Soạn bài

TỰ TÌNH
Hồ Xuân Hương
Phân tích ý nghĩa biểu cảm của từ TRƠ và cách kết hợp
từ của câu 2
Phép đảo ngữ như cố tình khoét sâu thêm vào cái sự bẽ bàng của
tâm trạng. "Trơ" là tủi hổ, là chai lì, không còn cảm giác. Thêm
vào đó, hai chữ "hồng nhan" (chỉ dung nhan người thiếu nữ) lại
đi với từ "cái" thật là rẻ rúng, mỉa mai. Cái "hồng nhan" trơ
với nước non đúng là không chỉ gợi sự dãi dầu mà đậm hơn có lẽ
là ở sự cay đắng. Câu thơ chỉ nói đến hồng nhan mà lại gợi ra cả
sự bạc phận của chủ thể trữ tình. Nhịp câu thơ 1/3/3 cũng như
vậy, cứ chì chiết, càng khơi sâu vào sự bẽ bàng khôn tả.

Phân tích 4 câu đầu

Thời gian tác giả đang tự tình giữa đêm khuya tĩnh lặng, đối với
những ai quá lứa lỡ thì hay thân phận lẽ mọn đó là thời khắc của
những trăn trở thổn thức

Không gian ngập tràn cô đơn, trống trải, hoang mang đến quặn
lòng.

Âm thanh là một chất xúc tác mạnh mẽ hơn hết cho con người giữa
đêm khuya đầy trăn trở, tiếng trống canh dồn gợi lên bước đi dồn
dập của thời gian và sự rối bời của tâm trạng

Chén rượu hương đưa say lại tỉnh. Tác giả muốn mượn rượu giải
sầu quên đi nỗi buồn, sự cô đơn nhưng nữ sĩ cứ luẩn quẩn giữa
tỉnh và say trong tâm trạng buồn tủi, chua xót, bế tắc. Người ta
muốn uống rượu để say, say để quên buồn, nhưng càng say lại càng
tỉnh, một vòng luẩn quẩn không lối thoát, xót xa biết bao. (Gía
trị biểu cảm của SAY LẠI TỈNH)
Hình ảnh tả thực vầng trăng đã đã xế mà vẫn khuyết chưa tròn,
một vầng trăng “bi kịch” vì đã “khuyết chưa tròn”, xót làm sao,
tuổi xuân sắp trôi qua bình lặng, cuộc đời sắp xế bóng mà tình
yêu còn dang dở, hạnh phúc chưa một lần trọn vẹn viên mãn. Cùng
với phép ẩn dụ, nghệ thuật đối tài tình làm nổi rõ bi kịch về
thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến luôn khao khát
tình yêu, hạnh phúc mà không đạt được.

Giá trị nghệ thuật câu 5 6

Hai câu 5 và 6 chứa đựng cả nỗi niềm phẫn uất trào ra ùa vào
cảnh vật, tiếp cho chúng sức mạnh công phá. Rêu vốn nhỏ bé mềm
yếu không chịu thua số phận bé nhỏ, hèn mọn nay trở nên gai cứng
sắc nhọn, xiên ngang mặt đất để trồi lên; mấy hòn đá đã rắn chắc
nay phải chắc hơn, nhọn hoắt như chông như mác đâm toạc chân
mây. Một cách mạnh mẽ, rêu và đá như muốn xé toang trời đất để
thể hiện tâm trạng bức bối, khát khao phá vỡ lối mòn để sống tự
do

Sử dụng nghệ thuật đảo ngữ đặc sắc, sử dụng động từ mạnh, tả
cảnh ngụ tình, câu thơ đã khẳng định mạnh mẽ sự nổi loạn trong
tâm trạng thi sĩ: thái độ phản kháng dữ dội quyết liệt của nữ sĩ
với cuộc đời, số phận, xã hội; đó cũng là lời khẳng định cho bản
lĩnh tự tin của Hồ Xuân Hương, dù trong hoàn cảnh bi thảm nhất,
câu thơ vẫn ẩn chứa sức sống, khát khao mạnh mẽ.