Professional Documents
Culture Documents
Qwertyuiop
Asdfghjkl
Zxcvbnm
lb Kff7 ljsf;sf] hgan — hgtfdf /x]sf] an, a'l4 k"j{1fgsf: kf7sf Kff7\ sIffsfo{
g ! –! / @ cjwf/0ff;Fu} cflbsf] tfutÙ hgtfsf] Ifdtf af/]df 5nkmn ug]{ , ok':ts u[x sfo{
pmhf{ / /fhgLlt1—/fhgLltsf ;Dk"0f{ k7gkf7gsf qmddf: lzIf0f
ljsf;sf] lqmof
hgzlQmsf] dd{x¿nfO{ hfGg] JolQm ;dfhlgdf{0f / विकासका
cjwf/0ff snfk
dxTj af/] ;ª\3Lo—;ª\3 ePsf]Ù ;ª\ पूर्वाधारहरूको
/
j0f{g 3;DaGwL . h:tf]—;ª\3Lo cjwf/0ffsf af/]
g]kfndf
ug{ cfˆgf] k| u0ftGq, 5nkmn
ljsf;sf] ;
b]zdf /x]sf ; ;+ljwfg—b]zsf] k|d'v sfg'g
Defjgf kf7 ;lsPkl5: kf7\
+/rgf / k[ys M km/s
oj:t'df cfwfl/t cEof;
ToxfFsf] cfw'lgsLs/0f M k'/fgf ljrf/ / u/fpg]
ef}uf]lns ;fd dfGotfnfO{ Tofu]/ gofF
flhs ;f+:s[lts ljrf/, dfGotf / rfnrngsf]
cj:yf atfpg canDag ug]{ sfd
lzi6tf M af]nLsf] ld7f;, gd|tf
xfdL t xfd| ;dfof]hg Mcfkm" a;]sf] ;dfh
f] ;dfhsf] jf jftfj/0fdf ldNbf]h'Nbf] eP/
ljljw 3'nldn x'g] sfd
kIfx¿sf]
klxrfg ;Ddfg
;+/If0f / ;Da
w{g
lb Kff7 विकासका bf}Ft/L ;d"x M p:t} pd]/ k"j{1fgM >'ltn]vg Kff7\ >'ltn]vg,
g –! / @ पूर्वाधारहरूको ePsf ;fyLsf] ;d"x ok':ts
k7gkf7gsf x:tn]vg
@ रुपमा खानेपानी, cf}krfl/s lzIff M ljBfno jf lzIf0f
ljsf;sf] qmddf>Job[Zo ;fdu|
lqmof sIff k/Liff
ऊर्जा र ljZjljBfnoaf6 k|df0fkq kfpg] Lk|bz{g / pNn]lvt
cjwf/0ff snfk
जनशक्तिको lzIff a'Fbfut cfwf/x¿sf]
/
वर्तमान अवस्था cf0fljs— c0f'sf ¿kdf x'g] jf lj:t[t 5nkmn tyf
g]kfndf
वर्णन गर्न, zAb c0f'l;t ;DalGwtÙc0f'af6 tof/ JofVof d'Vo
ljsf;sf] ;
x'g] xltof/ cflb) .
Defjgf e08f/ l;sfpg] l;sfO{ lqmofsnfk
pQ/bfoL lhDd]jf/, ljsf;sf] r/0fa4 cj:yf
hjfkmb]xL x'g] emNsg] lrqx¿,
cgf}krfl/s lzIff M ljBfno jf kf]:6/, kmf]6f],
ljZjljBfno aflx/af6 klg lel8of] cflb k|bz{g
kfpg ;lsg] lzIff ub}{ ljsf;sf] kl/ro /
;dGjo M b'O{ jf b'O{eGbf cfjZostf
a9L s'/fx¿larsf]
Pj+ ;DaGwdf
kf/:kl/s ;DaGw
5nkmn u/fpg] ljsf;sf
sfo{sfn M sfd
ljleGg cj:yfx? ljsl;t,
ug{ tf]lsPsf] ;do jf cjlw
ljsf;f]Gd'v /
cNkljsl;t pbfx/0f;lxt
k|:t't ub}{ g]kfnsf]
jt{dfg
cj:yf ;DaGwdf :ki6
kfg]{ kf7 ;lsPkl5
kf7\oj:t'df cfwfl/t
cEof; u/fpg]
lb ljsf;sf ljsf;sf hgzlSt M hgtfaf6 kfpg ;lsg] ljsf;sf k"jf{wf/sf] ? Kff7\ g]kfnsf] ljsf;df k|
k"jf{wf/x¿s
g f] ?kdf k"jf{wf/x¿sf l;k, an kdf vfg]kfgL, pmhf{ ok':ts fs[lts / dfgjLo ;|
# vfg]kfgL, ] ?kdf /f;folgs—/;fog / dfgjLo ;|f]tsf] dxQ\ f]t ;fwgsf] k|
pmhf{ /
hgzlQmsf] vfg]kfgL jf /;fogzf:q ;DaGwLÙ /;fog j emNsg] u/L lrq tyf of]u / ;Defjgf ljifodf
cjwf/0ff
pmhf{ / sRrf kbfy{ M s'g} klg ;fdfg kf]:6/x? k|bz{g ug]{ jlQmTjsnf ;~rfng
dxTj /
jt{dfg cj:yf hgzlQmsf] pTkfbg ug{ cfjZos kg] / 5nkmn ug]{ ug{ nufpg] ;Defljt
j0f{g ug{
pmhf{ artdf d"NofÍg k|lqmof
dxTj, jt{dfg { ;fdu|Lx¿ lgDglnlvt k|Zgx¿df
cj:yf af/] pkef]Stf M j:t' jf ;]jf pkof]u ljBfyL{sf]
e"ldsf ;DaGwdf syf, cfwfl/t
j0f{g ug{ ug]{ JolSt eO{ tkfO{+sf]
sljtf lrq cflb tof/ u/L
dfgj ;+;fwg M ljsf;sf nflu k|:t't ug{ nufpg] . ljrf/df
cfjZos hgzlSt - OlGhlgo/, ljBfyL{nfO{ ;d"xdf g]kfnnfO{ ljsl;t d'n's
8fS6/, lzIfs, cflb _ ljefhg u/L dfgjLo ;| agfpg] agfpg s] s]
f]tsf] kl/ro / dxTj ug{'knf{ v g]kfndf
Pj+ ljsf;df ljsf;sf s]
b]lvPsf ;d:of / ;dfwf s:tf ;Defjgfx¿ /x]sf
gsf pkfox¿ k|:t't 5g\ ljBfyL{n] ;~rfng
ug{ nufpg u/]sf] jlQmTjsnfsf]
k|:t'ltdf k|:t'lt
xfpefp / ljifoj:t'df
cfwfl/t eO{ d"NofÍg
ul/g]5.
lb g]kfnsf] g]kfnsf] ; /fhgLlt1—/fhgLltsf ;Dk"0f{
g ; +3Lo dd{x¿nfO{ hfGg] JolQm
$ +3Lo ;‹ /fHosf] ;ª\3Lo—;ª\3 ePsf]Ù ;ª\
Lo klxrfg 3;DaGwL . h:tf]—;ª\3Lo
/fHosf] ug{ cfkm" u0ftGq,
cjwf/0ff a;]sf] k| ;+ljwfg—b]zsf] k|d'v sfg'g
/ b]zsf] kl/ro ; k[ys M km/s
g]kfndf +/rgf / cfw'lgsLs/0f Mk'/fgf ljrf/ /
ljleGg ToxfFsf] dfGotfnfO{ Tofu]/ gofF
k|b]zsf] ef}uf]lns ;fd ljrf/, dfGotf / rfnrngsf]
;fdflhs flhs / ;f+:s[lt canDag ug]{ sfd
cfly{s s cj:yf atfpg zf;s M zf;g ug]{ JolSt
ultljlw;l
xtsf] cfˆgf] k|b]zsf
lrgf/L k|d'v ljifo
sfo{qmd
cfof]hgfsf]
klxrfg u/L
ltgsf]
ljz]iftf / k|efj
atfpg.
;f]wk'5sf nfluk|Zgx?
cfwf/e"t s'/fx¿ a'‰b} M
gful/s r]tgf / gful/s st{Jo aLr s] leGgtf 5<
gful/snfO{ cfˆgf] clwsf/ / st{Jok|lt ;r]t x'g' lsg h?/L 5 <
g]kfnsf] ;+ljwfg af/] hfgsf/L sxfF kfpg ;Sg'x'G5<
ljZn]if0f / pRrbIftf M
sNkgf ug{'xf];\ ls tkfO{+n] cfˆgf] l5d]ssf] kfs{df s;}n] kmf]xf]/ kmfln/x]sf] b]Vg'eof] . o:tf] cj:yfdf tkfO{sf] gful/s
st{Jo s] xf] <
s/ ltg{' gful/ssf] st{Jo lsg dflgG5 <
Ps lhDd]jf/ gful/ssf] x}l;otdf g]kfnsf] jftfj/0f ;+/If0fdf tkfO{+n] of]ubfg ug{ ;Sg] s]xL pkfox¿ s] 5g\ <
g]kfn ;f+:s[lts ljljwtfo'Qm b]z xf] . tkfO{+ cfˆgf] b}lgs hLjgdf ljleGg wd{ / ;+:s[ltx¿sf] ;Ddfg s;/L b]vfpg ;Sg'x'G5
<
g]kfnsf] ;+ljwfgn] k|Tofe"t u/]sf s]xL df}lns xsx? s] s] x'g\ <
lzIffsf] clwsf/ ;a} gful/ssf nflu lsg dxQ\jk"0f{ 5<
;/sf/nfO{ hjfkmb]xL agfpg gful/sx¿n] ;"rgfsf] xssf] k|of]u s;/L ug{ ;S5g\ <
gful/s ;xeflutfsf] ;Gbe{df g]kfnn] ;fdgf ug]{ s]xL r'gf}tLx¿ s] s] 5g\ <
tkfO{+h:tf o'jfx¿n] s;/L cfˆgf] ;dfh / b]zsf] cfsf/df ;+nUg x'g ;S5g\ <
sNkgf ug{'xf];\ ls tkfO{+n] gful/s lhDd]jf/Lsf] dxQ\jsf] af/]df 5f]6f] efif0f n]Vb} x'g'x'G5 .
gful/s ;lqmotfsf nflu k|l;4 g]kfnL JolQmTjsf] cg';Gwfg ug{'xf];\. ltgLx¿ sf] x'g\ / ltgLx¿n] s] u/]<
g]kfndf s'g} vf; gful/s st{Jo jf clwsf/sf] k|rf/ ug]{ kf]:6/ jf l:s6 l;h{gf ug{'xf];\ .
kl/of]hgfsf] zLif{s / dfu{lgb]{zgx¿M g]kfnsf] ;Gt'ng P]g a'‰b}M ;/sf/sf tLg c+ux¿df Ps gh/
of] kl/of]hgfn] zlQm ;Gt'ng sfod /fVg Ps;fy sfd ug]{ tl/sfdf s]lG›t eP/ ;+ljwfgdf plNnlvt tLgj6f ;/sf/sf c+ux¿sf]
cGj]if0f ub{5 .
kl/of]hgf p2]Zox¿M
zlQm k[ysLs/0f sf] cjwf/0ff JofVof ug{'xf];\.
g]kfndf ;/sf/sf k|To]s c+usf] sfd / ;+/rgfsf] j0f{g ug{'xf]:M
Joj:yflksf -;+3Lo ;+;b_
sfo{sf/L -cWoIf, dlGqkl/ifb_
Gofokflnsf -;jf]{Rr cbfnt, dftxt cbfnt_
ljZn]if0f ug{'xf];\ ls oL c+ux¿n] s;/L cGt/lqmof u5{g\ / Ps csf{sf] zlQm hfFr ug{'xf];\.
oL c+ux¿n] s;/L cGt/lqmof u5{g\ eGg] jf:tljs hLjgsf pbfx/0fx¿ ljZn]if0f ug{'xf];\ -h:t}, Gofokflnsfn]
ljwflosfåf/f kfl/t sfg"gx¿sf] ;dLIff ug]{
zlQmsf] k|jfx / c+ux¿ aLrsf] cGt/lqmofnfO{ lrq0f ug{ /ª–sf]l8ª jf k|tLsx¿ k|of]u ug{'xf];\.
e"ldsf / r]s / Aofn]G; xfOnfO6 ub}{ cfˆgf] df]8]nsf] 5f]6f] JofVof jf e|d0f tof/ ug{'xf];\.
ju{nfO{ tLg ;d"xdf ljefhg ug{'xf];\, k|To]sn] ;/sf/sf] Pp6f c+unfO{ k|ltlglwTj ub{5.
Pp6f kl/b[Zo cg's/0f ug{'xf];\ hxfF sfg"g k|:tfljt, ax;, nfu", / ;Defljt ¿kdf cbfntdf r'gf}tL lbOG5.
c+ux¿ aLrsf] hfFr / ;Gt'ngsf pbfx/0fx¿
g]kfnL nf]stGqdf o; ;+/rgfsf] dxTjnfO{ ;+If]kdf k|:t't ug]{
lgisif{
u[x ;+of]hg: kl/b[Zo !M kf]:6/ l8hfOg ug{'xf];\
sNkgf ug{'xf];\ ls tkfO{+sf] ;d'bfon] ljljwtfsf] pT;j cfof]hgf ul//xg ePsf] 5 . 36gf k|rf/ kf]:6/ l8hfOg Û
zLif{sM xfd|f] ;dfj]zL ;d'bfo Û
5ljx¿M tkfO{+sf] ;d'bfodf ljleGg ;+:s[lt, Ifdtf / pd]/x¿ k|ltlglwTj ug]{ b[Zox¿ ;dfj]z ug{'xf];\.
;dfj]zLtfsf] dxQ\j 5f]6s/Ldf JofVof ug{'xf];\ .
;/sf/n] s;/L ;dfj]zLtf ;'lglZrt u5{ eGg] pbfx/0fx¿ ;"rLa4 ug{'xf];\ -h:t}, kx'Frof]Uo ejgx¿, ljkGg ljBfyL{x¿sf] nflu
5fqj[lQ_.
;fd'bflos pT;jsf] ldlt, ;do / :yfg pNn]v ug{'xf];\ .
cfˆgf] kf]:6/nfO{ cfsif{s / hfgsf/Ld"ns agfpg'xf];\ .
kl/b[Zo @M ;fj{hlgs ;]jf 3f]if0ff n]Vg'xf];\ .
sNkgf ug{'xf];\ ls tkfO{+n] ;/sf/L ;]jfx¿ k|of]u ug]{ dxQ\jsf] af/]df :yfgLo /]l8of] :6]zgsf] nflu PSA l;h{gf ub}
{ x'g'x'G5 .
lnlkM 5f]6f] lnlk n]Vg'xf];\ -nueu #) ;]s]G8_ JofVof ub}{M
s'g ;/sf/L ;]jfx¿ pknAw 5g\ -h:t}, :jf:Yo ;]jf, lzIff, ;fdflhs ;'/Iff_.
s;/L oL ;]jfx¿n] ;d'bfonfO{ nfe k'/Þ\ofpF5 / ;dfj]zLtfnfO{ a9fjf lbG5 -h:t}, ;a}sf nflu kx'Frof]Uo :jf:Yo ;]jf_.
kl/b[Zo #M ;fj{hlgs a}7ssf] e"ldsf v]Ng'xf];\
sNkgf ug{'xf];\ ls tkfO{+ ;fd'bflos cfjZostfx¿ 5nkmn ug{ cfˆgf] :yfgLo ;/sf/n] cfof]hgf u/]sf] ;fj{hlgs ;efdf pkl:yt
x'g'x'G5.
tof/LM tkfO{+sf] ;d'bfodf ;dfj]zLtf jf ;]jf ljt/0f -h:t}, kx'Frof]Uo oftfoft, yk ;fj{hlgs kfs{x¿_ ;DalGwt ljz]if cfjZostf
5gf]6 ug{'xf];\.
e"ldsf v]nM ;+lIfKt ¿kdf cfˆgf] kl/ro lbg'xf];\ / tkfO{+n] 5nkmn ug{ rfxg'ePsf] d'2f .
of] ;d:ofn] tkfOFsf] ;d'bfodf ;dfj]zLtfnfO{ s;/L c;/ u5{ eg]/ JofVof ug{'xf];\ .
5gf}6 ul/Psf] kl/b[Zosf] afah'b, ;dfj]zLtf / ;/sf/n] ;d'bfonfO{ s;/L ;]jf u5{ eGg] s'/fdf Wofg lbg'xf];\.
6f]vf tyf a'9flgns07df tkfO{+sf] cfˆg} cg'ejaf6 pbfx/0fx¿ k|of]u ug{'xf];\ .
sfof{Gjog M k7gkf7gsf k|lqmof
ldlt Kff7\oj:t' lzIf0f zAbe08f/ lzIf0f ls|ofsnfk lzIf0f d'Nofªsg
p2]Zo l;sfO ;|
lbg
f]tx?
lbg ! Kff7 ! / @ ;+ljwfg / ax'wfld{s M w]/} wfld{s ;d'bfo ePsf]
k"j{1fgsf cfwf/df Kff7\ sIffsfo{
M; sfg'g lgdf{0f ax';f+:s[lts M w]/} ;+:s[ltx¿ ePsf]
hu]gf{ M hf]ufpg] sfd kf7sf af/]df 5nkmn ok':ts u[x sfo{
+ljwfgsf] k|lqmofsf] ug]{ , lzIf0f
kl/ro / kl/ro lbg cGwljZjf; M rlncfPsf] rng eg]/ ljj]s g/fvL ul/g]
sIff k/L
g]kfndf -; ljZjf; k7gkf7gsf qmddf lqmofsnf
+3Lo ; kl/dfh{g M ;Rofpg] ;'wf/ ug]{ sfd g]kfnsf] ;+ljwfgsf] k >'ltn]v
+;bsf] ;Dk|bfo M Pp6} l;4fGt jf ljrf/ ePsf af/]df 5nkmn ub}
dflg;x¿sf] ;d"x
x:tn]vg
e"ldsf Pj+ { ;fdfGo kl/ro lbg], ; d"NofÍg
sfo{x¿ lgif]lwt M ug{ gx'g] eg]/ tf]lsPsf +3Lo ;+;bsf] ;+ljwfg /
hu]gf{ M hf]ufpg] sfd lqmof
sfg'g lgdf{0f ug]{ k| +ljwfg eg
-;+3Lo ; ljZjJofkL M ljZje/ km}lnPsf] lqmofnfO{ tflnsfa4 ?
+;bsf] ;Dk|e'Qf M /fHosf] ;a}eGbf 7'nf] zlSt, s'g} klg s] xf]
kdf k|:t't ug]{ . +ljwfg
e"ldsf Pj+ c¿ /fHosf] cwLgdf g/x]sf] cj:yf
sfo{x¿ ;
{ lgDglnlvtk| sfg'gsf]
l;h{gfzLntf M gofF s'/f l;h{gf ug{ ;Sg] l;k Zgx¿ ;f]Wg] M
+3Lo ; cfa4 M ;+nUg lgdf{0f
+;bsf cg'jfb M Ps efifsf] ljifoj:t'nfO{ csf]{ efifdf lqmofaf/]
kf7 ;lsPkl5: kf7\ n]Vg'xf];
b'j} ;bgsf] ¿kfGt/0f ug]{ sfd, pNyf
u7g k|lqmof oj:t'dfcfwfl/t cEof; g]kfndf
_ u/fpg] ltlglw;efs
u7g k|lq
af/]df pN
ug{'xf];\
lbg Kff7 ! / @ ;+ljwfg / hu]gf{ M hf]ufpg] sfd ;+3Lo ;+;bsf
M; sfg'g lgdf{0f ljZjJofkL M ljZje/ km}lnPsf] b'j} ;bgsf] u7g k|lqmof
@ +ljwfgsf] k|lqmofsf] ;Dk|e'Qf M /fHosf] ;a}eGbf 7'nf] zlSt, s'g} klg ;DaGwdf
kl/ro / kl/ro lbg c¿ /fHosf] cwLgdf g/x]sf] cj:yf tflnsf;lxt ;d"xdf 5nkmn
g]kfndf -; l;h{gfzLntf M gofF s'/f l;h{gf ug{ ;Sg] l;k
ug]{ cjwf/0ffsf af/]
+3Lo ; cfa4 M ;+nUg
cg'jfb M Ps efifsf] ljifoj:t'nfO{ csf]{ efifdf 5nkmn u/fO yk
+;bsf] 5nkmn ug]{ u/fpg]
e"ldsf Pj+ ¿kfGt/0f ug]{ sfd, pNyf
sfo{x¿
lbg # Kff7 @, # / ;‹Lo ;/sf/sf] g]kfnsf] ;+ljwfgsf] af/]df 5nkmn ub}{ ;fdfGo k"j{1fgsf: kf7sf Kff7\ sIffsfo{
$ M u7g k|lqmof / kl/ro lbg], ;+3Lo ;+;bsf] ;+ljwfg / sfg'g lgdf{0f af/]df 5nkmn ug]{ , ok':ts
o;sf ug]{ k|lqmofnfO{ tflnsfa4 ?kdf 5nkmn / k|:t't u[x sfo{
lzIf0f
sfo{x¿ pNn]v ug]{, ;+3Lo ;+;bsf b'j} ;bgsf] u7g k| lqmofsnf sIff k/L
ug{ g]kfnsf lqmof ;DaGwdf tflnsf;lxt ;d"xdf 5nkmn ug]{ kf7 ;lsPkl5: kf7\
k >'ltn]vg
Gofokflnsfsf] ;+3Lo ;/sf/sf] u7g k|lqmof,;+3Lo ;/sf/sf e"ldsf oj:t'dfcfwfl/t cEof;
kl/ro Pj+ sfo{x¿ u/fpg] x:tn]vg
lbO{ o;sf
sfo{x¿ j0f{g ljleGg pbfx/0f lbFb} ;+3Lo ;/sf/sf] 5f]6f] kl/ro ;+ljwfg
ug{ lbg] eg]sf] s]
;+ljwfg /
Joj:yflksfsf ;+3Lo ;/sf/sf] u7g k|lqmofaf/]] tflnsf
sfg'gsf]
sfo{x? agfO{ k|:t't ug]{
lgdf{0f k
n]Vg ;Sg] Gofokflnsf kf7 # Gofokflnsf lqmofaf/]
k|ltlglw ;efsf] n]Vg'xf];
Gofokflnsf kl/ro, u7g k|lqmof / sfo{x¿
u7gsf] tl/sf g]kfndf k
pNn]v lhNnf cbfnt pRr cbfnt / ;jf]{Rr cbfnt ltlglw;efs
ug{ ;Sg] . ljleGg lrq, pbfx/0f, lel8of] dfkm{t u7g k|lqm
P]g Gofokflnsfsf] 5f]6f] kl/ro lbg] af/]df pN
sfg'gagfpg] k| ug{'xf];\
s[of pNn]v lhNnf cbfnt pRr cbfnt / ;jf]{Rr cbfntsf] u7g k|
lqmof af/]df ;+j}wflgs k|fjwfgaf/] hfgsf/L lbg] ;+3Lo
ug{ ;Sg] . ;/sf/sf] kl
Gofokflnsfn] ug]{ sfo{x¿ ;DaGwdf ;fd"lxs ?
kdf 5nkmn ug{ nufO{ sIffdf eGg nufpg] lbg'xf];\ ;
:yfgLo txdf /xg] Goflos ;ldltsf] kl/ro / +3Lo ;/sf
sfo{ ;DaGwdf vf]hL ug{ nufpg] sfo{x¿sf]
L tof/
kfg{'xf];\
+3Lo ;/sf
u7g k|lqm
u7g k|
lqmofaf/]
hfgsf/L
lbg'xf];\ .
;Defljt
d"NofÍg
lqmof
g]kfndf G
lbg]
lgsfox¿sf
L tof/
ug{'xf];\.
Goflos ;l
f] :yfgLo
Goflos ;l
f]
Gofo;Dk
df e"ldsfs
af/]df
5f]6s/Ldf
n]Vg'xf];
lhNnf cb
pRr
cbfnt / ;jf
{Rr cbfn
u7g k|lqm
n]Vg'xf];
;+3Lo /fHodf ;/sf/ / gful/s aLr k|uf8 ;DaGw x'G5 eGg] egfOnfO{
ts{;lxt k|:t't ug{'xf];\
g]kfndf k|b]z k|b]z lgdf{0f ;Fu;Fu} k|zf;g vr{df ePsf] j[l4n] NofPsf r'gf}tLx¿sf] ;dfwfgsf] lgldQ s'g}
kfFr pkfox? ug{'xf];\.
;f]wk'5sf nfluk|Zgx? M
tTsfnsIffdful/g] lqmofsnfk:
lbg Kff7 ! M Gofo zflGt / k"j{1fgsf: kf7sf af/]df 5nkmn ug]{ , Kff7\ sIffsfo{
! Gofo, zflGt / clx+;fsf] ok':ts
kfngf dfgl;s k7gkf7gsf qmddf: Gofo / zflGtsf u[x sfo{
lzIf0f
clx+;f zflGtsf] cjwf/0ffsf af/] 5nkmn u/fO{ lqmofsnf sIff k/L
cEof;, zfGt /
;+oldt Jojxf/ zflGtsf] dxTj af]ws pkb]zfTds ;'lQm, k >'ltn]v
syf, uLt, cflb k|:t't ub}{ dfgl;s x:tn]vg
kl/
jf/ ;fyL / ;d' zflGtsf] cjwf/0ff :ki6 kfg]{ /
bfodf cEof; ;d]t u/fpg]
pTkGg lx+;fsf] sf/0fn] ;dfhdf pTkGg
zfGt / ;+
ljjfbsf] ljs[ltx¿sf] pbfx/0f lbFb} clx+;f / Jojxf/
zflGtk"0f{ ; d]nldnfk ePsf] s'g} g]kfnL a:tLsf] ug{ ;lsG5
dfwfg 36gf cWoog ug{ nufO{ To;f] x'gsf kl/
sf/0f ;DaGwdf 5nkmn ug{ nufpg] k| pTkGg
To]s ljBfyL{nfO{ cfˆgf] ljjfbnfO{
glhssf] ;fyLaf6 s:tf] af]lnjrg / L zflGtk
Jojxf/sf] ck]Iff u/]sf 5g\ ;f]r]/ eGg ;dfwfg
nufO{ cfkm"n] klg c?k|lt ;f]xL cg'? ug{ ;lsG5
ksf] af]nL jrg / Jojxf/ k|bz{g
ug{ k|]l/t ug]{ dflg; afx]s hLj
hgfj/nfO{ klg dfof ;+/If0f ug]
{ pkfox? atfOlbg] / k|
f0fLx¿nfO{ b'Mv si6 lbg] s'/f dfgjsf
nflu plrt Jojxf/ gx'g]
ljleGg ;Gbe{ pbfx/0f cflb
dfkm{t :ki6
kfl/lbg] ;Gbe{nfO{ ljleGg ljleGg syf
36gf cflb dfkm{t :ki6 kfg]{
kf7 ;lsPkl5: kf7\oj:t'dfcfwfl/t cEof;
u/fpg]
lbg Kff7 # ljBfyL{nfO{ cfˆgf] ;d'bfodf k|rlnt l9s'/
@ g]kfndfk| s]xL ;fdflhs k|rngx¿ ;DaGwdf ;f]r]/ k/Dk/fsf
rlnt ;fdflh eGg nufpg] / hf]8Ldf /xL To:tf k| ljz]iftf
s k/Dk/f / rng ;DaGwdf ;+jfb ug{ nufpg] pNn]v
k|rng g]kfnsf ljleGg ;d'bfodf k|rlnt ;fdflhs ug{'xf];
u'7L, e]hf, k|rngsf] ;"rL tof/ kfg{ nufpg] /f]wL
kd{, k}Frf] logLx?sf] dxTj ;DaGwdf sIffdf yfnfO{
l9s'/, a8u/, 5nkmn u/fpg], ljleGg k|rng ;DaGwdf ;+/If0f
dfOhg, sIffdf jlQmTjsnf k|ltof]lutf ;~rfng ug{ s]
/f]wL ug{ ljBfyL{x¿nfO{ clek|]l/t ug]{. ug{'knf{
Kff7 # M dfOhg
ljBfyL{x¿nfO{ ljleGg ;d"xdf ljefhg k/Dk/fsf
g]kfndf k| u/L k|To]s ;d"xnfO{ Pp6f s'g} ljz]iftf
rlnt ;fdflh Pp6f ;fdflhs k/Dk/f / k| pNn]v
s tyf rngsf ;DaGwdf ;fd"lxs ?kdf 5nkmn ug{'xf];
wffld{s u/L tL k/Dk/f / k|rng f]wL3/
ls|ofsnfk ckgfpg] ;d'bfo, :yfg / ul/g] sfo{ ;d]6L s'g ;d'bf
5f]6f] k|ltj]bg tof/ ug{ nufO{ sIffdf k|rlnt 5
Kff7 $ M k|:t't ug{ nufpg] kd{
g]kfndf g]kfndf k|rlnt ;fdflhs tyf wfld{s k}Frf]sf
ljljwtfsf] ;Ddf lqmofsnfkaf/] hfltut k/Dk/f / ;+:sf/ Ps P
g, Pstf, ;fdflhs pbfx/0f
hGd ;+:sf/, ljjfx ;+:sf/, d[To' ;+:sf/ lbg'xf];\
;b\
cflb wfld{s Pj+ ;f+:s[lts lqmofsnfk
efj / ;lxi0f'tf
cfˆgf] ;d'bfodf k|rlnt ;fdflhs tyf
wfld{s k/Dk/f ;DaGwdf s'g} kfF
ljBfyL{x¿nfO{ cfˆgf] cg'ej ;'gfpg /fli6«o
nufpg] bfx¿sf]
g]kfndf k|rlnt wfld{s L
k/Dk/f ;DaGwdf kfg{'xf]
ljBfyL{nfO{ hfgsf/L lbO{ ;fdflhs tyf fli6«o ;D
wfld{s k/Dk/f;Fu ;DalGwt rf8 tyf fsf] ;+/
lel8of] ;Íng / k|bz{g ug{ nufpg]. ug]{
kfFrj6f
g]kfndf k|rlnt ;fdflhs tyf wfld{s pkfox?
k/Dk/f ;DaGwdf 5nkmn u/fpg], a'Fbfut
g]kfnsf ;LdfGts[t / kdf pN
nf]kGd'v ;LdfGts[t / nf]kGd'v ug{'xf];
hfltx¿sf] k/Dk/f / ;+:sf/x¿sf] af/]df
sIffdf cGt/lqmof ug]{. ;fdflhs
efj
sfod
d'Vo l;sfO{ lqmofsnfk M ljljwtfdf ug{ ;lsG
Pstf emlNsg] uLt syf pbfx/0f;lxt k|:t't dfhdf ;fd
ug]{ / 5nkmnaf6 Pstf g} an xf] s ;b\efj
eGg] ;Gb]z k|jfx ug]{ sfod
sIff sf]7fnfO{ pbfx/0fsf] ?kdf ug{ ;ls
ljBfyL{nfO{ ;xefuL g]kfndf
u/fpg] ;fdflhs ;b\efj / ;lx;'tf sfod ljljwtfdf
x'g]u/L sIffdf km/s km/s ljrf/, efiff Pstf xf
wd{, klx/g, ;+:sf/ ePsf ;fyLx? klxrfg
nfO{ Pscfk;df ;xof]u / ;defj k|s6 ug]{ eGg]
rf8kj{ dfGg] ;fyLx?nfO{ z'esfdgf ljifodf
lbg] h:tf sfo{x?df ljBfyL{x? lgaGw
nfO{ clek|]l/t ug]{ n]Vg'xf
g]kfnsf ljleGg /fli6«o ;Dkbfx¿sf]
pbfx/0f lbFb} lel8of] jf :nfO8 k|bz{g
u/L ;Dkbfsf] kl/ro lbg], g]kfnsf]
/fli6«o ;Dkbfx? s'g s'g x'g\ <
JolQmut ?kdf cg'dfg
ug{ ljBfyL{nfO{ nufpg] / ;Dkbfx¿sf
] ;"rL tof/ kfg]{ . ljBfyL{nfO{ k|i6
kfg{ /fi6« ;Dkbfsf] ;+/If0fdf
;/f]sf/jfnfx¿sf] e"ldsf ;DaGwdf
5nkmn ug]{ / :yfgLo ;Dkbfx¿sf]
cjnf]sg e|d0f u/fO{ k|ltj]bg tof/
kfg{ nufpg] .
lbg cGt/f{li6«o ljleGg cGt/f{li6«o ;fdflhs ;+3;+:yf / db/ 6]/]
# JolQmTjx¿ x] JolQmTjx¿sf] af/]df sIffdf 5nkmn u/]sf
g|L 8\o'gf, db/ u/L To:tf dxQ\jk"0f{ JolQmTjx¿sf] b'O{j6f
6]/];f / af/]df 5f]6f] lel8of] lSnk tof/ kf/L s'g} tLg
cGt/f{li6«o ; ljBfyL{x¿ ;fd' k|:t't ug]{ of]ubfgx
+:yf :sfp6 o:tf cGt/f{li6«o JolQmTjx¿sf] hLjgL pNn]v
tof/ kfg{ nufpg] ;fy} o:tf cGt/f{li6«o ug{'xf];
JolQmTj / ;‹;+:yfx¿sf] e"ldsfaf6 g]kfndf
ljBfyL{x¿n] k|fKt u/]sf] qm; / :s
k|]/0ffsf] ;"rL tof/ kfg{ nufpg], n] lg
g]kfndf :sfp6sf] e"ldsf af/] / :sfp6n] u/]sf
g]kfndf u/]sf ultljlwx¿af/] 5nkmn ug] b'O{b'O
{ "ldsfx¿
n]v
ug{'xf];
x]g|L
o'gf /
6]/];fsf]
+lIfKt
hLjgL
kfg{'xf]
d"NofÍg
cfwf/ ;
utf ;lqm
pgLx?n
u/]sf d
lqmofsn
rl/q
lgdf{0fd
k'u]sf]
of]ubfgs
rrf{ pN
ug{'xf];
नेपालका विभिन्न राष्ट्रिय सम्पदाहरूको उदाहरण दिँदै कु नै पाँचवटा
lbg नेपालका राष्ट्रिय राष्ट्रिय
$ भिडियो वा स्लाइड प्रदर्शन गरी सम्पदाको परिचय राष्ट्रिय
सम्पदाहरु सम्पदाहरूको
दिने नेपालको राष्ट्रिय सम्पदाहरु कु न कु न हुन् सम्पदाहरूको
पहिचान राष्ट्र
व्यक्तिगत रुपमा अनुमान गर्न विद्यार्थीलाई लगाउने सूची तयार
सम्पदाहरूको
र सम्पदाहरूको सूची तयार पार्ने विद्यार्थीलाई प्रष्ट पार्नुहोस्।
संरक्षण र
पार्ने राष्ट्र सम्पदाको संरक्षणमा सरोकारवालाहरूको राष्ट्रिय
सम्बर्धनका
भूमिका सम्बन्धमा छलफल गर्ने स्थानीय सम्पदाको
उपायहरू
सम्पदाहरूको अवलोकन भ्रमण गराई प्रतिवेदन तयार संरक्षण गर्ने
उल्लेख गर्न
पार्न लगाउने। पाँचवटा उपा
बुँदागत रुप
उल्लेख गर्नु
lbg
%
u[x ;+of]hg: tkfO{+sf] ;dfhdf rn]sf ltgj6f ;fdflhs k/Dk/f jf ;G:s[ltsf] ;'rL tof/ kf/L ;dfhsf] lasf;df logLx?n] k/]sf ;sf/Tds k|efj
nfO{ tkfO{+sf] cleefjs ;Fu 5nkmn u/L a'bfut ?kdf pNn]v ug{'xf];\ .
lbg Kff7 ! M ;fdflhs ljleGg ;fd k"j{1fgsf: kf7sf af/]df 5nkmn ug]{ , Kff7\ sIffsfo{
! ;d:of / ljs[ltx¿ flhs ok':ts
k7gkf7gsf qmddf: ;fdflhs ;d:of / ljs[ltx¿sf u[x sfo{
ljs[lt / ;d:
b]vfl;sL / kmh'n
vr{ ofsf] cjwf/0ffsf af/] 5nkmn u/fO{ af}l4s lzIf0f sIff k/L
klxrfg knfogsf] kl/ro lbO{ o;sf] k|efj ;DaGwdf lqmofsnf
af}l4s knfog >'ltn]v
ug{ 5nkmn u/fpg] b]vfl;sL / kmh'n k
bfOhf] k|yf ;fdflhs ;d vr{n] ;dfhdf kf/]sf] k|efj / o;sf] lg/fs/0fsf x:tn]vg
:of ;dfwf nflu e"ldsf clego k|:t't ug{ nufpg]
nfu' kbfy{ b'j] gsf
{;g pkfox? ;fdflhs ;d:of / ljs[ltx¿dWo] bfOhf] k|yf
kQf nfu' kbfy{ b'j]{zg e|i6frf/ / o;n] ;dfhdf
e|i6frf/ cfly{s / nufpg kf/]sf] gsf/fTds k|efj Pj+ o;sf] /f]syfdsf]
g}lts pkfo ;DaGwdf lrq 5nkmn cflb dfkm{t :ki6
kfg]{ ;fdflhs ;d:of ljs[lt ;DaGwdf ljleGg
lrq ;dfrf/ n]v /rgf ;+sng u/L a'n]l6g af]8{df
6fF:g nufpg
kf7 ;lsPkl5: kf7\oj:t'dfcfwfl/t cEof;
u/fpg]
kf7 ! $=!
]
d"NofÍg k|lqmof ;fdflhs ;d:of tyf ljs[ltx¿sf] ;"rL tof/ kfg{'xf];\ af}l4s knfog /f]Sg s] ug{'kb{5 nfu" kbfy{ b'j]{zg sf s'g}
b'O{ sf/0fx? pNn]v ug{'xf];\. g]kfndf a9\bf] e|i6frf/nfO{ lgoGq0f ug{ s'g} tLg pkfox¿ ;'emfjsf] ?kdf k|:t't ug{'xf];\.
hgr]tgf ldtJolotf cfTd cg'zf;gsf] kfngf Jofjxfl/s lzIffdf hf]8 c;n ;+ut ;bfrf/ sfg'gsf] kl/kfngf d'Vo l;sfO{ lqmofsnfk ;fdflhs
;d:of / ljs[lt lj?4sf ;fdflhs cleofgx?df ljBfyL{sf] ;xeflutf u/fO{ k|ToIf cjnf]sg / lhDd]jf/ af]w x'g] vfnsf sfddf ;+nUg
u/fpg] ;fdflhs ;d:of / ljs[ltsf] ;dfwfgdf ljBfyL{sf] dxTjk"0f{ e"ldsf /xg] ;Gbe{nfO{ eGg c;n ;fyLx¿sf] ;+ut ug{ clek|]l/t
ug]{ sfg'gsf] kl/kfngfsf lglDt :yfgLo k|zf;gsf] e"ldsf ;DaGwdf 5nkmn u/fpg] d"NofÍg k|lqmof ;fdflhs ;d:of / ljs[lt x6fpg]
s'g} kfFrj6f pkfox? n]Vg'xf];\. ;bfrf/n] ;fdflhs ;d:of tyf ljs[lt x6fpg s;/L d2t ub{5
;fdflhs ;d:of / ljs[lt ;dfwfgsf ;dfwfgdf cGt/f{li6«o ;+3;+:yfsf] e"ldsf d'Vo l;sfO{ lqmofsnfk ;fdflhs ;d:of /
ljs[ltsf] ;dfwfgdf ;+nUg ljleGg cGt/f{li6«o ;+3;+:yfsf] ;"rL tof/ kf/L pgLx¿sf] e"ldsf af/] 5nkmn ug]{ L ;+:yfx?
n] ;fdflhs ;d:of ;dfwfgdf k'¥ofPsf] of]ubfgsf] ;Gbe{df kqklqsf j]a;fO6 Pj+ ljleGg ;Gbe{ ;fdu|L cWoog u/L n]v tof/
ug{ nufpg] d"NofÍg k|lqmof ;fdflhs ;d:of / ljs[lt ;dfwfgdf /]8qm;sf] of]ubfgsf] rrf{ ug{'xf];\. e|i6frf/ lgjf/0fdf
6«fG;k/]G;L OG6/g];gnsf] e"ldsf dxTjk"0f{ 5 lsg :sfp6sf dxQ\jk"0f{ e"ldsfx¿ pNn]v ug{'xf];\.
åGb / Joj:yfkg ;dfhdf åGb sf/0f ljZn]if0f / ;dfwfg ;~rf/sf] e"ldsf bf]xf]/f] ;~rf/ jftf{ dWo:ytf / ;Demf}tf.
l;sfO{ lqmofsnfk ;dfhdf x'g] åGbsf sf/0fx¿sf] ;DaGwdf JolQmut ?kdf ;f]Rg nufO{ ;fd"lxs 5nkmn ug{ nufpg] / ;d"xsf]
lgisif{ k|:t't ug{ nufpg] ;dfhdf x'g] ljleGg åGbsf ljZn]if0f / ;dfwfgsf pkfox? ;DaGwdf k|Zg pQ/ u/fpg]
åGb ;dfwfgdf ;~rf/sf] e"ldsf cGtu{t bf]xf]/f] ;~rf/ jftf{ / dWo:yfaf6 ;dfwfg ug]{ ;DaGwdf e"ldsf clego ug{ nufpg] /
e"ldsf clego ;DaGwdf cGo ;xkf6Lsf] ljrf/nfO{ hf]8\b} lgisif{ k|:t't ug]{ d"NofÍg k|lqmof ;dfhdf åGb x'g'sf
sf/0fx¿ n]Vg'xf];\. dWo:ytf dWo:ytfdf s;/L åGb ;dfwfgdf ug{ ;lsG5
PsfO kf7 ! $=! ;fdflhs ;d:of / ljs[ltx¿ b]vfl;sL / kmh'n vr{ af}l4s knfog bfOhf] k|yf nfu' kbfy{ b'j]{;g e|i6frf/ cfly{s /
g}lts lzIf0f l;sfO{ lqmofsnfk af}l4s knfogsf] kl/ro lbO{ o;sf] k|efj ;DaGwdf 5nkmn u/fpg] b]vfl;sL / kmh'n vr{n] ;dfhdf
kf/]sf] k|efj / o;sf] lg/fs/0fsf nflu e"ldsf clego k|:t't ug{ nufpg] ;fdflhs ;d:of / ljs[ltx¿dWo] bfOhf] k|yf nfu' kbfy{ b'j]{zg
e|i6frf/ / o;n] ;dfhdf kf/]sf] gsf/fTds k|efj Pj+ o;sf] /f]syfdsf] pkfo ;DaGwdf lrq 5nkmn cflb dfkm{t :ki6 kfg]
{ ;fdflhs ;d:of ljs[lt ;DaGwdf ljleGg lrq ;dfrf/ n]v /rgf ;+sng u/L a'n]l6g af]8{df 6fF:g nufpg] d"NofÍg k|
lqmof ;fdflhs ;d:of tyf ljs[ltx¿sf] ;"rL tof/ kfg{'xf];\ af}l4s knfog /f]Sg s] ug{'kb{5 nfu" kbfy{ b'j]{zg sf s'g} b'O{
sf/0fx? pNn]v ug{'xf];\. g]kfndf a9\bf] e|i6frf/nfO{ lgoGq0f ug{ s'g} tLg pkfox¿ ;'emfjsf] ?kdf k|:t't ug{'xf];\.
;fdflhs ;d:of / ljs[lt x6fpg] pkfox¿ hgr]tgf ldtJolotf cfTd cg'zf;gsf] kfngf Jofjxfl/s lzIffdf hf]8 c;n ;+ut ;bfrf/ sfg'gsf]
kl/kfngf d'Vo l;sfO{ lqmofsnfk ;fdflhs ;d:of / ljs[lt lj?4sf ;fdflhs cleofgx?df ljBfyL{sf] ;xeflutf u/fO{ k|ToIf cjnf]sg /
lhDd]jf/ af]w x'g] vfnsf sfddf ;+nUg u/fpg] ;fdflhs ;d:of / ljs[ltsf] ;dfwfgdf ljBfyL{sf] dxTjk"0f{ e"ldsf /xg] ;Gbe{nfO{
eGg c;n ;fyLx¿sf] ;+ut ug{ clek|]l/t ug]{ sfg'gsf] kl/kfngfsf lglDt :yfgLo k|zf;gsf] e"ldsf ;DaGwdf 5nkmn u/fpg]
d"NofÍg k|lqmof ;fdflhs ;d:of / ljs[lt x6fpg] s'g} kfFrj6f pkfox? n]Vg'xf];\. ;bfrf/n] ;fdflhs ;d:of tyf ljs[lt x6fpg s;/L d2t
ub{5
;fdflhs ;d:of / ljs[lt ;dfwfgsf ;dfwfgdf cGt/f{li6«o ;+3;+:yfsf] e"ldsf d'Vo l;sfO{ lqmofsnfk ;fdflhs ;d:of /
ljs[ltsf] ;dfwfgdf ;+nUg ljleGg cGt/f{li6«o ;+3;+:yfsf] ;"rL tof/ kf/L pgLx¿sf] e"ldsf af/] 5nkmn ug]{ L ;+:yfx?
n] ;fdflhs ;d:of ;dfwfgdf k'¥ofPsf] of]ubfgsf] ;Gbe{df kqklqsf j]a;fO6 Pj+ ljleGg ;Gbe{ ;fdu|L cWoog u/L n]v tof/
ug{ nufpg] d"NofÍg k|lqmof ;fdflhs ;d:of / ljs[lt ;dfwfgdf /]8qm;sf] of]ubfgsf] rrf{ ug{'xf];\. e|i6frf/ lgjf/0fdf
6«fG;k/]G;L OG6/g];gnsf] e"ldsf dxTjk"0f{ 5 lsg :sfp6sf dxQ\jk"0f{ e"ldsfx¿ pNn]v ug{'xf];\.
åGb / Joj:yfkg ;dfhdf åGb sf/0f ljZn]if0f / ;dfwfg ;~rf/sf] e"ldsf bf]xf]/f] ;~rf/ jftf{ dWo:ytf / ;Demf}tf.
l;sfO{ lqmofsnfk ;dfhdf x'g] åGbsf sf/0fx¿sf] ;DaGwdf JolQmut ?kdf ;f]Rg nufO{ ;fd"lxs 5nkmn ug{ nufpg] / ;d"xsf]
lgisif{ k|:t't ug{ nufpg] ;dfhdf x'g] ljleGg åGbsf ljZn]if0f / ;dfwfgsf pkfox? ;DaGwdf k|Zg pQ/ u/fpg]
åGb ;dfwfgdf ;~rf/sf] e"ldsf cGtu{t bf]xf]/f] ;~rf/ jftf{ / dWo:yfaf6 ;dfwfg ug]{ ;DaGwdf e"ldsf clego ug{ nufpg] /
e"ldsf clego ;DaGwdf cGo ;xkf6Lsf] ljrf/nfO{ hf]8\b} lgisif{ k|:t't ug]{ d"NofÍg k|lqmof ;dfhdf åGb x'g'sf
sf/0fx¿ n]Vg'xf];\. dWo:ytf dWo:ytfdf s;/L åGb ;dfwfgdf ug{ ;lsG5