POSTĘPOWANIE CYWILNE 2022 / 2023

ZAKŁAD POSTĘPOWANIA CYWILNEGO WPIA UJ

ŚRODKI OBRONY POZWANEGO, UZNANIE POWÓDZTWA

SEMESTR I WYKŁAD 14
 ŚRODKI OBRONY POZWANEGO
❖ ZASADA RÓWNOUPRAWNIENIA STRON (ZASADA RÓWNOŚCI) –
POWÓD WYTACZA POWÓDZTWO, A POZWANY MA PRAWO SIĘ
PRZED NIM BRONIĆ KORZYSTAJĄC Z RÓŻNYCH ŚRODKÓW
DOZWOLONYCH PRZEZ PRAWO PROCESOWE.
❖ CELEM OBRONY POZWANEGO JEST UZYSKANIE PRZEZ NIEGO
KORZYSTNEGO ZAKOŃCZENIA POSTĘPOWANIA, TJ.
ODRZUCENIA POZWU ALBO ODDALENIA POWÓDZTWA.
❖ OBRONA POZWANEGO NIE POWINNA POLEGAĆ NA
PRZEWLEKANIU PROCESU CZY TEŻ NA ŚWIADOMYM
WPROWADZANIU SĄDU W BŁĄD PRZEZ ZGŁASZANE
TWIERDZENIA.
❖ POZWANY MOŻE SIĘ BRONIĆ W PROCESIE PRZEDE WSZYSTKIM
POPRZEZ:
➢ ZAPRZECZENIE PODSTAWY FAKTYCZNEJ LUB PRAWNEJ
POWÓDZTWA,
➢ PODNOSZENIE ZARZUTÓW,
➢ WYTOCZENIE POWÓDZTWA WZAJEMNEGO.
 ŚRODKI OBRONY POZWANEGO
❖ DO ŚRODKÓW OBRONY POZWANEGO NALEŻY TAKŻE:
➢ PRZYPOZWANIE PRZEZ POZWANEGO OSOBY TRZECIEJ DO SPORU;
➢ WSKAZANIE PRZEZ POZWANEGO OSOBY LUB OSÓB, KTÓRE
POWINNY BYĆ STRONĄ W PROCESIE ZAMIAST ALBO OPRÓCZ NIEGO
(W PRZYPADKU, GDY OSOBA WSKAZANA WSTĄPI DO PROCESU W
MIEJSCE POZWANEGO ZA ZGODĄ OBU STRON, TO POZWANY ZWOLNI
SIĘ OD UDZIAŁU W PROCESIE).
❖ POZWANY MOŻE ZGŁASZAĆ W POSTĘPOWANIU WNIOSKI FORMALNE
ORAZ ZWRACAĆ SĄDOWI UWAGĘ NA UCHYBIENIA PRZEPISOM
POSTĘPOWANIA – ZAPEWNIAJĄC SOBIE KORZYSTNE WARUNKI
DZIAŁANIA W PROCESIE.
❖ POZWANY MOŻE ZREZYGNOWAĆ Z WŁAŚCIWEJ OBRONY W PROCESIE,
RÓWNOCZEŚNIE DĄŻĄC DO ZMNIEJSZENIA SWOICH STRAT – POPRZEZ
UZNANIE ŻĄDANIA POZWU. W TEN SPOSÓB UZYSKUJE ON ZNIESIENIE
ALBO ZMNIEJSZENIE KOSZTÓW PROCESU, A NAWET MOŻE UZYSKAĆ
ZWROT TYCH KOSZTÓW OD POWODA, JEŻELI PRZY PIERWSZEJ
CZYNNOŚCI PROCESOWEJ WYKAŻE, ŻE NIE DAŁ POWODU DO
WYTOCZENIA POWÓDZTWA (ART. 101 KPC).
 UZNANIE POWÓDZTWA
❖ UZNANIE POWÓDZTWA - JEST TO CZYNNOŚĆ DYSPOZYCJI
MATERIALNEJ POZWANEGO (PROCESOWY ODPOWIEDNIK
ZRZECZENIA SIĘ ROSZCZENIA PROCESOWEGO PRZEZ
POWODA – MIMO, ŻE SKUTKI PROCESOWE TYCH CZYNNOŚCI
W POSTĘPOWANIU, W KTÓRYM ICH DOKONANO, SĄ
ODMIENNE).

❖ ART. 213 § 2 KPC - SĄD JEST ZWIĄZANY UZNANIEM

POWÓDZTWA, CHYBA ŻE UZNANIE JEST SPRZECZNE
Z PRAWEM LUB ZASADAMI WSPÓŁŻYCIA SPOŁECZNEGO ALBO
ZMIERZA DO OBEJŚCIA PRAWA (KONTROLA NA PODSTAWIE
KRYTERIÓW MATERIALNOPRAWNYCH – ART. 58 KC).

❖ UZNANIE ODNOSI SIĘ ZAWSZE DO POWÓDZTWA (TJ. DO

ROSZCZENIA PROCESOWEGO) I WYWRZE ONO SKUTKI
MATERIALNOPRAWNE (POZA PROCESEM) TYLKO WTEDY,
GDY JEDNOCZEŚNIE BĘDZIE ONO ODPOWIADAĆ
WYMAGANIOM PRAWA MATERIALNEGO.
 UZNANIE POWÓDZTWA
❖ UZNANIE JEST PROCESOWYM OŚWIADCZENIEM WOLI
POZWANEGO, NA PODSTAWIE KTÓREGO SĄD – O ILE NIE
UZNA UZNANIA ZA SPRZECZNE Z PRAWEM LUB
ZASADAMI WSPÓŁŻYCIA SPOŁECZNEGO LUB ZA
ZMIERZAJĄCE DO OBEJŚCIA PRAWA – BEZ
PRZEPROWADZANIA POSTĘPOWANIA DOWODOWEGO
WYDAJE WYROK UWZGLĘDNIAJĄCY POWÓDZTWO (TZW.
WYROK Z UZNANIA).

❖ UZNANIE POWÓDZTWA MOŻE MIEĆ WPŁYW NA

ROZSTRZYGNIĘCIE O KOSZTACH PROCESU (ART. 101
KPC) ORAZ NA ROZSTRZYGNIĘCIE O RYGORZE
NATYCHMIASTOWEJ WYKONALNOŚCI (ART. 333 § 1
PKT 2 KPC).

❖ W NIEKTÓRYCH SPRAWACH OPARCIE ROZSTRZYGNIĘCIA

WYŁĄCZNIE NA UZNANIU POWÓDZTWA JEST
NIEDOPUSZCZALNE (ART. 431 KPC i ART. 458 KPC).
 ZAPRZECZENIE PODSTAWY POWÓDZTWA
❖ ZAPRZECZENIE JEST CZYNNOŚCIĄ PROCESOWĄ POLEGAJĄCĄ
NA ZŁOŻENIU OŚWIADCZENIA WIEDZY TEJ TREŚCI, ŻE
TWIERDZENIA STRONY PRZECIWNEJ NIE SĄ PRAWDZIWE.
❖ ZAPRZECZENIE MOŻE DOTYCZYĆ ZARÓWNO PODSTAWY
FAKTYCZNEJ, JAK I PODSTAWY PRAWNEJ POWÓDZTWA.
❖ ZAPRZECZENIE PODSTAWY FAKTYCZNEJ POWÓDZTWA MOŻE:
➢ ODNOSIĆ SIĘ DO WSZYSTKICH FAKTÓW STANOWIĄCYCH TĘ
PODSTAWĘ;
➢ ODNOSIĆ SIĘ JEDYNIE DO POSZCZEGÓLNYCH FAKTÓW
(ZAPRZECZENIE CZĘŚCIOWE).
❖ ZAPRZECZENIE PODSTAWY FAKTYCZNEJ POWÓDZTWA MA TAKI
SKUTEK, ŻE ZAPRZECZONE FAKTY STAJĄ SIĘ SPORNE I MUSZĄ
ZOSTAĆ UDOWODNIONE; JEST TO WIĘC TZW. „PRYMITYWNY”
ŚRODEK OBRONY POZWANEGO, NIE ZMIERZAJĄCY
BEZPOŚREDNIO DO CELU OBRONY (ODRZUCENIA POZWU ALBO
ODDALENIA POWÓDZTWA).
 ZAPRZECZENIE PODSTAWY POWÓDZTWA

❖ ZAPRZECZENIE PODSTAWY FAKTYCZNEJ POWÓDZTWA MOŻE

DOTYCZYĆ TYLKO FAKTÓW PRZYTOCZONYCH PRZEZ POWODA
– ZARÓWNO W POZWIE, JAK I W TOKU POSTĘPOWANIA (TYLKO
TE FAKTY – POD WARUNKIEM, ŻE MAJĄ ONE ISTOTNE ZNACZENIE
DLA ROZSTRZYGNIĘCIA SPRAWY – STANOWIĄ PODSTAWĘ
ORZEKANIA).
❖ ZAPRZECZENIE MOŻE BYĆ – W ZALEŻNOŚCI OD TEGO, CZY FAKT,
KTÓREMU ZAPRZECZA POZWANY MA BYĆ UDOWODNIONY PRZEZ
NIEGO, CZY PRZEZ JEGO PRZECIWNIKA (TJ. W ZALEŻNOŚCI OD
TEGO, NA KIM SPOCZYWA CIĘŻAR DOWODU):
➢ PROSTE (ZWYKŁE) – JEŻELI CIĘŻAR DOWODU SPOCZYWA NA
POWODZIE;
➢ UMOTYWOWANE – JEŻELI POZWANY NIE TYLKO ZAPRZECZA
TWIERDZENIOM POWODA, ALE TAKŻE PODAJE SWOJE
MOTYWY ZAPRZECZENIA, SWOJĄ „WERSJĘ ZDARZEŃ”
– ART. 6 KC ORAZ ART. 232 ZD. 1 KPC (ORAZ ART. 227 KPC I ART.
229 KPC).
 ZAPRZECZENIE PODSTAWY POWÓDZTWA
ZAPRZECZENIE PODSTAWY FAKTYCZNEJ POWÓDZTWA
PRZYKŁAD:
➢ ZAPRZECZENIE PROSTE - POZWANY O ZAPŁATĘ KWOTY 1000
ZŁ TYTUŁEM ZALEGŁEGO CZYNSZU NAJMU TWIERDZI, ŻE NIE
ZAWIERAŁ ŻADNEJ UMOWY NAJMU – WTEDY FAKT ZAWARCIA
UMOWY NAJMU, WYSOKOŚĆ CZYNSZU ORAZ BRAK JEGO
ZAPŁATY MUSI WYKAZAĆ POWÓD;
➢ ZAPRZECZENIE UMOTYWOWANE – JEŻELI POZWANY
O ZAPŁATĘ KWOTY 1000 ZŁ TYTUŁEM ZALEGŁEGO CZYNSZU
NAJMU WNOSI O ODDALENIE POWÓDZTWA TWIERDZĄC, ŻE
ZAPŁACIŁ CZYNSZ W CAŁOŚCI ALBO WNOSI O ODDALENIE
POWODZTWA W CZĘŚCI TWIERDZĄC, ŻE STAWKA CZYNSZU
BYŁA NIŻSZA NIŻ WSKAZAŁ POWÓD, TO POZWANY MUSI
WYKAZAĆ FAKT ZAPŁATY CZYNSZU ORAZ FAKT, ŻE
WYSOKOŚĆ CZYNSZU BYŁA NIŻSZA NIŻ ŻĄDANA PRZEZ
POWODA.
 ZAPRZECZENIE PODSTAWY POWÓDZTWA
❖ ZAPRZECZENIE PODSTAWY PRAWNEJ POWÓDZTWA –
POLEGA NA TYM, ŻE POZWANY PRZECZY TEMU, ŻE
WSKAZANE PRZEZ POWODA PRZEPISY PRAWNE MAJĄ
W DANYM WYPADKU ZASTOSOWANIE. ZAPRZECZENIE TAKIE
NIE MA W ZASADZIE ZNACZENIA PROCESOWEGO, GDYŻ
POWODUJE ONO JEDYNIE TO, ŻE SĄD POWINIEN
ROZSTRZYGNĄĆ SPORNĄ KWESTIĘ PRAWNĄ. NAWET BEZ
ZAPRZECZENIA SĄD MA OBOWIĄZEK TAKĄ KWESTIĘ
ROZSTRZYGNĄĆ, GDYŻ TO DO SĄDU NALEŻY NADANIE
OKREŚLONEMU PRZEZ POWODA STANOWI FAKTYCZNEMU
WŁAŚCIWEJ KWALIFIKACJI PRAWNEJ (ZASADA: IURA NOVIT
CURIA).
❖ W PRAKTYCE WSKAZANA PRZEZ POWODA PODSTAWA
PRAWNA CZĘSTO SŁUŻY DOOKREŚLENIU PODSTAWY
FAKTYCZNEJ POWÓDZTWA (W TYM KONTEKŚCIE JEJ
ZAPRZECZENIE TO RÓWNOCZEŚNIE KWESTIONOWANIE
PODSTAWY FAKTYCZNEJ).
 ZARZUTY – GŁÓWNY ŚRODEK OBRONY POZWANEGO
❖ POJĘCIE „ZARZUTU” – ŚRODEK, KTÓRY BEZPOŚREDNIO
ZMIERZA DO CELU OBRONY, TJ. DO KORZYSTNEGO DLA
POZWANEGO ZAKOŃCZENIA PROCESU – PRZEZ
POWOŁANIE SIĘ NA PEWNE STANY FAKTYCZNE
I PRAWNE. STANY TE MOGĄ BYĆ UREGULOWANE
W PRAWIE: MATERIALNYM, PROCESOWYM ALBO
RÓWNOCZEŚNIE I MATERIALNYM, I PROCESOWYM –
STĄD TEŻ ROZRÓŻNIA SIĘ ZARZUTY:
➢ OPARTE NA PRAWIE MATERIALNYM,
➢ OPARTE NA PRAWIE PROCESOWYM.

❖ SAMA CZYNNOŚĆ PODNIESIENIA ZARZUTU

W PROCESIE JEST ZAWSZE CZYNNOŚCIĄ PROCESOWĄ
I JAKO TAKA PODLEGA PRZEPISOM PRAWA
PROCESOWEGO.
 ZARZUTY – GŁÓWNY ŚRODEK OBRONY POZWANEGO

❖ PODZIAŁ ZARZUTÓW:

➢ ZARZUTY FORMALNE – OPIERAJĄ SIĘ NA PRZEPISACH

PRAWA PROCESOWEGO I SĄ WYMIERZONE PRZECIWKO
BIEGOWI POSTĘPOWANIA, A NIE WPROST PRZECIWKO
ROSZCZENIU POWODA;

➢ ZARZUTY MERYTORYCZNE – SKIEROWANE SĄ

BEZPOŚREDNIO PRZECIWKO ROSZCZENIU POWODA (NIE
MOŻNA ICH NAZWAĆ WYŁĄCZNIE
MATERIALNOPRAWNYMI, GDYŻ MOGĄ SIĘ ONE OPIERAĆ
– CHOĆBY CZĘŚCIOWO – NA PRZEPISACH PRAWA
PROCESOWEGO).
 ZARZUTY – GŁÓWNY ŚRODEK OBRONY POZWANEGO
❖ ZARZUTY – ZARÓWNO FORMALNE, JAK I MERYTORYCZNE – DZIELĄ SIĘ
NA:
➢ ZARZUTY NIWECZĄCE (PEREMPTORYJNE) – ICH UWZGLĘDNIENIE
KOŃCZY DLA POZWANEGO PROCES
W SPOSÓB TRWAŁY – NP.:
✓ ZARZUT NIEDOPUSZCZALNOŚCI DROGI SĄDOWEJ (FORMALNY),
✓ ZARZUT POWAGI RZECZY OSĄDZONEJ (FORMALNY),
✓ ZARZUT LITIS PENDENTIO (FORMALNY),
✓ ZARZUT PRZEDAWNIENIA (MERYTORYCZNY),
✓ ZARZUT UPŁYWU TERMINU ZAWITEGO (MERYTORYCZNY);
➢ ZARZUTY ZAWIESZAJĄCE (DYLATORYJNE) – ICH UWZGLĘDNIENIE
KOŃCZY DLA POZWANEGO PROCES, ALE NIWECZY ROSZCZENIE
POWODA TYLKO CZASOWO, ODRACZAJĄC WŁAŚCIWE, OSTATECZNE
ROZSTRZYGNIĘCIE SPRAWY, NP.:
✓ ZARZUT NIEWŁAŚCIWEGO TRYBU POSTĘPOWANIA (FORMALNY),
✓ ZARZUT NIEWŁAŚCIWOŚCI SĄDU (FORMALNY),
✓ ZARZUT PRZEDWCZESNOŚCI POWÓDZTWA (MERYTORYCZNY).
 ZARZUTY FORMALNE – ART. 202, 220, 221 i 222 KPC
❖ ZARZUTY FORMALNE – OPIERAJĄ SIĘ NA PRZEPISACH PRAWA
PROCESOWEGO I SĄ UZASADNIONE BRAKIEM KTÓREJŚ
Z PRZESŁANEK PROCESOWYCH.
❖ PODNIESIENIE ZARZUTU FORMALNEGO TO POWOŁANIE SIĘ NA
BRAK PRZESŁANKI FORMALNEJ POZYTYWNEJ ALBO NA ZAJŚCIE
PRZESŁANKI UJEMNEJ (PRZESZKODY PROCESOWEJ).
❖ W ZALEŻNOŚCI OD RODZAJU PRZESŁANKI, KTÓREJ BRAK JEST
PODSTAWĄ ZARZUTU, UWZGLĘDNIENIE ZARZUTU FORMALNEGO
PROWADZI DO:
➢ ODRZUCENIA POZWU (NP. ZARZUT BRAKU ZDOLNOŚCI SĄDOWEJ
– O ILE NIE DOJDZIE DO JEJ UZUPEŁNIENIA),
➢ SKIEROWANIA SPRAWY DO WŁAŚCIWEGO POSTĘPOWANIA (NP.
SKUTECZNY ZARZUT NIEWŁAŚCIWEGO TRYBU POSTĘPOWANIA
PROWADZI DO SKIEROWANIA SPRAWY DO ROZPOZNANIA WE
WŁAŚCIWYM TRYBIE),
➢ INNYCH NASTĘPSTW PROCESOWYCH (NP. SKUTECZNY ZARZUT
NIEWŁAŚCIWOŚCI SĄDU PROWADZI DO PRZEKAZANIA SPRAWY
SĄDOWI WŁAŚCIWEMU).
 ZARZUTY FORMALNE
❖ ZARZUTY FORMALNE OPIERAJĄCE SIĘ NA BRAKU PRZESŁANKI
PROCESOWEJ BRANEJ POD UWAGĘ PRZEZ SĄD Z URZĘDU
W KAŻDYM STANIE SPRAWY MOGĄ BYĆ PRZEZ POZWANEGO
SKUTECZNIE PODNOSZONE W KAŻDYM STANIE SPRAWY.

❖ ART. 202 KPC - OKOLICZNOŚCI, KTÓRE UZASADNIAJĄ ODRZUCENIE

POZWU, JAK RÓWNIEŻ NIEWŁAŚCIWY TRYB POSTĘPOWANIA, BRAK
NALEŻYTEGO UMOCOWANIA PEŁNOMOCNIKA, BRAK ZDOLNOŚCI
PROCESOWEJ POZWANEGO, BRAK W SKŁADZIE JEGO ORGANÓW
LUB NIEDZIAŁANIE JEGO PRZEDSTAWICIELA USTAWOWEGO SĄD
BIERZE POD ROZWAGĘ Z URZĘDU W KAŻDYM STANIE SPRAWY.

❖ ART. 1165 § 1 KPC - W RAZIE WNIESIENIA DO SĄDU SPRAWY

DOTYCZĄCEJ SPORU OBJĘTEGO ZAPISEM NA SĄD POLUBOWNY,
SĄD ODRZUCA POZEW LUB WNIOSEK O WSZCZĘCIE
POSTĘPOWANIA NIEPROCESOWEGO, JEŻELI POZWANY ALBO
UCZESTNIK POSTĘPOWANIA NIEPROCESOWEGO PODNIÓSŁ ZARZUT
ZAPISU NA SĄD POLUBOWNY PRZED WDANIEM SIĘ W SPÓR CO DO
ISTOTY SPRAWY.
 ZARZUTY FORMALNE
❖ ART. 221 KPC - POZWANY NIE MOŻE ODMÓWIĆ WDANIA SIĘ W SPÓR
CO DO ISTOTY SPRAWY, CHOCIAŻ WNIÓSŁ ZARZUTY FORMALNE
(POR. ART. 210 § 2 KPC).
❖ ART. 220 KPC - SĄD MOŻE OGRANICZYĆ ROZPRAWĘ DO
POSZCZEGÓLNYCH ZARZUTÓW LUB ZAGADNIEŃ WSTĘPNYCH.
❖ „ZAGADNIENIA WSTĘPNE” TO KWESTIE MAJĄCE PREJUDYCJALNE
ZNACZENIE DLA ROZSTRZYGNIĘCIA SPRAWY (NP. CZY ZAWARTO
UMOWĘ, Z KTÓREJ POWÓD WYWODZI SWE ROSZCZENIE).
❖ POZWANY, KTÓRY WNIÓSŁ ZARZUTY FORMALNE MOŻE WIĘC
WNOSIĆ O OGRANICZENIE ROZPRAWY DO ROZPOZNANIA
ZGŁOSZONYCH PRZEZ NIEGO ZARZUTÓW (NP. ZARZUTU
NIEDOPUSZCZALNOŚCI DROGI SĄDOWEJ).
❖ ART. 222 KPC - ODDALAJĄC ZARZUTY, KTÓRYCH UWZGLĘDNIENIE
UZASADNIAŁOBY ODRZUCENIE POZWU, SĄD WYDA ODDZIELNE
POSTANOWIENIE I MOŻE WSTRZYMAĆ DALSZE ROZPOZNANIE
SPRAWY, AŻ DO UPRAWOMOCNIENIA SIĘ TEGO POSTANOWIENIA.
ODDALENIE INNYCH ZARZUTÓW FORMALNYCH SĄD STWIERDZA W
UZASADNIENIU ORZECZENIA KOŃCZĄCEGO POSTĘPOWANIE,
PRZYTACZAJĄC POWODY ROZSTRZYGNIĘCIA.
 WNIOSKI FORMALNE I OŚWIADCZENIA POZWANEGO

❖ OD ZARZUTÓW FORMALNYCH NALEŻY ODRÓŻNIAĆ:

➢ WNIOSKI FORMALNE POZWANEGO,
➢ OŚWIADCZENIA POZWANEGO SKŁADANE W PROCESIE.

❖ TAKIE WNIOSKI I OŚWIADCZENIA POZWANEGO MAJĄ NA CELU

ZWRÓCENIE UWAGI SĄDU NA NARUSZENIE PRZEPISÓW
PRAWA PROCESOWEGO. ZMIERZAJĄ ONE DO USUNIĘCIA
NARUSZENIA PRZEPISÓW LUB PEWNEJ WADY
POSTĘPOWANIA (A NIE DO ODRZUCENIA POZWU CZY
SKIEROWANIA SPRAWY DO WŁAŚCIWEGO TRYBU ALBO SĄDU).
PODOBNIE JAK ZARZUTY FORMALNE OPIERAJĄ SIĘ ONE NA
PRZEPISACH PRAWA PROCESOWEGO I NIGDY NIE
WSTRZYMUJĄ WDANIA SIĘ W SPÓR CO DO ISTOTY SPRAWY.
 WNIOSKI FORMALNE I OŚWIADCZENIA POZWANEGO
❖ ICH REZULTATEM MA BYĆ: PRZYSPIESZENIE POSTĘPOWANIA ORAZ
PRZECIWDZIAŁENIE DĄŻENIOM POZWANEGO DO CELOWEGO
PRZEWLEKANIA SPRAWY
➢ ART. 50 § 1 I 2 KPC – WNIOSEK O WYŁĄCZENIE SĘDZIEGO;
➢ ART. 281 KPC – WNIOSEK O WYŁĄCZENIE BIEGŁEGO;
➢ ART. 205 KPC – WNIOSEK O PRZEKAZANIE SPRAWY SĄDOWI
OKRĘGOWEMU;
➢ ART. 25 § 2 KPC – „ZARZUT NIEWŁAŚCIWEGO OZNACZENIA
WARTOŚCI PRZEDMIOTU SPORU” (NIE JEST TO JEDNAK ZARZUT
PROCESOWY W ZNACZENIU WYTKNIĘCIA BRAKU JAKIEJŚ
PRZESŁANKI PROCESOWEJ, ALE WYTKNIĘCIE PRZEZ
POZWANEGO NARUSZENIA PRZEZ POWODA PRAWA
PROCESOWEGO);
➢ ART. 162 KPC – POZWANY (ALE TAKŻE POWÓD) MOGĄ ZWRACAĆ
SĄDOWI UWAGĘ NA UCHYBIENIA PRZEPISOM PRAWA
PROCESOWEGO WNOSZĄC O WPISANIE ZASTRZEŻENIA DO
PROTOKOŁU.
 ZARZUTY MERYTORYCZNE

❖ ZARZUTY MERYTORYCZNE – OPIERAJĄ SIĘ NA PRZEPISACH

PRAWA MATERIALNEGO I SKIEROWANE SĄ PRZECIWKO
ROSZCZENIU MATERIALNOPRAWNEMU, KTÓRE MA SWOJE
ŹRÓDŁO W PRZEPISACH PRAWA MATERIALNEGO; SAMO
PODNIESIENIE ZARZUTU MERYTORYCZNEGO JEST JEDNAK
ZAWSZE CZYNNOŚCIĄ PROCESOWĄ.
❖ CIEŻAR UDOWODNIENIA PODNIESIONYCH ZARZUTÓW
MERYTORYCZNYCH SPOCZYWA NA POZWANYM (ART. 6 KC) –
POZWANY MUSI UDOWODNIĆ PODSTAWĘ FAKTYCZNĄ SWOJEGO
ZARZUTU (PODOBNIE JAK POWÓD UDOWADNIA PODSTAWĘ
FAKTYCZNĄ SWOJEGO POWÓDZTWA).
❖ PODNIESIENIE ZARZUTÓW MERYTORYCZNYCH POLEGA NA:
1. PRZYTOCZENIU TAKICH OKOLICZNOŚCI, NA PODSTAWIE
KTÓRYCH MOŻNA STWIERDZIĆ, ŻE PODSTAWA POWÓDZTWA
NIE ISTNIEJE (A TYM SAMYM, ŻE ŻĄDANIE POZWU NIE JEST
UZASADNIONE);
2. POWOŁYWANIU SIĘ NA WŁASNE PRAWO, KTÓRE POWODUJE,
ŻE ŻĄDANIE POWÓDZTWA JEST NIEUZASADNIONE LUB
BEZSKUTECZNE WZGLĘDEM POZWANEGO.
 ZARZUTY MERYTORYCZNE
❖ W ZWIĄZKU Z TYM ZARZUTY MERYTORYCZNE DZIELIMY NA:
1. ZARZUTY WYMIERZONE PRZECIWKO POWSTANIU LUB ISTNIENIU
(WZGLĘDNIE TRWANIU) ROSZCZENIA POWODA – ZWALCZAJĄCE
PODSTAWĘ I ŻĄDANIE POWÓDZTWA;
2. ZARZUTY OPARTE NA WŁASNYM PRAWIE POZWANEGO – ZARZUTY
TE NIE NARUSZAJĄ ROSZCZENIA POWODA (NIE KWESTIONUJĄ JEGO
ISTNIENIA), ALE PRZECIWSTAWIAJĄ MU PRAWO POZWANEGO
ZWALNIAJĄCE GO OD UCZYNIENIA ZADOŚĆ ROSZCZENIU POWODA.
PRZYKŁADY:
❖ ZARZUTY MERYTORYCZNE WYMIERZONE PRZECIWKO POWSTANIU LUB
ISTNIENIU (WZGLĘDNIE TRWANIU) ROSZCZENIA POWODA:
➢ ZARZUTY PRZECIWKO POWSTANIU ROSZCZENIA POWODA –
POZWANY POWOŁUJE SIĘ NA FAKTY, KTÓRE PRZESZKODZIŁY
POWSTANIU ROSZCZENIA – OKOLICZNOŚCI PRZESZKADAJĄCE
(NP. SPRZECZNOŚĆ CZYNNOŚCI PRAWNEJ Z ZASADAMI WSPÓŁŻYCIA
SPOŁECZNEGO LUB Z PRAWEM, BRAK ZDOLNOŚCI DO CZYNNOŚCI
PRAWNYCH JEDNEJ ZE STRON);
➢ ZARZUTY PRZECIWKO ISTNIENIU ROSZCZENIA POWODA – OPIERAJĄ
SIĘ NA FAKTACH, KTÓRE SPOWODOWAŁY WYGAŚNIĘCIE
ROSZCZENIA POWODA – OKOLICZNOŚCI NIWECZĄCE (NP. ZARZUT
WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA, PRZEDAWNIENIA, UPŁYWU TERMINU
ZAWITEGO);
 ZARZUTY MERYTORYCZNE
❖ ZARZUTY OPARTE NA WŁASNYM PRAWIE POZWANEGO – OPIERAJĄ
SIĘ NA PRZYTOCZENIU FAKTÓW „OBEZWŁADNIAJĄCYCH”
ISTNIEJĄCE, WAŻNE ROSZCZENIE POWODA:
➢ ZARZUT POTRĄCENIA (GDY POTRĄCENIE NASTĄPIŁO W TRAKCIE
PROCESU);
➢ ZARZUT NIEDOPEŁNIENIA ŚWIADCZENIA WZAJEMNEGO
(EXCEPTIO NON ADIMPLEDI CONTRACTUS);
➢ ZARZUT DOKONANIA CZYNNOŚCI NA SZKODĘ WIERZYCIELA.

❖ MÓWIĄC O ZARZUTACH MERYTORYCZNYCH I CIĘŻARZE ICH

UDOWODNIENIA NALEŻY MIEĆ NA MYŚLI TYLKO TAKIE SYTUACJE,
W KTÓRYCH POZWANY WYCHODZI POZA RAMY ZAPRZECZENIA
FAKTÓW PODNIESIONYCH PRZEZ POWODA I OPIERA SIĘ NA
JAKICHŚ INNYCH, WSKAZANYCH PRZEZ SIEBIE FAKTACH (NIE
CHODZI TUTAJ O SYTUACJE, GDY POZWANY TYLKO ZAPRZECZA
TWIERDZENIOM FAKTYCZNYM POWODA, POWODUJĄC
KONIECZNOŚĆ ICH UDOWODNIENIA PRZEZ POWODA).
 ZARZUTY MERYTORYCZNE
❖ JEŻELI CHODZI O CZAS, W KTÓRYM MOŻLIWE JEST PODNOSZENIE
ZARZUTÓW MERYTORYCZNYCH PRZEZ POZWANEGO, TO –
ODMIENNIE NIŻ W PRZYPADKU ZARZUTÓW FORMALNYCH –
WCHODZĄ TUTAJ W GRĘ OGÓLNE OGRANICZENIA DOTYCZĄCE
CZASU WSKAZYWANIA TWIERDZEŃ FAKTYCZNYCH I DOWODÓW
DLA ICH WYKAZANIA.

ART. 2051 KPC - ODPOWIEDŹ NA POZEW

§ 1. PRZEWODNICZĄCY ZARZĄDZA DORĘCZENIE POZWU POZWANEMU
I WZYWA GO DO ZŁOŻENIA ODPOWIEDZI NA POZEW W WYZNACZONYM
TERMINIE NIE KRÓTSZYM NIŻ DWA TYGODNIE. O ZARZĄDZENIU
DORĘCZENIA POZWU ZAWIADAMIA SIĘ POWODA.
§ 2. PRZEWODNICZĄCY ZARZĄDZA ZWROT ODPOWIEDZI NA POZEW
ZŁOŻONEJ Z UCHYBIENIEM TERMINU.

❖ TAKŻE W OGRANICZONYM ZAKRESIE PRZED SĄDEM II INSTANCJI

(ART. 381 KPC).
 ZARZUTY MERYTORYCZNE

ART. 2053 KPC - WYMIANA PRZEZ STRONY PISM PRZYGOTOWAWCZYCH

§ 1. W UZASADNIONYCH PRZYPADKACH, W SZCZEGÓLNOŚCI
W SPRAWACH ZAWIŁYCH LUB OBRACHUNKOWYCH, PRZEWODNICZĄCY
MOŻE ZARZĄDZIĆ WYMIANĘ PRZEZ STRONY PISM
PRZYGOTOWAWCZYCH, OZNACZAJĄC PORZĄDEK SKŁADANIA PISM,
TERMINY, W KTÓRYCH PISMA NALEŻY ZŁOŻYĆ, I OKOLICZNOŚCI,
KTÓRE MAJĄ BYĆ WYJAŚNIONE.
§ 2. PRZEWODNICZĄCY MOŻE ZOBOWIĄZAĆ STRONĘ, BY W PIŚMIE
PRZYGOTOWAWCZYM PODAŁA WSZYSTKIE TWIERDZENIA I DOWODY
ISTOTNE DLA ROZSTRZYGNIĘCIA SPRAWY POD RYGOREM UTRATY
PRAWA DO ICH POWOŁYWANIA W TOKU DALSZEGO POSTĘPOWANIA.
W TAKIM PRZYPADKU TWIERDZENIA I DOWODY ZGŁOSZONE
Z NARUSZENIEM TEGO OBOWIĄZKU PODLEGAJĄ POMINIĘCIU, CHYBA
ŻE STRONA UPRAWDOPODOBNI, IŻ ICH POWOŁANIE W PIŚMIE
PRZYGOTOWAWCZYM NIE BYŁO MOŻLIWE ALBO ŻE POTRZEBA ICH
POWOŁANIA WYNIKŁA PÓŹNIEJ.
 ZARZUTY MERYTORYCZNE

ART. 2053 KPC - WYMIANA PRZEZ STRONY PISM

PRZYGOTOWAWCZYCH

§ 3. PÓŹNIEJSZE WYZNACZENIE POSIEDZENIA

PRZYGOTOWAWCZEGO NIE POWODUJE OTWARCIA TERMINU DO
ZGŁASZANIA NOWYCH TWIERDZEŃ I DOWODÓW.
§ 4. STRONĘ ZASTĘPOWANĄ PRZEZ ADWOKATA, RADCĘ
PRAWNEGO, RZECZNIKA PATENTOWEGO LUB PROKURATORIĘ
GENERALNĄ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ PRZEWODNICZĄCY
MOŻE ZOBOWIĄZAĆ DO WSKAZANIA W PIŚMIE
PRZYGOTOWAWCZYM TAKŻE PODSTAW PRAWNYCH JEJ ŻĄDAŃ
I WNIOSKÓW, W MIARĘ POTRZEBY OGRANICZAJĄC ZAKRES
TEGO WSKAZANIA.
§ 5. PRZEWODNICZĄCY ZARZĄDZA ZWROT PISMA
PRZYGOTOWAWCZEGO ZŁOŻONEGO Z UCHYBIENIEM TERMINU
ALBO BEZ ZARZĄDZENIA.
 ZARZUTY FORMALNE I MERYTORYCZNE
ART. 2059 KPC - PLAN ROZPRAWY
§ 1. PLAN ROZPRAWY ZAWIERA ROZSTRZYGNIĘCIA CO DO WNIOSKÓW
DOWODOWYCH STRON, ZASTĘPUJĄC W TYM ZAKRESIE POSTANOWIENIE
DOWODOWE. PRZEPISY ART. 236 I ART. 2432 STOSUJE SIĘ ODPOWIEDNIO.
§ 2. W MIARĘ POTRZEBY PLAN ROZPRAWY MOŻE ZAWIERAĆ:
1) DOKŁADNE OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW ŻĄDAŃ STRON, W TYM
ROZMIAR DOCHODZONYCH ŚWIADCZEŃ WRAZ Z NALEŻNOŚCIAMI
UBOCZNYMI;
2) DOKŁADNIE OKREŚLONE ZARZUTY, W TYM FORMALNE;
3) USTALENIE, KTÓRE FAKTY I OCENY PRAWNE POZOSTAJĄ MIĘDZY
STRONAMI SPORNE;
4) TERMINY POSIEDZEŃ I INNYCH CZYNNOŚCI W SPRAWIE;
5) KOLEJNOŚĆ I TERMIN PRZEPROWADZENIA DOWODÓW ORAZ
ROZTRZĄSANIA WYNIKÓW POSTĘPOWANIA DOWODOWEGO;
6) TERMIN ZAMKNIĘCIA ROZPRAWY LUB OGŁOSZENIA WYROKU;
7) ROZSTRZYGNIĘCIA INNYCH ZAGADNIEŃ, O ILE SĄ NIEZBĘDNE DO
PROWADZENIA POSTĘPOWANIA.
§ 3. W PLANIE ROZPRAWY MOŻNA SIĘ ODWOŁYWAĆ DO PISM
PROCESOWYCH STRON.
§ 4. PRZEPISY ART. 206 I ART. 2061 STOSUJE SIĘ ODPOWIEDNIO.
 ZARZUTY FORMALNE I MERYTORYCZNE

ART. 20512 KPC - TWIERDZENIA I DOWODY

§ 1. JEŻELI WYZNACZONO POSIEDZENIE PRZYGOTOWAWCZE,

STRONA MOŻE PRZYTACZAĆ TWIERDZENIA I DOWODY NA
UZASADNIENIE SWOICH WNIOSKÓW LUB DLA ODPARCIA WNIOSKÓW
I TWIERDZEŃ STRONY PRZECIWNEJ DO CHWILI ZATWIERDZENIA
PLANU ROZPRAWY. TWIERDZENIA I DOWODY ZGŁOSZONE PO
ZATWIERDZENIU PLANU ROZPRAWY PODLEGAJĄ POMINIĘCIU, CHYBA
ŻE STRONA UPRAWDOPODOBNI, ŻE ICH POWOŁANIE NIE BYŁO
MOŻLIWE ALBO POTRZEBA ICH POWOŁANIA WYNIKŁA PÓŹNIEJ.

§ 2. JEŻELI NIE ZARZĄDZONO PRZEPROWADZENIA POSIEDZENIA

PRZYGOTOWAWCZEGO, STRONA MOŻE PRZYTACZAĆ TWIERDZENIA
I DOWODY NA UZASADNIENIE SWOICH WNIOSKÓW LUB DLA
ODPARCIA WNIOSKÓW I TWIERDZEŃ STRONY PRZECIWNEJ AŻ DO
ZAMKNIĘCIA ROZPRAWY, Z ZASTRZEŻENIEM NIEKORZYSTNYCH
SKUTKÓW, KTÓRE WEDŁUG PRZEPISÓW KODEKSU MOGĄ DLA NIEJ
WYNIKNĄĆ Z DZIAŁANIA NA ZWŁOKĘ LUB NIEZASTOSOWANIA SIĘ DO
ZARZĄDZEŃ PRZEWODNICZĄCEGO I POSTANOWIEŃ SĄDU.
 ZARZUTY FORMALNE I MERYTORYCZNE
ART. 4585 KPC - TWIERDZENIA I DOWODY – POSTĘPOWANIE
W SPRAWACH GOSPODARCZYCH
§ 1. POWÓD JEST OBOWIĄZANY POWOŁAĆ WSZYSTKIE TWIERDZENIA I
DOWODY W POZWIE, A POZWANY - W ODPOWIEDZI NA POZEW.
§ 2. DORĘCZAJĄC POUCZENIA, O KTÓRYCH MOWA W ART. 4584 § 1,
PRZEWODNICZĄCY WZYWA STRONĘ, BY W WYZNACZONYM TERMINIE,
NIE KRÓTSZYM NIŻ TYDZIEŃ, POWOŁAŁA WSZYSTKIE TWIERDZENIA I
DOWODY.
§ 3. STOSOWNIE DO OKOLICZNOŚCI SPRAWY PRZEWODNICZĄCY MOŻE
OKREŚLIĆ INNY TERMIN DO POWOŁANIA PRZEZ STRONĘ TWIERDZEŃ I
DOWODÓW.
§ 4. TWIERDZENIA I DOWODY POWOŁANE Z NARUSZENIEM § 1-3
PODLEGAJĄ POMINIĘCIU, CHYBA ŻE STRONA UPRAWDOPODOBNI, ŻE
ICH POWOŁANIE NIE BYŁO MOŻLIWE ALBO ŻE POTRZEBA ICH
POWOŁANIA WYNIKŁA PÓŹNIEJ. W TAKIM PRZYPADKU DALSZE
TWIERDZENIA I DOWODY NA ICH POPARCIE POWINNY BYĆ POWOŁANE
W TERMINIE DWÓCH TYGODNI OD DNIA, W KTÓRYM ICH POWOŁANIE
STAŁO SIĘ MOŻLIWE LUB WYNIKŁA POTRZEBA ICH POWOŁANIA.
 ZARZUTY FORMALNE I MERYTORYCZNE

ART. 4803 KPC - ŚRODEK ZASKARŻENIA OD NAKAZU ZAPŁATY

§ 1. ŚRODEK ZASKARŻENIA OD NAKAZU ZAPŁATY WNOSI SIĘ DO

SĄDU, KTÓRY WYDAŁ NAKAZ ZAPŁATY.

§ 2. W PIŚMIE ZAWIERAJĄCYM ŚRODEK ZASKARŻENIA OD

NAKAZU ZAPŁATY POZWANY POWINIEN WSKAZAĆ, CZY
ZASKARŻA NAKAZ W CAŁOŚCI CZY W CZĘŚCI ORAZ
PRZEDSTAWIĆ ZARZUTY, KTÓRE POD RYGOREM ICH UTRATY
NALEŻY ZGŁOSIĆ PRZED WDANIEM SIĘ W SPÓR CO DO ISTOTY
SPRAWY.

§ 3. SĄD ODRZUCA ŚRODEK ZASKARŻENIA NIEDOPUSZCZALNY,

SPÓŹNIONY, NIEOPŁACONY LUB DOTKNIĘTY BRAKAMI, KTÓRYCH
NIE USUNIĘTO POMIMO WEZWANIA.
 ZARZUTY FORMALNE I MERYTORYCZNE
ART. 493 KPC - ZARZUTY OD NAKAZU ZAPŁATY
§ 1. OD NAKAZU ZAPŁATY POZWANY MOŻE WNIEŚĆ ZARZUTY.
§ 2. W PIŚMIE ZAWIERAJĄCYM ZARZUTY POZWANY POWINIEN, POZA
ELEMENTAMI WSKAZANYMI W ART. 4803 § 2, WYMIENIĆ FAKTY, Z KTÓRYCH
WYWODZI ŻĄDANIA, I DOWODY NA WYKAZANIE KAŻDEGO Z NICH.
§ 3. W POSTĘPOWANIU PO WNIESIENIU ZARZUTÓW:
1) NIE STOSUJE SIĘ PRZEPISÓW ART. 194-196 i ART. 198;
2) POWÓDZTWO WZAJEMNE JEST NIEDOPUSZCZALNE;
3) NIE MOŻNA WYSTĘPOWAĆ Z NOWYMI ROSZCZENIAMI ZAMIAST LUB
OBOK DOTYCHCZASOWYCH; JEDNAKŻE W PRZYPADKU ZMIANY
OKOLICZNOŚCI POWÓD MOŻE ŻĄDAĆ ZAMIAST PIERWOTNEGO
PRZEDMIOTU SPORU JEGO RÓWNOWARTOŚCI LUB INNEGO PRZEDMIOTU,
A W SPRAWACH O ŚWIADCZENIE POWTARZAJĄCE SIĘ MOŻE NADTO
ROZSZERZYĆ POWÓDZTWO O ŚWIADCZENIA ZA KOLEJNE OKRESY.
§ 4. JEŻELI ZACHODZĄ PODSTAWY DO ODRZUCENIA POZWU LUB
UMORZENIA POSTĘPOWANIA, SĄD Z URZĘDU POSTANOWIENIEM UCHYLA
NAKAZ ZAPŁATY I WYDAJE ODPOWIEDNIE ROZSTRZYGNIĘCIE. W INNYM
PRZYPADKU SĄD WYDAJE WYROK, KTÓRYM W CAŁOŚCI LUB CZĘŚCI
UTRZYMUJE NAKAZ ZAPŁATY W MOCY ALBO GO UCHYLA I ORZEKA
O ŻĄDANIU POZWU.
 POWÓDZTWO WZAJEMNE

ART. 204 KPC

§ 1. POWÓDZTWO WZAJEMNE JEST DOPUSZCZALNE, JEŻELI
ROSZCZENIE WZAJEMNE JEST W ZWIĄZKU Z ROSZCZENIEM
POWODA LUB NADAJE SIĘ DO POTRĄCENIA. POWÓDZTWO
WZAJEMNE MOŻNA WYTOCZYĆ NIE PÓŹNIEJ NIŻ W ODPOWIEDZI
NA POZEW, A JEŻELI JEJ NIE ZŁOŻONO – W SPRZECIWIE OD
WYROKU ZAOCZNEGO ALBO PRZY ROZPOCZĘCIU PIERWSZEGO
POSIEDZENIA, O KTÓRYM ZAWIADOMIONO ALBO NA KTÓRE
WEZWANO POZWANEGO.
§ 2. POZEW WZAJEMNY WNOSI SIĘ DO SĄDU POZWU GŁÓWNEGO.
JEŻELI JEDNAK POZEW WZAJEMNY PODLEGA ROZPOZNANIU
PRZEZ SĄD OKRĘGOWY, A SPRAWA WSZCZĘTA BYŁA W SĄDZIE
REJONOWYM, SĄD TEN PRZEKAZUJE CAŁĄ SPRAWĘ SĄDOWI
WŁAŚCIWEMU DO ROZPOZNANIA POWÓDZTWA WZAJEMNEGO.
§ 3. PRZEPISY DOTYCZĄCE POZWU STOSUJE SIĘ ODPOWIEDNIO
DO POZWU WZAJEMNEGO.
 POWÓDZTWO WZAJEMNE

❖ JEST TO ŚRODEK OBRONY POZWANEGO W PROCESIE.

❖ „AKCJA ZACZEPNA” – POZEW WZAJEMNY MUSI SPEŁNIAĆ
WSZYSTKIE WYMOGI OKREŚLONE DLA POZWU (M.IN. ART. 126
i NAST. KPC ORAZ ART. 187 KPC, W TYM BYĆ NALEŻYCIE
OPŁACONY).
❖ POWÓDZTWO WZAJEMNE JEST POWÓDZTWEM
SAMODZIELNYM – MIMO POŁĄCZENIA GO DO WSPÓLNEGO
ROZPOZNANIA I ROZSTRZYGNIĘCIA JEDNYM WYROKIEM
Z POWÓDZTWEM GŁÓWNYM.
❖ MA ONO ZAPOBIEGAĆ WYDAWANIU ROZBIEŻNYCH
ORZECZEŃ SĄDOWYCH W OPARCIU O OCENĘ TEGO SAMEGO
STANU FAKTYCZNEGO.
 POWÓDZTWO WZAJEMNE

❖ MA ZAOSZCZĘDZIĆ CZAS STRONOM I SĄDOWI – POPRZEZ

UMOŻLIWIENIE ROZSTRZYGNIĘCIA DWÓCH PROCESÓW
RÓWNOCZEŚNIE PRZY UŻYCIU RAZ ZEBRANEGO MATERIAŁU
PROCESOWEGO.
❖ MA ZAOSZCZĘDZIĆ STRONOM WYDATKÓW – GDYBY NIE TA
INSTYTUCJA STRONY MUSIAŁYBY PROWADZIĆ OSOBNO DWA
PROCESY I ODDZIELNIE WYKONYWAĆ ZAPADŁE W NICH
WYROKI.

WADA: OPÓŹNIENIE BIEGU PROCESU PRZEZ WPROWADZENIE

DO NIEGO DRUGIEJ SPRAWY. W RAZIE SKUTECZNEGO
WYTOCZENIA POWÓDZTWA WZAJEMNEGO MAMY DO
CZYNIENIA Z RÓWNOCZENYM WYSTĘPOWANIEM W DWÓCH
ROLACH PROCESOWYCH (POWÓD GŁÓWNY I POZWANY
WZAJEMNY ORAZ POZWANY GŁÓWNY I POWÓD WZAJEMNY).
 POWÓDZTWO WZAJEMNE
❖ WYMÓG KUMULATYWNEGO SPEŁNIENIA PRZESŁANEK:
1. STAN ZAWISŁOŚCI SPORU (LITIS PENDENTIO) – ART. 192
PKT 2 KPC;
2. IDENTYCZNOŚĆ STRON;
3. OGRANICZENIE CZASOWE (NIE PÓŹNIEJ NIŻ W ODPOWIEDZI NA
POZEW, A JEŻELI JEJ NIE ZŁOŻONO – W SPRZECIWIE OD WYROKU
ZAOCZNEGO ALBO PRZY ROZPOCZĘCIU PIERWSZEGO
POSIEDZENIA, O KTÓRYM ZAWIADOMIONO ALBO NA KTÓRE
WEZWANO POZWANEGO; MOŻNA WYTOCZYĆ POWÓDZTWO
WZAJEMNE W SPRZECIWIE OD NAKAZU ZAPŁATY WYDANEGO
W POSTĘPOWANIU UPOMINAWCZYM);
4. ROSZCZENIE WZAJEMNE JEST W ZWIĄZKU Z ROSZCZENIEM
POWODA LUB NADAJE SIĘ DO POTRĄCENIA.
❖ ZWIĄZEK ROSZCZENIA GŁÓWNEGO Z ROSZCZENIEM POWODA
POLEGA NA TYM, ŻE:
➢ ROSZCZENIE WZAJEMNE DOTYCZY TEGO SAMEGO PRZEDMIOTU
CO ROSZCZENIE GŁÓWNE LUB
➢ FAKTY STANOWIĄCE UZASADNIENIE ROSZCZEŃ SĄ DLA NICH
WSPÓLNE – TAKA SAMA PODSTAWA FAKTYCZNA OBU
ROSZCZEŃ.
 POWÓDZTWO WZAJEMNE
ART. 2031 KPC - ZARZUT POTRĄCENIA
§ 1. PODSTAWĄ ZARZUTU POTRĄCENIA MOŻE BYĆ TYLKO
WIERZYTELNOŚĆ POZWANEGO Z TEGO SAMEGO STOSUNKU
PRAWNEGO CO WIERZYTELNOŚĆ DOCHODZONA PRZEZ
POWODA, CHYBA ŻE WIERZYTELNOŚĆ POZWANEGO JEST
NIESPORNA LUB UPRAWDOPODOBNIONA DOKUMENTEM
NIEPOCHODZĄCYM WYŁĄCZNIE OD POZWANEGO.
§ 2. POZWANY MOŻE PODNIEŚĆ ZARZUT POTRĄCENIA NIE
PÓŹNIEJ NIŻ PRZY WDANIU SIĘ W SPÓR CO DO ISTOTY SPRAWY
ALBO W TERMINIE DWÓCH TYGODNI OD DNIA, GDY JEGO
WIERZYTELNOŚĆ STAŁA SIĘ WYMAGALNA.
§ 3. ZARZUT POTRĄCENIA MOŻE ZOSTAĆ PODNIESIONY TYLKO
W PIŚMIE PROCESOWYM. DO PISMA TEGO STOSUJE SIĘ
ODPOWIEDNIO PRZEPISY DOTYCZĄCE POZWU, Z WYJĄTKIEM
PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH OPŁAT.
 POWÓDZTWO WZAJEMNE

ART. 2031 KPC - ZARZUT POTRĄCENIA

PRZESŁANKI POTRĄCENIA
(PRAWO MATERIALNE):
1. WZAJEMNOŚĆ WIERZYTELNOŚCI,
2. JEDNORODZAJOWOŚĆ WIERZYTELNOŚCI,
3. WYMAGALNOŚĆ WIERZYTELNOŚCI,
4. ZASKARŻALNOŚĆ WIERZYTELNOŚCI.

➢ POTRĄCENIE – CZYNNOŚĆ MATERIALNOPRAWNA

➢ PODNIESIENIE ZARZUTU POTRĄCENIA – CZYNNOŚĆ
PROCESOWA
 NIEDOPUSZCZALNOŚĆ POWÓDZTWA WZAJEMNEGO
❖ NIEDOPUSZCZALNOŚĆ POWÓDZTWA WZAJEMNEGO:
1. POSTĘPOWANIE W SPRAWACH MAŁŻEŃSKICH (ART. 439 § 1 KPC);
2. POSTĘPOWANIE W SPRAWACH ZE STOSUNKÓW MIĘDZY
RODZICAMI, A DZIEĆMI (ART. 4541 § 1 KPC);
3. POSTĘPOWANIE W SPRAWACH GOSPODARCZYCH (ART. 4588
§ 3 KPC);
4. POSTĘPOWANIE W SPRAWACH O NARUSZENIE POSIADANIA
(ART. 479 KPC);
5. POSTĘPOWANIE NAKAZOWE (ART. 493 § 3 PKT 2 KPC).

❖ OGRANICZENIE W POSTĘPOWANIU UPROSZCZONYM:

ART. 5054 KPC
§ 1. ZMIANA POWÓDZTWA JEST NIEDOPUSZCZALNA. PRZEPISÓW
ART. 75-85 ORAZ ART. 194-196 I ART. 198 NIE STOSUJE SIĘ.
§ 2. POWÓDZTWO WZAJEMNE ORAZ ZARZUT POTRĄCENIA SĄ
DOPUSZCZALNE, JEŻELI ROSZCZENIA NADAJĄ SIĘ DO
ROZPOZNANIA W POSTĘPOWANIU UPROSZCZONYM.
 SZCZEGÓLNA REGULACJA POWÓDZTWA WZAJEMNEGO
ART. 479122 KPC
§ 1. POWÓDZTWO WZAJEMNE W SPRAWACH O NARUSZENIE PRAWA DO
ZNAKU TOWAROWEGO LUB WZORU PRZEMYSŁOWEGO JEST DOPUSZCZALNE,
JEŻELI OBEJMUJE ŻĄDANIE UNIEWAŻNIENIA LUB STWIERDZENIA
WYGAŚNIĘCIA PRAWA OCHRONNEGO NA ZNAK TOWAROWY LUB OBEJMUJE
ŻĄDANIE UNIEWAŻNIENIA PRAWA Z REJESTRACJI WZORU PRZEMYSŁOWEGO.
PRZEPIS ART. 204 STOSUJE SIĘ ODPOWIEDNIO.
§ 2. PRZEPIS § 1 STOSUJE SIĘ ODPOWIEDNIO DO ŻĄDANIA UNIEWAŻNIENIA
LUB STWIERDZENIA WYGAŚNIĘCIA PRAWA OCHRONNEGO NA WSPÓLNY ZNAK
TOWAROWY, WSPÓLNEGO PRAWA OCHRONNEGO NA ZNAK TOWAROWY,
PRAWA OCHRONNEGO NA ZNAK TOWAROWY GWARANCYJNY, UZNANIA NA
TERYTORIUM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ OCHRONY
MIĘDZYNARODOWEGO ZNAKU TOWAROWEGO, A TAKŻE DO ŻĄDANIA
UNIEWAŻNIENIA UZNANIA NA TERYTORIUM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
OCHRONY MIĘDZYNARODOWEGO WZORU PRZEMYSŁOWEGO.
ART. 479123 KPC
§ 1. POZA WYMOGAMI OKREŚLONYMI W ART. 187 POZEW WZAJEMNY
POWINIEN ZAWIERAĆ NUMER WPISU WE WŁAŚCIWYM REJESTRZE ZWIĄZANY
Z DANYM PRAWEM OCHRONNYM LUB PRAWEM Z REJESTRACJI.
§ 2. DO POZWU WZAJEMNEGO NALEŻY DOŁĄCZYĆ WYCIĄG Z WŁAŚCIWEGO
REJESTRU, OKREŚLAJĄCY NUMER WPISU ORAZ INFORMACJE O STANIE
PRAWNYM UDZIELONEGO PRAWA, CHYBA ŻE ZOSTAŁ ON ZAŁĄCZONY DO
POZWU GŁÓWNEGO.
 SZCZEGÓLNA REGULACJA POWÓDZTWA WZAJEMNEGO
ART. 479124 KPC
SĄD JEST ZWIĄZANY PODSTAWĄ PRAWNĄ UNIEWAŻNIENIA LUB
STWIERDZENIA WYGAŚNIĘCIA PRAWA WSKAZANĄ PRZEZ POWODA
WZAJEMNEGO.
ART. 479126 KPC
§ 1. W PRZYPADKU WYTOCZENIA POWÓDZTWA, O KTÓRYM MOWA
W ART. 479122, SĄD ZWRACA SIĘ DO PREZESA URZĘDU PATENTOWEGO
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Z ŻĄDANIEM UDZIELENIA INFORMACJI, CZY
PRZED URZĘDEM PATENTOWYM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ TOCZY SIĘ
JUŻ SPRAWA O UNIEWAŻNIENIE LUB STWIERDZENIE WYGAŚNIĘCIA PRAWA.
§ 2. PREZES URZĘDU PATENTOWEGO RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
NIEZWŁOCZNIE UDZIELA INFORMACJI, O KTÓRYCH MOWA W § 1, W FORMIE
PISEMNEJ ALBO POSTACI ELEKTRONICZNEJ.
§ 3. JEŻELI PRZED URZĘDEM PATENTOWYM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
TOCZY SIĘ SPRAWA O UNIEWAŻNIENIE LUB STWIERDZENIE WYGAŚNIĘCIA
PRAWA, SĄD ZAWIESZA POSTĘPOWANIE DO CZASU PRAWOMOCNEGO
ZAKOŃCZENIA POSTĘPOWANIA PRZED URZĘDEM PATENTOWYM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ.
§ 4. SĄD ODRZUCA POZEW WZAJEMNY O STWIERDZENIE WYGAŚNIĘCIA LUB
UNIEWAŻNIENIE PRAWA, JEŻELI DECYZJA WYDANA PRZEZ URZĄD PATENTOWY
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ, DOTYCZĄCA TEGO SAMEGO PRZEDMIOTU
SPRAWY, W TYM PODSTAWY POWÓDZTWA WZAJEMNEGO, STAŁA SIĘ
PRAWOMOCNA.