Majowy zielnik

lecznicze surowce roślinne, które znajdziemy w lasach i na łąkach

majową porą
Mniszek lekarski Traxacum officinale
Surowiec głównie goryczowy zawiera między innymi:

● laktony seskwiterpenowe (pochodne germakranu, gwajanu i eudesmanu)

kwiaty i liście:
● żółte barwniki ksantofilowych (taraksantyny),
● flawonoidy (pochodne kwercetyny i luteoliny),
● polifenolokwasy (kwas cykoriowy, kaftarowy, chlorogenowy, kawowy)
● sole mineralne (potas, magnes, siarkę i krzem)
● witamin (zwłaszcza znaczne ilości witaminy C)
korzeń:
● inulinę (40%), fruktozę, kwasy organiczne, trójterpeny, garbniki, flobafeny,
żywice (bogate w olejki eteryczne), gumy
Działanie na organizm:
● wspomaganie pracy wątroby - detoksykacja i regeneracja komórek;
● pobudzanie wydzielania śliny, soku żołądkowego, żółci, a także ułatwianie jej
odpływu do dwunastnicy oraz zapobieganie jej zastojom;
● zwiększanie diurezy;
● wsparcie trawienia i przemiany materii;
● łagodzenie stanów zapalnych;
● regulacja cyklu miesiączkowego i pracy jajników
● zapobieganie tworzeniu się piasku i kamieni moczowych;
● regulacja poziomu cukru we krwi;
● działanie przeciwmiażdżycowe;
● działanie przeciwnowotworowe (taraksasterol oraz tarakserol);
● działanie antyoksydacyjne.
Zastosowanie w:

● dolegliwościach, których efektem jest obniżenie produkcji żółci;

● po przebytym wirusowym zapaleniu wątroby;
● zastoju żółci;
● profilaktyce i początkach rozwoju kamicy żółciowej (w porozumieniu z lekarzem);
● po zabiegach w obrębie dróg żółciowych;
● początkowych stadiach rozwoju cukrzycy;
● zagrożeniu rozwoju angiopatiami w przebiegu choroby cukrzycowej;
● schorzeniach reumatycznych;
● stanach zapalnych układu moczowego;
● kamicy moczowej;
● nowotworach
● dodatkowo: choroby gardła, kaszel w przebiegu infekcji bakteryjnych i wirusowych, bóle
i obrzęki, schorzenia skórne (brodawki, kurzajki, blizny – działanie takie prezentuje
świeży sok z mniszka);
Przepisy i zastosowanie w kuchni

Wczesną wiosną wykorzystuje się głównie liście do sporządzania lekkich sałatek,

a także pesto.

Z kolei z zebranych jesienią wysuszonych, uprażonych w piekarniku korzeni

mniszka sporządza się odwary, uznawane za substytut kawy.

Zastosowanie w kuchni mają także kwiaty oraz nierozwinięte pączki rośliny. Te

ostatnie, po zasypaniu solą i odstawieniu na pewien czas, nabierają smaku
przypominającego kapary. Można również użyć zalewy octowej.
Wino z płatków mniszka lekarskiego
Reguluje pracę układu pokarmowego, m.in. stymuluje produkcję kwasów żołądkowych. Wspomaga także wątrobę w
procesie oczyszczania organizmu z toksyn.
Składniki:
● 2 litry płatków z kwiatów mniszka,
● 3 litry wrzącej wody,
● 1 kg cukru,
● sok z 2 cytryn,
● 2 pomarańcze,
● 1 łyżeczka drożdży winiarskich,
● 200 g rodzynek.
Przygotowanie:
Do głębokiego garnka wrzuć płatki z kwiatów. Dodaj obraną ze skórki i pokrojoną na drobne kostki pomarańczę oraz
rodzynki. Całość zalej 2 litrami wrzącej wody, przykryj pokrywką i odstaw na 3 dni w chłodne miejsce. W tym czasie
przygotuj syrop cukrowy:
do 1 litra wrzącej wody wsyp 1 kg cukru i gotuj na wolnym ogniu. Odstaw do przestudzenia.
Po upływie 3 dni odcedź wywar z kwiatów mniszka i przelej do tzw. gąsiora. Dodaj do niego syrop z cukru, sok z
cytryny oraz sfermentowane drożdże winiarskie i całość dokładnie wymieszaj.
Wino jest gotowe do spożycia po 6-8 tygodniach.
Wino z korzeni mniszka

Jako środek odtruwający i ułatwiający trawienie w niestrawności, niedomaganiach wątroby,

a także w otyłości i reumatyzmie.

50 g rozdrobnionych suchych korzeni mniszka zalej butelką (3/4 l) białego wina gronowego.
Postaw w ciemnym miejscu na 2 tygodnie – codziennie wstrząsaj. Przecedź przez
podwójnie złożoną gazę.

Pij po małym kieliszku (ok. 25 ml) 2–3 razy dziennie po jedzeniu.

Nalewka z mniszka lekarskiego

Nalewka z mniszka lekarskiego wspomaga osoby zmagające się z

infekcjami dróg moczowych oraz z zapaleniem pęcherzyka żółciowego.
Składniki:
● 5 dag kwiatów mniszka,
● 150 g miodu akacjowego,
● 1 litr wódki (40 proc.).
Przygotowanie:
kwiaty mniszka oczyścić, osuszyć, zalać wódką i wystawić na słońce na 3 tygodnie. Następnie
odcedzić, dodać miód i całość wymieszać. Nalewka powinna dojrzewać min. 6 miesięcy.
Syrop z kwiatów mniszka

Składniki:
● ok. 300-500 świeżych kwiatów mniszka lekarskiego – w 1-litrowym słoiku
mieści się potrzebna ilość lekko ubitych kwiatów (można, ale nie trzeba
ściąć/oderwać zielone części od spodu kwiatków)
● 1-1,5 litry wody 1 kg cukru*
● sok z 2 cytryn
Przepis:

1. Zbierz kwiaty i odstaw je w przewiewnym miejscu na 2-3 h, żeby wszystkie robaki sobie
poszły w świat (możesz odciąć zielone części)
2. Zalej kwiaty wodą.
3. Gotuj przez ok. 20 minut.
4. Po wystudzeniu odstaw na 24 h do lodówki, żeby odwar „nabrał mocy” i zagotuj całość
jeszcze raz.
5. Po wystudzeniu odciśnij sok przez gazę apteczną i do klarownego soku dodaj cukier i
cytrynę.
6. Gotuj ciągle mieszając, do uzyskania konsystencji dość gęstego, ale lejącego miodku.
○ po 1-2 h konsystencja będzie miała optymalną gęstość
7. Gorący syrop przelej do słoików i zakręć. Przechowuj w chłodnym i ciemnym miejscu, a po
otwarciu w lodówce.

*Cukier możesz zastąpić innym słodem lub mieszanką różnych.

“Kawa” z korzenia mniszka

1. Zbieramy rośliny wykopując je ostrożnie za pomocą łopatki czy szpadla.

2. Odcięte korzenie szorujemy pod bieżącą wodą. Pocięte na 0,5-1cm kawałki wstawiamy do
pieca na ok. 30 min w temp. 210 stopni C. Korzenie muszą nieco zbrązowieć i wyschnąć tak, by
były twarde (warto je co jakiś czas mieszać, by się nie przypaliły).

3. Upieczone korzenie mielimy na proszek i ponownie prażymy, tym razem, na patelni przez ok. 5
min.

4. Łyżeczkę proszku zalewamy gorącą wodą i traktujemy jak ulubioną wersję kawy.
Forsycja Forsythia
Kwiaty forsycji zawierają:
● flawonoidy (rutynę uszczelniającą naczynia i kwercetynę - o działaniu
przeciwalergicznym i przeciwzapalnym oraz hamującym uwalnianie histaminy)
● antocyjany,
● lignany (o działaniu przeciwutleniającym i regulującym gospodarkę
estrogenową),
● saponiny trójterpenowe (działających moczopędne, wykrztuśne,
przeciwzapalnie, przeciwbakteryjne, antygrzybiczo i przeciwwirusowo,
śluzotwórczo, żółciopednie)
● kwasy fenolowe (o właściwościach przeciwutleniających)
● witaminę C
Działanie na organizm:
● przeciwzapalne i przeciwbólowe (hamuje cyklooksygenazę prostaglandynową
i lipooksygenazę),
● przeciwalergiczne,
● stabilizujące strukturę włókien kolagenowych i elastynowych, uelastycznianie
naczyń krwionośnych,
● rozkurczowe,
● obniżające poziom glukozy we krwi,
● moczopędne,
● oczyszczające,
● uspokajające, obniżające ciśnienie krwi, rozrzedzające krew.
Zastosowanie:
● przeziębienia, infekcje, obniżona odporność,
● stany zapalne,
● alergie,
● zaćma, jaskra, zapalenie spojówek,
● zakrzepica,
● zaburzenia trawienia i wchłaniania,
● choroby i zaburzenia funkcji żołądka, wątroby, jelit, nerek,
● nowotwory,
● naczynka, żylaki, hemoroidy, trądzik różowaty.
Gałązki znajdują zastosowanie w profilaktyce i terapii:

● zapaleniu, marskości i stłuszczeniu wątroby;

● autoimmunologicznych chorobach wątroby, gruczołów dokrewnych, nerek;
● łuszczycy;
● endometriozie;
● nowotworach.

Właściwości te przypisuje się zawartości syrynginy.

Nalewka z kwiatów forsycji
1. 100 gram świeżych lub ususzonych kwiatów forsycji zalej 500 ml alkoholu
50%.
2. odstaw w ciemne miejsce na 2 tygodnie.
3. co kilka dni wstrząśnij
4. po 2 tygodniach przefiltruj
5. zażywaj 2 razy dziennie po 10 ml
6. oprócz picia możesz również smarować nalewką miejsca z pajączkami,
rozszerzonymi naczynkami, żylakami
Stokrotka Bellis perennis
Stokrotka obfituje w:
● saponiny,
● garbniki,
● flawonoidy,
● antocyjany,
● substancje śluzowe
● kwasy organiczne (kwas winowy i kwas jabłkowy)
● żywice
● woski
● sole mineralne
● witaminy
Działanie na organizm i zastosowanie:
● zwiększa wydalanie moczu (przydatna przy skąpomoczu, stanach zapalnych dróg
moczowych i detoksykacji),
● usprawnia usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii z organizmu,
● przyspiesza metabolizm,
● wspomaga pracę wątroby i układu trawiennego,
● działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie i lekko przeciwgorączkowo,
● zwiększa łaknienie,
● dzięki działaniu ściągającemu, osłonowemu i przeciwzapalnemu pomaga w nieżytach
żołądka i jelit,
● wykazuje działanie antyseptyczne i tonizujące skórę trądzikową,
● uszczelnia naczynia krwionośne w tym włosowate,
● mocny wywar może zmniejszyć obrzęki przy kontuzjach i stłuczeniach,
● pobudza wydzielanie śluzu oskrzelowego (ułatwia odkrztuszanie),
● łagodzi podrażnienia i choroby skóry (również u dzieci).
● kobiety w ciąży nie powinny stosować (działa poronnie!)
Przepisy i zastosowanie w kuchni

Syrop ze stokrotek

W tym celu należy zebrać około 500g kwiatów. Trzeba rozłożyć je wcześniej na
prześcieradle, stole czy papierze, żeby wszelkie muszki i robaczki opuściły kwiatostany.
Następnie trzeba je przenieść do pojemnika i zalać 1 litrem wody. Na koniec dodać
pokrojoną w plastry cytrynę (bez pestek i skóry).

Odstawić na 5 godzin, po czym gotować na wolnym ogniu przez 30 minut, pod przykryciem.
Kolejno należy odcedzić wywar przez gazę, dobrze ją odciskając i do płynu dodać ok. 750 g
cukru lub ksylitolu. Całość gotować, aż uzyska się konsystencję syropu.
Nalewka ze stokrotek
2 szklanki stokrotki, 50 ml. soku z cytryny, 500 ml wódki 40 – 70 % .
Stokrotki umieszczamy w słoiku, skrapiamy sokiem z cytryny, potrząsamy słojem,
następnie zalewamy wódką. Alkohol powinien przykrywać kwiaty. Słój
odstawiamy na miesiąc w ciepłe miejsce, co jakiś czas nim potrząsając. Po tym
czasie nalewkę filtrujemy i przelewamy do ciemnych butelek, przechowujemy w
chłodnym i ciemnym miejscu. Stosujemy 3 razy dziennie po łyżce w przypadku
kamieni, piasku w nerkach, przy reumatyzmie, artretyzmie, przy dolegliwościach
wątroby, nerek oraz pęcherza moczowego. Nalewkę możemy również stosować
zewnętrznie do smarowania w dnie moczanowej, gośćcu stawowym,
przeziębieniu i bólach mięśni.
“Kapary” ze stokrotek

2 garście świeżych pączków stokrotek posypać łyżką soli, odstawić na 3-

4 godziny. Zalać 125 ml octu winnego, postawić na ogniu, gotować 5
minut. Przelać do słoiczków, zakręcić szczelnie po dwóch tygodniach
mamy gotowe stokrotkowe kapary.
Herbatka stokrotkowa

Łyżkę kwiatków zalewamy wrzątkiem i odstawiamy pod przykryciem do

naciągnięcia na około 10 – 20 minut. Pijemy 3 razy dziennie po pół
szklanki przy przeziębieniach jako środek wykrztuśny, przy braku
łaknienia, zapaleniu jelit, biegunce oraz chorobach skóry.
Miód ze stokrotką

Mieszamy w słoiku 500 gram płynnego miodu ze sporą garścią stokrotek.

Słoik zamykamy i odstawiamy na 4 tygodnie w ciepłe i jasne miejsce. Po
tym czasie miodzik jest gotowy, a spożywamy go 3 razy dziennie po
sporej łyżce, wraz z kwiatkami. Ta mieszanka wzmacnia system
immunologiczny, uspokaja kaszel i zwalcza przeziębienia.
Miodunka, płucnik Pulmonaria officinalis
Substancje zawarte w miodunce:
● saponiny,
● allnatoina,
● krzemionka,
● śluzy,
● garbniki,
● kwercetyna,
● kwas chlorogenowy, kwas elagowy, kwas rozmarynowy
● antocyjany.
Działanie na organizm:

● wykrztuśne,
● osłaniające,
● przeciwwysiękowe,
● przeciwkrwotoczne,
● wzmacniające,
● przeciwbakteryjne
● przyśpieszające gojenie ognisk gruźliczych i ran na skórze oraz błonach
śluzowych
● ściągające,
● moczopędne,
● przeciwkamicze
● detoksykujące
Zastosowanie w:

● chorobach dróg oddechowych (infekcje, zapalenie gardła, kratni, oskrzeli i

płuc, astma, mukowiscydoza, gruźlica),
● trądziki i inne dermatozy,
● podrażnienie żołądka i jelit z towarzyszącą biegunką,
● w kuracjach oczyszczających,
● zaburzeniach pracy nerek i infekcjach dróg moczowych.
Przepisy
Macerat z miodunki
0,5 szklanki ziela zalewamy 2 szklankami przegotowanej, chłodnej wody. Odstawiamy do naciągnięcia
na 5-6 godzin i przecedzamy. Wypija się 200 ml w kilku porcjach dziennie w celu oczyszczenia i
odtrucia organizmu.

Herbatka regenerująca drogi oddechowe

● 200 gram miodunki
● 100 gram pokrzywy
● 200 gram babki lancetowatej
● 100 g skrzypu polnego

Czubatą łyżeczkę mieszanki parzymy kwadrans w szklance wrzątku. Dosładzamy miodem. Popija się
małymi porcjami cały dzień. Dla regeneracji płuc i oskrzeli po przebytych chorobach do 3 szklanek
dziennie. 1 szklankę dziennie dla wzmocnienia i oczyszczenia dróg oddechowych.

Kwiaty miodunki można jeść na surowo w sałatkach, jako dodatek do kanapek, zup.
Czeremcha zwyczajna Padus avium
Czeremcha (kwiat, kora, liście, gałązki, owoce) zawiera:

● flawonoidy (kwercetyna, kemferol)

● fenolokwasy (chloragenowy, kawowy)
● glikozydy cyjanogenne (prynazyna)
● olejki eteryczne
● fitosterole
● antocyjany
● triterpeny (lueol, amyryna)
● poliacetyleny
● garbniki
Działanie kwiatu:
● obniża temperaturę,
● hamuje stany zapalne,
● wspiera produkcję żółci
● działa moczopędnie,
● łagodzi bóle,
● przeciwzapalne i przeciwwysiękowe
● regulują gospodarkę estrogenową,
● wzmacnia serce i żołądek,
● reguluje przemianę materii,
● działa uspakajająco
● antyseptyczne i ściągające
Zastosowanie:

● stany nerwicowe i lękowe,

● podrażnienia skóry,
● zapalenie spojówek,
● trądzik, łojotok, owrzodzenia, choroby skóry w tym świeżb
● przeziębienia, kaszel
● cienie i obrzęki pod oczami,
● skąpomocz,
● obrzęki kończyn,
● nieżyt żołądka i jelit
Przepisy:

Syrop z kwiatów czeremchy:

50 sztuk kwaitostanów, 1 litr wody, 500g słodu, 1 cytryna

Kwiaty czeremchy zbieramy i odstawiamy na trochę, aby powychodziły z nich ewentualni

"lokatorzy", czyli robaczki.

Z wody i cukru gotujemy syrop i gorącym zalewamy kwiaty czeremchy. Dodajemy sok
wyciśnięty z cytryny. Odstawiamy na 2-3 dni. Następnie odcedzamy kwiaty i odciskamy je.
Syrop doprowadzamy do wrzenia i przelewamy do butelek.

Syrop z czeremchy można pić z wodą lub dodawać do innych napojów, lemoniad czy deserów.
Ma on migdałowy aromat, można nim zastępować sztuczne "olejki" migdałowe.
Napar i odwar:
Korę i młode gałązki należy gotować 3-5 minut, natomiast kwiaty i liście zaparzać. Na 1
łyżkę surowca przypada 1 szklanka wody. Napar lub odwar pije się 4 razy dziennie po 50 ml.

1 łyżkę kwiatów zalać 1 szklanką wrzącej wody, parzyć pod przykryciem 30 minut,
przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 50-100 ml. Dłużej przyjmowany doustnie wzmacnia
naczynia krwionośne i hamuje odczyny alergiczne. Wskazany w leczeniu trądzików,
żylaków, hemoroidów, plamic, stanów zapalnych spojówek, siatkówki, naczyniówki,
wyprysków, hiperandrogenizmu (wirylizm = hirsutyzm), hiperprolaktynemii, miażdżycy,
alergii, przeziębień, stanów zapalnych nerek i pęcherza moczowego. Doskonały do kuracji
odtruwających i zapobiegających kamicy moczowej. Reguluje miesiączkowanie.
Czosnaczek pospolity Alliaria petiolata
Czosnaczek zawiera:

● związki siarki oraz amoniaku,

● metioninę,
● cysteinę,
● związki flawonowe,
● glukotropeolinę,
● glikozydy gorczyczne,
● glikozydy nasercowe,
● kwas synapinowy,
● kwas ferulowy,
● garbniki,
● fitoncydy,
● saponiny,
● prowitamina A, kwas askorbinowy, żelazo, wapń, fosfor.
Działanie na organizm:
● dezynfekująco,
● antybakteryjnie,
● przeciwastamtycznie,
● przeciwpasożytniczo w tym przeciwpierwotniakowo,
● ściągająco,
● przeciwmiażdżycowe,
● wspomaga działanie układu trawiennego,
● przeciwdziała dolegliwościom bólowym brzucha, nudnościom i biegunce, łagodzi
niestrawności.
● posiada właściwości detoksykacyjne (wzmaga usuwanie metali ciężkich, głównie rtęci,
węglowodorów cyklicznych, dioksyn)
● obniża ciśnienie, działa rozkurczowo,
● łagodzi dolegliwości bólowe związane z chorobami reumatycznymi (np.
reumatoidalnym zapaleniem stawów, osteoporozą),
● wykazuje działanie wykrztuśne,
● rozgrzewa i działa antybakteryjnie.
Zastosowanie:
● Wewnętrznie wywary z listków, kwiatów i ziela stosuje się przy infekcjach,
biegunkach, niestrawności, pasożytach, zaburzeniach przemiany materii i
kuracjach odchudzających.
● Zewnętrznie na okłady w chorobach skóry, trudno gojących się ranach,
owrzodzeniach jamy ustnej, hemoroidach.
● Kąpiele czosnaczkiem pomagają w leczeniu grzybicy i zmian skórnych.
● Nalewki, alkoholowe wyciągi łagodzą bóle stawów, stosuje się w
reumatyzmie, dnie moczanowej.
● Płukanki wywarem w zapaleniu dziąseł, gardła, jamy ustnej.
Wskazania:
● nadciśnienie,
● hiperlipidemia, hipercholesterolemia, miażdżyca,
● łuszczyca,
● spadek odporności na infekcje,
● nadczynność tarczycy,
● infekcje grzybicze i bakteryjne układu oddechowego, moczowego i pokarmowego,
● kuracje odtruwające,
● ogólnie wzmacniające,
● regenerujące tkanki,
● przeziębienie,
● spowolnienie przemiany materii, otyłość,
● choroby reumatyczne,
● konieczność degradacji biofilmu (bakteryjnego lub mieszanego grzybiczo-bakteryjnego) w
układzie moczowym.
● niedobór siarki.
● choroby pasożytnicze (pierwotniaki, drobne nicienie parazytyczne).
Przepisy
Macerat: Ze świeżego ziela sporządza się macert Maceratio Alliariae – surowiec zmielić lub
zblendować i zalać wodą zimną przegotowaną (tak, żeby przykryło surowiec), odstawić na 6-
8 godzin, przecedzić. Pić 100-150 ml 2-4 razy dziennie.

Intrakt czosnaczkowy – Intractum Alliariae: 100 g świeżego siekanego surowca zalać 1000
ml alkoholu 50-60% o temp. wrzenia, odstawić na miesiąc. Wypijać mały kieliszek 1 raz
dziennie, wieczorem lub rano, przez miesiąc.

Nalewka ze świeżego ziela: Fresh Tinktur Knoblauchsrauke – 100 g świeżego siekanego

surowca zalać 1000 ml alkoholu 50-60% o temp. pokojowej. Macerować 1 miesiąc. Zażywać
jak intrakt.

Wino czosnaczkowe – Vinum Alliariae: 1 cz. siekanego ziela czosnaczka zalać 7-10 cz.
wina białego wytrawnego. Odstawić na minimum 3 miesiące. Pić 1 kieliszek 100 ml wina
czosnaczkowego przez 2 tygodnie. Kurację wznawiać co kwartał.
Okłady na trudno gojące się rany i problemy skórne

Świeże ziele po zmieleniu i zmieszaniu z olejem rydzowym (lnicznik/lnianka), konopnym lub lnianym na
formę papki: do okładów na trudno gojące się rany, wypryski, owrzodzenia, oparzenia, odleżyny,
odparzenia, otarcia, atopowe zapalenie skóry (smarowanie), zmiany łuszczycowe i in., ponadto wyciągi
olejowe ze świeżego ziela – do smarowania schorzałych miejsc i do kosmetyków leczniczych oraz
pielęgnujących dla skóry atopowej i łuszczycowej.

Olej czosnaczkowy – Oleum Alliariae nadaje się do przyprawiania sałatek, mięs, sosów, a także jako
środek leczniczy: żółciopędny i odtruwający organizm, głównie z metali ciężkich i węglowodorów.
Doustnie przyjmować 1-2 łyżki dziennie takiego oleju.

Wyciąg na oleju winogronowym, rydzowym lub ryżowym: 1 część ziela na 5 części oleju, przy
czym przed zalaniem olejem poleca się zwilżyć posiekany lub przemielony surowiec spirytusem
70%
Zastosowanie w kuchni:
Czosnaczek jest jedną z najbardziej odżywczych zielonych roślin liściastych.

Bogaty w żelazo, fosfor, wapń, cynk i ogromne ilości witaminy A, E i C (190 mg na

100 g surowca). Zawiera naturalny antybiotyk allicynę, związki siarkowe, garbniki,
saponiny, fitocydy, glikozydy i olejki eteryczne m.in. musztardowy.

Można go jeść na surowo – wtedy jest najbardziej aromatyczny.

Dobrze smakuje jako dodatek do sałatek, twarożku, past, można go też
wykorzystać do produkcji ziołowego masła.
Czosnaczek można dodawać również do różnych potraw i sosów lub jeść
samodzielnie, przygotowany jak szpinak.
Stokrotnie dziękuję za uwagę :)