Toplantısı' ve 'Emniyet'te
ı...
ADANA'DA GÖSTERi YAPAN POLiSLER.
22 • 1K1BİN'E DoGRU • 16 ŞU B.ArT 1 992
İslamcı Cunta' başlıklı haberleriniz­
de bu ekibi ortaya çıkann ıştınız.
Özal, hükümeti yıpratmak için bun­
ları kullanıyor. Bu aslında ne kadar
zayıf olduğunu ortaya çıkarıyor."
İstanbul'daki polis gösterilerinin
bir benzeri Adana'da yaşandı. Polis
Memuru Özer Özkaya'nın cenaze
töreni bir grup polis tarafından yü­
rüyüşe dönüştürüldü. Gösterici po­
lisler'cenazeyi, cuma günleri şeriat­
çıların gövde gösterisi yaptığı Çifte
Minare camisine götürmekte ısrar
ADANA'DA POLiSiN SALDIRISINA
UCRAYAN AA MUHABiRi MEHMET
ASLAN.
ettiler-.
Sloganlar polis telsizinden attı­
rıldı. "Kana kan intikam"la başla­
yan sloganlar, yürii yüş güzerga­
hında bulunan "hedefler"e göre de­
ğiştirildi. DYP önünde "Demirel is­
tifa". "Hükümet istifa", SHP önün­
de "Kahrolsun komünistler", HEP
önünde ise "Vur viır inlesin, Leyla
Zana dinlesin" sloganları atıldı.
Atilla Altıkat köprii süne gelindiğin­
de, yüriiyüşü göriintülemeye çalışan
muhabirler hedef gösterilerek, 'Te­
rörist basın", "İnsan hakları, polis
düşmanı" sloganları bağrıldı. 30-40
kişilik bir polis grubu. Cumhuri·
yet'ten Arap Filiz, AA 'dan Mehmet
Aslan ve f. Güney Haber'den Ta­
nk Akcan'ı dövdüler. Muhabirleri
başka bir polis grubu kurtardı.
Yüriiyüşten hemen sonra şehir­
de, Adana Belediye Başkanı Sela·
battin Çol ak'ın makamında vurul­
duğu. karakol basıldığı, Gazeteciler
Çemiyeti'nin bombalandığı haberle­
ri yayıldı. Nokta operasyonları dü­
zenlendi. Sokak ve caddeleri. elinde
silah arama yapan polisler, sürekli
siren çalan polis arabaları doldurdu.
Son olarak, çoğunlukla Kürt­
ler'in yaşadığı Dağlıoğlu mahallesi­
ne, "PKK'nin silah yığdığı" söylen­
tisi kulaktan kul ağa yayıldı.
HEP Adana n Başkanı Mehmet
Çelikten, 2000 'e Dogru'ya,
"Slogan atıp halka saldıranlar
polis içinde bir kesim, tarikatçı
kanat. Abdülkadir Aksu d�
nemime örgütlaureye �ıoo.ı­
la:r. ipleri Öi..al'ın elinde " dedi.
Çukurova Gaı.eteciler Ce­
miyeti Başkanı Çetin Yeğe­
noğlu ise, 2000 'e Dogru'ya,
'Tekbir sesleriyle yürüyüp
slogan atan polisler. legal bir
terör örgütü göıiintüsü vermiş­
lerdir. Cınnhuri:ıcet Savcısı'nın.
olayla ilgili olarak, Adana po­
lisi hakkında adli soruşturma
açması gerek.1iği kanaatinde­
yiz" dedi. •
AHMET TURAN DEMİ R
 CAN Y Ü CEL

Türk ıocukları, Türk ,ocukları

başlar aşağı, tabanlar yukarı!
rdallı Süleyman hükümeti, yeni bir şefkatiye olarak.

E
Çocu k Mah kemelerinin kapsamını on beşten onsekiz
yaşına çıkarmış. Yakında oy-verme hakkının yirmi ya­
şından onse kizine indirilmesi bekleniyor. Böylece oy-
verme ile su9-işleme çağı denkleştirilmiş olacak ve milletçe
hangi yaşta ruşte erdiğim izi açık-seçik bileceğiz.
Yalnız. Trabzon Çocuk Mahkemesi Başkanı Kaya Kozlu, ço­
cuk m ahkemelerinde sistemin bozuk olduğunu ileri sürüyor,
• Karşısmda cüppeli kişileri gören çocuk, korkuya kapılarak
mahkemelerde ifade vermiyor diyor. Bu fazla duyarlı yarkıçı­
mız bağışlasın bizi, kendisine katılamayacağız. Evde annelerin­
den, babalarından, okulda öğretmenlerden arabalarla sopa ye­
miş, mahkemeye sevkedilmeden önce de karakolda falakadan
geçirilmiş çocukların 'Karşısmda cüppeli kişileri' görünce, ,. ı

dehşete kapı lıp sus-pus kesileceklerine akıl erdiremedik. Ço­ - --�

.Jı"
cuklar, olsa olsa, onca vur-abalıdan sonra, kendilerine birden­ i. :' ;

bire böyle insanca m uamele edilmesini yadırgamışlardır, bu­

nun altında bir çapanoğlu yattığını düşünerek, susa durm uş­
lardır. ..
'Milli Eğitim Bakanı Köksal Toptan, Antakya yakmlarmda
bulunan ve yakm geçmişe kadar fuhuş yuvası olarak bilinen
Soğukoluk mevkiindeki evlerin, zihinsel özürlü çocuklar için
okul haline getirileceğini açıkladı.. .' Bakan 'ın belirttiği üzre, sa­
yıları üç m i lyondan fazla olup, sadece 24 binine hizmet götüre­
bildiğimiz bu çocu klar için ne yapsak azdır tabii. Ne var ki, bu
muazzam özürlü sorunu için çare olarak, bula bula Soğuko­
luk'y bulmak kabahatinden büyük bir özür olsa gerektir. \\-· -
Ote yandan, ·evlerinden kaçan ya da sokağa terk edilen 7- -=--- -- ·· ·

18 yaş grubundaki çocuklara sahip çıkmak. bakım ve rehabili­ •EJtNtJWJ)

tasy<>nlarım sağlamak amacıyla açılan Ye/değirmeni Ço'cuk mi­
safirhanesi, çocuklarm çoğunun uyuşturucu bağımltsı o/malan
nedeniyle Çocuk Esirgeme Kurumu 'ndan almarak, Emniyet
Müdürlüğü 'ne devredildi. · Dayağın cennetten-çıkma olduğuna
hala inanan akl-ı ewel kamuoyu muz, bu muzır çocukların Ço­
cuk Esirgeme M isafirhanesinde değil, bir-öğün yemek, üç­
öğün sopa rejimiyle Emniyet 'te misafir edi lmelerini ola ki alkış­
layacaktır.
Şefkat h ü kümeti , bütün vaatlerine karşın, Türkiye'nin Ço­
cu k Hakları Sözleşmesi 'ne koyduğu çekinceleri kaldırmıyor.
Adalet Komisyonu, daha önce onaylanmış sözleşmeyi,
ANAP 'ın izinden giderek, üç çekinceyle TBMM'ye sevkini karar
altına aldı . Çekince konanlar, 1 7, 29, 30 'uncu maddeler.
30'uncu madde şu: 'Soya, dine ya da dile dayalt azmlıklann ya
da yerli halklarm varolduğu devletlerde, böyle bir azmltğa men­
sup olan ya da yerli halktan olan çocuk, ait olduğu azmltk top­
luluğunun diğer üyeleriyle birlikte kendi kültüründen yararlan­
ma, kendi. dinine inanma ve uygulama ve kendi dilini kullanma
hakkmdan yoksun btrakılamaz. . .' Hükümetin ve komisyonun
bu maddeye çekince koyması nın gerekçesi, maddenin mevcut
mevzuatla çelişmesi. Lozan Antlaşması'nda Türkiye'de azınlık
olarak sadece gayri- müslimler gösterilmiş, Kürtlerle Araplar
azınlıktan sayılamazlarmış! Oysa, bu maddeyi imzalamakla,
maddenin içerdiği hakları Kürt �ocuklarına da tanıma zorunlu-
ğ u doğarmış ! .. Ne şefkat, nemene yüce-gönüllülük! Ama ben
bu hükümette n umudumu toptan kesmiş değilim. Er geç kura­
caklar vaatettikleri 'Kü rt Enstitüsü"nü, güzellik enstitüsü ola­
rak. . .
'ABD insan Haklan izleme Komitesi Helsinki Watch tarafm­
dan açıklanan, (OlaDan Bir şey Türkiye'de Çocuklara işkence)
başltklt yeni rapora göre, Turkiye'de 12 ile 1 7 yaşlar arası. hat­
ta daha küçükler polis tarafmdan gözaltma almdıklarında iş­
kence görüyorlar.'Komite Başkam Jaber, 7ürkiye'de değil İf­
kence yapıldığınm, nerde yapıldığmm dahi herkesçe bilindiğmi
ve lstanbul Gayrettepe'de hangi kattaki, hangi odada yapıldığı­
m bile söyleyeceklerinf beli rtt i ... Aynı hatun, Ankara'ya g idip
böyüklerimizle de konuştu, elindeki bilgileri onlara da sunmuş­
tur elbet... Hayırlısı! .. Ama galiba, elbet bir bildikleri vardır de­
yip, o liderlerimizi örnek alarak, yu rdumuzda hiç çocuk yapma­
mak en iyisi. . !
Vara, vara demek kolay d a N EREYE?

16 ŞUBAT 1 992 • İKİBİN'E DOGRU e 23

 AÇ I KOTU R U M LARDA SADECE PER İ NÇ E K YOK

TRT "ya nsız davra nmamakta n "

m a h kemelik
TRT Genel Müdürü Kerim Aydın Erdem ve dönemin Haber Dairesi Başkanı Savaş
Kıratlı haklarında altı aydan bir yıla kadar hapis cezası isteniyo r.
Suç: "Yansızlığı ' korumamak. Bir siyasi partinin lehinde veya aleyhinde bulunmak."
Yetkililerin ayn ı suçu aynı kasıtla birden fazla işledikleri iddia ediliyor. Erdem ve
Kı ratlı ilk iki d u ruşmaya gelmediler. Kurum yetkilileri hakkında takipsizlik kararı
vermesi istenen, ama iddiasında ısrar eden savcıları n yeri değiştirildi.
TRT, partiler arasında ayrım gözeten tutumuna devam ediyor.
iyasi partiler hala TRTden da bulunmaları yasaktır' kuralına Keskin'in başvuruları üzerine iddi­

S
eşit olarak yararlanamaz­
ken, kurumun yöneticileri
hakkında seçim dönemine
ilişkin tutumları nedeniyle dava
açıldı. Ankara Basın Savcılığı, ma­
kamlarına yapılan çeşitli başvurula­
n değerlendirerek, TRT Genel Mü·
düıii Kerim Aydın Erdem ve dö­
nemin Haber Dairesi Başkanı Sa­
vaş Kırath hakkında, seçim döne­
minde televizyon ekranlarından
partilere e,it olmayan süreler ayrıl­
dığı için dava açtı.
;'TARAFSIZ
DAVRANMADILAR"
Savcılığın iddianamesinde şöy­
le deniyor: "TRT Genel Müdürü
ve Haber Dairesi Başkanı olan sa­
nıkların. ,298 sayı,lı yasanın (Se­
çimlerin temel Hükümleri ve Seç­
men Kütükleri Hakkında Yasa)
63 . maddesi birinci fıkrasının ka­
mu kurum ve kuruluşlarının ... se­
çimlerde yansızlıklarını korumak
zorundadırlar', üçüncü fıkrasının
'... siyasi bir partinin lehinde \ıe
aleyhinde veya seçmenin oyuna et­
ki etmek amacıyla her türlü yayın-
aykırı olarak 19. dönem milletve­
kili genel seçimleri seçim takvimi
içinde kalan suç tarihleri arasında
TRT televizyonu, ana haber bül­
tenlerinde, ANAP ile ilgili haberle­
re 482 dakika 55 saniye, SHP ile
ilgili haberlere 1 17 dakika 35 sani­
ye, DYP ile ilgili haberlere 148 da­
kika 20 saniye ayırıp: 298 sayılı
yasanın 63 . maddesine aykırı dav­
randıkları, suç tarihleri arasında
belirtilen suçu aynı kasıt alunda
birden çok işledikleri savı. sanıkla­
rın kaçamaklı savunmaları, ilgili
yayın bantları ve soruşturma kağıt­
laiından anlaşılmıştır."
Savcılık, TRT Genel Müdüıii ve
Haber Dairesi Başkanı haklarında
"Tarafsızlıklarını muhafaza etme­
dikleri", "Siyasi bir partinin lehinde
veya aleyhinde veya vatandaşın
oyuna tesir etinek maksadıyla" ha­
reket ettikleri için altı aydan bir yıla
kadar hapis ve aynca ağır para ce­
zası verilmesini istiyor.
SA vcı OÖREV1NDEN ALINDI
Sosyaldemokrat Halkçı Parti ve
Denizli eski milletvekili Adnan
anameyi
.
düzenleyen -
Cumhuriyet
Savcıları Mehmet Ozten ve Erol
Özgenç üzerinde. TRT yetkilileri
hakkında takipsizlik karan verme­
leri yönünde baskılar olduğu ifade
ediliyor. Fakat, iddianame belirti­
len şekliyle ve Mehmet Özten im­
zasıyla mahkemeye verildi. Dava
açılmış oldu. Bu arada savcılar öz.
ten ve Özgenç, Basın Savcılığı gö­
revinden alınarak başka birime ve­
rildiler.
Dava açan savcıyı görevinden
ed�ek kadar etkin olabildiği söyle­
nen Kerim Aydm Erdem ve Haber
Dairesi Başkanı Savaş Kırath iki
defadır duruşmalara da gelmiyorlar.
Bir sonraki duruşma 25 Şubat tari­
hinde.
Savcılığın, seçimler sırasında
partizan tutum iddiası yargı organı­
nın önündeyken, TRTnin siyasi
·partilere karşı eşit olmayan uygula­
maları devam ediyor. örneğin, Sos­
yalist Parti seçimlerden sonra iki
kez yapılan parti liderleri açıkoturu­
muna çağnlmadı. TRT, açıkoturum­
lara, "Parlamentoda temsilcisi bulu­
nan siyasi partilerin katılaca�ı" sek-

S evgili arkadaşımız DURSUN KARADAG'IN ANNESi

• •• v

EMi R U NALAN'ı AYŞE KARADAG

ölümünün 1 . yılında
VEFAT ETMiŞTi R.
sayg ıyla an ıyoruz.
ARKADAŞIMIZA VE AiLESiNE
BAŞ SAGUGı DiLERiZ.
Bayrampafa'dan
sosnıin PUTI
sosyalist dostları GENEL MERKEZi

24 • İKİBİN'E DoGKU • 16 ŞUBAT 1 992

 linde bir kural geliştirmiş. Sos­ Gazeteci yazar Teoman
yalist Partililer bu kuralın ta­ Erel. "TRT 1 2 Eylül alışkan­
mamen keyfi olarak yaratıldı­ lıklarını sürdürüyor. Anti­
ğını ve amacın SP'yi dışlamak demokratik ve hantal tutumunu
olduğunu Söylüyorlar. sürdürüyor" diyor. Erel.
2000 'e Dogru'ya şunları söyle­
TAKD1R HAKKI
di: "Seçim öncesi yapılan açı­
KÖTÜYE KULLANil.IYOR
koturuma çağrılan ve görüşleri­
TRTnin parlamento dışın­ ni açıklayan Doğu Perinçek'in
da kalan partilere karşı adalet­ bu açıkoturumlara da katılması
siz tutumu geçmişten beri eleş­ lazımdı. Görüş çeşitliliğinden
tiri konusu oluyor. TRTnin bu . korkanlar demokratik gelişme­
eyleminin yürürlükteki Anaya­ yi frenlemeye çalışıyorlar. "
sa'ya ve TRT Kanunu'na da Sabah gazetesi köşe yazar­
aykın olduğu biliniyor. Anaya­ larından Bekir Coşkun da,
sa'ya göre, " Kişiler ve siyasi "TRT yöneticileri seçimler sı­
partiler, kamu tüzel kişilerinin rasında kimin iktidara gelece­
elindeki basın dışı kitle haber­ ğini kestiremedikleri için her­
leşme araçlarından yararlanma kesi çağırmak zorunda kaldı­
tıakkına sahiptir". Anayasa'nın lar" diyor. Coşkun'a göre
partilere televizyon · ve radyo­ TRTnin başındaki kişiler de­
dan yararlanma hakkı veren bu mokrat kafalı kişiler değil. Be­
· hükmü SP için, "parlamentoda kir Coşkun şunları söylüyor:
temsil edilmediği" gerekçesiy­ "Bunlar kabiliyetsiz bürokrat­
le uygulanmıyor. Halbuki TRT lar. Son zamanlarda daha de­
Kanunu, " Halkın bu araçlarla mokratik davranmaları gere­
haber almasını, düşünce ve ka- KERiM AYDIN ERDEM. Şimdi de Soayıllat Parti lflk kirken aksine anti-demokratik
naatlere ulaşmasını ve kamuo- otırumlırı dahll edllmlyor. uygulamalara yöneliyorlar.
yunun serbestçe oluşmasını en­ Böyle kafalara sahip kişiler­
gelleyici kayıtlar konulamayaca­ milyonlarca yurttaşın sevgi ve sem­ den. SP'yi açıkoturuma çıkarmaları
ğı"nı hükme bağlıyor. Yani patisini kazandığı belirtiliyor. Açık­ beklenemez."
TRTnin, SP'yi parlamentoda temsil lamada, "Sosyalist Parti'nin katıl­ SP Ankara 11 Başkanı'nın geçti­
edilmediği için açıkoturum lardan madığı bir açıkoturumun hiçbir ğimiz ay TRTnin önünde yapbğı
uı.ak tutma gibi bir takdir hakkı
. canlılık taşımayacağı, fikir zenginli­ basın toplanbsı şu sözlerle sona er­
yok. ği içermeyeceği g9rülmüştür" deni­ mişti: "TRT, emekçi değerlerine,
TRT yöneticilerinin bu uygula­ yor. emekçi eylemlerine ve emekçilerin
� yine TRT Kanunu'nda yer Başbakan Yardımcısı Erdal siyasal örgütü olan Sosyalist Par­
alan, "Kamuoyunun serbestçe ve İ nönü de 6 Şubat günü kendisini ti'ye ekranlarını ne zamana kadar
sağlıklı bir şekilde oluşmasına yar­ ziyaret eden SP Genel Başkanı Do­ kapalı tutabilir? Ankara'ya yüıüyen
dımcı olma" hükmüne de aykırı bu­ gu Perinçek'e, " Sosyalist Parti'nin İzmir belediye işçileri haber bile
lunuyor. TRTye çıkarılması, bazı açıkotu­ olamadılar. lzmir Belediyesi işçile­
Sosyalist Parti'den yapılan açık­ rumlarda temsilcilerinin bulunması rinin dediği gibi 'işçi yürüsün de­
lamada. 1 1 Ekim 1 99 1 günü yapı­ son derece doğaldır. tıgili bakan ar­ mokrasi büyüsün'. Gerçek demokra­
lan "Liderler Açıkoturum u"nda SP kadaşımla bu konuyu görüşeceğiz" si işçi eylemleriyle gelmektedir." •
Genel Başkanı Doğu Perinçek'in dedi. K. DENİZ OOÜT

MARKSiST - LENiNiST TEORiK SiYASi DERGi

C I K IYOR
•

1 6 ŞUBAT 1992 • İKİBİN'E �RU e25


Trakya kan kaybediyor
Çorlu Ticaret Odası üyesi Ali Rıza Yavuz: 'Enflasyon , faiz, verg i sorunları
çözül mezse, bir dahaki gelişinizde bu kadar müteşebbis bulamazsınız." Sanayici
. Tahsin Diker: "Yen i hükümet bu bankacılara, soygunculara bizi soydu racak mı?N
ürkiye Odalar ve Borsa­
T
lar Birliği (TOBB )'nin
Trakya'daki üç il. dokuz
ilçeyi kapsayan gezisin­
de. üreticiler ve sanayiciler. yük­
sek enflasyon. faiz. vergi. bölgeye
yapılan yatırım ve teşviklerin azlı­
ğı. ithalat ve ihracata ilişkin sorun­
lar ve sınır ticareti üzerinde durdu­
lar.
Trakya'nın Türk�yc Gayri Safi
Yurtiçi Hasılası içindeki payı yüz­
de 2.7. Üç ilde bulunan toplam
3.4 14 işletmenin 3.239'unu 1 -9 iş­
çi çalıştıran küçük imalat sanayi
işletmeleri oluşturuyor. 1 983- 1 988
yıllan arasında 25'ten fazla işçi ça­
lıştıran işletme sayısı Kırklareli'de
28'den 25'e düşerken. Edime'de 28
işletmede sabit kalmış. Sadece Te­
kirdağ'da işletme sayısı 55'ten 68'e
yükselmiş. Bölgede bulunan un ve
yağ fabrikalarının çoğunun çalış­
madığı ya da atıl kapasite ile çalış­
tığı belirtiliyor. B una. bölge eko­
nomisine katkısı yüzde 20'lere ge­
rileyen ve tarımda istihdam edilen
nüfusun Edirnc'de yüzde 6 1 . Kırk­
lareli'de yüzde 57 ve Tekirdağ'da
yüzde 54 olduğunu da eklemek ge­
rekiyor. Bu durum artan nüfus dik­
kate alındığında tarım kesiminde
TOBB BAŞKANI RONA YIRCALI BiR SÜPÜRGE ÜRETiCiSiYLE.
. mallarına el konmuş olan
f:. ' /
26 e IKI H l :\' E IHX.; R L • 16 ŞU BAT
TO B B G EZİ S İ
yoğun bir gizli işsizliğin olduğunu
gösteriyor.
ENFLASYON ÖZ SERMA YEYl
ERlTlYOR
TOBB Başkanı Rona Yırcah.
gezi boyunca yatırımın her şeyin
başı olduğunu. e nfla,syonun ise ya­
tırımı engellediğini ve istihdamı
azalttığını belirtti. Üretici ve işlet­
meciler de bu konunun üzerinde
duruyorlar. Edirne Ticaret ve Sa­
nayi Odası Mec lis Başkanı Nuret­
tin Uzer, sanayide kullanılan girdi
fiyatlarındaki artışların dünya fi­
yatlarının üzerinde olduğunu ve
bunun maliyetlere yansıdığını vur­
guluyor. lpsala Ticaret Borsası Yö­
netim Kurulu Üyesi Mehmet öz.
soy. girdilerdeki anış yüzde l OO'ün
üzerinde olmasına rağmen. taban
fiyatındaki artışın yüzde 30'da kal­
masını eleştiriyor. Ürünlerinin kar­
şılığını zamanında alaı:!lamaktan
şikayetçi olan Mehmet Ozsoy ya­
şadığı bir olayı :tnlatıyor: "Toprak
Mahsulleri Ofısi'nden ürün karşılı­
ğı 1 1 8 milyon lira alacağımı altı ay
sonra alabildim. Enflasyon birazını
yedi. Bankaya faize verseydim 40
milyon lira faiz alırdım. Yani l 1 8
milyon 50 milyona indi."
,
.·
1 992
Babaeskili bir işletmeci ise. iz­
lenen enflasyonist politikalar nede­
niyle bölgelerinde çalışan · bir iki
fabrika kaldığını, diğer fabrikaların
kapanmasının Babaeski'de 700-
1 000 kişinin işsiz kalmasına yol
açtığını belirtiyor. Nüfusu 20 bin
olan Babaeski'de üç-dört bin kişi­
nin etkilenmesi anlamına geliyor
bu.
"MAKİNELİSİ OLANIN
KARŞISINA S OPAYLA
ÇIKARSAN ...
"
Çorlu Sanayi ve Ticaret Odası
Başkanı Mürvet Çelik. büyük ya­
tırımcıların. yatının maliyetini
zamlarla karşılama yoluna giderek
enflasyonu teşvik ettiklerini belirti­
yor ve ekliyor: "Büyük firma sa­
hipleri bir araya geliyor. bir fiyat
belirliyorlar. Fırsat eşitliği yok.
Onların silahları çok güçlü. Maki­
nalısı olanın karşısına sopayla çı­
karsan seni hemen öldürür. "
Kırklarelili tüccar . Fehmi Karay.
"Devlet Bankası'nda aylık yüzde
1 5 kredi faizi uygulanıyor. Aldı­
ğım 500 bin lira kredi için peşin 73
bin 500 lira faiz kestiler. pul kesin­
tisi hariç . Tefeci yüzde 10 kesiyor.
Biz buna tahammül edemiyoruz"
diyor. Ödeyemediği faiz
borcu nedeniyle fabrika ve
Tahsin Diker ise. "Ban­
kalar krizine girdik. Yüz­
de 140 faiz alıyorlar. Fab­
rikalarım ızı. malımızı ipo­
tek ettiler. Tam fabrikaya
mal koyup üretim yapaca­
ğız. gelip haciz koy uyor­
lar. Faizin faiziyle bizim
kanımızı emdiler. Yeni
hükümet bizi bu bankacı­
lara . soygunculara soydu­
racak mı?" diye soruyor.
"TEKELLEŞME
ALIR BAŞINI GlDER"
Çorlu Sanayi ve Tica­
ret Odası ·üyesi A l i Rıza
Yavuz. ulusal-uluslararası bazda
çalışan şirketlerin vergi muafiyet­
leri. iade ve indirimlerinden fazla­
sıyla yararlandıklarını. ancak yerel
bazda çalışanların yüzde 46 ku­
rumlar vergisini ödediklerine dik­
kati çekiyor. Yavuz'un önerisi şu:
"Kurumlar vergisi yerine artan
oranlı ve kademeli vergilendirme
uygulanmalıdır. Sermaye birikimi­
nin sağlanması ve tekrar yatırıma
dönüşmesi ancak bu konudaki teş­
viklerle mümkün. Yoksa tekelleş­
me alır başını gider ve bir dahaki
gelişinizde bu kadar müteşebbis
bulamazsınız."
TEMlZ FlYAT
Kırklareli Borsası Başkanı Or­
han Çetintaş. süpürgenin otunda
yüzde dört stopaj vergisi olduğu­
nu, mamul süpürgeye ise yüzde l 2
KDV uygulandığını belirterek.
yüksek verginin, faturasız mal alı­
mıyla haksız rekabete ve vergilerin
toplanamamasına yol açtığını vur­
guluyor. Edime Ticaret Borsaları
Başkanı Namık Kemal Haseki,
KDV'nin yüksekliğinden alımların
geceyarıları kaçak olarak yapıldı­
ğını anlatıyor. Pazarlık usulü. üre­
ticiden belge tanzim edilmeksizin
yapılan bu alımlara bölgede. "Te­
miz fiyattan ürün alımı" adı verili­
yor.
İşletmecilerin çözülmesini iste­
dikleri bir diğer konu. beyaz pey­
nire yüzde altı KDV uygulanırken.
kaşara yüzde 1 2 KDV uygulanıyor
olması. Uzunköprü Ticaret Borsası
Başkanı Sırrı Yalçankaya. bölge­
lerinde kaşar peynirinin lüks beyaz
peynirden daha düşük bir fiyatla
tüketiciye sauldığına. fatura edilir­
ken beyaz peynir faturası tanzim
edildiğine. bunun vergi kaybına
neden olduğuna dikkat çekerek.
süt mamullerine uygulanan KDV
oranlarının eşit olarak yüzde sekiz
oranında uygulanmasını öneriyor.
Malkara Ticaret ve Sanayi Odası
Yönetim Kurulu üyesi Rıza Nur
ise. süt ürünlerinin içine loru da
katarak. "Lor fakir yiyeceğidir.
Onu Fransız peyniri mi sandılar
nedir. ytizde 12 KDV uygulanıyor"
diyor ve süt ürünlerinde taban fiya­
tı uygulanmasını istiyor.
Trakyalı sanayici. tüccar. içinde
bulundukları ekonomik sorunlar­
dan kurtulmada sınır ticaretine bü­
yük umut bağlamış durumda. Vize
ve konut fonu uygulamaları ise en
büyük dertleri.
SANAYiCi TAHSiN DiKER. •faizin falzlyle
kanımızı emdiler"
ETLER SUCUK OLDUKTAN
SONRA ANALİZ GELlYOR
Bölgede ihracat ve ithalat ya­
panlar da oldukça sıkıntılı. Kontro­
le tabi ihraç mallarının kontrolü.
bölgede bir İhracat Müdürlüğü ol­
maması nedeniyle ancak lstan­
bul'dan bir eksper getirtmekle
mümkün oluyor. Firma yetkilileri.
bunun büyük zaman kaybına, bo­
zulma. çürüme gibi sorunlara ve
masrafların büyümesine yol açtığı­
nı belirtiyorlar. İthalatçılar, canlı
hayvan ithalatında hormon. analiz
ve radyasyon araştırmalarının. it­
hal kapısı. hatta İstanbul Halkalı'da
değil de Ankara'da yapılmasını an­
laşılmaz buluyorlar. Bir ithalatçı
bu konudaki şikayetini şöyle dile
getiriyor: "Et kapıda beklemez.
Kapıya geldikten 15 gün sonra
analizi geliyor. yani etler sucuk.ol­
dukıan sonra. Üstelik kamyonlar
beklediği için kapıda nakliye de
ödüyoruz."
Toprak Mahsulleri Ofisi'nin
buğday ihraç edeceğine. bunun un
fabrikalarında işlendikten sonra ih­
racı yoluna gitmesini öneren işlet­
meciler. un fabrikalarının çalışma­
masından dolayı yem sanayiinde
hammadde sıkıntısı yaşandığını.
buğday silolarının dolup taşmasına
rağmen yem ithal edildiğini anlatı­
yorlar.
Pirinç ithali nedeniyle de son
dönemde bölgede pirinç ekiminin
gitti.kçe azaldığı aktarılıyor. Trak­
yalı sanayici Halil Yağcı. bölgede
bulunan 19 çeltik fabrikasından sa-
16
dece iki üç tanesinin çalıştığını. bu­
nun nedeninin ise plansız. hesapsız
yapılan ithalat olduğunu belirterek,
üç beş kişiye ithalattan para kazan­
dırılmasının karşısında olduklarını
söylüyor.
Sonuçta pirinç ihraç eden değil.
ithal eden ülke konumuna gelindi­
�ini söyleyen Uzunköprü Sanayi
ve Ticaret Odası Başkanı Sakıp
Şar, mutlaka ithal gerekli ise. çel­
tik ithalinin özendirilmesi, böyle­
likle durma noktasına gelmiş olan
çeltik fabrikalarının çalışmasının
sağlanması gerektiğini belirtiyor.
"SC'RVNLARIMIZI DİLE
GETİREMEDİK"
Bölgedeki çiftçiler, ekonomik
yapıdan ve işleyişten kaynaklı so­
runlarının yanı sıra. Sovyetler Bir­
liği'nin dağılması sonrasında böl­
geye yapılan buğday ihracının dur­
m'ası. Arap pazarının kapanması.
Ergene nehrinin kirliliği yüzünden
kullanılamaması ve Meriç nehrinin
gittikçe kuruması nedeniyle de bü­
yük sıkıntı içinde bulunuyorlar.
TOBB'un Trakya gezisi. sıkıntı­
ların dile getirileceği ortamları ya­
ratmak açısından yeterli olamadı.
2000'e Dogru muhabirinin yörede­
ki tüccar ve küçük işletmecilerle
yaptığı görüşmelerde. toplantının
yapılacağının daha önce kendileri­
ne haber verilmediği. görüşlerinin
alınmadığı ortaya çıktı . Toplantıla­
ra katılan sınırlı sayıdaki kesim ise.
genellikle, sorunlarını yet�rince di­
le getiremediklerinden. somut çö­
zümler önerilmemesinden yakındı­
lar.
TOBB Başkanı Rona Yırcah
ise. yaptığı konuşmalaröa. sürekli
olarak. bahsedilen konuları not et­
tiklerini ve hükümete ileteceklerini
belirterek. "Biz TOBB olarak. hü­
kümetin 18 Ocak'ta açıklamı� oldu­
ğu 'Ekonomide Dengeleme . Uretim
ve Atılım Programı'nın ana hattan
ile mutabıkız. Yalnız işleyişini gör­
memiz lazım" dedi.
Buna karşılık izlenen pol itikala­
rın. TÜSİAD'da toplanmış hulunan
sanayi ve banka sermayesinin lehi­
ne olduğunu. kendilerinin ise ıicari
sermayeyi temsil ettiklerini ifade
eden bir TOBB YK üyesi açıkla­
nan hükümet programının. kısa va­
dede ge:zi süresince dile geı irilen
sorunlara çözüm geı irmeyeceğini
belirtiyor. •
METE ELÇ İ
ŞUBAT 1 99 2 • lKIUl:\'t: DO(; R l e 27

"Habur.' daki yasa ğ ı
BP ve SHELL koydurttu"
M aliye ve G ümrük Bakanlığı.
2 1 Ocak 1 992 tarihinde. ek
akaryakıt deposu bulunan kam­
yonların geçişini yasaklayan bir
karar aldı. Yerel halk tarafından
tepkiyle karşılanan kararın alını-.
şında İngiliz Hükümeti'nin etkisi
olduğu bildiriliyor.
Habur Gümrük Muhafaza Baş­
müdürlüğü'nden üst düzey bir yet­
kili. Irak'tan gelen mazotun
PKK'ye gitmediğini vurgulayarak.
"Gelen akaryakıt . BP ve SHELL
gibi petrol şirketlerini vuruyor.
'Zarar görüyorum' diyemeyen bu
şirketler. başka yollara başvuru­
yorlar" <l;iyor ve ekliyor: "BP ve
SHELL gibi petrol şirketleri. İngi­
liz Hükümeti'ni devreye sokarak.
bu uygulamayı hükümetimize ka­
bul ettirdi."
Cizre Belediye Başkanı Haşim
Haşimi. yetkililerce "Gelen mazot
PKK'ye gidiyor" gibi çok yanlış
açıklamalar yapıldığına. böyle bir
şeyin kesinlikle söz konusu olma­
dığına değinerek. "Bu işten Trak­
yalı'sından tutun . Antalyalı'sına.
Karadenizli'sine kadar herkes ya­
rarlanıyor. İngilizler'in çıkarı için.
emperyalist çıkarlar için kendi
halkını aç bırakan bir hükümetten
ne be kle rs i niz! İng i li z lere uşaklık
ettiler" diyor.
Silopi Kaymakam ı Osman Ak­
baş ise düşüncelerini şöyle açıklı-
28 e IK1BIN'E DoGR U • 16 ŞUBAT 1 99�
yor: "Bu işten devlet de dahil her­
kes yararlanıyordu Bu gümrük ka­
pısı Türkiye'de yaşayan herkes
için 'bir ekmek kapısıydı. Yörenin
de tek fabrikası durumundaydı."
Alınan yeni karar, kamyon sü­
rücülerinin 800 litreye kadar ma­
zot getirme haklarını da onadan
kaldırıyor. Kamyon şoförleri ek
depo olmaksızın sınırdan geçmele­
rinin zarar etmeleri anlamına gel­
diğini belirterek. "Neyimiz varsa
satıp kamyona yatırdık. Böyle gi­
derse yürüyüş yaparız" diyorlar.
Cizre'de oto tamirciliği yapan
Faruk Ekinci alınan karara kız­
gınlığını. "Bu uygulamadan sonra
sadece esnaf değil, herkes iflas et­
miş durumda" şeklinde ifade edi­
yor.
Virüsler konusunda ilgin� buluş
IIJI\1 Zürich Ara ştırma La-
bora t uvarı'nda bilima­
dam ları yaşa yan bir hücreden
kaçmayı başaran vi rüsü sapta­
d ı lar. B u göz l e m . m i l imetre n in
1 O mil yonda biri n i t arayab ile­
cek g ü ç teki bir m ikroskop sa­
yesinde gerç e k l e ş t i . Bu m i kros­
kop . 1 9 86 Nobel Fizik Ödü ­
lü'nün sahipleri Gerd Binnig
ve Henrich Roh rer tarafından
KADAB
Mü lkiyıliler'de
"Büyük Kürt
toplantısı"
Uü rt Konferansı 23 Şubat'ta ls­
..nı..ıanbul'da Mülkiyeliler B irli­
ği'nde toplanacak. Toplantıyı orga­
nize edenlerden biri. " Büyük Kürt
Toplantısı adı altında toplanıyo­
ruz. Aslında Kün Konferansı adı
altında toplanacaktık. Fakat 2000 'e
Dogru 'n un bu olayı kapak yapması
bu olanağı kaldırdı" dedi. 2000 'e
Dogru, 22 Aralık 1 99 1 tarihli sayı­
sında Ocak ayında İstanbul'da
Kün Konferansı toplanacağını
yazmıştı.
Cumlluriyerin
yüzde 1 5'i
Milliye re
satıhyor mu?
C
umhuriyeı'in satışının 40 binin
altına düşmesi üzerine mali sı­
kıntı daha da büyüdü. Gazete yöne­
ticileri çalışanlara bir sermayedarın
gazetenin bir kısmını alacağını ve
böylece rahatlayacaklarını söyledi­
ler. Babıali'de yüzde 1 5 hissenin
Milliyet i n sahibi Aydın Doğan ta­
'
rafından satın alındığı konuşulu­
yor. 2 1 Ş ubat'taki hissedarlar top­
lantısında konunun açıklığa kavu­
şacağı belirtiliyor. Cumhuriyet yet­
kilileri hisselerin bir kısmının Ay­
dın Doğan'a satıldığını doğrulamı­
yorlar.
yaratılan Tara m a Kanallı Mik­
roskop'un geliştirilmiş hali.
Araştırmacılar. besleyici bir sı­
vının iç indeki hücreye bir dizi çi­
çek hastalığı virüsü aşıladılar. Se­
kiz saatlik bir kuluçka devresinin
sonunda beklenmeyen bir oluşuma
tanık olundu. Hücrelerdeki virüsle­
rin büyümeye başlayarak hücre yü­
zeyinin ucunda kayboldukları gö­
rüldü .
 Trakya İstanbul'a
göre ayarlanacak
B aşbakanlık Başdanışmanı ve
SHP Milletvekili Güneş Gür­
seler. TOBB'un Trakya gezisinin
son durağı olan Tekirdağ'da düzen­
lenen toplantıda. "lstanbul'un bir
metropol olarak yeniden yapılandı­
rılmasının çalışmalarını yürütüyo­
ruz. Fakat Trakya'yı lstanbul'suz.
lstanbul'u da Trakya'sız düşünmek
mümkün değil. Artık Trakya'nm
ana fonksiyonları lstanbul'a göre
ayarlanmak zorunda" dedi.
Trakya'da. lstanbul'un yakının­
da bir merkez oluşturulmasının söz
konusu olduğunu ve bölgenin po­
tansiyelini harekete geçirecek ted­
birleri alacaklarını belirten Güne·
ler. "Oluşturulacak• merkez. İstan-
MIT'te Demirel dönemi
O cak ayının ortalarında Başbakan
Demirel'e M1Tte brifing verildi.
Brifingin konusu M1Tin çalışmala­
rıydı. Polis çevreleri. bölgelerdeki
yetkililerin de katıldığı toplantıda
Demirel'in MlTi kıyasıya eleştirdi­
ğini dile getiriyorlar. Toplantıda bu­
lunan bir kaynak ise. Demirel'in
M1Tten asli görevlerine dönmesini
istediğini aktarıyor. MlTin sivilleş­
mesinin gündemde olmadığım. an­
cak 1 2 Eylül'le birlikte oluşan sis­
temdeki aksaklığın giderilmek isten­
diğini söylüyor. Başbakanlık ödene­
ğiııin yarısının M1Te verildiğini. bu
yolla teşkilatın ödeneğinin ikiye kat­
lanmış olduğunu. Demirel'in teşkila­
ta ilişkin yaklaşımına örnek olarak
gösteriyor. Yetkili. " MlT. Başbakan­
lığa bağlıdır. Verdiği bilginin bir
kopyası otomatik olarak Milli Gü­
venlik Kurulu'na gider. Cumhurbaş­
kanı'na bilgi · vermek zorunda değil­
dir. Evren. Köşk'te bir istihbarat ör­
gütü kurup başına damadını getirdi.
kızı ise MlTıeydi. Bunlar MlTe ra­
kip bir teşkilat gibi çalışm�ya başla­
dılar. MİT nötralize edildi. Ozal. Ev·
ren'le ortak olarak Köşk istihbaratını
kullanmak istedi. Zaın_;ın zaman ça­
tışsalar da ortaktılar. Ozal. MlTten
özel hizmet istedi. Kabul edilmedi.
Evren'le anlaşarak Hiram Abas'ı
M1T Müsteşar Yardımcısı yaptı. he­
defi MlTin başına geçirmekti. MİT.
dışlandı. horlandı. Süleyman Demi-
Tunceli'de keyfi
tutuklamalar
4Şubat'tan bu yana Tunceli'de
çok sayıda vatandaş evlerinden
gözaltına almıyor. Gözetim altında
bulunanların sayısı ve sağlık du­
rumları hakkında bilgi alınamıyor.
Bir bayan. tutuklu kocasıyla bir
hafta uğraştıktan sonra görüşebil­
di. "Eşimi boynundan tutup getir­
diler. Alnında darp izleri vardı. Pe­
rişan bir vaziyetteydi. işkence ya­
pılıyor" dedi. 10 Şubat'ta 60'a ya­
kın tutuklu yakını. keyfi gözaltıları
bul'un sanayi yükünü. kültür yükü­ protesto etmek için İHD'de toplan­
nü. liman yükünü alabilecek şekilde dı. SHP 11 Başkanı Nazik Dizda·
bir yapılanmayı gerektiriyor. Teşvik roğlu ve DYP ll Başkanı Veli Ye­
mevzu�u bölge için yeniden düzen­ şil'i arayarak kendilerine destek ol­
lenecek. Çalışmalarımız devam et­ malarını istediler. SHP 11 Başkanı
mektedir" şeklinde konuştu. Dizdaroğlu, "Güvenlik güçlerimiz
suçluyu bulmak istiyor. Suçlular
bulunduktan sonra diğerleri serbest
rel toplannda bu tür olayları örnekle­ bırakılacaktır. Bu aşamada bize
riyle eleştirirerek M1Tin kendi göre­ beklemek düşer. İşkence yoktur"
dedi. DYP 11 Başkanı da. "Emniyet
vini yapmasını istedi" diyor.
Aynı yetkili. MlT Müsteşarı Müdürü ile görüştüm. jandarmanın
Korgeneral Teoman Koman'ın isteği üzerine alınmışlar. Olayda
Ağustos'ta MlTteki süresinin dola­ Kontrgerilla yoktur" dedi. Tunce­
cağını belirtiyor. Yetkili, son dö­ li'deki bütün siyasi parti başkanla­
nemdeki başkanların içerisinde en ·nyla İHD'nin içişleri Bakanlığı ve
başarılısının Teoman Koman ol­ İnsan Haklan Bakanhğı'na çekmek
duğunu belirterek, "Teoman Ko­ için hazırladıkları faks metnine.
man ' ın emekli olup. yine MlTte SHP 11 Başkanı Nazik Dizdaroğlu
kalması ihtimal dışı değil. Ordu da "olaylar abartılıyor" gerekçesiyle
bunu istiyor" diyor. imza atmadı.
IaSA ıasA. . . KISA KISA. . . IaSA ıasA. . .
• Güneydoğu Gazeteciler Cemiyeti'nin 9 Şubat'taki genel ku rulunda Ra.­
mazan Pamuk tekrar başkanlığa seçildi. Naci Sıpan'ın oluşturd u ğ u mu halif
listeden iki kişi de yönetime girdi.
• BILAR'ın Kürt Tarihi ve Etnografisi Seminerleri dizisinin dörd üncüsün­
de, 'Kü rt Edebiyatında H i kaye ve Roman' tartışılacak. Konferansı verecek olan
Mehmet Uzun. uzun yıllardan beri lsveç'te. yaşıyor. Bu g ü ne dek yayımlanmış
. dört romanı var: Konferans, 22 Şubat Cumartesi g ü nü saat 1 5.00'de lstanbul
Bilar'da yapılacak.
• SHP lstanbul insan Hakları Komisyonu 1 Mayıs'a konan yasağın kalkma­
sı için imza kampanyası başlattı.
• Diyarbakır' ın önde gelen kültür kurumlarından Di lan Kitabevi 6 Şu bat 'ta
polis tarafından basıldı. 1 50 adet kitaba el kondu. Kitabevi sahibi Hasan DaO­
tekin 'in kardeşi Yücel, yasak kitap bulundurduğu gerekçesiyle tutuklandı.
• Elazığ'da MHP' liler, 28 Ocak'ta lslam Şehitlerini Anma programı adıyla
1 2 Eylül'de idam edilen Cevdet Karakaf ve Cengiz Baklimur'u mevlitle andılar.
• Victoria Kürdistanlılar Derneği'nin girişimi üzerine Avustralya'da ilk Kürt­
çe okul açıldı. Avu stralya Eğitim Bakanlığı tarafından M el bourne'da açılan ve
giderleri devletçe �rşılanan okulda Kürtçe dil dersleri yanı sıra, Kürt tarihi ve
kültürü de okutu lacak.
• Japonya Başkonsolosluğu ve Tü rk-Japon iş Konseyi, ·2 1 . yüzyıla doğru
Türk-Japon dostluğu' konulu bir kompozisyon yarışması düzen ledi.
16 ŞUBAT 1 992 • fKfBfN'E DOGRU • 29
 •

• BNDIKA�

iŞÇ i LE R , BOM BALAMA VE POLiS Ö LDÜ RME O LAYLAR I N I DEGERLEND I R D I

"92 sözleşme eylemlerini

engelleme ha11rllğ111
"Bireysel terörden en büyük zararı emekçi görü r" . . . "İşçi sınıfı hiçbir zaman
provokasyona yol açacak eylem yapmaz" . . . "Kontrgerilla kendisine i htiyaç
olduğun u , işe yaradığını göstermek, meşrulaşmak için provokasyon yapıyor" . . .
"Halkla işçilerin arasını açmaya çalışıyorlar. "
on yıllarda kitleselleşen,

S
topluma ve kamuoyuna
mücadelelerinin haklılığı­
nı kabul ettiren işçiler
devlet -zoruna karşı hangi mücade­
le biçimlerini onaylıyor? Hangile­
rini, neden onaylamıyor? Sınıf mü­
cadelesinde sonuç alıcı mücadele
biçimi olarak ne öneriyor? 2000 'e
Dogru, belediye, petrol, metalurji,
tekstil, basın, haberleşme, enerji,
ilaç, havayolu, ulaşım ve taşıma iş­
kollanndan temsilci ve işçi önder­
leriyle görüştü. Her gün polisle
göğüs -göğüse mücadele eden Yur­
tiçi Kargo işçileri ve Karayollan l .
Bölge Müdürlüğü işçileri. grup ha­
linde tartışu. 2000'e Dogru'nun so­
rusu şuydu: "Bombalama ve polis
öldilnne olaylarını emekçi halkın
çıkarları açısından değerlendirir KARAYOLU I Şçl LERI E-5'TE YÜ R Ü D Ü (29 Mayıı 1991). "Yılanda llzlqmelar
misiniz?" Söz işçinin: bıflıyıcık. Hıkfınmın ıımık l�ln ytrlyOfler yıpıcaaız. Bunlırı engellemek l�ln
hıznlık yapıyorlır-
"SINIF ADINA
-Bu tür eylemler, belirleyici.. ol­ MİT1e birlikte gerçekleştirildi.
MüCADELE EDENLER
masa bile yol almamızı engelliyor. Böylece, "Ben size demedim
S INIFTAN ÔÖRENSIN"
Başarıyı geciktiriyor. mi?"nin yolu açılmaya çalışıldı.
Levent Aktarma Merkezi'nden -Her şey yerinde, zamanında ve -İşçi sınıfı hiçbir zaman provo­
bir grup Yurtiçi Kargo işçisi: bütün hesaplar yapılarak eylem ya­ kasyona yol açacak eylem yapmaz.
-Gerçekleştirilen eylemler, işçi pılmalıdır. Sınıf adına mücadele kendisi için yararlı ve faydalı olan
sınıfı mücadelesi ile ilgili değil. edenlerin öncelikle sınıfın içine eylemleri yapar.
Polisle sürekli karşı karşıya oldu­ girip, sınıfın ne durumda olduğunu -Devrimcilik ve sosyalizm. te­
ğumuz için olumsuz etkilerini ya­ öğrenmesi gerekir. röristlikle eşitlenemez. Hangi örgüt
şadık. Bu olaylardan sonra polisin -Bunlar birer tezgah ve işçilerin yaparsa yapsın doğru değil. Galle­
tavırları daha sertleşti ve pervasız­ aleyhine oluyor. işçiler suçlanıyor. ria'ya aulan molotofla işçiler, ço­
laşb. Polisler, morallerinin bozuk Örneğin. Yurtiçi Kargo şubelerinin cuklar da ölüyor.
olduğu gerekçesi ile saldınnaya bombalanması Kargo işçilerinin
"SÖZI..EŞMELER 1ÇlN
başladılar. Her gün yaptığımız ey­ üzerine atılıyor. İşverenler, bu dav­
YAPACA(HMIZ EYLEMLERi
lemleri yaparken, Altunizade'de ranışlar sonucu kendilerine haklı­
ENGELLEME HAZIRLIÔI"
Çevik Kuvvet arkadaşlarımızdan lık payı çıkarmaya çalışıyorlar.
birini copladı. Biz müdahale ettik. -işveren. direnişi kırmak için Karayolları 1. Bölge Müdür­
Diğer polisler de müdahale etti. işçileri terörist ilan etti. Bunun ar­ lüğü 'nden bir grup işçi: Sermaye­
"Arkadaşımızın morali bozuk, si­ kasından haklı çıkabilmek için bu nin oyunları var. Polisleri vuruyor­
nirlendi" gibi gerekçelerle saldırıyı tür provokasyon eylemlerine baş­ lar. Bu. jşçi sınıfının mücadelesine
açıklamaya çalıştılar. vuruldu. Belki de bu eylem ler indirilecek bir darbedir.

30 • tldBİN'E DoGRU • 16 ŞUBAT 1 992

 görür. Terör. terörle önlene­
mez. Hem polis öldürülmesL
hem de bombalama olayları
•
yanlış. işçiler genelde yanlış
buluyor. insanlarda yılgınlık
ve bezginlik yaratıyor. Terör
gelişir, yayılırsa işçilerde de
yılgınlık yaratır.

YURTI ÇI KARGO i ŞÇi LER i CAÖALOÖ LU'NDA i ŞTEN ATMALAR! PROTESTO ED iYOR
(3 Şubat) . •eu olaylardan sonra pollıln tavrı daha sertl•ftl ve pırvısızlafb. •

-işçi sınıfına daha çok baskı ya- "HALKA HER YÖNDEN

pacaklar. Sermaye hazırlık yapı-
yor. Halkla işçilerin arasını aça­
caklar. İşçiyi suçlu gösterecekler.
- 12 Eylül'ün faturası işçiye çı­
kartıldı. Şimdi de ona hazırlık var.
- Yakında sözleşmeler başlaya­
cak. Haklarımızı almak için yürü­
yüşler yapacağız. -Bunları engelle­
mek için hazırlık yapıyorlar.
"ADIMIZA LEKE SÜRÜYOR"
İsmail Akbulut (lzmir Beledi­
ye işçisi , Ankara yürüyüşçüsü):
Kesinlikle tasvip etmiyorum. Baş­
kasının bizim adımıza böyle şeyler
yapmasını onaylamıyorum . işçi sı­
nıfı olarak böyle eylemlere karşı­
yız. Bizim adımıza ve mücadele­
mize leke sürüyor.
ZARAR"
Ahmet Altıntaş (Eminönü
Park Bahçeler Müdürlügü lşyeri
Temsilcisi): Yanlış bir şey. Halkın
çıkarına olamaz. Halka her yönden
zarar veriyor. Bunu yapanlar
emekçi değil. Bunu herkes biliyor.
Ama yarın halk bir eyleme çıktığı
zaman onları bombalayan, eylem
yapan insanlar gibi gösteriyorlar.
"EN BÜYÜK ZARARI
tşçl GÖRÜR"
Cumbur Altay(Birleşik
Alman ilaç Fabrikası Temsilcisi):
Terörden en büyük zararı emekçi
16
"YAPANLARIN
lŞÇl OLMADIÔI B1L1N1YOR"
Dursun Çelik (Kartal Arabalı
Vapur iskelesi işçisi): Bombalama
olayları halkı hedef almamalı. Bu
olayları yapanların işçiler olmadı­
ğı biliniyor. Bu nedenle işçi hare­
ketlerinin zarar göreceğini sanmı­
yorum. Ama bunları bahane
ederek işçiler üzerinde baskı kur­
maya çalışabilirler. İşçiler, sosyal
durumlarının iyileşmesi için yürü­
yüş yapmak istifor. Sendikal mü­
cadele için eylemlere başvuruyor­
lar, yürüyorlar. Bu eylemlerde
· polis, bu tür olaylan bahane edip
işçiyi engelleyecektir. Polis öldü­
rülmesi için ne diyeyim? Gazete­
lerdeki, televizyonlardaki gibi,
"Masum polisi öldürenler yakalan­
malı, suçlular cezalarını çekmeli"
mi diyeyim? Polis yaptığı kötü
davranışların cezasını görüyor.
"İŞVERENE BAHANE"
Ömer Çetin (General Elektrik
Baştemsilcisi): Önümüzdeki dö-
nem bahar eylemleri başlayacak.
İşçi sınıfı mücadelesi bu dönem­
terde yükseliyor. Bunlar bahane
ŞU BAT 1 992 • IKIBIN'E DOGRU • 31
edilerek önümüz tıkanacak. B iz
zarar göreceğiz. Nasıl Köıfez Sa­
vaşı bahanesiyle yüzlerce işçiyi at­
tılar?
"BiZ EYLEMiMiZLE
Y ANITI.JYORUZ"
Satı Ekmekçi (Kartal Teneke
Baştemsilcisi): Yanlış. Bombala­
nan yerlerde bizim çocuklarımız
da olabilirdi. Bu demokrasiye ya­
kışmaz. Bu tür eylemler mücadele­
ye zarar verir. B ize karşı saldırıla­
ra biz eylemlerimizle yanıt
veriyoruz. Bu olaylar yüzünden
işçi bir araya toplanmaktan. eylem
yapmaktan çekinir.
!'SINIF MÜCADELESiNDE
Ş İDDET OLUR. AMA
B İREYSEL TERÖRE HAYIR"
İsmet Evyapan (Makine Kalıp
işçisi): Türkiye bir demokratikleş­
me süreci yaşarken bu olayların ol­
ması, arkasında bazı güçlerin oldu­
ğunu ortaya koyuyor. B unlar MlT,
CIA ve Kontrgerilla'dır. Hiçbir
devrimci örgüt. bireysel terörü be­
nimsemez. Sınıf m ücadelesinde
şiddet olur. Ancak bu dönemde ke­
sinlikle kabul ve tasvip etmiyoruz.
"İŞÇİDE NEFRET"
Temel Haliloğlu (Sümerbank
Tekstil Fabrikası Temsilcisi):
Bence . zararı çok büyük. Böyle
terör olaylan ile hiçbir yere varıla­
maz. Bu olaylar karşısında işçide
nefret uyanıyor.
"İŞÇİYE MAL EDİLiYOR"
Kenan Kanbay (Darphane iş­
çisi): Bu tür eylemler işçi sınıfı
açısından iyi bir şey değil . Geç­
mişte bu olaylar nasıl işçi sınıfına
mal edildiyse yine aynı şey olabi­
lir. O zaman işçinin karşısına nasıl
bir 1 2 Eylül çıkardılarsa, yine aynı
bahanelerle aynı yola başvurabilir­
ler.
"SEMPATİZANLARI
KARŞ I S AFA İTİYOR"
Hüseyin Kıhç (Makine Kalıp
Temsilcisi): Emekçi halkın , ekono­
mik-demokratik haklan için müca­
deleye başladığı bir sırada bu gibi
hareketler Kontrgerilla'nın eylem­
leri olabilir. Emekçi halkın müca­
delesinin önünü kesmeye çalışıyor­
lar. İşçi sınıfı içinde tepki
32 • İKİBİN'E DOGRU • 1 6ŞUBAT 1 992
olayların arkasına sığınıp eylemle­
rin önüne geçiyor. Biz, ancak ör­
yaratıyor. PKK yaptı diyorlar. Ta­ gütlü gücümüzle bir şeyler kazana­
banda sempatisi olan insanlar bile biliriz.
tepki duyuyor. Türkiye'de tekrar
"KONTRGERİLLA
bir 1 2 Eylül yaratma amacı taşıyor
FENERBAHÇE'DE"
olabilirler.
Osman Takmaz (Makine Ka­
"DEVLET DE BU ORTAMI
lıp Baştemsi/cisi): Türkiye'de de­
BEKLİYOR"
mokratikleşme hareketleri başladı­
Burhanettin Özkaynak (/stan­ ğı zaman bu olaylar başlıyor ve
bu/ PTT Fabrikası işçisi): Sonucu "faili meçhul" deniyor. Hertıangi
iyi görmüyorum . İşçi sınıfı müca­ bir olayda yakaladıklarının üstüne
delesini engelleyecek. En basitin­ yıkıyorlar'. Bazen, birtakım örgütle­
den, yarın bir demokratik mücade­ rin üstlendiğini basından okuyo­
leye girdiğimde polis daha ruz . . . Ben bu filmi 1 2 Eylül önce­
saldırgan olacak. Genel olarak, bu sinde seyrettim. O zaman da CIA,
tip eylemler işçi sınıfı mücadelesi­ MlT, Kontrgerilla'nın yapuğı bel­
ne zarar veriyor. Bunlar bahane liydi. Fenerbahçe Orduevi'ne subay
edilerek mücadeleye ket furmak
istenebilir. Askeri önlemler düşü­
nülebilir. Zaten çıkmazda olan
devlet de böyle bir ortam �kliyor.
"REFORMİST SENDlKACIY A
S İPER"
Osman Par (Derby Jilet Fabri­
kası Baştemsilcisi): Birileri çıkıp
bu olayları yapıyor. Ondan sonra
polis, "kana kan, intikam " diyor,
infazlar yapıyor. Biz bu senaryo­
lardan bıktık anık. Emekçi halkın
çıkarı açısından elbette olumsuz.
İşçiler adına kimse birşey yapma­
malı. Terör olayları ile işçi hareke­
tine bir şey kazandırılacağını dü­
şünm üyoruz. Direnişe başladığı­
mız zaman bu tip olaylar işçileri
geri çekiyor. B unlar. sermaye ve
onun güdümündeki güçlere yarı­
yor. Reformist sendikacılar da bu
kimliğiyle giriyor. 1 0 gün kalıyor.
kimsenin ruhu duymuyor. Bu in­
sanlar Kontrgerilla değil de. kim?
12 Eylül öncesinde devrimciler de
yaptı. Ancak zamanlama yanlıştı.
Bu hata yüzünden 1 2 Eylül geldi.
Bombalama. öldürme olaylan
olurken. kitleyi mücadele içine çe­
kemezsiniz. iş güvenliği yok. can
güvenliği de olmazsa. insanları
başka şeylere motive edemezsiniz.
"iŞÇiLERiN KAZANÇLARI
ARITIKÇA. SERMAYE
KA YBEITIKLERINI ALMAK
lÇIN BU YOLA
BAŞVURUYOR"
İ lhan Taşdemir (Ankesörlü
Telefon Müdür/ügü Baştemsilcisi):
Benim kanıma göre bu. sırf
hükümetin açıkladığı politikaları
baltalamak ıçın Kontrgerilla
tarafından gerçekleştiriliyor. Şu
kaçınılmaz. işçilerin kazançları
arttıkça, eylemler artacak.
Sermaye, kaybettiklerini geri
almak için bu yollara başvuracak.
işçiler basında çıkanları olduğu
gibi görüp, sosyalizme,
sosyalistlere tepki duyuyorlar. Bu
tür eylemler mücadeleyi baltalıyor.
"ÖRGOTLENMEYl
BALTALIYOR"
Süleyman Ü lger (Te_K Beyazıt
işçisi): Bir polis öldürüldüğünde.
polisler cenazenin başında toplanıp
intikam yemini ediyor. Kime
karşı? Halka. m ücadele eden işçiye
karşı. intikam amacıyla işçinin.
emekçi halkın üzerine saldırıyor.
Kontrgerilla ise kendisine ihtiyaç
olduğunu. işe yaradığını göster­ sermayenin hazırladığı bir plandır.
mek. meşrulaşmak için provokas­ Ôzal'ın planıdır. İşçilerin hak �a­
yon yapıyor. Sonuçta bir sürü faili yışına etkisi olacak. örneğin, 1
meçhul olay kalıyor. Burada emek­ Mayıs yaklaşıyor. Bu olayları ba­
çi sınıfa yansıyan şu: Huzursuzluk, hane ederek engelleyecekler. Dev­
tedirginlik, yılgınlık. işçi eylem let Güneydoğu'daki terörü buraya
yapmaktan. mücadele etmekten çekmeye çalışıyor. Çünkü burada
kaçıyor. Örgütsel çalışmadan kaçı­ işçi var. Bunun PKK'yle ilgisi yok.
yor.
"HAKLI EYLEMİ
ENGELLiYOR"
Feriha Ülker (DEVA ilaç Fab­
rikası Temsilcisi): işçilerin yararı­
na değil. Bu olaylar işçilerin dışın­
da kalan olaylar. Ama işverenler.
işçilerin haklarını kısmak için bun­
ları kullanıyor. Haklı bir eylemde
bizi terörist ilan ediyorlar. Terörü
bahane ederek 1 Mayıs'ı kutlama­
mızı engelliyorlar.
"GENÇLERE TEPKi
YARATIYOR"
Nuray Şeker (Gameda Baş­
temsilcisi): insan olarak bakıldı­
ğında korkunç, rezil bir olay. Hiç
kimse infazı hak etmez. işçilerin
içinde antipati yaratıyor. Öğrenci­
lere. gençlere tepki oluşuyor. Mü­
cadelenin içinde olmayan insanları
"DÖNMEK ISTED1Ö1M1Z
daha da uzağa itiyor. Önemli olan
İŞYERİMİZİ BOMBALIYORUZ !
insanları mücadeleye çekmek.
HANI MANTIK"
"KONTROLSÜZ TERÖR"
Yusuf Yüksel (Yurtiçi Kargo
Ender Supçin (THY Bilgiişlem Topkapı Aktarma Merkezi'nden
Temsilcisi): Yanlış yapılıyor. Bi­ Direnişçi işçi): Yurtiçi Kargo'nun
reysel terör bir silahtır, kontrol bazı şubelerini bombalayıp işçile­
edemezsiniz. işçileri, halkı sindi­ rin üstüne attılar. Kim yaparsa
rir. Halk, polis öldürülünce. "iş­ yapsın, "işçi sınıfı yararına yapıyo­
kence yapmıştır, cezasını bulmuş" rum" dese bile bu tür olaylara kar­
diye bakıyor, ama bombalamalar­ şıyım. Bizim işimizi zorlaştırıyor.
da masum insanların ölmesine çok Biz işimize dönmek istiyoruz, iş­
tepki var. yerimizi bombalıyoruz! Bu, mantı­
ğa sığar mı? Bunu yapan ya da
"SIRADAN iŞÇiYi
yaptıranlar, işçi düşmanlığını kö­
ÖRGOTLEMEMIZ
rüklüyor.
ZORLAŞIYOR"
"CEZAYI
Bilal Yıldız (/mper Temsilcisi):
ÖRGÜTLÜ HALK VERiR"
İşçiler yönünden ileriye dönük za­
rarları olur. Zaten yapılan miting­ Emekli işçi (Topkapı Ambar­
lere işçiler korkup gelmiyor. İşçile­ lar): Bu olaylarda sınıfın mücade­
rin örgütlenmesini olumsuz "yönde lesine hizmet eden hiçbir şey yok.
etkiliyor. Sıradan işçileri örgütle­ Devlet yanlış yapıyorsa, yanlışa
memiz zorlaşıyor. yanlışla cevap verilmez. Eğer ce­
zalandınlması gerekenler varsa,
"DEVLET
onu da örgütlü halk ceı.alandınr.
GÜNEYDOÖU'DAKl TERÖRÜ
Sermaye sınıfı bu tür olaylan işçi
BURAYA ÇEKMEYE
sınıfına mal ediyor. Bunların işçi
ÇALIŞIYOR"
sınıfı ile uzaktan . yakından ilgisi
Davut Yalçın (Karayolları 1 . yok. Bu insanlar, kim olursa olsun
Bölge Müdürlügü Temsilcisi): Bu. işçi sınıfından kopuk insanlardır.•
16 ŞUBAT 1 992 • İKİBİN'E DOGRU • 33
 G M İ S ' İ N D Ü ZEN LED İ G İ 2. ZON G U LDAK KU R U LTAY!

Denizer, "asalak iş,iler"

lafına yanıt vermed i
Denizer, "KIT'leri n özelleştiril mesini olumlu buluyo ruz" dedi. Çün.� ü Denizer,
"DYP-SH P o rtaklığına inanıyor"du . Ortaklık ne yapacağını bilird i ! "Ozelleştirme"
sözcüğünü Zonguldak için kul lanmaktan özenle kaçındı.
Zonguldak madenleri "iyileşti riliyor"d u .
dı "Zonguldak Kurul­ la suçlandı . Böylece denge sağ­ Sosyalist Parti h B aşkanı Ni­

A
tayı." 8 Şubat'ta yapıl­
dı. Madencilerin sen­
dikası GMİS'in salo­
nunda, GM1S tarafından düzen-
lenen topiantıyı , Devlet Bakanı
Ömer Barutçu yönetti. Maden­
ciler konuşturulmadı.
Sanayi ve Ticaret B akanı Ta­
hir Köse, Enerji ve Tabii Kay­
naklar B akanı Ersin Faralyalı
ve Milli Eğitim Bakanı Köksal
Toptan, işadamı İshak Alaton
söz birliği e�tmişti. Verimsiz
ocaklar bir an önce e lden çıkarı­
landı . Ama asıl mesaj şuydu :
Madenler satılacak-kapatılacaktı.
Bunun tartışması yapılmıyordu
zaten. Madenler, Zonguldak'ın
"kaderi " olmaktan çıkarılıyordu.
Zonguldak'ın "kalkınması" için
çareler aranacaktı elbette. İşçinin
ise hiçbir söz hakkı yoktu.
"KURULTAYIN
GERÇEK SAHİBİ
NEREDE?"
GMİS Başkanı Şemsi Deni­
zer in söz hakkı vardı. O da Hü­
'
yazi Işık, Kurultay'da madencile­
re söz hakkı verilmemesini pro­
testo ederek salonu terk etti. Işık,
" Burada Zonguldak'ın sorunları
tartışılıyor, ama Zonguldak'tan
kimse yok. Ne madenciler, ne di­
ğerleri. Sadece bakanlar ve mil­
letvekilleri konuşuyor. Bu kurul­
tayın gerçek sahibi madencidir,
madenci bilinçli olarak bu tartış­
manın dışında tutulmuştur. Bu
Kurultay, Zonguldak'ın sorunları­
na çözüm üretemez ! " dedi. Niya­

zi Işık, salondan büyük bir alkış

lacaktı, çaresi yoktu. Bütün
ocaklar verimsizdi asiında. Ve­
rimsizliğin sorumlusu "asalak"
işçiler ve maden mühendisleriy­
di . 4-5 bin yerüstü işçisi çalışma­
dan, havadan para alıyor, maden
mühendisleri ocaklar� inmeyi
reddediyordu.
ZONGULDAK'A İŞVEREN
"ÇÖZÜM" Ü
TTK yöneticileri de israfçılık-
kümet yetkilileri gibi düşünüyor­
du . Denizer, "KİTierin özelleşti­
rilmesini olumlu buluyoruz" de­
di. Çünkü Denizer, "DYP-SHP
ortak.lığına inanıyor"du. Ortaklık
ne yapacağını bilirdi ! Barut­
çu'nun "asalak işçiler" lafına bir
diyeceği de yoktu. Denizer,
"özelleştirme" sözcüğünü Zon­
guldak için kullanmaktan özenle
kaçındı. Zonguldak madenleri
"iyileştiriliyor"du.
ve destek topladı.
Maden Mühendisleri Odası
B aşkanı Fikret Özbilgin de top­
lantıyı terk etti. Özbilgin, "Zon­
guldak'a ne yatırım yapmışlar da
üretim artışından bahsedilmekte­
dir? Sorumlu olarak maden mü­
hendislerini göstermek doğru de­
ğildir. Bizim ocaklara inmediği­
m.İl de doğru değildir. Bu tutumu
protesto ediyorum " dedi. •

lllZll-IYll
g,{
SUWARİ ÇÔÇİKAN
Sarçalarin Süvarisi

ÇIKIYOR ! _

I KIBIN MÜZiK YAYINLARI

Mainzer Land str. ı 47 6000 Frankfurt 1 . Tel : 069 739 1 2 92 Fax: 069 730 68 23
• •

34 • İKİBİN'E DoGRU • 1 6 ŞUBAT 1 992


iNCiR HARMANI KARTIYE 5'TE ÇALIŞAN
KAZMACI iŞÇiLER. (�oldan sata)
RECEP GEREDELi, SELAHATTIN TAŞÇI,
ŞÜKRÜ ERGiN, FiKRET PORSUK,
MUSTAFA KAYA .
·Şimdi ocalılan çıkbk, terllylz. Ama
banyo kapalı. 1 ·2 saat bekleyecegız.
KuruHayda konupn bakanlar bunu
blllyorlar mı?
-lyllefll r me adı altında özelleştınne
kurultayı yapıyorlar.
-Biz asalakmıpz. 1 0·15 kazmacının
yapacaoı ışt 3·4 kazmacı yapıyor.
K ozlu sondaj işçileri Hüseyin Tafkıran , lamel Köksa l , Metin Ojuz, Musta­
fa Tan ve 1 8 yıllık koruyucu bakım işçisi lbrahim Gümüf kurultayı değer­
lendirdi:
-Bakan yerüstü işçilerine asalak demiş. Bir tek arkadaşımızın atılmasına göz
yummayız.
-Yerüstü-yeraltı işçisi ayrımı. birlik berabe rliğimizi bozmaya yönelik yapay
bir ayrım.
-Ocağa inenle inmeyeni bir tutmak da doğru değil. Risk farklılığı var.
-Yerüstü çalışan larının fazlalığı siyasi iktidarların partizan tutum undan kay-
naklanıyor. Bunun faturası işçiye çıkartılamaz.
-Kurultayın amacı ocakları kapatmakm ış. Kendim işte olduğ u m için katıla­
madım. Ama katılan arkadaşlardan W! basından ed indiğim bilgi bu . Bakanlar ve
işadamları yatırımdan değil de, kapatmaktan dem vuruyorlar. Buna güçleri yet­
mez. Kömür ocaktan çıkana kadar zarar etmiyor. Dağıtım ve d eğerlendirmede
zarar ediyor.
• HEP - SHP ittifakının sundukları ve
koalisyonun "KOrt realitesi"
• BiŞAR NORŞIN: TOrk ve KOrt karde9llQI üzerine
ŞEREF LAŞER: Körfez Sava91 süreci ve
sonrasında G. KOrdistan
• GÜNAY ASLAN:
Geçml9le gelecek arasında kaybolmuş bir ülke
G. KOrdlstan izlenimleri
• S. ÇIYA: Etyopya'da devrim ve sonuçları üzerine
• ALI BiÇER: Yeni dünya dOzeni
• SALIM MIRZADE: l9yerl komiteleri ve
Olkemlzde lfçl sınıfı
• B. H ELİN : KültOr ve kOHOre yakla§ım sorunu
• M. REŞAT: AOrı isyanı
• DR. ALI KILIÇ: ZONE MA
SIDO'Y� QARLTOVA: GELl YE ZlLAN
• BEŞ� YEKIM: Ml TOLOJl SALIM BEGa 0
NASIR BEG�
16 ŞUBAT 1 992 • tKtBİN'E DOGRU e 35
 E R KE N EMEKLİ L İ KTE iŞVE RE N LER i N D ED İ G I O LD U

İş� i ler i mıa topluyor

Türk-iş Genel Eğitim Sekreteri Mustafa Başoğlu : ·vasalar da m ı Çankaya'dan
dönecek? Bu bizi şüpheye d üşürdü . · Petrol-iş Genel Başkanı Münir Ceylan:
"Bir..kere daha sermayenin dediği oldu. Hükümet açısından iyi bir sınav olmad ı .
Ozal-Demi rel anlaştı : Deri-iş Genel Başkanı Yener Kaya: ·şok tesi ri yaptı .
Tabii hesap sorulacak . ·
rken emeklilik yasa tasla- cı. "Genel grev gibi bir şey ilan et- tidanndan 8- 10 yılda zor kurtul­

E
ğı, işverenlerin ve Özal'ın
isteği . doğrultusunda,
Meclis Komisyonu'ndan
geçti. Erken emeklilik hakkından
l Mart 1 995'e kadar 20 yılını dol-
duran kadınlarla 25 yılını dolduran
erkekler yararlanabilecek. Bu ta-
rihten sonra emekli olanlar ise
haktan yararlanamayacak. Çalışma
Bakanlığı'ndan aldığımız bilgiye
göre bu durumda, erken emeklilik
hakkından yalnızca birkaç . �---.--
100 kadın yararlanabilecek.
Ertesi gün durumu gaze­
telerden öğrenen işçilerin
ilk işi, sendikalarını aramak
oldu. Türk-İş Genel Teşki­
latlanma Sekreteri Mehmet
Bamyacı ve Hak-lş Genel
Sekreteri Hüseyin Tanrı­
verdi. üyelerden devamlı
tepki telefonları aldıklarını
belirttiler. işçiler daha o
gün, kendi inisiyatifleriyle
binlerce imza topladılar.
Demiryol-lş İzmir Şube-
sı· •n uye ışçı· 1er. B aşb a-
� ··
·
me düşüncesinde olmadıklarını"
belirtti. Bamyacı, derhal protesto-
ya girişen işçiler konusunda şunu
söylüyor: "Daha komisyondan ge-
çen taslağın ne olduğunu bile bil-
miyorlar ki, neyi protesto ediyor-
lar?" Türk-iş Genel Eğitim Sekre-
teri Mustafa Başoğlu ise, işçilerin
beklenti içinde olduklarını belirti-
yor ve "Haklı bir tepki" diyor.
Mehmet Bamyacı. "ANAP ik-
• açısından iyi bir sınav olına­
TURK-I Ş GENEL TÜ RK- i Ş GENEL E{;ITI M
i i SEKRETERi MUSTAFA
duk. Yeni Hükürnetle hemen işin
başında harp ilan etmek istemiyo­
ruz" diyor. Mustafa BaşoAlu da,
"Hükümetle iyi ilişkilerimiz var,
tek bir olaydan . ötürü bozamayız.
Ama hükümet işçinin bu tepkisini
dikkate alınalı" düşüncesinde.
TAVIR DEÔlŞ"MESE DE
GÜVEN SARSILDI
Sendikacılar, hükümetten des­
teklerini çekmiyorlar, ama
güvenlerinin sarsıldığını da
vurguluyorlar. BaşoAlu şöy­
le söylüyor: " Hükümet Çan­
kaya karşısında geri adım
attı. Bana göre hükümet
kendi görüşünde ısrar etme­
liydi. Yarın topluvizite ,
grev ve lokavt kanunları de­
ğiştirilirken, o da mı Çanka­
ya'dan dönecek? Bu bizi
şüpheye düşürdü. "
"Bir kere daha sermaye­
nin dediği oldu. Hükümet
dı." Bu sözler Münir Cey­

kan a. Çalışma Bakanlığı _ ,na TEŞK LATLANMA SEKRETER lan'a ait. Petrol-İş Genel
MEHMET BAMYACI BAŞO{; LU
ve Meclis'e protesto ..-------"""'. Başkanı, sözlerine
telgrafları çektiler. şöyle devam edi­
Milli Eğitim Basımevi yor: "Bu durum
işçileri. üyesi oldukla­ hem hükümet için­
rı Basın-İş İstanbul de, hem de diğer
Şubesi'ne toplu telgraf • çevreler arasında
eylemi düzenlemesi yeni çelişmeler do­
isteğiyle başvuruda ğurucak. Aruk hü­
bulundular. kürnetle görüşerek
Petrol-iş Genel bu işin çözüme ka­
Başkanı Münir Cey­ vuşacağına inanını-
lan'a göre, "Erken . yorum. Özal-
emeklilik yasasının Demirel anlaştı. iş­
böyle olmasına tek tek çiler aktif olarak
tepki göstermek yeri­ tepki göstermeli.
ne, Türk-İş olarak tep- E����----_J Bundan eylemliliği
ki gösterilmeli." An- DER i -i Ş GENEL BAŞKANI �OL-iŞ GENEL BAŞKANI kastediyorum ."
cak Mehmet Bamya· YENER KAYA MUN IR CEYLAN Ceylan, iş güven-

36 • IKJBIN'E DoGRU • 16 ŞUBAT 1 992

cesi yasasında da aynı tehlike ol­
duğunu vurguluyor. "Tavır deği­
şikliği olacak. Hükümetle olan gü­
ven bağlan sarsılma noktasına ge­
lir. Mesajı burada net vermeliyiz."
Deri-iş Genel Başkanı Yener
Kaya da. "Öı.al'ın dediği oluyor"
diye kaygılı. Ama hükümete cep­
heden karşı çıkmaya gönlü razı de­
ğil. "Bizim de kamuoyu yaratma­
mız gerekirdi, yapmadık. Hükümet
seçim zamanında böyle dememişti.
Diğer sendikalarla birlikte bir du ­
rum değerlendirmesi yapı lacak .
Şubelerde tepki var. Herkes ümit
bağlamıştı. Şok tesiri yaptı. Tabii
hesap sorulacak. "
Bu haber yayına hazırlandığı sı­
rada, taslak henüz yasalaşmamıştı.
Sendikacılarda hata bir parça ümit
vardı.
"ERKEN EMEKL1Lll{" DEÔ1L,
GASP EDİLEN HAKKIN iADESi
işçinin emeklilikle ilgili talebi,
24 Aralık 1 985 te kabul edilen
'
3246 sayılı yasanın kaldırılmasıy­
dı. Söz konusu yasayla emeklilik
zorlaştırılmış. kademeli bir yaş
tahditi getirilmişti. 3246 sa�ılı ya­
saya göre. 1 0 Ocak 1 986 tarihin­
den 15 yıl önce sigortalı olanlar,
eski yasaya tabi tutulacak, 10 ile
1 5 yıl arasında sigortalılık süresi
bulunanlardan kadın olanlar 4 1 , er­
kek olanlar 46 yaşında, 5 ile 1 0 yıl
arasında sigortalılıkları bulunanlar
kadın ise 43, erkek ise 48 yaşında •.
5 yıldan az si gortası olanlar kadın
ise 45, erkek ise 50 yaşında emekli
olabilecekler.
1986'dan önce prim ve sigorta­
lılık süresi koşulunu yerine getiren
sigortalı, emekli olabiliyordu.
Aslında söz konusu olan "erken
emeklilik" değil, 1 986'da özaı hü­
kümetinin gasp ettiği bir hakkın
geri verilmesiydi .
işveren cephesi. bir bütün ola­
rak bu isteğe büyük tepki gösterdi.
"Erken emekliliğin ekonomiye bü­
yük yük getireceği. SSK ve Emek­
li Sandığı'nı batıracağı" öne sürül­
dü. Türkiye'de ortalama yaşam sü­
resinin yükseldiği söylendi. işve­
renlerin işçileri "genç yaşta" emek­
li edip "beslemeye" niyeti yoktu!
SSK 1984 yılı istatistiklerine
göre, emeklilerin yarısı, 25 yıl
prim ödedikleri SSK'dan 9 yıl ma­
aş almadan ölüyor. • mOcadılıyı devım ıdıceklırlnl bıllrttlltr.
VABDİYA
• DISK'in 25. kuruluş yıldönümü nedeniyle '2000'1i yıllarda Çalışma yaşamı ve
sendikal anlayışlarda yeni açılımlar' konulu bir panel d üzenlendi. Panele, Türk-iş
Genel Sekreteri. Orhan Balta, Hak-iş Genel Sekreteri Sa l im Uılu, DiSK Yönetim Ku­
rulu üyesi Kemal Daysal, TISK Genel Sekreteri Kubilay Ataaayar, ILO Türkiye Tem­
silcisi Rüçhan lfık, ASK sözcüsü Wim Bergers, lü işletme Fakühesi ' nden Do�. Dr.
Hacer Ansal ve gazeteci Şükran Ketenci katıldı. Konuşmacılar en çok 'sosyal diya­
log ve toplumsal uzlaşma· konularına değindiler. Kubilay A111a yar 'ın 'Şimdiye ka­
dar yanlış yapmışız. Hep kavga etti k. Gelin bir olalım. El ele vermek görevimit söz­
leri büyük alkış topladı.
• Adana Toros Gübre işçileri direnişlerinin 53. g ü nü nde, 1 Şubat'ta ölüm orucu­
na başladılar. Sendikalaştıkları için işten atılan 300 işçi, bugü ne kadar fabrika önün­
de çeşitli eylemler yapm ışlar, Ankara'ya g itm işler ve SHP Ceyhan ilçe binasını bas­
m ışlardı.
• Aliağa Yü k Taşıyıcıları Kooperatifi üyesi 200 kamyoncu 12 Şubat günü direni­
şe başladı. 1 99 1 Aralık ayında sözleşmeleri biten işçiler. yeni sözleşme için bir ton
hurdadan 9 bin lira istediler. Aliağa Habaş Hurda Fabrikası yetkilileri ise 7 bin lira
verdiler. Bunun üzerine kamyoncular 8 bin liraya anlaşabileceklerini belirtt i ler. An­
cak, işveren dışarıdan m üteahhitlerle 8 bin liraya anlaşma yoluna g itti.
• lzmir'de kurulu BMC fabrikasında Şubat 1 991 'de imzalanan sözleşmeden bu
yana 900 işçinin işine son verildi. Fabrikada şu anda 3 bin dolayında işçi çalışıyor.
i şveren, bir yandan verimsizlik dolayısıyla işçi çıkartırken, bir yandan da rekor dü­
zeyde imalat yaptıkları gerekçesi ile işçileri i ki dilim baklava ile ödü llendiriyor! lşye­
rinde örgütlü bulunan Türk Metal Sendikası'nın sorun larıyla ilgilenmediğini belirten
işçiler, 1 990 yılındaki grev sırasında sendika tarafından kendilerine ödenmesi g ere­
ken 1 O milyara yakın paranın nereye gittioini soruyorlar.
• ÇalıŞma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından imren Aykut' un bakanlıOı dö­
neminde oluşturulan SSK Sağlık Tesislerini Güçlendirme Vakfı (SISATEV) hakkında
soruşturma başlatıldı. 30 Haziran 1 991 tarihli 2000'e Doğrılda, "Aykut 'un Vakfı
Şüphe yaratıyor' haberiyle konu kamuoyunun g ü ndemine getirilmişti. Vakfa yapıla­
cak ödemelerin Avrupa Para Birimi (ECU) üzerinden hesaplanmasına ve otopark iş­
letmeciliğine dikkat çekilmişti. Aynı haberde, Ankara Tabip Odası 'nın, Vakfı 'SSK
Hastalık Sigortası gelirlerinin özel amaçlar için talan edilmesinin en fütursuz örneği'
olarak değerlendirdiği belirtilmişti.
• DPT tarafından 1 992 yılı için hazırlanan programda kam u çalışanların ı n sendi­
kalaşmasına ilişkin ILO hükümleri yer almadı. Koalisyon protokolünde yer alan me­
mura sendikalaşma hakkı vaati ile çelişen bu tutum , tartışmalara yol açtı. Çalışma
ve Sosyal G üvenlik Bakanlığı yetkilileri hükümetin bu konuda sözü olduğunu ve DPT
istemiyor diye bu sözden dönemeyeceklerini belirtt i ler.
BAYTUR İ ŞÇİLERi . Bıytu'dı fılıpn 62 lifinin lflnt ıendllılyı Uya olduklırı
ger61nı Ilı ıon vtrlldl. 17 Ocık'tan itibaren lffller 5'er lılflllk gr1plar hlllndı
d6n0f0mll olırak • ılık grevine blflıdılar. Sındlklıl hıklınnı kullanmak ve
Grgltlenmek ııın mDcıdele ettlklerlnl bellrten IMller, ltlertne dininceye adar
(fototraf: EYLEM SÜRER KAYA)
16 SUBAT 1 992 • İKİBİN'E DOGRU e 37
 BtüzalıGÜLÜ
M i l l etveki l i n i n isya nı
yp
D
lçel milletvekili Ali S u . loj manlarının aylık ma­
liyetinin 10 milyon olduğunu söyleyerek. 2000'e
Dogru muhabirine yakınıyor. "Tam bir disiplinin hakim
olması gerekirken lojmanlarda gayriciddi bir hava ha­
kim. Örneğin. sabahları gazete okuyamıyoruz. Çünkü
saat 1 l .OO'de ancak geliyor ve toplu halde de gelmiyor
gazeteler. ayrı ayrı geliyor. 1 0 milyon masraf edileceği­
ne. 2 milyona şehir içinde oturalım. hiç olmazsa sabah
gazetemizi okuyalım . "

Bush h a m a mda nası l bayı l l r !

J
aponlar ayı yerine maymun oynatıyorlar. Maymun­
lann son zamanlardaki numarası ise şöyle: " Bush
San" diye seslenince: maymun pat diye yere düşüyor.

O l u r böyle şeyl e r !
A
nkara 3 . idare Mahkeme­
si'nce 4 Ş ubat l 992 tari hin­
SAKIP SABANCI. Nam-ı dlQer Napolyonl
Hayvanlara deOll insanlara önem de Sosyalist Parti Genel Merke­
veriyor! Kuldan utanıyor. . ! zi'ne bir karar tebliği edildi. Ka­
rarın özeti şöyle: " Davacı Sos­
yalist Parti l l . 9 . l 988- l 7 .9. l 988
Ya ğcı l l ğ ı n böylesi tarihleri arasında yapılacak ka­
palı yer toplantılarına izin veril­
görü l m e d i memesine ilişkin işlemin iptali­

K
ılınç Ekonomik Basın AJan·
( KEBA)'nın 402 sayılı hab ;
bülteninde. ekonomi ile ilgili birk1ç
kişinin portreleri çı.kanlmış. Bu şa­
hısları tanıtma amacıyla yazılan port­
relerden kısa kısa alıntılar yapıyoruz.
"Saygıdeğer. Mehmet Nafiz Gü­
nal. ( M.N.G. Holding) büyük ve
doğru dürüst işadamı, Türk müteah­
hididir."
"Sakıp Sabancı. işadam ı. sanayi
sektörünün büyük imparatoru Napol­
yon. yüksek hidroelektrik santralının
tabii enerjisine sahip büyük enerji
kaynağı. hayvanlara değil insanlara
önem veren . fakir ve fukaraya ekmek
veren. lslarn dinine bağlı Allahtan
korkan . kuldan utanan . . . "
" Hüsnü Poyraz, eski Türkiye Ta­
rım ve Kredi Kooperatifler Merkez
Birliği Gene l Müdürü. bugünkü gö­
revi Tarım Bakanlığı Müsteşarı ve
Müsteşarlar Kralı . Büyük Patron­
Tarım sempozyumlarında mekanik
ve elektronik beynimiz. aziz ve muh­
terem devlet adamı. .. "
"Cemil Ç içek . Anavatan iktidarı­
nın parlayan yıldızı. sönmeyen güne­
şi. Yozgat efendisi. protokol un ulu
hakan ı . otoritenin nükleer çekirdeği.
Diplomatik şöhretini atide Türk mi­
toloji tarihinin alt ın sayfalarında son-
CEMi L Ç iÇEK. Parlayan yıldız, sönmeyen
gUnetl Sonsuza kadar tbıdlyyenl
suza kadar ebediyen taşıyacaktır."
"Sayın_ Şemsettin Şemset, Kay­
seri ilimizin en muhterem iyi insa­
nı. Türkiye'de delikanlıların hasosu.
müzik dünyasını değil leydi'leri se­
ver. aptes alıp namaz kılmayı çok
sever. . . "
"Saygıdeğer Rüştü Saraçoğlu .
TC'nin elektronik sistem modülü.
bankacılık sektöründe podyumda
derece alan. şov yaparak alkışlar
toplayan bir finalist..."
Bir aile şirketi görünümünde
olan ajansın sahibi Mehmet Kılınç.
Aynı soyadı taşıyan beş kişi daha
var. Mehmet Kılınç imzalı portre­
lerdeki yağcılık da boşa gitmemiş.
402 sayılı bültenin ilan geliri 56
milyon lira. üstelik de haftalık.
ni istemektedir. . . Referandum
23.9. l 988 tarihinde yapıldığın­
dan ve yapılacak olan kapalı yer
toplantılarının bu referanduma
yönelik olduğu anlaşıldığından
hakkında karar verilmesine ya­
raı: olmadığından, yargılama gi­
derinin davacı üzerinde bırakıl­
masına oybirliğiyle karar veril­
di .. . ''-
llahi adalet! l 5 gün içinde
karar vermen gerekir.. . Sen üç
yıl sonra yapıver. Üstelik "za­
manı geçti" diyerek de yargıla­
ma masrafını davacıya yükleyi­
ver...
Geç ka l a n m esaj
T
ürk-lş. yürüyüşçü lzmir Be­
lediyesi işçilerini destekle­
mek için Ankara girişinde nasıl
karşılanacaklarını ve ne tür ey­
lemler yapacaklarını anlatan bir
mektup hazırladı. Mektup posta
ile sendikalara gönderildi. Pa­
zartesi öğleden sonra mektubu
eline alan sendikacılar şaşırdı.
Çünkü aynı gün, sabaha karşı
saat Ö4.00'te işçiler jandarma ta­
rafından yaka paça otobüslere
bindirilmiş ve geri gönderilmiş­
ti.

38 • İKIBIVE DO(; R C • 9 ŞUBAT 1 992


'!
A
nkara . eni mahalle Milli istih­
barat Orgütü kapısı önünde sa­
bahın erken saatinde bir grup bek­
liyor. Kısa bir süre sonra otobüs
kapı önünde bekleyenleri alıp içeri
götürüyor. İstikamet MIT'in ye­
mekhanesi. S ınav yapılacak.
MIT'e son yıllarda. "Teşkilatı­
nızda çalışmak istiyorum" diye
başvuran üniversite mezunu sayı­
sında artış var. Ankara'da daha
çok Dil Tarih ve Coğrafya Fakül­
tesi mezunları rağbet ediyor.
Başvuranlardan birisi anlahyor:
"Mezun olduktan sonra çalmadık
kapı bıraldnadım. İş bulamadım
bir türlü." Fakültenin filoloji bö­
lümlerinden birini bitir<m bu kişi­
ye bir yakını, " MlT'e başvur. senin
bitirdiğin filoloji bölümü mezunla­
rını havada kapıyorlar" diyor. O
da dilekçe yazıyor: "Teşkilatınızda
çalışmak istiyorum ." B ir süre son·
ra yanıt geliyor: " Buyrun görüşe-
1.ım. "
"Yenimahalle'deki birimlerine
çağırdılar. Gittim. Bir de ne göre­
yim . okuldaki arkadaşların çoğu
burada. Onlar da benim gibi fakül­
tenin çeşitli filoloji bölümlerinden
mezunlar. Sanki herkes birbirin­
den utanıyor gibiydi. Herkesin bir­
birine söylediği. 'Vallahi iş bula­
madım. mecbur kaldım. Ne yap­
saydım yani. aç mı kalsaydım?'
Herkes aynı şeyi söylüyor. günah
çıkarıyor."
Bekleşenleri sınav için yemek­
haneye götürüyorlar. Burada dil sı­
navı yapılacak. Otobüste sınav
adayları merak içinde birbirlerine
"Acaba ne yapacaklar" diye soru-
yor. Bu arada bir MİT ajanı adayı.
"Arkadaş siz üniversite mezunusu­
nuz. ben lise terk. Siz dil biliyorsu­
nuz. ama ben bilmiyorum. Ş imdi
bunlar bana neler yaptırır neler"
diyerek sınava girmekten son anda
vazgeçiyor.
Kendisini Özel Tim elemanı
olarak tanıtan bir MİT adayının dil
sınavındaki branşı Kürtçe. Anlaşı­
lan 'Kürtçe sınavı, devletin bir tek
bu bölümünde yapılıyor.
Dil sınavından sonra görevliler
adaylara. "Biz sizlere sonucu bildi­
receğiz" diyor. Sonuç, kazananlara
bildiriliyor. ikinci bölümde genel
kültür sınavı var. Türkçe. matema­
tik. coğrafya. inkılap tarihi sorula­
rı ... tlginçtir. sınavda görevli kişi­
ler ısrarla aynı sözleri tekrarlıyor­
lar: "Biz MİT'çi değiliz. Burada
olanları kimseye anlatmayın. Yok­
sa başınız belaya girer." Teşkilat
çalışanları ancak son bölümde,
M1Tin elemanları olduklarını söy­
lüyorlar. "Bu sınav sonrasında ka­
zananlar. teşkilat mensubu olacak.
Aynı bizim gibi" diyorlar. Son ola­
rak da ekliyorlar: "Bizim maaşım ız
yüksektir."
Bu arada teşkilata başvuranlar­
dan anne. baba. kardeşler. sevgili
veya eşin fotoğrafları. adresleri is­
teniyor. Yani sıkı sıkı araştırılıyor­
sunuz. Teşkilatın bu kolaylığı var!
S iz. uğraşa didine savcılıktan te­
miz kağıdı almıyorsunuz. Bunu si­
zin adınıza teşkilat yapıyor.
Tüm bölümleri iyi derece ala­
rak geçerseniz. bir süre özel kurs
göreceksiniz. Sonra arş yiğitler va­
tan aşkına!
16
Rüm.i.BGÜLÜ
Döndük i şte !
•
I
ran İslam Cumhuriyeti Büyükel­
ç il iği. "İslam devrimi" yıldönü­
münde bir resepsiyon verdi. Resep­
siyonda bir ara yan yana gelen Sos­
yalist Parti Genel Sekreteri Hasan
Yalçın ve Rusya-BDT B üyükelçi­
lik Müsteşarı Walter Sonis sohbet
ediyorlar. Sonis. Yalçm'a takılıyor:
" l 950'lerden beri Sovyetler Birliği
kapitalizme geri döndü diye diye .
sonunda bizi döndürdünüz işte ... "
Kova ile DOiak evlenmemelllerl EOer
evlenirlerse, •Ne hali ettim ben• diye
hayıflanma malılar!
B i l i msel evl e n i n
S
ivas Hakikat gazetesinin 8 Şu­
bat 1 992 tarihli nüshasındaki
başyazıyı özüne dokunmadan özet­
leyerek aktarıyoruz: " B i limsel ola­
rak astrologlar. yıldızların ve onla­
ra bağlı olarak burçların insan ka­
rakterini belirlediği noktasında bir­
leşmişlerdir. Bu bilimsel verilere
göre. Kova ve Oğlak burc u evlilik­
lerinin genelde uzun ömürlü olma­
dığı. en çok boşanmaların bu burç­
larda görüldüğü tespit edilmiş. Bo­
şanmaların çoğunun birbirine ters
burçlardaki insanların birbiriyle ev­
lenmesinden meydana geldiği açık­
lanmıştır."
Ahmet Turan Gürel imzalı ya­
zıda. "Kim kiminle evlenmeli" so­
rusuna da burçlara göre yanıt veri­
liyor. örneğin. İkizler burcuna
mensup kadın ve erkek için şunlar
yazılmış: "Sizi sakinleştiren ve ra­
hatlatan ideal eşiniz Başak'tır. As­
lan ve Oğlak da uygun olabilir. Bo­
ğa ile de uyuşabilirsiniz. Terazi ve
Balık'tan çok uzak durun."
Gürel yazısını şöyle bitiriyor:
"işte size bilimsel bir evlilik reçe­
tesi. ister kullanın, ister kaldırıp bir
kenara atın. Yanlış karar verip sa­
kın sonra ne halt ettim diye hayıf­
lanmayın ."
ŞU BAT 1 992 • lKlBlN'E DOGRU • 39
 HALK KOM Ü N İ STLERE DÖN ÜYOR

Komünist gösteri 70 bin

Yelts i nci gösteri 5 bin
Komü nist g österiyi birçok örg ütü bünyesi nde barı ndıran "Trudovaya Rossiya"
hareketinin d üzen lediği bildiriliyor: "Trudovaya Rossiya" Rusça 'da "Çalışan Rusya " ,
"Emekçi Rusya" anlamlarına geliyo r. Yü rüyüş sıraşında b i r kamyonetten
Leningrad kuşatmasından kalan "Ayağa Kalk·, Onurl u Ulke" şarkısı duyuluyo rd u .
Yeltsin ' i desteklemek amacıyla yapılan gösteri ise beklenmedik bi r biçimde
Yeltsin eleşti rilerine sahne old u .
eçtiğimiz pazar günü bin olarak verdiler. Moskova Kent si boyunca geçerek Kremlin'in ya­

G
Moskova'da komünist­
lerin düzenlediği ve
Ağustos darbesinden
beri yapılanların en büyüğü olduğu
belirtilen gösteri Yeltsin yönetim i­
ni olduğu kadar Batı'yı da endişe­
lendirdi.
Gösterinin yapıldığı günden
önce Moskova'da kom ünistlerin
pazar günü toplanarak Rusya par­
lamentosuna yürüyecekleri ve ikti­
darı ele geçirmeye çalışacakları
söylentileri yayılmıştı. Komünist­
lerin iktidarı alma denemesinde
bulunacaklarının yalnızca bir söy­
lenti olmasına rağmen Moskova
Kent Sovyeti . komünistlerin göste­
rilerini yasakladığını duyurdu.
Buna karşılık Beyaz Saray olarak
da bilinen Rusya parlamentosunu
savunacakları söylenen Yeltsin ta­
rnftarı kişilere toplanma ve gösteri
izni verildi.
10 B lN MlLlS
Yasağa rağmen onbinlerce kişi
orak-çekiçli kızıl bayraklar ve
Lenin ile Stalin'in resimleriyle
toplanarak yürüyüşe geçtiler. Mos­
kova'da temas kurduğumuz kay­
naklar 2000'e Dogru'ya göstericile­
rin sayısı hakkı nda değişik bilgiler
verdiler. Verilen sayılar 5 0 ile 100
bin arasında değişiyor. Görüştüğü­
müz kaynaklardan biri 70 bin raka­
mının gerçekçi olduğunu söyledi.
Yeltsin taraftarları için verilen en
yüksek sayı 10 binin altındaydı.
Bazı kaynaklar bu sayıyı üç dört
Sovyeıi gösterilerin yapıldığı gün
10 bini aşkın milis görevlendirdi .
Gösteriyi birçok örgütü bünyesin­
de barındıran "Trudovaya Rossi­
ya" hareketinin düzenlediği bildiri-
liyor. "Trudovaya Rossiya"
Rusça'da "Çalışan Rusya · " kartlardan birinde " S talin Haklıy­
"Emekçi Rusya" anlamlarına geli­
yor.
Komünistlerin parlamento üze­
rine yürüyerek iktidarı almaya ça­
lışacakları yolundaki söylentiler
gösteri öncesinde Batı basınında
da yer aldı. Devamlı haber yayını
yapan televizyon kanalları gösteri
süresince neredeyse saat başı Mos­
kova'da neler olup bittiğini yansıt­
ıılar. Sanki olağan bir gösterinin
dışında bir şeyler bekleniyordu.
Gerçekten de Moskova'da bir
süredir darbe söylentileri yoğun­
laşmış durumda. Son olarak eski
Dışişleri Bakanı Ed\·ard Şevard­
nadze yeni bir darbenin olacağını
ve öu seferki darbenin Ağustos
darbesinden daha iyi hazırlan mış
olacağını söyledi.Şevardnadze
açıklamasında darbeyi halkın des­
teklemesinden korktuğunu bildirdi.
"ÇAR BORlS lSTlFA"
Moskova'da geçen pazar günü
yapılan gösterilerde en çok kulla­
nılan slogan "Halk Düşmanı Yelt­
sin" oldu . Boris Y el tsin i Hz.
' du. Popov. Marks-Engels Müze­
Jsa'ya ihanet eden Yudas'a benze­
ten kimi konuşm acılar. "Çar Boris
isti fa! " şeklinde slogan lar attılar.
Gorki parkından Kropotkin cadde-
nındaki Menege Meydanı'na gelen
göstericiler eski Sovyet c umhuri­
yetlerinin bayraklarını da taşıdılar.
Göstericilerin büyük bir . bölümü­
nün yakalarında Stalin resim leri
taşıdıkları görüldü. Taşınan pan­
dı" yazısı okunuyordu. Yürüyüş sı­
rasında kortejin ön sıralarında yer
alan bir kamyonete yerleştirilen
hoparlörlerden sürekli olarak
"Ayağa 1'a}k. Onurlu Ülke" şarkısı
duyuluyordu. Bu şarkı İkinci
Dünya Savaşı'nın en güç günlerin­
de. özellikle Hitler ordularının Le­
ningrad kuşatması sırasında çok
popülerdi.
Gösterilerde yapılan konuşma­
larda Yeltsin'in politikaları ağır bir
dille eleştirildi . Gösteride söz alan
Svetlena Bondereva adlı konuş­
macı amaçlarının, halkı Yeltsin yö­
neümitıe karşı cesaretlendirmek ol­
duğunu söyledi. Konuşmalarda
Moskova'nın ve Rusya'nın geri ka­
lanının yabancılara satıldığı hatırla­
tılarak buna bir son verilmesi ge­
rektiği vurgulandı . Halkın da
"Ülkemizi satmayın" şeklinde ba­
ğırdığı gözlendi. Taşınan pankart­
lardan birindeki karikatürde Mos- .
kova Belediye Başkanı Gavril
Popov. "Sam Amca" tarafından te­
cavüze uğrar şekilde gösteriliyor­
si'nin bulunduğu binanın R us
Asiller Birliği'ne verilmesi kararı­
na öncülük etmesi nedeniyle daha
önce komünistlerin ağır eleşt irileri-

40 • İKİBi'.li'E DoGRt: e 16 ŞUBAT 1 992

 ne uğram ışıı. PopO\·'un
Lenin mozolesinin kapa­
tılmasını istediği de bili­
niyor.
BATI BAS INI
GÖSTERiNiN
SiYASAL
AMAÇLARINI
GiZLiYOR
Rus ve Batı basının­
da göstericilerin sayısı
az gösterildi. Amaçları­
nın yalnızca fiyat artışla­
rını kınamakla sınırlı
yaşlı kişiler olduğu iddia
edildi. Oysa gazetelerde
basılan fotoğraflar ve fo­
toğrafaltı yazılan ve
haber metinleri iki ayrı
gerçeği yansıtıyordu.
Fotoğraflarda. ellerinde
"Yeltsin istifa". " Yaşa­
sın komünizm" gibi slo­
ganlar yazan pankartlar
ve kızıl bayraklar bulu•
nan 25-30 yaşlarındaki
kişilerden oluşan kalaba­
lıklar görülürken. bu fo­
toğrafların altında yal­
nızca fiyat artışlarını
protesto eden birkaç
emekliden ve yaşlı ko- MOSKOVA'DA BiR KOMÜNiST GÖSTERi. 1 Şubat Pazar glnU AQ ıstos nu açığa vurmuştu.
münistten söz ediliyor- da rbesinden bu yana yapılan tDm kHlı gilsttrllırlnln en blylQI
du. ger,ıldıftlrlldl. Yeltsln tarattartarının dUzenledllll karfı gilsttrl ise
·
. Te 1evızyon haber1 e- tam bir fiyaskoyla sonuıtandı. Yıtslnclltrln gilstertılne ltım fOk az
insan katıldı hım de Yıltsln karfıb konufllla lar yapıldı.
nnde de kızıl bayrakla-
rın dalgalandığı. genç insanların si­
yasal sloganlar haykırdıkları
görülür ve duyulurken, spikerler
sanki başka bir gösterinin haberini
okuyordu. Rewer · ve DPA ajansla­
rının gazetelere geçtiği metinlerde
potestocuların sayısının düşük.
Yeltsin taraftarlarının sayısının ise
olduğundan kat kat daha kalabalık
gösterildiği dikkat çekti.
TÜRK 1ŞÇ1LER1:
"KAHROLSUN KAP1TAL1ZM"
Moskova'da yapılan gösteriler­
den başka Rusya'nın diğer kentle­
rinde de gösteriler yapıldığı bildi­
rildi. Novosibirsk ve Andarsk gibi
Sibirya kentlerinde bile gösteriler
düzenlendiği haber veriliyor. Mos­
kova'daki gösterilere Enka inşaat­
larında çalışan Türk işçilerinin de
Türk bayrağı ve Rusça-Türkçe
pankartlarla katıldığı bildirildi.
Türk işçilerinin taşıdığı pankartlar­
dan birinde "Kahrolsun kapita-
dıklarını söylediler.
l 9 l 7 KORKUSU
Öte yandan Yeltsin'i
desteklemek amacıyla
yapılan bu gösteri bek-
. lenmedik bir biçimde
Yeltsin eleştirilerine
sahne oldu. Konuşma
yapanlar arasında Rusya
Devlet Başkan Yardım­
cısı Aleksandr Rutskoy
da bulunuyordu. Ruts­
koy. konuşmasında hil­
kümeti ekonomik araç­
larla katliam
gerçekleştirme politikası
izlemekle suçladı. Ruts­
koy. bu politikaya bir al­
ternatif olarak ekonomik
sıkıyönetim uygulaması­
na gidilmesini önerdi.
Rutskoy'a göre. bu ya­
pılmadığı takdirde yeni
bir devrim kaçınılmaz
olacak. Rutskoy daha
·önce· de. "Bir toplumsal
patlama meydana gelir­
se. Tanrı korusun
l 9 l 7'de iktidara gelenler
aynı şeyi tekrar yapabi­
lirler" şeldinde korkusu­
Boris Yeltsin de
Batı'ya yaptığı son ziya­
retinde. serbest piyasa
dönüşümleri desteklen­
liim" yazılıydı. Rusya'daki özerk mediği ve yardım programı başarı­
cumhuriyetlerden ve diğer cumhu­ sızlığa uğradığı takdirde ülkesinin
riyetlerden gelen göstericiler de yeniden "Sovyet türü totaliter dü­
kortejde milli kıy�etleriylc yürü­ zene geçme tehlikesi içinde" oldu­
düler. ğunu söylemişti. Geçen pazar günü
Rusya parlamentosu civarında yapılan gösteride konuşan Viktor
toplanan Yeltsin taraftarları da Sergeyev adlı bir ekonomi uzmanı
antr-komünist içerikli konuşmalar toplumsal patlamayı kaçınılmaz
yaparak komünizm tehlikesinden gördüğünü söyledi.
sözettiler. Göstericilerden biri Ko­ Öte yandan Çekoslovakya'da
münist Manifesıo'daki ünlü cümle­ başlatılan anti-komünist histeri dal­
ye kinaye yaparak. "Ülkemizde gasının bir benzerinin Rusya'da da
komünizm heyülası kol geziyor" harekete geçirilme çabalarının ba­
dedi. Çeşitli konuşmacılar eski ko­ şarılı olmadığı bildiriliyor. Was­
münistlerle milliyetçilerin ittifak hington Post gazetesinden Michael
yaptıklarını iddia ederek kızıl­ Dobbs'un yayımladığı bir yazıda.
kahverengi ittifakın. yakında darbe Rusya halkının KGB ajanı ya da
yapacağını ileri sürdü. Kimi ko­ komünist olduğu söylenenlere
nuşmacıların ise komünizm zinci­ karşı tepki duymadığı. anlatılıyor.
rine vurulmaktansa yalnızca Dobbs bu durumu halkın ekono­
ekmtk ve su ile yaşamayı tercih et­ mik sorunlara boğulduğu için anti­
likleri şeklinde ilkel anti-komünist komünist faaliyetlere ayıracak za­
retoriklere başvurdukları görüldü. manı olmamasıyla açıklamaya çalı­
Söz alan birkaç kişi de Yeltsin re-· şıyor. •
formlarını yeterince radikal bulma- ÖZCAN BUZE
16 ŞU BAT 1992 • 1K1B1N'E DOGRU • 41
GÖRÜŞME BAQ DAT TELEVllYONU'NDA. Ferit llıner ve M. Bedrt GUltekln'ln BAAS Partisi yltklllll AbdUI Gani Abdll Gılflr
bışklnlıQındakl bir heyetle görfifmellnl, Bıldıt Televizyonu anı haber billenlndt yayınladt . .GörlfRMYt Abdll Gıffur'un
yardımcısı Dr. lsa Erravl de katılda.
G Ö R Ü Ş M E BAG DAT TELEVİZYO N U ' N DA B İ R İ N C İ HABER

SP·BAAS buluşmasında
bölge sorunlar1 konuşuldu
Genel Yayı n Yönetm enimiz Fe rit l lseve r ve S P Genel Başkan Yardımcısı M. Bed ri Gülteki n ,
I rak BAAS Partis i m eclis kom itesi üyesi ve dış i lişkiler so rumlusu Abd ül Gan i Abd ül Gaffur
baş kanlığındaki bir h eyetle, başta Kürt sorunu olmak üze re bö lge sorun larını kon uştular.
I rakl ı yetki liler, "Ame ri ka'ya boyu n eğmeyeceğ iz" diyo rlar. I rak, SP' nin bölge ü l kelerinin ve
Kü rt ö rg ütle ri n i n , Batıl ı devletl eri dışlayarak Kürt soru n u n u çözmek üzere b i r araya
gelm eleri önerisini destekliyo r. BAAS heyeti , Barzan i 'Yle an laşmaya vard ı kları n ı ,
Barzan i ' n i n Kürdistan i Cephe'nin onayını almak i ç i n m e h i l isted iğini söyledi.
rgimizin Genel Yayın da yer aldı. Şimdi bütün Türk dost­ daki gelişmeler Amerika'yı korkut­

D
Yönetmeni Ferit l lsever
e Sosyalist Parti Genel
Başkan Yaıdımcısı M.
Bedri Gültekin . Irak hükümetinin
davetlisi olarak geçen hafta
Irak'taydılar. BAAS Partisi'nin 1 7
kişilik Meclis Komitesi üyesi ve
Dış ilişkiler Sorumlusu Abdül Ga­
ni Abdül Gaffur'un başında bulun­
duğu bir heyet. İ lsever ve Gülte­
kin'i kabul ettiler. lki heyetin gö­
rüşmesi, Bağdat Televizyonu'nun
ana haber bülteninde birinci haber
oldu.
"SAV AŞ AÔUSTOSTAN
ÖNCE BAŞLADI"
Sözlerine. "Savaş sırasında Tür­
kiye'de bir üs. Irak'ın vW11lmasında
kullanıldı. B iz iki Müslüman ülke­
yiz. Türk halkının savaş dönemin­
de bize nasıl destek olduğunu bi li­
yoruz. SP. Kuveyt sorununun baha­
ne olarak kullanıldığını açıklamıştı.
Bu açıklamanız bizim basınımızda
larımızla ve özellikle SP ile iyi iliş­
kiler geliştinnek istiyoruz" diye
başlayan Gaffur. Amerika'nın
lrak'a sald.ırısını değerlendirdi:
"Savaş. 2 Ağustos'ta başlamadı.
Irak'a saldın planı. eski bir pl:ındı.
B ir örnek vereyim: Amerika ile ta·
hıl ithal etmek üzere anlaşmıştık.
Parasını ödemiştik. Savaştan 3 ay
önceydi. Tahıl göndermediler. O
zaman da sanayi ve gıda maddeleri­
ni kapsayan . çok sıkı bir ambargo
vardı. Sayın Saddam Hüseyin, ye­
ni bir insan tipi ve yeni bir Irak ya­
ratmak istedi. Savaşta. sanayimizi,
ekonomizi çökertmek istediler.
"ÜLKEYİ KENDİ GÜCÜMÜZLE
YENİDEN İNŞA EDİYORUZ"
"Bizim savunduğumuz bazı
esaslar vardı. Birincisi: Filistin'in
kurtarılması. ikincisi: bütün zengin­
l iklerin Araplara ait olması, üçün­
cüsü: Arap ülkelerindeki yabancı
üslerin kapatılmasıydı. Bu konular-
tu.
"Ülkeyi yeniden inşa ediyoruz.
Y ıkılaniarı yapıyoruz. Ülkenin ye­
niden imarı için dışardan en ufak
bir destek almadık. Irak halkı birlik
halindedir ve Saddam Hüseyin'i
destekli yor."
Göıiişmede Ferit llsever.
"Halklarımız arasındaki büyük ya­
kınlığa rağmen Türkiye hükürneti­
nin savaş sırasındaki politikası bizi
üzdü" dedi. İlsever şöyle devam et­
ti: "Ancak halkımız Irak'ı ABD'ye
karşı destekledi. Çünkü bu saldırı
aynı zamanda bize karşı bir saldı­
rıydı. Bugün Libya ve Küba da si­
zin konumunuzdadır."
"AMBARGOYA HA YIR ! "
Ferit l lsever, savaş sonrası ge­
lişmeyle ilgili olarak da şöyle dedi:
"Bugün savaş ambargo şeklinde sü­
rüyor. Ambargo. Irak halkına acı
veriyor. Bu haksız ve gayri insani
bir d W1lffidur. İnsanlığın bu dW1lffi a

42 • İKİBİN'E DoGRll • 16 ŞUBAT 1 992

boyun eğmesi mümkün değildir.
IRAK ENFORMASYON BAKANI VE HÜKÜ MET SÖZCÜSÜ
Irak'ın yeniden imarında en sevin­ HAM iT YU SUF HAM MAD I
dirici nokta. bunun lrak'ın kendi ça­
balarıyla gerçekleşmiş olmasıdır. "İncirlik, 6. ·Filo'dan farklı dejil,
Çünk--0 bütün dünyada Amerikan
yardımı ve serbest piyasa olmadan bombal.amayı hi� düşünmedık"
gelişme olmaz fikri yayılmaya çalı­

şılıyor. Irak. emperyalizm in bu pro­
pagandasına güzel bir yanıt veri­
yor."
Gaffur. ambargodan Türki­
ye'nin de zarar gördüğünü belirtti.
Irak hükümetinin Türkiye ile ilişki­
lerini yeniden geliştirmek istediğini
söyledi. Türkiye'nin. lran'ın savaş
sırasında kendisine emanet edilen
G saver.
enel Yayın Yönetmenimiz Ferit 11-
l rak'ta bulunduğu sırada
I rak Enformasyon Bakanı ve hükümet
sözcüsü Hamit Yusuf Ha mma d i ile de
görüştü. Hammadi. savaş sonrası am­
bargo sonucu l rak'ın karşılaştığı sıkın­
tıları şöyle anlattı:
Maddi zararımız çok büyüktür. 1 0
milyar dolardan fazla olduğunu söyle­
yebiliriz. Özellikle gıda maddeleri ve
sından girdi. Onun adı Nıron ve Hüla­
gu ile birlikte anılacak.
lncirlik'ten ve diğer üslerden top­
lam 1 1 4 bin sorti yapıldı. lncirlik'i bir
Amerikan uçak gemisinden farklı gör­
müyoruz. Ayrıca Türk halkının bunu
onaylamadığını da biliyoruz. Bunu bil­
diğimiz için lncirlik'i vurmayı Scud fü­
zesi atmayı hiç düşünmedik. incirlik
önemli bir üstür. Oradan Amerikan ve ·

Irak uçaklarını ve onbinlerce savaş
esirini serbest bırakması için yar­
dımcı olmasını istedi. Gaffur. daha
sonra Kafkasya ve Orta Asya'daki
gelişmeler konusunda SP'nin değer­
lendirmesini sordu ve bilgi aldı .
KÜRT SORUNUNA
ORTAK ÇÖZÜM
iJaç konularında ambargo etkili oldu.
Ozellikle çocuklar bakımından. 1 70 bin
kadar çocuk etkilendi. Bu rakam. geçen
yılın sonuna kadarki süre için söz ko­
nusudur. Ayrıca 200 bin kadar yaşlı in­
san ölmüştür. Ekonomik bakımdan sa­
nayimizin yüzde 80'i tahrip oldu. Kendi
çabamızla, yıkılan bu sanayi tesisleri­
mizin yüzde 90' ını bugüne kadar yap­
mış b ulunmaktay ız. Dokuz ay içinde.
lngiliz uçakları kalktı. Bağdat ' ın kuzeyi­
ne düşen bölgeler, bu üslerden kalkan
uçaklar tarafından bombalandı. Kerkük,
Musul, Erbil, Süleymaniye, Duhok gibi
yerler lncirlik'ten kalkan uçaklarca
bombalandı. Toplam 1 00 bin ton patla­
yıcı atıldı.
CIA Başkanı Gatas. lsrail, S u udi
Arabistan ve M ısır'a geziye çıktı. Sad·
dam Hüsıyin i düşürmenin bir yolunu
'

"Bu cumhuriyetler arasında an­ Dışarıdan hiçbir şey getirmedik, hiçbir bulmak için dolaşıyor. 1 00 bin ton
yardım almadık. Tahrip olan maddeleri bomba yetmedi. ambargo yetmedi, ku­
ti-emperyalist dayarıışmarıın güç­
aldık ve yeniden aynı maddeyi kullana­ zeyde ve güneyde karışıklıklar çıkardı­
lendirilmesini i stiyoruz" diyen Fe­
rak yaptık. Batılılar bu yeniden imar sü­ lar olmadı. Bush gelecek yıl seçime gi­
rit İ lsever. Irak heyetine SP'nin resinin en az beş yıl süreceğini düşü­ recek. Saddam duruyor yerinde. 1 00
Kürt sorunu konusıındaki bölge ül­ · nüyorlardı ve zannediyorlardı ki, bunu bin ton bombaya dayandık. daha fazla­
keleri ile ilgili önerisini arılattı. da ancak onların şirketlerJ yapacak. sına da dayanabiliriz. Biliyorsunuz.
İlsever. "Türkiye: Irak. lrarı. Su­ 800 küsur hedef vurdular bombalama­ Bush Japonya'ya gitmişti. Araba sat­
riye ve Kürt örgütleriyle birlikte. da. Tarık Aziz, Baker ile görüşt[lOünde mak için. Onu da beceremedi. Kalifor­
Batılı büyük devletleri dışlayarak Bakır şöyle demişti: "Savaş sonrasın­ niya'da basit bir firması b u n u başarabi­
oturup bu sorunun çözüm ilkelerini da sizi Sarıayi öncesi çağa geri döndü­ lir.
aralarında konuşabilirler ve çözüm receğiz.' Bu zaten o nların amacı değil Türkiye, gıda maddeleri ve ilaç ihra­
yolunu açabilirler" dedi. midir? B iz onlara savaş suçluları diyo­ catı yapsın l rak'a. Bu, BM kararlarına
ruz. Bush, şimdi tarihin açık bir kapı- karşı değil.
"Kürt sorununa yabancı müda­
halesi istemediklerini" oelirten
Gaffur. "Dört ülke birbirlerinin !ar ve bizlerin iradesini temsil etmi­ Gaffur, Mesut Barzani ile ya­
içişlerine karıştığı sürece Kürt soru­ yorlar. Sorun çözülmediği sürece pılan görüşmelerde anlaşmaya var­
nu çözülmez. Yabarıcı kuvvetler ül­ bunu bir kart olarak ellerinde tutu­ dıklarını. Barzani'nin bu anlaşma
kelerimize yakın bir yerde duruyor- .yorlar" dedi. konusunda Kürdistani Cephe'nin
onayını almak için mehil istediğini
S P G EN EL BAŞK;f\NI DO�U PERI NÇEK' I N söyledi. Abdül Gaffur, yeni anaya­
sa hazırlıklarının tamamlandığını.
SADDAM HUSEYI N ' E MEKTU BU bu anayasanın Kuzey Irak'taki be­

"Körfeı Savaşı ambargoyla sürüyor" lirsizlik ortadan kalktıktan sonra

yürürlüğe gireceğini de söyledi.

S
osyalist Parti Genel Başkanı Doğu Perinçek. lrak'a uygulanan ekonomik am­ SADDAM HÜSEYtN:
bargoya karşı Irak halkıyla dayanışma içerisinde olduklarını belirten bir mektu­
"ELB1RL1Ö1YLE ÇÖZELİM! "
bu Irak Devrim Komuta Konseyi Başkanı Saddam Hüsayin'e gönderdi. Perinçek
mektubunda. "ABD çevresindeki emperyalist kampın l rak'a karşı uyguladıkları eko· Öte yandan gazeteci Lütfü Ak­
nomik ambargonun, Körfez Savaşı 'nın devam ettiğini gösterd iğini' söyledi. 'Sosya­ doğan'a açıklamalarda bulunan
list Parti, ülkemizde l rak'a konan ambargo kalksın talebini öne sürmekte ve bunun Saddam Hüseyin de Kürt sorunu
için mücadele yürütmektedir. B u mücadele yalnız kardeş Irak halkına borçlu oldı..ı ­
üzerine şunları söyledi: "Biz Kürt
ğumuz dayanışmanın gereği değil, aynı zamanda Türkiye 'nin geniş emekçi yığınları­
meselesini halledeceğiz. Ancak bi ­
nın ve ulusal sermaye kesim inin ekonomik çıkarları ve manevi değerleri içindir ve
dünyadaki mazlum halklarla aynı geleceği paylaşan 60 milyon nüfuslu bir halk var­
zim hallettiğimiz noktada sizin
dır' diyerek dayanışma duygularını ifade etti. problemleriniz başlayacak. Onun
SP Genel Başkanı Doğu Perinçek, Kürt sorunu konusunda da çözüm önerilerini için gelin üçlü. dörtlü toplantılar
şöyle belirtti: 'Bu sorunu, Ortadoğu halkları olarak özellikle Türkiye, Irak, lran ve yapalım ve konuyu müşterek olarak
Suriye halkları olarak paylaşıyoruz. Kanımızca, Türkiye, Irak, lran, Suriye ve Kürt sonuçlarıdıralım. Türkiye. İrl\fl ve
halkını temsil eden örgütlerin emperyalistleri dışlayan v� kendi sorunlarını kendi Suriye için de bir Kürt sorunu var.
aralarında kardeşçe çözmelerini amaçlayan bir platform oluşturmaları, bölge halkla­ gelin elbirliği ile bu sorunu çöze­
rının özlemlerine ve geleceklerine uygun olur. Emperyalizmin istemediği de budur.· lim." •

1 6 ŞUBAT 1 992 • İKİBİN'E DOGRU e 43

 VEN EZÜ ELA ' DA ASKERLER İ N İSYAN I
Kü,ük rütbel i subaylar
yoksullar1n desteğ i ni almıştı
Hükümete sadık birlikler ve polis kuwetleriyle yapılan çatışmalarda isyancı
askerle rJe birlikte birçok öğ renci öldü. isyancılar, gecekondu mahallelerinde yoksul
halka silah dağıttılar. isyancıların iki lideri, Nikarag ua'da kontraların terhis edilmesi
işini gözetim altında bulunduran BM gücünde görev almışlard ı .
• •
nceki hafta Venezüela'da
O
meydana gelen askeri
başkaldırı bir günden az
bir zaman sürdü. Ama
bu kısa süre içinde bile uluslararası
planda hiçbir darbeye nasip olma­
yacak kadar lanetlenmeye hedef
oldu. Uluslararası kitle iletişim te­
kellerinde girişim, istikrarlı bir de­
mokrasiye karşı kalkışılan klasik
bir Latin Amerika darbesi olarak
yansıtıldı. Ancak olayların gelişi­
mi bunun doğru olmadığını ortaya
koyuyordu.
Venezüela'da önceki hafta salı
günü bindet\ fazla küçük rütbeli
subay ile astsubay ve er tutuklandı.
Askeri başkaldırı 24 saat içinde he­
men hemen tümüyle bastırılmış ve
askerlerin Başkan Carlos Andres
Perez'in açlık politikasına isyanı
ezilmişti.
1SY ANCILAR KOMUTA
KADEMESİNİ KARŞILARINA
ALMIŞLARDI
Başkaldıran güçlerin hiç de alı­
şılan türden klasik Latin Amerika
darbecileri olmadığı anlaşılıyor. İs­
yancı subaylar, silahlı kuvvetlerin
en üst kademesini karşılarına al­
mışlardı. Desteklerini yoksul işçi­
lerden, gecekondu ahalisinden ve
radikal öğrencilerden alıyorlardı.
Olağan Latin Amerika darbelerin­
de, darbecilerin katliamına maruz
kalan bu güçler, çatışmalarda da
başkaldıran küçük rütbeli subay ve
astsubayları fiilen desteklediler.
isyancıların çekirdeğini, ka­
rargatıı başkent Caracas'ın l 00 ki­
lometre güneyindeki Maracay'da
bulunan Jose Leonardo Chrinos
adlı paraşütçü taburu oluşturuyor­
du. Sayısı az olan isyancıların di-
44 e lKIBİN'E DOGRU • 1 6 ŞUBAT 1 992
ğer birliklerle de ilişkileri vardı.
Ülkenin en önemli garnizonu da is­
yancılara katılmıştı. İsyan sırasın­
da 1 O kentte çatışmalar olduğu bil­
diriliyor.
Valencia kentinde isyancı as­
kerler radikal öğrenciler tarafından
aktif bir şekilde desteklendiler.
Hükümete sadık birlikler ve polis
kuvvetleriyle yapılan çatışmalarda
isyancı askerlerle birlikte birçok
öğrenci öldü. Çok sayıda öğrenci­
nin de yaralı olduğu haber verili­
yor. Economica Hoy dergisinin bil­
dirdiğine göre, isyancı subaylar ile
öğrenciler arasında aylar ·süren gö­
rüşmeler ve hazırlıklar yaptldı.
HALK ÇATIŞMAYA
DEVAM ETTİ
Başkent Caracas'ta en uzun sü­
reli direnişin 23 Ocak mahallesin­
de yapıldığı bildiriliyor. Bir gece­
kondu mahallesi olan 23 Ocak,
Devlet Başkanı Carlos Andres
Perez'in ekonomi politikalarından
en çok etkilenen bölgelerin başın­
da geliyor. isyancı askerler, bu ma­
hallede ve diğer gecekondu mahal­
lelerinde yoksul halka silah dağıttı­
lar. Yoksul hallc, çanşmalara as­
kerlerin isyanı bastırıldıktan bir sü­
re sonrasına kadar devam etti.
İsyancıların liderleri arasında
iki subay dikkati çekiyordu. Bun­
lar. Hugo Chavez Frias ile Jesus
Ortiz Contreras. Her ikisi de yar­
bay rütbesinde. İspanyol El Pais
gazetesinin bildirdiğine göre ikisi
de Nikaragua'da kontraların terhis
edilmesi işini gözetim altında bu­
lunduran BM gücünde görev al-
·
mışlar.
38 yaşında olan Chavez Fri­
as 'ın harp okulundan mezun oldu-
ğundan beri silahlı kuvvetlerin üst
yönetimine karşı olduğu ve Ortiz
Contreras ile birlikte Bolivarcı
Devrimci Hareket'in (MRB: Movi­
miento Revoluciaonario Bolivaris­
ta) önde gelen kişilerinden olduğu
belirtiliyor. MRB, adını Latin
Amerika'nın büyük kurtuluş kahra­
manı Simon B olivar dan alan dev­
'
rimci bir ulusal-sol hareket.
"Btzt POLİS KUVVETİ
OLARAK KULLANIYORLAR"
isyanın amacı, başkaldırı sıra­
sında yapılan radyo yayınlarında
açıklandı. Arias Cardenas adında
bir başka isyancı liderin radyodan
okuduğu bildiride, isyanın, "Vaat­
lerden bıkmış olan ve aslında kendi
kendine demokrasi adını veren bir
sistemin kurbanları olan çoğunlu­
ğun yaran için, Venezüela halkı
için" yapıldığı açıklanıyordu.
Radyo yayınları sırasında Arias
Cardenas, askeri kamplarda sade­
ce halk hareketlerini bastırma eğ.iti­
mi yapıldığını açıklayarak şöyle
konuştu: "Bizi iç savaş için hazır
tutuyorlar. Silahlı kuwvetleri, ülke
içindeki halkı kontrol altında tut­
mak için polis kuvveti olarak kulla­
nıyorlar."
Latin Amerika'yı ve Venezüe­
la'yı yakından tanıyan gözlemciler,
bu iddiaları, yalnızca bir propagan­
da olduğunu söyleyerek reddetme­
nin mümkün olmadığını söylüyor­
lar. Devlet Başkanı Carlos Andres
Perez üç yıl önce yeni dönem için
görevine başlarken meydana gelen
şiddetli potesto gösterilerini bastır­
mak için askeri kuvvetler kullanıl­
mış ve bin civarında insan öldürül­
müştü. Bütün bu olaylar dünya ba­
sını tarafından sözü edilmeye de-
 ğer bulunmamıştı.
YÜZDE 40 "KRlTlK
YOKSULLUK" SINIRINDA
Yeni hükümetin işbaşına gel­
mesinden bu yana uygulanan eko­
nom i politikası halkın üçte ikisini
çok olumsuz bir şekilde etkiledi.
Bu nedenle hükümet, halk hareket­
lerinin ve protestoların olmasını
bekliyordu. Bazı ekonomi uzman­
ları halkın yüzde 40'ının "kritik
yoksulluk" sınınnda olduğunu söy­
lüyorlar. Yıkıntı haline
gelmiş olan köylerden
kentlere akın eden yoksul
köylülere ve çok zor şart­
lar altında bulunan işçilere
ek olarak, orta sınıfın bü­
yük bir bölümü de yıkıma
uğradı.
Hükümet. liberal piya­
sa ekonomisi modelini iz­
liyor. Ödemeler dengesi
halkın yıkıma uğraması
pahasına bir miktar düzel­
tilmiş. Enflasyon düşüş
gösteriyor. Döviz rezervle­
ri artıyor. Ancak et fiyatla­
rı aynı dönemde 20 kat
artmış. Asgari ücret ayda
6 bin bolivares. Ama eko­
nomi uzmanlarının hesap,
lamalarına göre, yalnızca
bir kişinin asgari gıda ihti­
yacını karşılamak için bile
ayda 9 bin bolivares gere­
kiyor.
Bu arada insan hakları­ DEVLET BAŞKANI CARLOS ANDRES PEREZ. •oevtet Bapanı'mnın
na yönelik ihlaller de sü­ bizzat kendisine kaJJı da devlet malını satıftan komisyon aldıQı
rekli olarak artıyor. Siste­ iddialan ile sorufturma lfılmıf, ancık kendi parUılnln
fOQunıuııta olduQu Senato'da yapılan soruşturma sonucunda
me eleştiri yöneltenlerin sıı fsuz bulunmuştu•
polisin baskısına giderek
daha çok maruz kaldıkları bildirili­
yor. ABD Dışişleri Bakanlığı bile
geçen yıl yayınladığı raporda, Ve­
nezüela'da insan hakları ihlallerini
eleştirdi.
Halkın büyük bir çoğunluğu­
nun hoşnutsuzluğunu artıran en
önemli etken, toplumun üst tabaka­
sının içine bamğı rüşvet ve yolsuz­
luk. Mali prensler, üst düzey yöne­
ticileri, siyasi parti bürokratları.
hepsinden önce de Devlet Başkanı
Carlos Andres Perez in Demokra­
'
tik Hareket Partisi (Accion De­
mocratica) ekonominin kaymağını
yiyerek her geçen gün daha da
zenginleşiyor.
DEVRiMCi ÖNCÜ YOKTU
Devlet Başkanı'nın bizzat ken­
disine karşı da devlet malını sauş­
tan komisyon aldığı iddiaları ile
soruşturma açılmış. ancak kendi
partisinin çoğunlukta olduğu Sena­
to'da yapılan soruştunn a sonucun­
da suçsuz bulunmuştu. Ama bu
halkın gözünde, Devlet Başka­
nı'nın suçsuzluğunu kanıtlamaktan
çok. bütün siyasi sistemin ne kadar
yozlaştığını gözler önüne serilme­
sine yaradı.
Venezüela'da generallerin isyan
etmek için hiçbir nedeni bulunmu­
yor. Silahlı kuvvetlerin üst yöneti­
mi yoksulluk denizinde bir refah
adasında oturuyor ve Carlos And­
res Perez'in ülkenin elit kesimi
için yarattığı ekonomi mucizelerin­
den kendi paylarını düşeni alıyor.
Bu nedenle isyan hiç işlerine gel­
miyor. isyanın liderleri genç yar­
baylar ve Devlet Başkanının eko­
nomi politikalarının yıkıma uğrat­
tığı kesimlerden gelen genç asker­
ler.
Kiini gözlemciler bu isyanın
daha başından yenilmeye mahkum
olduğunu söylüyorlar. Generaller
1 6 SUBAT 1 992 • İKİBİN'E DOGRU
ile siyasi ve ekonomik elit birbirine
o kadar sıkı sarılmış ki, aç askerler
ve kızgın öğrenciler ciddi bir tehdit
oluşturmuyordu. Çünkü hareket,
devrimci öncünün önderliğinde ör­
gütlenmiş işçi sınıfından gelmiyor­
du. Yoksul mahalle halkının çauş­
malara katılması örgütsüz ve ken­
diliğinden bir karakter taşıyordu.
"BU IŞ BURADA BİTMEDİ"
Yarbay Hugo Chavez hareketin
başarıya ulaşmayacağı belli olunca
teslim oluıXen, "Şimdilik
hedeflerimize ulaşamıyo­
ruz. Ama bu iş burada kal­
mayacak" dedi. Gerçekten
de, örgütlü olmasa bile
halkın gösterdiği destek bu
; işin burada bitmediğini
· gösteriyor. Hareket bastı­
rıldıktan sonra bile, halkın
radyo mülakatlarına verdi­
ği cevaplardan, isyancıla­
rın yolsuzluklara ve baskı­
lara son verme programla­
rının gönüllerde yer ettiği
anlaşılı yor.
Venezüela Merkez
Üniversitesi'nde görevli
olan ve Devlet Başkanı'nı
şahsen tanıyan bir siyasi
gözlemci, Perez'in en ya­
kın danışmanlarından bile
tecrit olduğunu söylüyor.
Siyasal gözlemci, "Perez
ve siyasal yapı, ulusun
toplumsal yapısının geri
kalanından tamamen ayn
düştü. Yurtdışına bir sürü
seyahat yaph. Ama bizi
umursamıyor" şeklinde
konuşuyor. Daha önce de
1979 yılından 1984 yılına
kadar başkanlık yapmış olan Perez
l 988 yılında yeni bir beş yıllık dö­
nem için seçilmişti. Perez. isyan­
dan hemen önce yine lsviçre'deydi.
Ülkenin önde gelen muhafa­
zakar tarihçilerinden Carlos Capri­
Ies, orta ve düşük rütbeli subayla­
rın Devlet Başkanı Perez'e karşı
duyduktan hoşnutsuzluğu açıklar­
ken, başkanın ve akrabaları ile
metresinin hayat tarzlarından söz
ediyor. Bir emekli yarbay ise şöyle
konuşuyor: "Yüksek komuta kade­
meleri ve generaller iyi para alıyor.
Ama düşük rütbeli subaylar artık
bıkUlar." •
ÖZCAN BUZE
e 45

"İstanbul'da ölmek İ f İ n bile
3 milyon lazım"
Tü rkçe bilmiyorlar. Parayı renginden , biçiminden tanıyorlar. Günleri dört d uvar
arasında geçiyor. Sadece alışveriş için d ışarıya çıkıyorlar. Yaşamla ilişkilerini
televizyon ku ruyor. "Köyümde özgürdüm, istediğim zaman istediğim yere
1990 gidiyordum. Bu rası ise aynı hapis g ibi.'
yılının Ekim ayında Ola­
ğanüstü Hal Bölge Valili­
ği'nin kararıyla Kürt köylüler.
çoluk çocuklarıyla ve yanla­
rında hiçbir eşyaları olmaksızın
memleketlerinden sürgün edildiler.
Bir kısmı Adana, lzmir, Antalya
ve Mersin gibi illere gitti; çoğunlu-
.Köydeyken gDnlOk glysllerlymlf.
46 • IKtBIN'E DoGRU • 16 ŞUBAT
S Ü RG Ü N S Ü RYAN i KAD I N LARI
ğunu Süryaniler'in oluşturduğu di­
ğer bir bölümü İstanbul'a yerleşti.
Bir kısmı da geçim derdiyle Fran­
sa'daki akrabalarının yanına ikinci
defa göç etmek zorunda kaldılar.
içinde bulundukları kötü yaşam
koşulları, köyde akıllarına bile ge- .
tinnedikleri geçim derdi bir yana.
1 992
en önemli sorun kadınların cephe­
sinde yaşanıyor. Bu kadınların ts­
tanbul'daki durumlarını en iyi özet­
leyen sözcük. "hapis" olsa gerek.
Ömürleri boyunca köyleriAden baş­
ka yer görmeyen, ama günün birin­
de kendilerini dilini. adetini bilme­
dikleri yedi milyon nüfuslu bir
metropolün ortasında buluveren bu
insanlar yaşamdan kendilerini so­
yutluyor. dört duvar arasına hapso­
luyorlar.
PARAYI İLK KEZ
KULLANMIŞLAR
Belediye otobüsüne "şanslı" bir
azınlık binmiş. Telefonun ne oldu­
ğunu tarif edince biliyorlar. Vapu­
run denizin üstünde onca insanla
nasıl gittiğine akıl erdiremiyorlar.
Gazete yok, kitap yok, komşu
yok.. . Kapılarının, pencerelerinin
önünde akıp giden yaşamı, dilini
anlayamadıkları televizyondan öğ­
reniyorlar.
Kışın azgın soğuklan dışındaki
günlerini açık havada dağ .taş dola­
şarak geçiren, istedikleri her yere
giden, yemeklerini bir subaşında
yeşilliklerin içinde yiyen bu kadın­
lar, bir avuç toprağı bile olmayan
beton yığınlarının içinde yaşamaya
zorlanıyorlar. Evlerinde saksıda bi­
le çiçekleri yok.
Okuma yazma bilmiyorlar. Bir­
çoğu parayı ilk kez lstanbul'da kul­
lanmış. Parayı biçiminden, rengin­
den tanıyorlar. Bazılarına da ilko­
kula giden çocukları yardımcı olu­
yor.
PAZARA. BlR DE KİLİSEYE
Serro Diril. Karaköy'deki bir
16 ay boyunca sadece pazarları klllseye giden Serro
bunun dıpnda hiç sokaQa çıkmamış.
Ermeni kilisesinde yaşıyor. 16 ay
boyunca sadece pazar günferi İs­
tiklal Caddesi'ndeki Saint Antuan
Rum Ortodoks Kilisesi'ne gitmek
için evden çıkmış. 1stanbul'u hiç
bilmiyor. Buralara alışamamış.
"Köyümde özgürdüm , istediğim
zaman istediğim yere gidiyordum.
Burası ise aynı hapis gibi" diyor.
Dertleşeceği bir komşusu yok.
Semira iki çocuk annesi. O da
Karaköy'deki kilisede yaşıyor.
Türkçe'si çok az. Anlaşabilmemiz
için kocası bize tercümanlık edi­
yor. Evin temel ihtiyaçlarını kocası
karşılıyormuş. Bakkaldan alışveriş
yapabiliyor, bunun için Türkçe'ye
ihtiyacı yok. Çünkü bakkal da
Kürt. Haftada bir Kasımpaşa'da
�
Mainzer Land str. 1 47 6000 Frankfurt 1 . Tel : 069 - 739 1 2 92 Fax: 069
Tarlabap'nda oturan Mlryem 1 .5 yıldır yaf8dıQı lstanbul'da tek batına
ancak Karaköy'e gldeblllnnlş.
kurulan pazara gidiyor. Çoğunluk­
la yanında kocası bulunuyormuş.
İlk zamanlar kocası, "Bu elma, bu
portakal, bu mandalina. Fiyatları
da şu" diyerek� pazara "ayak uy­
durmasına" yardım etmiş.
KULLANILAMAYAN
TELEFON
Semira kocasının kazandığı pa­
ra geçinmelerine yetmediğinden,
haftada iki gün temizliğe gidecek­
miş . "Nereye" diye sordlığumuzda
kocasına bakıyor, çünkü gideceği
semti bilmiyor. Kocası onun yeri­
ne yanıt veriyor: Taksim ve Emir­
gan'daki iki eve gidecekmiş. Peki,
nasıl gidecek? Yine kocası konu­
şuyor: "Alışana kadar birkaç sefer
SUWARE ÇÔÇİKAN
Sarçalarin Süvarisi
ÇIKIYOR !
İ KİBIN MÜZiK YAYINLARI
1 6 ŞUBAT
otobüse birlikte bineceğiz."
Şimuni'nin davranışları diğerle­
rinden biraz daha farklı. Çünkü ko­
cası köydeyken muhtarmış. Köye
gelen yabancılar onun evinde ko­
mık oluyormuş. Köydeki astsuba­
yın ailesiyle de görüşüyorlarmış.
Türkçe'yi çok az konuşuyor. Ter­
cüman gerekli. Sadece onların
evinde telefon var, ama numarasını
bilmiyor. Çaldığında karşılık veri­
yormuş. Onun dışında hiç kullan­
mamış.
" KOMŞU KOMŞUYU
BİLMİYOR"
Miryem dokuz çocuk annesi.
En büyüğü 16, en küçüğü bir ya­
şında. Tarlabaşı'nda dört katlı bir
· 730 68 23
1 992 • İKİBİN'E DoGR U • 47
 evin üst katında yaşıyor. fistanı giyip, "Şelim" dedik­
Buraya gelişi ilk değil. Da­ leri ve kendilerinin işlediği
ha önce de bir yıl kadar İs­ kemert takıyorlarmış. Pazar
tanbul'da kalmış. B ir kez dışındaki diğer günlerde de
vapura binmiş. Ama beledi­ "Gres"in üzerine. "Sermıl"
ye otobüsüne binmemiş. dedikleri renkli fistanları gi­
"lstanbul'da tek başınıza ne­ yiyorlarmış, beyaz çabuk
reye kadar gidebilirsiniz" kirleniyor diye. lstanbul'da
diye soruyoruz. Tarlaba­ da ilk zamanlar bunları giy­
şı'ndan Karaköy'e, denize mişler ama, çevrelerindeki
kadar gidebilirmiş. insanlar yadırgayınca vaz­
Peki, komşularla ilişkile­ geçmişler. Basma bir etek
ri nasıl? " Buradaki insanlar ve üzerine bir kazak yetiyor
yabancı geliyor. Bu sokakta şimdi.
20 yıl da kalsam , konuşacak Peki, lstanbul'a gelmek
kimse yok" yanıtını veriyor günlük yaşantılarında neleri
Miryem. Çevrede oturanlar değiştinniş? Şimuni, köy­
"Hoşgeldin"e bile gelme­ deyken aile üyelerinin birbi­
mişler. Şimuni, "Komşu rini çok az gördüğünü · söy­
komşuyu bilmez, herkes lüyor. "Köyde çevre genişti.
kendi işine bakıyor. Tanıdık Herkes sabahtan bir yerlere
olmayınca yüzüne bile bak­ dağılırdı. Çocukları akşam­
mıyorlar" diyor. dan akşama görüyorduk."
Kitro ile anlaşabilmek Şimdi hepsi iç içeymiş.
için Kürtçe bilmek de yet- "Köydeyken öğün de yoktu"
miyor. 32 yaşında olan ve _ diyor Şimuni: "Acıkan ge­
Türkçe'yi hiç bilmeyen Kit- MARIYA. lstanbul'a gelmeyi dDşOnmımlf bllı. Evlırı lir, yemeğini yerdi. " Bey-
ro'nun anadili S üryanice. tımlzllOı gidiyor. . bun ise artık sökağa çıktık­
Ne okuma yazması var; ne larında kocasıyla yan yana
de hesap yapabiliyor. Pazara, ya adım atmayanlardan. Bütün günü yürüdüğünü söylüyor.
oğluyla ya da kocasıyla gidiyor­ penceresi ara sokağa bakan tek göz­ Köyde arada bir sadece başağrı­
muş. Onun . da evi Tarlabaşı'nda. lü bir odada geçiyor. "Sokağa çıkn­ sı çektiklerini, burada ise bir sürü
Beyoğlu'na çok . yakın oturdukla­ ğımda araba kokusundan midem hastalıkla tanıştıklarını belirten bu
rından, sinemadan, tiyatrodan söz bulanıyor, hastalanıyorum" diyor. insanlar için İstanbul bir anlam ta­
ediyoruz. Hiç sinema görmemiş, Peki, evde erkeğin bulunmadığı bir şunıyor. Pis havasıyla, hala alışa­
ama iyi olmadığını biliyormuş. Ti­ anda çocuklardan biri hastalansa; madıkları suyu, tadı tuzu olmayan
yatro? "Milletin dediğine göre ora­ örneğin, düşse, başı yanlsa ne yapa­ sebzeleriyle İstanbul onlar için bir
da oyun oynanıyor, eğlenili­ cak? Yanıt hazır: "Erkek gelene ka­ cehennem. "lstanbul'un insanlarına
yor"muş. Yaz aylarının favorisi dar düştüğü yerde bırakırız." bile güven olmaz" diyen Hatun
dondurmayı ise oğlu tarif edince Dilleri, ananeleri 've yaşam ekliyor: "Burada ölüm bile parayla.
hatırlıyor. Çocuklara alınca tadına tarzları gibi giyimleri de kent insa­ Ölmek için bile üç milyon istiyor­
bakmış. "Soğuk" diyor. nından çok farklı . Mariya, köyle­ lar. İstanbul, lstanbullular'a hoş, bi­
rinde iken folklorik 'giysilerinin ze hoş değil." •
VAZGEÇİLEN GİYS İLER
günlük kıyafetleri olduğunu söylü­ SEYFİ GENÇOG LU I
Hatun Sak da evden dışarıya yor. "Gres" adını verdikleri beyaz FUNDA ÖZ

RAB E COTKAR /M İ L İTANO

ÇIKTI. PLAKÇILARDA
SES PLAK: IMÇ. 6. Blok No: 64 1 0 Unkapanı / IST. Tel: 527 52 6 1 Fax : 5 1 3 50 87

48 • İKİBİN'E DoGRU • 16 ŞUBAT 1 992

 •
BELGE YAYINLARI
15. Yıl
ZE Ki
KUTAN
Dl$ARDAKİLER Ey can güfl6şim
Helmut Oberdiek Eşlik eden biziz bu ufuklarda sana
Biziz renginde ateş yüreklerde akan
'"Türkiye'de insan işitildiğinde zafer şarkı/an
· hakları ihlalleti Halaymda ilk ışıltılanm karşılayan biz
konusundaki Çiçekleri gök mavisine savuran biz olacanız
çalışmalarıyla Zeki KUTAN
kamuoyunun tanıdığı
Helmut Oberdiek,
12 Eylül sonrası süreci
hapiste olmayanların ·
S ı n ı fsız toplu m için
gözüyle anlatıyor.
Oberdiek'in dayanışma hareketinden sjyasal
mücadelenin gösterişsiz,
davalara, heyetlerden Uluslararası Af Orgütü 'ne sade ama m i l itan neferi
u:zanan deneyimleri aktaran kitabı, aynı :zamanda
traji - komik özellikler taşıyan bir dönemi Zeki Kutan yoldaşı
başarıyla yansıtıyor."
u n utmayacak ve yaşatacağ ız . . !
BELGE ULUSLARARASI YAYINCIUK
Başmusahip Sok. Talas Han 1 61302 CaQaloQlu ılstanbul
Tel: 51 1 63 20 HOCA ...

I IF�T ILGAll
E M EÖ İ N BA YRAÖ I
• lşçi hareketi k rşısında hükümet ve · i
polis

1 SiiRLERl
• Hükümet ABD emperyalizmiyle
kolkola
• Ankara yürüyüşü : Eylemin güncesi,
fotoğraflar ve dersler
• Yurtiçi Kargo: Sınıf bilinci, mücadele
içinde kazamhr ·

• 8 Mart 'ta kadınlar, her cephede eşitlik

· f/ENIOEN !Jl1SllOll.
Yarenlik - 1

ve özgürlük mücadelesine s,mr - 2

• " Demokratikleşme" adımlan ve Yaşadıkça - 3

Devam 4
kontr-gerillanın yasallıştırılması -

Üsküdar'da Sabah Oldu S

• Çığ ve özel savaş
-

Soluk Solu�a/Karakılçık/Uzak De�il - 6/7 /8

• Emeğin Bayrağı 'na polis baskını : Güvercinim Uyur mu - 9
Susturamazlar! Kula�ımız Kirişte - 10
• Felsefe: Madde ve Nedensellik Ocak Katın Alagöz - 11
• İ.Kutlu: Taranta Babu artık özgür

AR YAYI�
• Salvador: Farabundo Marti 'nin
kurtuluşu nerede?

59. SAYI ÇI KTI

YENİ ADRESİM İZ : B aşmu sa hip Sokak Nuruosmaniye Cad. Kardeşler Han No: 3/1 Kat: 4
3/3 Cağaloğlu/lstanbul Cağaloğlu - İst. Tel: 512 23 59 -513 45 95 Fax: 512 23 59
 "KÜ Ç Ü K DAH İ " YA DA "BÜYÜ M ÜŞ DE KÜÇÜLM Ü Ş D EG I L"
Alternat i f b i r öğrenc i
Atilla Ü lkü orta bir öğrencisi. Tamamlanmış bir romanı ve öyküleri var. Okuyor,
sorguluyor, yazıyor. Bir gün bile fazla. kalmak istemediği il. kokul. ilk aşk, ilk cinsel
deneyim . Pal Sokağı Çocuk/an ve G ramsci.
ürkiye; "Meçhul Öğrenci
T
Anıtı" adlı şiirinde, "Bu­
raya bakın, burada. bu ka­
ra mermerin altında /
Bir teneffüs daha yaşasaydı /
Tabiattan tahtaya kalkacak
bir çocuk gömülüdür / Dev-
let dersinde öldürülmüştür
/ Devletin ve tabiatın or-
tak ve yanlış sorusu Şuy-
du: / -Maveraünnehir ne-
reye dökülür? / En arka
sırada bir parmağın tek
ve doğru karşılığı: / -Sol­
gun bir halk çocukları
ayaklanmasının kalbine!
dir" diyen Ece Ayban'ı,
"Ah ki oğlumun emeğini
eline verdiler" diyen gece
çamaşırcısı anayı, "Aldırma
1 28 ! Bütün sınıf sana çocuk
bayramlarında zarfsız kuşlar gön­
derecek" diyen ufaklıkları. döne
döne doğrulayan bir ''Eğitim cen­
neti "diri
"ÇOCUKLAR PARA KA YNAÔI"
2000'e Dogru, sömestr tatilinin
bittiği, okulların "yarım yamalak"
açıldığı. "yorgunluğun" başladığı
şu günlerde, "farklı" bir öğrenci ti­
pi tanıtıyor. B ir "Küçük dahi " ya da
"Büyümüş de küçülmüş"lük örneği
değil... Bir anlamda genel anlayışın
ve kabulün dışında, belki de "Al­
ternatif' bir öğrenci. Sorgulayan.
eleştiren, çok soru soran, kuşku du­
yan ...
Atilla Ülkü. . . Orta bir öğrenci­
si . 1 980 doğumlu. Adana'da devam
ediyor öğrenimine. Anneannesiyle
yaşıyor. Tatil için İstanbul'a, anne­
sinin yanına gelmiş.
Atilla'run "Asıl işi" olan öğren­
cilik kadar benimsediği diğer işi ise
yazarlık. Tamamlanmış bir romanı
ve iki uzun öyküsü var. Bir roman
bitmek üzere. İki tanesinin de ön
taslaklarını hazırlamış. "Dunnadan
okuyorum ve yazıyorum" diyor.
Biraz gerilere giderek anlatmaya
başlıyor.
50 • 1K1B1N'E DoGRU • 1 6 ŞUBAT
ATILLA ÜLKÜ. "lstanbıl o kidir blylk
�lr ,.111 , lıl herkes kendi dırdlndı.
OOntmen dı lylı. Klrflllndald
IOrenclyı dllJgHıl olarak da
yılılıfmlll genk, una 'Benim
yıtırlncı sorunum var' dlyor-
llkokul serüveninin ilk yılları bi­
raz karışık. İlk iki yıl belli bir okula
kök salamamış! Anne ve babasının
da işlei i ı:ıedeniyle Silifke'den sonra
Adana'da tamamlamış birinci sınıfı.
Sonra Ankara. üç. dört ve beşinci
sınıfı ise İstanbul Nişantaşı'ndaki
bir ilkokulda okumuş.
Bu okulla ve öğretmeniyle ilgili
pek hoş şeyler anuısarnıyor. Mezu­
niyet törenine de gitmemiş. "Bir
gün bile fazladan kalmak istemem
bu okulda" demiş.
Sınıfta, çok zengin aile çocukla­
rı da varmış. kapıcı çocukları da.
"Öğretmen. fakirler-zenginler ayın­
ını yapıyordu. Ben tam ortadaydım.
Öğretmen beni de dışlıyordu" di­
yor. Fakir çocuklara daha yakın his­
sediyormuş kendisini. Atilla'nın
"Zengin tür" dedi_ği kesimden, ol­
dukça iyi anlaştığ! Baran adında
bir arkadaşı varmış. Atilla-Baran
dostluğu, öğretmenin Baran'ın an­
nesini uyarmasıyla son bulmuş.
1 992
"Aslında o öğretmenin gözünde
zengin çocuklar da değerli değil.
Özel ders verdiğinden dolayı, para
kaynağı olarak bakıyordu onlara
da" diyor.
"ÖZEL KURSA
GİTSEYDiM, ÇOK
TEMBEL OLURDUM"
Sınıfın yarısından faz­
lası özel ders alırken,
Atilla dersleri dinlemek­
le yetinmiş. Bu konuda
söyledikleri oldukça il­
ginç: "İstanbul'dan önce-
ki okulumda bir kere sınıf
birincisi seçilmiştim, ama
o da hakkını değildi. Gali­
ba öğretmen tanıdık olduğu
için beni seçti. B irinci olmak
ya da iftihara geçmek çok
önemli değil. İlkokulda çocukla­
ra o kadar çok ders veriliyor ki, ço­
cuk dersten bıkıyor. Hele bir de
kurslara gidiyorlarsa ... Eğer ben de
kursa gitseydim o kadar sıkılırdım
ki, herhalde çok tembel bir öğrenci
olurdum. Dersleri dinlemek yetiyor.
Zengin çocuklar ise sokağa çıkmaz­
lar, top oynamazlar, üstlerini kirlet­
mezler. "
Öğretmenlerin, ç ocukların ders
dışı yetenekleri konusunda da du­
yarsız olduklarını vurguluyor Atil·
· la. "Fark etmiyorlar bile" diyor. Ya
fark ederlerse? "Öğretmenim, ço­
cukların yaramazlığını anlatan bir
komedi öyküsü yazdığımı duyunca
beni çok azarlamıştı" diyor.
lŞ KONUŞMASI
Atilla'nın dokuz yaşındayken bi­
tirdiği romanının adı Küçük Afacan­
lar. B ir macera-bilimkurgu örneği .
Denizde bulunan şişeden çıkan ha­
rita... ! laritadaki mağara. Her şeyi
büyüten bir kalem... Mağaradaki
küçük uzay gemisi ... Kalem tarafın­
dan büyütülen uzay gemisiyle ma­
ceraya atılma ... Üstelik bir yayıne­
viyle de anl aşmış genç yazar. Anne­
sinin arkadaşı karikatürist Kemal
Gökban resimleyecekmiş
Atilla'nın romanını. Bir gün
randevulaşıp "iş konuşmuş­
lar", el sıkışmışlar. Ama
sonra yayıncının işleri biraz
kötüleyince, romanın yayım­
lanması biraz ertelenmiş.
Neler okuduğunu soru­
yoruz. 'lferkes gibi 'eski
usul', Teksas, Tomrniks de
okudum" diyor. Ciddiye al­
dığı ilk kitap Tonı Sawyer.
Sonra Pal Sokagı Çocuk/an.
Çok etkilenmiş bu roman­
dan. Kitaptakine benzer bir
"çete" bile kurmuş. Kema­
lettin TuAcu'nun kitap l arı ­
nın da tamamına yakınını
okumuş. Vascencelos'un Şe­
ker Portakalı ve Güneşi
Uyandıralım adlı yapıtl arını
da . unutamıyor. Geçenlerde
E:xu pery'nin lnsa11ların
Dü11yası'nı okumuş. "Fazla·
bir şey anlamadım ama sı ­
kılmadım da. Bu kitabı
okurken. daldığımı. başka
şeyler düşündüğümü fark et­
tim. Birkaç yıl sonra tekrar
okuyacağım" diyor. Atilla'yı
en çok üzen kitap ise
Gramsci'nin Çocuk/anma Mektup­
lar'ı olmuŞ . Çünkü ilk 20 sayfada
hiçbir şey anlamamış ve devam
edememiş. Ağlamak istemiş.
Son yıllarda biraz azaltmakla
birlikte iyi bir televizyon izleyicisi
sayıyor kendini . Genellikle macera
filmleriyle, aile dizilerini kaçırmı­
yormuş. Aile dizilerinde ne buldu­
ğunu soruyoruz. "Belki de ilham
alıyorum" diyor.
"Dırı dlfl f11llyıtterlı de llgllınmım nıdınlylı beni yıdırgıyın IQrıtmınler, _
ıorencııerın de pdırgım111111 lstlyor11rc1ı•
"KIZ ARKADAŞIMLA
SEV iŞTiM"
iyi bir satranç oyuncusu. Ama
"Satranç ustası" olmak gibi bir ni­
yeti yok. Aktör olmak istiyor. Mar·
lon Brando ve Robert De Niro en
sevdiği oyııncular. "Oynadıkları za- .
manki duyguları gerçek. Öyle iyi
oynuyorlar ki, rollerine göre nefret
bile edi yorsunuz. O duyguları yaşa·
,
Fotolnıflar: FETHi OZALP
16
tıyorlar. "
Karnesindeki tek kırık
not İngilizce. Nedenini. orta­
okuldan önce, kendi kendine
Oxford kitaplarından İngi l iz­
ce çalışmasına bağlıyor.
"Epey şe y öğrendi m ama
şimdi onları okumuyoruz.
Kafam karıştı" diyor.
Arkadaş seçme huyunun
olmadığını söylüyor. "Belk.i
biraz utangacım ama çabuk
kaynaşırım." Arkadaşlıkta
anlayış, çekicilik, sempati
arıyor. Ya kızlar: kızlarla
arası nasıl Atilla'nın? Kız ar­
kadaşlarının adını yazmama­
mız koşuluyla anlatıyor. il ­
kokulda aşık olmuş bir kız
arkadaşına. Birkaç kez bir­
likte kütüphaneye gitmişler.
Ama sevgili olamamışlar.
Kıza söyleyememiş. Burada
Atilla'nın hipnoz merakı da
ortaya çıkıyor. "Birisini uyu­
tup her şeyini öğrenmek is­
terdim" diye anlatıyor. "Ör­
neğin aşık olduğwn o kızı . .. "
Bir sonraki deneyimi biraz
daha farklı; karşılıklı bir sev­
da. Cinselliği yaşamış ! "Se­
viştik ama fazla ileri gitmedik" di­
yor.
Kızlar, erkeklerden daha zeki
Atilla'ya göre. Ama çabuk boyun
eğdiklerini de ekliyor. Bu nedenle
okulda tanıdığı kızların durumu, er­
keklerden daha iyiymiş.
ŞiDDET VE DUYGU
SÖMÜRÜSÜ YOK
Atilla'nın anne ve babası bir sü­
re önce boşanmışlar. Bu durumdan
biraz etkilenmiş. Ama şimdi · pek
dert etmiyor gibi: " Kötü birer eş
oluyorlardı . Böyle araları daha iyi,
bir araya geldiklerinde daha iyi ko­
nuşuyorlar." Anne ve babasından
kendi adına istekleri ise kısaca şöy­
le: "Şiddet, duygu sömürüsü ve ıs­
rar yok ! "
Türkiye'nin kötü bir ülke olma­
dığını söylüyor. Ama yine de pek
hoşnut değil. Ya çok gelişmiş ya da
çok fakir bir ülkede yaşamak isti­
yor. "Ya kovboy çağında ya da 4
bin yılında dünyaya gelseydim keş­
ke" diyor.
Ama Atilla Ü lkü, kendisine dur­
madan "Büyüyünce ne olacaksın?"
diye sorulmasından bıktığı Türki­
ye'de yaşıyor. l 992'de bir ortaokul
öğrencisi olarak. •
TUNCA ARSLAN
ŞUBAT 1 992 • IKIBIN'E DOGRU e 51
 ANAT �

SOSYALİ ST PARTİ 1 N İ N
ENTERNASYONAL ŞEN Lİ G İ
SONA ER D İ

Sanatlarını da
paylaştllar
Anadolu kentlerindeki yerel basının büyük
ilgisi. Perinçek: 118ahar ayaklanması
. p rovokasyonuyla Kürde kal kan eli,
Ankara ' da, lstanbul ' da, Denizl i ' de tutacağız."
Devrimci ve anti-emperyalist güçlere moral.
osyalist Parti'nin "Enter­ dikkat çeken Perinçek. 10,;:.. ,
�

S
nasyonal Ş enlik-92" zinci­ "Kürde kalkan eli Anka- ·

ri Anadolu'yu dolaştı. ra'dan. İzmir'den. İstan- '

B ursa. İstanbul. Denizli. bul'dan. Denizli'den.
İzmir. Antalya. Adana. Mersin. Antalya'dan tutacağız.
Hatay-Samandağ. Malatya. Kayse­ Kürde vurmalarına izin
ri ve Kırşehir; Küba'nın. Sene­ vermeyeceğiz" dedi .
gal'in. Türk ve Kürt halklarının se­
YEREL BASININ
sini. dansını. sevincini. coşkusunu
DEMOKRA T1KL1ôt
paylaştı. Kübalı gitarist Rafael de
la Torre Guerrero. Senegalli Sosyalist Parti dışın- MODOU SECK. SP'nln Enternasyonal Şınllll'nl
Modou Seck ve arkadaşları. Beşir da.ki sol grupları n da yo-
Ana dol ı 1da a labalık halk toplulukları izledi.
Ana dolı kentıırt 10 yıldır bı tlrdın
.Bilicier-Fırat Başkale, Tonguç­ ğun katılımıyla geçen bir toplantıyı t1nık olmamıfb.
·

Erkin, Alaattin Us ve Fevzi Kur­ şenlikler. siyasi atmos-

tuluş, her gittikleri kentteki yerel
sanatçıların da katılımıyla. yalda­
şık 20 bin kişiye seslendiler. Sos­
yalist Parti Genel Başkanı Doğu
Perinçek de yaptığı konuşmafarda
tekrar tekrar " Kardeşlik ve birlik"
temasını işledi. Devletin "Bahar
ayaklanması provokasyonu "na
ferin ağırlaşuğı bir dönemde . '(ür-
kiyeli devrimci ve anti-emperyalist
güçlere moral kazandırdı . Çeşitli
devrimci güçler, destek mesajları
yağdırdılar. Mücadele okurları,
Kurtuluş sempatizanları... Sosya-
list Parti'nin şenlik konvoyu Ada-
na'daki direnişçi Yurtiçi Kargo iş-
çileriyle kucaklaştı. Hemen topla-
nan paralarla grevci işçilere l mil-
yon 100 bin lira yardım yapıldı.
Yerel basının da büyük ilgisini
çekti şenlik ekibi. Manşetler.
"Coşkulu Şenlik" dedi. Adana'daki
yerel gazeteler. çok uzun yıllardır
ilk kez yağan karla birlikte verdi-

RABE COTKAR /M İ L İTANO

ÇIKTI. PLAKÇILARDA
SES PLAK: I MÇ. 6. Blok No: 641 0 Unkapanı I IST. Tel: 527 52 61 Fax : 513 50 87

52 • İKİBİN'E DoGRU • 16 ŞUBAT 1 992

 RAFAEL DE LA TORRE GUERRERO
Müzikte saygınlık
K
übalı m üzikçi Rafael d e l a Torre Guerrero nun ülke­
'

mizdeki resitaller dizisinden, özellikle sol kamuoyu ola­

rak alınacak dersler var. Şöyle de denilebilir: 1 951 doğumlu
Rıf11I da l ı Torrı, bizim sol gençlik kesimine müziğin han­
gi stil ve sahne tavrıyla sunulması gerektiği üzerine bir dizi
dersler verdi.
Kübalı sanatçı, gerçekten ciddiye aldığı m üzikçi kişiliğini,
besteci, gitarcı ve şarkıcı olarak sergiliyor. Programındaki
çoğu yapıt, kendi imzasını taşıyor; ancak başka besteciler­
den aldığı parçalar, stil bütünlüğü açısından bu programı
pekiştiriyor; denebilir ki, Rıfael de la Toırı 20 parçadan
oluşan resitalinde, iyi müzik yapmayı amaçlayan titiz bir gi­
tarcı ve �arkıcı olarak, sanatçı kişiliğini ortaya derli toplu ve
saygın bır biçimde koyuyor. B u özenli tutumu ve "resital" te­
rimini b ütünüyle hak eden yorum anlayışıyla, Türkiye'de "öz­
g ün m üzik" denen, ama temel özelliği açısından ·sol ara­
besk' olduğunu altı yıldır ileri sürd üğüm yaveye karşı alter­
natif örnek gösteriyor.
Daha başlangıçta sahne tavrıyla yaptığı işin saygınlığını
d uyumsatıyor sanatçı. Yüreğini bütünüyle açan içtenlikli bir
kon u şma yaparak, hemen kimsenin anlayamadığı bu l span­
yolca sözlerle, m üziğin ne olduğunu ve ne olması gerektiği­
ni, müziğin hangi köklerle daha sağlam olabileceğini, popü­
larite kaza:ımanın ucuzluğa yönelmekle elde edilemeyeceği­ natçı. Başlıca teması da evrensel geçerliliği olan 'aşk'. Bu tu­
ni, 'saygın' olmakla "m ütevazı· olmak arasında derin bir bağ tumuyla, bizde sıkça gözlediğimiz devrimci sekter lafazanlı­
bulunduğunu, 'geleneksel"i sürdürmenin hangi koşullarda ğın kuru yaygarasına düşmüy.or. Rafael'in yorumladığı par­
gerçekleşebileceğini ılık bir sesle güzel g üzel anlatıyor. Elin­ çalardan birkaçının adını kaydetmeyi yararlı bu luyorum : 'Se­
de gitarıyla sahnede tek başına otururken yaptığı bu konuş­ nin i çin', 'Gitar·, 'Görüntü', "Yaşamak i çin', 'Rüzgargülü",
ma, izleyicide Rıf11l'in Türkçe konuştuğu sanısını uyandırı­ 'Sana Bir Şarkı Gönderiyorum·, ' Kalbimi Hala Tanımıyorum·,
yor. Bu kon uşma bölümü tamamlandıktan sonra, izleyici is­ 'Seni Nasıl da i stiyorum·.
ter istemez şu duygularla doluyor: 'Bu ciddi, ama aynı za­ Aşk kavramını sığ bir yorumla kadın i le erkek arasındaki
manda alçakgönüllü, içtenlikli sanatçının m üziği acaba nasıl ilişki olarak sınırlayan sekter kafalara burada birkaç noktayı
olacak?' hatırlatalım : Aşk öncelikle inançtır, inanca olan bağlılıktır.
Nasıl olmasını beklersin iz? Tabii ki aynı biçimde içtenlik­ Bağlandığim ız fenomen ne olursa olsun, kad ın, erkek, ideo­
li, ağırbaşlı, alçakgönüllü ve yumuşak! Böylelikle 'müzikal' loji, doğa, doğanın parçaları olan insan, orman, çiçek, dağ­
olmanın da çerçevesi ni getirmiş oluyoruz; temel müzikal lar, kırlar, balık ve bunlar gibi çok şey, derin bir sevgiyle
öge, işte bu nitelikleri içerir. Bizim 'özgün müzikçi'lerin yap­ bağlandığımız taktirde evrensel ·aşk" kavram ına ulaşır. Ve
tığı gi b i, melodik düzeyi beş notayla sınırlı, armoni bilimine müzik de bir aşktır. Ve onun için aş k m üzikte d ile gelir.
teğet bile geçmeyen, algılama açısından çorba, sahne tavrı RıfHI dı la Torre, vokal m üzikte -insan sesiyle yapılan
bakımından yalak, sanatı en ucuz biçimde ticarileştirerek bu­ müzikte-, tipik Latin Amerikan becerisiyle ses genişliği çok
nun söm ürüsüne y :.i nelik tavırla . bağdaşmaz 'müzikal ol­ fazla olan melodikbir çizgiyi başarıyla seslendiriyor. Gitarcı­
mak". lığına gelince, özellikle 'Gitar· adlı kendi parçasında çalgıyı
Kübalı sanatçının birkaç dakikalık küçük par9alardan olu­ bir orkestra gibi konu9,turdu diyebilirim. Ama iyi gitarcı ve
şan repertuarının temel özelliği şöyle sıralanabılir: Gelenek­ iyi bir şarkıcı olmanın öteki temel koşullarını da özenle yeri­
sel m üzikten, yani halk şarkılarından büyük ölçüde yararlan· ne getiriyor: Nüanslara çok egemen. Bir anda çok yum uşak,
ma eğilimi, şiirsel değeri besbelli olan güfte ağırlıklı yapıtlar­ çok hafif seslere inebi liyor. Gereğinde yüksek volümlü (kuv­
la mesaj iletmek ve bütün bunlarla birlikte m üziğin hakkını vetli) sesleri bulabildiği gibi . . .
vermek. Genelde yaşamın içinden gelen temaları işliyor sa- AHMET SAY

ler Sosyalist Parti'nin şenlik habe­ çırpıldı . slogan atıldı. yemin edildi. nın pek de şaşırmadan altını çizdi­
rini. Gerçeğin gücü. sanatın sıcaklığıyla ği bir nokta vardı. Malatyalı bir es­
1 O yılı aşkın süredir bu türden birleşti. naf. "Bu insanlar her şeylerini pay­

20
bir toplantıya tanık olmamıştı Ana­
dolu kentlerinin çoğunluğu. Nüfu­
su bin civarında olan Saman­
dağ'da. 1 500 kişi katıldı geceye.
Mersin'de. kentin beş kilometre dı­
şındaki üstü açık bir salonda yapı­
lan toplantıda. dondurucu soğuğa
karşın 2 bin kişi coştukça coştu.
Denizli toplantısı. yoksul köylüle­
rin siyasi platformuna dönüştü. El
"HER ŞEYLERiNi
PAYLAŞIYORLAR''
Sanatçılar ve konvoydaki diğer
görevliler. gidilen her kentte halk­
tan insanların evlerinde kaldılar.
Beraber yenildi. içildi. yatıldı. kal­
kıldı.
Konvoyu daha kente girişinden
başlayarak izleyen Anadolu insanı-
laşıyor. Sanatlarını bile" diyordu.
Gerçekten de Rafael de la Torre
iki parça söyledikten sonra. üçün­
cüsüne Senegal ekibiyle birlikte
devam ediyordu. Senegalliler'in
dansı. Rafael'in ritim tutmasıyla
başlıyordu. Alaattin Us, Rafael'e
katılıyor. kısa bir süre sonra Küba­
lı sanatçı Us'a karşılığını veri yor­
du. •

16 ŞUBAT 1992 • fKlBlN 'E DO(;RU • 53

 UZMAN LAR
Öıel değil "Ticari TV"
TV ku rmak için belli bir sermaye büyü�Jüğünün şart koşulması büyük sermayenin
reklam pazarındaki paylarını artı racak . Oze rk bir TRT'nin tek g üvencesi çalışanların
örgütlenmesi. Tekelleşmenin yolu açık. TRT'nin kanalları halkın örgütlerine açılsın.
ünyanın her yerinde TV
D
ve radyo yayıncılığı özel­
leşmeden önce kurallara
bağlanmış. Türkiye'de ise
bir kaos yaşanıyor. Erken kalkan
yayına başlıyor. Nasıl denetlene­
cekler. yayın koşullan ve ilkeleri
ne olacak. belirsiz. İktidarından
muhalefetine, uzmanlardan TV gi­
rişimcilerine kadar herkes bir şey­
ler söylüyor. TRT de dahil olmak
üzere yapılacağı söylenen yasal
düzenlemede etkili olmak için ha­
zırlanan taslak sayısı sekize ulaştı.
Bu sayı daha da artacak.
Yayın nereden yapılıyor? Kim
yapıyor? Kamuoyunun bildiği ad­
ların arkalarında kimler var? Bu
konuda bir açıklık yok. Tartışılan.
varsa yoksa özel TV. Oysa dünya­
nın hiçbir yerinde "Özel TV" adıy­
la yayın yapan bir kuruluş görün­
müyor. Türkiye'de neden böyle?
Bir şeylerin üzeri mi örtülüyor?
B u soruların yanıtını Dünya
Kitle lletişill\i Araştınna Vakfı
Başkanı M ahmut Tali Ö ngören
veriyor: " Kasıtlı olarak bu adı kul­
lanıyorlar. Bunun literaıürdeki adı
Ticari TV'dir. Amaçlan açık. Hol­
dingler böyle bir yatının yapsın.
teklam gelirlerini paylaşsınlar.
·Dünyada reklam geliri olmadan
yayın yapan TV'ler var."
Gazi Üniversitesi Basın Yayın
Yüksek Okulu Gazetecilik Bölü­
mü Başkanı Prof. Korkmaz
Alemdar da gelinen noktada dev­
let yayıncılığının karşıtının ö:ıel
·
yayıncılık olarak tanımlanmasını
eleştiriyor. "Bu kurumlar kamu ya­
yıncılığı yapmıyor. Yapııkları ıica­
rettir. Kimse kaybetmek için bu
alana para yatınnaz."
ODTÜ öğretim üyelerinden
Doç. Raşit Kaya'nın da görüşleri
aynı: " Bu kuruluşların Özel TV
olarak adlandırılmasının tek nede­
ni. yapacakları ıicari faaliyetlerin
üzerini örtmektir."
54 • lKJBlN'E DoGRU • 16 SUBAT 1 992
TV PATLAMAS I N I DEG E R LEN D İ R D İ
TRT NEDEN
ALTi KANAL KURDU?
Kendilerini Özel TV olarak ni­
teleyen bu kurumların altyapı yaıı­
nmları yok. Gözleri TRTnin ola­
naklarında. TRT'nin Türkiye'nin
dört bir yanına yayın yapan tam al­
tı kanalı var. Bu kadar kanal gerek­
li miydi? TRT'nin tesislerini birile­
ri mi kullanacak?
M. Tali Öngören. TRTnin bu
kadar çok kanaldan yayın yapma­
sını lüks olarak niteliyor. Bu işin
üç kanaldan da iyi bir biçimde ya­
pılacağını belirtiyor. Özellikle
Koç'un TV-3'ü kiralamaya hazır­
lanmasını anlamlı buluyor: "Devlet
M. TALI ÖNGÖREN. "Demokratik kttle örgotlerlne devletin olanaklarına kayıyor.
en başta da sendikalara ve yerel yöneUmlere
yayın yapma hakkının tanınması, yayın
özgorıooanon göstergesidir-
gereksiz yatırımlara zorlandı. Tica­
ri TV'nin yayın alanı dikkate alın­
dığında TRT'nin bu konuda rakip­
siz olduğu açık. Devletin bu yatı­
rımlara ileride özel sekıöre kanal
aktannak için sokulduğu açık ola­
rak görülüyor."
Prof. Korkmaz Alemdar ya­
vıncılığı riski yüksek' bir yatının
alanı olarak görüyor. Özel kuruluş­
ların geniş alanlara yayın yapmak
için teknik yatırımlara girmesinin
mümkün olmadığını beliniyor:
"Yatırımcı için bilinmeyen bir ala­
na yatırım yapmaktansa o alana ya­
tırım yapmış kurumların olanakla­
rını kullanmak daha karlıdır. Yatı­
rımcıların gözü bu yüzden
Yoksa bunun altından kalkıl-
maz."
Doç. Kaya da özel
. TV'lerin doğru dürüst yatırım
yapmamalarının düşündürücü
olduğunu söylüyor: "Yatırım
pahalı. Özel TV olarak nitele­
nen kurum, Ankara'da gece
olan bir olayı sabah bile ekra­
na getiremiyor. Ayrıca kul­
landığı teknik malzeme
PlT'nin. Yani devletin. "
TEKELLEŞME GELİYOR
Magic Box ikinci kanalını
yayına soktu. Hürriyet ve Sa­
bah gazeteleri Show TV'ye
ortak oldu. Bu keşmekeş için­
de tekelleşmenin de ilk örnek­
lerini yaşıyoruz. Ticari TV
yayını yapılan ülkelerde bir
gazetesi olanın TV kurması
yasalarla belirleniyor. Aynca
bir TV'si olanın. ikinci kanalı
devreye sokmasına izin veril­
miyor. Yabancı uyruklu bir
kişinin Türkiye'de yayın yap­
ması nasıl engellenecek? Ya­
salar yabancı sennayeyi teş­
vik ediyor. Bu yoldan önce
Amerikan fil m şirketleri yerli
piyasaya girdi . Türk sineması
çöküyor. Bu çöküş TV filmci­
lerine de yansıyacak. M. Tali
Öngören bu sakıncaları gide­
recek yasal düzenlemenin bir
an önce yapılması gerektiğini
söylüyor: "Yeni yasada bunu
göremedim. Amerikan filmleri
yerli sinemayı çökertti. Batılı
ülkeler bile sinemalarını koru­
maya aldılar."
Prof. Alemdar ise bu ko­
nuya iyimser yaklaşıyor. Dün­
yanın hiçbir yerinde yabancı­
lara ülke içinde yay.mcılık yap-
ma hakkı n ın tanınmadığını be­
lirtiyor . Yasal düzenleme yapı­
lırlcen de bu ilkenin göz önüne
alınacağına inanıyor: "Ama
yayında olan ikinci bir kanala
··dahal kl ·
da m e edece en nı d
·
lanmalıdır."
ÔRGÜTI..ENMEK
AYAKTA TIITAR
Yasayla devlet tekeli kınlı­
yor. Hükümet TRTnin özerk
bir k urum olacağını açıkladı.
özerkliğin işlemesinin yolu
çalışanların örgütlenmesinden
geçiyor. Bu kural Ticari TV
için de geçerli. Yeni tasarıda
ise böyle bir kural görülmü­
yor.
·
M. Tali Öngören, TRTde
i demek kurarak örgütlenmenin
sağlanamayacağını söylüyor.
Bu kurumun bağımsızlaşması­
nın itici gücünü, çalışanların
grevli bir sendikal örgütlenme
hakkın ı kazanmalarıyla sağla­
..
PROF. KORKMAZ ALEMDAR. "Y1Yınlar1 bir merttzl orpn yabileceklerine dikkat çeki­
��

.. �
şunmuyorum. Yayıncılıkta fuli
. dınetlımıll. lletlflm serbestllllnln yolı flltpnlınn
Grg Dtlınmeslrıden gı�lyor-
durumlar önlenemez. bu suç
değil. Ortada bir yasal boşluk var"
diyor.
TV'LER
ÖZERK OLMALI
Radyo Televizyon Yüksek Ku­
rulu geçen yıl Ticari TV kurmanın
koşullarını açıkladı. Kurulu
TV'lerin Türkiye'nin yansına yayın
yapmalarını ve· belli bir sermaye
büyüklüğüne sahip olmalarını ye­
terli gördü. Bugün yasal düzenleme
konusunda iki görüş çarpışıyor.
Sermaye sınırsız bir serbestlik
istiyor. Bürokrat anlayış ise tekel­
den vazgeçmiş görünmüyor. Halkın
örgütlerinin yayın yapma hakkın­
dan ise kimse söz etmiyor. TRT ka­
nalları neden öncelikle bu örgütlen­
melere açılmıyor?
Prof. Korkmaz Alemdar. böyle
bir anlayışın olmayışını iletişimin
serbestçe yapılması ilkesinin önün-
deki en büyük engel olarak görüyor.
TRTnin bugünkü yapısıyla da ya­
yınlarını sürdünnesinin mümkün ol­
madığını söylüyor. Yasanın, kısıtla­
malardan çok yayıncılığı serbest ha­
le getirerek, kamusal yönü a�ır ba­
san örgütlere yaymasını savunuyor:
"1RT idari ve mali açıdan bağımsız
olmalı. Diğer girişimcilerin kuracak­
ları kanallar da sermaye ve yönetici­
lerden bağımsız olmalı. Aksi halde
bir serbestlikten söz edilemez."
M. Tali Öngören bu tür kısıtla­ den geçtiğini vurguluyor: "Bunları
maların getirilmesinin nedeninin
sennayeye yol açmak olduğunu sa­
vunuyor. Aynca devletin yalnızca
reklam gelirleriyle beslenen TV'lere
zemin hazırladığını belirtiyor: "Ti­
cari TV'nin dışında demokratik kit­
le örgütlerinin de kendi ölçülerine
göre serbestçe yayın yapmaları sağ-
yor: "Personelin grev hakkına
sahip olmaması bu kurumu
sözde özerk bir duruma getirir.
Özerklik süs olarak kalır. Yeni yasa
buna olanak tanımıyor. Tartışmalar­
da da hiç gündeme gelmedi."
Pror. Korkmaz Alemdar ise
olayın bir başka boyutuna dikkat çe­
kiyor. Yayıncılığın merkezi bir or­
gan tarafından denetlenmesinin ge­
rekli olduğunu belirtiyor. Merkezi
denetim organının da _şeffaf olması
gerektiğine inanıyor. özerkliğin en
büyük güvencesinin kurumlarda ça­
lışanların statülerinin belirlenmesin­
devlet memwu olarak görüp örgüt­
süz bırakmamalıyız. Her şeyden ön­
ce bağımsız düşünen kişilikli bir in­
san tipi yaratmalıyız. O zaman sis­
tem ayakta kalır. Böyle olmazsa
TV'lerde sermayenin egemenliği or­
taya çıkar." •
NECDET PEKMEZC İ

�
SUWARİ ÇÔÇİKAI
Serçelerin Süvarisi

ÇIKIYOR !
IKIBIN MÜZi K YAYINLARI
Mai nzer Land str. 1 47 6000 Frankf u rt 1 . Tel : 069 - 739 1 2 92 Fax : 069 - 730 68 23

1 6 $UBAT 1992 • tKtBfN'E DOGRU e 55

 Yaşamla yeniden tanışma
Bahkçı Kral. (The Fisher King) I Yönetmen: Terry Gilliam I Senaryo: Richard
LaG ravenese I Görüntü: Roger Pratt I Müzik: George Fenton / Oyuncular: Robin
Williams, Jeff Bridges, Amanda Plum mer, Mercedes Ruehl, Tom Waits .
•
ngiliz "Monty Python" gül-
I
dürü ekolünün yaratıcıların-
dan Terry Gilliam'ın bir ön-
ceki filmi Baronun Macera-
/arı küçük ekrana gelirken, son
çalışması ve belki de şu ana değin
en önemli yapım Balıkçı Kral si-
nemalarımızı onurlandırıyor.
Film, Oliver S tone 'un Sırdaş
Radyo ve televizyon dizisi Gece-
11i11 Sesi ni anımsatan görüntülerle
' kase"nin peşinde günlerini geçiren
açılıyor. Büyük bir radyo istasyo-
nunda her gece dinleyicilerle ko-
nuşan, onları dinleyen, çoğunluk-
la dinlemeyip akıl veren bir DJ'dir
Jack Lucas. Ancak bir gün verdiği
akılla bir lokantaya girip yedi kişi-
yi ve ardından kendisini öldüren
dinleyicisi yüzünden işinden olur,
dayanılmaz bir "vicdan acısı "nı
yaşamaya başlar... Üç yıl sonrası-
BALIKÇI KRAL ln11nın "gtl'ftk" dıDtrt 8ztrtnt bir yapıt.
58 • lKtBlN'E J)O(;RU • 16 ŞUBAT 1992
ven"e girişirler...
na geliriz. Sevgilisi, evi, tüm yaşa-
mı değişmiş bir Jack Lucas'la kar- Gilliam'ın filmi insanın "ger­
şılaşınz. Bir gece intiharın eşiğin-
çek" değeri üzerine yaşamsal bir
deyken "evsiz barksız" Parry ve yapıtın özelliklerini taşıyor. Ric·
arkadaşlarının yardımıyla ölüm- bani LaGravenese'nin ayrıntılar­
den "yırtar". Parry , eskiden üni-
la güçlendirilmiş senaryosunun
versitede öğretim görevlisiyken üzerinde benzersiz bir içtenlik inşa
geçirdiği "korkunç olay"la ruhsaleden Gilliam, filme tartışma gö­
dengesini yitirmiş ve sokaklara türmeyen bir felsefi boyut da "kur­
düşmüş bir "looser"dır. "Kutsal gulamış". tik dakikalarında biraz
sarkan Balıkçı Kral, daha sonralan
Parry, kabuslarında yaşattığı biraçılarak yetkin bir görünüme ka·
şövalye ile de amansız bir savaşta-
vuşuyor. Sevgiyle suçlulugun sırt
dır. "Kutsal kase"yi ele geçirmeksırta verdigi filmde varoluşun ne­
için tanrıdan görev aldığını söyle-
denleri de sorgulanıyor ve sonuçta
yen kahramanımız, bu işi gerçek- deliliğin sınırlarında bir nokta, iki
leştirebilmek için Jack'ten yardım
kişilik -belki de dört ya da daha
ister. "İnorganik" bir bağlan da fazla- bir nokta bulun �yor, alınlar­
daki terler silinerek. Ozgürlük de
olan bu ikili, yaşam, sevi, çılgın-
lık, "katatoni", yoksulluk, imge-filmin temel taşlarından birini
oluşturuyor. Filmin oldukça geve­
lem ve efsaneler üzerine bir "serii -
ze, gider-gelir bir iç
dinamigi olmasına
karşın, hiçbir anında
Jerry Zucker'ın · Ha­
yalet'inin düştüğü "ka­
labalıklık"tan gelen
iticiliğe düşmüyor.
Sanırım bunun en bü­
ytlk nedeni Gilliam
ve Zucker arasındaki
kültürel boyut farklılı­
ğı. Filmde, Parry'nin
yeniden sevme çaba­
sında Lydia ile "çıktı­
ğı" ilk gecenin sine­
masal değeri ise Ba-
1ıkçı Krarın kozların­
dan bir diğerini bizle­
re sunuyor. 1ki
"güzel" insanın bu
denli "yaşamla yeni
tanışmışlılclan" olabi­
leceği düşünülmez­
ken, içtenlikleri bu
düşüncesizliğimizi çü­
rüterek inandırıcılık
boyutuna ulaşıyor.
Jabberwocky ile
başlayan yönetmenlik
-tı.------i yaşamını Time Ban-
 -',
KEDİ GÖZÜ
Uzun yıllar� ır Almanya'da ya­
şayan genç yonetmen ismet El­
çl' nin Düğün adlı f ilmi 42. Ulusla­
rarası Berlin Fi lm Festivali'nin Pa­
norama bölümünde gösteriliyor .
Halil Ergün, OQuz Tunç va Gülsen
Tuncır'i_� rol aldığı filmin yapımcı­
ları ise Omer Kavur ve Sadık De­
veci. Almanya'da yetişen bir Türk
gencin in. Muş 'tan aldığı bir telg raf
sonucu, Türkiye'ye dönmesi ve ev­
lendirilmek istenmesi üzerine baş­
layan "kültür çatışması·nı işleyen
film, Almanya içişleri Bakanlığı ve
ZDF tarafından destekleniyor.
* * *
Uluslararası 4. lzmir Film Festi-
vali, 8- 1 5 Nisan tarihleri arasında
yapılacak. Dokuz Eylül Üniversitesi
G üzel Sanatlar Fakültesi tarafından
d üzenlenen festivale bu yıl, Kaza­
kistan , Kırgızistan, ÖZbekistan, Ta­
cikistan, Türkmenistan ve Azerbay­
can da �.tılacak. Programda, 'Altın
Artemis Od ülü"nün yanında, ·usta­
lara Saygı· ve "Dünya Sinemaların­
dan· başlıklı bölüm ler de yer ala­
cak.
* * -:;<
Amerikan Gizli Haber Alma
Merkezi (CIA) televizyon yayınları­
na başlıyor. Kablolu yayın yapacak
olan kanalın gizl i raporlarla i lg ili
bilgiler vereceği duyuruldu.
dits, Bra:il ve Baronun Macera/a­
n ile sürdüren " Monty Python"
elemanı Terry Gilliam . Balıkçı
Kral'daki başarısını büyük oranda
oyuncularına borçlu. Robin Willi·
ams'la Jeff' Bridges'in yanında
özellikle kadın oyuncular Merce­
des Ruehl ve Amanda Plummer
kusursuz. yaşar kılınmış oyunlar
veriyorlar. Belki de tiyatrodan gel­
menin verdiği bir avantaj bu.
Balikçı Kral. sezonun üzerinde
durulup konuşulması. derinlemesi­
ne incelenmesi ve doğallıkla tüm
bunlardan önce dikkatle izlenmesi
gereken filmlerinin başında gelen
"uçm:ı" isteği uyandıran bir Gilli·
am başyapıtı.
Parry . film boyunca sık sık
söylediği şarkıda, "Haziran'da
New York'u severim ... Peki ya
sen?" diyor. Yanıt vermek için ille
de New York'a gitmek de gerek­
miyor! Filmi görün yeter. .. •
M URAT ÖZER
. ...
\
/
\
Bir·iki... Freddy gitti!
Freddy'nin Ölü mü-Son Ka bus ( Freddy's Dead-The
Final Nightmare) I Yönetmen: Rachel Talalay ı
Senaryo: M ichael De Luca I G örüntü: Declan Quinn ı
Müzik: Brian May I Oyuncular: Robert Eng l u n d , Lisa
Zane, Shon G reenblat, Leslie Deane, Ricky Dean
es
Logan, B reckin Meyer, Yaphet Kotto .
Craven'ın yarattı­
W
ğı "komik" korku
kahramanı Freddy
artık ölüyor, ardında
gözü yaşlı "manyaklar" bırakarak.
Daha önce beş bölümünün çe­
kildiği dizi-sinemanın bu son bö­
lümünde Springwood gençliğin­
den kalan tek kişi yeniden Elm
Sokağı'na döner. Amacı Freddy'yi
yok etmek ve insanların düşlerini
ondan kurtarmaktır. Ancak her
şey beklediği gibi gitmez. Bu ara­
da Freddy'nin bir de kızı olduğunu
öğreniriz. Son sahnelerde ise
Freddy ile kızı arasındaki ölümcül
savaşa tanık oluruz ...
Korku-gerilim sinemasının ye­
tenekli yönetmenlerinden Wes
Craven ilk Elm Sokağı Kabusu'nu
çektiğinde filmin alttan alta bir
felsefi boyutu da vardı. "insanla­ FREDDY. Nlhayet lllyor. . .
rın düşlerinde yaratbğı 'şeyler'
"sırtladığı" yapımda Roseanne
kontrol edilmediğinde yaraucılan­ rın
Barr, Johnny Depp, Alice Coo­
nı yok etmeye yönelik birer cana­
per (Freddy'nin babası) gibi ünlü­
vara dönüşür" diyor ve yaşamla
ölüm arasında bir çizgi olduğunu, leri de kısa rollerde karşımızda
bu çizgide de yaşanabileceğini sa­ bulmak güzel sürprizler oldu bi­
vunuyordu Craven. Kişilerin kor­ zim için.
kularını. kabuslarını sınırlandır­ Freddy'nin Ölümü-Son Kabus,
madan yaşam çabaları. onları genç . kadın yönetmen Rachel Ta­
Freddy gibi "gerçeküstü gerçek" '
lalay in belli bir çizgi tutturma ça­
iblislerle karşı karşıya bırakacak­ bası ve dizinin son bölümü olma­
tır. Craven'ın bu düşünceleri ve sından kayr.ıaJclanan merakla izle­
geniş imgeleminden süzülen kah­ nebiliyor. Filmin son jeneriği ge­
ramanın yalnızca görüntüsü, seri­ çerken altı bölümden vurucu gö­
nin diğer filmlerinde aynı başarıyı rüntüleri de perdede görebilirsiniz.
yakaladı. Craven "felsefesi" ise Unutmadan ! .. Freddy'nin öldürül­
bir kenara atıldı. me aşamasına gelindiği �on 15 da­
Freddy'nin Ölümü de diğerleri kikada. size salona g irerken veri­
gibi Craven yaklaşımını yakala­ len gözlükleri takmayı unutmayın,
yamıy >r. Robert Englu nd'ın eğer üç boyutlu Freddy izlemek is­
"Freddy"de yine aynı çizgiyi tut­ tiyorsanız ... Son olarak; Freddy öl­
turduğu filmde, Freddy'nin geçmi­ dü , ama bundan sonra seri
·
şiyle ilgili bazı ipuçlarını da ele "Freddy'nin Kızı" adıyla sürebilir,
geçiriyoruz. Yine genç oyuncula- biline ! •
16 ŞUBAT 1992 • tKJBİN'E DOGRU • 57
 Yakup Kadri'ye "Saygı" gecesi!
İstanbul'clan kısa kısa ...
T ürkiye Yazarlar Sendika­
sı'nın ·ustalara Saygı·
geceleri çerçevesinde 1 O Şu­
O 4 Şubat'ta Galeri Lebriz'da açılan Blhrlt Mavttan 'ın
resim-heykel sergisi 29 Şubat'a kadar izlenebilir.
a Nef'e Kopl 'ın Gorbon Sanat Galerisi'ndeki resim
bat gecesi Karaca Tiyatro­
sergisi 29 Şubat'ta son buluyor.
su 'nda yapılan programda,
sendikanın 2. Başkanı Dı­ a Turgut Tu ncıy ' ın T. Vakıflar Bankası Feneryolu Sa­
mlrtıı Ceyhun, gece için, ad nat Galerisi'ndeki resim sergisi 25 Şubat'a kadar görü­
vererek çok sayıda kişi ile te­ lebilir.
mas kurduklarını, ancak so­ O Galeri Salacak'ta 21 Şubat- 1 2 Mart arasında iki ser­
nuç alamadıklarını uzun uzun gi... Olkil Acar'ırı "Ve Nazım Hikmet Ya�maya Devam
anlattı. Salonda 1 5 kişi vardı. Ediyor' konulu "Şiir Panoları· sergisi ve Umran Demir·
Bu 1 5 kişinin beşi, (Dımlr­ hın·ın "Yaiılar, Eski Evler' konulu
tq Ceyhun, Feridun Andıç, rölyef sergisi.
Sıllm Rın Kııtpınar, Erol
O lstanbul Büyükşehir Belediye­
Günaydın, Mıtı Tunçay) ko­
nuşmacıydı. si Kadın E&erleri Kütüphanesi ve
saydı daha önceki Kiralık Ko­ Bilgi Merkezi'nde 1 4 Şubat'ta
Matı Tunçıy · ın konuş­ naKın esamisi mi okunurdu! açılan'Kadın Fotoğrafçılar· sergi­
masına kadar, program "gü­ Silim Rızı Kırlıpınar'a, si, Şubat ayı sonuna kadar süre­
zel güzel" giderken, Tun­ bu tür toplantılarda hep ya­ cek.
çıy 'ın, "Zeki adam pek sanat­ pıldığı gibi, şiir okuma ola­
çı olmaz! Yıkup Kadrl ' nin nağı vermekle, Yılıup Kıd­
zeki bir adam oluşu sanatçılı­ ri'nin en az değinilmesi ge­ 'en iyi köy romanı· sayılabili­ "Kadro· içinde yer alıyorlar;
ğına engel teşkil etmiştir" reken mensur şiirleri birden yordu. Bir dönemin Mitli Eği­ hem Yakup Kadri "zeki bir in­
yollu konuşması, birden Yı ­ öne çıkıverdi. tim Bakanı Hnan AH Yücel, sar. !'; hem Yakup Kadri oyu­
kup Kı dri 'nin "ne kadar ye­ Feridun Andaç, Erol GO­ dönemin edebiyat karakteris­ na gelmiyor, düşüncesini ko­
tersiz olduğu"na vurgu yapıl­ naydın, Salim Rıza Kırtpı­ tiği olarak, Yaltup Kıdrl'yi ruyor; hem "Kadro' homojen;
masına; Erol Günıydın'ın nar -ve sanırım salondaki di­ monografi konusu yapıyor­ hem Yıkup Kadri 'zoraki
toplantıda okuduğu öykü ğer 1 O kişi de- "kontrpiye"ye du. diplomat• değil; hem kötü
hakkında Oımlrtlf Cıy­ düşüverdi. ·ustalara Saygı" Toplantıdaki konuşmala­ edebiyatçı ... Hem de bu 'Ya­
hun 'un, ·o öyküyu şimdi gecelerinde, yöntem olarak ra göre, hem "Kadro"yu oluş­ kup Kadri'ye Saigı Gecesi"!
hangi edebiyat dergisi ya­ dinleyiciniıı söz hakkı olma­ turan (Yılıup Ka dri dışındal Hem de Darnlrtaı Ceyhun
yımlar" demesine yol açtı. dığı için, bu konuşmalara ya­ komünistler -genel kanının çağrılıların katılmadığından
Zoraki Diplomatı yazan Yı­ nıt verme olanağı da yoktu. tersine- daha önce sahip ol- . yakınıyor!
kup Kıdrl'nin "hiç de zoraki Yoktu da, insanın aklı ta­ duklan görüşü koruyarak KADiR YERCI
diplomat olmadığı", diplo­ kılmadan edemiyor: Toplum­
matlığını emekli olduğu
1 955'e kadar sürdürdüğü
bilimci Barin Talın. bir ki­
tabında Ankara romanının -o
AFSAD'da ayın fotoğrafı
söylendi. Edebiyatçı olmadı­ nkara Fotoğraf Sanatçıları Derneği (AFSAD) tarafından
ğını söyleyen Matı Tunçay,
tarihlerde adı bile olmayan­
göstergebilim, daha doğrusu A her ay üyeleri arasında düzenlenen "Ayın Fotoğrafı" yarış­
Ankara romanını edebi bir kentsel göstergebilim açısın­ ması sonuçlandı. Seçiciliğini Hasip Plktaf 'ın yaptığı "Grafik"
değerlendirmeye tabi tuttu. dan taşıdığı öneme dikkat konulu yarışmada 1 5 fotoğrafçının renkli ve siyah-beyaz baskı
Yık up Kadri, Yaban·ı yazma- dalında toplam 35 yapıtı değerlendirildi. DeOerlendirme sonu­
çekmişti. Yine Yaban, halen
nunda, siyah-beyaz baskı dalında N'idı Ç ulfı 'nın yapıtı "Ayın
Fotoğrafı", Sevinç El en 'in yapıtı ·ozendirme· ödülüne layık
görüldü. Ayrıca Gökhın D arn lrw 'in iki, R11ul Baıtu t ' un bir
· Ankara'clan kısa losa". yapıtı da sergileme aldı.
Renkli baskı dalında ise Gökhan D em irer 'in yapıtı 'Ayın
o Prof. Dr. Alpaslan lfıklı; Mülkiyeliler Birliği° Genel Fotoğrafı' G6khın Bulut, Cabbar Yıldız ve Okan Somer'in
Ba şkanlığı'na yeniden seçildi. 9 Şubat tarihinde yapılan �apıtları �zendirme· ödülü aldı. Değerlendirmede Hamdi Can
_ genel kurulda seÇilen yeni yönetim kurulunun gö­
olağan Unsal, GDlnlZ Çolak, Cabbar Yıldız ve Avni Kl rıdolan ' ın bi­
rev bölümü sonunda Erhın Bener ikinci Başkan, YılmlZ rer yapıtı, Sunay Sunar'ın iki yapıtı da sergilemeye değer bu­
Tan ise Genel Sekreter seçildi. lundu.
o Mehmet Aslan 'ın resimleri 25 Şubat'a kadar Farabi Yarışmada dereceye giren yapıtlar 1 5-29 Şubat tarihleri
Akbank �nat Galerisi'nde görülebilir. arasında AFSAD sergi salonunda izlemeye açık olacak.
o irfan Önü rmen 'in Urart Sanat Galerisi'ndeki resimleri Çocuklar �in kompozisyon yar1ş•sı
25 Subat 'a kadar izlenebilir. 1 958'de Bursa'da doğan ir­
bir kompozisyon yarışması
K Dairesi Başkanlığı tara­
fan 'Onünnın, Mimar Sinan Üniversitesi GSF'den mezun ültür Bakanlığı Eğitim
düzenlendi. Yalnızca ilkokul
oldu. Halen aynı fakültede ·sanatta Yeterlilik" yapmakta­
fından, Ti.ırkiye'de kurulmuş 5. sınrt öğrencilerinin katılabi­
dır. leceği yarışmada birinciye 2,
uygarlıklar hakkında çocukla­
o Alman Kültür Merkezi'nde 1 8 Şubat 14.00-1 8.00 ara­ rı araştırmaya yöneltmek ve ikinciye 1 .5 ve üçüncüye 1
sı, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği'nin işbirliğiyle ha­ ülkemizin tanıtımına katkıda milyon TL ödül verilecek. Ay­
zırlanan 'Sulak Alanlar· konulu panel izlenebilir. bulunrr,ıak amacıyla 'Uygar­ rıca üç mansiyon sahibi de
lıklar Ulkesi Türkiye' konulu 750 bin TL alacak.

58 • 1K1B1N'E DOORU • 1 6 ŞUBAT 1 992

 verecek. Aynı gün ve saatte
Sevda·Cenap And Müzik Vakfı etkinlikleri CSO'nun Konser Salonu' nda

Emesivrensel çoksesli müziğin

tanınması ve benimsen­
amacıyla 1 973 yılında
kurulan Sevda-Cenap And
Müzik Vakfı, Ankara'daki et­
kinliklerini sürdürüyor. Şu­
bat ayının sonuna kadarki
program şöyle:
1 7 Şubat Pazartesi ı
1 9.30'da Türk-Amerikan
Demeği' nin sinema salonun­
da Gazi Oda Orkestrası·nın
Corelli, Vivıldl ve Mozırt'ın
yapıtlanndan oluşan konse­
riyle, saat 20.00'de Opera
Sahnesi'nde Damdaki Ke­
mancı müzikali.
18 Şubat SalıfTürk-
lngiliz Kultür Demeği'nde
saat 19.00'da "Opera dünya­
sından ünlü sopranolar'
(Mozad, RDlllnl, Donlzaltl,
Verdi, Bini, Dıllbllt, Puc­
(� �
clnl, M ıhlır) programı ve
KÜLTOR BAKANI RKRI
aynı gün saat 20.00'de CSO
SACLAR. "Gtrldı
blraldJOımız lıaranlık vı ıcı __,,_
Konser Salonu'nda 'Kontr­
bas Resitali' izlenebilir.
1 9 Şubat Çarşamba I
Şef Tolgı Kaahif yönetimin­
de Bılı Bartok'un 2. Piyano
Konçertosu ve J. Slbıll ­
Opera Sahnesi'nde 20.00'de us ' un 5. Senfonisi izlenebilir.
'Aşk ve Banf operası. 22 Şubat Cumartesi I
20 Şubat Perşembe I 1 0.30'da Opera Sahnesi'nde
Yine Opera Sahnesi'nde Uyuyan Güzel adlı çocuk
Concerto Barocca ve Carmi­ müzikali, saat 1 5.00'de yine
na Burana izlenebilir. Aynı Opera Sahnesi'nde 'Öylesine
gün Alman Kültür Merke­ Bir D inleti', saat 1 6.00'da
zi' nde viyola resitali var. Fransız Kültür Derneği'nde
21 Şubat Cuma ı Devlet "M ichel Sadanowski Paris
Resim Heykel Müzesi'nde G itar Üçlüsü'nün programı
saat 20.00'de Sef Gar Altın �e saat 20.00'de Hacettepe
yönetiminde, 'Kültür Bakanlı­ Universitesi'nin 'M' salonun­
ğı Ankara Devlet Klasik Türk da 'Linton Kwesi Johnson
Müziği Korosu' bir konser Reggae Konseri' dinlenebilir.
Hasan Hüseyin'i anma toplantısı
• Sineması
Idüzenlediği
stanbul Barosu Lokali (lstanbul Cad. No: 83, Kat 2, Karya
üstü�Bakırköy) 'nin Varlıkdergisinin katkılarıyla
etkinlikler sürüyor. 22 Şubat saat 1 6.00'da Mıh-
Çetin, NIYZll Çıllk ve Envır Ercan ın katılacaklan '8.
1]111 '

dlnımln izlerini lllmıyı -- Olüm Yıldönümünde Hasan Hüseyin' toplantısı yapılacak.

dlvım ııllceOIZ"
- r

Ayd.ı n Cezaevi
m üze oluyor \ .
�· --:__�
K lar, halen faaliyette bulu­ (�� �-, '
�
ültür Bakanı Fikri Sal­

nan Aydın Cezaevi'ni en kısa

ı/�' }.:' Otopoıtrt

�(ı�\y
-

zamanda Kültür Merkezi'ne ' \� YI Çoban

dönüştürmek üzere çalışma­ Raam'ın
.ı , bir tablon.
lara başlandığını, Kültür Mer­
kezi'nin bir bölümünün de
I :-L
l ,\? .. ,ı. ,

'insan Hakları ve Demokrasi

.. - � �' �
Müzesi' olarak değerlendiri­
leceğini açıkladı. SaQlar'ın Çoban Ressam:
konuyla ilgıli açıklaması şöy­
le: '1 2 Eylül sonrasında ülke­ "Bazen isyan
mizi yönetenler, toplumun
fabrikalar, işyerleri, kültür ve ediyorum"
sanat merkezleriyle değil, ce­ ••

U Rıaım'la Ankara'daki Yüzüncü Vıl Sa­

zaevleriyle çağdaşlaşabilece­
ği gibi utanç verici bir yakla­
şımı benimseyerek pek çok
cezaevi yapmışlardır. Bunun
temelinde topluma duyulan
güvensizlik ve halkı potansi­
yel suçlu olarak görme eğili­
mi yatmaktadır. Çağdaş de­
mokratikleşme sürecinin so­
mut göstergesi olarak de­
ğerlendirebileceğimiz çağdışı
Eskişehir Cezaevi'nin kapatıl­
,nasından sonra, bu kez de
Aydın Cezaevi 'ni kültür mer­
kezine dönüştürerek, geride
bıraktığımız karanlık ve acı
dönemin izlerini silmeye de­
vam edeceğiz."
lkemizin tanınmış ressamlarından Çoban-
olarak görüyorum.
'Sivrihisar'dan çıkmış, Anadolu'da yetiş­
nat Galerisi'nde konuşuyoruz. Çoban Rıaım
miş bir ressamım. Hiçbir zaman gidip de
olarak tanıdığımız Sülıymın Şıhl n , bu yıl
Çankaya'da ya da bilmem nerede sergi aç­
38. 'sini açtığı ve 20 Şubat'a kadar izlenebile­
mak istemedim. Çünkü, dar ortamlardan ra­
cek "Köy Köy Anadolu' adlı sergisiyle ilgili
hatsız oluyorum. Oysa buraya her gün halk­
söyleyeceklerinden önce, devlete ve belediye­
ye 'sitem' ediyor. Ankara'da asılması için da­ tan insanlar geliyor, ilgilerini dile getiriyorlar.
Sanata, sanatçıya sahip çıkması gereken be ­
ğıttığı afişler, belediye tarafından toplatılmış.
lediyeler ise sanata saygı duymuyorlar. Dev­
Devletin yıllardır sanatçılara karşı gösterdiği
let de aynı biçimde sanatçıya üvey evlat mua­
tutum yüzünden artık dayanamayacak hale
melesi yapıyor. Kıymet bilinmiyor. Güleryüzlü
geldiğini söyleyerek sözlerini şöyle sürdürü­
bir yaklaşım yok. 30 yıldır resim yapıyorum.
yor: "Biz sanatçılar doğanın temsilcileriyiz.
Güzellikleri ve yaşadıklarımızı gelecek çağlara Resmi, hiçbir zaman ek iş olarak görmedim.
Sürekli çalışıyorum. Gelecek yıl, "Çobanlar ve
ileten insanlarız. Uzun yıllar Paris'te çalıştım.
Göçerler' konulu bir sergi açmayı düşünüyo­
Ama her zaman Anadolu'yu ve bizim insanla­
rum. Bazen isyan ediyorum, ama resim yap­
rımızı resmetmeyi tercih ettim. Dünya, Ana­
maktan koparamazlar beni.·
dolu'yu tanımaya çalışıyor. Ben de Anado­
AYLIN ÖZOEMIR
lu 'yu çiziyorum. Kendimi iyi bir empresyonist

16 ŞUBAT 1 992 • IK.lBIN'E DOCRU • 59

 BASKETBO LDA D EG İ Ş İ KLİ KLER

Salonlarda seyirci aıallyor

Basketbol Federasyon u ' n u n gelecek yıl için yapmayı düşündüğü d üzenlemeler
arasında, yalnızca bir yabancı oyuncuya izin veren 9+ 1 kuralının değiştirilmesi yok.
Eczacıbaşı dışındaki bütün kulüpler 8+2' den yana.

OSMAN SOLAKOCLU. Gene kulOplırtı

ııa,.ı lıa'fıyl.

B
asketbol Federasyonu geçti­
ğimiz hafta içinde kulüpler­
le bir danışma toplanusı
yaptı. Toplanuda federasyo­
nun yönetmeliklerde yapmayı düşün­
düğü değişiklikler taruşılacaktı. Fa­
kat kulüplerin önerilerinin dinlenme­
si ile yetinildi.
Toplantıda Osman Solakoğ­
lu ndan sonra söz alan Hüsamettin
'

Topuzoğlu, federasyonun bir deği­

şiklik taslağı hazırladığını ve taslağın
elinde olduğunu söyledi. Kulüp yöne­
ticilerinin bütün ısrarlarına rağmen
Topuzoğlu taslağı okumadı. Ancak,
"Üniversite yoluyla transfer kaldırıl­
sın" şeklinde öneri geldiğinde. "Bu
zaten taslağımızda var" yanıtı verildi.

9+ l 'C1LER
8+2'C1LERE KARŞI

Federasyon yetkilileri önerileri

dinleyeceklerini ve bu görüşler ışı­
ğında tasarıda değişikler yapılacağını
belirttilerse de, 8+2 kuralının getirilmesi yönünde an­
laşma sağlanamadı. Erdal Poyrazoğlu ve Necati Gü­
ler de dahil olmak üzere bütün federasyon üyeleri 9+ 1
kuralının devam etmesi yönünde "tek vücut"lar. Ku­
lüpler arasında ise 8+2'ye karşı çıkan tek kulüp Eczacı-
baş ı.
Kulüpler. takımlardaki yabancı oyuncu sayısının
l 'le sınırlanmasının yerli oyuncuların fiyatını pompa­
ladığı görüşünde. Solakoğlu ise bu görüşü. "Parayı
veren sizsiniz" diye yanıtlıyor. Hatta. " B ir Amerikalı

60 • 1K1B1S'E DOGRL' • 16 ŞU BAT 1 992


oyuncunun parasını bile doğru dürüst ödeyemiyorsu­
nuz" diyor.
Bir takımın kadrosunda en az 10 oyuncu bulundu­
racağını göz önüne alırsak, bu sezon küme düşme ol­
madığından, gelecek sezon 16 takuna çıkacak 1 . Lig'e
160 oyuncu gerekecek. Her takım, kadrosunda bir ya­
bancı oyuncu bulundurduğunda 144 tane de yerli
oyuncuya ihtiyaç duyulacak. Ancak, bugün Türkiye'de
1 . Lig seviyesinde bu sayının yarısı kadar bile oyuncu
bulunmuyor. Neredeyse sol turnike atabilen herkes
basketbol liglerinde kendine yer bulacak.
KESENİN AÖZI ÇOK AÇil..DI
9+ 1 kuralı genç oyuncuların yetişmesine, yerli
oyuncuların oyun içinde daha çok sorumluluk alması­
na olanak sağlamak için getirilmişti. Ancak geçen süre
içinde beklenenler istenilen oranda gerçekleşmedi. Ka­
litesi vasatın üzerine çıkan, . boyu biraz uzun olan
oyuncuların transferi için 100 milyonları gözden ç ıkar­
mak gerekiyor. Bütün sezon yedek oturan sıradan bir
oyuncu bile transfer pazarlığında kapıyı 100 milyon­
dan açıyor. örneğin, Fenerbahçe gelecek sezon kadro­
sunu nasıl koruyabileceğini kara kara düşünüyor. Le­
vent ve Hüsnü'nün milyarı bulan ücretler karşılığında
Çukurova'ya transfer olacakları "söylentisi" var. Ayn­
ca. 190 bin dolarının ancak 30 bin dolarını alabilen
Larry Ricbard'ı da kadroda tutmak kolay olmayacak.
Hepsinden vahimi basketbol seyircisi salonları terk
etti. Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş'ın maçlarına
futbol seyircisi geliyor. Diğer takımlar arasında oyna­
nan karşılaşmalar önemli olsalar bile parmakla sayıla­
bilecek kadar az seyirci topluyor. •
SPOR PAZARLAMASI
Şirketler, Asya'da
sporu kullanıyor
Sbaşında
poru reklam için kullanmak, büyük şirketlerin pro­
mosyon yöntemlerinin başında geliyor. 1 960'1arın
Amerika'da doğan spor pazarlamacılığı sqn yıl­
larda Asya'ya da yayıldı. Seiko Super Tenis Turnuva­
sı'nın yanı sıra, Pasifik Tenis Turnuvası da büyük şirket­
lerin sponsorluğu ile yapıldı. Hong Kong Rugby Turnuva­
sı ise Cathay Pasifik Havayollan ile Şanghay-Hong Kong
Bankacılık Kuruluşu tarafından düzenlendi. Bu listeyi
uzatmak mümkün. Spor pazarlamacılığının Amerika'daki
kurucusu IMG (lnternational Management Group/
Uluslararası Yöneticilik Grubu) Tokyo'dan sonra 1 980 yı­
lında Hong Kong'da da şube açtı.
Asya'da badminton, tenis, golf, voleybol, cimnastik,
masa tenisi ve atletizm başta olmak üzere hemen hemen
bütün spor dallan şirketlerin ilgi alanı içinde. Şirketlerin
bu büyük ilgisinin nedenleri arasında sporu bulmak pek
kolay deOil. Asya'da sigaradan arabaya kadar bütün mal­
ların tüketici pazarı hızla büyüyor. Yerel şirketler ürünle­
rinin satıfında spor reklamcılığının yararını "keşfettiler·.
Asya dışındaki şirketler de Asya pazarındaki satışlarında
aynı yararı gördüler. ihracat yapan Asya şirketleri, özel­
likle de Japon firmalar Batılı meslekdaşları ile aynı taktiği
izliyorlar.
Asya'daki spor pazarlamacılığı henüz büyüme döne­
minde. Amerikalı ve Asyalı uzmanlar bu bölgede spor
reklamcılıOının geliştirilmesi için y<>Oun mesailer harcı­
yorlar.
ÇiFTE STANDART
Spor reklamcılığı için Singapur, Japonya, Hong
Kong, Güney Kore ve Tayvan'da "cömertçe· harcamalar
yapan şirketlerin eli bazen "sıkılaşıyor". Tabii, bu tercih
ülkelerin rejimlerine göre değişiyor. Serbdst piyasaya gö­
mülm�miş ülkelerde harcanacak paralar "riskli" görülebi­
liyor. OrneOin, 1 990 yılında Pekin'de düzenlenen 1 1 . As­
ya Oyunları için önceden anlaşma yapan bazı şirketler Ti­
ananmen olaylarını bahane ederek sözleşmeleri iptal etti­
ler. Bazılan da fiyat kırma yöntemi izledi.
Şirketlerin, sporun sevilmesi, yeni sporcular yetişme­
si gibi tasaları yok. Başarının ölçütü ise satış grafiklerin­
deki tırmanma oluyor.
16 ŞUBAT 1 992 • IKIBIN'E DO(';RU • 61
MURAT ÖZER

Gece Vard iyası

"G ü nü nü yaşa !"
ÖL Ü OZANLAR
DERNEGİ (DEAD PO­
ETS SOCIETY). Yönet­
men: Peter Weir, 1989
ABD-Avustralya ortak
yapımı, 1 30 dakika.
Yetkeye karşı özgür
düşüncenin savunulduğu
Peter Weir'ın Ölü Ozan­
lar Derneg.i , İstanbul
Film Festivali ve ticari si­
nemalardan sonra televiz­
yon ekranlarına geliyor.
1 959 yılının sonbaha­
rında geleneklere bağlı ,
·
oldukça tutucu v e yalnız­
ca erkek öğrencilerin öğ­
renim gördüğü Welton
Akademisi'nin o dönemi­
nin açılışıyla. karşılaşırız
önce. Ve yeni bir öğret­
menle tani_şırız; okulun
eski öğrencilerinden, İn­
gilizce öğretimi veren
John Keating. Keating,
okulun geleneklerle yoğ­
man, Thoreau gibi. Kea­
ting, okul yönetimiyle
ilişkilerinde ise oldukça
zor anlar yaşar. Çünkü
onun yetkeyle uzlaşmaz,
kuraldışı, sınır tanımaz
tutumu öğrencilere de
yansımış ve yönetimin
"hoşnutsuzluğu" günde­
me gelmiştir. Öğretmen­
lerinin "Gününü yaşa! "
felsefesini benimseyen
gençler, bir zamanlar Ke­
ating'in de üyesi olduğu
"illegal" kurum "Ölü
Ozanlar Demeği"ni can­
landırır ve orada gizli giz­
. Ji düşünce evrenlerini ge­
nişletirler. Değişik alan­
larda yetenekleri olan bu
gençler ne yazık ki, aile
ve okul baskısıyla kuşaul­
mışlardır. Soluk almaya
çalıştıkları her an birileri­
nin tabanlarını başlarının
üzerinde bulurlar. Ve bek­
NIGHT SHIFT.
Oyuncular: Henry
Winkler. Michael Kea­
ton. Shelley Long, Gina
Hecht... Yönetmen:
Ron Howard, 1982 ABD
yapımı. 106 dakika.
B ir parça sessizlik
için morgun gece bekçi­
liğine sıvanan finansına\}
uzmanı, kendini gangs­
terler ve pezevenkler
ç ıkan marjinal insanın dü­ arasında bulur. . . Sevim­
zene karşı koyuşu ve üto­ li, canlı bir güldürü . . .
pik bir düzen yaratma ça­ Winkler ve Keaton
basının ezildiği. hiç edil­ oyunlarıyla öne çıkıyor­
lar...
diği bir dünyada yaşıyo­
20 Şubat Perşembe,
ruz. Film, bu açıdan da
alegorik özellikler de taşı­
TeleOn, 24.00
yor diyebiliriz. Her şey­
den önemlisi, Ölü Ozan­
lar Dernegi, özgür düşün­
cenin erdemini Tom
Schulman'ın Oscar ödüllü
senaryosuyla tüm insanlı­
ğa gösteren görkemli bir
yapıt. Yetkeye prim veren
finali de olmasaydı ...
Yönetmen Peter Weir,
Avustralyalı ve o ülkenin
yetiştirdiği en önemli yö­
netmenlerden biri, belki
de birincisi. 1975'te yaptı­
ğı Picnic at Hanging
Rock adlı fılmiyle adını
duyuran ve daha sonralan
Amerikan yapımlarına
imza atan Weir, bir türlü
sinemalarımızda gösteri­
lemeyen Witness le Os­ ANGELICA HUSTON.
'

rulmuş ortamını kokuş­ lenmeyen, belki de en çok car'a da aday olmuştu.

muş ve yetersiz bulur.
Öğrencilerle kısa süre
içinde "uyumlu" bir ileti­
şim kuran öğretmen, on­
lara yaşamın anlamı, he­
yecanı ve özgür düşünüş
üzerine "onlar için yeni"
düşünceler aktarır. Bu
arada gençlerle iletişimi
Sağlamlaştınnak ve dü­
şüncelerini kalıcı kılabil­
mek amacıyla Amerikan
edebiyatının ünlü ozanla­
rından da yardım alır,
Teıiyson, Herrick. Whit-
beklenmesi gereken, bizi
hazırlıksız yakalayan son ,
öğrenciler ve öğretmen
üzerindeki baskıyı. yetke­
nin gücünün sınırlarını
belirler.
Ölü O;anlar Dernegi,
tüm dünyada, belki de
tüm okullarda yaşanan
yönetimle öğrenciler ara­
sındaki çekişmenin su yü­
züne çıkarıldığı yoğun bir
film. Sıradanlaşmay�
doğru hızlı adımlarla iler­
leyen toplumlarda ar<! :;iıu
Geçtiğimiz yıl gösterime
giren Yeşil Kart1a da tanı­
dığımız yönetmen, Ölü
Ozanlar Dernegi'nde Ro­
bin Williams gibi son ker­
te yetenekli bir oyuncu­
nun yanında bir dizi genç
oyuncuyla sonuca ulaş­
mış. John Seale'ın görün­
tüleri ve Maurice Jarre'ın
müziğiyle de değerlenen
filmin bu gqsterimini ka­
çırmayın.
18 Şubat Sah,
TV 2, 22.40
Prizzi ler'in Onuru
PRIZZI'S HONOR.
Oyuncular: Jack Nic­
holson, Kathleen Turner,
Angelica Huston, Robert
Loggia. John Randolph,
William Hickey, Lee
Richardson... Yönet­
men: John Huston, 1985
ABD yapımı, 1 29 daki­
ka.
Coppola'run Ba-
ba'smda olduğu gibi bir
düğünle açılır film ...
Prizzi ailesinin işlerini
gören katil Charley ile

62 • 1K1BİN'E DOCRU e 1 6 ŞUBAT 1 992


yine bir mafya katili olan
lrene arasındaki ilişkiyi
ve Prizziler'in onur uğru­
na ödedikleri bedeli anla­
ur... Huston'ın yaşlılık dö­
neminde bile son derece
hızlı bir film çekebilece­
ğinin kanıtı... Anjelica
Huston'a en iyi yardımcı
kadın oyuncu Oscar'ı ...
Daha önce izleyememiş
olanlara ve belleklerini
yenilemek isteyenlere . . .
21 Şubat Cuma,
TVI, Ol.IS
Baron' u n
Macera lan
THE ADVENTU-
OF BARON
RES
MUNCHAUSEN. Oyun­
cular: John Neville, Eric
Idle, Sarah Polley, Oliver
Reed, Charles McKeown.
Winston Dennis, V alenti­
na Conese, Robin Willi­
ams, Sting . . . Yönetmen:
Terry Gilliam, 1 989 AB D
yapımı, 1 26 dakika.
Gerçek adı Kari Fried-
rich Hieronymus olan ve
1720- 1797 yılları arasın-
da yaşamış Baron Munc-
hausen'in "uçuk" serüven-
leri ... İngiliz güldürü eko-
lü Monty Python'ın "has"
elemanlarından Gilliam'a
göre film, Time Bandiıs
ile başlayan ve Brazil ile
süren üçlemesinin son
halkasını oluşturuyor. . .
Mutlaka izlenmeli . . !
16 Şubat Pa7.ar,
Starı, 10.00
BARON'UN MACERALARIHDAN BiR SAHNE.
New York'taki
Moskova
MOSCOW ON THE
HUDSON. Oyuncular:
Robin Williams, Maria
Conchita Alonso, Clea­
vant Derricks. Alejandro
Rey... Yönetmen: Paul
Mazursky, 1 984 ABD ya­
pımı, l 1 5 dakika.
New York'a gelen bir
Rus sirkinde saksofoncu
olan Vladimir Ivanoffun
"komik" iltica öyküsü ...
Yurt özlemi çeken, Ame-
rika'dan beklediklerini
göremeyen Vladimir'in
ikilemler içinde bocala­
ması . . . Ve bir Amerikan
filminde n · beklenebilecek
bir son ... Fazla ciddiye al­
mamak kaydıyla izlenebi­
lecek bir komedi ... Willi­
ams'ın performansına dik­
kat..!
18 Şubat Salı,
TeleOn, 21.00
Parad ine Davası
THE PARADINE
CASE. Oyuncular: Gre­
gory Peck, Alida V alli,
Ann Todq, Louis Jour­
dan, Charles Laughton,
Charles Cobum. Ethel
Barrymore, Leo G. Car­
roll... Yönetmen: Alfred
Hitchcock, 1 947 ABD ya­
pımı, 1 1 5 dakika.
Kocasını öldürmekle
suçlanan kadınla "evli"
avukatı arasında tutkuyla
şekillenen ilişki . . . Robert
•ı•VSBQMJJI.EB
.
TV HABERLERi
YAKIŞTIR: 1 6 Şubat Pazar 22.45'te TVl 'de. Meh­
met Ali Erbil'in sunduğu yarışma programında bu hafta
da uç yetenekli amatör "teatral" yeteneklerini gösterme
savaşımına girişecekler.
SİNEFLAŞ: 1 6 Şubat Pazar 1 9.40'ta TV2'de. Vi­
deo Mtizik Türkiye'nin sinema ile ilgili bölümünü kaçı­
�ar � .
ULUSLARARASI YAŞAR DOGU SERBEST
GÜREŞ TURNUVASI: 16 Şubat Pazar 1 6.00'da
TV3'te. Sporun "rock'n roll"una ilgi duyanlara.
ÇİZGİ ÖTESİ: 1 7 Şubat Pazartesi 2 1 .00'de
TVl 'de. Korhan Abay'ın sunduğu yarışma-eğlence
programı.
KIŞ OLİMPİYAT OYUNLARI: Hafta boyunca
geceyansından sonra TVl 'den canlı yayında kar ve buz
içinde koşuştunnaca sürüyor.
STÜDYO A: 1 7 Şubat Pazartesi 22.0S'te TV I 'de.
Kuşak programın bu haftaki bölümü "DUnya'ya B a
'
-
kış"a aynlmış. .
.. .
İNANILMAZ OYKULER: 20 Şubat Perşembe
24.00'da TV I 'de. Yaramaz çocuk Jonathan'ın sorunları­
nı izleyeceğiz.
ALFRED HITCHCOCK SUNAR: 22 Şubat Cu­
martesi Ol .40'ta TVl 'de. Senaryo görtlşmesi yapmak
için Kanada'ya gelen Michael Roberts, beklenmedik
olaylarla karşı karşıya gelir.
25. KARE: Pazartesi-çarşamba-cwna 1 9.20'de
TV2'de. Kültür-sanat olaylarının ele alındığı kuşak
program.
TELE MÜZİK: 19 .Şubat Çarşamba 1 9 .50'de
TV2'de. 34. Grammy mtizik ödülüne en iyi albüm da­
lında aday olan 5 albümden seçme parçalar: "Unforget­
cable"-Natalie ve Nat King Cole, "Every Heartbeat" ve
"That's· What Love is for"-Amy Grant, "I Can't Make
You Love Me"-BolÜlie Raitt, "Shiny Happy People"-R.
E. M . , "Obvious Child" ve "Proof'-Paul Simon.
ALF: 19 Şubat Çarşamba 20.20'de TV2'de. Alfte
bu hafta bir define öyküsü izleyeceksiniz.
YARIM ELMA: 2 1 Şubat Cuma 23. l S 'te TV2'de.
Cwnhur Atalay'ın hazırlayıp Engin Alkan'ın sunduğu
ı:;
programın bu haftaki konuğu genç sanatçı Aşkın Nur
Ye
R AŞK ÖYKÜSÜ: 22 Şubat Cumartesi l l .45'te
TV2'de. Orijinal adı La Sonate Pathetique olan 1 0 bö­
lümlük Fransız dizisinin ilk bölümü.
GARLAR: 22 Şubat Cumartesi 1 9 . l S'te TV2'de.
İzmir televizyonundan Nilgün Maktav'ın yapımcı­
yönetınen olarak hazırladığı 5 bölümlük "tren" belgese­
li. İlk bölümün adı Ba1ka Bir GüneJ.
VİDEO MÜZİK TÜRKİYE: 22 Şubat Cumartesi
23.40'ta TV3'te. Countdown, Sineflaş, Mtizik Haberle­
ri, Dance Party ve VMT Jazz bölümleriyle yine gençle­
re yönelik bir içerik. Countdown: "Bom of Frustrati­
on"-James, "For Your Babies"-Simply Red, "Tears in
Heaven"-Eric Clapton, "Faith"-Rozalla, " Live and Let
Die"-Guns'n Roses, ''I'm Stili Standing"-Elton John,
"Give Me Just a Little Bit More"-Kylie Minogue.
ULUSLARARASI YETENEK YARIŞMASI: 1 7
Şubat Pazartesi 23.CXrte TV4'te. Merakla bekliyoruz!
KAYIP FORMÜL: 20 Şubat Perşembe 2 1 .30'da
Star! 'de. Orijinal adı The Missing Formula olan Carlo Liz­
zani'nin yönetmenliğini yaptığı mini dizinin ilk bölUmU.
16 ŞUBAT 1 992 • IKIBIN'E DOGRU • 83

Si d ney Lu m et ( 1 924 -
A içindeki
merikan toplum d üzen i
çarpıklıkların
yönetmeni... Sinemanın
tG�� olanaklarını k:.; ! lanar:ık
filr.� ! � , ini bi rer mJnifestoya
.
dönüştüren benzersiz sine­
macı . . Yitik insan manza­
ralarını perdeye en iyi bi­
çimde yansıtan kişi. . . Kendi
kuşağı içinde "tartışmasız·
en başarılı Amerikalı sine­
ma adamı. ..
Sidney Lumet. çocuk
oyunculukla gird iği si nema
ve TV yaşamını, televizyon­
da yapımcılıkla sürd ü rdü.
Sayısız yapıma adını yaz­
dırd ıktan sonra 1 957'de ilk
sinema filmi olan 12 Öfkeli
Adam·a imzasını koyd u . Si-
Hichens'ın romanından
bir Hitchcock başyapıtı­
na. . . Ethel Barrymore'a
bir yardımcı kadın oyun­
cu Oscar adaylığı. .. Oriji­
nali 1 32 dakika olan film
daha sonra 1 1 5 dakikaya
indirilmiş .. .
ı7 Şubat Pamrtesi,
Starı, o ı.so
STING'/N DUNYASfHDAH.
64 • UdBl.\'E DoGRl' • 16
nemaya çok başarılı bir giriş
yapan Lumet, sanat yaşamın­
da Tennessee Williams, An­
ten Çehov, John Le Carre,
Eugene O'Neill, Peter Schaf­
fer, Agatha Christie, Arthur
Miller gibi yazarlann yapıtları­
- ,
nı uyarladıktan başka, siyasa­
kurgu, b il i m kurgu müzikal,
savaş ve özellikle polisiye
filmler çekerek adını sinema
tarihi ne yazdırdı.
rı
Yaptığı f ilmlerdeki yürekli
yaklaşımla yla dikkat çeken
yönetmen, sinemada yönet­
menlik denen olgunun en ba­
şarılı örneklerinden birini ser­
g iliyor. 1 957'de başladığı si­
nema yaşamını aralıksız sür­
düren Lumet, yaşam ve top-
S essiz Kin
SILENT RAGE.
Oyuncular: Chuck Nor­
ris, Ron Silver. Steven
am .
Keats. Toni Kalem, Willi­
Fi n ley Brian Libby.
Stephen Furst. . . Yönet·
men: Michael Miller,
1 982 ABD yapımı, 1 05
dakika.
Küçük bir kasaba şeri­
fiyle "hasta ruhlu" bir ca­
ninin amansız savaşımı­
nın öyküsü ... "Beklenme­
dik" biçimd_ başarılı bir
r
gerilim kurdelesi... Türün
tüm trüklerinı ye li yerin­
de kullanırken bir iki
"Norris saçmalığı" da
göstenniyor değil... Deva­
mının çekilebilmesine
olan:ık sağlayan bir finali
var.
2ı Ş u bat Cuma,
TeleOn, 24.00
Sti n g ' i n Dünyası
BRING ON THE
NIGHT. Oyuncu la r:
Sting. Omar Hakim,
Darry l Jones. Kenny
Kirkland. Branford Mar­
salis. Dolette McDonald.
ŞU BAT 1 992
•ı:v8llÇllJILBll
... )
lum ve birey . \
uzerıne derin
·
gözlemlerini
yansıttığı film­
lerini izleyicile­
rine, tutkunla­
rına sunmaya
· '
-;-, :�
. ...
/ � ;� - . .-
devam ediyor. \. -
Paul New­ KÖPEILEAIN GÜNÜ. Sldney L1mlfnl11
man'ın Sidney 197fi'tı Ylllbl• ltlr fllm.
Lumet için park etmiş bir arabanın he­
söyledikleri belki onu sizlere m en yanına park edebilecek
daha iyi tanıtır: "Bir genelevin tek kişi odur. O, bu h ıza sa­
önündeki kaldınma paralel hiptir.'
•••••• • • • • • •• • • • • • • ••
SIDNEY LUMET FILMOGRAFISI
Twelve Angry Men ('57), Stage Struck ('58), That
Kind of Woman ('59), The Fugitive Kind ( '60), A View
from the Bridge ('61 ), Long Oay's Journey into Night
('62), Fail Safe ('64), The Pawnbroker ('65), The Hill
('65), The Group ('65), The Dead/y Affair ( '66), Byı Byı
Braverman ('68), The Seagull ('68), The Appointment
('69), Blood Kin ('69), The Anderson Tapes ( '71 ), The Of­
fence ('72), Child's Play ( '72), lovin ' Mol/y ( '73), Serpico
('74), Murder on the Orient Express ('74), Oog Oay After­
noon ('75), Network ('76), Equus ('77), The Wiz ('78),
Just Tel/ Me What You Want ('80), Prince of thı City
('81 ), Oeathtrap ('82), The Verdict ( '82), Daniel ('83),
Garba Talks ('84), Power ( '85), The Morning After ('86),
·
Running on Empty ('88), Fami/y Business ( '89).
•••••••••• ••••••• • • • •
Janice Pendarvis, Trudie New York'ta Terör
Styler. Miles Copeland ..
WOLFEN. Oyuncu­
Yönetmen: Michael Ap­ lar: Albert Finney, Diane
ted, 1985 İngiltere yapı­ Venora, Edward James
mı, 97 dakika. Olmos, Gregory Hines,
Sting'in Police grubu Tom Noonan... Yönet­
dağıldıktan sonra kurduğu
rock-caz topluluğuyla ,
men: Michael Wadleigh,
198 1 ABD yapımı 1 1 5
dakika.
verdiği konser ve sahne
arkasının yansıtıldığı mü­ New '!.; :,�'ta bir dizi
zikal bir belgesel... Daha kanlı cinayet. .. Bir dedek­
tifın bu cinayetleri çözme
çok Sting'in ilk solo albü­
çabasında yeni ipuçlarıyla
mü The ıJream of ıhe
karşı karşıya kalarak bir
Blue Turtles'dan parçala­ insanlık sorunuyla örtüş­
rın yer aldığı yapım, bir
mesi... Mesaj taşıma iddi­
konser filmi olınanın öte­ asında olan bir gerilim fil­
sinde özellikler taşıyor. mi... Boşa harcanmış 7.3-
Aynı adlı "double" albü­ man ve paradan başka bir
mü de basılmıştı. şey değil...
ı6 Şubat Pazar, 2 1 Şubat Cuma,
Starı, 17.50 Starı, o ı.ıo

Cezayir Hırsızı
ALGIERS. Oyuncu­
lar: Charles Boyer, Hedy
Lamaar. Sigrid Gurie, Ge­
ne Lockhart, Joseph Cal­
leia, Alan Hale, Johnny
Downs... Yönetmen:
John Cromwell, 1 938
ABD yapımı, 95 dakika.
Cezayirli hırsız Pepe
le Moko'nun Casbah'ı zi­
yarete gelen alımlı bir ka­
dına aşık olarak kendini
tehlikeye atması. .. Pepe le
Moko adlı Fransız filmi­
nin yeniden çevrimi olan
yapımın 1 948'de Casbah
adlı bir de müzikal versi­
yonu yapıldı. Üç dalda
HÜLYA AVŞAR
Fazilet
Oyuncular: Hülya
Avşar, Yaman Okay, İh­
san Yüce, Merih . Akalın,
Engin inal... Yönetmen:
İrfan Tözüm, 1 989 yapı­
mı, 86 dakika.
Sınıf atlama düşleri
kuran bir hizmetçi kadı­
nın öyküsü ... Kadının iç
dünyasındaki karmaşanın
doruklara taşınması... So­
runların altında ezilen bi­
reyin çıkmazlara saplanıp
çıkış yollarının tıkanma-
sı... Tözüm'ün eiı iyi fil-
mi.. .
19 Şubat Çarşamba,
TVl, ll.40
•rvsBÇMBLllll
.
.
DIKIZ AYNASI
SABAH PROGRAMLAR! ÜZER i N E
"Bir öpücüğe
bir bulaşık"
T elefona bir ev kadını çıkıyor ve "Esas spiker· soruyor:
'Bugünkü konuğumuz kimdi?' Kadın yanıt veriyor. Bu
arada ilginç bir de sohbet faslı var. Telefondaki kadın, "Ev
CHARLES BOYER. işi, karşılığı olmayan bir iştir" diyor. Spiker berrak: "Karşı­
lığını alıyorsunuz ya, çocuklarınız , eşiniz sizi seviyor."
Oscar adaylığı olan film, Sabahları TV izlemek sabır, dayanıklılık ister. Yeni bir
dönemin moda yapımla· güne başlayan insan için düşünülmemiştir. Kadının ev içi
nndan ... emeğinin ne anlama geldiği üzerine ucuz tahliller de içe­
16 Şubat Paı.ar, rince çekilmez oluyor.
TeleOn, 12.00 Bu programda önceleri gazete haberleri de aktarılıyor­
du. Şimdi günlük yemek listesi veriyorlar. Sabahları eliniz,
alışkanlıkla düOmeyi çeviriyorsa hiç heveslenmeyin. Yeni
Kırk Metrekare bir güne başlarken ihtiyaç hissede�ileceğiniı. canlılık ve
dinamizmi, neşeyi ahp götürebilir. Oyle bir söz sağanağı
Almanya ki ... izcilikten, müzeciliğe, Devlet Malzeme Ofisi'nin çalış­
40 METREKARE malarından aklınıza gelmeyecek her konuya dek... Bir de
DEUfSCHLAND. izleyicilerle kurulan telefon bağlantıları var. Yukarıda sö­
Oyuncular: Özay zünü ettiğimiz türden konuşmaların yapıldığı programın .
Fecht, Yaman Okay, başında verilen telefon numarasını arayıp adınızı yazdırı­
Demir Gökgöl... Yö­ yorsunuz. Program sonuna doğru da bu adlardan biri ku­
netmen: Tevfik Başer, rayla belirlenip aranıyor ve o gün programda yer alan bir
1 986 F. Almanya yapı­ konu ya da konuk soruluyor. Kısacası, "Bizi izlediniz mi?"
mı, 80 dakika
kontrolu yapılıyor. işte bu arada öğreniyorsunuz ki ev işi,
'sevgi' karşılığı yapılırmış ! Bu emeğe el koymanın ne an­
Kocası, Tuma'nın
�ma geldiğini kavramak kuşkusuz kolay değil. Spikerden
Alman toplumu yla ile­ bunu beklemek biraz lüks. Ama yaptığı işin karşılığında
tişim kurmasın ı yasak­ 'maaş' yerine 'sevgi' alsa, o işe ne kadar dayanabilir, doğ­
lamıştır . "Çaresiz" ka­
..
rusu düşünmeye değer. Aslında birazcık sunuculuğun ne
dın 40 metrekarelik anlama geldiğini düşünseler yeterli.
apartman dairesinde Sunucu - &:orunu yalnızca bu programlara has değil.
günlerini geçirir.. Ko­
. Yaptığı işi benimseyen, üzerinde düşünen, akıcı bir Türk­
casının anlayışsız, ilkel çe'yle kendi yorumlarını değil, karşısındakini konu'-turan
tutumuyla sorunları spiker ne kadar az bulunuyor. Aranan koşullar, 'Güzellik
katlanan Turna, trajik ve ün" olunca bize de her türlü yoruma katlanmak düşü­
sona doğru ilerler... yor. Ya da televizyonu kapatmak. Yoksa ev işinin ·sevgi"
llk filmiyle küçük karşılığında yapılmasından, operanın 'ince' ve duyarlı ol­
bir başyapıt yaratan Ba­ duğu için toplumumuzda değer bulmadığına dek, her tür�
şer ve sinemasını tanı­ lü yorumu dinlemek zorunda kalırsınız. Bu opera ·yo­
rum'u da çizgi ötesinde Korhan Abay'ın incisi. .. Ne deme-
- mak isteyenlere ... ''ı?.
21 Şubat Cuma, ASUMAN BAYRAK
Starı, 20�0
,
Gınt ylnetmın
Tıvflk Bıfer,
ikinci itimi
Kırt M•trıkırı
Almınyl'da,
ıtı kapanan"
lffllerlmlzln
tr1Jlk bir sona
ilerleyen
yapmlınndan
·
bir kesit
sunuyor.
16 ŞUBAT 1992 • 1K1BIN'E DOGRU • 85
 LEVENT ULUÇER BULM.ACA.
7 8 g 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 başansız sosyalist ayaklanmadan sonra,
Once Çekoslovakya'ya, ardından Fransa'ya
1 sürgüne gönderilen, Avusturya­
2 Macaristan lmparatorluOu'ndaki milliyet­
ler sorununun ulus devletlerin kurulmasıy­
3 la çözülmesini öneren, Birinci Dünya Sa­
4 vaşı sonrasında Avusturya'yla blrteşmenln
başlıca savunucularından olmuş, sao alt
5 köşede fotoQrafı görülen Avusturya Sos­
6 yal Demokrat Partisl'nin kuramcısı ve dev­
let adamı. 2)Tantalın simgesi. ı Yemek.
7 3)Başına geldiOi sözcüD�. �endi ke�dtne'
1---+--+--t-- anlamını veren önek. ı Alı, yuce. 4)Yuzune
8
bakılamayacak derecede sevimsiz ve çir­
9 kin. &)BaOışlama. I Yunan abecesinde .bir
10
harf. &)(1 886) Toplumsallaştmna N�dir7,
ı--t--- Marksizm w Felsefe, MateryaNst Tarih An­
11 layışı, Kapital'de Diyalektik Yöntem önemli
ı--t-- yapıtlarından bazıları olan, Kasın:ı Devrimi
12
ı--t-- sonrasında, işçi sınıfının kendillOınden �a­
13 reketiyle geUşen işçi konseylerine, . P.ratıOe
yönelik bir program kazandırmak ıçın ça­
14 ba harcamış az sayıda teorisyenlerden bi­
ri belki de en önemlisi olan Alman kuram­
cı' ve devrimci. ı Çok yiyen. ·7)Nagisa Oşi­
ma'nın bir filmi. I Hile. I Osmanlı abecesi­
bir eşkenar dörtgen biçiminde olan, mü­ nin on ikinci harfi. I Erken. I Su. l)Oruç
SOLDAN SAGA zikte bir nota işareti. 9)Açıktohumlularda, aY.ı. ı Bir yaOış şekil. ı S. Pearl Buck'ın . �ir
yumurtacıoın ön bölümünde, kapıcıQın al­ kitabı . 9)lnsanları selamete erdirmek ıçın
1)(1 854- 1 938) Marksist düşün d.ergi�i
tında bulunan bölüm. I Sakırga, kırışak. I tanrının onlara yapmış olduOu. tabiatüstü
Neue Zeirı 1 883 'ten 1 91 7 yılına deOın Zu­
Park ve bahçelerde oturmaya yarayan sıra . baOış veya yalllı m. / Olsprosyumun sim­
rich, Londra ve Berlin'de yayı.ml�ya�. Ta­
1 O)Argoda esrar. I DoQuştan veya sonra­ gesi. 10)Kınakına kabuklarından çıkanlan
nm Sorunu adlı kltabıyla, kapltalızmın ya­
dan ortaya çıkmış bir çeşit şehevi duyg�­ ve sıtmanın ilacı olan beyaz alkalold. I
salarının tanm alanında da geçerli oldu­
lardan yoksunluk hali. ı Aı:unda veya du­ Marmara sahillerinde çalışan hafif bir tek­
ounu savunarak günümüze deOın sür�cek
şüncede yer alan. 1 1)Yaşlı Rum meyhane­ ne çeşidi. 1 1)Bilgln. ı Bir nota. I EsklçaOda
bir tartışmayı başlatan, Proletarya Dikta­
ci. ı YiOit. ı Shakespeare'in şanssız kralı. herhangi bir konu üstüne heksometron ve
törlüOü adlı kitabında, 1 91 7 Oevr!�l'ni�
12)Bir ajans. ı Bir işte har�nıla� . em.ek.. I pantametron karışımıyla yazılan şiir, aort.
gerçekleşmesinden sonra Rusya gıbı gerı
Bir renk. I Güç. 13)Yılmaz Guney ın bır fıl­ 12)Bir1eşik Krallık'ın simgesi. ı Gökyüzü,
kalmış bır ülkede silaha başvurarak sos­
mi. ı (Eski) Renk, boya. I iskambilde birli. sema. ı De�erli kumaşlarla yapılmış bir
yalizmi kurma qirişimlerinde_ b_ulu_!lmanın
sonunda d iktatorıuoe ve çokuntuye yol 14)Afrika'da bir ülke. ı Deride yaO bezle­ çeşit halı, kllım. 13)Tanrıdan hareketle ya­
açacaQını ileri süren ve bu kitabı Lenin ta· rinde veya kıl diplerinde iltihapla �aşlayan, pılan ve fetişizmi, çoktanrıcılıQı, tektanncı­
rafından yanıtlanaıı, Marx)n lktisad_i Teo: daha çok yüzde olan ufak apsecıkler. 15� lıOı kapsayan bir açıklama şekil olan, Au­
rileri Thomas More ve Utopyası onemlı
(1 881-1 964) Osmanlı ordusunda edlndlDı gust Comte'a göre, bireyin ve insanlıOın
yaprtlarından olan, sol üst köşede Ma� Ll­ birçok başarıdan sonra 1 91 9'da Ata· tarihinde insan aklının evrenini belirleyen
ebermann 'ın bir taşbaskısında görulen türk'ün ardından Anadolu'ya geçen, Sivas üç dönemden birincisi. I �ir metrenin _kısa
Marksist kuramcı ve Almanya Soşy�I D�­ mllletveklll olarak TBMM'ye katılan, _mec­ yazılışı. 14)Sllisyumun sımgesl. I Guzeı.
mokrat Partisl'nln kurucusu. I Kuçuk bır liste Mustafa Kemal'e karşı muhalefeti hoş. 1&)Krıptonun slmQesi. ı (Eski) �af,
limon çeşidi. 2)Baston. I Prensip. / Nazıl'!l oluşturan ikinci Grup içinde yer al�ıO�n�an temiz. ı Gelecekte, Bırleşlk Avrupa nın
Hikmet'in soyadı. I Baryumun slmgesı. ve ismet Paşa ile anlaşmazlıOa duş)uD�n: başkenti olacaQı düşOnülen kent.
3)1talya'da bir kent. ı Cezayir Messall Hac den dolayı ADustos 1 924'te sOrdurıfüQu 16)Boyunca biçme. 1 7)Sodyumun simge­
Partisi içinde olabildiOince en kısa_zam�n­ başbakanlık görevinden istifa ederek le­ si. ı Ana rahmınde döllenmiş yumurtanı�
da silaha sarılmayı erekleyen "Ozel Or­ rakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nı kuran, daha olgunlaşmamış durumu. 18)lpeklı
güt"ün simgesi. ı Gözlem. 4)Kutsal sayı­ Şeyh Salt ayaklanmasının kışkırtıcıları ara­ bir kumaş türu. 1 9)Barındırma. I Boru se­
lan hayvanlara din bakımından saygı duy� sında gösterilen. ve p��ıs� kapatılan, si. 20)Tiyatro . ve sine� gi�i �yunlarda
ma, tapınma. ı Anado.lu'da kurulmuş �skı 1 926'da lzmir suikastı gırışımınden tutuk­ gündüz gösterıml. / Molıbdenın sımgesl.
bir uygarlık. &)Tatanstan , ın başkentı. I lanarak 1 O yıl hapis cezasına çarptırılan,
somali'nln plaka işareti. ı Eski Federal Al· uzun yıllar yurtdışında kaldıktan son�
Kastamonu milletvekili olarak tekrar meclı­ G E C E N HAFTANIN ÇÖZ Ü M U
manya'nın kuzeybatısında, Ku�ey Ren­
se giren, daha sonra. l�l'!let l�önü,'nün yeni
iJ
Vestfalya eyaletinde kent. &)Hadıse. ı An­ 1 1 J 4 1 1 1 1 1 11 11 11 ti M 11 11 11 11 ti 8

ton Çehov'un bir kitabı. 7)0tobüslerin bu­ bir parti kurma önerısını gen çevıren, Kur­ lu ı G, ,-., 1 I{ A '-' \)l�.IL IL u
L 1

IAhlL tı k.- • A i) İ A - ı'IC ı.J

tuluş Savaşı'nda yer almış, başbakanlık
lunduOu terminal. ! (?:1�04)_ Sadece ya­ !...J- � ı , ıs - • M E c_ i<.IA• 11.. A
şadıQı yüzyılın deOıl, butun Turk yazınının yapmış, asker ve siyaset adamı. ı Savsa­ A � . P •ın ı<.lul�

da en usta şairlerinden olan, hay�tı e�sa­ ma.

1\. IAlı " ı:ı E • 1
-�
t�·�, A • ,· • A i L E - - A
• i 111.1 1ıı-ı.. A• A M
"'

" i(
neleşen özellikle Alevi, Bektaşı şaırl�r
arasında 'Şah-ı Şehid' adıyla anılagelmış Y U KARIDAN ASAGIYA /C c •I;; IA ı A y IA · A�"
1 \. iv� 1 .. . A '1 $ ,,, ,o-�,\IAI' S ı -.; A LI •
''-·• A L " -
olan, şeriata aykırı ina��la� propag�n�a o le> Lô İL\it • iTb � ı< A M LIİ lk' K (
yaptıOı için Halep'te derısı yuzuler�k oldu­ 1 )(1881�1938) 2 Mart 1 91 9'da Alman­ •
\
..., . 0 •: .... 1 • � L e
A
R • ;(. T lJ • A s A
: A
,· ( A L o s

ya'yla, daha sonra hilaf Devletleri'nc� red­

-.ı:ı L
rülen divan şairi. I Yardım. &)Eskiden ka­ ı G i :� o "• lv A ı2 LA. T '

ragöz oynatılan kahvelere verilen ad. I dedilen gizli Anschluss anlaşmasını. ı�a­ 1 ( l,l; ı<. A P�P
.. ıç _,::ı •LIA IA A ı.! \ A k
L
L A iv A •ıt::

Stronsiyumun simgesi. I Uzaklık anlatır. I layan ve bu dönemi Avusturya D�vnm! ad� , _;: ' >'. •'-Jı i'S�I'-' /0\ c12. --•
Motorlara elektrik saQlayan kutu. ı Saplı lı yapıtında inceleyen, 1 934 de Vıyana dakı

66 e fKİBİN'E DOG R U • 1 6 ŞUBAT 1 992