Wykład 5 - Kodeks Austryjacki - ABGB

poniedziałek, 25 marca 2024 18:46

Konsensus miedzy koncepcją francuską a niemiecką - prawonaturlazim a prawo

natruralne. Aż do niedawna w Polsce nie było wątków prawonaturlanych. Kodeks austriacki
był kodeksem prawa nturlanego w systemie pośredni - mieszany. 1811 rok wydany, uzyskał
sankcje cesarską w czerwcu 1811r, w Galicji i Bukownina od 1812 obowiązywał. Kodesks
austryjacki obowiązywał także w wolnym mieście krakowkowie. Powszechna księga ustaw
cywilnych - ABGB. Jest instosna z uwagi na fakt że jest oparta na koncepcjach
filozoficznych Immanuela Kanta. Wydał metafizyczne podstawy prawa. Na tym dziele oparł
się franz von Zellieler autor - prawa natury prywatne. Paragraf 7 odsyłał do naturalnych
zasad prawnych. Prawa naturalne znajdywały zastosowanie gdy analogia zwidoła.
Pranonaturlany chatrakter widać w prawie natury - §16 mówił o przyrodzonych prawach
człowieka - poznawane samym rozumem. Joseph Sonnenfeld w uzasadnieniu odsyłał do
zasad słuszności, zwyczajów miejscowych. To miało rozwinięcie w wielu przepisach -
katergoeria dbałego ojca rodziny - zasady rozsądku - prawnonaturlany aspekt. Uznaje
istnienie zasad niezależnych od prawodawcy, zasady przyrodzone uzyskane z chwila
urodzenia się jako człowiek to właśnie §16 i §17. Prawo austryjackie było oparte na
orzecznictwie sądowym - duża rola orzecznictwa. W ABGB wystąpił postulat kodyfikacji.
1814 i 1816 nowele do ABGB wzorowane na niemieckim BGB. Uwzględniały postulaty
socjalizacji prawa prywatnego. Powstało przekonanie że orzeczenia sądowe maja moc
prawna. Orzeczenia jako źródła prawa. Wyróżnia to system austryjacki.
Jest to model mieszań pomiędzy autonomią woli a całkowitą zależnością podmiotu od woli
ustawodawcy (heteronormia woli)
ABGB obowiązywał w wolnym mieście karkowie, w II RP na spiżu i Orawie wprowadzono
prawie węgierskie. Od 1922 wprowadzono tam ABGB.
Struktura kodeksu:
1522 paragrafy - państwo austryjackie było dalej na modelu feudalnym zmiemskim - model
poddaństwa feudalnego. Wszystkie cywilistyczne regulacje stsounki feudalne w prawie były
zawarte poza kodeksem w ustawach (???).
Podział persone - res - actiones
Wewnętrzna struktura podziału oparty był na kantyzmnie - odróżnienie osób i rzeczy. Ten
sam podział był tez w prawie rzymskim
W części dugiej o prawie rzeczowym
- Przepisy o prawach majątkowych w ogólności, nie tylko prawo rzeczowe - prawa
ściśle rzeczowe i prawa osobisto rzeczowe. Prawa ściśle rzeczowe to prawa
bezwzględne - egra omnes.
Prawa ściśle rzeczowe - posiadanie (rzeczowy charakter skargi posesoryjnej),
własność, służebności, zastaw i hipoteka, prawa dziedziczenia
Prawa osobisto rzeczowe - to wierzetelnosci
Część trzecia to przepisy wspólne dla praw osobistych i rzeczowych’
- Prawa obligacyjne - utwardzenie, przemienianie, zasiedzenie, przedawnienie -
specyficzny układ

Podział na osoby i rzeczy - układ wewnętrzny, zewnętrzny - justyniansli, podział na prawa

ściśle osobiste i prawa osobisto rzeczowe

Prawo osobowe:
Zostało ukasztalowne jako prawo naturalne, przyrodzone zbiór praw prywatnych
przysługujących jedonskstkom lub członkom rodziny bądź członkom społeczności. Mówiły
o tym §16 i §17. Każdy człowiek ma prawo wrodzone które poznać można samym rozumiem
i dlatego powinien być uważny z a osobę. Z chwilą urodzenie się jednostka jest podmiotem
do bycia podmiotem praw i obowiązków. U podstaw tej koncepcji legły poglądy franza von
ziellera - wszelkie prawa podmiotowe są pochodna prawa pierwotnego - Urrecht - prawo
osobistości Persönlischesrecht. Takie prawa prywatne które nie muszą mieć umocowania
w przepisach - wynikają z faktu bycia człowiekiem - koncepcja polegająca na uznaniu

Wykłady Lato Strona 1

w przepisach - wynikają z faktu bycia człowiekiem - koncepcja polegająca na uznaniu
godności kierująca się wolna wola istoty ludzkiej. Istota ma rozumność i własną wolę.
Ustawowo zapewnione ma Wolność i Równość - fundament prawo osobowychw całym
kodeksie austryjackim.
Dalej mimo to były nierówności w parawie. Prawo przewidywało możliwość odebrania
praw prawnych. Jeśli zachodziła przesłanka ustawowa. Naruszenie wolności praw
wolności podmiotów.
Peć rzenska i dzieci:
Pozycja kobiet była skrajnie upośledzona. Bardziej niż we Francji „mąż jest
przedstawicielem ustawowym zony” „kobiety nie mogą być świadkiem przy sporządzaniu
testemtu na na równi z małoletnimi i nieprzytomnymi na umyśle”
Nie mogły sprawować opieki i kurateli. Mężczyzna musił zapewnić kobiecie Godne Życie.
Ojciec głową rodziny i tylko on miał prawo rodzicielskie.
Uspodeldzona pozycje maja dzieci nieślubne - nie wchodzi do rodziny ojca i nie ma praw
spadowych, możliwe jest jeśli zostanie uznane aby dochodzić spadku.

Prawa prywatne można było ograniczyć, Żydzi musieli mieć zgodę na małżeństwo państwa.
Mzona było ograniczyć prawa niechrześcijanom, nie mogli być świadkami testeamtu
chrześcijan. Odejście od chrześcijaństwa było przyczyną wydziedziczenia. Można było
domówić praw prywatnych osobą biednym. Formalna „równość” i ograniczeni agnerowane
przez ustawodawcę.

Małżeństwo:
System mieszany swiecko wyznaiony. Podlegał na postrzeganiu małżeństwa jako umowę.
Uważano że powinien regulować je ustawodawca. Jednak można było je zawrzeć tylko z
takim wyznaniem z jakim się należało. Jak kto nie nalezal do żadnego wyznania to miał w
tedy slub cywilny. Jurysdykcja państwowa w sprawach małżeńskich (rozłączenie =
separacja). Formalnie umowa ale jednak sakrament.
Szeroka władza rodzicielska ojca - wyrażał zgodę na małżeństwo i zawód ojca. Dziecko
mogło wybrać sobie samo zawód jeśli skończyło 14 lat. Opieka urzędów i sądów
państwowych - sądy opiekuńcze. Można się było do nich odwołać gdy ojciec nadużywał
władzy ordzielciekij §178 ABGB. Ojciec musiał żywić i wychowywać dziecko.

Opieka i kuratela:
Opieka kontrolowana przez sąd opiekuńczy, wykonywana przez krewnych - dekret
nominacyjny. Mogli samodzielnie decydować w sprawach zwykłego zarządu, w ważnych
sprawach wymagana była zgoda sądu. Ochrona interesów małoletnich.
Nie było interesu dobra dziecka przewaga intersu majątkowego

Prawo rzeczowe:
Prawa ściśle rzeczowe i osobisto rzeczowe
Do prawa rzeczowego złączono tez spadki - prawo dziedzica to prawo padomiotwe
bezwzględne - szersze niż dzisiaj.
Posiadanie to prawo rzeczowe z uwagi na charakter rzeczowy skargi posesoryjnej
Własność to corpus i animus.
Bardzo szerokie pojęcie rzeczy - wszystko różni się od osoby i służy do użytku osobistego.
Przez rzecy rozumie się rzeczt res corpolaes i incorpolares, działania i prawa.
Włssnosc też była szeroko pojęta - wszyto co do kogo należy zwymsowe i niezmysłowe są
jego własnością. Własność intelektualną również tratowana jako własność. Jest to ogol
praw majątkowych
Treść prawa Wałasi zostsla ukosztaltwoana z godnie z koncepcja naturalna - prawo
rozporządzenia rzeczą i jej pożytkiem według swojego upodobania z wyłączeniem użytkiem
osób trzecich.
Znano prawo sąsiedzkie
Formalnie pełnia własności - nadal państwo feudalne i Lenne. Dobra dominailne i
rustykalne w Galicji.

Przeniesienie własności
- Tytuł - kauza - przyczyna prawna - ważna umowa dodatkowo był potrzebna:

Wykłady Lato Strona 2

 - Tytuł - kauza - przyczyna prawna - ważna umowa dodatkowo był potrzebna:
- Tradycja - oddanie w posiadanie

Przy nieruchomościach wprowadzono księgi gruntowe obowiązkowe. Wpis miał charkater

konstytutywny. Wpis do księgi traktowano jako sposób sposób nabycia - intabulacja -
zastępowała oddanie w posiadanie.

Prawo spadkowe:
Podmiotowe bezwzględne - nie wszystkie prawam spadkowe sa ergaomens. Prawo do
spadku jest rzeczowe i ergaomnes. Nie jest prawem podmiotowym bezwględnym istytucja
zachowku. Pełna swoboda testowania, rodzinę zabezpiecza zachowek - dziedzice konieczni
(w pierwszej kolejności dzieci). Prawo ograniczone czasem i względne. Wymagane jest
samodzielne upomnienie jedostki.
Główne źródło testament. Z ustawy dziedziczą krewni do 6 linii. Małżonek dziedziczył w
użytkowanie wieczyste - ale tez byli dziedzicami.
Poza testeamtem jest tez kontrakt dziedziczenia mógł być zawart wyłącznie między
małżonkami - był nieodwołany - można było go podważyć jeśli zachodziły wady
oświadczeń woli
Kodycyl - ostatnia wola ale niemajątkowa

Zobowiązania:
Prawo zobowiązań charakteryzuje sie wzorem rzymskim, źródła ustawa umowa i
urządzenie krzywdy.
Jednolity reżim odpowiedzilsnci kontraktowej i deliktowej
Szkoda może polegać na zaniaechaniu lub działaniu, poniej dodano czynnik subiektywny -
subiektywność - nowela z 1816r do ABGB
Jeśli szkoda była umyślna lub przez niedalnstwo należało się pelne wynagrodzenie
szkody - szkoda utracona i utracony zysk.
Jeśli było to zwykle niedbalstwo to tylko rzeczystwa szkoda
Domienamie winy za odpowiedzolosc za inne osoby - obłąkani głupkowaci lub niedojrzali
Domeinawmie winy jeśli nie było winy w nadozorze
Rzymski podział
Szerokie pojecie szkody ale później tez subiektywnie
Najczęściej jest pełne wynagrodzenie szkody

Wykłady Lato Strona 3