PRZEDMIOT: ANALIZA EKONOMICZNO-FINANSOWA

ĆWICZENIA 1/2.
Literatura:
1. Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa. Zbiór przykładów i zadań, pod red. Cz.
Skowronka, Wyd. UMCS, Lublin 2004, rozdz. 1
2. Gabrusewicz W., Podstawy analizy finansowej, PWE, Warszawa 2007, rozdz. 2

METODY ANALIZY FINANSOWEJ – zagadnienia:

1. Pojęcie analizy i jej znaczenie.
2. Podział metod analizy.
3. Metody wstępne i metody szczegółowe.
4. Metody badania przyczynowego – metoda kolejnych podstawień, metoda różnicowania, metoda różnic
cząstkowych
5. Korekta z tytułu inflacji.

METODY WSTĘPNE

1. Odchylenie bezwzględne – jest to różnica pomiędzy wielkością badaną a wielkością bazową

(przyjętą za punkt odniesienia).
∆𝐴 = 𝐴1 − 𝐴0

Odchylenie bezwzględne w ujęciu procentowym (tempo zmian):

𝐴1 − 𝐴0
΄∆𝐴 = × 100% = ΄𝐴 − 100%
𝐴0
gdzie:
A0 - poziom zjawiska badanego w okresie bazowym,
A1 – rzeczywisty poziom zjawiska,
Δ A – wielkość odchylenia bezwzględnego w wielkościach absolutnych,
΄Δ A – wielkość odchylenia bezwzględnego w procentach,
΄A – wskaźnik dynamiki badanego zjawiska w procentach.
2. Odchylenie względne
Metoda odchyleń względnych przebiega wg następujących etapów:
1. Ustalenie czy badane zjawisko jest determinowane rozwojem zjawiska podstawowego,
2. Ustalenie tempa zmian zjawiska podstawowego,
3. Określenie wielkości badanego zjawiska, jeśli przyjęto tempo zmian zjawiska podstawowego,
4. Ustalenie odchylenia między rzeczywistym stanem badanego zjawiska a stanem skorygowanym.

1|Strona
 𝛥𝐴΄ = 𝐴1 − 𝐴0 ΄𝑃
lub

𝛥𝐴΄ = 𝐴0 (΄𝐴 − ΄𝑃)

gdzie:
Δ A΄ – odchylenie względne zjawiska towarzyszącego A,
΄A – wskaźnik dynamiki badanego zjawiska w procentach,
΄P – wskaźnik dynamiki zjawiska podstawowego.
3. Korekta inflacyjna
W sytuacji gdy w analizie zmian uwzględniana jest inflacja takie podejście nazywane jest ujęciem realnym.

𝑹𝒃 = 𝑹𝒖𝒃 𝒙 (𝟏 + 𝐢𝐧𝐟)
gdzie:
Rb – wartość w cenach z okresu bieżącego,
Rub - wartość w cenach z okresu poprzedniego,
Inf. – wskaźnik inflacji (wzrostu cen).

METODY ANALIZY PRZYCZYNOWO-SKUTKOWEJ:

A0 = a0 x b0 x c0 poziom badanego zjawiska w okresie ubiegłym (plan)

A1 = a1 x b1 x c1 poziom badanego zjawiska w okresie analizowanym (wykonanie)

ΔA = A1 - A0 poziom odchylenia bezwzględnego

I. METODA PODSTAWIEŃ ŁAŃCUCHOWYCH

Za pomocą tej metody dokonuje się obliczenia jak zmiana oddziałującego czynnika wpłynęła na odchylenie
bezwzględne (globalne) poziomu badanego zjawiska.

Aa = a1 x b0 x c0 ΔAa = Aa – A0 = (a1 x b0 x c0) – (a0 x b0 x c0) Odchylenia

cząstkowe
zjawiska A
Ab = a1 x b1 x c0 ΔAb = Ab – Aa = (a1 x b1 x c0) – (a1 x b0 x c0)
Ac = a1 x b1 x c1 ΔAc = Ac – Ab = (a1 x b1 x c1) – (a1 x b1 x c0)

Odchylenie bezwzględne (globalne) badanego zjawiska

jest sumą odchyleń cząstkowych

ΔA = ΔAa + ΔAb + ΔAc

2|Strona
 II. METODA RÓŻNICOWANIA
Za pomocą tej metody dokonuje się obliczenia jak zmiana oddziałującego czynnika wpłynęła na odchylenie
bezwzględne (globalne) poziomu badanego zjawiska

ΔA = A1 - A0
ΔAa = (a1 - a0) x b0 x c0 wpływ czynnika a na wielkość odchylenia badanego zjawiska

ΔAb = a1 x (b1 - b0) x c0 wpływ czynnika b na wielkość odchylenia badanego zjawiska

ΔAc = a1 x b1 x (c1 - c0) wpływ czynnika c na wielkość odchylenia badanego zjawiska

ΔA = ΔAa + ΔAb + ΔAc

Odchylenie bezwzględne (globalne) badanego zjawiska
jest sumą odchyleń cząstkowych

III. METODA RÓŻNIC CZĄSTKOWYCH

Oprócz odchyleń cząstkowych metoda ta pozwala na ustalenie odchyleń określających
łączny wpływ kilku czynników i traktowanie ich jako oddzielne elementy przyczynowe.
Obejmuje etapy:
1. Ustalenie wpływu poszczególnych czynników oddzielnie, przy założeniu że pozostałe czynniki nie
uległy zmianie

ΔA = A1 - A0
ΔAa = (a1 - a0) x b0 x c0
ΔAb = a0 x (b1 - b0) x c0
ΔAc = a0 x b0 x (c1 - c0)
2. Obliczenie łącznego wpływu par czynników

ΔAab = (a1 - a0) x (b1 - b0) x c0

ΔAac = (a1 - a0) x b0 x (c1 - c0)
ΔAbc = a0 x (b1 - b0) x (c1 - c0)

3. Obliczenie łącznego wpływu wszystkich czynników

ΔAabc =(a1 - a0) x (b1 - b0) x (c1 - c0)

ΔA = ΔAa + ΔAb + ΔAc + ΔAab + ΔAac + ΔAbc + ΔAabc

3|Strona
 ZADANIA
Zadanie 1.
Dla podanych wartości bilansowych przedsiębiorstwa „Kram” proszę obliczyć odchylenie bezwzględne i
tempo zmian.
2017 2018 Odchylenie Tempo
bezwzględne zmian
Aktywa trwałe 36 500 44 200
Zapasy 11 000 8 000
Należności 27 000 25 000
Inwestycje krótkoterm. 3 500 5 500
Kapitał własny 30 000 36 000
Zob. długoterminowe 21 500 21 000
Zob. krótkoterminowe 26 500 25 700

Zadanie 2.
Na 1.01.2022 r. aktywa trwałe wyniosły w przedsiębiorstwie 38 500 zł, a na koniec roku 45 800 zł. W 2022
roku poziom inflacji wynosił 5,8%.
Proszę ustalić zmianę wartości aktywów trwałych w ujęciu nominalnym i realnym.

Zadanie 3.
W spółce „Gamma na 2022 rok koszty zużycia materiałów zaplanowano na poziomie 27 500 zł. Wykonanie
budżetu kosztów zużycia materiałów zamknęło się na poziomie 31 112,91 zł. Na podstawie podanych
informacji proszę oszacować odchylenia poszczególnych czynników i odchylenie globalne pomiędzy
planem a wykonaniem za pomocą metody podstawień łańcuchowych, różnicowania i różnic cząstkowych.

PLAN WYKONANIE
Koszt zużycia materiałów A (zł) 27 500 zł 31 112,91 zł
Wielkość produkcji (szt.) 50 szt. 54 szt.
Zużycie materiałów A (kg) 220 kg 230,04 kg
Jednostkowe zużycie materiału na szt.
wyrobu gotowego
Cena za 1 kg materiału

Trójczynnikowa funkcja kosztów materiałów: ……………… x …….………… x ……………….

Koszt zużycia materiałów P = ………………… x …….………… x ………………. =

Koszt zużycia materiałów W = ………………… x …….………… x ……………… =
Odchylenie =
4|Strona
 METODA PODSTAWIEŃ ŁAŃCUCHOWYCH

Interpretacja odchyleń cząstkowych:

1. Wzrost/spadek …………………………. o …………………….. spowodował wzrost/spadek
kosztów zużycia materiałów o …………………
2. Wzrost/spadek …………………………. o …………………….. spowodował wzrost/spadek
kosztów zużycia materiałów o …………………
3. Wzrost/spadek …………………………. o …………………….. spowodował wzrost/spadek
kosztów zużycia materiałów o …………………

METODA RÓŻNICOWANIA

Interpretacja odchyleń cząstkowych:

1. Wzrost/spadek …………………………. o …………………….. spowodował wzrost/spadek
kosztów zużycia materiałów o …………………
2. Wzrost ……………………… o …………………….. przy jednoczesnym wzroście……………….o
…………… spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów o …………………
3. Spadek …………………………. o …………………w połączeniu ze wzrostem ……….……….…. i
wzrostem ………………… spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów o ……………..

5|Strona
 METODA RÓŻNIC CZĄSTKOWYCH

Interpretacja wyników
1. Wzrost/spadek …………………………. o ……………………. przy pozostałych czynnikach
niezmienionych spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów o …………………
2. Wzrost/spadek …………………………. o ……………………. przy pozostałych czynnikach
niezmienionych spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów o …………………
3. Wzrost/spadek …………………………. o ……………………. przy pozostałych czynnikach
niezmienionych spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów o …………………

4. Łączny wpływ
wzrostu/spadku …………………………. o ……………………. oraz wzrostu/spadku
…………………………. o ……………………. spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów
o …………………
5. Łączny wpływ
wzrostu/spadku …………………………. o ……………………. oraz wzrostu/spadku
…………………………. o ……………………. spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów
o …………………
6. Łączny wpływ
wzrostu/spadku …………………………. o ……………………. oraz wzrostu/spadku
…………………………. o ……………………. spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów
o …………………

7. Łączny wpływ
wzrostu/spadku …………………………. o ……………………. oraz wzrostu/spadku
…………………………. o ……………………. oraz wzrostu/spadku …………………………. o
……………………. spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów o …………………

6|Strona
Zadanie 4.
Dokonaj oceny kształtowania się wyniku na sprzedaży doprowadzając wybrane elementy sprawozdania
finansowego do wielkości porównywalnych, eliminując wpływ inflacji za pośrednictwem średniorocznego
wskaźnika cen dóbr konsumpcyjnych (inflacja 5,8%).
ROK t -1 ROK t Dynamika
Przychody ze sprzedaży 4 200 4 500
Koszty działalności operacyjnej 2 600 2 400
Wynik na sprzedaży 1 600 2 100

Korygowanie danych do cen roku bieżącego

ROK t -1 ROK t Dynamika
Przychody ze sprzedaży 4 500
Koszty działalności operacyjnej 2 400
Wynik na sprzedaży 2 100

Korygowanie danych do cen roku poprzedniego

ROK t -1 ROK t Dynamika
Przychody ze sprzedaży 4 200
Koszty działalności operacyjnej 2 600
Wynik na sprzedaży 1 600

Zadanie 5.
Za pomocą metody podstawień łańcuchowych, różnicowania i różnic cząstkowych proszę ustalić czynniki i
stopień ich oddziaływania na zmianę kosztów płac bezpośrednich wraz z narzutami na wynagrodzenia w
oparciu o dane:
PLAN WYKONANIE
Koszty płac ogółem (zł) 12 300 13 200
Średnia płaca (zł/godz.) 8,20 8,00
Czas pracy (godz.) 1500 1650
Ilość wytworzonych wyrobów (szt.) 1000 1050

Odchylenie ogółem:

PLAN WYKONANIE Odchylenie

Ilość wytworzonych wyrobów (szt.) a
Czasochłonność (godz./szt.) b
Średnia płaca za godz. (zł/godz.) c
axbxc

Funkcja kosztu płac bezp. = ……………………... x …….………… x ………………….

7|Strona
 METODA PODSTAWIEŃ ŁAŃCUCHOWYCH

Interpretacja odchyleń cząstkowych:

1. Wzrost/spadek …………………………. o …………………….. spowodował wzrost/spadek
kosztów płac bezp. o …………………
2. Wzrost/spadek …………………………. o …………………….. spowodował wzrost/spadek
kosztów płac bezp. o …………………
3. Wzrost/spadek …………………………. o …………………….. spowodował wzrost/spadek
kosztów płac bezp. o …………………
METODA RÓŻNICOWANIA

Interpretacja odchyleń cząstkowych:

1. Wzrost/spadek …………………………. o …………………….. spowodował wzrost/spadek
kosztów płac bezp. o …………………
2. Wzrost ……………………… o …………………….. przy jednoczesnym wzroście……………….o
…………… spowodował wzrost/spadek kosztów płac bezp. o …………………
3. Spadek …………………………. o …………………w połączeniu ze wzrostem ……….……….…. i
wzrostem ………………… spowodował wzrost/spadek kosztów płac bezp. o ……………..

8|Strona
 METODA RÓŻNIC CZĄSTKOWYCH

Interpretacja wyników
1. Wzrost/spadek …………………………. o ……………………. przy pozostałych czynnikach
niezmienionych spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów o …………………
2. Wzrost/spadek …………………………. o ……………………. przy pozostałych czynnikach
niezmienionych spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów o …………………
3. Wzrost/spadek …………………………. o ……………………. przy pozostałych czynnikach
niezmienionych spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów o …………………

4. Łączny wpływ
wzrostu/spadku …………………………. o ……………………. oraz wzrostu/spadku
…………………………. o ……………………. spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia
materiałów o …………………
5. Łączny wpływ
wzrostu/spadku …………………………. o ……………………. oraz wzrostu/spadku
…………………………. o ……………………. spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia
materiałów o …………………
6. Łączny wpływ
wzrostu/spadku …………………………. o ……………………. oraz wzrostu/spadku
…………………………. o ……………………. spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia
materiałów o …………………

7. Łączny wpływ
wzrostu/spadku …………………………. o ……………………. oraz wzrostu/spadku
…………………………. o ……………………. oraz wzrostu/spadku …………………………. o
……………………. spowodował wzrost/spadek kosztów zużycia materiałów o …………………

9|Strona
Zadanie 6.
Na podstawie poniższych danych ustal wpływ zmian zatrudnienia i wydajności pracy na wielkość produkcji,
stosując poznane metody badania przyczynowego.
PLAN WYKONANIE Odchylenie Dynamika
bezwgl. (w %)
Produkcja (szt.)
Zatrudnienie (os.) 48 50
Wydajność pracy (szt./os.) 25 20

Zadanie 7.
Na podstawie poniższych danych ustal wpływ zmian przychodów i stanu majątku na wielkość produkcji,
stosując metodę podstawień łańcuchowych.

PLAN WYKONANIE Odchylenie Dynamika

bezwgl. (w %)
Przychody ze sprzedaży (zł) 54 000 50 000
Majątek przeciętny 11 340 10 000
Produktywność majątku 4,76 5,00

10 | S t r o n a