Wkład 6 - Niemcy

poniedziałek, 8 kwietnia 2024 18:48

Landrecht wschodnio pruski - przeróbka prawa rzyskiego

Landrecht zachodnio pruski???? - powszechne pruskie prawo krajowe 1794 - ten
najważniejszych w Polsce nzawyany tez PPK, Allgemeines Landrecht - ALR
Było dużo Landrechtow
Landrecht to cale prawo materialne - 191807 w tym ponad 15 tys to prawo prywatne, prawo
państwowe, admistracyje karne, kościelne - praktycznie wszystko
Landrecht jest ważnym aktem prawnym z uwagi na fakt przyjmował nowe zasady w prawie
w Niemczech
Jak Landrecht uchwalono miał mieć on charkekter posiłkowy ale w zaborach 2 i 3 pruskim
wprowadzono go jako prawo obowiązujące

Założenia Landrechtu:
Nowoczesny podzial - podział prawonatrualny - w myśl prawa natury podzielono na dwie
części - Samuel Uffenderowa, Christian Wolf, Christian Tomasius opierała się na założeniu
że człowiek wytapetuje w podwójnej roli w życiu raz jako członek społeczności i raz jako
jednostka
Prawa naturalne - jednostka i prawa nad rzeczą - typowe dla prawa rzymskiego - dużo
prawa rzymskiego, relacje człowiek państwo; gmina i kościół - 2 część
Pierwsza to osoba i jej władztwo nad rzeczą
Koncepcja prawna naturalna
Nie jest to powtórzenie podziali personaes res actiones - rzymski podział
Landrecht miał zawierać niezawodne rozwiązania dal każdej sytuacji - miał charakter
kazuistyczny - nie jest to przypadek, chciano spełnić postulaty oświeceniowe idealnego
kodeksu, miala chronić poddanych przed samowolą książąt
Opierał się na założeniach typowych dla oświecenia - poddani są niesamodzielni
intelektualnie, trzeba im łopatologicznie pokazać o co chodzi w akcie prawnym, Landrecht
był pisany po niemiecku i opisowo, zawierał pouczenia i wzory dobrego zachowania, pisany
nie praktycznie, przykłady życiowe
Idea szybkiego wymierzania sprawildiosci alby chronic przed rbitranloscia książąt
Dalej zawierał stare regulacje
Każdy stan miał tam swoją pozycje
Szlachta miała wyłączną własność dóbr zmiemskich
Mieszczenie musieli zajmować się handlem i rzemiosłem
Chłopi mieli być chronieni przed panami
Temu miał służyć Landrecht - ochrona - ważny aspekt - utrwalenie starych stosunków ale
położono nacisk na aspekt ochronny. Każda warstwa społeczna ma swoje funkcje
Landrecht ponieważ zawierał wszystkie działy prawa nie mógł być jednolicie podzielony -
brak jednolitego podziału - brak kryterium. Każda część miała swój własny podział
Wyróżniano prawo morskie, górnicze, wekslowe, asekuracyjnjne - prawo prywatne
Odzwierciedlało to aspekt reglamentacji życia społecznego
Obowiązywał aż do BGB 1900r.
W prawie karnym wcześniej się to zmieniło
Nowości w prawie cywilnym:
Oranczicoen prawo własności, rzymskie posiadanie
Nowe elementy szczegółowa regulacja prawa zobowiązań - sobowda umów - po praz
pierwszy
Wprowadzał szczegółową regulacje dot osób fizycznych zdolonsc prawna, oświadczenia
woli i ich wady, pojecie deliktu i czynu niedozwolonego - po raz pierwszy w prawie
Szczegółowa regulacja umów - nowe tryby umów - umowa wydawnicza - po raz pierwszy
w prawie
Prawo spadkowe - dziedziczenie
Umowne - 2 sytuacje - umowy małżeńskie o zrzeczenie się spadku. Umowy miedzy
rodzicami a dziećmi w przedmiocie zaspokójenia roszczeń spadkowych

Wykłady Lato Strona 1

rodzicami a dziećmi w przedmiocie zaspokójenia roszczeń spadkowych
Ustawowe - zwyczajne i nadzwyczajnej
Testamentowe - pełna spodoba, możliwy legat dający roszczenie prawne, nieograniczona
liczba osób
Przewidywano prawo spółek:
Otwarte (cywilne), komandytowe, ciche i anonimowe
Swoboda umów i umowa wydawnicza - nowoczesne i rewolucyjne - wybitne
ustawodawstwo
Terminologia się rozwinela, koncepcje jurydyczne i nauki prawa

To co było stare w landrechcie

Stosunki małżeńskie - takie same jak w innych kodeksach. Pec rzenska była
podpodrzakowana menskiej. Zakaz małżeństw mieszanych dla szlachty. Kobieta cały czas
pod władzą męską, najpierw ojciec później mąż. Mąż przedstawicielem ustawowym.
Mężczyzna musiał stosownie utrzymywać żonę. Mąż podejmował decyzje za żonę.
Landrecht przyjmował że interesy małżonków są zawsze zgodne, kobieta musiała mieć
takie samo nazwisko i mieszkać z mężem. Mąż zarządzał wspólnym majątkiem i majątkiem
dzieci.
Adopcja była podobna do CC. Instytucja majątkowa a nie uczuciowa. Mężczyzna musiał
mieć 50 lat i bezdzietny, umowa zatwierdzana przez państwo.
Prawo ma być jawne - postulat oświeceniowy

Bürgerliches Geztetz Buch - BGB

Nowoczesna kodyfikacja
Plasuje się zaraz za kodeksem napoleona, wzoruje się na nim dużo państw - kodeks matka
Nowy model:
1 aspekt: heteronomia, rezygnacja z prawa natury - brak prawa natury. Zachowuje prawo
natury pośrednio przy prawie zwyczajowym, pozytywizm prawniczy
2 aspekt: opierało się tylko na pozytywizmie prawniczym, ale nawiązywał do koncepcji
prawnonaturalnej.
Model który przyjęto w BGB to model pandektoru, pandektystka to prawo natury Hugon,
Kuchta, Savigny podstawy systemu pandektowego. Był to model który zastępował
odrodzone prawo rzymskie. Cechą jest matematyka prawnicza - metoda oparta na prawie
natury która zaostwoano do badania prawa rzymskiego. Charakteryzowała ja piramida
pojęć miało to duży wpływ na prawo niemieckie - ukazanie wewnętrznej spójności prawa
pozytywnego - tak samo w prawie polskim w kc - spójny stystem strukturalny zdolny do
logicznego uporządkowania pojęć prawnych - Begriffs Jurisprudenz - fundamentalne
założone nauki prawa niemieckiego - Bernard Wirtscheid (przygotował tekst ostateczny
BGB)
Ta struktura polegała na tym że nie ma tu już podziału, mamy system od reguł golonych do
reguł szczegółowych (identycznie teraz w kc polskim)
Totalna nowość!
System pandyktwoy
Podzial w kodeksie oparty jest na podziale rzeczowym - podział polegający na odróżnieniu
podmiotu i przedmiotu, uprawienie i obowiązeku
BGB miał być zwięzły - 2385 paragrafów ale to nie było wszystko - odrębna ustawa
wprowadzająca - Einführungsgesetz - 218 artykułów - wyodrębniono to ponieważ te
regulacje nie były ściśle cwyilsteyzne. Regulowała stosunki prawne między dziedzinami
prawa. Określała przepisy przejściowe. Cześć wprowadzająca zmieściła tam cale prawo
prywatne międzynarodowe.
Zgodnie z ideą do ogółu do szczegółu - podzielono BGB na część ogólną i część szczególna
1 księga to część ogólna - po raz pierwszy w prawie
Dążenie do wycinania z prawa cywilnego tych istsytucju które mają zastosowanie w prawie
prywatnym - osiwadcznia woli, status osób prawnych, przedawnienie, zdolność do czynnsci
prawnych. Wprowadzono ja aby wyjść na pezeciw zasadom ekonomii prawniczej, miało to
ułatwić stosowanie prawa prywatnego. Idea tej części ogólnej. Było to że żeby nadać
ogólna koncepcję jurydycznych całemu prawu praywnetemu - uniwersalne koncepcje - ma
to jedna wadę - czas z czasem się okazało że te same regulacje prawne inaczej
funkcajnuja w każdy prawie

Wykłady Lato Strona 2

funkcajnuja w każdy prawie
Wprowadzono prawo obligacyjne. Wprowadzono to z obrotu cywilnoprawnego w życiu
społecznym - umowy mają duze znaczenie
Dopiero później jest prawo rzeczowe, następnie prawo familijne. Do tej pory było tak że
prawo rodzinne dzielono na 2 części; osobowe małżeńskie i majątkowe prawo małżeńskie
oraz opieka i kuratela. Prawo małżeńskie było podporzkaowe prawu osobowemu -
przełożenie pater familias na majątek. Postawiono na równi prawo osobowe i majątkowe w
małżeństwie
Następnie prawo spadkowe
Pomimo zerwania z prawem natury - w ustawie wporadzacjej - art. O uznaniu prawa
zwyaczjowego - prawo zwyczajowe miało rangę ustawy - zerwano z prawem natury
W BGB naciskano silnie na zwyczaje prawne z tych przepisów wynika że umowy należy
tłumaczyć zgodnie z dobra wiara i uwzgelnienie zwyczajów panujących w uczciwym
obrocie - klauzula generalna
Heteronomia? System przedmiotowy w prawie cywilnym
Polega na uznaniu w stosunkach cywilno prawnych wtórne stanowienie woli zależne od
woli ustawodawcy - nie ma żadnych praw poza ustawą
Wolność osoba i majątkowa były prawami pochodnymi dozwolone w zakresie określonym
przez ustawę
Inną koncepcja prawa w BGB - oryginalność
Przedmiotowe podjęcie nie oznacza że nie było praw podmiotowych. Prawo podmiotowe to
uprawniena i roszczenia. Uprawnienie i obowiązek oparte na pojęciu władzy
Niemcy wyszli z założenia że najpierw trzeba określić prawa jednostki a później ogółu

Część ogólna:
Są to tylko normy prawa materialnego, odrębne jest tez prawo handlowe. Zróżnicowanie
praw prywatnych

Wykłady Lato Strona 3