You are on page 1of 44

d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

;+/ Ifs /]lu:tfgdf sd{ l;pFb} ;flxTodf af]Ng rfxfg] dgx?df sndL ;nfd,;dosf]
lai0f' s]=;L= lkmsf{ l6s l6s–l6s l6s ub}{ cg]sg cK7of/fx? l5rf]Nb} cufl8 al9/x]sf] 5 . xfdL
ltn a=a'9fyf]sL Tof] ;donfO{ cfkmgf] ana'tfn] Eofpg] ul/ k5\ofpg] sf]l;;df nflu kl//x]sf 5f} . v}
;Nnfxsf/ s;/L egf} ;don] xfdLnfO{ pl5Gg vf]Hb}5 . a;Gt, aiff{, lu|id, z/b, x]dGt / lzl;/,
lbks kf}8]n
s'df/ sfsL{ au|N] tL ?kwf/0f ub}{ dfG5]nfO{ a'9f] agfpg cft'/ 5g\ oL ofdx? . t/, xfdL eg]
la/]Gb| s'df/ ofSy'ªaf cfkmgf] cfo'nfO{ lgd]if lgd]ifdf 3f6fsf] hf]lvddf df]Nb} Tolx k'/fgf] ;do ;dfP/
k|wfg ;Dkfbs lqmofzLn eP/ cfkm'nfO{ pRRf r]tgfsf] ;DemFFb} x'Fsf/ 5f]8\b} 5f} . ;Kk}df eGg] xf] eg],
;]lnª s];L xfdLx? cfkm\g} d[To'pT;jdf gflr/x]sf 5f}F . xfd|f ljrf/x?, ;f]rx? ;a} gofF 5g\,
;Dkfbs ;dfj]zL 5g\ t/ Jojxf/ gofF eGg' t k'/fgf] eGbf ljNs'n cnu x'g' xf] . oxfF ljrf/n]
Ovfn' /d]z u]nfn dfq kl/jt{g x'g] eP 7'nf–7'nf bfz{lgsx?sf] larf/df pQ]hgfTds k':tssf] 7]nL k9]
;;xx ;;DDkkffbbs
s eO{uof] gL Û d}n] s] ;dfpg vf]h]sf] eg] kf}g] ltgs/f]8 g]kfnLn] gofF s'/f,gofF pTsif{
k|sfz a~hf/f ‘laxfgL vf]h]sf x'g . s]jn cf}krfl/stfsf] nflu dfq vf]h]/ x'g] eP hfkfgdf ef}lts ljsfzn]
jljg æljof]uLÆ r/dljGb' gf3\g ;Sb}g Yof] . ;+rf/dfWod hgtfsf] cfFvf x'g ;a}eGbf klxnf xfdL
Aoa:yfks
wg]Zj/ lh=;L=æe]nÆ snd v]nfpg hfGg]x?n] gofF ljrf/ gofF ;f]r / a}1flgs lrGtgn] hgtfnfO{ ;';'lrt
;xof]uL Aoa:yfks u/fpg' ;Sg[' k5{ . oxfF /fhlgltsld{x?n] gofF s'/fsf] vf]hL u/]sf 5g\ . snd rnfpg]
lrGtfd0fL la=s kqsf/ ;flxTosf/x?n] gofF s'/fsf] vf]hL u/]sf 5g\ . snd rnfpg] kqsf/,
;+sng ;+of]hs ;flxTosf/x?n] gofF n]vgsf] jsfnt u/]sf 5g\ . k/Gt',sfd eg] k'/fg} 9fFRffsf] 5 .
yrf{ nfdf k'/fgf eGg' ljsf;sf] gofFdfu{ xf] . x'jx' k'/fgf]nfO{ aFrfO /fVg] xf] eg], ToxfF gofFsf]
;+sng ;xof]uL gfdf]lg;fgf x'b}g clg s;/L kl/jt{g x'g ;S5 < k'gp { Tyfgjflb r]tsf dfG5]x?nfO{
ly//fh vgfn gofF s'/f l;sfpg' k5{ . h:n] k'/fgf]nfO{ kl/dfh{g ul/ gofF agfpg rfxfG5,Tolx xf]
laz]if k|l tlgwL
rGb| s'df/ yfkf a}1flgs ;f]r . xfd|f] ;dfh lj;+utL lt/ nflu/x]sf] 5 . @! cf}F ztflJbsf ;+3f/df
bf]xf laz]if k|ltlgwL cfkm' k'Ubf;Dd s'';+:sf/sf] bnbndf kml; /x]sf 5f}+ . To;}n] ca x/]s s'/fdf qmflGt
PsnJo /fh ckl/xfo{ eO;s]sf] 5 . rfx] ;fdflhs qmflGt xf];,rfx] a}1flgs,/fhlglts qmflGt xf];\
b]zfGt/ k|ltlgwL jf ;fF:s[lts / ;flxlTos qmflGt xf];\, casf lbgdf o'unfO{ ;+;f/sf] ljsl;t d'n'ssf]
jL/]GhL, ch'{g z]df{, cg'/fwf
k|;fO{ xf/fxf/Ldf pEofpg gofF qmflGt cfhsf] dfu xf] . To;}n] ca xfdL ;flxTodf nfu]sf
-g]kfn_ cfd g]kfnL dgx?n] argn] xf]Og sd{n] gofF o"usf] ?kfGt/0fsf] nflu cf–cfkm\gf]
;'o{laqmd ofSvf -;fpbL_ If]qaf6 gofF ;f]r af]s]/ cufl8 a9\g' k5{ cGoyf r'r] 9'Ëf] plxF 6'Ëf] .
k|l tlgwLx? cfb/l0fo ;flxTog'/fuL ldqx? xfdLx? cfkmgf] 3/ b]zaf6 sf]iff}+ 6f9f k/b]zdf
;Gt tfdfª, lai0f' d/fl;gL,
lab'/ s§]n, lb3{ a'9fyf]sL klg g]kfNfL ;flxTonfO{ hf]ufO /fVg cf–cfkmgf] tx tKsfaf6 h'l6 /x]sf 5f}F . olx
æzf}lvgÆ qmddf d'UnfGfL ;f}uft ;flxlTos ;d;fdlos 4}dfl;s klqsf k|sfzg x'g yfn]sf] klg
dgs'df/ of]ªxfª, lbnLk # aif{ k'Ug nfUof] t/ xfdLn] clTf Jo:t ;dosf] afah''t klg k|sfzgnfO{ lg/Gt/tf
clj/n, v]d e08f/L, 5lj/d0f lbg sf]lz; ul//x]sf 5f}F . k|sfzg x'g] qmddf ;do cefjsf] sf/0f cyjf ;+:yfs}
ltjf/L
gf/L laz]if k|ltlgwL laleGg dxTjk"0f{ sfdx?n] slxn] slxF k|sfzg ljoFfnf] x'g uO/x]sf] 5 . of] dfg]df
;fg' ofSvf, xfdLx? Ifdfk|fly 5f}F . kf7su0fx?df kg{ uPsf] l9nf ;'l:tnfO{ casf] lbgx?df k"/f
;fljqL lu/L ub}{ n}hfg] 5f}F . g]kfnLx?sf] dxfg rf8 a8fbz}F cfO;s]]sf] 5 eg] otf /]lu:tfgdf
snf ;+of]hg g]kfnLx?sf] dgdgdf rf8 kj{x? af;a:g yfn]sf 5g\ . of] a]nf k|To]s k|b]zLx?nfO{
;'/h tfdfª r}g 5}g . cfdfn] o;kfnLsf] bz}Fdf 5f]/fsf] af6f] x]l//x]sL l5g\ . >LdtL, gfgL, 5f]/f,
l8hfO{g/ tyf n]c fp6
cfO cf/hL
5f]/Ln] gfgf kfkfsf] cfzf /fv]sf 5g\ t/ oxfFsf] b'vfGt syf cnu 5 . cem};Dd
ssDDKKoo6" 6" // dxFuf] Aofhdf sf9]sf] shf{ ;fx'nfO{ r'Qmf ug{ ;s]sf] 5}Gf . hDdfdf dxfgrf8
xl/rGb| >]i7,yrf{ nfdf dxfbzfdf kl/0ft x'g' g]kfnLx?sf] kl/l:ylt xf] . of] rf8 g]kfnL ;d'bfosf] /fli6«otf
k|sfzs xf] . o;sf] kf}/fl0fs d"No dfGotf 5 . bz}FnfO{ xfdL cfdg]kfnLx?n] :jfFu] k|j[ltdf
;GWof u|'k cnld:gfb t8s e8ssf ;fy xf]Og ljrf/n], efjgfn] 7'nf] ;lDem cf–cfkm\gf] cf}sftn]
cnvf]/,stf/ . EofpGh]n;Dd dgfpg ;SoFf}+ / cfly{s ?kdf ;r]t x'g ;Sof}+ eg] /fi6«nfO{ kmfObf 5 .
kf]=a=g+ M @@^^^ rf8kj{x?sf] g/fd|f] kIfnfO{ kl5 5f8]/ /fd|f] / j}1flgs ?kdf xfdLn] of] hflt / Tof]
Email : muglanisaugat@yahoo.com
Sandhyagroup05@yahoo.com hfltsf] rf8 gelg rf8kj{x? dgfpg ;Sg' wfld{s ;lxi0f'tfnfO{ pRr /fVg' xf] .
a8fbz}+ tyf bLkfjnLsf] z'e cj;/df ;':jf:Yo lb3f{o', pQ/f]Q/ k|ultsf] sfdgf
cfj/0f lrq cfdg]kfNfLx?nfO{ d'UnfgL ;f}uftsf] tkm{af6 . cGTodf k|sfzgsf] d'6' eg]sf] kf7s tyf
bz}+sf] cj;/df g]kfnLx?sf
3/cfFugdf xflng] lnË] lkªsf] lj1fkgbftf x'g\, xfdL jxfFx?sf] cd'No ;'emfj, ;Nnfx / k|ltlqmofsf] ck]Iff ;Fw}+
Ps emns ul//xG5f} . k"0f{lj/fd .
1
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

;nfd d'UnfgL ;f}uftnfO{


/]lu:tfgsf] ;'Gb/ km"n d'UnfgL ;f}uft d}n ]
g]kfnsf] s'g} s'gfdf XjLn lro/df a;L
a;L x]g{ kfPF, v';L nfUof] . laz]if o;sf]
;Dkfbg kIfnfO{ ;nfd ug}{ k5{ . o;
leqsf] ;fª\uf] kfª\uf]x?n] ;a}sf] dg 5f]Ps}
5 . t/, g]kfnsf ;flxTo ;|i6fx?nfO{
cem} kl/:s[t ug]{ xf] sL < cln sd ;d]6LPsf] xf] sL d 7fGb5' .
k|jf;df /x]/ klg g]kfnL efiff, ;flxTosf] pTyfgdf ;fg' 3fon ;+3if{
nflu kl//x]sf] d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;snfO{ d]/f] d}bL–(,s'“b'jf6f/
;fw'jfb . d}n] k|fozM d'UnfgL ;f}uftsf ;a} cª\s wfbLª .
k9\g] df}sf kfPsf] 5' . o;df ;d]l6g] ;fdfu|Lx?sf]
afF8kmfF8 klg /fd|f] g} 5 t/ clwsf+; /rgfx?
tf}ndf sd / s]jn efjfgdf dfq c8LPsf 5g\ .
3/ a;L k/b]z b]Vg kfP“
s] o;nfO{ cem} kl/:s[t u/]/ pTs[i6 ;flxTowf/df d'UnfgL ;f}uft lgoldt k9\g kfpg' v';Lsf] s'/f
aufpg ;lsGg / < xf] . xfdLn] 3/ a;L a;L k/b]z b]Vg kfpg'
 czf]s ltjf/L
xfn M ;g}of–#@,stf/ .
xh'/x?sf] c;n nug xf] . klqsf cToGt}
laszLt ePsf] kfOof] . se/ / l8hfOg t emg
pRrsf]6Lsf]df k'us
] f] 5 . b'Mv olt xf] of] klqsf
pTs[i6 nfUof] ÛÛ lglZrt ;dodf k9\g kfOb}g . klqsfsf] pHjn
d'UnfgL ;f}uft cª\s * k9\g] df}sf kfPF, v';L eljiosf] z'e]R5f 5 ;fy} o;}kqsf ;fy d}n]
nfUof] . o;leq ;d]l6Psf ;fdfu|Lx?df ;+t'li6 g} Pp6f /rgf k7fPsL 5' . :yfg lbg'xg' 5 ] eGg]
5' . To;df klg laqmd vfF8sf] cfdfnfO{ lr7L / cfzf /fv]sL 5' .
cl:dtf cefuLsf] s'df/L cfdfnfO{ k/b]zL lblbsf]  zf]ef ;+ju ] du/
lr7L pTs[i6 nfUof] . cfkm\gf] df6f] / cfdfnfO{ a]njf/L –*, df]/ª .
;Daf]wg ub}{ jt{dfg /fhg}l ts lvrftfgL, a9\bf]
a]/f]huf/L / cGof]ntfsf] ;]/f]km]/f]df 5tf5'N n kf7sju{df cg'/f]w
au]sf] n]vssf] snd cfqmf];Lt ;d]t ag]sf] 5
eg] kl/jt{gtsf] pb\3f]if ;d]t u/]sf] 5 . To:t} olb tkfO{x?n] kqrf/ dfkm{t cfkm\gf
s'/s'/] j}+;df u/]sf] cGwf]k|]dsf] k|ltkmn :j?k
s'df/Lcfdf aGg k'u]sL alxgLnfO{ k/b]zaf6 kq n]v /rgfx? xfdLnfO{ k|]lift ubf{
n]v/] ;fdflhs ;+/rgf / k"?ifk|wfg ;dfhsf] ;Dej eP;Dd A4 ;fOhsf] kGgfdf
oyf{ttfsf ;fy} xslxt / clwsf/sf lglDt n8\g Psfk§L dfq n]v]/ k7fpg' xf]nf .
tof/ x'g pb\3f]i f ub}{ ;dfhdf a9\bf] of}gljs[tLsf tkfO{x?Sf] /rgfsf] ;fy} ;Nnfx,
af/]df dl; vlr{Psf] cl:dtf cefuLsf] n]vgnfO{ ;'emfj tyf ;xof]usf] xfdL ;b}j
wGojfb . ck]Iff ub{5f} .
lgzfg zdf{
sf7df08f} .
xfn M bf]xf,stf/ . d'UnfgL ;f}uft kl/jf/ . 2
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
syf
;fNuLsf] anfTs[t cf“z'
Kffl/hft
sfgk'/sf] Pp6f slxNo} 3fd gl5g]{ ,oxfFaf6 g]kfn pQ/kl§ k5{ . l;Gw'k fNrf]sdf klg
sf]7fdf,k"jL{ em\ofnaf6 laxfgL x'gs ' f] cfef; oltv]/ 3fd nflu;Sof] xf]nf . oxfF 3fd b]Vg}
la:tf/} leq k:5 . WjfF;] pHofnf]df b]lvG5, Pp6L kfOFb}g, Ps jif{ eof] 3fd b]Vg gkfPsf],
t?0fLsf] c:tJo:t nfz h:tf] z/L/ sf]7fsf] P===gL===n} n} oltv]/ sfGnfg]/sf] b'lwnf]sf] ?vsf]
s'gfdf /flvPsf] vf6dfly klN6Psf] 5 . nfh kft 3fddf 6lNs/x]sf] xf]nf . ca dfnL ufO{sf]
pbf+luPsf] p;sf] z/L/nfO{ x]bf{ o:tf] nfU5 dfgf}+ afR5L cf==afF u/]/ s/fpF5] . cfaf æDxfg] k]d]Æ
of}g ef]sf k'?ifx?n] p;nfO{ /ftel/df bzf}k+ N6 l;WofP/ cl3 g} 8fF8fsf] 3\of+ult/ nflu;s]
anfTsf/ u/]/ kmflnlbPsf 5g\ . sf]7fdf 7/f{sf] xf]nfg\ . cfdf ?Fb} ufO{nfO{ 3fF; xfNb} xf]nL / eGb}
xn'sf uGw ?dlNn/x]sf] 5 . cf]5\ofgel/ a]nLsf] xf]nL dg dgdf a'9];sfnsf] 6]sf] Tof] ;fNuL sxfF
km"n lslRrP/ ldlRrP/ 5l/Psf uOxf]nL, dl/;sL ls afFrs ] L
5g\, lgd{d xTs]nfx? xf]nL, s'g kfkLn] eufof]
lgdf]7\b} kmflnlbP xf]nf To;nfO{,
h:tf], l7s Tof] ‘nfh t ;of} k
+ N6 pu|fP/ ;of} k
+ N6 To;nfO{ gh/
t?gLsf] Ho'Fbf] klr;s]sf] 5 . To;}n] nfh dl/;s]sf] 5 nfpg] y'k|}
nfz h:t} . p;sf] dfg;df . z/L/;Fu nfhsf] ca s'g} lyP, kms]{/
Ps ;fOgf] 5}g . 5]pdf /flvPsf] P]gf l6k]/ cfpnL ls
l5gkl5 gcfpnL .
crfgs cfkm\ gf] cg' x f/ x] 5 ,
{
] lgs} jLeT; eP5 eL/af6
t;]{/ pm lxnf] kfgLn] r' 6 s
] f] kf] i6/ h:tf] . cf]7
+ af6 v;]/ st}
Ao"FemG5] / efu]/ lnlkl:6s RoF"8f], uw{g htf;'s} k'u]5, d/L kf]
;f]R5] …l5Ú ufnfsf] nfnL a]kQf, ufhn cfFvfaf6 au]/ /fv]sL 5 ls
===slt g/fd|f] ufnfel/ kf]ltP5 .’ egL nf7]x?
;kgf b]lv5', nufP/ kx/fx'Fbf]
n'd|Lem'd|L ePsL d]/L vf]h] xf]nfg\, dnfO{
cfdf t xl/of] 6k/Ldf eft klg, kf]xf]/ ;'GtnL x/fpFbf
vfO/x]sL .Æ cfFvfdf srlN6Psf] lgGb|f vf]h] h:t} . ;'GtnL klg t kms]{/ cfOg,
laemfO/x]sf] 5, ;f/f z/L/ b'lv/x]sf] 5 . t}klg nfz klg kfPg . æP ;fNuL df]/L oltv]/;Dd
la:tf/} p7]/ pm em\ofnsf] pHofnf];Dd cfpF5] ;'lta:5];\, clN5gL, xfdL t a}+;df olt a]nf;Dd
ToxL c:tJo:t cj:yfdf . nfh t ;of}+kN6 tLg ef/L 3fF; cf];fl/;SYof},+ vfgsf sfn .Æ
pu|fP/ ;of}+kN6 klr;s]sf] 5 . To;}n] nfh hGdFb} d]/f] skfn nfdf] nfdf] lyof] /] /
dl/;s]sf] 5 p;sf] dfg;df . z/L/;Fu nfhsf] d]/L cfdfn] dnfO{ ;fNuL eg]/ gfpF /flvlbPsf]
ca s'g} ;fOgf] 5}g . 5]pdf /flvPsf] P]gf l6k]/ d]/f] of] aflaof]sf] s'rf] h:tf] nfdf] skfn b]v]/
cfkm\gf] cg'xf/ x]5]{, lgs} jLeT; eP5 lxnf] bf}+t/Lx? dnfO{ luHofpg] uy]{, dg æk/]sf];Fu
kfgLn] r'6]sf] kf]i6/ h:tf] . cf]+7af6 efu]/ kf]On hfg gkfP of] ;fgLnfO{ cfkm\g} skfnn]
lnlkl:6s RoF8" f], uw{g htf;'s} k'u]5, ufnfsf] kf;f] xfn]/ dg{ leofpF5 .Æ ca d]/L cfdfn]
nfnL a]kQf, ufhn cfFvfaf6 au]/ ufnfel/ ds}sf] hFf8df lkms]{ nfufpF5] . nZs/L afv|Ln]
kf]ltP5 . slt vf]hL xf]nL dnfO{, Aofpg] lyO{ lar/L .
lj/lSt;fy P]gf em6\sf/]/ kmfln;s]kl5 pm ;f]Rbf–;f]Rb} p;sf af;L cfFv fx?af6 tktk cfFz '
km]l/ em6\sf/]/ kmfln;s]kl5 pm km]l/ ‰ofnaf6 r'x'gyfN5 . k]l6sf]6sf] 3]/f]n] pm cfkmgf cfFvf
l5/]/ WjfF;] pHofnf]nfO{ cfTd;ft ub}{ ;f]Rg yfN5] k':5] .
3
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
sf]7f aflx/ Pp6L k|f9} fsf] ss{z :j/ 5f]/f;Fu /Lt s] vfg] < gvfg]===. cfkmg} dfdfsf]
u'~hg yfn]sf] 5, ænf}+l8of] p7f], lstgL b]/ ts 3/df 5f]/L ;'vdf a:5] . cfdf o;} eGyL t/ s'/f]
;f]t] /x]t] x}+ of] nf]u . gxfcf], wf]cf], gfZtf s/f], l5lg;s]sf] lyPg, lax] ul/lbgnfO{ clnslt k};f
lbg e/ k8] /xf]=====Ú t rflxG5 .
ev{/ ;kgfdf cfkm\gL cfdfnfO{ b]vs ] L Tolt g} v]/ dfl:t/af6 ;';]Nb} Njf+u] 3tL{
;fNuLsf] dg l;Gw'kfNrf]ssf] 8fF8f ufpFaf6 em/]sf] lyof] / xfF:b} p;nfO{ Pp6f km]6fjfn r'/f]6
kmls{g dfGb}g . cfFz' k'5\b} pm dgdgdf lbPsf] lyof] . r'/f]6 ;NsfOlbFb} Njf+u] 3tL{n] eg]sf]
bf]x¥ofpF5], d]/L cfdf /ftel/ nf]Ug] dfG5]x?sf] lyof] . æSof xf]O{ ;fNuL, g]kfn 3'Dg hfg] xf]Og <Æ
;f; uGxfpg] of] sf]7fdf Psl5g klg a:g dg æhfÌF, Tof] PskN6 x]/]s} 7fpF t xf] lgÆ
nfUb}g, efu]/ cfpF t s;/L cfpF . of] lj/fgf] p;n] gfs r]k|fOlbPsL lyO{ . Njf+u]n] km]l/ eg]sf]
d'ns ' df d]/f] 9f]sf aflx/sf] ;8s klg d]/f] nflu lyof], tF uPsf] h:tf] xf] / clxn]sf] g]kfn . s:tf]
clrgf? 5 . Njf+u] 3tL{n] g]kfndf lxF8\, un}+rf eO;s]sf] 5 ufF7], t/ d}n] tFnfO{ 3'Dg dfq hfg]
a'Gg] sf/vfgfdf sfd nufOlbG5', y'k|} k};f eg]sf] xf]Og lg, k};f sdfpg kf] eg]sf] t .Æ
sdfpF5; ] \ elg eufP/ NofPsf], of] To;kl5 lh1f;fn]
s'g gs{df NofP/ 5f]l8lbof] el/P/ p;n] ;f]w]sL
Njf+u] kfkLn] dnfO{ of] lyO{, æk===
xf]6n xf], oxfF a:b} ‘j] Zofnoleqsf] lbg slt Ps/; slt k};f===<Æ p;sf]
u/ d Ps} l5gdf gL/;, slt phf8, c;+ V o Joyf, cfFz ,
' lh1f;fnfO{
cfpF5' egL ljjztf / dgsf] wf]sf]x?n] crfgf] kf/]sf] Njf+u]n]
uPsf] Njf+u] Ps kvf{n e/]ª\ / dem]/Lx? lnP/ Pp6f o;/L
jif{ eO;Sof] o:tf] sf/fjf; ag]sf] x'Fbf] xf] hxfF c;+Vo
kms]/{ cfPg . d kljq cfTdfx?n] lagf ck/fw cfhLjg
ltd|f] cg'xf/ sf/fjf;sf] ;hfo kfpF5g\, hxfF k|i6fOlbPsf]
slxn] x]g{ kfpFnf lg/k/fwx?n] ;w}+ dfgl;s / zf/Ll/s lyof], æx]/
d]/L cfdf . d}nf] ;fNuL, clxn]
k]l6sf]6n] cfFz' k'5b} pm oGq0ff Psgf; ef]
l u/x] s f x'
G 5g\ .’ g]kfndf un}+rf a'Ì ]
3F's3F's ?G5] . sf/vfgf y'k|} v'n]sf] 5 .
ca sf]7fdf lkmSsf pHofnf] t}+n] eg]sf] 7fpFdf d nufOlbG5'
5l/G5 . stf–stf l\/S;f / df]6/sf] xg{ ah]sf] . klxnf] dlxgfb]lv g} rf/ ;o ?lkofF lbG5' eg]sf]
;'lgG5 . ;/bfgL{sf] sf]7faf6 ehg;Fu} tdfv'sf] 5, sd xf] rf/ ;o ?lkofF eg]sf] Û s] ljrf/ 5,
jf; aflxl/b}5 . ;fNuLnfO{ s]xL ug{ dg nfUb}g, hfG5];\ <Æ
cfdf lj/fdL kf] kl/g\ ls g, cfjfnfO{ s]xL kf] dxLgfsf] rf/ ;o ?lkofF sdfpg] s'/f
eof] ls< a;, olt ;f]R5], ?G5] . x'Fbf–x'Fbf pm ;'Gbf p;sf] cfFvf lj:kmfl/t ePsf] lyof] /
‰ofn cl3sf] e'OFdf ndtGg k/]/ k:qG5] . jif{ ;f]r]sL lyO{, oltsf k};f NofP/ cfdf afafnfO{
lbgcl3sf] ljutsf] Ps kfgf kn{s klN6G5 . lbg kfP t========To;kl5 pm af]n]sL lyO{
nZs/L afv|L r/fpg uPsL lyO{ pm, dfdf æcfdf–cfjfn] lbFbg} g\ .Æ
3/af6 k]jf lbPsf] afv|L . bz}+tfssf] /dfOnf] 3fd Æ;f]w]/ x]/ g PskN6, lbPg eg] lxF8\g
nflu/x]sf] lyof] . 3fd / ‰ofpFls/Lsf] cfjfhdf ;'6's}Æ Njf+u]n] ;Nnfx lbPsf] lyof] .
bz+}sf] jf; rNg yfln;s]sf] lyof] . cK7Øf/f] cfdf–cfjf 5f]8/] hfgknf{ egL p;sf] d'6'
8Lndf pd|]sf] P]+;]n'sf] km]bdf nZs/L rl//x]sL PskN6 lrd6]sf] h:tf] eof] . p;n] eg]sL
lyO{ . To;}sf] clns k/ a;]/ ;fNuL kf]N6f]af6 lyO{,æcfdf–cfjf /f]P/ dnf{g\ <Æ
ds} e6df; lemSb} vfFb} lyO{ . p;sf] efjgf vKkL; Njf+u] 3tL{n] p;nfO{ clGtdkN6 kmsfPsf]
cs}{lt/ alu/x]sf] lyof] . p;nfO{ dfUg cfpg] y'k|} lyof], æg]kfndf un}+rf sf/vfgfdf sfd ug{ uPsL
eO;s]sf lyP tyflk p;sf cfjf cfdfn] p;nfO{ 5 egL xNnf lkmhfO{ /flvlbpFnf lg . clg t Ps–
p;s} dfdfsf] 5f]/f];Fu lbg] to u/] . vfOjf nfdf b'O{ lbgkl5 vf]Hb} sf/vfgfdf g} cfOk'luxfN5g\
xf], yfGsf /fd|f] n]V5, k};f sdfpF5, bfh'–efOsf] lg, bz}+ dgfO xfn g .Æ
4
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
bz}+ l;l4P/ ltxf/ cfpgcl3 Njf+u] 3tL{n] p;sf] z/L/af6 cem klg nf]Ug] dfG5]sf] b'uG{ w
Pslbg ;fNuLnfO{ efn]sf] 8fs}df 8fF8f s6fOlbof] x/fO;s]sf] 5}g, p;n] l;Gw'kfNrf]saf6 lnP/
. To;kl5 ;fNuL slxNo} g]kfn k'lug . nZs/L cfPsf] cfkm\gf] df}l ns ;'uGw stf x/fof] s'lÌ <
afv|L sfg} k]===========u/]/ s/fPsf] h:tf] nfUof] ;fFem k5{, e2f d]s ckdf ;lhP/ lg:sg k5{
p;nfO{ . p;sf af;L cfFvfaf6 km]l/ cfFzs ' f] ‰ofnlt/ cZnLn ;fptL ug{nfO{ . ;:tf] k|z fwg
cf]O/f] au]/ cfof] . / a]nL–rd]nLsf] rsf]{ jf;gfn] 6fpsf] km'6\nf
;kgfdf cfdf b]vs ] L eP/ cfh p;nfO{ h:tf] x'G5, km]l/ To;dfly ylkG5 lkP/ cfpg]x?
k6s} p7\g dg nfu]sf] 5}g, vfg dg klg 5}g . /S;Lsf] uGw . ;:tf] cu/aQLsf] w"jfF, jf;gf pkm\
pm 3/L3/L Njf+u] 3tL{nfO{ cfkm\g} dgsf] xltof/n] . a]Zofno xf] of], oxfF of] eGbf a]Un} s]xL x'Fb}g .
6'qmf–6'qmsf sf6b}, IftljIft kfb}{ al;/xG5] . ;fNuL km]l/ ;f]rfOdf aUg yfN5] . 7Ls
o;/L p;sf] cfqmf]; k6Ss} zfGt x'Fb}g . p;nfO{ oltv]/ ;]nf] xfNb} hfFtf]df ds} lkFlw/x]sL x'G5] pm
ToxL ‰ofnaf6 xfd kmfNg dg nfU5, t/ ;lSbg . . cfjfsf] pxL, æDxfg] k]dÆ] slt zflGt lbG5
;f; 5pHh]n cfz x'G5, ;f]R5], st} Ps lbg sNkgf ubf{ klg cfjfsf] of] Tof] u¥x'Fuf] :j/df
oxfFaf6 efUg ;lsPnf ls Û efUosf] s'/f] sf] 3/el/ u'l~h/x]sf] cf]+ Dxfg] k]d] . t/ oxfF, oxfF t
eÌ;S5 . AjfF;f], xflK;nf] h:tf] nf]Ug] dfG5]x? 3/df
j]Zofnoleqsf] lbg slt Ps/; slt :jf:gLx?nfO{ 5n]/, kvf{P/ v'?v'? cfpg yfN5g\
gL/;, slt phf8, c;+Vo Joyf, cfFz', ljjztf / . clg s/fpg yfN5g\ .æ jf] jf] g]kflng rflxo] .Æ
dgsf] wf]sf]x?n] crfgf] kf/]sf] kvf{n e/]ª\ / slxn] l5g\–l5gdf km]l/G5g\, slxn] /ft el/nfO{
dem]/Lx? lnP/ Pp6f o:tf] sf/fjf; ag]sf] x'Fbf] l/he{ .. l5 ÛÛ slt l3gnfUbf x'G5g\ oL
xf] hxfF c;+Vo kljq cfTdfx?n] lagf ck/fw nf]Ug]dfG5]x ? .
cfhLjg sf/fjf;sf] ;hfo kfpF5g\, hxfF o;/L ;fNuLsf] ysfg / ljjztf ef/tLo
lg/k/fwx?n] ;w}+ dfgl;s / zf/Ll/s oGq0ff d'bf| ;Fu ;fl6P/ ;/bf{gLsf] k;{el/ el/b}5 . Pp6f
Psgf; ef]lu/x]sf x'G5g\ . ;fNuL h:t}x ?sf] ef/tLo nf]Ug]dfG5]n] r/d ;'v k|fKt ul//x]sf]
sf}dfo{sf] /utn] l;+ufl/Psf sf]7fx?df 3f]/ a]nf ;fNuLsf] dgdf ljb|fx] sf] efjgf hfUgyfN5 .
lj;+ut If0fx? xfO{ sf9\b} afFRbf x'g\ . tL kljq æ6f9fsf] b]ptfeGbf ufpFsf] e"t sfd nfU5 eGy]
cfTdfx? l;lkmln;, lt/:sf/, d"NoxLg d[To' / t/ k};f lt/]/ n'6\g] oL AjfF;fx? eGbf Tof] Njf+u]
a]jfl/; nfz eP/ hLjgsf] 6'Ëf] nufpg kg]{ . 3tL{ 8/nfUbf] xf], Tof] ufpFsf] e"t .d]/f] klg e"t .Æ
;/bfgL{ / bnfnx? ;w}+ elg/x+bf x'g\, æcflv/ Tof] ef/tLo nf]Ug]dfG5] p7]/ uO;Sbf
Sof km/s x} t'd nf]uf]+ sf hLjg afx/ cf}/ eLt/ ;fNuLsf] ljb|f]x cfFz' eP/ kUng yfN5, æs] s;}n]
<Æ klg Njf+u] 3tL{ / d ufpFaf6 ;Fu} x/fPsf] yfxf
;fNuLnfO{ p7\g], g'xfpg], vfg] s]xL klg kfPg < s] s;}n] klg Njf+u] 3tL{nfO{ Ps jrg
ug]{ hfFu/ rNb}g . To;} klg hLjg k|ltsf] lh1f;f ;f]w]g < s] NjfFu] 3tL{nfO{ ufpFn]x? ca slxNo}
gfpFsf] efjgf a]Zofno leq x'Fb}g . hlt ;'s} lrGb}gg\ < lsg < Njf+u] 3tL{n] kfksf] kmn lsg
g'xfP klg wf]P klg oxfFsf] kmf]x/L jftfj/0f km]l/g] ef]Ub}g < lsg Njf+u] 3tL{nfO{ s;}n] v's'/Ln]
xf]Og Sof/, dgsf] kljqtf s;n] b]vf];\ . lbg 5kSs sf6]/ b'O 6'qmf agfO lbFb}g <Æ
el/ cfn:onfO{ otf kmsf{p, ptf nsf{p, csf]{ -:kGbg, #–#, @)$)_
s'g} O{nd t 5}g . 3f]/ lj;+ultsf] cg'e'lt - ;fef/ M kfl/hft ;+slnt /rgfx? u|Gy #_
x'gyfN5 ;fNuLnfO{, t/ p kl/efiff ug{ hflGbg .

5
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
uhn
uhn  rqm axfb'/ sfsL{
dfof Pp6f n]kg /x]5 lj:jf; ubf{ sf;f]F nfUof]
e'Ng vf]Hbf cfkm'nfO{ ltd|f] km]l/ gf;f] nfUof]
ho/fd rf}w/L ceflu
ltd|f] dfof w]/}–w]/} ljutsf] ememNsf]n]
;Fw}el/ lab]zLsf] bf; aGg' x'Gg cfFvfel/ cfFz' cfh, cf]7 el/ xfF;f] nfUof]
3/ 5fl8 k/b]zsf] af; aGg' x'Gg cWofF/f]sf] jofg lbof} h"g jlg em'NsLlbFbf
sltGh]]n c?sf] xTs]nfdf gfFR5f}+ w]/} cf/f]k k|Tof/f]k, pN6f] dnfO{ bf;f] nfUof]
5f8 ef] h'jf8]sf] tf; aGg' x'Gg s:tf] dfof lbof} s'lGg 3[0ff alGf km}ng]
hGd–hGd rf]6 /xL 3fF6L el/ kf;f] nfUof]
cfkmGt / kl/jf/nfO{ ?jfP/ ;Fw}
k/fO{nfO{ xF;fpg] vf; aGg' x'Gg km'Nb}5f} /] a;Gtdf kNknfpFb} d'gf;Fu}
dg;'gsf] xfjf aGg] >ldssf] cfzf] nfUof]
oltsf b'Mv u/] :jb]zd} ;'g kmN5 ljhovs{ —! dfnf, vf]6fË
xnL ag]/ c/aLsf] cfz aGg' x'Gg xfn M bf]xf,stf/ .

d/]klg cfkm\g} df6f]df dg'{ k5{


laGtL Û k/fO{el" ddf nf; aGg' x'Gg ..
dg ef] a]r}g
/=g=kf=–$,lrtjg .  ef]h/fh s];L
xfn M cnvf]/,stf/ . aiff{sf] afbn 5}g
dgsf] efj 5}g
l;Qnsf] 5xf/L 5}g
uhn To;}n] dg ef] a]r}g
 efg' zdf{ ælj/xLÆ cfFz'sf] df]n 5}g
af]nLsf] k|efj 5}g
stf/sf] tftf] 3fd, h'6fOlbof] k};fn] zflGtsf] ;Gb]; 5}g
lk|o;Lsf] Gofgf] aGwg, 5'6fOlbof] k};fn] . To;}n] dg ef] a]r}g
efO{sf] bfO{ 5}g
;kmntfsf] lzv/ r'Dg], xhf/ sf]l;z u/]klg gftfsf] ;DaGw 5}g
l;;f ;/L /x/x?, km'6fOlbof] k};fn] . /utsf] ;fOgf] 5}g
To;}n] t oxfF sf]lx cfkm\gf] 5}g
;fu / l;:g' vfPklg, zflGt g} lyof] g]kfndf ;Gb];sf] a'4 5}g
ljb]z cfpFbf v'l;x?, n'6fOlbof] k};fn] . zflGtsf] /ª\u 5}g
g]kfnsf] efj 5}g
:jfledfgnfO{ a]rL cfh, k/fOsf] bf; aGbf To;}n] oxfF zfGtsf] dfbn aHb}g
hggLsf] c6'6 gftf, 6'6fOlbof] k};fn] .
ul/asf] af; 5}g
stf/sf] tftf] 3fd, h'6fOlbof] k};fn] ef]sfsf] ufF; 5}g
lk|o;Lsf] Gofgf] aGwg, 5'6fOlbof] k};fn] . b'MvLsf] lbg 5}g
s;}sf] oxfF OHht 5}g ..
kf]v/f
/fh3f6–(, df]/ª xfn Mcnvf]/,stf/
xfnM bf]xf, stf/ . E-mail:bhoj_kc2006@yahoo.com
6
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
;Demgfdf ;|i6f==================== Û

,

,
' '

,
,
,

,
' '

, ,
,

,
7
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

, ,

, ,

‘b'O{rf/ jfSo z'4 n]Vg g;Sg],t/ pg}n] tft]


' u/fPsfx? cfkm\g} cfZyfsf] l;/fgLdf 6]s]/ k|1ff
k|lti7fgsf] l;F9L pSn]sf lyP, ejfgLbfO{ To;
of]Uo 7xl/Pgg\ . g]kfndf ;flxlTos kqsf/nfO{
, ;+ul7t ug]{ ;"qwf/ klg pg} lyP . pgL
rfxfGy], ;flxTosf/sf] JolQmTj lj/f6 xf]cf];\ .
,
/fHon] p;sf] lj/f6tfsf] ;Ddfg u/f]; .
t/,pgsf] kl/j]zdf To:tf] sd} lyof] .
cfZyfxLgtf ljZjf;z"Gotfn] /rgfsdL{x? k'8\sf
'
b]lvGy] . Tofu / cx+sf] ;+:s[lt cf]¥xfnf]nfUbf],
hL0f{ / df};dL lyof] .’
,
,
, ,

, ,

, , ,
, ,
-- ,

, ,
;fef/ M gofFklqsfaf6 .
8
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
k|]dsf] uf]/]6f]df============ÛÛ
clttsf] kfgfdf k|d
]
 b|f]0f axfb'/ kx/fO{
k'; dlxgfsf] s7\ofªlu|g] hf8f] 5 . l;l/l/ d'6' lrof lkpg dg nfU5 plg;Fu lrof / la:s'6
sfKg] ul/ lr;f] xfjf rn]sf] 5 . oxL lr;f] xfjfn] vfPsf] ;FDemb}F lj:tf/} lrofsf] sk p7fpF5' .
ubf{ Tof] lat]sf] clttnfO{ em:sfOlbg] u5{ . clg Ps ;'?Kf nufpF5' plg ljgf st} lrlg gk'u]
Psl5gsf] km';b{ kfpFbf xtf/–xtf/ snd / 8fo/L h:tf] lkmsf nfU5 . PSn} kfun h:t} x'G5' .
;dfpg k'U5' . clttnfO{ ;lDem lgbfPF . sfkLsf stf–stf s] e'n] h:tf] nfU5 . clg 8fo/L
kfgfx?df sndn] sf]g{ yfN5' . Hofg} hfnf h:tf] kN6fpg yfN5' . pgsf] Tof] k'/fgf] k|]dkq
hf8f]n] z/L/ sfkFL /xG5 . d'6' km'6f}nf h:t} 9's 9's e]l6G5 . efjgfTds k|]dkqdf n]lvPsf dfofn['
rln/xG5 . snd xftaf6 n/j/fpg yfN5 . o:tf] zJbx? k9\5' . olta]nf;Dd /ftsf] afx| alh
nfU5, of] cltt geP/ at{dfg xf] . hxfF xfdL;Fu} 5f}F ;s]5 . cfvfFx?klg yfls ;s]5g\ . sf]xL ldng
. Ps csf{ k|lt cfkm\gf] efjgfx? kf]Vb} dfofdf clttdf ablnbf] /x]5 . To;}n] s7\ofª\lu|g ]
ljlng eO/x]sf 5f}F . hxfF PSn} PsfGtk|]dL eO{ s'g} hf8f] xf];\ of r}t a};fvsf] v8]/Ldf klg cltt
sljn] sf]g{] sljtf em}F cfkm\g} cltt k|d ] sf kfgfx? sf]gs{ f] nflu snd n/v/fpFb} 8fo/Lsf] kfgfdf
n]lv /fv]sf] x'G5' . plg;Fu} latfPsf tL kn;Fu} bf}8L /xG5 . aflx/ ;'g;fg rsdGg cWof/f] 5 .
cufl8 a9\g] k|of; u5'{ . plg, km"nsf] au}Frfdf s]jn clttnfO{ ;Demb} 8fo/L aGb u5'{ .
km'n]sL Pp6f ;'Gb/ km"n lyOg . pgsf] jf;gf xf8xf8] —%, u'NdL .
htftt} km}lnPsf] lyof] . Tolx af;gf;Fu} xfd|f] xfn M bf]xf stf/
ldng x'G5 . a'6jn km'naf/Lsf] e|d0fdf hfFbf pgn] ;fy gvf]h ltdL
lbPsf] pmlg wfufsf] 6f]kL ;DemG5' . ;fob Tolx a]nf
klg hf8f]sf] df};d lyof] xf]nf . To;}n] t cfkm\g }
xftn] a'g]sf] ;Demgfsf] nflu eGb} lbPsL lyOg . . ;fg' ofVvf
t'iff/] lzlz/sf] hf8f]df klg pgsf] Gofgf] dfofsf]
sfvdf n's/] a:g kfpFbf krf; l8u|Lsf] 3fdsf] tfk s'g v';L g} 5 / d;Fu
em}F zl//df klg tfk k}bf x'GYof] . clg pgsf] nhfn' ltdL v';L vf]H5f}
c+ux?df ha d]/f lgbf]i{ f xft la:tf/} ;Njnfpg yfNy] cfkm} 5' wtL{sf] w'nf]
plg nfhn] cg'xf/ /ftf] kf/L e't'Ss} x'lGyg . olt ltdL cfsfzsf] h"g /f]H5f}
a]nf ;f/} /fd|L b]lvlGyg . pgsf] Tof] d[ugogL lzQn slxNo} x'Fb}g ;fob
cfFvfdf cfFvf h'wfpFbf dgdf cfgGb dx;'; x'GYof] . s'g lzt ;+ufNg vf]H5f}
lxdfn h:tf ;]tf bfFt b]vfO d':s'/fO lbFbf ;+;f/ hxfF xl/ofnL 5}g
d':s'/fP h:tf] nfUYof] . clttnfO{ sf]bf{ sf]b}{ v} sxfF ToxfF s'g km"nsf] au}rf /f]H5f}
k'u5F] ' slt nfdf] af6f]sf] b'/ofqf kf/ul/ ;s]5' yfx} h;sf] gfdn] hLjg l;+ufg{ vf]H5f}
ePg . clttnfO{ c+ufNb} a6['jf eO{ lx8\bf w]/} sl7g ToxfF gfd g} d]l6Psf] 5
ofqf ug'{kbf]{ /x]5 . h'g af6f]kf/ ug{sf] nflu slxn] h:nfO{ rf]vf] ldng 7fG5f}
t'iff/] lzlz/sf] s7\ofª\u|Lg] hf8f] t slxn] r}t ToxfF rf]6 g} rf]6 5
a};fvsf] v8]/Ldf hNb} lx8\g' kg]{ /x]5 . Ct' ef] ca,
abnLPem} v} Û lsg pgsf] dg klg ablnP5 . pgsf] gaNemfp b'vs ] f] dg
dfof klg 6fl9b} uof] . b'Mv kfpg[' ;'v kfpg' cfkm\gf] alNem b]nf Joyfx? emg\ emg\
cfkm\gf] efUo /x]5 . pgsf] efUodf v} s] 5 Û d]/f] d]/f] ;fy gvf]h ltdL
efUodf lk8f /x]5 . aflx/ lr;f] xfjf rln/x]sf] 5 . v';Ldf /Dg] 5}g slxNo}
d cfkmgf] clttnfO{, ablnPsf] k|]dnfO{ sf]6\ofpFb} ?g] 5 d]/f] dg ..
8fo/Lsf] kfgfdf eg{ yfN5' . hf8f] x'gfn] Ps sk la/f6gu/
xfnM bf]xf,stf/ .
9
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
sljtf k|To]s g]kfnLsf] 3/ cfFugLdf
;d[l4sf]] ;'o{ pbfP kl5,
v} s;/L dgfp“ d bz}< ;u/dfyfsf] 6'Kkf]df ;dfgtfsf]
rGb| ;'o{ km/km/fpFb}
ljZj;fd' df]lt h:t}
d]/f] b]z 6NsLPsf] lbg,
cfkm' g]kfnL ePsf]df
 O{Zj/ bfxfn ‘sljhL’ lgle{stfsf ;fy uj{ ub{},
cefj / d+x uLn] ;a} g]kfnL bfh'e fO{
d]/f zx/x? 89]]sf] a]nf, lblb alxgLx?sf] jLrdf,
a:tLx? ef]sd/Ln] x;f{p] Nnf;sf ;fy
56k6fP/ lrRofO{ /xFbf, bz} dgfpg] 5',
kmfF6x? /utsf] kf]v/Ldf gq,
lg;fl:;P/ 8'a]sf] a]nf, v} < s;/L dgfpF d bz} <
v} s;/L dgfpF d bz} < gjf]lbt ;flxlTos jfrgfno
hGdb} kGw| xhf/sf] C0f bf]xf,stf/
6fpsf]df af]s]/ cfPsf] E-mail : ir2062@yahoo.com
efUodfgL b]zsf] sljtf
cefuL gful/s,
kl;gf / cfFz';uF hLjg wfGb}
xTs]nfsf] efUo /]vf lgofFn/]
u'kmf
cfˆgf] k'k'{/f] 7f]sL /x]5' ;'lDgdf /fO{
v} s;/L dgfpF d bz} < Tof] sfnf] u'kmf
b'w] afnsnfO{ Ps lunf; b'w, glrlgg] u'kmf
Ps 6'qmf sk8f lbg g;sL d]/f] nflu ;fFRr} ckl/lrt u'kmf
rfs/Lsf] 9f]sf 9s9sfpg ljjz To;f] t vf]htnf; ulb{g /
d'7Lbfgn] hLjg z/0ffut u/L/x]5' s]lx n]lVbg klg
hf8f];Fu c+sdfn ub{} lsgsL d laåfg xf]Og
s/Ë k|bz{g u/]/ g s'g} slj,n]vs jf kqsf/ g} x'F
PSsfOzf} ztflAbsf] gful/s aGg afWo d t/ y'k|} sNkgf u5'{ u'kmfsf]
v} s;/L dgfpF bz} < ;'g]sL lyPF,
bz}, s'g} tfsf lg/s'+z a:g] u'kmf
;+:s[lt dfq xf] jf afWotf klg, if8oGqsf] v]n v]lng] u'kmf
wgLnfO{ dfq xf] sL u/LanfO{ klg, t/ gofF larf/,hf]z, hfFu/ af]s/]
d cGof]ndf k/]sf] 5', gf}nf] ;+;f/ k;]sf /] cfh
kz'x?nfO{ d[To'b08 lbP/ crDd nfUb}g cr]n
cGgsf] /;df 8'AgnfO{ xf], u'kmfsf] u'0f g} To:t} /]
jf hxfF dly+un klg To:t} aG5 /]
aGw'Tj / cflTdotf bzf{pg klxn] lttf] nfUg] uGw klg
d}n] a'em\g ;lsg, ld7f] nfUg] afgL k5{ /]
cGof]nu|:t cj:yfdf cfkm'n] rfx]sf] ;'uGw g} e'N5g\ /]
v} s;/L dgfpF d bz} < To;}n] nfU5 cemklg sxfF sxfF
t/, d}n] c7f]6 u/]sf] 5' u'kmfleq ‘xfpm’ s/fO{/x]5 ..
cGofo / cTofrf/sf] bfx;+:sf/ eO{
d]/f] b]zsf b'Zdgx?nfO{ xn]; L, vf]6fª .
em\ofnvfgfdf hs8]/ xfn M sf7df08f}+ .
10
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
n3'syf
uGxfpg] lttf] kmn / lar/f k+l5x?
 a/fO{nL df]xg
Pp6f au}rf lyof] . hxfF y'k|} k+l5x? a:y] . s]lx ;dokl5 To; au}Rffdf Pp6f la?jfsf]
lt k+lIfx? cfkm}n] To; au}rfdf af]6la?jfx? pTktL ePsf] 5 . oBkL k+lIfx?df v';L 5}g
x'sf{Psf lyP . ha k+lIfx?n] To; au}rfdf la?jf lsgeg] Tof] la?jf klxn] cfkm}+n] pvfn]/ ˆofFs]sf]
/f]ks
] f lyP To;a]nf ;a}sf] Pp6} cfzf lyof] . la?jf xf] . k+lIfx? lbSs ePsf 5g\ . /fd|f] kmn
cem xfdLn] /f]ks ] f] la?jf 7'nf] ePkl5 /fd|f] / kmNg] la?jf hltg} dhhn / d]xgt ubf{ klg
ld7f] kmn kmN5 . ef]lnsf lbgdf xfdL, xfd|f] pd|Gb}g t/ gld7f] lttf] uGxfpg] kmnsf]
;Gtfgx?n] vfg kfpF5f}+ eGg] ;f]rn] lt k+lIfx? lt la?jfnfO{ s]lx rflxFb}g . ;'Vvf jfn'jfdf klg
af]6la?jfnfO{ w]/} d]xgt / dnhn ul/ x'sf{P . xl/of] eO{ kNkljt eO{ cfpF5 . s:tf] crDd af ÛÛ
k+lIfx?sf] d]xgt / nufgL u/] cg';f/ lt d=g–(,;fnaGbL, ;'g;/L
af]6la?jfx? klg nxnx eO{ x'ls{P . ;a} k+lIfx? xfn M cnvf]/,stf/ .
v';L eO{ gfFRg yfn], xif{ dgfP,pT;j u/]],ca kmn E-mail,barailimohan@yahoo.com
kmNg] a]nf eof] . xfdLn] cfkm\g} au}rfsf] kmn
vfg kfpg] eof}+ elg ;a} v';Ln] km'?ª ag]sf lyP
. cflv/ Tof] af]6la?jfx?df n6/Dd kmnx? kmn]
P]gfdf cg'xf/
t/ kmn kmn] kl5 k+lIfx? lg/f; / pbf; aGb} uP n'Ëf 7'nLn]
. sf/0f plgx?n] ;f]r] h:tf] kmn kmn]sf] lyPg . v'jfP/ dfOlt ufpF
km"m km'Ng yfn] b]lvg} au}rfdf gld7f] uGw cfpg ?jfP/
yfn]sf] lyof] . To;}]a]nf k+lIfx?df z+sf k;]sf] kxf8af6
lyof] st} kmn klg o:t} uGxfpg] t x}g elg . w/fg kmRrf cfPsL lyO{
t/klg ;fob kmn t ld7f] g} kmN5 xf]nf elg vf]O s;/L xf] s'lGg
dnhn 5]sjf/ ul/ g} /x] t/ kmn ha kmNof] w/fg vfO{ ;s]/
k+lIfx?sf] cfzf / laZjf; ;a} t'lxof] . kmn emg} km]/L
uGxfpg] eO{ kmn]sf] lyof] . k+lIfx?nfO{ Zjf; g} sf7df08f} hf/L ul/5]
km]g{ ufx|f] x'g yfNof] . au}rfel/ b'u{Gw km}lnof] . sf7df08f} lgNg] xf] <
w]/} k+lIfx? la/fdL eO{ d/] . of] ;fn o:t} eof] of t
csf]{ ;fn /fd|f] kmN5 eGg] ;f]rn] km]l/klg sf7df08f}n] ltgLnfO{ lgNg] xf] <
k+lIfx?n] dnhn ul/ g} /x] . t/ csf]{ ;fn klg gt
To:t} g} kmn kmNof] . km]l/ csf]{ ;fn kmn /fd|f] cfkm\gf] j+z
} lgrf]/L ;s]/
kmNnf eGg] cfzf u/] t/ k+lIfx?sf] b'ef{Uo hlxNo} a]lx;fj
uGxfpg] kmn dfq kmNof] . Pslbg ;a} k+lIf ldn]/ dfOlt3/ kms{g] xf]
lt af]6la?jfx?g} pvfn]/ kmflnlbP . csf]{ gofF k|ltIffdf cfvfF laR5fPsf] 5'
la?jf /f]k] . Tof] la?jf klg x'ls{of],km"n v]Nof], lsgsL
kmn kmNof] t/ klxn]sf] eGbf km/s x'g ;s]g . oyfy{sf] P]gfdf
Tof] klg uGxfpg] / lttf] g} eof] . gx'g' eGbf cfkmgf] eGbf
sfgf] /fd|f] elg k+lIfx?n] lrQ a'emfP/ a;] . t/, c?sf] cg'xf/ x]g'{
Pslbg lt af]6la?jfx?nfO{ klg zlQmzfnL xflQ ;a}nfO{ dHhf x'G5
cfO{ ;a} efFrLs'rL kfl/lbof] . au}rf phf8 eof] . t;y{
k+lIfx? cfkm\gf] k'k'{/f] ;dftL ;f]Rg yfn] . cfkm\gf] dnfO klg Tof] dHhfsf] :jfb
d]xgt nufgL, tk:of, Tofu, alnbfg ;a} v]/ a]:;/L rfVg dg 5 c3fpGh]n .
uof] . s]lx sfd nfu]g eGg] ;f]Rb} 6fpsf] b'vfpg  ;];]dL ;]/]Ë gfNjf]
yfn] . t/, k5'tfpg' afx]s csf]{ pkfo lyPg . n'Ëfaf6
11
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
sljtf km"nsf] g;{/Lx? ag]sf] 5,
s] ltdL klg
Vfx/] / ltd|f] Pstf ltd|f] vx/]df km"n /f]Kg] xf]
cfp ;fy ;fydf ug'{' 5,
lab|fx] ;dfhjfbL qmflGtsf] ..
Dfx]Gb| /fO{ ‘cb[io’
dnfO{ yfxf 5 lji0f'kfb'sf,;'g;/L
dg]{a]nfsf] aQLn] klg rds lbG5, xfn M bf]xf stf/ .
ebf}df vx/]n] klg cf}sft b]vfpF5, uhn
cfsfzaf6 em/]sf] kfgLsf] e/df,
7"nf 7"nf cfjfhn],
dflQPsf] en ag]/ .
zx/sf ;a} uGw] gfnL ldn]/,  k|sfz a~hf/f ljxfgL
kmf]xf]/sf sfnf] n]kgdf, cfh rsf]{ 3fddf afNb}5' lhGbuLnfO{
cfkm\gf] ?k b]vfpF5 . ;]s]08 ldg]6 u/]/ kmfNb}5' lhGbuLnfO{
5]p5fpsf ;'s'Daf;L 6f]nx?,
eTsfpg] k|of; u5{ . dxndf l;ldt s7f]/ dgnfO{ s] yfxf
lgl/x hgfj/ aufpb},pGd'Q m aG5 . 6fnf vf]hL vf]hLsg 6fNb}5' lhGbuLnfO{
o:t} vx/] lyof] hxfg aRrf ;fFe m laxfg r'Nxf] afNg xh'/
xfd|f] w/fgdf klg, kg]{ eGbf al9 ef/ 8fNb}5' lhGbuLnfO{
aif}{lkR5] s/fp5 :jf===== u5{
dfgf}, c;f/ ;fpg dfq} xf] dlxgf, clwsf/ vf]Hg]x?n] kfP b'v slQ slt
cx+sf/sf] l;df x'Fb}g . st{Josf] em\ofnvfgfdf xfNb}5' lhGbuLnfO{
cx+sf/Lsf] cx+sf/ x]g{ .
b'O{j6} l8ndf d klg pkl:yt x'Gy] . afWotf / hGhL/tfnfO{ cFufn]/ cfh
cf]xf] Û dlxdf of] vx/]sf] b]zs} nflu ePklg kfNb}5' lhGbuLnfO{ ..
ufnfdf xft /fv]/ x]5'{ s]lx l5g, ;fpg]rp/—(, vf]6fª .
t/ ha, xfn bf]xf stf/
kfgL kg{ aGb x'G5 . Email: patrakarbhai@yahoo.com
d]/f] sk8f ;'S5 .

 z'esfdgf 
;fy} vx/] klg ,
;f]R5', ;fu/ 5'of] xf]nf .
Pslbg dnfO{ l8n} l8n hfg dg nfUof]
To;sf] uGtAo x]g{ @)^^ ;fnsf] a8f bz}+ tyf
pTkft ag]sf] ?k x]g{ z'ebLkfjnLsf] cj;/df b]z
uP uLt ufpFb} ufpFb} .
ltdLnfO{ yfxf 5, lab]zdf 5l/P/ /xg' ePsf
lar/f, vx/] t ;d:t g]kfnL bfh'efO{ tyf
;]ptLdf klg k'u]g 5,
lar}df ;lsP5, dfgf} ;'s]5 lblbalxgLdf z':jf:Yo Pj+
d}n] eg]sf] 5', x} Û
ltd|f] Pstf klg ,
bL3f{o'sf] xflb{s d+undo
Tof] gfnLx?sf] Pstf h:t} xf] . z'esfdgf JoQm ub{5f}+ .
;b"s { f] uN5]8f]df cr]n afFw afFws
] f 5f}
Gffdf] lg;fg 5}g To;sf]
ToxfF t ;'Gb/ al:t a;]sf] 5, ;GWofu|'k cnvf]/ kl/jf/
12
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
ef]ufO========================ÛÛ
g]kfn b]lv stf/;Dd
;flaqL lu/L
kf]v/f 3/ ePklg rf/aif{ cufl8 clg dWod jlu{o kl/jf/nfO{ lhpgsf] nflu
lhGbuLsf] e]nn] x'TofP/ sf7df08f} k'¥of{Psf] lyof] c;'ljwf x'g]u/L g]kfndf a9\b} uPsf] a]/f]huf/L,
dnfO{ . d]/f kfOnfx? psfnf]af6 cf]/fnf]df nfUb} 4Gb, aGb, x8\tfn To:t} rf8kj{, ljjfx, a|taGw,
lyP t/ klg lhGbuLsf] x/]s df]8df cfOkg]{ b'Mv kf:gL, k"hfcfhf, ef]h –eQ]/ cflbdf klg unt
;'v xfF;f] v':fL tyf ljWgafwfaf6 larlnt lyOg tl/sfn] / ePklg gePklg ;dfhsf] cufl8
d . lyof] t x/]sf laWg afwf;Fu 86]/ n8\g] hf]; b]vfpg} kg]{ kmf];|f] cf8Dj/tf h:Tff la;+utLn]
hfFu/ clg pT;fx . df5f lgb{oL hfndf / r/f r';]sf] ca:yf b]lv jfSs nfu]/ lja; eO{ Ps aif{
kf;f]df k/] em}F dflg;x? klg ;f]Rb} g;f]r]sf] cufl8 x'lQPsf lyP d]/f sbd stf/;Dd .
b'/b;fdf k5{g eg] yfxf gePsf] klg xf]Og . h] ;f]r]eGbf km/s kfPF d}n] oxfF sDklgsf] sfd ug{
h:tf] kl/lZytLsf] ;fdfgf ub}{ ePklg ;F3if{ ub}{ cfpg k"?ifnfO{ eGbf dlxnfnfO{ sfd tna ;'/Iff
lyPF d ;do;Fu} . sf7df08f}sf] a;fO{, lzlIfsfsf] ;a} b[li6sf]0fn] /fd|f] nfUof] dnfO{ . tyfkL vf8L
k]zf h;f]t;f] hLjg u'hf/f rNb} g} lyof] . t/ v} d'ns ' df dlxnf sfdbf/x? laleGg k|sf/sf ;d:of
Û PSsf;L ;dosf] kf;f klN6of] . d Tof] tyf lk8faf6 zf]ifLt gePsf eg] kSs} xf]Ogg\ .
hLjgz}nL, cfkm\gf] df6f], kfl/jfl/s :g]x clg a]nf a]nfdf klqsfsf] ;dfrf/ aGg] u/]sf /
Oi6ldqx?sf] cflTdotf ;a} 5f]8/] PsfPs k|jf;L b'tfjf;df z/0f lng k'us ] f lk8Lt dlxnfx? o;sf
aGg k'u] . kl/lZytL / k|ToIf pbfx/0f x'g\ .
;dosf] af9Ldf ‘vf8L d' n s
' df 3/] n ' sfdbf/sf] ?kdf vf8L d'n'sdf 3/]n'
PsfPs x]lnPsf] d]/f] dlxnfx?sf lglDt k| a ;
] lgif]
w ul/Psf] sfdbf/sf] ?kdf
hLjg ;don] k|jf;L eP klg :jb]zsf] af6f] 5f8]/ l5d]sL dlxnfx?sf lglDt
agfP/ a~h/ d?e"ld k|a]; lgif]w ul/Psf]
stf/df NofO{ lyu|fO{ d'
n s
' sf] af6f] x'b
F } u} / sfg'g L ?kdf eP klg :jb]zsf]
lbof] . ;f;', ;;'/f, lelqPsf dlxnfx?sf] cj:yfnfO{ eg] af6f] 5f8]/ l5d]sL
r'Nxf]rf}sf], ckjfbsf] ?kdf lng} k5{ . k|
f ozM d'n'ssf] af6f] x'Fb}
bfp/f3fF;,d]nfkft u}/sfg'gL ?kdf
olx gf/Lsf] hLjg xf] / To;/L lelqg] dlxnfx? g} kqklqsfdf lelqPsf dlxnfx?sf]
gf/Lsf ;Dk"0f{ v';L lk8Lt / zf]lift ePsf] ;dfrf/ aGg] cj:yfnfO{ eg]
o;}df kf]sf] kfg'{k5{ ckjfbsf] ?kdf lng}
eGg] larf/x?;Fu
u/]sf 5g\ .’ k5{ . k|fozM To;/L
;xdt lyOg d . lyof] t s]xL ug]{ rfxfgf lelqg] dlxnfx? g} kqklqsfdf ;dfrf/ aGg] u/]sf
:jfjnlDa aGGf] c7f]6 . ;fob olx s'/fn] klg 5g\ .
dnfO{ oxfF;Dd cfO{kU' gdf ;xof]u u/]sf] x'g'k5{ . Ps;o lt; hgf lblb alxgL;Fu Pp6}
hxfF uPklg cfkm' l7s x'g'k5{ s]lx km/s kb}{g sDklg / stf/ o'lgel;{l6sf] sfd clg Pp6} SofDk
eGg] cfTdflj:jf;n] h/f ufl8;s]sf] lyof] d]/f] tyf 5fgf d'lg a;]/ lblb alxgLsf] ;d:ofdf
dgdf . Psrf]l6 kl/jf/s} ;xdltdf xËsË xft]dfnf] ug]{ cj;/ kfPsf] lyPF . v';L lyof}F
h:tf] 7fpFdf sfd u/]s ] f] cg'ej lyof] d;Fu . clg ;a}hgf . x'gt cfkm\gf] kl/jf/ afnaRrf 5f]8/]
;+;f/ sxfF k'uL;s]sf] /x]5 / xfdL slt k5fl8 cfpFbfsf] lk8f ;a}df x'G5 Gf} t/klg cf7 306fsf]
/x]5f},F gf/Lk'?ifdf s'g} e]befj /x]g 5, clg l8pl6 ;s]/ ;a} lblbalxgLx? Pp6} 5fgf d'lg xfF;/]
s'g}klg sfdnfO{ 7'nf], ;fgf] elgbf] /x]g5, vfnL Ps csf{sf] bM'v ;'v afF8]/ a:bf ;d'Gb|kf/ ePsf]
sfd ug{'kbf]{ /x]5, cfkm\gf] :yfg cfkm} aGbf] /x]5 dx;'; x'b}g /x]5 . lblbalxgLx? cfpg] hfg] qmd
eGg] vfnsf] ;F;f/ b]Vg] / a'em\g] cj;/ kfPsL hf/L lyof] . clg l8pl6 klg ;'? e} ;s]sf] lyof] .
lyPF d}n] . slt lblbalxgLx?sf] cfkm\g} lk8f lyof] d]gkfj/n]
13
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
olt lnof] plt lnof] Ph]G6n] olt lnof] plt lnof] / olx sfd ul/ km';b{ sf] ;dodf n]lvPsf n]v
eGg] . sltnfO{ t cfkm' cfPsf]] d]gkfj/ / cfkm'n] /rgfnfO{ 5fk]/ kf7s;Dd k'¥ofpg] sfd kSs} klg
ug'{kg]{ sfdsf] ;d]t kQf] lyPg . d]l8sn ;fgf] xf]Og jxfFx?sf] . o;} qmddf ndh'Ësf efO{
eO/x]sf] lyof] . o:t}df l/kf]6{ klg cfpFb} lyof] . xl/rGb| >]i7;Fu e]6 eof] . pxfF dfkm{t wg]Zj/
d;Fu Pp6} d]gkfj/af6 Pp6} ˆnfO6df cfPsL lh;L;Fu kl/ro ug]{ df}s f kfPF . o:t}df Pslbg
clt /fd|f] lzn:jefj ePsL / sfd u/]sf] x]bf{ xl/ efO{n] ;GWofu|'kn] gofFaif{sf] ub}{5 tkfO{sf]
s]lx /f]u nfu] h:tf] gePsL :j:y x§fs§f SofDkdf gfFRg] ufpg] To:tf snf ePsf
;+v'jf;efsL alxgLsf] d]l8sn km]n eof] / plg lblbalxgLx? x'g'x'G5 eg] xfdL of] sfo{qmddf gofF
t'?Gt g]kfn kmls{g' kg]{ eof] . Ph]G6 dfkm{t k|ltefx?nfO{ cj;/ lbb}5f} pxfFx?nfO{ ;xeflu x'g]
cfPsL /lx5g\ . c;Lxhf/ ?k}ofF lt/]/ clg cj;/ xf] of] . jxfFsf] of] af]nL;Fu} d}}n] eg], efO
d]l8sn klg cs}{ 7fpFdf u/fPsL /lx5g\ . 5fltdf snf,l;k x'FbfxF'b} klg :jb]zdf /f]huf/Lsf] ca;/
;fgf] bfu b]vfPsf] /x]5 / cf}iflw vfg' lgsf] x'G5 gkfP/ cfPsf lblbalxgLx? y'k|} 5g\ oxfF t/
eg]/ eg]sf] /x]5 . pgsf] of] s'/fn] dnfO{ :tJw sDklgn] dlxnfx?nfO{ aflx/ hfg t cg'dtL lbb}g
agfof] . ld7f] ;kgf dgdf ;hfP/ s]lx xf]nf eGg] eg] sfo{qmddf hfg b]nf < pxfFn] d]g]h/sf] gDj/
cfzfsf ;fy hf]sf]lx klg k/b]zLPsf] x'G5 . lbg' xfdL s'/f u5f}F eGg' eof] . b'tfjf;sf]
PsfPs ;kgfdf cfuf] nfUbf s:nfO{ lk8f gxf]nf cg'dltkq;Fu} d]g]h/;Fu s'/f ug'{ eP5 pxFfx?n] .
/ < pgsf] ;fd' 8fS6/n] lbPsf] l/kf]6{ x]/]/ g]kfn To;kl5 dnfO d]gh ] /sf] kmf]g cfof] ;fljlq xfd|f]
kms{g'sf] ljsNk g} lyPg . clg, ;flyx?;Fu sDklgdf 8fG;/ / l;Ë/ s]l6x? klg 5g\ / < Pp6f
;Nnfx ubf{ pgnfO{ ;Sbf] ;xof]u /sd p7fpg' ;+:yfn] kfFr hgf snfsf/ dfu]sf] 5 eGof] . dnfO{
eGbf csf]{ ljsNk lyPg . rGbf p7fpFbf JolQmut ;fFRr} v'l; nfUof] d}n] To:tf k|ltef ePsf y'k|}
tyf ;+:yfut ?kdf rGbf ;+sng ug{ yflnof] . s]l6x? ePsf] / cfkm' klg l;Ë/ ePsf] Pp6f PNjd
o;af6 pgn] cfkm\gf] v'§fdf cfkm}+ pleP/ ;'Gb/ ;d]t lgsfnL ;s]sf] atfPF . To;kl5 xfdLn]
hLjg latfpg] rfxfgfdf s'7f/f3ft eof] t/klg cg'dtL kfof}+ sfo{qmddf ;xefuL x'g] . d}n] Pp6f
pgsf] b'Mvdf yf]/} ePklg dNxd nufpg] larf/n] Pnjd lgsfNg] ca;/ kfP klg nfOedf ufPsL
clg Ph]G6 klg ;Dks{df gcfPkl5 rGbf lyOg t/ ;fyLefO{x?sf] xf};nf / laZjf;sf sf/0f
;+sngdf nfUof}+ . olx qmddf d]/f] cu|h ;fyL lxDdt a9]/ cfof] . To;kl5 g]kfnLx?sf] gofFaif{
/ld tfdfËn] ;GWofu|'k eGg] ;+:yf 5 . pxfFx?n] @)^^sf] cj;/df ;GWofu|k' n] cfof]hgf u/]sf]
xfdLnfO{ ;xof]u ug'{x'G5 eGg'eof] . xfdL labfsf] dgf]/Ghg ;fFem @)^^ df d nufot xfd|f] sDkgLdf
lbgsf] ltg306f lsgd]n ug]]{ ;dodf l;6L;]G6/df sfo{/t g]kfnL r]nLx?n] efu lnof}+ . stf/df klg
pxfFx?nfO{ af]nfP/ e]6\of}+ . o;/L kl/ro eof] g]kfnL ;+:s[ltsf] km}nfj6 b]v]/ d crDddf k/]+ .
;GWofu|k' ;Fu / To;sf ;b:o bfh'efOx?;Fu . g]kfnLx? cfkm\gf] efiff, snf, ;flxTo / ;+:s[lt k|lt
xfdLnfO{ ;xof]u ug]{ ;+:yfx? dWo] ;j}eGbf al9 slt lrGtLt x'Fbf /x]5g\ eGg] d}n] k|ToIf cg'ej u/]
/sd pknJw u/fPsf] lyof] ;GWof u'|kn] . ljb];df . ;GWofu|k' cnvf]/sf] cnld:gfb sDkgLsf]
/x]/ cfkm\gf] Jo:ttfsf afah't klg laleGg k|fËu0fdf ;DkGg ePsf] ;f] sfo{qmdf ljleGg
;flxlTos, ;f+:s[lts tyf v]ns'bsf sfo{qmdsf] snfx? ;d]l6Psf] lyof] . gfr, ufg, sd]l8 nufot
cfof]hgf ul/ lalaw sf/0fn] k|jf;LPsf bf]xf]/Ln] bz{sx?nfO{ e/k'/ dgf]/~hg lbPsf] lyof] .
k|ltefx?nfO{ ;xefuL u/fO{ g]kfnL, snf, ;flxTo stf/afl; nueu rf/ xhf/ g]kfnL, lab]zL nufot
/ ;+:s[ltsf] hu]gf{ ul//xg' ePsf] /x]5 . o:tf g]kfnL lgof]usf k|d'vx?n] cjnf]sg u/]sf] ;f]
JolQmTjx?;Fu kl/lrt x'g kfPsf]df d cfkm'nfO{ sfo{qmddf g]kfnLx?nfO{ g]kfnd} ePsf] cfefif
efUodfgL ;DemG5' . :on'6 u5'{ d pxfFx?h:tf lbnfPsf] lyof] . k|jf;df /x]/ klg g]kfnL efiff,snf,
>[hgl;n bfh'e fOx?nfO{, h:n] xfdL h:tf ;flxTo / ;+:s[ltsf] lasfzdf ;GWof u|k' sf]
;';K' t snfsf/x?nfO{ :6]h;Dd cfpg] df}sf lbg' sbdnfO{ d ;fw'jfb 6qmofpF5' ;fy} d ;GWofu|'k
ePsf]df . clg, ljb]zdf cfP/ b'Mvdf k/]sf s}of}+ nufot To;sf ;b:ox?nfO{ k|lt xflb{s cfef/
g]kfNfLx?nfO{ p4f/ ul//xg' ePsf] / ljleGg JofQm ub{5' . d ;fFRrLs} Cl0f 5' ;FGWof u|'ksf] .
;fKtflxs, dfl;s, 4}dfl;s h:tf klqsfx?af6 z'esfdgf ;GWofu|k' nfO{ cfufld lbgx?df klg
ljb]zdf /x]/ klg g]kfnsf] tfhfvj/ k9\g kfpg] o:t}–o:t} sfo{qmdx?sf] cfof]hgf u/f];\ .
14
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
;kmntfsf] lzv/ r'df];\, km'nf];, kmnf]; ;+;f/sf
s'gf–s'gfdf a:g] g]kfnLx?sf] klxrfg agf];\ . ;fu/df 8'a]5'
;GWofu|k' sf] pHhn elj:osf] z'esfdgfsf ;fy
Ps uLt .  5la/d0f ltjf/L
uLt cfzf, cfzf dfq /x]5
;+;f/ x]g{] rfxfgfdf b'MvL hLjg lhpg' k¥of] e/f];fdf slxNo} gkg'{
lhGbuLsf] kl/j]zdf cfF;' dfq lkpg' k¥of] lglh{j a:t' lglh{j g} x'Fbf] /x]5
;'v /f]Hg] sNkgfdf cgfof;} cfF;' em¥of] ;lhj agfpg slxNo} gvf]Hg'
lhGbuLsf] kl/j];df cfF;' dfq lkpg' k¥of] Wff]sf g} lbg' lyof] eg]
lx+8]sL 5' 5flt leq Joyfx? af]sL ld7f; arg lsg lbof}
lhGbuLsf kl/efiff b'Mv dfq xf] sL ;kfËnfO{ klg ckfË;l/ agfO{ lbof}
lbgx? lat] slt lkpFb} lkpFb} cfF;' ckfË klg lx8f];\ ca s;/L
a]bgf 5 5flt leq d s;/L xfF;' cl;dLt ulx/f] ;fu/df 8'a5 ] '
afFRg} kbf]{ /x]5 oxfF cfzfx? af]sL o:tf kf] xF'bf /x]5g\ wf]sj] fhx?
cf;} cf;df afFRg] hLjg d]/} dfq xf] sL aNn kf] dnfO{ yfxf eof]
cfsfz ?G5 aiff{ofddf dg ?G5 ;Fw} ;Fu} afFRg] ;Fu} dg]{ ld7f; arg t
htftt} lj/x 5 v';L 5}g st} lg:7'/Ln] aLrdf tf]8L uof]
a;Gtdf axf/ 5}g km"naf/Ldf km"n 5}g lardf tf]8L uof] ..
lbgdf ;'o{ 5}g xh'/ /ftdf h"g 5}g
aiff{ofdsf] aiff{ h:t} cfF;' dfq} cfpg] n]vgfy gu/kflnsf– !!
slxn] xf]nf lhGbuLdf v'l;ofnL 5fpg] sf:sL .
;+;f/ x]g]{ rfxfgfdf b'MvL hLjg lhpg' kof]{ xfn M cnvf]/ stf/
lhGbuLsf] kl/j];df cfF;' dfq lkpg' kof]{ ..
n]vgfy gu/kflnsf uhn
kf]v/f, xfn M bf]xf,stf/ .

gf/L hft  /fh]Zj/ 9sfn


r~rn] of] dgsf] /x/, s:n] k"/f unf{ sfG5L <
zf]ef ;"o{ du/ ;+j]u el/Psf] hjfgLdf s:sf] gh/ knf{ sfG5L <
sfdsf] nflu dfq g/f]h d]/f] ;fy
:jfyL{ lz/df hf]l8Gg gf/L xft sf]xL 5}g bfFof afofF k/]nLn] af]nfpg]
3f6} 3f6fsf] kvf{nnfO{ kmf]8L lbG5] pln{Psf] dfof d]/f], cgfof;} emnf{ sfG5L <
k'?ifk|wfg ;+:sf/nfO{ tf]8 L lbG5]
gSsnL lsGg/L xf]Og of] dfy kmlqmg nfu]sf] sf]lknf g} /fd|f] eG5g\
gb]p cem cfZjf;gsf] em'6 f] ;fy stf–stf lrGtf k¥of], d]/f] /x/ dnf{ sfG5L
g;Dem ltdL o;nfO{ k/L
aiff{Olbg ;S5] cfGbf]ngsf] em/L hjfgLd} s:g' k5{ nug ufF7f] eG5g ;a}
x]/fO x]/fOd} kfun e}lbGg a'9];sfnn] 5f]O ;Sof], cj km]l/ ;nf{ sfG5L
sfn/fqLdf PSn} x/fOlbGg
s7k"tnL em+} x}g gf/L hft sf]xL t xf]nf d]/f nflu hlGdPsf ;+;f/df
;fx;sf] dxn xf] of] hft dd{ a'lem x|bodf s:n], dfof 5nf{ sfG5L
;+;f/sf] /+uLg xf] of] hft
abnfsf] ;+uLg klg xf] gf/Lhft .
a]naf/L –* ju'jf,^ uf]/vf,
df]/ª g]kfn xfnM bf]xf,stf/
15
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
s[lt ;ldIff=================ÛÛ :fGqf;do ;nxn] 5f]8s ] f] 5}g . g]kfnL ;dfhsf]
Pskl5 csf]{sf] d[To' t oxfF ePs} 5 t/ cGTo]li7
lgwf{ dnfldx? ug{ lx8]sf dnfdLx? klg km]l/ 3/ kms]/{ cfpg]
gcfpg] eGg ;Sg] cj:yf 5}Gf . ;Kk}df eGg] xf]
/]lu:tfgdf eg], oxfF d/]sfx?n] dnfdL kfpg] ;Defjgf 5}g /
;fdflhs dfGotfnfO{ dnfdL hfg]x?
klg lgwf{ 5g\ of] d'n'sdf . of] ;femf
cg'e'lt xf] d'Qmssf/ b'uf{ e';fnsf] . of]
k':tssf] k|To]s z]/x?df k|To]s
x/kmx?df b'uf{ e';fn b]z ag]/ /f]Psf
5g\ . 3/, b]zb]lv k/b]z ;Ddsf] dfgljo
d"No / dfGotfdf b]lvPsf] c6;d6;x?
d'Qmsdf ;nnn kf]lvPsf 5g\ .
To;f] t bf]xf, stf/df b'uf{
e';fn ckl/rLt eg] xf]Ogg\ . x/]s
sfuhL ahf/df ltvf{, jf:tljstf
cf]sNg] Pp6f ;|i6f x'g b'uf{ e';fn .
jxfF;Fusf] d]/f] glhSofO{ gfdn] afx]s
c? Tolt cufl8sf] xf]Og t/ hj xfdL
Pp6f ;flxlTos ;+:yfdf cfj4 eof}F ta
of] Psfb]zsf] syf xf]Og,g t dgsf] h?jfgLaf6 d}n] jxfFnfO{ glhsaf6 x]g]{ df}sf kfPF . of] d]/f]
/l;Psf] efjgf a]u dfq . of] cfkm\g} 3/sf] oyfy{ ldqtfk|ltsf] va/bf/L xf]Og, dfq ;ldKotf ;ldIff
syf xf] . cfkmgf] 3/ eGg' cfkm\gf] df6f] xf], :j?k cf]sn]sf] x'F . d}n] bf]xf, stf/df k|lt:kwf{T ds
cfkm\gf] dfof eGGf' rflxF 5fnf sGofpFbf g]kfnL ?kdf k|sfzg x'g] y'k|} ;|i6fx?sf s[ltx? x]g]{ df}sf
df6f] uGxfpg] cfkm\gf] b]z xf] . xf], olx cfkm\gf] kfPsf] 5' . of] df}sf s]jn cfkm' of] nf]sdf eO/x]sf]
b]zdf efUo;fnL ePsf] ljrf/ pQ]hgfsf] syf xf] >]o xf] oBlk d}n] slxNo} ;f]r]sf] lyOg oxFf o:tf
. cem o;nfO{ o;/L egf}, d''n's /fhlglts ;|i6fx? klg a:bf /x]5g\ . jxfFsf] d'Qmlso v'la
cl:y/tfn] lbgfg'lbg lh0f{ eO/x]sf] 5 . g]tfx? b]v]/ d b+ubf; eP5', olt ;'Gb/ sL zJbdo
b]znfO{ ;kfg]{ u'lnof arg ;f6\b} 5b\de]lif gf6s JofVofn] gk'UGf]. cnfËsf/Ls jflGsn] xf];\ of t
d~rg ub}{ g/elIfsf] bfFhf]df ;+;f/df bl/g zJb rog cyjf o;sf] lz/d'lg b]lv e';'gf;Dd,
yfn]sf] 5g\ . xf], olx syf xf] ;flxTosf/ b'uf{ ;'Gb/ lalaw laifodf sl6j4 ljDj k|ltsx?df
e';fnsf] lgwf{ dnfldx? . :ki6tf o:tf] nfU5 cGt/f{li6«o g]kfnL ;flxTo
d}n] syf ;+Uf|xsf] s'/f ul//x]sf] xf]O{g, ;dfh stf/ RofK6/n] rfgr'g] lx;fjdf of]
d'Qms ;+u|xsf] s'/f u/]sf] xf] . ;+ux| leq 5l/P/ kf08'lnlknfO{ 5fg]sf] x]fOg /x]5 . d'Qmssf/ e';fn
/x]sf lnlkj4 l;NknfO{ s]nfpg vf]h]sf] xf] . of] dfs/ — $, gjnk/f;Lsf x'g\ . xfn pmlg wgsf]
lgwf{dnfldx? leq lhGbuLsf c;nL ef]ufO{x? 5g\ hf]xf] ug{ vf8Lsf] bf]xf, stf/df sfo{/t 5g\ .
. /fhgLlt pynk'ynn] lgDtfPsf a:t'ut d'Qmz}nLdf n]lvg] Pp6f cfsif{s / b'/ufdL
vf8nx? 5g\ . cem 5g\, d'6' / lttf] oyfy{ ;flxlTos ljwf xf] d'Qms . o;sf] uxgtf ;l6s t/
;fdflhs lj;+ultsf] . y'k|}–y'k|} laifox? ;d]6]/ la/f6 x'G5 . of] rf]l6nf] x'g'sf] ;fy} ;/n ;/; /
uhnfTds 9+uaf6 Ps ;o ;f7Lj6f syfsf] lrq ld7f] x'G5 . rf/ kbdf n]lvg] of] ljwfdf klxnf],
sf]l/Psf] 5 of] lgwf{ dnfdLx?df . o:fsf] k|ljlw bf]>f] / clGtddf cGTofg'k|f; eP/ d'Qmlso wd{
zJb cnfËsf/df slj ;+jb] gl;n 5g\ eg] af]Sb5 rfx] b]z lrGtgsf] xf];\, rfx] k|]dljof]usf]
oxfFsf d'Qmlso kfqx? lgwf{ dnfdL ag]sf 5g\ . xf];\ k|;+u . o;n] k[YjL hlt lj/f6tf af]ss ] f] x'G5
g]kfnL ;dfhdf d[tssf] bfx;+:sf/ ug{ dnfdL . To;}n] of] ljwf cfsif{s / k7lgo x'g ;S5 .
hfG5g\ k/Gt' oxfF dnfdL hfg]x?g} lgwf{ ag]sf s;}n] o;nfO{ uhnsf] 5f]6f] ?k eG5g\ eg], s;}n]
5g\ . b]z ;Gqf;do 5, cem} Tolx cfuhgL / n3' sljtf cyjf 6'qmf–6'lqm h–h:n] h] eg] klg
16
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
of] hDdfdf d'Qms xf] . o;sf] cfkm\g} cl:tTj, wd{ cfh p;s} gfddf ;of+} 38]/L b]Vb}5' d.’
/ dd{ x'G5 . rf/ x/kmn] l;ª\uf] b]z af]Sb5 /
af]Sb5 dfgljo ;+j]bgf klg . To:f}n] of] rf]l6nf] of] cfqmf]; xf], g/lk;fr g]kfnL /fhgLlt
:jefj}n] 5 . ug]{ g]tf egfpFbfx? k|lt . pgsf] uxlsnf] larf/x?
hLjgsf] ;os8f}F eËufnf]x? l5rf]n/] ;kgf a'Gg s]jn PsnsfF6] kf/fdf au]sf] kfOb}g slxn] pmlg
/]lu:tfg k;]sf oL ;|i6fx? s]jn Psnf}6 L efjgf ljof]udf klg o;/L RofltPsf 5g\ –M
dfq af]Sb}gg\ . k[YjLsf] s'g} s'gfdf ePsf] ‘x|bo RofTbf ltdLn] aNn kfPF l;pg's f] dHhf
36gfsf ;fy} nf]sdf eO/x]sf ;d:t lj;+ultk"0f{ o:tf] b'Mvdf klg lnPF d}n] lhpg'sf] dHhf
k|jl[ t dfly klg v/f] dl; 5fb\5g\ ;|i6fx? . pgn] d}n] lkPsf]df ;Fw} pkxf;n] luHofof} lsg <
d'Qms g} lsg cfkm\gf] klxnf] s[lt 5fg] t < P glkpg]x? xf] ltdLx?nfO{ s] yfxf lkpg's f]
dnfO{ nfUb5, pgsf] ;flxlTos k|:km'6gtf olxFaf6 dHhf .Æ
;'? eof] . d'Q ms v/f] dfq xf]Og ;+j]bgl;n x'G5, lj1 sndaf6 lgl:sPsf o:tf /fdjf0fx?
To:f}n] cfkm\gf] snf Ifdtf rf]l6nf] kf/fdf k:sg ;fFlRrs} ;flxTo h:tf 5g\ / dfofsf] ;'?jftsf]
;s]sf 5g\ lgwf{ dnfdLx? ag]/ . dxfslj nIdL k|lts af]N5g\ . ;'Gb/tfsf] avfg u5{g–M
k|;fb b]jsf]6fn] h:tf] /f}l0fs /;df s'g dlGb/df ‘d]/f] x[bo cfsfzdf h"g xf} ltdL
hfG5f} ltdL eg]/ cfkm\gf] ljrf/ kf]v]sf 5}gg\ .
cd'No 5f} csj/L ;'g xf} ltdL
pmlg lj;+ult k|l t o;/L hfOnfU5g\ –M
s;/L d ltdLnfO{ cnu ug{ ;S5' /
‘dlGb/df jln r9fP/ wd{ sdfpF5f}F xfdL d]/f] g;f g;fdf aUg] v'g xf} ltdL .Æ
dfG5]nfO{ af]S;L agfP/ wd{ sdfpF5f} xfdL o;/L ;Dk"0f{ laifo;Fu ;DalGwt /x]/
ef]sd/Ln] slxn} klg g5f]8\g] b]zdf kf]lvPsf] oyfy{ of] ;flxTo dd{:k;L{dfq x}g
To;} cGg hnfP/ wd{ sdfpF5f} xfdL ..Æ ljof]ufGt klg 5
d'Qmssf/ cfkm' lxGb' x'g\ t/ pmlg cfkm' ‘ d]/f] hn]sf] al:tdf v/fgL afFsL 5
lxGb' eP/klg ;fdflhs lj;+ult / wfld{s cxdtf ;don] n'6]sf] Pp6f sxfgL afFsL 5
k|lt k[i7kf]if0f u/]sf 5}gg\ . xfd|} a:tLx?df ltdLnfO{ ;fob cl:t g} e'Ny]F xf]nf
lgGblgo ?kdf /lx/xg] / wd{sf] gfddf ;lxi0f'tf t/ d'6' el/sf] 3fp lg;fgL afFs L 5 .Æ
vNjnfO{ /xg] xfd|} g]kfnL /Lltl/jfhk|lt o;/L
Hofg 5f]8/] JoËojf0f k|xf/ u5{g . of] d'Qmsn] d'Qmssf/ cfkm' o'jf x'g'sf] gftfn] of}jg
;fnfvfnf Tof] a]lyltk"0f{ afFlr/x]sf wd{sf] cfsf+Iff klg o;/L kf]vs
] f 5g\ d'Qmsdf,
gfddf sn+lst wd{le?x?sf] lrlndsf] a'nlGb
o;/L lrRofpF5g\ –M ‘ h"g ljgfsf] cfsfzdf tf/f ug]/ a'em\b}g dg
;fGTjgfsf zJbdfq eg]/ a'em\b}g dg
‘xf;F ca slt ?G5f} gf/Lx? d]/f] :jtGqtf vf];]/ ltdL s'g v'l;sf] s'/f
d]/f] cfjfh slxn] ;'G5f}] gf/Lx? u5f}{ <
slxn];DDf lgb{oL kfkL k'?ifx?sf ;'gsf] lkFh8fdf d}gf ag]/ a'em\b}g dg . Æ
dgf]/~hgsf ;fwgdfq x'G5f} gf/Lx?.Æ s'g}klg /rgf k9\g' eg]sf] ;|i6fnfO{ k9\g' xf]
k[i7–^@ . ;|i6fsf] v'ljnfO{ gfktf}n ug'{ klg xf] . ;flRrs}
ax'/ËL ljrf/ aSg ;Sg] o:tf d'wG{ o ;flxTosf/nfO{
lhGbuLsf cg]sf} cg'ej a6'ns ] f
xfdLn] ;No''6 ug}{ k5{ / lgisif{df xfdLn] klg eGg'
d'Qmssf/ b'uf{ e';fn g]kfnL /fhgLltdf eO{
k5{ –M
/x]sf 36gfqmd / k'gp
{ TyfgjfbL r]tnfO{ va/bf/L
ub{5g\ / eGb5g\,
‘ lgbf]{; nf; af]sL lx8\b}5g\ lgwf{ dnfdLx?
nv]6\b}5g\ kl5af6 km]l/ k|ltufdLx?
‘u0ftGq cfPklg r}qsf] v8]/L b]Vb}5' d ;Fw} of] b]zsf] z'elrGts dfq alg /x]
ltg} k|ltufdL d08n]x?nfO{ km]l/ b]Vb}5' d l;Fuf] b]z a]Rg rfxfg] pg} x/fdLx? .’
lxhf] pm ;'s'Djf;L hgtfsf] dfG5] lyof]

17
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
;|i6f e';fnn] n]v]sf cg]s k+lQmx?df
/fi6« lrGtg, cfqmf];,ddtf, rfxgf,ljof]u, s'07f,
/f]bg, lrRofx6, qmf]w, lj8Djgf, of}jg lj;+ult
/ c§xf;nfO{ la:s'g agfP/ kf7s ;fd'
;'sfPsf 5g\ . of] s[lt c;n ;ldIfssf]
cfFvfdf k¥of] eg] kSs} klg ;flxTosf] sf]z]9Ë' f
;fljt x'g]5 . oBlk o;sf g/fd|f kIfx? caZo
5g\ . of] cf+N} ofpg' ;ldIfssf] bfloTj xf] .
Jofs/l0fo z'4f z'4Ldf Wofg glbPsf] xf] sL
eGG]f efg k5{ . cfj/0f lrq cToGt} laifok/s
5 t/ sfuhL sd;ntfn] o;sf] cfsif{0ftfnfO{
df/]sf] 5 . k|foM d'Qmsx?sf sflkmof Ps} vfnsf >[+ufl/s /;df uhn n]vk] lg Tof] /Ë/; / k|0fo /;
x'g'af6 eg] d'Qmssf/sf] v'ljdf k|Zg p7\g ;S5 . cfw'lgs ;flxTo;Dd cfOk'Ubf uhn :jtGq aGGf
of] ufx|f] laifo xf] . hDdfdf of] ;flxTo h:t} 5 . k'u]sf] 5 . c;ndf of] ;dosf] dfu xf], kl/jt{g
lgwf{ dnfdLx?nfO{ d+;elIf k~5Lx?af6 xf] . o;/L cfw'lgs n7\7L 6]s/] lx+8\b} u/]sf]
cfqmd0fsf] tof/L ePaf6 ca lgwf{ dnfdLx? klg d?e"ldsf] ;flxlTos ofqf k|ltlglw u/]sf] ;+o'Qm
rgfvf] x'g'kg]{ va/bf/L cfj/0f tl:j/n] k|i6fPsf] uhn ;+u|xsf] ;]/f]km]/f]df clxn] d plePsf] 5' .
5 . o; ;+ux| nfO{ cGt/f{li6«o g]kfnL ;flxTo hLjg ofqf xf] . cem xfdL xl/of]df lx8\g]x?sf]
;dfh stf/ RofK6/n] k|sfzssf] e"ldsf lgjf{x lglDt of] d?e"ldsf] ofqf dxfgofqf xf] . cem
u/]/ g]kfnL ;flxTodf dn nufpg] sfd u/]sf] 5 ;flxTosf] ofqf eGg' rflxF sf8fFn] ag]sf] ;8s xf]
eg] kqsf/ tyf ;ldIfs Zofd;'Gb/ zlzaf6 . oxfF sf]lx lx8\g dfGb}gg\ s]jn ;flxlTos cfFt
o;sf] ;fËuf] kfËuf] s]nfpg] sfd ePsf] 5 . ePsf ;|i6fx? afx]s . d ;f]Rby]+ /]l u:tfgdf
k|sfzlso Ovfn' /d]z u]nfnn] n]v]/ k':tsnfO{ n]lvPsf ;flxlTos v'/fsx? olxFsf] ;]/f]km]/f]df dfq
uxlsnf] agfpg ;xof]u u/]sf 5g\ . b'O{ v08df l;ldt x'G5g\ . ha d}n] ;+oQ' m uhn ;+u|x
laeflht of] d'Qms ;+u|xsf] klxnf] v08df dfof, d?e"ldsf] ;flxTo ofqf x]g{] df}sf kfPF ta nfUof] d
lk/tL, wf]s f, k|flKt nufot laifo ;d]l6Psf 5g\ t e|ddf kf] /x]5' . of] k':tsdf n]lvPsf
eg] bf]>f] v08df al9 h;f] cfqmf]z kf]vs ] f 5g\ . uhnx?n] k|b]zdf ef]Ug' k/]sf] b'/bfGt lk8fb]lv
cfj/0f ;Hhf u'Kt yfkfaf6 ePsf] 5 eg] !^) ufpFsf] hLjgz}nL ;fy} /fli6«otfsf] efjgfn]
j6f d'Qms ;+u|lxt of] k':tssf] k[i7 ! b]lv %) cf]tk|f]t eP/ l;Fuf] d'n'ssf] k|ltlglwTj ;d]t u/]sf]
/x]sf] 5 . ;fy} o;sf] d'No g]?= %) .– /x]sf] 5 /x]5 . ;flxTo hLjg / hutsf] bk{0f xf] . s'g
eg] s=l/= %.– /x]sf] 5 . of] ;+ux| lgwf{ dfg]df xf] eg], h'g ;dfh ;Eo 5, lzlIft 5, s]jn
dnfdLx?n] ;kmntfsf] lzv/ r'Dg ;Sg] s'/fdf Tof] ;dfhdf dfq k|sfzgx? ;Dej x'G5g\ / Tof]
n]vssf] bIfl;Nkn] b]vfO{ ;s]sf] 5 . o:t} klg k|sfzgn] ;dfhsf] s'gf s'gfdf eP 36]sf
/xf];\ z'eR] 5f d'Qmssf/df . 36gfx?nfO{ lrq0f u5{g\ cyjf k|sfzg u5{g .
 pQm ;flxTo k|sfzg ;+;f/sf] h'g s'gfdf a;]/ klg
x]g{ ;lsG5 . k9\g' eGg' a'em\g' xf], To;}n] ;flxTo
d?e"ldsf] ;flxTo ofqf bk{0f xf] . of] k':tssf] ;a} eGbf /fd|f] kIf s] 5 eg]
‘uhnn] e]nf r'D5 bf]xf d]nfdf k'j{ d]lr b]lv klZrd dxfsfnL ;Ddsf ;|i6fx? oxfF
uhnd} aft x'G5 bf]xf d]nfdf Pp6} ofqfdf lgl:sPsf 5g\ . o;/L ;flxTo ofqfdf
hLjgsf bb{ ;a} kfvf kmfn]/ nfd nfu]/ wfg gfRg ;Sg' Pp6f ;flxTodf
uhnd} dg ?G5 bf]xf d]n fdf .’ lx8\g]x?sf] nflu ;xofqf xf] . Ps y'ls ;'ls ;o
uhn z'qa4 ?kn] afFw]/ n]lvg] Pp6f y'ls glb eGg] xf] eg] oxfF oL ;flxTosf/x?n]
u]ofTds ;flxlTos ljwf xf] . ljgf 1fg / ljgf Pp6f ;flxTosf/ lar ldqtfsf] tfbDotf sfod
;'q uhn n]Vg vf]Hg' le/df hfg' xf] . uhnf u/]sf 5g\ . of] ;+u|x k|sfzg u/]/ pbfx/0f k|:t't\
eGg' d[ugogL :qLsf] cfFv f xf] t/ kof{Gtdf of] u/]sf 5g\ . of] dfg]df o; ;+ux| sf ;|i6fx?nfO{
uhn x'g uof] . uhnsf k|jt{s uflnkmn] k|foM ;No'6 ug}{ k5{ .
18
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
hfFbf hfFb} of] ;+u|x;Fu hf]l8Psf] Pp6f sfd u/]sf 5g\ . b]z /fhgLlts k|l ts'ntfn]
;fgf] ;+:d/0f /fVg ;fGb{les 7fGb5' . Ps cfqmfGt alg d/0ff;Gg 5 . of] a]nf pRr r]tgfsf]
;flxlTos sfo{qmdsf] e]63f6sf qmddf ;flxlTos dfG5]x?n] dfq czflGt dx;'; u/]sf 5}gg\ .
ldq df}nwg /fO{n] dnfO{ Pp6f uhn ;+ux| ;+o'Qm afnLgfnL, af]6lj?jfx? klg o'4sf] kL8fdf
?kdf lgsfNb} 5f}F . s]lx cfly{s ;xof]u / ltgj6f lklN;Psf 5g\ .olx o'4sf] l;sf/ ag]sf uhnsf/
uhn lbg' k¥of] eGg' ePYof] t/ d}n] s'/} s'/fdf af;'b]j cGhfg k|b]zaf6} ;fg'nfO{ k|Zg u5{g –M
cfly{s ;xof]u rfFlx lbpFnf t/ uhn rflxF d;Fu ‘ g]kfndf km]l/ zflGt km'Ng] xf] sL xf]Og ;fg'
5}g elg uhn;Fu d efUg vf]Hb} lyPF . kl5 nx–nx wfgsf] afnf em'Ng] xf] sL x}g ;fg'
ldqx?n] ;+u|x tof/ kf/]/ k|sfzg klg ug'{ eP5 9nfP/ ?l9aflb /fhtflGqs h/f]nfO{
. g t d}n] cfly{s ;xof]u g} lbg ;s]F, g t uhn ca km]/L u0ftGq x'Ng] xf] sL x}g ;fg' .Æ
g} . dnfO{ s] dfg]df kZrftfk nfu]sf] 5 eg] uhn k|0fo ljwf ePklg oxfF ;+ul| xt
oltsf tfFtL ;flxTosf/x? dfem of] ;+o'Qm ofqfdf uhnx? k|foM /fli6«o efjn] cf]tk|ft] ePaf6 uhn
d ;xeflu x'g ;lsg . h] xf];\ tF cf6 d k'¥ofpF5' ;flRrs} :jtGq ag]5 eGG]f b[i6fGt o; d?e"ldsf]
eGg] pvfg rflxF oxfF rl/tfy{ ePsf] 5 . jxfFx?n] ;flxTo ofqfn] lbPsf] 5 . b]zk|]d k|b]lzPsf] lk8f,
cfF6 gug'{ ePsf] eP ;fob of] ;+u|x k|sfzg x'g qmf]w, lrRofx6,dfof,cf3ft,dgf]lj1fg, ?l9u|:t
;Sb}g lyof] . d jxfFx?sf] cfF6nfO{ ;Ddfg ug{ k/Dk/fsf] lj/f]w, c;dfgtf, xfF;f], /f]bg
rfxfG5' . pbfl;gtfb]lv lnP/ /fhgLlt lj1fg;Dd ;+ux| df
;+u|xleq /x]sf ;flxlTos rf]OnLsf] ;d]l6Psf uhnx?sf u'0fx? x'g\ .
/;:jfbg ug]{ df}sf kfPF, olx 7'nf] s'/f xf] . o; ;+ux| df :yflkt ;flxTosf/ b]lv gj
stf/sf] k|bz ] L hLjgz}nLdf Psfw g]kfnLx?n] k|ltef ;d]t u/]/ hDdf #* hgf uhnsf/x?
ug]{ st"{tsf] af/]df uhnsf/ s[i0fs'df/ /fO{n] ;d]l6Psf 5g\ . h;cg';f/ xl/ Hjfnf l3ld/],
cfkm\gf] uhnaf6 o;/L Jo+Uo k|xf/ u/]sf 5g\ –M ;'lgn cfËb]jf, kfGy/] ;fOnf], nljg /fO{, P;=Pn=
‘x/]ssf] Pp6} tfn /}Ú5 of] stf/df l;= km6fxf, /fh' lsgf/f, /fO{ /d]z ufFpn], /lj e§
lkmlnx?sf] dfof hfn /}Ú5 of] stf/df /f]lif, ofbj /]lUd em/]sf] km"n, dx]Gb| cb[io /fO{, dl0f
a'sf{n] 5f]k]sf] 5 lrGg ufx|f] sxfFsL elg kf}8n ] ælevf/LÆ, e"ld/fh OR5's, a]g'/fh vflnË
?ksf] cufl8 a'sf{ kvf{n /}Ú5 of] stf/df.Æ /fO{, alb| k|;fb k/fh'nL, af;'b]j cGhfg, k|lj0f /fO{,
kz{'/fd k/fO{, k'jn]{ L ;fly, k|sfz a~hf/f æljxfgLÆ,
3/ 38]/L ;fx'sf] y}nLdf shf{ lbP/ ;'v gj/fh lj=s c6n, g/]Gb| e§/fO{, Pg=lj= cGhfg ,
vf]Hg k;]sf g]kfnL o"jfx? o;/L of}jg b'/frf/df b]prGb| t'Djfkf], s'df/ kfkf]xfË, b'uf{ rflDnË b'vfO{
km;]/ slxNo} lg:sg ;Sg] cj:yf 5}g . , lbks kGt, b'uf{ e'iffn, 5Ss ;lqmo /fO{, rGb|
vf]lh/x]sf 5g\, em'6f] dfof d?e"l ddf . o:tf] jfGtfjf /fO{, ;fob >L, r]; s'df/ /fO{, lzlz/
k|j[ltnfO{ uhnaf6 /fd|} emfk8 xfGg ;s]sf 5g\ xn];], ls/0f rflDnË /fO{, lszf]/ s'df/ a'9fyf]sL
uhnsf/x?n] . To;}ul/ ;Defjgfdf d'l 5P/ ls;df ls;f]/, ls;f]/ k'g du/ ldtHo", s[i0f s'df/
d'Ënfg k:g'kg]{ afWotf / d'Ënfg kl; ;s]kl5 /fO{ lIflth,sdn bfgs'l6 k|eft,cfO{Gb| /fO{ cfFs'/f,
b]zk|ltsf] c3ft dfofsf] k|lts af]n]sf 5g\ cZf'if /fO{ k|ltljDj tyf clgn a/fn ul/j lr/fu .
uhnsf/ k|sfz a~hf/f æljxfgLÆ k[i6 #* df, jxfFx?sf] Psd'i6 ann] g]kfnL ;flxTo If]qdf
‘ ;asf] gh/df cfh lu/]s f] 5' xh'/ Pp6f O6f yKg] sfd u/]sf] 5 . of] s[ltdf ;a} /fd|f
b]z e'ln ljb]zdf l5/]sf] 5' xh'/ kIf x'FbfxF'b} klg k|fljlws ?kdf lalu|Psf s]lx
u"nfd alg oxfF n'? n'? v6]sf] 5' kIfx?nfO{ cf}Nofpg' d}n] d]/f] st{Jo 7fGb5' .
cfTdfleq b]zsf] ljNnf le/]sf] 5' xh'/ .’ efiffut q'l6x? k|foM 5g\ . Jofs/0fdf Tolt Wofg
:jb]zdf /x'~h]n b]zk|ltsf] ul/df yfxf lbOPsf] 5}g . cfj/0fdf n]lvPsf] ;+oQ ' m zAb
x'Gg . ha b]zaf6 sf]iff}+ 6f9f k'U5f}F, clg cnfk n]vfOdf g} unt 5 . cfj/0fdf g} q'l6n] ufFh]kl5
ljnfk ul/ cfˆgf]Tjk|lt ;flxToaf6 dlxdf ufpF5f} kf7sx?sf] dfgl;stf s] xf]nf < st} st} uhnsf]
. of] xfd|f] lg:s[o r]tgf xf] cyjf cb]vf r]tgf xf] d'No dfGotfnfO{ efFlrPsf] 5 . pbfx/0fsf] nflu
. of] ;]/af6 uhnsf/n] k|b]zLnfO{ emSemsfpg] alb| k|;fb k/fh'nLsf] k[i6 $& sf] uhnnfO{ lng
;lsG5 . To:t} ul/ uhnsf] cltdxTjk'0f{ cFz
19
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
sflkmofdf cfd]n k}bf e}lbPsf] 5 . k|foM gj h:tf] d :kf]G;/;Lksf] sfqf]leq
k|ltefx?sf] snd ePsf]n] casf] lbgdf ;'wfb}{ a]l/P/ lhO{/x]sf] 5' .
n}hfg]df d cfzfjfbL 5' . ;j} uhnx? ;+/rgf wf/f wf/f kl;gf axfpFb}
ljlxg 5}gg . uhnh:tf klg k|;:t} 5g\ . b'O{ 5fssf] lglDt c?sf] v'zL ;hfpFb}5'
uhnsf/ ef]h/fh >]i7 PsnJo/fhn] cfˆgf] 3/sf] 5fgf] r'xbF' f klg
uhnsf] 5f]6f] kl/ro lbP/ uhn ;DalGw n]Vg c?sf] dxn lgdf{0fdf h'6s ] f] 5'
rfxfg]x?nfO{ ;';'lrt u/]sf 5g\ . k|sfzs2o b]zdf b]z b'lv/x]sf] 5
s[i0f s'df/ lIflth /fO{ / df}nwgn] ;+o'Qm ?kdf To;}df g'g r's 5g]{sf]
k|sfzlso n]v]sf 5g\ . o;sf] gofF kIf s] xf] eg] /ldtf ag]sf] 5,
s'g}klg s[ltx?df z'dsfdgf n]vfpg] rngsf] ljb]zL x:tIf]k, v'n]cfd rNbf klg
xf]8 rn]sf] a]nf of] ;+ux| z'esfdgf ljlxg To;}df cxf]efUo 7fGg]x? klg b]v]+
x'g'af6 z'esfdgf ljgf klg s[ltx? k|sflzt xF'bf ljb]zL v]tfnfsf v]tL aGbf e"dL,
/x]5g\ eGG]f kf7 l;sfPsf] 5 . d?e"ldsf] ;flxTo lg;+sf]r ;dy{g ldn]sf] 5
ofqf, o;sf] k|sfzg ;+Vof !))! k|lt /x]sf] 5, t/ v} lsg xf] dfG5]x?
eg] o;sf] d'No stf/ l/on % /x]sf] 5 . cfkm} b]z agfpFb}gg
sDKo'6/ ;]l6Ë nfn;/f /fO{ d'b|0f /fOlnª\s ;fob d h:tf sfo/x?sf] afx'Notfn]
ckm;]6 k|]; sf7df08f} /x]sf] 5 . ldng /fO{n] PSsfO;f}+ ztfAbLdf bf; ag]sf] dfG5] d
u/]sf] cfj/0f cfsif{s dfq 5}g k':tssf] cfkm'nfO{ lgofn]/ x]5{'
:tl/otfnfO{ x\jfTt} a9fPsf] 5 . o;sf] cfj/0f b'O{ 5fssf] lglDt d]/f] 3F'8f 6]lsPsf] 5
cfsif{sdfq x}g ;fGble{s klg 5 . d?e"ldsf] axfb'/ egfpFbf d
e'OF df lxl8/x]sf] uhnsf kfOnfx? ;fFRr} g} dxnsf] u]6df plePsf] jfrDofg ag]sf] 5'
uhnsf/sf kfOnf x?g} x'g . of] ;+ux| sf] ;Dkfbg kl;gf a]r/] agfj6L xfF;f]df
s[i0f lIflth, /fO{ /d]z ufpFn], 5Ss ;lqmo /fO{, / xfF:g] sfo/ ag]sf] 5'
snfk|]ld df}nfwg /x]sf 5g\ . aflx/ cfj/0fsf] h:tf] slxNo} ef]u]sf] lyPg
k5fl8sf] efudf /flvPsf] larf/d'ns cfh Tof] ef]lu/x]sf] 5' .
8f=3gZofd Gof}kfg] kl/>dLHo"sf] zJbk'~hn] cfsfz d'lgsf] :jtGqtfdf
o;sf] dx+ufO{ yk]sf] 5 . o; ;+u|xsf] ;kmntfsf] /d]/ ;kgf dfq b]v5 ] '
sfdgf JoQm ub{5' . ljs6tfdf klg :jLh/NofG8 b]V5',
 7fpF –7fpFdf pBf]ux?,
hgtfsf] hLp wgsf] Uof/]G6L
emlsemsfp b]zsf] ljsf;
;]lnª s];L t/ d]/f ;kgfx? hlxNo} ;kgf dfq alg/x]
h:tf] cfh cfFvfel/ 5f/f] ;lx/x]sf] 5' .
To;}n] u"nfd ag]sf dfG5]x?
ca cfkm'–cfkm'af6 hfu, p7
sljtf ca cem lhpFbf] nfz aGg'xG' g,
j}/Lsf] u"nfdL u/L kmf6]sf rf]nL 6flng' x'Gg
p7 ca bf;tfsf] sfqf]af6 b]z xfFSg' kg]{ kfnf] ca xfd|f] sfFwdf 5
kl/jt{gsf] z'?jft ug'{k/]sf] 5
 OGb| tfdfª hfu ca :kf]G;/l;ksf] sfqf] RoftL
u0ftGqsf] cf]tdf lhpFg] dfG5] ltd|f] cl:tTjsf] vflt/
cw{ hLljt b]v]+ ltd|f] :jfledfgsf] vflt/ ...
clwsf/sf] lglDt n8\g] n8fs'
klg p:t} ljjz e]6]+ s'le08]–(, vf]6fª
c~hnLsf] cl:dtfsf] jsfnt ug]{ xfnM g]kfn k|jf;L tfdfª ;dfh
klg p:t} b]v]+, bf]xf, stf/ .
20
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
syf==================ÛÛ
gof“gk] fn
b'uf{ e';fn
;fFOnL sldlg e/t k|;fb ;fx'sf] d]nfaf6 vf]/df x'Ng vf]hL t/ afv|f] vf]/df guP/ l;w}
cfP/ ev{/} 3/leq l5/]sL lyO{ . bz}Fsf] cl3Nnf] Knfli6ssf] h/lsg sf6]/ efF8f dfem\gnfO{ kfgL
lbg ufpFsf cGgbftf, ;a}n] eujfg dfg]sf e/t /fVg] efF8f] lt/ uof] . ToxfF klg Ps yf]kf kfgL
k|;fbn] a8f] bof b]vfpFb} ;fOnLnfO{ b'O{dfgf lyPg . ;fOnLn] afv|f] ;dfTg vf]hL afv|f] emg\
rfdn lgD7f]dfgf] nufP/ 5f]Og] 8/n] b'Ox{ ft efUof] . afv|f] ;dfTg bu'bf{ ;flxFnL n8\g k'lu,
dflyaf6 p;sf] dh]qf]df vGofPsf] lyof] .æ ;fFOnL ca t p;sf] l/; cfuf] nufPsf] ad em} k8\sg
ef]ln bz}Fsf] lbg cfkm\gf ;fgafgnfO{ eft VjfO dfq afFls eof] . aNn aNn afv|f] ;dft]/ lsnf]df
o;sf] s]lx lbg' kb}{g . o;f] k}/] af/Lsf] afFlw afv|f]sf] k]6 b]fla|P/ xfjf lgsfn]sf]
cfn' vlglbP k'U5, eGb} an h:t} ePsf] lyof] .æ
rf/dfgf rfdnn] gk'Ug] /fF8f /fF8Lx?n] Psd'7L
sfd b]vfP/ ‘bz}Fsf] d'v eP/ xf]nf rf/}lt/ /dfOnf] 3fF;klg
e/tk|;fb ;fx'n] nfUYof] . ;]n/f]6L, cg;f{ ld7f] xflnlbPg5g\,Æ
. ;fFOnLn] pN6} kl/sf/x? agfPsf] ld7f] jf;gf lai6sf afv|f] x]/]/
;fx'sf] ho ;fFlxnL km]l/
xf];\ eGb} 3/af6 cfO/x] s f] lyof] . lxnf]d n
} f] x6]/ kmTkmtfpFb}
cfPsL lyO, ev{ / } pNnf;do ePsf] lyof] jftfj/0f . ufu|f] l6k]/
dgel/ h] xf];\ ;a}sf] 3/df ;a}sf] d'xf/df v'l;sf] kw]F/f] lt/
e/t k|;fb ;fx' /f}gs lyof] . l;jfo ;fFOnLsf] 3/ / nflu .
bofn' g} 5g\ eGg] To;sf ;b:o 5f8]/ .’ kFw/] f]df
;f]Rb} . c? cfOdfOx?n] kfgL
;fFem 9lNs ;s]sf] eb}{ lyP . ;flxFnLnfO{ b]Vg]
lyof] . bz}Fsf] d'v eP/ xf]nf rf/}lt/ lalQs} d'G6f] a6f/] . ;flxFnLn] kfgL
/dfOnf] nfUYof] . ;]n/f]6L, cg;f{, ld7f] kl/sf/x? rfF8} eg{ kfOG5sL eGg] cf; af]s]/ glhs} h:tf]
agfPsf] ld7f] jf:gf lai6sf 3/af6 cfO/x]sf] uO{ . of}l6 cfOdfO{ s/fO{ æP sldlg clns k/}
lyof] . lxnf]d}nf] x6]/ ev{/} pNnf;do ePsf] lyof] a;\ x} Û 5f]OPnf, hd/fdf xfNg] kfgL xf] .
jftfj/0f . ;a}sf] 3/df ;a}sf] d'xf/df v'l;sf] clnslt t cfkm}klg larf/ ug'{ k5{ gL,
/f}gs lyof] . l;jfo ;fFOnLsf] 3/ / To;sf ;b:o ljli6gLx? ePsf] 7fpFdf cfpg]Æ csL{ afx'gL af]nL
5f8]/ . lbgel/ ysfOn] r'/ ePklg e/t k|;fb . x}g cr]n s] efÚsf], oL sfdL bd}x?nfO{ < slQ
;fx'n] dh]qf]df xflnlbPsf] b"O{dfgf rfdnn] ubf{ ;fx}| dfly r9]sf x'g\, af]nL ;fWo 5}g 8fª\uf| x? .æ
of] bz}d F f t eft vfg kfOg] ef] eg]/ b+u lyO{ v} Û cr]n t s] hdfgf cfof], xfd|f kfnfdf ;Fw}
;flxnL . 3/df cfpFbf ;a} sfd nyflnË lyof] . cfkm\gf cfˆgf 7fFd lyP .Æ pd]/df clns kfsL
hxfFsf] Tolx 9f]sf nufPs}, k|efb]ljn] clwFof kFw]/gLn] af]nL .
kfNg lbPsf] afv|f] klg aflx/}, g 3/df 6'sL ;flxFnL s]lx gaf]nL kFw]/f]sf] Ps s'gfdf
hnfPsf] lyof] . efF8f]df Psyf]kf kfgL lyPg, ple/xL .
ljxfg l9F8f] cf]9fn]sf] efF8f] aflx/ h'7} cfsfz lt/ P Û kfj{tL ltd|f] 3/df sf6]sf vl; slt
x]//] nl8/x]sf] lyof] . ;fFOnLsf] l/;sf] kf/f] r9\of], wfgL{sf] /x]5, Pp6L kw]gL{n] ;f]lw <
stf uP5g\ lo /fF8f /fFl8x? =====================ÛÛ cf7 wfgL{sf], bz}FnfO{ g} ;fFr]/ /fv]sf] lyof], Tof]
PSn} kmTkmtfpFb} 6'sL afnL, Dof–Dof ub}{ aflx/ vl;Æ kfj{ltn] hjfkm lbO{ .
afv|f] s/fO{/x]sf] lyof] . p;sf] l/; emg\ a9\of], xfd|f] klg Tolx cf7 wfgL{ hltsf] lyof], csL{n]
tFnfO{ af3n] vfg g;s]sf] eGb} afv|f]nfO{ vf]n]/ ylk .
21
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
ltdLn] of] bz}Fdf s]–s] lsGof} t < lbp/L 9Ss ub}{ cu]gfdf v:of] . wGg lk7f] kfgLdf
/fd|f] agf/;L ;f8L clg s]6fs]l6nfO{ sk8f Û d'l5P/ ;fx|f] eO{;s]sf]n] kf]lvPg . lbp/L p7fpFbf
ltdL;Fu t gofF–gofF ;f8Lx? lyP clg tft]sf] laF8n] p;sf] xft g/fd|f; ] FUf 8fDof] .
s]6fs]l6x?nfO{ sk8fx? klg lyP, af]nL kw]gL{ . ;flxFnL emg\ g/fd|f; ] FUf kmtkmtfO{ æs'nËf/x? ca
ePklg t lsGg} kof]{ gL bz}F h:tf] rf8df . t cf7 aif{sf eO;s] clncln ;3fpg' gL Û
csL{n] hjfkm lbO{ . 9n]sf] l;Gsf] p7fpg] xf]Ogg\, lbgel/ To;sf
clg s] s] ksfof} t < km]l/ sf]6\ofO{ p;n], afpsf] sf§f] vf]Hb} a/flnG5g\, ufpF–ufFp 8'N5g\ .
c;f{, ;]n clg kfx'gfnfO{ s'/fpgL 3f]6]sf] 5, ;flxFnLn] cfwf sfFrf] cfwf kfs]sf] l9F8f] ptf/L
d'b ld7\ofpFb} a]lnla:tf/ nufO{ p;n] . clg t/sf/L agfpgnfO{ 8]lSr a;fn]/ l;l;sf]
;flxFnLnfO{ plgx?sf] s'/f Ps 306f ;'Gg} km]bdf ePsf] lgyf/lkyf/ rf/yf]kf t]n xfnL clg
s/ nfUof] . tL lali6gLx? guP;Dd p;sf] kfnf] uf]8f bz]s u]8f d]yL km'/fO clg b'O rf/ cf]6f
cfpg] s'/} lyPg . kfnf] cfof], ;flxFnL kfgL e/]/ v';f{gL efFr]/ t]ndf k8\sfpFb} Tolx lk7f]sf] kmfF8f]
3/ cfO{ t/ cem} klg p;sf] 5f]/f] xs]{ / 5f]/L agfO{ . t/, olta]nf ;Ddklg xs]{ / eu]F/L
eu]/F L 3/df cfOk'us ] f lyPgg\ . oL /fF8f /fl8Fx? cfPsf lyPgg . 6'ls dw'/f] eP/ lgEof] . ;flxFnLn]
sxfF d/]5g\ < cfpg g Û dfq d}n] hfg]sL 5' xfjfn] lgefof] sL eg]/ km]l/ afNg vf]hL t/ t]n
oLgLx?sf] 88fNgf] efRg . kmTkmtfpFb} p;n] ;lsP/ ;n]bf] klg hln;s]sf] lyof] . ds}sf]
afv|fnfO{ kfgL lbO{ . afv|fn] tg\tgL v'a kfgL vf]ofsf] lasf]{ nufP/ /fv]sf] dl§t]nsf] l;;L x]/L
lkof] . x]/ Û o;sf] xQ] lbge/L kfgL klg lbPsf / lgyf/kyf/ kfbf{klg Psyf]kf klg em/]g .
/x]g5g\ eGb} afv|f] vf]/df y'gL / laxfg l9F8f] cFug] fdf clnslt lemuFl6 xfn]/ cfuf] bGsfO{
cf]9fn]sf] h'7f efF8f dfFem\g yfnL . xs]{ / eFu]/L oltj]nf ;Ddklg xs]{ / eu]F/L cfPsf lyPgg\ .
geP/ ;a}sfd nyflnË ePsf]n] p;sf] l/; ;flxFnL l/;n] r'/ ePsL lyO{ . aflx/ lg:s]/
yfldg;Sg' ePsf] lyof] t/ Tof] eGbfklg csf]{ lk/ lrRofO{ P Û xs]{===========xs]{===========xf]]========== ÛÛ P
lyof], ca s] ksfP/ 5f]/f 5f]/LnfO{ Vjfpg] EfGg] . Û eu]F/L=========== eu]F/L xf]=================.
cl:t e/t k|;fb ;fx'sf] yf/f] e};L la/fdL k/]/ ;flxFnLsf] cfjfh ufpF l5rf]n]/ w]/} 6f9f
;:t} df]ndf sf6\g lbPsf lyP Tof] la/fdL e}+;Lsf] ;Dd k'Uof] clg cfkm}F;FUf kmTkmtfO{ sxfF uP5g\
df;' ;:tf] kfP/ ;flxFnLn] klg NofPsL lyO t/ dg{ g;s]sf vfgsf sfnx? . x] Û eujfg d}n]
ca Tof] df;'klg ;ls;s]sf] lyof] . s] vfg] 3/df s:tf 5f]/f5f]/L hGdfP5' < lbpF;f] hxfF x/fPklg
5 dfgf hlt ds}sf] k'/fgf] lk7f] lyof] . Tof] klg eF'8Ldf xfNg t cfpg' lg ÛÆ
k|efb]jLn] bof b]vfP/ lbPsL . ;a}sf] 3/df ;]n, ufpF emndn pHofnf] lyof] . l;jfo
c;f{ kfs]sf] 5, cfkmgf] 3/df ds}sf] k'/fgf] lk7f] Û ;flxnLsf] 3/ 5f8]/ . xs]{ / eu]F/L sxfF lyP s'lGg
x'g t e/tk|;fb ;fx'n] xfnL lbPsf] b"O{dfgf ;flxFnLn] af]nfPkl5 8/fP/ n';'Ss 3/ cfOk'u] .
rfdn klg lyof] t/ Tof] rfdn clxn] vfP/ ef]ln ætFnfO{ xl/of] afF;n] afFWg' kg]{ d'bf{/ Û eGb}
s] sf] l6sf d'5\g] < Tolx klg ef]ln bz}+sf] lbg ;flxFnLn] xs]{nfO{ yKk8 nufO{, xs]{ ;'Ss ;'Ss ?Fb}
s]6fs]6LnfO{ t eft} Vjfpg' kof]{ . lgs}a/] ljrf/ s'gflt/ 9]lkof] . ;flxFnLsf] l/; cem} dl/;s]sf]
u/L efF8f dflem ;s]/ ;flxFnLn] r'Nxf]df bfp/f lyPg . tFnfO a]:of t]/f oL huN6fnfO{ gs]nfO{
hf]/L / lbp/Ldf kfgL a;fnL clg s'gf kl6 sxFf 5f8\5' / Û eGb} eFu]/Lsf] r'N7f] ;dft]/
agfPsf] ef/af6 lk7f] lgsfNg uO{ 6f9Fdf la/fnf] hfOnfuL . eFu]/L s;f]u/L pDs]/ leq bu'/L
/x]5 ;flxFnLnfO{ b]lv la/fnf] 8/fP/ efUg vf]Hbf ;flxFnLsf] xftdf eFu]/Lsf] skfn afFw]sf] wfuf] dfq
l6gsf] lk7f] hlt ;a} e'O df kf]lvof] . ca t afFls /x\of] .
;flxFnL cfkm\g} sfa'df eOg emg\ rsf]{ :Jf/n] h:t} l/;fPklg cfdfsf] dg g xf], bz}Fsf]
kmTkmtfO{ æa]9+usf 5f]/f5f]/Lx? dg{ g;s]sf d]/f] a]nf ;a}sf] 3/df oqf] v'l;ofnL 5 t/ cfkm\gf]
cfwf df;' t logLx?n] g} vfg] eP Û l6gsf] 9sg 3/sf] cj:yf eg] o:tf] 5 . s]6fs]l6 v]Ng uPsf
t /fd|f];uF nufpg' k5{, logLx? t cfpg g Û d}n] lyP xf]nfGf\ d}n] o;/L ;femFsf] a]nf xft} 5f]8\g
hfg]sL 5' . ;flxFnLn] dflYf dflysf] lk7f] p7fO{ gx'g], plgx?sf] pd]/ g} o:t} xf], ;flxFnLn] ;f]rL
h'g p7fpFbf e'OF sf] df6f] cfpFb}gYof] . l98f] dgdg} . stf–stf p;nfO{ g/dfOnf] nfUof],
cf]8fNg yfnL, Tolxa]nf cf]bfgsf] v§f] efFlrP/ k5'tf] eof] . xs]{ leQfdf d'G6f] c8\ofP/ ;'FSs
22
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
;'FSs ?Fb} lyof] . ;flxFnLn] xs]{sf] xft ;dft]/ leq ;kgf ufpF, al:t clg zx/ ahf/ htftt}
nlu, eFu]/L s'gfk6L ;'Ss–;'Ss /f]O /x]sL lyO . afFl8Psf] lyof] . ;flxFnf] gofFg]kfn;Fu} kmls{P/
eFu]/LnfO{ klg xft ;dft]/ b'j}nfO{ cFu]gfsf] cfpF5 eg]/ cfZjf;g lbg]x? eGy] . t/, v}}
glhs} /flv clg cFu]gfdf leFmu6L yk]/ cfuf] cfh;Dd gofFgk] fn g} cfof] g t ;flxFnf] g} .
afnL, 3/ pHofnf] eof] . ;flxFnLn] b'O{j6f hgtfsf] lglDt u5f}F{ eg]/ uPsf sd|]8x? clg
l;lne/sf] yfndf l9F8f] kl:sP/ b'O{–b'O{ 8f8' cfkm'nfO{ hgtfsf] g]tf ;f]Rg] ;dfhjfbLx?nfO{ g}
kmfF8f] xflnlbO{ / elg vfcf] Û ld7f] kf] s] xf]nf / yfxf gePsf] lar/L ;flxFNfLnfO{ s] yfxf gofF
v} < xs]{ / eFu]/L b'j}n] Ps Ps ufF; l98f] lgn] . g]kfn slxn] aG5 clg ;flxFnf] slxn] kmls{P/
cfdf Û ltdL klg vfpgÆ xs]{n] eGof] . ;flxFnLn] cfpF5 < st} tkfOnfO{ yfxf 5 sL gofF g]kfn
klg yfndf Ps bflanf] l98f] xfnL / b'O 8f8' slxn] aG5 <
kmfF8f] vGofO{ clg Pp6f xl/of] v';f{gL ldr]/ l9F8f]
vfg yfnL . xs]{n] l9F8f]sf] ufF; xfNb} eGof], dfs/–$,gjnk/f;L
æcfdf, lbpF;f] rf}tf/Ldf ;f+:s[lts sfo{qmd lnP/ xfn M bf]xf, stf/ .
dfG5]x? cfPsf lyP .
s] eof] t < ;flxnLn] ;f]lw, 
gfFr], ufP clg efif0f klg u/], xs]{n] eGof] .
efif0fdf s] eg] tÆ, ;flxFnLn] km]l/ ;f]lw <
b'O{ ?jfO{
kmfF8f]df rf]js ] f] l9F8f]sf] 8Nnf] 3fFl6 tGsfpFb}  lblnk clj/n
s'Kkn'Ss lgn]/ eFu]/Ln] egL, æcfdf tL dfG5]x?n] u}8+ f h:t} dfof u/L,cfkm\gf] 7fGg] slt slt
gofFg]kfn agfpg] /] Û To;kl5 sf]lx ef]s} cfkm\g} ufpF3/sf, s'/f hfGg] slt slt
a:g'kb}{g /] Û ;fx'sf] 3/df h:t} ;a}sf] 3/df oxfF dfof k|d] >4f, ;b\efj ug]{ t/
ld7f] ld7f] kfS5 /] Û ;a}n] /fd|f] /fd|f] nufpg ld7f s'/f kl:sP/,5'/f xfGg] slt slt ..
kfpF5g\ /] Û ;a}s f] 3/df 3/df ljh'nL alQ aN5
/] Û xfdL klg dlGb/ k:g kfOG5 /] Û kFw]/f]df ul/asf] em'k8Ldf eg,s] vfG5f} ofqL
xfdLn] klg cfkm\g} kfnf]df kfgL eg{ kfp5f} /] Û xTof lx+;f a9L/xFbf,;Kt/ËL s] nfpF5f} ofqL
gofFgk] fndf t sf]x L ;fgf], sf]xL 7'nf] xF'b}gf} /] Û htftt} kfk?kL k+IfLx?,p8\of a]nf
;a} dfG5] a/fa/L x'G5g\ /] Û Tolx eGy] . p;n] kfk df]rg ug{nfO{,s'g dlGb/ hfG5f} ofqL ..
lbpF;f]sf] s'/f km//// ;'gfO{ cfdfnfO{ .
dw'dNnf df]/Ë
eFu]/L Psl5g /f]sLP/ km]l/ af]nL æcfdf,
gofFg]kfn ag]kl5 xfdLn] klg ;]n/f]l6,c;f{ xfn M cnvf]/,stf/ .
agfpg] x} <
;flxFnLn] s]lx hjfkm glbO kmfF8f]df rf]k]sf]
l9F8f] d'vdf xfnL .  z'esfdgf 
eFu]/Ln] Psl5g 3f]/LP/ km]l/ ;f]wL æcfdf
gofFgk] fn slxn] aG5 <
@)^^ ;fnsf] a8fbz}+ tyf
ægofFgk] fnÆ ;flxFnL olQ dfq af]nL c? z'ebLkfjnLsf] cj;/df b]z
s]lx af]Ng ;lsg . PsfPs ;flxFnLsf cfFv f el/P/
cfP . stf stf dgdf ufF7f] k/] h:t} x'g yfNof] . lab]zdf 5l/P/ /xg' ePsf
p;sf] dlit:sdf ;ftaif{ cl3sf] Ps ;fFemsf] ;d:t g]kfnL bfh'efO{ tyf
b[io emNemnL b]lvg yfNof] . el/Psf cfFvfdf
cl8g g;s]/ cfFz' a/////// emg{ yfn] . Tof] lblbalxgLdf xflb{s d+undo
;fFem eFu]/L k]6d} lyO{, xs]{ sfvdf lyof] . ;flxFnf], z'esfdgf JoQm ub{5f}+ .
clg ;flxFnL cfhs} ;fFemdf em} b'Mv ;'vsf s'/f
ub}{ l9F8f] / kmfF8f] lgNb} lyP . PsfPs kGw| la;
hgfsf] x'4fn] ;flxFnf]nfO{ ha{h:tL 3f]qmofpFb}
lnP/ uPsf lyP . Tof] a]nf klg gofFg]kfnsf] d'UnfgL ;f}uft kl/jf/
23
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
k|jf;df ?g /x:o
 zlQm a= If]qL ;'jf; n'O6]n
wf]sf rfxfG5f} eg] s;}dfly ljZjf; ul/ x]/
gcfpg' efO{ k|jf;df ?g dfofg} rfxfG5f} eg] s;}nfO{ 3[0ff ul/ x]/
ToxL lxdfn, kxf8 / t/fO{;Fu /dfpg' rGb|dfsf] lztn rfxfG5f} eg] ;'o{sf] t]h alg x]/
xnf] hf]t]/ x'G5 sL xft 3f]6]/ x'G5 k"l0f{dfsf] /ft rfxfG5f} eg] cf}FzLsf] /ft x]g]{ u/
cfˆg} b]zleq /f]hL sdfpg' kljq u+uf aGg] rfxfgf 5 eg] afudtL alg x]/
u'xf/ dfUb} lrRofO{/x]sf zlxbsf dlGb/ uP/ a:g' 5 eg] dxn Toflu x]/
dsf{ a'‰g] sf]lz;df h'6\g" clg aNn kfpg] 5f} of] ;+;f/sf] /x:o
dfgj t:s/L, 3';vf]/Lx?sf] aflx/L vf]qmf]kg clg lelq /x:o n's]sf] 5
lj?¢df n8\b} bLg bM'vLx?sf] lxtdf p7\g' csf{nfO{ em'k8Ldf n'sfP/ cfkm' dxndf r9]sf]
s'lNnsf] e]ifdf xfdL g]kfnLx? lj:jf;df wf]sf, dfofdf 3[0ff lztndf
k/fO{ d'n'snfO{ l;+uf/L /x]sf 5f}+ pHofnf]df cWofF/f] kljq u+ufdf kmfxf]/
cfˆgf] b]zsf] OHht, dfg–dof{bf ePsf] oxL xf] cfw'lgs sfnsf] /x:o n's]sf] 5 .
laufl//x]sf 5f}+
csf{sf] b]z df cfP/ k/fO{sf] ufnL nbfld/ —&,l;Gw'nL
Email, ram_kumar845@yahoo.com
vfg] xfd|f] afgL g} eO;s]sf] 5
xfdLnfO{ g} yfxf 5}g
xfd|f] OHht v':s]/ sxfF uO{;Sof] af“Rg ljjz 5'
;S5f} eg] efO{ dfgj t:s/Ldf vf]lnPsf
wGbfx? aGb ug{ p7 l/gf u'?ª
ef]s / ljnfkdf cflQP/ k/fO{sf 8fF8f sfF8fx?;Fu /dfpFb,}
b}nf 9'Sg]x?sf] hdftnfO{ /f]Sg' ... xftdf cfF;L gfDnf] ;dfpFb}
kj{t UffpFg] uy{+] d ;f]/7Lsf efsfx?
cfh k'5\b}5',
xfn M bf]xf ,stf/ clttsf ofbdf cfˆg}
lsg << ;+:s[lt clg cfˆg} dft[e"ld
;D´]/ /;fPsf cfFv fx?,
h'gL g]kfnL d?e"l dsf] jfn'jfdf x]bf{ x]b}{ yfsL ;s]sf] 5'
lsg dnfO{ em'6f] dfof ltldn] nufof} j}/L ;fd' d s]jn ljjz gf/L cl:tTjnfO{
of] k|bz
] df PSn} ?g afWo g} agfof} xTs]nfdf /fv]/ rNb}5'
ltd|f] rfx lyPg t lsg glhs cfof} < cfˆg} Aoyf;Fu axFb}
cfkmGt em} dg d'6d' f af; dflu /x\of} . s]xL zAb sf]//]
dfof u5'{ ltldnfO{ eGb} glhs lsg cfof} s] kfpg cfPF < lsg cfPF <
ltd|} sfvdf a:5' ;bf a'em dnfO{ eGof} d cfkm}nfO{ yfxf 5}g}
lsg dnfO{ em'6f] dfof ltldn] nufof} d]/f] :ju{ h:tf] b]z 5f]8L
of] k|b]zdf PSn} ?g afWo g} agfof} . nfnLu'/fF; / ;'gfv/L dnfO{ g}
l/lQ ;Sof5' x} eGbf d e/f}nf eGYof} klv{/x]sf] xf]nf
;fFrf] dfof ltd|f] nflu ul//x'Fnf eGYof} . sf]OnLsf] s'xF'==== s'xF'
dg d'6d ' f ltd|f] dfq gfd n]Vof5' eGYof} dnfO{ g} ;f]lw/x]sf] xf]nf
ge'Ng' x} slxNo} dnfO{ gq d5{' eGYof} . tfklg oxfF sxfnLnfUbf] d?e"lddf
lsg dnfO{ em'6f] dfof ltldn] nufof} 5ftLel/ g]kfnsf] dfof af]sL
of] k|b]zdf PSn} ?g afWo g} agfof} . afFRg ljjz 5' .
sbdk'/–^,cfbd6f/ wflbª n'Dn] – $, sf:sL
xfn M bf]xf,stf/ . xfn M bf]xf – stf/
24
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
cfwf cfsfz===============ÛÛ
;'/lIft ue{ktgdf ;xhtf, cfhsf] cfjfZostf
OlGb/f cfrfo{
kqklqsfx?df ue{ktg ;DjlGw sfg'g ckgfO{ lgwf{l/t of]Uotf k'us ] f] Ohfht k|fKt
agfpg cfb]z eGg] lzif{ssf] ;dfrf/ k9]F . :jf:Yosld{n] ue{ktg u/fPsf]df o; dxn
;jf]Rr cbfntsf Gofolw;4o sNof0f >]i7 / adf]lhd ue{ t'xfPsf] dflgb}g . ue{ktg ug]{
/fh]Gb| k|;fb sf]O/fnfsf] ;+o'Qm Ohnf;n] o:tf] dlxnfsf] d~h'/Ln] afx|xKtf ;Ddsf] ue{ktg
cfb]; hf/L u/]sf] /x]5 . ;fy} ue{ktg ug{ rfxg] u/]sf]df, hj/h:tL s/0fL jf xf8gftf s/0fLaf6
dlxnfsf] nflu d'n'se/ o:tf] ;]jf la:tf/ ug{sf /xg uPsf] c7f/xKtf ;Ddsf] ue{kTfg u/fPdf,
;fy} cfj:os sf]ifsf] klg Joj:yf ue{ktg gu/fPdf ue{ af]Sg]
ug{ ;/sf/nfO{ lgb]{zg dlxnfsf] Hofgdf vt/f x'G5
lbOPsf] /x]5 . eGGf] ePdf lghsf]
s'/f /fd|f] :jf:Yo zfl/l/s jf
5, cToGt} ‘g]kfnsf] sfg'gL Joa:yf cg';f/ ue{ktg ug]{ dfgl;s ?kn]
k|z+:flgo 5 . dlxnfsf] d~h'/Ln] afx|xKtf ;Ddsf] ue{ktg v/fj x'g
xfd|f] u/]]df, hj/h:tL s/0fL jf xf8gftf s/0fLaf6 ;S5 of
;dfhdf /xg uPsf] c7f/xKtf ;Ddsf] ue{kTfg ue{sf]
ue{ktg aRRff
eGg] u/fPdf, ue{ k tg gu/fPdf ue{ af]
S g] ljsnfË
ljlQs} dlxnfsf] Hofgdf vt/f x'G 5 eGGf] ePdf, hGdg
unt lghsf] :jf:Yo zfl/l/s jf dfgl;s ?kn] ;Sg]
cy{ v/fj x'g ;S5 of ue{sf] aRRff ljsnfË ;Defjgf
nufpF5g\ hGdg ;Sg] ;Defjgf 5 eGGf] s'/f of]Uotf 5 eGGf]
. ;dfh s'/f
ue{ktgsf]
k|
f Kt lrlsT;ssf] /fo eO{ o:tf] dlxnfsf] of]Uotf k|fKt
af/]df ;+s'lrt d~h' / Ln] ue{k tg u/fPdf ue{ k tgn] j}
B tf lrlsT;ssf]
5 . cfh k|fKt ub{5 .’ /fo eO{ o:tf]
PSsfO;f}+ cf+} dlxnfsf] d~h'/Ln]
ztfJbLdf klg xfd|f] ue{ktg u/fPsf]df
;dfhdf 5f]/Lr]nLn] cfkm'n] pk/f]Qm sfg'gL Joj:yf cg';f/
rfx]sf] a]nfdf ;Gtfg hGdfpg / ue{k tg ug{ ue{kQg u/fpFbf ue{k tgn] j]Btf k|fKt ug{
kfpFb}gg\ . ;dfhsf] 8/ / nfhn] kl5 k5{g . g]kfn ;/sf/n] tf]s] adf]lhd k|s[of ckgfP/
o:tf] x'gd' f hgr]tgf / clzIffsf] sf/0f ljBdfg dfq xf]Og sL lgwf{l/t of]Uotf k"/f u/]sf]
5 . ;fy}, c;'/lIft ue{ktgn] Hofg ;d]tnfO{ Ohfhtkq k|fKt Zjf:YosdL{n] ue{ktg u/fPsf]
hf]lvddf kf/]/ d[To" ePsf 36gf oqtq ;'lgPs} x'g'k5{ . gq lagf of]Uotfsf] JoflQmn] ue{kQg
5g\ . ue{ktgsf] ;DjGwdf g]kfn ;/sf/n] u/fPdf j]B ue{ktg dflgb}g . ctM ue{ktg
pbf/tf b]vfP/ g} d'n'sL P]gsf] P3f/f}F ;+;f]wgn] ;DjlGw ;Dk"0f{ s'/f sfg'gdf pNn]v 5 . km]l/
ue{kTfgnfO{ km/flsnf] agfPs} 5 . d'n'sLP]gsf] s:tf] vfnsf] ue{ktg ;DjlGw sfg'g agfpg
Hofg;DjlGw dxnsf] bkmf @* df :ki6 kf/]s} 5 cfb]; lbPsf] xf] clxn] < g]kfndf aiff{df;sf]
. o;} dxnsf] clwgdf /x]/ ue{ktg u/fPdf Rofp pd|]h:tf] ul/ hxfFtxfF ;lhnf] ;j{;'ne /
j}w ue{ktg dflgG5 . s:tf s:tf ue{ktgnfO{ e/kbf]{ uf]klgotf /fVg] ul/ ue{ktg u/fpg]
j}w ue{kQg eGg] s'/fdf d'n'sLP]gsf] Hofg d]/L:6f]e ;]G6/ v'n]s} 5 . km]l/ sfg'g agfpg /
;DjlGw dxnsf] bkmf @* sf] ‘v’ df b]xfo hgr]tgf km}nfpg] cfb]z clxn] cfof] sfg'g df
cj:yfdf g]kfn ;/sf/n] tf]lsPsf] k|so[ f d'n'sLP]g ;+;f]wg eP/ @)%* d} nfu" eO;s]sf]
25
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
5 . d]/L:6f]esf] ;]jf lj:tf/ t ljut $—% aif{ uhn
b]lv g]kfndf k|rlnt 5 . of] s] xf] <
dfly pNNf]v ul/P adf]lhdsf] cj:yf  ;fg' 3fon ;+3if{
k/]df ue{ktg ug{ ;lsG5 eGg] s'/f ;+zf]lwt b]Vg kfpF lxdfn h:t} s~rg ltdLnfO{
d'n'sLP]g df 5b} 5 . k]ml/ s:tf], slTf sfg'g z'esfdgf 5 d'UnfgL 5g\5g\ ltdLnfO{
agfpg] < hlt h:tf] sfg'g agfP klg To;sf]
sfof{Gjogdf hf]8 lbg'k5{ . sfg'g, b08, ;hfodf kf]v/] lj/x j]bgf kfgf el/ el/
;do;Fu} kl/jt{g ub}{ n}hfg' k5{ . olb sfg'gnfO{ vf]Ng}k5{ dgleqsf] ld7f] uGyg ltdLnfO{
Jofjxf/df nfu" ug]{ xf] eg] sfof{Gjog, b08
hl/jfgf klg TolQs} bl/nf] agfOg' k5{ . ;s[o b]j clg c;'/n] cd[t laifnfO{ lgsfn] em}+
sfof{Gjog eof] eg] sfg'gsf] kfngf x'G5 . ug'5
{ ;flxTosf] ;fu/ dGyg ltdLnfO{
ck/fw @)^^ sf] t/ ;hfo / b08, hl/jfgf km'Nof} eg] dudu ;hfpFnf ltd|f] gfd
!(!) sf] d'n'sL P]gdf ePsf] Jofj:yf cg';f/sf] nufO{ lbG5' lgwf/df rGbg ltdLnfO{
5 . s;/L sfg'g afWosf/L x'G5 . h;/L sfg'g df
;+;f]wg ul/G5 To;}ul/ ;hfo / sfof{Gjogdf b]Vg kfpF lxdfn h:t} s~rg ltdLnfO{
klg kl/jt{g ub}{ hfg'k5{ . z'esfdgf 5 d'UnfgL 5g\5g\ ltdLnfO{ ..
ue{ktg ;DjlGw sfg'g agfpFbf clxn]
Joj:yf ul/Psf] eGbf bfo/f km/flsnf] kfg'k{ 5{ / d}bL–(, s'b'“jf6f/
ue{ktg ;DjlGw ljs[lt / lj;+utLnfO{ k|;o lbg] wflbª .
vfnsf] agfO{g' xF'b}g . vfnL sf]/f sfg'gn]
;dfhdf ljs[lt dfq NofpF5 . s'g}klg s'/f Ufhn
Ps}rf]l6 kl/jt{g ug{ vf]Hg' xF'b}g . kl/jt{gsf]  Gfj/fh lj=s c6n
nflu hgr]tgf / lzIff g} d'Vo laifo xf] . lglZrttfdf lt km"nsf cd[tdf Zjf; lyP
;dfhdf kl/jf/ lgof]hgsf / ;'/lIft hb{ laifn] el/Psf] lz/dfly nfz lyP
of}g;Dks{sf pkfox?sf] k|rf/ k|;f/ ul/of] eg]
c;'/lIft ue{ /xb}g / JoflQm ;dfh cfkm} ;r]t xb};DDf lt km"nn] Ifl0fstfsf] /ª afF8]
x'g'k5{ . h;/L clxn] Ifo/f]usf] cf}ifwL g]kfnsf cfpg] hfg] cl3kl5 vfnL pgs} bf; lyP
:jf:Yo ;+:yfdf ;j{;n ' e tl/sfn] pknJw 5 . xf] ljxfgLsf lzt h:t} 6lNsPsf bfgfx?
o:t} tl/sfn] ue{ktg u/fpg rfxg] dlxnfn] klg kmlqmP/ kq kq lbg lbg} x|f; lyP
of] ;'ljwf ;j{;'ne / lgz'Ns ?kdf k|fKt ug{
;Sg] sfg'g / jftfj/0f lgdf{0f ug'{ cfhsf] sf8fFx? kG5fP/ xtf;df l6Kg vf]Hbf
cfjfZostf xf] . glrGGf] oxfF Pp6} s'z / sfF; lyP
sf7df08f}+ .
 r'Dagsf y'Ëfx? km]l/b} a;Gtdf
b'O d'Qms a];/dn] k/fu;]rg ;xjf; lyP ..
plgzf cfrfo{ tgx“'
lbof} l;Gb'/ l;pFbf] el/ Gofgf] ltd|f] ;fy 5}g xfnM bf]xf,stf/ .
ltd|f] ofbdf slNkP/ g/f]Psf] /ft 5}g
hLjgsf] uf]/6] f]sf ;xofqL xfdL b'O{ cGt/f{li6«o g]kfnL ;flxTo ;dfh
ltdL kfl/ d jfl/ ;Fu;Fu} xft 5}g .. stf/ RofK6/sf] k|s fzg
km'n]sL 5' nflndo u'/fF; alg kfvfel/
au]sL 5' t[i0ff af]sL :jlKgn lo cfFvfel/
ltdL lagf cw'/f] ef] hLjgsf] lrqklg
ltd|f] cefj v8\sL /x\of] j}+; tfg]{ gfsfel/ ..
;flxTobLk
sf7df08f}+ .
cw{aflif{s
Od]n M unisha_g@yahoo.com vf]hL vf]hL k9f}+ .
26
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
sljtf
h"g /f]Psf] /ft
 tLy{ ;+ud /fO{

-
-

27
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
pb\3f]if=============ÛÛÛ
d / d]/f] anfTs[t snd
 wg]Zj/ lh;L
b]zdf /f]huf/ / zflGt ;'/Iffsf] Aoj:yf d'l¶df lnO{ xltof/ jgfP/ lbgbxf8} xhf/f}
gx'Fbf cfˆgf] cfly{s kIfnfO{ ;kmn agfpg egf+} dflg;sf] cfFvfdf kl§ afFw]/ s;}sf] sndnfO{
of laxfg a]ns ' fsf] 5fs 6fg]{ / Ps;/f] nufpg] anfTsf/ ul/Psf] 5 . sDKo"6/df efO{/;n] cfqmd0f
;d:ofaf6 lkl8t eP/ egf} jf laleGg ;d:ofsf u/] em}+ ;flxTo / n]vg If]qdf klg cfkm}+ cfkm'nfO{
sf/0f cfh ;f/f g]kfnL ;j{dfGo n]vs ;lDemg]
dlxnf tyf k'?ifx? lzj/fh uf}tdn] cfk'm
j}b]lzs /f]huf/sf] ?vdfly r9]/ km]b sf6\g ]
lznl;nfdf ljZjsf] sfd u/]sf 5g\ .
ljleGg s'gfdf k'Ug sndnfO{ xltof/ agfP/
;kmn ePsf 5g\ .. s;}sf] Joltmut
;j}sf] d'Vo p¢]Zo k};f cfrf/;lx+tfnfO{ dfq
sdfpg' g} xf] . cfh xf]O{g k"/f g]kfnL
Ps tTYofÍ cg';f/ ;flxTonfO{ g} anfTsf/
b}lgs ^)) g]kfnL ul/ r'gf}lt lbPsf 5g\
o'jfx? j}b]lzs uf}tdn] . of] syf k9]kl5
/f]huf/sf] nflu lqe'jg cGt/f{li6«o Po/kf]6{df tkfOx?nfO{ bGt] syf nfUg ;S5 t/ hf] sf]xLn]
nfO{g nfUb5g\ . o;} df}sfsf] kmfO{bf p7fO{ klg ;To 36gf elg olsg g} ug'{ x'g] 5}g, lsgsL
d]gkfj/ / bnfnx?n] ;f]emf—;femf g]kfnLx?nfO{ of] eGbf cl3 k};fsf] nflu ;flyn] ;flynfO{ afa'n]
ljleGg nf]e / ;kgf b]vfP/ dgUo k};f c;'nL 5f]/fnfO{ / bfh'n] efO{nfO{ / dfof k|]ddf dfq o:tf
cfˆgf] vlNt ebf{klg ;DjlGwt lgsfo / ;/sf/sf] 36gf x'Gy] t/ ;flxTodf o:tf 36gf slxNo} klg
s'g} Wofgcfsif{0f gx'Fbf vf; u/]/ c/jdf k'Ug] ;'Ggdf klg cfPsf lyPgg\ . sndlhljx? k|fozM
g]kfnLx?n] eg]sf] sfd / kfl/>lds gkfpFbfsf] d[To' kZrft g} cfˆgf] gfd rn]sf] x'G5 t/ oxfF
lk8f, / clzIff clg c1fgtfsf] sf/0f csfndf pgn] lhljtd} cfk'mnfO{ cu|k+lQdf k'¥ofpg vf]h]sf]
Hofg} u'dfpg' k/]sf 36gfx? lbg k|ltlbg a9\bf] b]lvof] of] /fd|f] s'/f xf] t/ s;}n] tkfO{ egf];
5 . log} s'/fnfO{ Wofgdf /fvL o:tf 36fgfx? gegf]; cfkm}+ dkfO{ slt dgfl;j xf] < of] s'/f
cjsf lbgdf c? g]kfnLx?n] ef]Ug' gk/f];\, pg}nfO{ yfxf xf]nf .
s]xLxb ;Dd ePklg o:tf k|j[ltaf6 6f9} /x'g /D3f stf/ ;]jf;ldltn] l8;]Dj/ !@ ;g\ @))*
eGg] dxfg ;f]r / p¢]Zosf ;fy lzj/fh uf}td sf lbg g]kfnL b'tfjf; bf]xf,stf/sf] ;ef sIfdf
/ d wg]Zj/ lh=;L= b'j}sf] jf}l¢s / cfly{s sfo{qmdsf] cfof]hgf ul/ dxfdlxd /fhb't >L 8f=
j/fj/L nufgLdf u/f} eGg] df}lvs ;xdltdf ;'o{gfy ld>Ho" s} xftjf6 ljdf]rg ePsf] k':ts
n]lvPsf] lyof] stf/ / stf/sf g]kfnL gfds stf/ / stf/sf g]kfnL tof/ kfbf{ kfb}{ d]/f] 3/df
hfgfsf/Ld'ns k':ts . j}bl] zs /f]huf/jf6 ar]sf] clt g} h?/L sfd kl/ Od{h]G;L 3/ hfg' kg]{ eof] .
;donfO{ ;b'kof]u ul/ g]kfnL snf, efiff / To;sf/0f ;j} tof/ kfl/Psf] stf/ / stf/sf
;flxTodf nufO{ cfˆgf] ;+:s[lt arfpg ljleGg g]kfnL k':tssf] kfG8'l nlk lzj/fhsf] xftdf ;'lDkg'
;fdflhs ;+3;+:yfx? Vff]ln AolQmTj ljsfz / k/]sf] lyof] . ;+;f/ g} Pp6f ljZjf;df c8]sf] 5
;fdflhs ljsf;df ;dlk{t ePsf] c? b]zdf eg]kl5 cfˆg} lxt};L ldqn] dnfO{ o;/L 3ft
eGbf bf]xf stf/df cem al9 kfO{G5 . o;df klg ub{5g\ eGg] d df s'g} z+sf x'g] s'/} ePg . d
ljleGg lawfdf s[ltx? lgsfnL lbg k|ltlbg cfˆgf] uGtJo tkm{ nfu] Ps dlxgfsf] cGTolt/
;flxlTos jfÎdodf O{§f yKg] sfd eO{ /x]sf] 5 . uf}tdn] k7fPsf] d]nn] d]naS; el/Psf] lyof] .
h:n] ubf{ ;flxTodo jg]sf] 5, bf]xf stf/ . pxfFn] n]v] d'tfljs d cfˆgf kfO{nfO{ cl3 a9fpg
o;l/ cfˆgf] ult lnO{/x]sf] ;flxTonfO{ cfˆgf] afWo eP lsgsL xfdL b'Os { f] cleofg 7"nf] lyof] .
28
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
sf7df08f} cfO{ lbPsf] gDa/df sn ubf{ ;dfhnfO{ emg\ cFWof/f]lt/ ws]Ng] ;+:yfsf] lgu/fgL
pzfhL;Fu d]/f] e]6 eof] . pxfFnfO{ ;j} sfddf s:n] ug]{ < d eg] otf SofKk / sf]7fdf hfFb} klxnf]
lgb{]z ul/Psf] /x]5 . d}ltb]lj l:yt Ps k':tsnfO{ g} ljlqm ljt/0fdf g} nflu /x]5' . @))!
5fkfvfgfdf xfdL k'Uof}+ . leq Ps sf]7f el/ k|lt klxnf] lstfjdf d cfkm}n] ahf/ ;Dxfn]sf]
stf/ / stf/sf g]kfnL k':ts el/ e/fp lyP . x'gfn] dnfO{ /fd|f];Fu yfxf 5 . stf/df %)) k|lt
Ps k':ts df s] d]/f cfFvf k'u]sf] lyof] d x]/]sf] lstfj klg lelqPsf] 5}g . kGw|;o k|lt stf uof]
x]/} eP . dnfO{ k':tssf] n]vssf] x}l;otaf6 < km]l/ bf];|f] efu %))! k|lt PSsf;L
x6fP/ s'gfdf ;xof]uL elg :yfg lbO{Psf] lyof] . lgsflnPsf] 5 . klxnf] ;+:s/0fn] gk'u]/
leq x]/] slt n]v fO{x? ck"/f lyP . xfd|f] df}lvs lgsfn]sf] xf] eg] klg lsg o;l/ gf6sLo sfo{
;Demf}tfnfO{ uf}tdhLn] tf]8\b} cfk'mnfO{ dfq} n]vs ug'{ k/]sf] n]vs Ho"n] < aflx/ eg] km]l/ klxnf]df
elg xfO{nfO6 ug'{ ePsf] lyof] . o;sf] jf/]df ePsf] sld sdhf]/Lx?nfO{ ;RrfO{P/ lgsfnLPsf]
pzfhL / 5fkfvfgfnfO{ s]xL eGg} rflxg lsgsL xf] elg eGg' x'Fbf] /x]5 pxfFn] t/ k':ts k9\g]
bf]if plgx?sf] lyPg . plgx? x's'ddf rn]sf lyP
. of] s'/f dnfO{ /fd|};Fu yfxf lyof] / d}n] lg0f{o
hlt ;a} cGwf t 5}gg\ xf]nf lg < of] s:tf]]
lgot xf] pxfFsf] < hj ls lstfjsf] aflx/L se/
u/] clxn] of] laifodf ljjfb ug'{eGbf klg a}b]lzs
/f]huf/Lsf] lznlznfdf stf/ hfg rfxfg]x ?sf afx]s s'g} klg n]vnfO{ gofF /fVg' t k/} hfcf];
;'l¢s/0f klg ul/Psf] 5}g . z'esfdgf nufPt
lglDt of] k':ts cToGt} h?/L ePsfn] o;nfO{
n]vssf] dgsf s'/f ;Dd klg h:tfsf] To:t} slk
;a}sf] xftdf k'¥ofpg' k5{ . of] k':tssf] nIo
ul/Psf] 5 . >L % lbk]Gb| @))% df stf/ e|d0f
d}n] gfd sdfp eGbfklg j}bl] zs /]ld6\ofG;n] g}
u/]sf] elg 5flkPsf] klxnf] c+ssf] 7'nf] sdhf]/LnfO{
rn]sf] xfd|f] b]zdf l56f] of] k':tsnfO{ g]kfnL
o'jfx?sf] xft—xftdf k'¥ofpg' kb{5 eGg] ;f]rsf ;d]t bf];f| ] c+sdf slk g} ul/Psf] 5 . of] s:tf]
nHhf:kb s'/f] xf] < s] jLr jLrdf %), ^) hgf
;fy k|sfzg vr{ ga'e mfPsf]n] aflx/ hfg
/f]lsPsf] k':tsnfO{ /sd a'emfO{ lnP/ cfpg' g} JolQm / sDkgLsf] lj1fkg / z'esfdgf hj{h:tL
sf]Rb}df bf];f| ] ;+:s/0f aGb5 < t/ Pp6f s'/f eg]
d]/f] 7"nf] ulNt lyof] / ToxL d]/f] sdhf]/Lsf]
n]vs Ho"n] bf]xfdf slt /}5g\ t g]kfnL Aoj;foLx?
kmfO{bf p7fO{ d]/f] 3fF6L lyRbf klg d}n] rfn} kfO{g
. dnfO{ lsg o;/L kl5 kfg'{ ePsf] uf}tdhL < eGg] s'/fnfO{ 5n{Ë kfg'{ ePsf] 5 . of] s'/fn] cjsf
cfpFbf lbgx?df sf]xL g]kfnLx? klg b'tfjf;sf] xn
k':ts t kf08'lnkL cg';f/ t 5}g lg, eGg] d]/f]
k|Zgsf] pt/df Tof] klxnfsf] cf]lh{gn kfG8'lnkL s'/L j:g' k5{ h:tf] nfUb}g lsgsL k':ts lgsfNb}
5' eGbf dfq s'g} s'/fsf] cWoog gul/ ;xof]u
t piffn] cs}{ 5fkfvfgfdf lbPsL /lx5g\ / ToxfF
ug]{n] dnfO{ uf¥xf] k¥of], d km;] eGbf s;f] ;xof]u
w]/} /sd eg]kl5 l;=8L jfk; dfUbf l;=8L= x/fof]
gug{' xf]nf t <
elg glbPsf]n] d}n] km]l/ csf]{ l;=8L= jgfO{
of] k':tssf] nIo o;l/g} Aoj;foLx?af6
k7fPsf] xf] . o:tf] kf] eP5 elg ;lhn} dnfO{
yfËgf]df ;'tfpbf ;d]t d lsg ldqtfdf kmf6f] k};f c;'nL cfˆgf] vlNt dfq} eg'{ xf] t < of]
;+rf/sf] hdfgfdf oxfF bf]xf, stf/df cfˆgf]
Nofpg] elg r'k nflu j;]sf] lyP . PsfPs bf]>f]
;+:s/0f lgsfNbf dnfO{ s]xL vj/} gul/ d]/f] gfd hGdlbg b]lv lnP/ s'g} 6f]nsf ;fyLx? e]nf ePsf]
s'/fnfO{ ;d]t laleGg cgnfO{g ldl8of tyf ljleGg
hlt ;j} k':tsjf6 lgsfnL tof/ kfl/Psf] lyof]
kqklqsfdf b]Vg kfO{G5 . t/, oxfF olt dxfg sfo{
.
x'g nfUbf klg s;}nfO{ kQ} 5}g < ;j} lgGb|fdf d:t
o;} ;+:s/0fnfO{ hgk|Toglzn ;ldltn]
/dfO{ /x]sf] j]nfdf ljdf]rg ul/Psf] 5 . of] lsg <
! cui6 @))( zlgjf/sf] lbg a]n'sf gf} jh]
sfo{qmdsf] cfof]hgf ul/ dxfdlxd /fhb't >L km]l/ cltly Ho"x? ;a} kmf]gs} e/df cfP/ Pp6}
k':tsnfO{ b'O{ rf]6L ljdf]rg ug'{ ePsf] 5 . of] lsg
8f= ;'og{ fy ld>Ho" s} xftaf6 ljdf]rg u/fPsf]
s'/f /fhwfgL ;fKtflxsdf 5flkPkl5 dfq dnfO{ < lsg ljdf]rg h:tf] kljq / dxfg sfo{nfO{
c5't kfg'{ ePsf] xf] < o;sf] eflubf/ sf] xf] t <
yfxf x'g cfPsf] lyof] . o;/L ljgf ;f]r] ;Dem]
ef]ln d}n] klg of] k':tsdf s]xL Aoj;foLx?sf]
cfˆgf] dgdfgL ug]{ ;+:yfnfO{ s;/L ;fdfhLs
lj1fkg xfnL d]/f] Psn gfddf k|sfzg ubf{ x'G5 t
;+:yf eGg] < o:tf cfˆgf] gfdsf] nflu cfˆgf]
< o;/L n]vgdf klg v'§f tfgftfg k|jt[ Ln] ef]lnsf]
nIo g} e'n]/ ;fdflhs ;+3;:yfsf] gfpFdf
29
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
kl/0ffd s:tf] x'g] xf] < sndn] sf]/]/ pHofnf] lbg] sljtf
j]nf, /fi6« bnbndf km;]sf] j]nf, s'g} lg0f{og} ug{
g;s]sf] j]nf, u[xo'¢n] b]znfO{ lgDtf lbPsf] j]nf
va/bf/ u/f}+
cj sndsf] o'¢ klg ylkof] eg] b]zn] s:tf]  s] Pd af]u6L
kl/0ffd ef]Ug' knf{ < s] s;}n] s'g} jf}l¢s / cof]Uo AoflQmnfO{ lgo'lQm lbg]
cfly{s nufgL gnufO{ s;}sf] /rfgfnfO{ olx sd{rf/L x'F elg kl/ro kq af]Sg]
k|ljwL ckgfP x'G5 t < ;ftj6f 3fddf uf]? em} v]fqm] g]tfsf e/f}6] k|jf;L k|ltlglwx?nfO{
lbg/ft hf]ltP/ k};f sdfpg' eGbf g]kfn d} j;]/ d'Unfgdf >d a]Rg ljj; cfTdfx?;Fu
o;l/ g} sndnfO{ anTsf/ ul/, ckx/0f u/L clglZrt /sd c;'nL ljhf]s u/fpg]
vNtL ebf{ x'G5 < oL ;j} k|Zgsf] hjfkm s:n] Ph]lG; gfds 7uGt] bnfnaflbx?nfO{
lbg] < oxfF k|Zgdf klg k|Zg p7]sf] 5 eg] of] s'/f hflto, Iflqo, jlu{o,lnlËo / wfld{s
g]kfnL ;dfhdf slt nHhf:kb ePsf] 5 t < Ph]G8f p7fO{ s'l;{ l6sfpg vf]Hg]nfO{
emg n]vg If]qsf] t s'/} gu/f} slt;Dd anfTs[t ;fdlGt tfgfzfx bnfn k'h F Ljfbx?nfO{
ePsf] eg]/ . s] o;/L x}sd rnfpg]nfO{ s]xL g]kfn / g]kfnLsf] cl:tTj xTof u/]/
sfg'g g} 5}g < oxfF k':ts n]Vg] b]lv, cfof]hs dfgljotfsf] /ut r':g]
ug]{b]lv, ljdf]rg ug]{b]lv, ;ldIff ug]{;Dd sf]xL dfgj?kL k/lhljx?nfO{
klg rf]vf] eP h:tf] dnfO{ nfUb}g . o;sf] r]nLnfO{ pHhn elj:o b]vfpg
eflubf/ sf] xf] t < clg d]/f] jf}l¢s / kfl/>lds lj/fgf] k/fOnfO{ zl// ;'Dkg afWo u/fpg]
t u'Dof] g} d}n] nuflg u/]sf] nufgLsf] klg dfG5] lsga]rsf Jofkf/L bnfn s;fxLx?nfO{
eflubf/ d xf]O{g t < d / d]/f] snd n'l6g' eGbf ;fdGtjfbsf] s;L df]Ng
klg s] jf:tjd} of] k':ts bf];|f] ;+:s/0f eGg g]t[Tjsf] s'l;{ cf]u6\g
nfos 5 t < o;sf] km};nf l56f] eGbf l56f] a'hj{' f xfFhLjfbx?nfO{
;DjlGwt lgsfo4f/f ul/of]; clg dfq} oxfF ;lx l;of] b]vfP/ efnf /f]Kg]
km};nf x'g] 5 . ;bf ;j}sf] sndsf lgkx? 6f9f tfs]/ glhs xfGg]
ltvfl/P/ hfg]5g\ . ;dfhsf] cWofF/f]nfO{ klg dfgj?kL l;sf/L JjfF;fx?nfO{
k5fg{ ;Sg] sndn] lg/Gt/tf kfpg] 5 . cGoyf k|jf;df kbf]GGftLsf] cfzfdf kf}l8P/
sndx? Ps eP/ yflnPsf] n8fFO{sf] kl/0ffd rfKn';Lsf] aGwgdf a'lgP/
t/jf/sf] eGbf klg eofgs /xg] 5 . w]/} sndx? afFRg rfxfg] g/kz'x?nfO{
anfTsf/ x'g kfpg] 5}gg\,d / d]/f] anfTs[t snd d,tkfO{, ltdL,xfdL ;a} ldnL vj/bf/ u/f}F .
h;/L . ljb'/ ( g'jfsf]6
E-mail : bkrissan_boss@yahoo.com

n3'syf c;n nf]Ug]


æls /S;L 5f8, ls dnfO{ Tofu, o;/L lkfO{/xG5F}f eg] ltdL;Fu ;DaGw laR5]b u/]/ d of] 3/
5f85' . of] kf/fn] 3/af/ rNb}g .” Kof/L kTgLn] nf]Ug]nfO{ wDsLsf] efiff af]nL .
p;n] lxhf]nfO{ kmls{P/ x]¥of] . clg ef]lnsf] sNkgf u¥of] . To;kl5 at{dfgdf cfkm'n] kl/jf/ /
cfkm\gL Kof/L kTgL k|ltsf] Jojxf/ / pgLx?sf] cfFzs ' f] ;lDemof] . PsfPs p;sf] dlyª\undf nfef
plDng yfNof] . cfkm' cfkm} hNg yfNof] kZrtfksf] Hjfnfdf . hLjgdf klxnf] k6s cfkm\gf] kl/jf/ k|lt
xif{laef]/ x'Fb} kl/jf/nfO{ ;bf v';L / ;'vL /fVg] c7f]6sf ;fy p;n] /S;L lkpg 5f8\of] / kl/jf/df v'zL
/ cfgGbsf ;fy km'Nof] . a'afn] dlb/f Tofu]sf]df ;a} 5f]/f 5f]/L 9'Ss eP . Ps dxLgf kl5 Ps/ft
cf]5ofgd} kTgLn] d;Lgf] :j/df 7§f ub}{ elg “P a'9f ltdL ca zzQm k"?if ePgf} /
st{Jolgi7 nf]Ug] klg /x]gf} . hfpm Ps lunf; cf}iflw lkP/ l5§} cfpm eg]/ cf]7df cf]7 hf]8]/ r'Djg
d':s'/fpF5] xif{sf] ;fu/df 5tf5'Nn x'Fb} 8'a]/ .
 ch'{g yfkf d':sfg
e/tk'/–!),lrtjg
xfn M cnvf]/,stf/ .
30
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
Zjf:Yo rrf{===============ÛÛÛ
df:s nufpg' dfq :jfOg n' af6 aRg' xf]O{g !
 8f= ;'lzn b]jsf]6f :jfOg ˆn'sf lhjf0f'x? v]nf}gfdf,sk8fdf, Kn]6df
s] xf] :jfOg n' < htf klg em'l08sf x'g ;S5g\ . o;}s f/0f oL
qf;sf] ?kdf b]vf k/]sf] j:t'x ?
:jfOg ˆn'sf] csf]{ pko'Qm
gfd d]lS;sg ˆn', nf];gsf]
:kflg; ˆn' jf ;xfotfn]
:jfOg OGˆn'PGhf ;kmf ug{
klg xf] . :jfOg ˆn' ;lsof] v08df
eg]sf] 6fOk P :jfOg\ ˆn'sf]
OGˆn'P Ghf efO/;af6 ;Gqf;af6
aRg ;lsG5 .
;'Fu'/sf] Zjf; olb tkfO{df :jfOg ˆn' h:tf] nIf0f b]lvPsf] 5
k|Zjf; k|0ffnLdf eg] aflx/ glg:sg'xf];\ . Hj/f] cfpg],lhpm b'Vg],
nfUg] /f]u xf] . o;n] 3fF6L b'Vg], gfs aUg] nufotsf nIf0fx? :jfOg
;'Fu'/df OGˆn'PGhf ˆn'sf nIf0f x'g ;S5g\ . tkfO{sf] Hj/f] cf}ifwL
;+qmd0f u/fpF5 . gvfOsg} sd ePsf] @$ 306f eGbf klxn] aflx/
:jfOg ˆn' efO/;n] glg:sg' g} tkfO{ / tkfO{sf cfkmGtsf] lglDt
;'Fu'/x?df d[To' ;xfos l;4 x'g ;S5 .
eGbf /f]usf] nIf0f al9 b]lvG5g\ . :jfOg ˆn' olt w]/} 8/ lsg <
OGˆn'PGhf efO/; ;'Fu'/x?df aif}{el/ ;g{ ;Sg]
ePklg of] qmd hf8f]df al9 b]lvG5 . dfG5]df klg
To;} ls;Ldsf] k|efj kfOG5 . :jfOg ˆn' efO/;
AH1A1 gfds OGˆn'PGhf efO/; ;j{ky| d !(#)
df ;'Fu/' df kQf nfu]sf] xf] .
df:ssf] dfq e/ gkg'{ M
df:s
nufpFb}df
:jfOg
ˆn'sf]
;Gqf;af6
5'6s/f
ldN5 eGg] klxnf]k6s :jfOg ˆn'sf] dxfdf/L ;g\ !(!* lt/
e|ddf b]lvPsf] xf] . dxfdf/Ln] slthgfsf] d[To'
gkg'{ xf]nf eof],olsg 5}g . Tolta]nf /f]uLdWo] @=% b]lv %
. xf] tkfO{ le8df hfg} kg]{5 jf tkfO{ :jo+d k|ltztsf d[To' ePsf] cg'dfg ul/G5 . Toltv]/sf]
la/fdL xf] eg] c?nfO{ g;/f]; eGg] lx;fadf ljZj hg;+Vofsf] sl/a @% k|ltzt dflg; of]
df:ssf] k|of]u ug{ ;lsG5 t/ df:s nufpg' dfq /f]uaf6 u|l;t ePsf lyP . dxfdf/Ln] kfFr b]lv
o;af6 aRg] pkfo rflx+ xf]Og . o;sf] ;fydf bz s/f]8sf] Hofg lnPsf] cg'dfg ul/G5 .
lgoldt ?kdf ;fa'gkfgLn] xft w'g,] vf]Sbf ;g\ !(%& df Pl;ofaf6 km}lnPsf] dxfdf/Ln]
?dfnn] d'v 5f]Kg], cgfjZos ?kdf cfFvf, gfd sl/a rf/ s/f]8 krf; nfv cd]l/sLnfO{ ;+q mldt
cflbdf xft gnfg] cflb . kf/]sf] lyof] . To;dWo] ;Q/L xhf/ d/]sf lyP .
;kmfOdf Wofg lbg'xf];\ M !! aif{kl5 ;g\ !(^* b]lv !)^( ;Dddf
31
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
xªsªaf6 km}lnPsf] dxfdf/Ln] k'gM sl/a kfFr cGo ˆn' h:t} :jfOg ˆn' klg lgDg tl/sfn]
s/f]8 cd]l/sLnfO{ ;+qmldt kf/] klg sl/a t]lQ; km}ng ;S5 M–
xhf/sf] dfq Hofg uPsf] lyof] . o;}ul/ ;g\ vf]Sbf, xflR5pF
!(&^ df Ps xKtfleq kfFr;o ;}lgs ;+q mldt ubf{, r'Dag
ePsf lyP . ubf{, ;+qmldt
:jfOg n'sf nIf0fx? M ;fdfg 5'bF f,
dflg;df gfs, cfFvf /
:jfOg ˆn'sf d'vnfO{
nIf0f cGo ;+qmldt xftn] 5'Fbf t/ :jfOg ˆn' ;'Fu'/sf] df;'
OGˆn'P Ghf vfPsf] cfwf/df eg] ;b}g{ .
h:t} b]lvg' :jfOg n'sf] pkrf/ M
kg]{ xf] . Hj/f] :jfOg n'sf] vf]k M
cfpg], hLp ;fdfGo OGˆn'PGhfsf] vf]kn] :jfOg ˆn'nfO{
b'Vg], vfg dg lgoGq0f u5{ eGg] g;f]Rg'xf];\ t/ l;hgn ˆn'sf]
gnfUg], vf]sL la?4df eg] lgoldt vf]k nufpg' /fd|} s'/f xf] .
/ xflR5pF cfpg] h:tf nIf0f b]vfkb{5g\ . o;}u/L h;n] tkfO{nfO{ OGˆn'PGhfsf] sf/0f x'g;Sg]
sltkodf ?3f nfUg], 3fF6L b'Vg], kvfnf rNg] jf v/faLaf6
jfGtf x'g] h:tf nIf0f klg b]vf kg{ ;S5g\ . arfpF5 .
Hj/f] cfpg' OGˆn'P Ghf
df+;k]zL b'Vg' vf]kn]
ysfg dx;'; x'g' OGˆn'P Ghf
vf]sL nfUg' la?4 ug]{
6fpsf] b'Vg' k|lt/Iff /f]u
3fF6L b'Vg' u/fpg]
gfsaf6 l;Fufg lg/Gt/ aUg' efO/; / pQm vf]kdf /x]sf] efO/;sf] aLrdf
jfsjfs nfUg' slQsf] ;dfgtf 5 eGg] s'/fdf lge{/ x'g] ePsfn]
jfGtf x'g' kvfnf rNg' H3,N2 gfdsf] efO/; /xg] OGˆn'PGhf lj?4sf]
vfgf dg gnfUg' cflb . vf]kn] k|ltlqmof /lxt H3N2 HIV ju{sf]
hf]lvd au{ efO/;nfO{ k|lt/f]w ug{ ;km gx'g] cg'dfg ul/Psf]
:jfOg ˆn'n] al9 k|efljt kfg{ ;Sg] ju{sf] ?kdf 5 . cd]l/sL
^% jf ;f] eGbf a9L pd]/ ;d'xsf JolQm, clwsf/Ln]
lb3{sfnLg /f]usf] kLl8t– dw'd]x, bd, d'6'sf] /f]u cd]l /sfdf b]lvPsf
nfu]/ sdhf]/ ePsf la/fdLx? , ue{jtL dlxnf efO/; rf/
tyf gjhft lzz'x ? . t/, lautdf b]lvPsf] k|sf/sf efO/;sf
:jfOg ˆn' dxfdf/Lsf] qmddf :j:y o'jfx? klg h]g]l6s tTjaf6
plQs} dfqfdf k|efljt ePsf] b]lvPsf] 5 . ag]sf] atfPsf 5g\
:jfOg n'sf hf]lvd . gy{ cd]l/sg
:jfOg ˆn'sf dfly pNn]lvt ;fdfGo nIf0f b]lvg] PlePg OGˆn'PGhf,
cj:yfdf g} o;sf] k|efjsf/L pkrf/ x'g ;s]g Xo'dg OGˆn'P Ghf
eg] oL nIf0fn] lgdf]lgofm a|fª] sfOl6;, A efO/;sf]
lkgf;,sfgsf] ;+qmd0f u/fpg / sltko ca:yfdf H1A1
d[To';d]t x'g;S5 . k|hflt tyf :jfOg
s;/L km}lnG5 < OGˆn'P Ghf efO/; x'g .
aRg s] ug]{ <<
32
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
:jfOg ˆn'af6 aRg laleGg pkfox? cjnDjg
ug{ ;lsG5 . h:t} M– c7f]6 lnP/ p7
 cfkm'n] vf]Sbf jf xflR5pF ubf{ l6:o' k]k/n]  v8\u laqmd vf“8
d'v 5f]Kg] / vf]sL ;s]kl5 pQm k]k/nfO{ x] xs clwsf/ kfpgsf nflu n8\g] of]4fx?
lglZrt :yfgdf lj;h{g ug]{ b]znfO{ dfly p7fpg 5ftL yfKg] ;lxbx?
 cfkm\gf] xft, v'§f,d'v k6s k6s wf]O/xg], 5f]/fsf] d[To'nfO{ ;xh} l:jsfg]{ cfdfx?
laz]ift M vf]Sg] jf xflR5pF u/]kl5 p7 hfu b]z df gofF sfg'g n]Vg] c7f]6 lnP/
 xftn] cfFvf, gfs jf d'v nfO{ k6s k6s x] ef]sf]k]6df k6'sL afFwL qmflGt ug]{ lj/Ëgfx?
g5'g], lsgsL of] efO/; ;g]{ k|d'v dfWod /fi6«sf nflu hLjgg} ;dk{0f ug]{ 5fFofb]jLx?
olx xf] . cfh ltd|f] cfFugdf :jtGqtf cfPsf] 5
 /f]uL JolQmsf] 3lgi6 ;Dks{a f6 ;s];Dd To;}n] p7,hfu tfgfzfxsf la?4df cfjfh lnP/
aRg] x] vfnL v'§fdf lvn uf8\b} cGg pAhfpg] ls;fgx?
 of] /f]u JolQmaf6 JolQmdf ;g]{ ePsf]n] /fi6«sf] ;d'Ggt lasfz b]Vg rfxfg] xnL bfO{x?
s;}nfO{ of] /f]usf] nIf0f b]lvPsf] 5 eg] cfh b]z df /fhtGq cGt ePsf] 5
pQm JolQmn] c?;Fu ;Dks{ gug]{ ca p7 hfu e"ld;'wf/sf] lglDt
t/ ˆn' x'g ;Sg] 8/n] cflQg' kb}{g, lsgsL hldgbf/ / ;fdGtsf] la?4df
tgfjn] /f]u;Fu h'Wg] k|lt/f]wfTds IfdtfnfO{ x|f; ;+ljwfg n]Vg] c7f]6 lnP/
u5{ . ;fdfGo ˆn'n] s;}nfO{ d[To'sf] d'vdf x] ef8fdf k':tf} k':tf aGb's af]Sg] l;kfOx?
k'¥ofpFb}g . k|foM la/fdLdf /f]usf nIf0f s]lx kfFr;odf u}+tL ;fj]n rnfpg] c/asf s'NnLx?
;do b]lvP/ of] /f]u cfkm} lgsf] x'G5 . ;fdfGo ca ef8fdf aGb's af]Sg 6'6fpgsf] nflu
zf/Ll/s Jofod, of]uf / Wofg tyf :j:y kl;gfsf] d'No / dfGotfsf] d'NofÍgsf] nflu
vfg]s'/fsf] ;]jg ug]{ JolQmdf /f]u k|lt/f]wfTds p7 hfu b]z df gofF ;+ljwfg n]Vg] c7f]6 lnP/ ..
Ifdtf al9 x'G5 . o;} sf/0f :jfOg ˆn'sf] 8/af6
efUg' eGbf klg cfkm\gf] z/L/nfO{ s;/L :j:y 9f]/lkmbL{–%,tgx'“
/fVg] eGgtkm{ Wofg s]lGb|t ug'{k5{ .. xfn M cnvf]/,stf/ .
;fef/ M cgnfOgklqsf

k/b]zsf] lk8f  z'esfdgf 


 ;f]gLof e08f/L @)^^ ;fnsf] a8fbz}+ tyf
kf]N5 d'6' hN5 5ftL, of] k/b]zsf] lk8f
/x/ xf]Og afWotf xf], nfU5 k/b]z 3[0ff
z'ebLkfjnLsf] cj;/df b]z
/x/ lyof] cfˆg} b]zdf kfpg ;sf}+ /f]huf/ st} lab]zdf 5l/P/ /xg' ePsf
cfzf ;a} lg/fzf ef], ufOhfq]kg b]zdf ;Fw}
kf]Nof] ;w} a]/f]huf/n] lk8f dfly lk8f alNemof] ;d:t g]kfnL bfh'efO{ tyf
nfu]F ;fyL k/b]zdf xftd'v hf]8\g] cfzf clNemof] lblbalxgLdf z':jf:Yo, bL3f{o'
k/b]zLPsf xfdL ;a} cfkm\g} syf cfkm\g} Joyf
cfkm\gf]kg / dft[e"ld ge'nf}+ x} ;Tosyf Pj+ pQf]/f]Q/ k|utLsf] sfdgf
k/b]zL e"ld k/b]zL hfuL/ k/b]zs} k¥of] af; ;lxt xflb{s d+undo
lnP/ v';L cfpg]5' a:of 5' ul/ cfz
g]kfnL rf8af8 g]kfnL ;+:sf/ d slxNo} e'lNbg z'esfdgf JoQm ub{5' .
gdfg] b'Mv of] aif{ klg d cfpg ;lSbg
dlxgf laTof] aif{ laTof] ubf{ ub}{ ;Fw} cfz
hlt 6f9f TotL uf9f ge'Ng] of] k/b]z af; ..
lai0f' s]=;L
;+/Ifs
sf7df08f}+ .
xfn M Oh/fon ;GWofu|'k cnvf]/ . 33
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
rf;f]=============<<<<<<<<

?
-

,
,

,
,

34
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

,
-

, , |m

-----

35
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
' -
,'
-
, '
---- ' -

-
-

- -
--

- --

---
-- -
-
-- -
-
- --
- ----

- ----
-
-
-

--------- -
-

-

;fef/ M gofFklqsf b}lgs
ls/fFt ofSy'ª r'Dn'ª
- stf/ zfvfsf] k|sfzg

- ;]dL ˚Stfªn'ª
cw{aflif{s
vf]hL vf]hL k9f}+ .
36
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
;dfh==================ÛÛÛ
c/jf}sf] ;Dklt ;l8g] t xf]O{g <
 ;Gt tfdfª
g]kfnLdf Pp6f pvfg 5 kfkL k]6 sxfF uP/ dnfO{ lsg 3[0ff u5{g\ / kfun agfO{ /xG5g\ .
ydf}lt u/f} eGg] . kfkL;+;f/ xf] ef]s}, ltv}{ k/] ul/anfO{ klg dxndf a:g] dg t kSs} x'G5 g} .
klg ;8sdf jfFRg'kg{] jfWotf x'G5 . Wofg lbg'kg]{ cflv/ ul/anfO{ laufg{] lt dxndf a:g]x? g} x'g
xf], kfkL ;+;f/n] ef]s, ltvf{, rf]6, bb{ / gfªuf] eGg] s'/f plgx?sf] Aojxf/n] k|:6} b]vfpF5,
;a}sf] Pp6} a]bgf xf] . ;j}nfO{ yfxf 5, cflv/ lsgls pgLx?sf] dgn] rfxfbf rfxfFb} klg
dxndf a:g]x?sf] 6fpsf] b'Vof] eg] 7'nf ;+efjgfsf] 9f]sf ;w} aGb /xG5 . /f]huf/ lalxg
c:ktfndf nu]/ gfgfyl/sf] r]sckm x'G5 . ul/a eO{ 5fFofdf a:g' k/]sf] 5 . To;nfO{ efUosf] kmn
/ levf/Lsf] 6fpsf] b'Vof] eg] /f]8df l´+ufn] cf}+zf 7fGg] dxndf a:g] a'h'{jfx? o:tf] 7fGb5g\,
kf5{ . cflv/ lt klg dflg; g} x'g, levf/LnfO{ jf:tjdf kmf]xf]/df kmfn]sf] l6k]/ vfFbfklg dxndf
x]g{] b[li6sf]0f / ;f]r ;+;f/el/sf dfG5]sf] a;]sfx?sf] 6fpsf] b'V5, kl;gf 5'6\5 . clxn]
j]Unfj]Un} x'Fbf] /}Ú 5 xfdL ;8sdf
. lsg xf]nf ÛÛ log} ef}tf/L /x]sf 5f}+ /
wlt{cfdfsf] kl5 klg ;8sdf
sf]vaf6 xfdL ;a} Gf} ;8\g] 5f+} olb
x'ls{Psf] x}g / < ;Defjgfsf]
xf] xfldnfO{ hGd cj;/ gkfPdf .
lbPsL cfdf j]Unf clg ;a}nfO{
j]Un} l5g\ t/ lsg g/fd|f] dx;';
xf]nf dnfO{ ;+;f/ x'g]5 . g s'g}
el/sf dfG5]x ?n] kl/jf/ g s'g }
lvlNn / 3[0ff ldqtf ulNn /
u5{g < ;fob d]/f] ;8sdf g} x'g]5g\,
zl//sf] d}nf] dxndf a:g]x?sf]
sk8f / vfgf ;kgf 7"nf– 7"nf
gkfPsf] b]v]/ / gfgfyl/sf x'G5
xf]nf . dnfO{ bl/b|tfn] g5f8] lg d]/f] dg t ;j} . ul/aLsf] ;kgf ;8sdf / kmf]xf]/df x'G5 . 7"nf–
eGbf la/f6 / wgL nfU5, d htf uPlg ;+;f/n] 7"nf j}1flgsx?nfO{ ;fy lbg] / pT;j dgfpg]x?
kmfn]sf] g} vfg' d]/f] afWotf xf] . ;8sx?df w]/} x'G5g, t/ c/af}sf] dfgljo wg ;8L] /x]sf]
/ftel/ ;'Tg' / lbgel/ ef]t} fl/b} lxFl8/xg' eg' d]/f] w]/} 5g\ oxfF . ul/anfO{ klg lzIff / /f]hufl/df
lbgfrof{ xf] . k/Gt' s'g}klg dfG5]df bof knfPg pkof]u ug{ ;s] nfvf} c/jf}sf] y}nL ;8]/ ghfg]
Zjf; hfg] af6f] Pp6} h:tf] nfU5 dnfO{ . ltdL j}1flgsx?sf]] 7DofO{ 5 t/ lsg df}g 5g\
dxndf 5\of} d cf]8f/df 5' t/ xfdLn] 6]Sg] wtL{ a'h|'sx? . o; laifodf kSs} :jfy{ n's]sf] 5 .
Pp6} xf] . km/s olt 5 d}n] kmf6]sf] n'uf ul/an] s] g} ug{ ;S5 / x'g] vfg]x?n] j}1fgLs
nufPsf] 5' ltdLn] /+uLla/+uL nufPsL 5\of} cflv/ /ª glbPkl5 cflv/ ul/aLx?sf] lhGbuL ;8sdf
h] h:tf] vfP / nfP klg xfdL wtL{ dftfsf] g} ;l8g] t x}g < /, c/af}sf] dfgljo ;DktL To;}
;k'tx? g} xf} . of] ;;f+/df y'k|} ul/ax? 5f}+ . gi6 x'g] t x}g < ;f]Rg] a]nf cfPsf] 5 .
h;n] nufpg / vfg kfPsf 5}gg\ ltgLx?n] klg c:t' . .
7"nf] dxn / /fd|f] vfg] / nufpg] ;kgf kSs}
b]v]s} xf]nf x}g / < cflv/ lsg ul/anfO{ cnu

b[li6n] x]l/G5 t/ jfWotf 5 h;n] h;/L b]v]klg
37
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
k|ltef kl/ro==========ÛÛ
;f“uLlts cfsfzdf pbodfg gIfqM hf]on
hLjg ;3if{l;n ePgg\ bz{sx? efj's ag]/ jxfFsf] snf
5 . olx ;fwgfsf] k|;:F ff ;d]t u/] . bfFtn] xf];\ of t
sygnfO{ 5f]P/ k5fl8af6 xftn] xf];\ jxfFsf] ;+uLt k|ltsf] ;fwgf
hLjg aUg / snfnfO{ xfdLn] ;Ddfg ug}{k5{ .
;Sof] eg] cfkm'n] ;a} k|sf/sf] ;+uLt ahfpg
hLjgsf] ;s]klg ¥ofk ;+uLtsf] af/]df jxfFsf] wf/0ff o:tf]
jf:tljs 5, æ¥ofk l6g]hx?n] dgk/fpg] ;+uLt xf] t/ of]
ljGb';Dd k'Ug ;bfjxf/ x'g ;Sb}g . of] ;+uLtsf] hgdfg;
;lsG5 . nug, plQs} ePsfn] o;nfO{ /fd|} b[li6sf]0f /fVg' k5{ .Æ
OdfGbf/Ltf / ;+uLt b'Mvsf] dNxd xf] eg]/ ;Flutdf ;fwgf/t
d]xgt g} ;kmn hf]on xfn bf]xfdf 5}gg\ . ldhfl;nf] efj's v'Nnf
hLjgsf] sl8 xf] lbnsf wgL hf]on cfkm}+ sDklgaf6 /flhgfdf
. h'g;'s} If]q lbP/ d'n's lkmtf{ eO;s]sf 5g\ . tkfO{n] PNjd
xf];\ nug / lgsfNg' ePsf] 5 5}g gL < eGg] d'UnfgL
OdfGbf/Ltfsf] ;f}uftsf] lh1f;fdf plg a8f] efj's d'b|fdf
nf}/f] 6]sL lttf] ;To kf]V5g\, æk};f rflxFbf] /x]5 .Æ x/]s
cufl8 a9] s'/fdf lzIff / 1fg ckl/xfo{ atfpg] hf]o nsf]
slxNo} klg k|/] 0ffsf] ;|ft] pgs} afaf k|d
] axfb'/ kl/of/ x'g .
k5fl8 kms{g ' cfkm\gf] afafn] b]vfPsf] af6f] ;Demb} plg eG5g\,
kb}{g . xf], o:t} ‘d]/f] afafdf /fd|f] ;+uLtsf] 1fg lyof] . ToxL eP/
sl8sf] nf}/f] g} dnfO{ o;df nfUg l;sfpg' eof] / k|/] 0ff klg
6]sL hLjg lbg'eof] . ;+uLtsf ;fy} uLt n]vGfdf ;d]t
vf]Hg] qmddf plQs} lgk"0f{ ;+uLtsf/ hf]on kl/of/n]
lg/Gt/ nflu rf/aif{;Dd ;+uLt lzIfs eP/ sfd ul/;s]sf
/x]sf JolQmTj x'g ;+uLtsf/ hf]o n kl/of/ . 5g\ . ;GWofu|'k cnvf]/ stf/nfO{ k|/] 0ffsf] >Lj[l4
k'Vof}{nL ynf] tfKn]h'Ëdf lj=;= @)#* ;Demg] hf]on ;GWofu|'kn] Ps sfo{qmd ul/ ljbfO
;fndf hlGDfPsf kl/of/sf] xfnsf] a;f]jf; eg] ubf{ w'?w'? ?b} eg], æ;GWofu|'ksf ldqx?n] dnfO{
uf]nfvs{–$,Onfddf cfkmgf] kl/jf/ ;lxt /x]sf] h'g cj;/ / dfof lbg' eof], Tof] k|f0f /x];Dd
5 . b]zdf a9\bf] k|lts'n cj:yf, a]/f]huf/L clg e'Ng] 5}g .Æ o;f] elg/xFbf pxfFsf] efj's /
l;dLt :yfg / txdf ;d]t gtfjfb / s[kfjfbsf] dfofjL :j/n] ;a}sf cfFvf /;fPsf lyP . /fli6«o
xfnLd'xfnL rn]kl5 a9]sf] k/b]zLg]sf] af9L;Fu} ufos od a/fnnfO{ ;Demgf ul//xg] hf]on
axsLP/ /]lu:tfgL e"ld bf]x f stf/df lyu|Lg kl/of/ ;+uLt ef}lts ;'v ;'ljwf / k|flKtsf] nflu
cfOk'u]sf x'g kl/of/ . ;fg} pd]/ b]lv ;+uLtsf] dfq k|of]u ug{ gx'g] / ;+uLtn] >f]tfsf] dg 5'g] /
;+;f/df /dfpg yfn]sf hf]onn] cf}krfl/s hLjg eP/ afFRfL /fVg] ;Defjgf ;dfpg rfxfg'
;+uLtsf] eg] a];Ls 1fg dfq lnPsf 5g\ . c;nL ;+uLt xf] . :j:Yo lrGtg / ;F3if{ kl5dfq
;+uLtsf] c? To:tf] s'g} k|sf/sf] tflnd glnPsf ;+uLtdf afFRg ;lsg] atfpg] hf]onsf] eflj
kl/of/ ha ;+uLtdf lng x'G5g\ ta plg cfkm' hLjgsf x/]skn ;'vdo ag'g\ ;f+uLlts
dfq x}g ;Dk"0f{ >f]tfnfO{ gtd:ts agfpF5g\ . cfsfzdf Ps rlDsnf] gIfq aGg ;s'g d'UnfgL
ut gofFaif{sf] cj;/df ;GWofu|k' n] cfof]hgf ;f}uftsf] tkm{af6 z'e]R5f .
u/]sf] dgf]/Ghg ;fFem @)^^ df bz{sx?sf]
cfsif{0fsf] s]Gb|ljGb' ag]sf hf]onn] bfFtn] lutf/ k|Zt'tL M rGb|s'df/ yfkf
ahfP/ ld7f] w'g ;'gfP kl5 t dGqd'Uw dfq ljz]if k|ltlglw
38
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
ultlawL=========ÛÛÛ
stf/df eJotfsf ;fy nIdL holGt ;DkGg
dxfslj nIdL ;flxTodo ag]sf] ;f]
k|;fb b]jsf]6fsf] sfo{qmddf dxfslj
ztaflif{sL b]z b]jsf]6fsf] hLjgufyf /
tyf lab]z df jxfFsf] ;flxTo ofqfsf]
5l/P/ /x]sf af/]df slj /fhs'df/
g]kfnLx?n] laljw k'Tnfn] af]Ng' ePsf] lyof] .
sfo{qmd ul/ cGt/f{li6«o g]kfnL ;flxTo
eJotfsf ;fy ;dfh stf/sf ;lrj
dgfP . o;/L Ovfn' /d]z u]nfnn]
dgfpg] qmddf ;+rfng ug'{ ePsf] ;f]
stf/df g]kfnL sfo{qmnfO{ d'UnfgL ;f}uft
efiff / ;flxTosf] 4}dfl;ssf wg]Zj/ lh;L
pTyfg / ‘e]nefO’ n] :jfut ug'{
lasfzdf cxf]/ft ePsf] lyof] . stf/ l:yt
nflu kl//x]sf ltg ;flxlTos ;+:yf cGt/f{li6«o laleGg ;fdflhs, ;flxlTos tyf ;f+:s[lts
g]kfnL ;flxTo ;dfh stf/ RofK6/,gjf]lbt ;+3;+:yfsf k|ltlgwLx?sf ;fy} a'l4hLjL tyf
;flxlTos jfrgfno,bf]xf tyf ;GWofu|k' kqsf/x?sf] cfltYo /x]sf] ;f] sfo{qmd ;xsfo{ /
cGt{utsf] d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;sn] ;+o'Qm ?kdf P]Soj2tfsf] gd"gf sfo{qmd ag]sf] lyof] .
nIdL holGt laz]if ;flxlTos ;df/f]xsf] 
cfof]hgf u/]sf lyP .
stf/sf] bf]xfl:yt 9fsf /]i6'/0] 6sf] xndf
ut cS6'j/ ( df cfof]hgf ul/Psf] ;f] uhn
sfo{qmdsf] gjf]lbt ;flxlTos jfrgfnosf cWoIf
ef]h/fh >]i7n] ;efkltTj ug'{ ePsf] lyof] eg]
g]kfnL b'tfjf; stf/sf ;xrf/L k|d a/fnsf] l;=Pd= zdf{ gljg
k|d'v cfltYo /x]sf] lyof] . laz]iftM dxfslj
b]jsf]6fn] g]kfnL efiff / ;flxTodf k'¥ofpg' ePsf]
of]ubfg tyf jxfFn] cl3 ;fg'{ ePsf lalaw gf/LhftnfO{ l;Fufg k'l5,km\ofSg] 6fnf] geGg' x}
lawfsf] ;]/f]km]/f]df /x]/ cfof]lht ;f] sfo{qmddf c3L a9\g] 7fpF lbg', d]/} kfnf] geGg' x} .
;flxTosf/ alb| k|;fb k/fh'nLn] kB ;flxTosf]
af/]df hfgfsf/L lbg' ePsf] lyof] . To;}ul/ kl/jf/n] ;fy lbP, gf/L klg bIf aG5g\
syfsf/ tyf slj ;]nLª s];Ln] syf n]vg / ufpF3/sf] uLt ufpg], uLtL ;+ufnf] geGg' x} .
syfsf] k|sl[ tsf] laifodf pklZytnfO{ 1ft
u/fpg' ePsf] lyof] . ;flxTosf/ lu/L >Lif du/n] k/k'?if;Fu klg, af]Ng' k5{ Aojxf/df
sljtf n]vg, k|s[lt / k4tLsf] af/]df tof/ kg'{ k/k'?if;Fu af]Nb}, nf} c+ufnf] geGg' x} .
ePsf] sfo{kq ;a}sf] xft xftdf k'¥ofpg' ePsf]
lyof] eg] sljtf sljtf h:tf] x'g'kg]{df hf]8 lbFb} …dg'Úsf g} dfgj x'g, elg hfGg' gf/LnfO{
b]jsf]6fn] b]vfPsf] af6f]df lgZjfy{ efjfgfn] la;]/{ Úlg ljgf;sf/L, e¨fnf] geGg' x} .
;xsfo{ / P]Soj4tfsf ;fy cl3 a9\g' kg]{ ;d]t
atfpg' ePsf] lyof] . gf/LhftnfO{ l;Fufg k'l5,km\ofSg] 6fnf] geGg' x}
ltg bh{g eGbf al9 ;h{sx?sf] uLt, cl3 a9\g] 7fpF lbg', d]/} kfnf] geGg 'x} .
sljtf, uhn, n3':jKg ;Djfb sfJo jfrgn]
;'?·f–$,emfkf .
39
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
ultlawL=========ÛÛÛ
;GWofu|'k a};fv b]lv cflZjg;Dd
stf/df /x]sf ltg nfv g]kfnLx? jLr kl/lrt
gfd xf], ;GWofu|k' cnvf]/ . k|jf; tyf :jb]zdf
e}kl/ cfpg] ;d:of,b}ljk|sf]k h:tf s'/fx?df
;xof]uLsf] e"ldsf lgefpFb} cfPsf] ;GWofu|'kn]
;fdflhs If]q df dfq geP/ ;fF:s[lts,
;flxlTos tyf v]ns'b ul/ ltg laefusf] u7g
u/]/ cfkm\gf ultlawL cufl8 a9fO/x]sf] 5 .
g]kfnL efiff, snf, ;flxTo, ;+:s[lt / v]ns'bsf]
;+/If0f, ;Dj4{g tyf pTyfgdf nflu kl//x]sf]
;GWofu|k' cfheGbf ;ftaif{ cl3 ;g\ @))@ df
:yfkgf ePsf] xf] . :yfkgfsfn b]lvg} laleGg
If]qdf cfkm\gf ultlawL ;+rfng ub}{ cfPsf] u|'kn] laleGg ;+3;+:yfsf k|ltlgwLx?sf] pklZytL
@)^^ ;fn a};fv b]lv cflZjg;Dd ;DkGg u/]sf /x]sf] lyof] . g]kfnL efiffsf uLtsf zAbx? ga'em]
s]lx emnsx?nfO{ xfdLn] of] c+sdf ;d]6\g] k|of; klg ;+uLt tyf g[Todf gtd:ts aGb} pNn]Vo
u/]sf 5f}+ . k|Zt't 5 d'UnfgL ;f}uft 8]:sn] tof/ ?kdf lab]z L gful/sx?sf] ;d]t ;xeflutf /x]sf]
kf/]sf] ;GWofu|'k ultlawL ;DaGwL l/kf]6{–M lyof] .
dgf]/~hg ;f“em @)^^ ;DkGg :d/0f /xf];, ;GWofu|k' cnvf]/ stf/n] ljut rf/
k|jf;df /x]sf g]kfnLx?nfO{ dgf]/~hg k|bfg ;fn b]lv gofFaif{sf] cj;/df dgf]/Ghg ;fFe msf]
ug'{sf] ;fy} g]kfnL snf, ;+:s[lt, uLt, ;+uLtsf] cfof]hgf ub}{ cfPsf] 5 .
;+/If0f / ;Dj4{g ;DalGw nufjnfO{ bLufGt /fVg] snfsf/x? ;Ddflgt
p4]Zosf ;fy gofFaif{ @)^^ sf] cj;/ kf/]/ ;GWofu|'k cnvf]/n] dgf]/Ghg ;fFem @)^^
;GWofu|'k cnvf]/n] dgf]/Ghg ;fFem @)^^ ;DkGg eJotfsf ;fy ;DkGg ul/;s]kl5 Ps ;Ddfg
u/]sf] lyof] . stf/sf] cnvf]/df cfof]hgf
ul/Psf] ;f] sfo{qmd em08} rf/ xhf/ b z{sn]
cjnf]sg u/]sf lyP . stf/df cfof]hgf x'g ]
g]kfnL sfo{qmdx?sf] Oltxf;df Ps zf] df olt
w]/} bz{sx?n] cjnf]sg u/]sf] ;f] sfo{qmd klxnf]
lyof] . lalaw dgf]/~hgfTds uLt, ;+uLt, tyf
g[Tox?sf] k|Zt'tL /x]sf] ;f] sfo{qmddf g]kfnL

sfo{qmdsf] cfof]hgf ul/ dgf]/Ghg ;fFemdf


cfkm\gf] snf k|Zt't ug]{ snfsf/ tyf ;f] sfo{qmd
;kmn agfpg ;xof]u k'¥ofpg] ;b:ox?nfO{
;Ddflgt u/]sf] lyof] . ;GWofu|k' sf] cfkm\g} xndf
cfof]hgf ul/Psf] ;f] sfo{qmddf snfsf/ tyf
cGo ul/ ltg bh{g JolQmTjx? ;DdfgLt ePsf
lyP . u|'ksf ;+/Ifs lai0f' s]=;L, ;+:yfks cWoIf
;'/h tfdfª, cWoIf la/]Gb| s'df/ ofSy'Djf tyf
b'tfjf;sf k|yd ;lrj /fdsfhL v8\sf nufot Pg=cf/=Pg=P cfO;L;Lsf ;lrj ;fu/ g]kfnåf/f
40
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
k|z+;fkq, sb/kq tyf pkxf/ ;d]t k|bfg Jofodzfnfsf] :yfkgf
ul/Psf] lyof] . Zj:Yo hLjgsf nflu lgoldt Jofodsf]
z'esfdgf tyf awfO{ sfo{qmd cjwf/f0ff cg'?k ;GWofu|'kn] u|'ks} sDkfp08df
;GWofu|'k cnvf]/n] u|'kdf cfj4 ;b:ox?sf] v]ns'b laefusf] dftfxtdf /xg] ul/
k|utL, k|fKtL / ;kmNtfnfO{ ;b}j u|'ksf] Jofodzfnfsf] :yfkgf u/]sf] 5 .
pknAwLsf] ?kdf lnFb} cfPsf] 5 . cfkm\gf cnld:gfb ;le{;]hsf Dofg]h/ ;fdL
;b:ox?n] cGo lalaw If]qdf ;xeflutf Pj+ sfO6 tyf u|'ksf ;+/Ifs lai0f' s]=;Lsf] cfltYodf
;lqmotfsf ;fy xf;Ln u/]sf] VoftLsf] d'Nofª\sg pb\3f6g ul/Psf] ;f] Jofodzfnfsf] ;+of]hs
ub}{ ;Ddfg ug]{ u/]sf] 5 . ;f]xL cg';f/ u|'ksf pQd dNn /xg' ePsf] 5 eg] a+unfb]zL gful/s
;b:ox? Ovfn' /d]z u]nfn, ;]nLª s];L, tyf cAb'n sfb/ Jofodzfnfsf] k|lzIfs /xg' ePsf]
ly//fh vgfn cGt/f{li6«o g]kfnL ;flxTo ;dfh 5 . Jofodzfnfsf] ;b:otf lnP/ pkof]u ug{
stf/ RofK6/sf] bf]>f] ;fw/0f ;efåf/f qmdzM kfOg] ;f] Jofodzfnfdf xfn ltg bh{g ;b:ox?n]
;lrj, ;x;lrj tyf ;b:o h:tf] ul/dfdo lgoldt k|lzIf0f lnO/x]sf 5g\ .
kbdf lgjf{lrt x'g' ePsf] To;}ul/ ef]h/fh >]i7 a8fbz}+sf] cj;/df agef]h
/ k|sfz aGhf/f gjf]lbt ;flxlTos jfrgfno g]kfnLx?sf] dxfg rf8 a8fbz}s
+ f] cj;/df
bf]xfsf] klxnf] ;fw/0f ;efåf/f qmdzM cWoIf tyf stf/df /x]sf g]kfnL bfh'efO{ tyf
dxf;lrj h:tf] ul/dfdo kbdf lgjf{l rt x'g '
ePsf]df Ps z'esfdgf tyf awfO{ sfo{qmdsf]
cfof]hgf ul/ awfO tyf z'esfdgf lbPsf] lyof] .
;+uLtsf/ hf]onnfO{ labfO{
;GWofu|'k cnvf]/sf ;b:o tyf ;+uLtsf/ hf]on

lblbalxgLx?nfO{ Ps} :yfgdf ;d]6]/ ;GWofu|'k


cnvf]/n] agef]h sfo{qmdsf] cfof]hgf u/]sf]
lyof] .
g]kfnL rf8kj{ tyf ;+:s[ltsf] pTyfg /
lasfzdf ;b}j lrGtLt ;GWofu|'kn] ;f] agef]hnfO{
kl/of/ stf/ 5f8L ;bfsf nflu d'ns ' kms{g ] yk dgf]/GhfTds agfpFgsf] lglDt lalaw
ePsfn] pxfFsf] labfO sfo{qmdsf] cfof]hgf u/]sf] sfo{qmdx? ;d]t k|Zt't u/]sf] lyof] . g]kfnL
lyof] . laz]if u/]/ dgf]/~hg ;fFe m @)^^ ;kmn b'tfjf; stf/sf ;fy} stf/df /xg' ePsf g]kfnL
kfg{sf] lglDt laz]if e"ldsf v]n]sf kl/of/nfO{ kl/jf/, bfh'efO{ tyf lblbalxgLx? nufot
pHjn eljiosf] z'esfdgf lbFb} u|'ksf cWoIf laleGg ;+3;+:yfsf k|ltlgwLx?sf] pklZytL /x]sf]
la/]Gb| s'df/ ofSy'Djf Pj+ cGo ;b:ox?n] dfofsf] ;f] sfo{qmdn] k|jf;df klg ;Dk"0f{ g]kfnLx? Ps}
lrgf] ;d]t k|bfg ug'{ ePsf] lyof] . k|jf;df /x]/ kl/jf/ h:t} ul/ a;]sf] ;Gb]; lbPsf] lyof] .
klg bz{s ;fd' cfkm\gf] snf k|bz{g ug]{ cj;/ cnvf]/ l:yt cnvf]/ kAnLs uf8]g{ df cfof]hgf
;GWofu|k' n] k|bfg u/]sf]df u|'k k|lt ;bf cfef/L ul/Psf] ;f] agef]hdf b'O ;osf] xf/fxf/Ldf
/xg] atfpFb} hf]on kl/of/n] cfkm' hxfF /x]klg ;xeflutf /x]sf] agef]h sfo{qmd ;+of]hs
;s]sf] ;xof]u / xft]dfnf] ;Fw} ul/ /xg] k|lta4tf wg]Zj/ lh=;L e]nefO{n] hfgsf/L lbg' eof] .
JoQm u/]sf lyP . efj's x'Fb} sfo{qmddf hf]onn]
labfO{sf] uLt ;'gfPsf lyP . 
41
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
1ffgs'~h=========ÛÛÛ sf]7]kb k|ltof]lutf–&
! @ $ &
afofFaf6 bfofF
-$–!^_ g]kfnsf] Ps c~rn !!
-!–@)_ g]kfnsf k|yd /fi6«ktL # % *
-&–!!_ xl/of] t/sf/L
-!@–!*_ /fhf ( !@ !^
-!)–!%_ dfG5],dg'jf ^
-!$–!&_ :jf; k|Zjf; ;DalGw Ps /f]u
!#–!(_ nf]kf]Gd'v Ps hftL !# !*
-@–*_ vf8L/fi6« dWo]sf] Ps /fi6« !) !$

bfofFaf6 afofF !% !& !( @)


-@–#_ Ps km"n
-!*–!(_ k|d fl0ft k|ltof]lutf s'kg
-!!–!@_ k|j]if, ofqf,
-$–^_ df};d gfd M
-&–*_ ;d'Gb|
-(–!)_ d'l:nd ;d'bfosf] kljq rf8, /f]hf
7]ufgf M
-!#–!%_ dfG5]sf] k'v f{ elg lrgLg] hgfj/ ;Dks{ gDa/ M

sf]7]kb k|ltof]lutf–^ sf] glthf


sf]7]kb k|ltof]lutf – &
& d'UnfgL ;f}uft
!c @d $c c
g' x g' !!h
#jf sf]7]kb k|ltof]lutfsf lgodx?
%/f */f jf
h (wf !@g !^b != k|ltof]lutf s'kgsf] ;fydf cfkm\gf]
k"/f gfd, 7]ufgfsf ;fydf pQ/ e/]/
^g /f sf] sf k7fpg' kg]{5 .
kf !#n O !*j @=s]/d]6 cyjf kmf]6f]skLnfO{ dfGotf
lbOg] 5}g.
!)gL !$uf lHh /f
#=b'O{h gf eGbf al9 k|ltof]uLn] ;lx
!%d !&d !(t @)nf pQ/ ldnfPdf uf]nf k|y fåf/f lahoL
5flgg] 5 .
k|ltof]lutf–^ sf lah]tfx? $=sf]7]kb k|ltof]lutfsf] pQ/ la;
!= lasfz /fO{, kflv|jf;,wgs'6f cufl8 g} cfOk'Ug' kg]{5 .
xfn M /f:nfkmfg, stf/ .
%=lahoL k|ltof]uLnfO{ d'UnfgL ;f}uftsf]
@= ljgo clwsf/L, lrtjg aflif{s u|fxs ;'ljwf k|bfg ul/g] 5 .
xfn Mcn;fb,stf/ .
– d'UnfgL ;f}uft
42
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s

gfd – ?k a=tfdfª gfd– ;Gho nfdf


pd]/ – @@ pd]/–@$
?rL – kqldqtf / cWoog ?rL– kqldqtf
7]ufgf– ltKnLª–@, wflbª 7]ufgf–ltKnLª –# wflbª
xfn – sf7df08f} g]kfn . xfn– bf]xf, stf/ .

gfd – ;Gtf]if s]= ;L=


pd]/–@!
?rL–kqldqtf gfd– d]3/fh u'?ª
7]ufgf– aGuL–(,c3f{vfrL pd]/–@&
xfn– cnvf]/, stf/ . ?rL– kqldqtf
df]= ^)@&($ 7]ufgf– 6fl8–lrtjfg
xfn– a/fOg .
gfd– k]df tfdfª df]=±(^@*))((^^^
pd]/–#@
?rL–kqldqtf,;dfh ;]jf gfd M lg/ cfO{ 8'
7]ufgf– ;]t'{ª–%,wflbª pd]/ M @** dlxgf
xfn– ;fpbLc/a . 7]ufgf M a/]{–$,pbok"/
?lr M kqldqtf,e|d0f
gfd– /fd nfdf xfn M bf]xf,stf/
pd]/–@% Od]n M magarnir_23@yahoo.com
?rL– kqldqtf
7]ufgf–ltKnLË–#, wflbË
xfn M sf7df08f} g]kfn .

gfd– cfOt kbfn'Ë


pd]/–@@ Gffd M–
?rL– kqldqtf pd]/ M–
7]ufgf–;tf;Lwfd–*,emfkf
xfn– cnvf]/, stf/ . ?lr M–
7]ufgf M–
xfn M—
gfd – x]dGt /fO{
pd]/ – @# d'UnfgL ;f}uft kl/jf/ .
?rL – lhjg;fyLsf] vf]hL
7]ufgf– u/fdgL–(,df]/ª .
xfn – sf7df08f} g]kfn . cg'/f]w
kqldqtf k7fpFbf kqldqtf s'kg
gfd – ldnL tfdfª el/ stf/L l/ofn #÷–;lxt
pd]/–#)
?rL–;dfh ;]jf ;fydf kf;kf]6{ ;fOhsf]] kmf]6f]
7]ufgf– ;]t'{ª–%,wflbª klg k7fpg' x'g cg'/f]w ub{5f}+ .
xfn– cnvf]/, stf/ .
df]= ^&)!*!( d'UnfgL ;f}uft kl/jf/ .
43
d'UnfgL ;f}uft 4}dfl;s
clGtd kftf] ÛÛÛ
/dfOnf] dfg] tf; / /S;L g} xf] t <
– Ovfn' /d]z
cfkm}n] k};f lt/]/ cfkm'nfO{ g} a]r]/ bf;Tj dnfO{ 5n{Ë} ePsf] 5 . a]nfdf ;'l4n] af6f]
:jLsf/sf] abnfdf kfPsf] c/asf] nfx'/s ] f] tSdf v'a 5f]8k] l5 clxn] e8\vfnfdf ;'S;'sfpg'sf] ljsNk
ef/L nfUg yfn]sf] 5 cfhsfn dnfO{ . s7f]/ kl/>d 5}g d]/f] nflu . Tof] a]nf dgf]/~hg / jf:tljs
To;df klg xKsfO{ / k]nfO{sf] s's{'Rrfn] 6fpsf]df hLjgsf] dhf eg]s} h'jftf; / hfF8/S;Lsf]
s'lNrbf klg lz/f]wfo{ ug'{sf] lasNk 5}g . c/a hfg gzfdf lnKt eP/ l8:sf], bf]xf]/L / Sofljgdf /ft
kfP o;f] u5'{ / p;f] u5'{ eGb} d}n] t'g]ag' s] f ;kgf u'hfg'{ clg gu/aw'sf 5ftLdf gf]6 3';f{b} sfd's
cfsf/ lng gkfpFb} t'x]kl5 cfhsfn d ev{/} gfgLv]/ aGg' xf] eGb} pNSofpg]x?sf] s'/fdf lgw{Ss eP/
uPsf] cefuL cfdf em} ;Nofs ;'n'Ss eP/ lgD5/f] / xf] df xf] ldnfpFb} uPF . 3/df cfkm\gf ;Gtfgsf
sdhf]/ ePsf] cg'e'tL ug{ yfn]sf] 5' . lglDt af–cfdfn] cfkm\gf] cfFt df/]/ arfPsf]
d ;fg} 5Fbf d]/L xh'/cfdf efsf xfnLxfnL ;DktL l;/Lv'/L kfb}{ uPF . af–cfdfsf cfFz'n]
dnfO{ syf ;'gfpFg' x'GYof] . d]/f] snx ug]{ aflgnfO{ gslhPsf] 5f]/f] >LdtLsf] shfO{df k5{ sL eg]/
6fn6'n ub}{ dnfO{ kmsfpg] axfgfdf hLjgbz{gsf af–cfdfn] leq\ofO{ lbPsL >LdtLsf gfs / sfg
syf clg dfu{lgb]{zs / k|ltsfTds syf eGg pxfFsf] s]lx elgg, Ps Ps ub}{ n'5\b} uPF . oL ;a}
;do vr{ x'GYof] . d slxn] ;'Gbf ;'Gb} cF cF cF ubf{ lqmofsnfk d dgf]/~hgsf lglDt / jf:tljs
ub}{ lgbfpFy] eg] slxn] cGt;Dd ;'g]/ klg o:tf] t hLjgsf] dhfsf lglDt ul//x]sf] lyPF . d]/f]
x'Gg xf]nf eGb} cfkm\g} lnF8l] 9kLdf sl:;Gy], lhTg s'dtLsf] z'?jftLsf tfsf d]/f ;fyLefO{n] s/ ul/
vf]Hy] . xh'/cfdfsf] s]lx gnfu]/ d]/f] gftL/fhf g} ul/ hfF8 /S;L v'jfPsf] / xftdf ;dfO{ ;dfO{
hfGg];'Gg] 7'nf] dfG5] xf] eg]/ d]/f] lhtfnL dgnfO{ h'jftf; l;sfPsf] If0f d cfkm' 7'nf] dfG5] aGg
ps]/f nfO6f]kNng' x'GYof] . dnfO{ ofb 5 pxfFn] uO/x]sf] cfefif ub}{ cfkm\gf] gfs hfnf] k;]sf]
;'gfpg' ePsf] Pp6f syfsf] s'g} c+z o:tf] lyof] . l3/f}nf hqf] agfPsf] lyPF . oL ;a} lqmofsnfksf]
‘Pp6L t?gL 5f]l/ / a'9L cfdf dfq a:g] Pp6f kl/0ffd cfh ePsf] l;/Lv'/Ldf klg c?s} clwg,
3/df eflj hLjg af/] 5nkmn x'bF f 5f]l/ eG5] cfdf g/–gftf, cfkmGt / ;fyLefO{;uF sf] ltQmtf clg
ltdL dl/xfN5]p d kf]On uOxfN5' s]nfO{ rflxof] of] bf;Tjk"0f{ k|jf;L hLjg ag]sf] 5 . eg]sf] a]nfdf
;DktL .’ o;f] eGb} p;n] cfkm\gf] efsf] >L;DktL g t kms{g g} ;lsG5, kms{g kfO{xfn] klg, d]/f]
kmh'ndf p8fpg yfn]sL lyO{ . olx qmd a9\b} hfFbf ;'Gb/ zfGt / ddtfdoL hLjgdf ;+xf/L ;'gfdL
plgx?sf] ePsf] ;DktL l;/Lv'/L eP5 . cGtdf g t k;L;s]sf] 5 . cfh Tof] ;'gfdL leq x/fP/ d]/f]
cfdf g} dl/g g t p;nfO{ s;}n] nUof] . abnfdf kl/jf/ c:tJo:t eO;s]sf] 5 . d e'Qmef]uL,
kf6Lsf] af; / duGt]sf] ufF; eP5 . d]/L xh'/cfdfn] gzfef]uL / h'Fjf8]sf] tSdf le/]/ PSnf] alg
dnfO{ ;'gfPsf syf leqsf oL c+z em} ePsf] 5 cfh ;s]sf] 5' .
d]/f] lhGbuL klg . d klg c/a uPkl5 t k};f gfy] t/ clxn] cg]s x08/ 7Ss/sf] ef]ufO{n]
htL klg sdfOxfN5' gL clg t To:tf 3/, af/L, v]t d]/f] ;'4Ldf s]lx xb;Dd ePklg r]tgfsf] 3fd
t slt slt ÛÛ olx pNsfOdf nfu]/ ePsf] >L;DktL k;]sf] 5 . clg d}n] lxhf] lxF8]sf] af6f] clg
klg gzf, h'jftf; / hfF8 /S;Ldf vr{g yfn]sf] lyP c+ufn]sf] hLjgz}nL cToGt} lagf;sf/L lyof] eGg]
d . nueu l;/Lv'/L ePkl5 c/alt/ xflGgPsf] d klg dgdf c+s'/fO ;s]sf] 5 . xtf/sf] lg0f{on]
lxhf]cfh kZrftfksf] Hjfnfdf lkN;Lg yfn]sf] 5' . lgDTofPsf] of] si6s/ If0fdf kZrftfksf] e'Fd/Ldf
lxhf]sf] Tof] ;fyLefO{sf xfO–xfO, df]hd:tL / /lËg ?dlNnFb} ePklg oyfy{tf c7\ofpFg] k|of;df 5' .
/ftx? cfh dnfO{ af/fDaf/ 3f]rL/xg] t'; eO{ leq d}n] cfh a'lem ;s]sf] 5' Ifl0fs pQ]hgfdf
st} ufl8Psf] 5 . lxhf] d]/f] jl/k/L em'lDdg] d]/f plDnP/ hfF8/S;L, h'jftf;sf] s'ntdf xf]dLg'
cfkmGt clg ;fyLefO{x ?n] klg cfhsfn d/]sf] eg]sf] cfkm\gf] hLjgdf 89]nf] nufpg' xf] . s]
s's'/nfO{ plkFofn] 5f8] em}+ dnfO{ 5f8L ;s]sf 5g\ . /dfOnf] dfg] tf; / /S;L g} xf] t <
5g\ u]8L ;a} d]/L, 5}gg\ u]8L ;a} 6]8Lsf] cy{ cfh ;a}nfO{ r]tgf eof ÛÛ
E-mail: ikhaluramesh@yahoo.com
44

You might also like