Bi qu)'et Chinh ph1;tc mon Ngii Vlin Tran Thu)' Dudng

1. "Tho Nguyen Khoa co sue lien tuong thuong dan nguoi d9c
tic qua khu din tuong lai, ti! kho dau din phuc, tic sach vo den doi song." -
Nguyen Xuan Nam.

2. "Tho Nguyen Khoa Diem chua dy;ng nhieu chat vein h9c va van hoa dan gian.
Cau tho du l1 the tha truyen thong hay tha ty; do bao giil cilng phdng phdt phong vj cua
ca dao, tl,tC ngii. Chat hien minh ella tri dan gian tham aam trong tung tic." -
Nguyen Quang Thieu

3. "Vi khi lam nong so phq,n nhan dan dii gan chQ.t vai so phq,n dong song.
Vq,y thi vein hoa at phdi mang guang mq,t dong Ta1n sv; cila nha tha.

4. "Chinh chieu sau clla nhiing gia trj vein hoa dii nen net phong each rieng lam
nen guang mq_t tha Nguyen Khoa Diem."- Nguyen Van Na1n.

5. "Y tuiJng xuyen suot cua toi trong chuang nay za the m9t Dat cua
nhan dan. Do do, ti! ngii, hinh dnh, chat tha dugc sil d1:f.ng deu nham lam
ro :Y tuong nay." - Nguyen Khoa Dient

6. "MQt Dat Nulic nhu the khong the co dugc bang but phcip mieu td ben ngoai, cho
nen tat yeu nhd thd phdi dung hinh thuc suy ngam, lien tuiJng, ke, de ddn ddn dua
nguili dQC vao tri tuang tugng cua hQ, vao ki Uc cua h9, nhin Dat Nulic trong chinh
tam hon h9." - Tran Dinh su

7. "Nhiing sgi ngang d9c nen hinh tugng tho Nguyen Khoa Diem deu ong anh
mQt mau sac dq,c ella chat vein hoa dan gian. Do la mQt ly;c hut nita ella
thd Dat Nulic, de roi nguili dQC lq_ng di xuc dQng trulic mQt each djnh nghia bat
ngi1 ella Nguyen Khoa Diem... " - Nguyen Quang Trung.

- Trang263-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph1:f.c m.on Ngii van Tnin Thity DuO'ng

8. "Toi uitt chuang nay trong nhiing ngay mua mien sau Ttt. Do thai k)lza
may bay danh pha dii dqi. B52 giqi hom lien tl;{.c, lam cho mc;>i thti toi tam mit mjt.
Chung toi ngoi trong ham ua uitt, cam xuc dugc cqng hu<lng b<li titng bom no, b<li khoi
hom ua mua ritng. Co khi uitt xong, mqt bom lam cho ban thdo bay lung tung,
lugm lt;ti trang con trang mat, lt;ti ngoi uitt titp. Toi uitt nit nhanh, nhu cam xuc dii
don tt;t mqt each miinh gia chi tuon chay ra thoi. Toi uitt nhilng gian
di cua chinh toi, tuoi tre ua ccic bt;tn be dang tranh dau <l trong thanh pho, nen nhan
c1la toi ld anh ua em. Do ld lai dam thiim c'lla mqt nguai con trai ubi mqt nguai con
gai". - Nguyen Khoa Diern.
9. may man ubi toi la dugc song trong nhiing thang nam hao hung CUa dan
tqc de hieu nubc, hieu nguai ua hieu ca minh han."- Nguyen Khoa Dient.
10. "Dat nuac trong tho Nguyen Khoa ld s1,£ dong nhiing gi gan giii nhitt,
than thuong nhat CUa moi con nguai Nam trong qua khti, tt;ti ua tuong lai;
trong thai gian ua khong gian, trong ljch sii ua thong uiin hoa... 0 Nguyen
Khoa Diem long yeu nuac la yeu nhcin dan, yeu nhiing con nguai dii uiet nen ljch su,
dii san sinh ra uan h6a, dii phat kitn ilia ly mel mel rqng bien cuong bao liinh thO. Tu
do nhd tho ilii di dtn due ktt thanh mqt chan ly uiing uang: "Dat nubc ciia nhan dan",
tu tu<lng nay ilii chi phoi hau htt ccic sang tcic cua Nguyen Khoa Vi titng
tho Nguyen Khoa khong chi n6i len nhiing suy nghi cam cua tuoi tre trong
chitn tranh, mel con ld lai keu gc;>i thitt tha: hiiy yeu ilat nubc - ui "Em oi em Dat Nubc
ld mciu xuong c'lla minh"."- Vil Quan Phuong.

11. "Hiiy de tht tre dugc the tinh yeu nuac t'l,! nhien, dung gianh lay phan
thtic c'lla nguai khcic. Tuoi tre la phdi ty; thtic, khong ai thay tht dugc he;>
aau"- nha tho Nguyen Khoa Diem aa triii long.

12. Nha tho Tran Dang Khoa noi aq,i y n1ng: Nhiing btic tugng cua cac van nhan, thi
si noi titng, bao gia guong mij.t he;> ciing thuang cui xuong thap. La van nhcin, thi
si, he;> phdi luon kitm tim xung quanh minh nhiing than dau kho ciia kitp nguai.
Nguyen Khoa la mqt nha tho noi titng, hdn nhien ong khong nam ngoai quy

13. Triii long vai biw chi nhdn S'lf, nay, truac cdu hoi: "Suy tU aat nubc CUa ong
nay vbi trubc nhu tht nao?", nha tho Nguyen Khoa Die1n aii n6i rang atuoi
so
nay ong kho co the viet auQc nhiing van tho nhu the niia. Ong cilng cho biet: "Suy nghi
ve aat nubc c'lla toi van Dat nubc la cua nhcin dan chti khong phai cua cac
ilt;ti, CUa cac ong Vua. Nhcin dan xay d1,!ng len aat nttbc, dat nttbc ld CUa nhan dan nen
phai chclm lo cho nhcin dan. Truac nay toi van nghi nhu

- Trang264-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph1;tc mon Ngii min Tran Thuy Duong

"''
DUNGKIEN QUAN
Vftn 1: Dat Ntrbc co tir nlt lau doi va rat gftn giii, than thuong doi voi m6i ngtroi.
Khi ta UJn [en Dat Nuoc aa co roi
¢ Khdng djnh ton tQ.i cua Dat Nuac aa co tit rat
Bieu cua gan giii, thuong ella Dat Ntiac trong moi con nguoi.
1. Dat Nuoc co trong nhung cai "ngay xila ngay xua" thuang hay ke.
¢ Gan giii, than thuong: hu:Yen thoQ.i co tich
2. Dat Nuoc bat aau v6i mieng trau bdy gia ba an
Toe thi bai sau aau
Cai keo, cai CQt thanh ten
¢ ve thuan phong mi tr:tc
3. Dat Nu6c UJn Len khi dan minh biet trong tre 1na aanh giQ,c
¢ Tru)len thong )leU nuac, chong giQ,c ngoQ.i xam.

4. thuong nhau bang giing cay mu6i mQ,n

¢ Loi song thuy chung, tinh nghia
5. Hc:;tt gc:;to phiii nt{)t nang hai suong xay, gia, gian, sang
¢ Due tinh cdn cit lao dqng, chju thuong chju kh6
Dat Nude co til ngay ao ...
¢ Loi khdng djnh ra dai cua Dat Nuac mqt each dd:Y hao
Cau tho dau, nhd tho khdng Nha tho Song H6ng khc1ng dinh: "Tho la the
djnh ton tQ.i cua Dat Nuac thai i!Q.i mqt each cao viet ve hinh anh Dat Nuoc,
co tit rat lau: nha tho N Khoa da the hinh anh cao
Khi ta Lon Len Dat Nuac aa co roi ay qua nhfrng chat van h6a quen thUQC, gan
gui rna rat doi than thuong doi voi tat ca mQi nguoi.
+ Cau tho nhu m<)t Ioi Neu nhfrng nha tho cung thai chQn diem nhin ve dat
tro tam tinh, chan nuoc bang nhfrng hinh anh Icy vi, mi hay lay nguon
thanh ffiQC mc;tc cat len tU dim htmg tl! dong Itch si'r qua cac trieu dc;ti thi Nguyen
trai tim nha tho. Khoa Diem lc;ti lcim dung thien chuc nha tho ·"moi tac
pham phdi la mqt phat minh ve hinh thuc va kham phci
+ Danh tu "Dat Nu6c" dUQC ve nqi dung", khi ong chQn diem nhin xuat phat tu
viet boa tc;to S\I' thieng lieng, nhfrng dieu thu<)c ve nhan dan. N Khoa da
thanh kinh. tnli long rang: "Toi viet chuang nd:Y trong mqt ngay
mua trien mien sau Tet, ma:Y bay Mi va B52 ban pha die
+ Cach n6i: "Khi ta lon [en"
dqi. Cam hung dU:QC cqng huong tit tieng hom no, khoi
la de chi sv truong thanh hom vd mua ricng", da cho toi thay sv quan trQng cua

-Trang 265-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph1;tc mon Ngft van Tran Thuy Dtu1ng

cua moi con nguoi, song nhan dan, nhfrng con nguoi cong hien tham l?ng cho
song vdi d6 la sv truong To quae nay.
thanh thl:rc. Dat Nude von la nhfrng gia trj vinh hang, vlnh ci'ru
duQc tq.o dvng, vun dap qua the duQc
+ Ba chfr "dii co roi" vtra tlr doi nay qua doi khac, tu the nay noi tiep the
nhu m9t loi khang djnh chac kia gin gifr va phat trien. nen, ngay ttr cau tho dau
ntch sv ton tq.i cua Dat tien, nha tho Nguyen Khoa cat but viet tu nhfrng
Nude, vtra b{>c 19 tv tinh cam chan thanh nhat ndi trai tim ong. GiQng tho
hao manh Itch si'r hinh da nhu m9t loi tro tam tinh, chan thanh rna
thanh va phat cua dan mQc mq.c: "Khi ta lan len Dat Nuac dii co roi", nghla la
t9c ta. Dat Nubc co tu rat lau doi. C6 tu bao gio ta khong r6,
c6 tlr khoang thoi gian nao ta cling khong hay, chi biet
rang, khi ta sinh ra, "khi ta lan len" la khi ta biet
thl:rc thi Dat Nude da ton tq.i nhu m9t chan Iy khong
the doi doi. Cach n6i: "Khi ta lan len" la de chi SV
truong thanh cua moi con nguoi, song song Vdi d6, la
sv truong thanh thl:rc. Khi be, ta yeu ngQn Ilia,
nhanh hoa, khi ldn ta yeu Dat Nude tu loi ca tieng dan.
Ba chfr "dii co roi" vang len vtra nhu m9t loi khang djnh
chac njch sv ton tq.i cua f)at NUde, vua b9c 1{>
tv hao manh Itch si'r hinh thanh va phat trien cua
dan tQC ta. Cling vdi each khang djnh ay, nha thd con
b9c 19 sv thanh kinh cua minh bang viet hoa danh
tlr "Dat Nuac", tlr d6 Dat Nude trong trai tim moi nguoi
lq.i cang tro nen thieng lieng hon bao gio het. N6 cho ta
hieu r6 hon nhfrng nguoi si chan chinh, hQ
luon "uiet ue dat nubc toi, ue nhan dan toi, nhu uiet ue
nguoi dan ba toi yeu".
7 cau th<1 tiep theo: Bieu Nha thd To Hfru n6i rang: "Bai th<1 ha:Y la bai th<1 dQc
cua Dat Nubc gan giii, than len khong con thily cau th<1 ma chi con thily tinh nguoi
thuang trong moi con nguoi. Ua toi muon th<1 phdi th4,t gan ruqt CUa minh", Vdi quan
ay, To Hfru nhu giao thoa vdi nhjp rung trong trai
1. Dat Nubc gan giii, than tim nha tho Nguyen Khoa khi ong dua· nhfrng
thuang trong huyen co bieu C\]. the lau ddi va rat gan gui, than thUdng,
tich - nhiing cau quen thu9c cua Dat NUde. TrUde tien, la hinh anh Dat
thuit tha be. NUde len tlr nhfrng cau thoq.i co
tich qua y tho: Dat Nude c6 trong nhfrng cai "ngay xiia

- Trang266-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph'f:tc mon Ngi! min Tnin Thuy Duong

- Cl)m tu "ngay xua ngay ngay xua" thuong hay ke. cvm tu "ngay xua ngay
xua", gQi nhieu suy nghi: xua" gQi cho ta nhd ve m<)t thai: "Ngay xua ngay xua, o
quQn Cao - Binh co hai V<J chong tuoi gia ma chua co
con. co tich Th(;lch Sanh) hay "Ngay xua ngay
+ Thuong duQc dung mo xua, co hai chi ern cung cha khac chi ten la Ta1n, ent
dau cho cac cau co ten la Carn. Tant mat s6nt, sau do ntay nihn cha Tam
tich: Dat Nuoc da c6 tu rat cilng qua aai, .... " co tich Tam Cam) "Ngay
Iau, trUdC ca SlJ ra doi cua xua ngay xua, trj, vi coi aat Au - LQ,C co m(>t ong vua ten
co tich nen Dat NUde la An Duang Vuong. Vua co m(>t nang cong chua ten la
mdi xuat trong "cai Mi Chau ... " (Truyen thuyet ve An Duong Vuong) ... Tat
ngay xua ngay xua ca deu gQi ra y Dat Nude c6 tu n1t lau doi, rat xa
thuang hay ke''. xua trong Itch su. Boi "Dat Nu6c co trong ... " co
tich, tuc h1 Dat NUde c6 truoc ca sv ra doi cua
co tich nen mdi xuat trong loi "... thuang hay
+ Dua ta ve voi nhfrng cau
ke''. Ben C(;lnh Sl,I' "lau aai", Clfill tlr "ngay xua ngay
co dan gian nhu XUa ... " COn nhU ffiQt ban nh(;l.C du dUOng dUa ta ve the
Th(;lch Sanh, Thanh Gi6ng, gidi Vdi vang trang dUa noi, VOi nhfrng cau ho hat
Con R6ng chau Tien, Tam
dong day trong loi ru cua khi ta con tho be: ru
Cam ... D6 la nhfrng cau ki uc
cai le i1 dai - Siia nuoi phan xac, hat nuoi phan hon", n6
cham bam, nuoi duang tam
nuoi duong tam h6n ta them trong sang, vun dap cot
h6n ta tu thuo con nam noi,
each con nguoi nhu nhfrng hl;lt giong xanh tot vuon len
de ta biet yeu que huang,
don anh nang binh minh cua CUQC doi. Chinh nhfrng bai
yeu dat nude.
hQC sau sac tlr CO tich da cham bam cho ta ve
cai "chan - - mi" de ta biet yeu que huang, dat
nude, con nguoi. N6i ve y ngh!a cua co tich, n6
khong chi la loi ru, tieng hat; la bai hQC, la SlJ giao dlfC
rna con la doi song tinh than trong moi con nguoi.
2. Dat Nul1c gan gui 0' nhiing Neu co tich gQi chota ve cong CUQC giao dvc
phong t'I!-C t4p quan: the con chau dC;lO Iy an tinh an ngh!a, cai cai
ac, Itch sfr dan t<)c thi ve trong thuan phong mi tvc
- Thit nhilt, duQc the o cua nhan dan cling lam ta them yeu manh dat va con
net song gidn dj nhung d4m nguoi noi day. Thi tvc an trau, den ve thuan
da CUa ngtelJi ngUOi ba "b6i toe sau aau" roi "lam nha keo, c(>t" ll;li m<)t Ian
Nam. Do la iin trau nfra khac sau them net song gian dt nhung da ban
"Dat Nu6c bat dau v6i mieng sac dan t<)c. Hinh anh "ntieng trau" gQi cho ta nho ve
trau bay gia ba an". "S\l tich trau cau", m<)t cau co tich mang y
nghia nhan van nhan ban sau sac va dUQC xem Ia

-Trang 267-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quye't Chinh phy,c mon Ngfr van
+ Hinh anh "mieng trau"
gQi cho ta nho "S1f, tich trau
cau", m9t cau mang
<; nghia nhan van nhan ban
sa.u sac.
+ Hinh anh "mieng trau"
con gQi moi quan tinh
nghia, thong tot
cua ngu<Ji dan Nam.
Trang tlJC cling le, mieng
trau qua cau la bieu tuQng
cho tam long thanh cua con
chau gfri den nhfrng b?c tien
boi da khuat. N6 con la bieu
tuQng cho tinh yeu, han
nhan va gia dinh, la moi
quan hG vQ chong thlly
chung son sat.
- Thu hai, la ue thuan
cua nguoi ba. Nguoi
voi tvc "boi t6c sau dau".
+ D6 la ve gian di ella
nguoi phv nfr ViGt Nam.
+ T6c cu9n thanh blii sau
gay cho nguoi phv nfr ve
nfr tinh, thuan h?u.
Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)
Tran Thuy Du<1ng
truyGn xua nhat trong nhfrng cau truyGn co. Tvc lG "an
trau" cung tu cau truyGn nay rna nen - m9t phong tvc
rat rieng cua nguoi ViGt xua nay, tham vao mieng trau
dung di ay la bon nghin nam ljch sfr, bon nghin nam
ong ba ta gin gifr phong tvc an trau. Hinh anh "ntieng
trau" thuy chung, chia se mQi vui buon, thang tram, sv
kiGn quan trQng trong doi song nguoi dan, no con gQi
moi quan tinh nghia thong tot ella
nguoi ViGt Nam: Trang tvc cling le, mieng trau qua cau
la bieu tUQng cho tam long thanh cua con chau dang
gfri den ong ba, nhfrng tien hoi da khuat, h1 nhip
cau giao cam voi tien nhan. "Mieng trau" con gQi ra
huyen sfr tinh yeu, tUQng trung cho moi quan hG VQ
chong thlly chung, son sat. va cung c6 le vi the rna
"mieng trau" da tro thanh v?t bieu tuQng cho tinh yeu,
han nhan va gia dinh. Qua<; tho, tac ghl da danh thtrc
trong chling ta m9t dieu tuong chling nhu don gian
nhung l9-i vo cling tham thia: Muon c6 dtrQc nhfrng dieu
Ion lao (c6 duQc Dat Nuoc) dling coi thu<Jng nhfrng v?t
pham quen thu9c (hinh anh "ntieng trau"), boi trong
moi v?t pham quen thu9c c6 the chua dvng nhfrng
het sue thieng lieng ("ntieng trau" la van h6a, la
phong tvc, t?p tvc ella nguoi dan, tu d6 hinh thanh van
h6a cho m<)t dat nuoc). Dieu d6 cho thay, dat nuoc nay
Sd di CO dUQC ngay hom nay la nhd vao Slf song bi
cua n6 voi nhfrng v?t tuong nhu rat binh thuong, nho
nhoi va don gian.
Ngu<Ji phv nfr ViGt Nam quanh nam "chan lant tay
bun", "ban mQt cho ddt ban lung cho troi" voi cong
dong ang. Tuy nhien, hQ l9-i len trong nhfrng trang
tho vo cling vo cling diu dang, duyen dang, voi.
hinh anh "bbi toe sau aau". Khong phai ngau nhien rna
Nguyen Khoa l<;1i dua hinh anh quen thu<)c ay vao
tho m<)t each tinh te nhu v?y! Boi d6, la nhfrng ki trc
tuoi tho trong ong, ong dua vao tho vi ong biet n1ng:
"Tho uua ld 81:£ ket tinh trong tam hon nguoi uiet, uua ld
S<}i da-y S1:( song den ngttoi aqc", ong muon chan
- Trang268-
 Bi quyet Chinh ph1;tc mon Ngii van Tnin Thuy Duong

dung nhfrng nguoi ba, nguoi ntf; "mang den cho ngu:ai
dQC nhilng dieu ky Nhu ca dao ngung dQng:
Toe ngang lung vU:a chU:ng em bdi
De chi dai cho roi long anh
ba, tvc lam nha Cling nhu van hQC, tho ca phan anh CUQC song bang
keo,c<)t. hinh tUQng. Nhung hinh tUQng trong tho khong don
thuan dUQC xay dlJllg nen ttr OC quan sat, bang chieu
+ Cau tho "Cai keo cai CQt
sau thuc hay tu duy logic cua li tri, rna n6 con
thanh ten" gQi nhac m<)t net
phai gan v6i cam xuc, gan v6i nhfrng gi than thu<)c nhat
van h6a cua nguoi
nhu "cai keo cai CQt thanh ten". Cau tho gQi nhac m<)t
+ D6 h1 truyen thong lam net van h6a cua nguoi d6 la truyen thong lam nha
nha "keo - CQt", CQt day nha "keo- cc)t" (Cac "keo" c6 hinh tam giac can, trong kien
len cao, keo gifr c<)t v6i true CO la thong go ket noi cac dau CQt de dO hai
nhau nen S\1' ben vfrng. mai doc cho chac chan; Cac "cc)t" day mai nha len cao,
keo gifr cai CQt VOi nhau lam nen Slf ben vfrng, kien
+Cling ttr gian nha ay, th6i co cho khung nha). Nguoi xua, quan keo gifr c<)t
quen ten con bang cang chac thi khung nha cang vfrng. V?y nen, th6i quen
nhfrng dvng quen thu<)c ten con bang cai Keo, cai C<)t cling ra doi. N6 nhu
cling ra doi. Vi rna "cai m<)t th6i quen, ten con cho de nuoi, nhung cling
keo cai cc)t" cling thanh ten. mang u6c, anh em trong nha yeu thuong, dum
bQc nhau vfrng chai nhu keo, c<)t dvng nha.

3. Dat Nu<lc gan gili, thdn Nha tho Che Lan Vien cam ve tho: "Ccii ket tinh
thuong o truyen thong danh cua moi van tho ld muoi ud be - Muoi liing o o ne, tho
gictc, bdo que huang. dQng o be sdu", be sau trong tho Nguyen Khoa Diem
+ M(jt trong nhilng truyen
ngung dQng trong long ngu<Ji dQC con la truyen
thong quj bciu coo ddn tqc ta
thong yeu nu6c, danh bao que huang. Gi6i phe
binh van hQc dinh: "Tho Nguyen Khoa Diem hap
ld truyen thong dcinh gi(ic
dan boi S\( ket hCJp giiia cam XUC nong nan Va SU)l tU sdu
giii nu<lc: "Dat Nude lbn len
khi dan 1ninh biet trong tre
lang cua nguoi tri thuc uedat nul1c", qua dung khong
sai. Va ngay trong y tho nay, ta cling thay rat r6
ma danh giQ,c".
dieu d6 khi ong viet "Ddt Nude ldn len ... ", "ldn len"
+ cau tho gQi nhac cho ta nghia la truong thanh, rna con nguoi muon truong
nhd den trnyen thuyet Thanh thanh phai c6 thuc va thl:rc d6 la nh?n
Giang, nho tre lang danh gii;ic thuc ve truyen thong dan t<)c thi con gi y nghia, thieng
- m(jt ve df;p khoe khoan cua lieng, cao ca han? "Dat Nu<lc ll1n len khi dan minh biet
tuoi tre Nam kien cuang, trong tre md danh gi(ic", cau tho cho ta nh6 ve truyen
bat khuat. thuyet Thanh Gi6ng - chang trai lang Phu Dong Thien

- Trang269-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quye't Chinh ph1;tc mon Ngii van
+ Hinh iinh cay tre len
nhu sv: dong nhilng
pham chat trong cot each con
nguoi N am: th({t tha
chat phac, don hQ,u thuy
chung, yeu chu<')ng hoa binh
nhung ciing rat kien cuong,
bat khuat trong aau tranh.
Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)
Tn1n Thuy Dttdng
Vuong da nho tre doi bo l<lng Nga rna danh chang
trai v6i tieng n6i dau doi la khao khat danh duoi
ngo9-i xam. d6 gQi len ve khoe khoan cua tuoi
tre Nam kien cuong, bat khuat, anh dung, hi sinh
chi v6i mong muon gifr lang, gifr nude, gifr mai nha
tranh, gifr d(>c ...
Ta nhu: thuo xua than Phu Dong
Vv,t ldn len aanh duoi giQ,c An
Sue nhan dan khoe nhu ngl;la sat
Chi ciim thu ta ren thep thanh roi
(To Hilu)
thong ve vang ay da theo suot duong dai
cua Itch sfr dan t(>c v6i biet bao tam guong hi sinh than
minh de bao To quoc. Phai chang, d6 chinh la Tran
Van On - "Chung ta se khong bao gio quen duQc ngay 9
thang 1, ngay 1na anh On va cac b(ln hQC sinh, sinh vien
aa vui long dem xuong 1nau, sinh 1n(lng cua minh doi lay
tl;l do cho cac bQ,n bi giant cant. Tinh than bQn Tnin Viin
On bat hay Nguyen van Troi - "Vi To quoc, m.
nhan dan, si Nguyen Van Troi dii anh dung dliu
tranh chong de quae Mj den hai thl1 cu6i citng. Chi khi
lam ciia Anh hung Troi la m()t tam gttang each
mq,ng scing ngc1i cho mQi nguc1i yeu nuO'c - nhat la cho
ccic chciu thanh nien hQc tq,p!" (Dan theo loi Chu tich Ho
Chi Minh) hay chi Vo Thi Sau - m(>t bieu tuQng nfr
Anh hung tieu bieu trong CUQC Khang chien chong
thl.rc· dan Phap... Song song voi nhfrng tam guong hi
sinh than minh vi dat nu6c con la hinh anh cay tre
Nam. Cay tre tren moi lang que, gan b6
thiet Vdi doi song con nguoi, la Slf dong cho
nhiing pham chat trong cot each con nguoi Nam:
tha chat phac, don thuy chung, yeu chu(>ng
boa binh nhung cling rat kien cuong bat khuat trong
dau tranh. Tre dung thang, bien ngang bat khuat, "tre
giil lang, giil nude, giil 1nai nha tranh, giil dong ltia
chin... "; tre cling ganh chung cua dan t(>c,
chia se kh6 khan trong chien dau: "M9t cay chong ciing
- Trang270-
 Bi quyet Chinh phvc mon Ngii van Trdn Thuy Dudng

tien cong giQ,c My" hay:

Noi tre aau chiu mQC cong
Chua len aii nhQn nhu chong lQ, thuong
Giong nhu bien khoi bat ID(;l.Ch suoi nguon cua n6,
Dat Nuoc dau c6 r9ng Ion the nao cling khong the bo
qua nhfrng gi tinh hoa la khi phach dan t9c.
4. Dat Nuac gan gut, than Tu thong danh ngo(;li xam, Nguyen Khoa
thuang tic loi song thu:y viet tiep trang tho cua minh bang loi song thuy
chung, tinh nghia. chung, tinh ngh!a cua cha "Cha thuang nhau
bang gilng cay muoi ntQ,n". Chinh tinh ngh!a ay .da t(;lo
+ D6 h1 d(;l.O ly an tinh an nen mai am gia dinh cho con khon Ion, cho con truong
ngh!a ngan doi: "cha thanh tling ngay. Thanh ngfr "Gilng cay ntuoi mQ-n"
thuang nhau bang gilng cay· dUQC v?n dvng m9t each sau sac v6i y ngh!a: Gling
ntuoi 1nQ,n". cang gia cang cay, muoi cang lau nam cang con
nguoi song voi nhau cang lau cang tinh ngh!a cang
+ Thanh ngfr "gilng cay
dong day, cang thau hieu, cang dung hoa voi nhau.
ntuoi mQ,n" dtrQc nha tho v?n
Hinh anh ay gQi ta nho toi cau ca:
dvng m9t each tai tinh: gling
Tay bung chen mu6i aia gilng
cang gia cang cay, muoi
Gilng cay muoi mQ,n xin ailng quen nhau
cang lau nam cang con
Ta quen sao dUQC tam long thuy chung cua nguoi VQ
nguoi song voi nhau cang
cho chong rna h6a nui V<;>ng Phu, hay tu sv son sat rna
lau thi cang tinh nghla.
c6 hon Trong Mai. C6 le chinh vi le d6, rna loi song
+ Tinh dim chan thanh ay thuy chung tinh ngh!a da trd thanh IDQt d(;l.O Ji rna nhan
Ia ngu6n -.goc cua m<;>i tinh dan ta luon ton quy va tran tr<;>ng, la nguon goc cua
yeu thuong nhu suoi ngu6n m<;>i tinh yeu thuong nhu suoi nguon chay qua bao the
chay qua muon the De roi ngan nam sau ta van thay: "Tat cd nhiing gi
tot nhat tren doi deu tro thanh bat tit".
Cau tha cuoi, khang djnh S1:( Khong chi dling l(;li d ve cua nguoi ba, nguoi
ra doi cua Dat Nuoc mqt hay tinh ngh!a thuy chung, phong tvc t?p quan rna Dat
each aay t1:( hdo: Nuoc con r(;lng ngoi voi thong lao d9ng can
eli, chiu thuong chiu kh6 cua nguoi dan sam hom tan
Dat Nuac co til ngay ao ...
tao voi van minh lua nuoc (nghe trong lua): "HQ,t
+ Nha tho Nguyen Khoa gQ,o phiii m(jt nang hai suang say, giii, gian, sang ... ".
khang dinh voi m9t Thanh ngfr "m¢t nang hai suang" l(;li m9t Ian nfra dUQC
tv hao "Ddt Nubc co til nha tho Nguyen Khoa si'r dvng m9t each day tinh
ngay ao ... ", "ngay ao" la ngay te. "M(jt nang hai suang" gQi len Sl)' tan tao, lam Iii, can
nao ta khong biet, ciing eli, chiu thuong chiu kh6 cua nguoi nong dan chan lam

-Trang 271-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph1;tc mon Ngii nan
khong ro nhung chac chan
ngay d6 la ngay ta c6
thong, c6 phong tvc
quan, c6 van h6a, rna c6
van h6a tlrc la c6 Bat NUde.
Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)
Tran Th:uy Duang
tay bun. f)e CO dUQC h<;1t g<;l.O trang ngan ta trong ngay
hom nay la qua trinh gin gifr net van h6a tu doi cha ong
de l9-i vdi van minh trong Ilia nude. Vade c6 duQc
bat com deo thorn ta thuong thuc hang ngay trong moi
bfra com nguoi nang dan phai trai qua bao nang suong
vat va gieo, cay, xay, gia, gian, sang... Tham vao trong
ttrng h<;it g<;l.O be nho ay la vi CUa giQt mo hoi Vdi
nhfrng nhQc nhan cua nguoi dan. Qua dung, nhu nha
tho Song Hong dinh: "Tho la s'J! the con
ngu<1i va th<1i dt;ti m{jt each cao voi y nghia d6 ta
thay hinh anh nguoi nang dan khong chi trong lao
d<)ng, rna con tren ca nhung van tho.
Cau tho cuoi khep lc,ti doc,tn trich nhte m{jt lai khang
djnh chac njch d&:y hdo: "Ddt Nuoc co tu ngay d6 ... ".
"Ngay do" la ngay nao ta khong r6 nhung chac chan d6
la ngay ta c6 thong, c6 phong tt)c quan, c6
van h6a rna c6 van h6a nghia la c6 Bat Nude. Nha
tho Nguyen Khoa diem l?i cac di san van h6a gan
glii, quen thu9c tho?i, co tich; thong yeu
nUde; loi song thuy chung, tinh nghia; due tinh can cu,
lao d9ng...) cua ong cha de l?i chu khong phai la nhfrng
cong trinh ki vi, nhfrng thi pham van h6a tac,
nhfrng dai meu ffi<;l.O ... MQt kieu toe cua ba, cua
cling la m9t gia tri van h6a hay m9t cai ten thuong
cling la m<)t gia tri van h6a m()t cai yeu nhau
nen duyen VQ chong cling thUQC tru van h6a;
m<)t due tinh can cu lao d<)ng cling la m()t phuong
van h6a. don ghln la nhfrng cau ca dao, dan ca,
t\IC ngfr, thanh ngfr, thO<;li con dUQC h.ru
trong ki uc cling chinh h} tai san van h6a. Nhfrng net
dung di, gian don quen thu<)c rna nha th<J Nguyen Khoa
nhan gill qua chin cau tho dau lam ta nhd den loi
Bac trudc luc di xa: "Rang muon yeu to quae minh,
phai yeu nhiing cdu hat ddn ca". Ca dao, dan ca la net
tnmg van h6a cua nguoi dan nhu muon
yeu Dat NUde trudc het phai tham nhuan, phai yeu va
quy tr<;>ng nhfrng gia tri van h6a nuoc nha. Boi van h6a
chinh la Bat Nude, la dan t<)c.
-Trang 272-
 Bi quyet Chinh ph't;!C mon Ngfr ruin Tran Thuy Duf1ng

Van 2: Nhiing dim xuc, suy tu va sl;( ciit nghia khai Bat Nuoc mbi me cua tac
gia phtrong (dia ly, ljch suva van hoa) (20 cau tho tiep theo)
Ddt la nai anh din trnong
Nuoc la noi em tam
Ddt Nuoc la nai ta ho
Ddt Nuoc la noi ent danh roi chiec khiin trong noi nho thant
c::> Dat Nubc atrong sinh ho(lt doi thuiJng, khong gian tinh yeu doi lita.
Ddt la noi "con chi1n phuqng hoang bay ve han nui bQ,c"
Nuoc la noi "con ca ngu ong mong nuoc bien khoi"
Thai gian dang dang
Khong gian menh mong
Ddt Nuoc lanai dan ntinh do an tv
c::> Phuong dja ly: La khong gian dat nubc rQng lbn, menh mong md gan giH,
than quen; thieng lieng ma binh dj; za noi sinh tan cua bao the
Ddt la noi Chi1n ve
Nuoc la noi Rang a
LQ,C Long Quan va Au Co
De ra dong baa ta trong bQc trnng
Nhi1:ng ai dii khuat
Nhi1:ng ai bay gio
Yeu nhau va sinh con de cai
Ganh vac phan nguoi di trnac de lQ,i
DQ,n do con chau mai sau
¢ Phuong ljch su: La gan voi CQi nguon, S1:( tiep noi CUa cac the tic qua khit
den t(li va tuang lai, lam nen Dat Nuoc truilng tan ...
Hang nihn iin dau lam dau
Cung biet cui dau nho ngay gio To.
¢ Phuong van hoa: Gan voi nhitng quan phong t1,tc, tij,p quan... ket tinh
ve tam han Nhdn dan.
6 cau tho dau: nha tho gidi Le Quy Don n6i ve su cua nguoi s! khi
thich Dat Nuoc theo loi cam but: "Ldm tho co ba diem chinh: mQt la tinh, hai la
chiet t'i;C di tic cai rieng den cdnh, ba la s1:(", voi quan ay, Nguyen Khoa Diem
cai chung qua phuang da llnh h<)i day du de viet nen nhfrng van tho thorn
dja ly. thao trong "Ddt Nuac". "Ddt Nuoc" h1 sv ket tinh tu
"tinh cam" chan thanh, tha thiet nhat cua Nguyen Khoa
Bat Nuoc dUQC tach ra
Diem truoc "cdnh" lop lop thanh nien xuong duong dau
thanh hai "Ddt" va "Nuoc" voi
tranh bao que huang. 0 d6, con la "sv" chiem

-Trang 273-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph'f:lc mon Ngii viin Tran Thu:y Dtt<1ng

khong gian r<)ng Ion, menh loi tl,! s\f, giiH bay cua nhfrng chinh nha tho.
mong rna gan gUi, than quen. Den v6i do?n tho thtr hai ta nhu dam chim vao the thai
cua nhfrng dim XUC suy tU sau lang va Slf cat nghia khai
2 cau tho aau: Dat Nttac gan
Dat NUde day m6i me, Ct;L the cua nha tho
vai khong gian gan giH trong
Nguyen Khoa Diem tu nhieu phuang khac nhau:
CUQC song df1i thttf1ng.
khong gian sinh ho?t doi thuong, khong gian tinh yeu
+ "Ddt la noi anh d:e'n doi lua, khong gian dja ly, ljch su va van h6a ... N6i nhu
trnong ": Thanh to "Ddt" - de Vii Quan Phuong: "Ddt nuac trong tho Nguyen Khoa
chi con duong, Ia ngoi Diem la S'f! dong nhung gi gan giii nhdt, than
truong cung cap hanh trang, thuong nhdt cita moi con nguoi Narn trong qua khu,
tri thuc giup ta tl,! tin han, tQ,i va tuang lai; trong thoi gian va khong gian,
hoan minh han de lam trong lich sit va truyen thong van hoa...
chu CUQC song. Sau cau tho dau, tac gia giai thich ve Bat Nuoc theo
loi chiet tl,! tu cai rieng den cai chung, bang each luc
+ "Nuac la noi e1n tam": la thi tach Dat Nuoc thanh hai thanh to rieng "Ddt"
dong song tam mat, dong va "Nuoc", luc l?i g<)p chung l?i thanh m<)t. Chia tach
song cho n?ng phu sa lam roi quy hQp l?i, nha tho xoay tro nhieu m?t, nhieu
tuai tot hoa la, nhfrng canh chieu de kham pha Dat Nuoc them phan sau sac han.
dong, bai mia, nuang dau. Dat Nttac trong djnh nghia c11a Ngu:Yen Khoa Diem
khong phdi la cai gi cao sieu, xa vai mel no chi don giiin
2 cau tho tiep: Dat Nttac gan la khong gian sinh hoQ.t gan giH, than thut)c vai moi
vai khong gian CUa tinh :YeU nguai: "Ddt la noi anh den duong"- "Ddt" lacon duong
aoi l1la. hang ngay dua anh toi lop, Ia nai ghi dau nhfrng ki
dau doi, cung cap hanh trang, tri thuc giup chung ta tl,!
+ Khi ta ho Dat Nuoc tin hOn, hoan nhan each hOn de lam chu CUQC
hoa vao ,m<)t, tro thanh song;· "Nuac la noi e1n tam" - "Nuac" la dong song mat
khong gian nang buoc va trong em dem, dong song cho n?ng phu sa lam tuai tot
minh chl:rng cho tinh yeu hoa Ia, vun boi nhfrng canh dong xanh ngat, bai mia,
cua doi hia. nuang dau. D6 con la gieng nuoc, goc da rat doi than
thuang, la ao lang trong vat, ngQt lanh cua que huang.
+ Khi hai dua yeu nhau thi Khong chi Dat Nttac con gan voi tinh :Yeu doi
Dat NUde nhu cling song lua, la chon ho ciia cac ct;tp U:Yen teong: "Ddt Nuac la
trong noi nho tham cua di noi ta ho "noi ta ho d6la khong gian cua lang
hai: "Ddt Nuac la noi erit que thanh binh, la gieng nude, goc da ... tat ca deu hoa
danh rai chiec khan trong noi vao nhau m<)t each hai hoa, nong dUQm. Neu hai
nha tham", cau tho mang cau tho tren, Dat Nuoc chia tach danh cho anh, cho em
chat ca dao dan ca, d?c moi nguoi m<)t phan thi khi ta ho Dat Nuoc l?i hoa
tnrng cua van hoa xua:

-Trang 274-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph1;tc mon Ngii min
Khan thuong nhd ai
Khan roi xu6ng aat
Khan thuong nhd ai
Khan vat len vai
5 cau tha tiep theo: nha tha
ly gidi sau sac han Dat ve
NuO'c tren phuang
khong gian ata ly.
- Dat NuO'c gan vO'i khong
gian trang rQng lO'n:
+ "Dat La noi con chim
phUQng hoang bay ve han nui
bqc ": nui bC;lC hl day nui
Truong Son hung vi
+ "Nude la noi con ca ngu
ong mong nude bien khoi":
bien khoi 1£1 bien Dong menh
mong r<?ng Ion.
+ Nha tho muQn chat
dan ca Hue (Binh Tri -
Thien) de dien d(;lt.
Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)
Triln Thu:y Duong
thanh ffiQt, tro thanh khong gian ho, nang
buoc va minh chlm.g cho tinh yeu cua hai dua. Sau
nhfrng chuoi ngay ho ay, Dat Nuoc tro thanh noi
cho dQi trong noi nho nhung cua nguoi con gai danh
cho nguoi minh thuong: "Dat Nude la noi em aanh roi
chiec khan trong noi nho tham". Trong y tho nay, nha
tho da tinh te khi sfr dvng thanh cong hinh anh
cua nhfrng cau ca dao dan ca ngQt ngao, sau Hing:
"Khan thuong nhd ai - Khan roi xu6ng ddt - Khan
thuong nho ai - Khan vat len vai". Bang hinh anh trong
ca dao, nha tho Nguyen Khoa da ngam dinh
nghia: Dat Nuoc cling chinh la noi cat len nhfrng cau ca
dao hang ngay trong moi que yen binh. D6 la m<?t
y tho trong treo va de. Boi le, may ai Ion len tu
vanh noi rna khong nghe nhfrng loi ru, nhfrng cau ca
dao ngQt ngao cua Dung nhu M.Gorki - nha van
n6i tieng cua van hQc Nga khing djnh: "MQt
St khong biet den van hQC dan gian la mQt St toi!".
Nha tho tiep tlJC say sua voi nhfrng dinh nghia ve
Dat Nuoc, ong ly giai sau sac han Dat Nuoc tren
phuong khong gian dia ly. D6 la khong gian trang
menh mong r9ng Ion cua m9t vling lanh tho: "Ddt La
noi con chim phUQng hoang bay ve han nui bqc - Nuoc
La noi con ca ngu ong mong nude bien khoi". Khong chi
ffiUQn hinh anh ca dao than thUQC, 0 y thO dtrOi nha tho
tiep tvc sfr dvng nhfrng cau dan ca Hue sau lang, y nhi
nhu "con chi1n phuQng hoang bay ve han nui bqc", "con
ca ngu ong mong nude bien khoi" de neu len quan
dat ntrOC. Ben C(;lnh d6, hinh anh "con chim phUQng
hoang" voi "han nui bqc" gQi cho ta lien tuong day
nui Truong Son hung vi; "con ca ngu ong" voi "nuoc
bien khoi" gQi nhac bien Dong menh mong r9ng Ion.
each n6i nay, giup ta hinh dung dai dat cong cong
hinh chfr s la m<?t dat nuoc khong chi giau tai nguyen
thien nhien, rung vang, bien bC;lC rna COn la ffiQt
dat nuoc huy hoang, hung viva giau
-Trang 275-
 Bi quyet Chinh phy,c mon Ngfr van Tr&n Thity Duong

- Dat Nul1c gan vl1i khong Bat nuac hung vi ay con gan vai khong gian sinh ton
gian sinh t6n, la chieu ddi thieng lieng cua dan t{)c, la quang "thai gian dang
thai gian: dang" vai bao lap the cha anh thay nhau nam xuong
Thai gian cUing aang
gin gifr va bao To quae. "Khong gian menh ntong" a
Khong gian menl1 mong day c6 the hieu la song nui, bo coi, la ba mien Bac -
Dat Nuoc La noi dan minh aoan tv. Trung - Nam m{)t dai. Hai tu lay "dang dang", "ntenh
+ each n6i nay, giup nguoi 1nong" cling cvm tu "nai dan minh doan tv" da l{)t ci
dQc hinh dung ra Dat Nuac dUQc m{)t Bat Nuac c6 truyen thong tlr lau doi. Cau tho
trong khong gian menh ngam ngQi ca nguoi "dan minh" da gan b6, doan ket
mong ay, vai bao..the da dvng nuac va gifr nuac, bao ttmg tac dat que hudng
noi tiep nhau xay dvng va qua bon nghin nam lich Von la nguoi tri thuc suy tu
bao Bat Nuac. D6 chinh h1 sau lang, each ly giai cua nha tho Nguyen Khoa Diem
noi "dan rninh doan tv", duy ve Bat Nuac c6 le khong he gian don trong ngfr nghia
tri giong noi va lam an sinh den Bai dat nuac ta trai qua bon nghin nam lich sfr
song t{}.O nen non song gam het chia cat roi l{}.i hQp tan. Phai chang each b6c tach
v6c cho hai tieng Nam Bat Nuac thanh hai thanh to de dinh nghia roi l{}.i quy
than yeu. hQp l{}.i, cling la dvng y cua nha tho khi kh<ing dinh cho
Bat Nuac Nam ta du c6 bj chia cat thi sau
cling cling van se la m{)t quan the thong nhat tren ban
do the giai vai hai tieng Nant" ho vang.
5 cau the1 tie'p, nhd the1 cat Van theo dong cam xuc suy tuang, nha tho Nguyen
nghia khai dilt nul1c Khoa Diem tiep tvc cat nghia khai Dat Nuoc a
tren phue1ng ljch su, c()i phUOng ljch Slr, CQi nguon van h6a dan tQC, do la
ngufin, la S1;( noi tie'p giiia cac sv noi tiep gifra cac the tlr qua khu, t{}.i den
the' tic qua khic, 4ti tuong lai. Nha tho nhan m{}.nh dan t{)c N am la noi
den tuong lai. "ddt lanh chim dQ,u", ndi c6 rang thieng "thiing long"
ngv trj, c6 c{)i nguon lau doi, gan vai truyen thuyet dan
- Dat Nul1c gan vl1i khong gian rna khong m{)t ai tren manh dat hinh chfr s than
gian c()i ngufin: thuong nay khong nho. D6 la truyen thuyet ''Con Rong
Chau Tien", L{}.c Long Quan va Au Co de ra dong bao ta
+ Truyen thuyet "Con Rang
trong bQC trling. Bieu d6 nham ly giai nguon goc cua
chau Tien" nham ly giai
nguoi tat ca deu la anh em m{)t nha, du c6 len
nguon goc cua nguoi
rtmg hay xuong bien thi nguon CQi tlr xa xUa van dUQC
Tu truyen thuyet ay, dan ta
de ra tu trong m{)t "bqc trU:ng". Qua d6, Nguyen Khoa
tV hao la con Rang, Chau
Diem the m{)t niem tV hao sau sac ve manh dat
Tien, con chau vua Hung.
"dia kinh nhcin tv hao minh la con R6ng, chau
Tien, lacon chau vua Hung.

-Trang 276-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph1;tc mon Ngfr min Tran Thuy Dudng

- Dat Nuc1c la s1:( tiep noi Bat Nuac 0 day con la S\f tiep noi gifra cac the
giiia cac the qua khic - qua khu, t?i va tuong lai:
tq,i- tuong lai: Nhilng ai aa khuat
Nhilng ai bay gio
+ Tat di y thuc sau sac
"Nhii:ng ai aa khuat" la nhfrng nguoi trong qua khu -
su bao t6n va duy
nhfrng con nguoi song gian dt chet binh tam, nhfrng
tri noi giong de g6p
con nguoi da c6 cong dvng nuac va phat trien dat
vv to Ion va thieng lieng.
nuac. "Nhii:ng ai bay gio" la nhfrng nguoi 0
+ Tat ca y thuc to dang song va chien dau. Tat ca y thuc sau sac su
tien va ngu6n goc to tien, "Yeu nhau va sinh con de cai", bao t6n va duy tri
khong bao gio duQc quen c9i noi giong. The sau noi tiep the truac: "Ganh vac
ngu6n dan t<)c. phan nguoi ai tru:dc de lt:;ti", d6 la net van h6a gan vai
nhfrng quan phong tvc, quan ket tinh ve
tam h6n cua nhan dan.
2 cau tho cuoi, net uan hoa Hai cau tho cuoi gQi nhac ta thong ly
gan ubi quan phong "An qua nhd ke trong cay", "Uong nuac nhd nguon", nha
t't;tc, qulin ket tinh ue tho kheo leo d?n do the sau phai y thuc to tien va
tam h6n ciia nhan dan. CQi ngu6n dan tQC vai ngay le Quoc gio cua Nam
dUQC to chuc hang nam vao ngay m6ng 10 thang 3 (am
+ GQi nhac thong
"An qua nhd ke trong cay", Itch) Hung, thanh pho Tri, tinh Phu Th<;>.
B0i nhu Bac H6 da tling n6i: "Cac vua Hung aa co cong
"Uong nude nhd nguon" cua
d'l;lng nude, Bac chau ta phai cung nhau giii:lay nuac".
ong cha ta.
+ Hai chfr "cui aau" the Hang nihn an aau la1n dau
sv thanh kinh ·thieng Cung biet cui dau nhd ngay gio To
lieng rna rat doi tl,I' hao ve Cau tho dvng sang cau ca dao:
ngu6n goc cha ong. "Cui aau" Du ai ai ngUQc ve xuoi
de huang Itch sfr, huang Nhd ngay gio To mung muoi thang Ba
bao the di qua da g6p Hai chfr "cui aau" the sv thanh kinh thieng lieng
cong dl,I'ng Bat Nuac nay. rna rat doi tt,r hao ngu6n goc cha ong. "Cui dau" de
+ Nguoi du di khap huang Itch sfr, huang bao the cha ong da g6p
bon phuong nhung trong cong dt,rng nen nha nuac Au rna nay la nuoc
tam linh h<;> luon c6 m9t mai Nam hung cuong, tl,I' tin sanh vai vai cac cuong quoc
nha chung. B6 chinh Ia que nam chau. Nguoi minh du di khap the giai nhung
cha datto Hung Vuong. trong tam linh cua h<;> luon c6 m9t ngoi nha chung de
quay B6 chinh Ia que cha datTo - Vua Hung.

-Trang 277-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quytt Chinh ph1;tc mon Ngfr van Tran Thuy Due1ng

¢ Thanh cong cua Xuat phat tlr trai tim chan thanh va tinh yeu que
thd la sv dvng kheo leo hudng dat nUde sau nha thd Nguyen Khoa Diem
chat van h6a, van hQC da mang den nhfrng khai rat mdi me, rat Cl) the
dan gian khien cho hinh nhung cling rat gan gui, than thu<)c vdi moi con nguoi
tUQng Dat NUde tra nen gan Nam. Thanh cong cua thd la sl)' dvng
gui, giau sue gQi cam.- Diem kheo leo chat van h6a, van hQC dan gian khien cho
noi nhat ve hinh tUQng Dat Nude tra nen gan gui, giau sue gQi cam.
trong thd la loi giai Diem noi nhat ve trong thd la loi
thich: khi thi tach danh tl! giai thich: khi thi tach danh tu Dat Nude thanh hai
Dat Nude thanh hai thanh to thanh to rieng re, khi ket hQp de giai thich, khien
rieng re, khi ket hQp 19-i cho li giai ve Dat Nude cang tn} nen sau sac, vl!a
de giai thich khien cho cv the vua khai quat.
li giai ve Dat Nude cang tra D<;>c do9-n thd, ta nhu duQc tra vdi tung khong gian
nen SaU sac, vlra Cl) the vtra gan gui cua mien que thanh binh, cling hoa minh, tha
khai quat. h6n vao nhfrng cau ca dao dan ca ng<;>t ngao sau lang,
dUQC dam minh trong l<Ji ru cua cua ba va tlr d6
them tl)'hao ve que Nam.
Van de 3: Tnich cua chung ta ngay nay doi ubi Dat Nubc
Trang anh va ern hont nay
Deu co m¢t phan Ddt Nude
Khi hai aua cant tay
Ddt nude trong ta hai hoa nang tha1n
Khi chung ta cam tay 1n9i nguoi
Dat nude tron to ldn
¢ Nha tha dien gidi ue moi quan giiia con nguc1i ud Dat Nubc, do la moi quan
giiia ca nhan ud c9ng dang, cai rieng ud cai chung.
Mai nay con ta ldn len
Con se mang Ddt Nude ai xa
Den nhii:ng thang ngay ma nt¢ng
¢ Trach gin giii phat trien Dat Nubc doi ubi the tuang lai.
Ent ai em Ddt Nude La ntau xuang cua minh
Phiii biet gan bo va san se
Phiii biet hoa than cho dang hinh xu so
Lam nen Ddt Nude muon aoi...
¢ Dat Ntebc ld s1:£ ket tinh, hoa than trong moi con nguc1i, con nguoi phdi co tinh

than cong hien, CO trach ubi S1:£ tntc1ng tfin CUa que hUang, XU SO.

--Trang 278 -

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyit Chinh phv,c mon Ngfr viin
6 cau tho aau: nha tho dien
giai moi quan gifra con
ngu<Ji va dat nuoc, d6 chinh
la moi quan gifra ca nhan
va c()ng dong, gifra cai rieng
va cai chung.
- Tru:bc het, Dat Nubc gan
lien voi tinh yeu doi Uta, voi
moi ca nhan:
Trang anh va ern hom nay
Deu co 1n¢t phan Dat Nuoc
+ Dat Nuoc la noi ta sinh ra,
noi ta Ion len, sinh ho9-t va
hQc Dat Nuoc la chu
quyen lanh tho, la nui song
bd coi do mau xuong cua
bao lop ngu<Ji gay dvng len;
Dat Nuoc la hoi tho, la mau
th!t cua ta.
+ Chinh vi Dat Nuoc la
"m(jt phan" trong anh va em,
trong moi ngu<Ji dan
Nam. Cach n6i ay nhu m()t
niem tV hao day kieu hanh
cua tuoi tre ve Dat Nuac:
Khi hai aila cam tay
Dat Nude trong ta hiLi hoa nang am
+ Nhfrng cau tho dUQC viet
theo cau true cau dieu
"Khi... Dat Nuoc ... " ket hQp
vai ngfr "cam tay" da
mang den nhfrng y nghia cao
Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)
Trdn Th:uy Duong
Do9-n trich the suy nghi cua nha tho Nguyen
Khoa Diem ve trach cua chung ta ngay nay doi
vai Dat Nuac, ve moi quan rieng - chung, quan
ca nhan - CQng dong, Sl.f tiep noi cua cac the trong
m()t dat nuac, m()t dan t()c. Nha Song da
tU:ng viet: lei tinh cam, li tri ket hqp m«?t each
nhuan nhuyen vel co thu4t. Tinh cam vel li tri ay
du:qc dien dq.t bang nhiing hinh tuqng de qua nhiing
lili tho trong sang vang len nhq.c khac thu:ilng". Va
qua nhfrng dong tho day tdin tro cua nha tho Nguyen
Khoa Diem, ta thay o d6 la nhfrng van tho khong don
thuan chlla cau chfr rna la tu tuong, cam xuc, tinh cam
cua tac gia. Do d6 c6 sue lay d()ng tam tu ngu<Ji dQC.
Neu nhu o do9-n tho truac d6, tac gia nhin Dat
Nuac tube day van h6a dan tQC hang nghin nam, thi 0
day 19-i la nhfrng suy nghi ve Dat Nuac ttr CUQC song
t9-i trong cac moi quan rieng - chung, ca nhan
- c()ng dong, Sl.f tiep noi gifra cac the Truac het, Dat
Nuac gan lien vai tinh yeu doi lua, vai moi ca nhan:
Trang anh va ent hchn nay
Deu co m(jt phan Ddt Nuac
Lau nay, dat nuac luon la nhfrng khai trtru
tuQng. Nhung Dat Nuac la noi ta sinh ra, noi ta Ion len,
noi cho ta moi tru<Jng sinh ho?t va hQc Dat Nuoc la
chu quyen lanh tho, la nui song bd coi do mau xuong
cua bao lop ngu<Ji gay dl.fllg len; Dat Nuac la hoi tho, la
mau th!t thieng lieng cua ta. Song, cai m6i o kho tho
Nguyen Khoa Diem Ia Dat Nuac otrong ta chu khong o
ngoai ta, trong moi m()t con ngu<Ji, trong anh va em,
trong moi trai tim ngu<Ji dan nuac D6 la m()t
thuc mai nhu m()t niem tv hao day kieu hanh cua tuoi
tre ve Dat Nuoc. thuc ay dUQc neu ra de dan dat
den m()t y tu khac: tung ca nhan phai lam gi cho Dat
Nuac. Bon dong tho ke tiep mo r()ng y ban dau:
Khi hai aila cam tay
Dat Nuoc trang chung ta hai hoa nang tham
Khi chung ta cam tay 1nQi nguai
-Trang 279-
 Bi quyit Chinh phy.c mon Ngii van Tran Thity Dtt<1ng

n6 the m<)t tinh Dat Nuac tron to LOn

cam khi hai dua "cam
tay" la khi hai dua hieu nhau,
yeu thuong nhau va Dat
Nuoc tu day cung nhu
hon, hcli hoa hon, "nang
thihn" hon. N6i each khac,
tinh yeu cua anh va em da
hoa vao tinh yeu To quae.
- Dat Nuoc gdn uai moi quan chia cat thi cai "cam tay" CUa IDQi ngu<Ji
giiia ca nhan ud thi: biet bao. Dat Nuoc vi
Khi chung ta cam. tay 'lnQi nguoi anh ban tay trong bai tho "M(tt diit ud batt troi" cua
Dat Nu6c trim to L6n
+ Tu hJ.c "hai dila ca1n tay"
cho den khi "chung ta cant
tay 1n9i nguai" la m<)t sv
VUdn xa, S\f Ion cua cai
toi ca nhan. Neu nhu tinh
yeu chi huang ve ca nhan thi
vt ey. Vi the "anh va em"
da mo r<)ng tinh yeu den
"mQi nguai". Nhat la trong
giai do(;ln Bac- Nam chia cat
thi cai "cam tay" cua mQi
ngu<Ji y nghi'a biet bao.
Dat Nuoc vi rna tro nen
tron to Lon".
3 cau the1 tiep, nhd the1 huang
ue the tUC1ng lai - the
mam miing se mang Dat tin
Nuoc sanh vai voi cac cu<Jng nhfrng tinh tu chi muc d<): uhai hoa", ((nong tham",
quae nam chau:
Nhfrng cau thd dUQC viet theo cau true cau dieu
"Khi... Dat Nuac ... " ket hQp voi ngfr "ca1n tay" da
mang den nhfrng y nghia cao n6 the m<)t tinh
cam Khi hai dtra tay" la khi hai dua hieu
nhau, yeu thuong nhau va Dat Nuoc tt.'r day cung nhu
hon, hai hoa hon, "nang tham" hon. Khi chung ta
cam tay mQi ngu<Ji, la mQt Slf VUdn xa, S\f lon cua
cai toi ca nhan. Vi the uanh va e1n" da md r<)ng tinh yeu
den umQi nguai". Nhat la trong giai do?n Bac - Nam
y nghi'a
rna tro nen tron to Lon".
Cai "cam tay" trong do(;ln tho tren gQi nhac den hinh
Tieu Quyen - nfr nha tho duong d?i Nam - cung
viet ve hinh hai dat nuoc:
Khi chung 1ninh yeu nhau
Ban tay nam Lay ban tay
Nha,Lap Lap nguai nguai da tung hQ,nh phuc
Dii tilng ntat mat
Lap Lap nguai nguai
Da tilng kh6c va tilng hat
Lap Lap nguai nguai di qua, gQ.p nhau
Yeu nhau va ngii xu6ng
Cho Lap lap nguai nguai LQ,i di tim nhau...
Van la nhfrng ngu<Ji da ttrng nga xuong, da ttrng dung
da tung dan long doi ban tay vao nhau de truyen
nhau sue m?nh, hdi am, san se cho nhau dvng xay dat
nuoc muon d<Ji. Ro rang tu tuong d6 cao quy biet
bao. Boi "the1la niem uui cao eel nhat ma loai nguoi dii
tQ-o ra cho the giai ud cho chinh minh".
Ca bon dong chi c6 m<)t hinh anh, l?i la hinh anh
mang tinh tUQng trung: cam tay dien ta S\f than thiet;
yeu thuong Ian nhau. Hinh anh ay di lien voi
tron", Lon"... Tat ca deu trung the cho moi
quan gifra ca nhan voi c<)ng dong, gifra moi m9t con

- Trang280-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph1;tc mon Ngii van Tnin Thuy Duong

nguoi vdi dat nude.

+ Nguyen Khoa Diem sang Ttr t9-i, nha tho tiep tvc cam xuc va suy
tac bai tho vao nam 1971 khi nghi ve Dat Nude tuong lai. Nha thd hudng ve the
CUQC khang chien chong MI tuong lai - the mam mang se mang Dat NUde sanh
dang vao giai do9-n ac vai Vdi cac CUOng quae nam chau:
nen Udc md ve the tUdng Mai nay con ta lon len
lai se "mang Dat Nu6c di xa", Con se ntang Ddt Nu6c di xa
lam danh que hudng la Den nhung thang ngay mo m¢ng
dieu khong tranh khoi. Dat NUde khong ch1 c6 ngay hom qua va hom nay,
trong qua khu hay o rna Dat nu6c phai hudng
+ Loi nhan nhii thiet tha, tdi ngay mai, hudng tdi tUdng lai tudi sang. Tung the
hay dua dat nUde den ke tiep se lam cho dat nUde truong ton mai mai. Khi
"nhung thcing ngay nto nhfrng cau thd day khac khoai nay cua nha thd
TI1Qng" - thang ngay hoa Nguyen Khoa Diem vao boi dinh Itch sfr, nhfrng nam
binh, tv do va h9-nh phuc. 1971 khi cu9c khang chien chong de quoc MI dang budc
vao giai do9-n ac ta mdi thay: Vdc md ve the sau,
the tudng lai se "ntang Dat Nu6c di xa", ke tt,Ic
truyen thong, lam danh que hudng dat nude la
dieu rna bat cU ai yeu dan tQC nay deu mong muon. Loi
nhan nhii tha thiet nhu m9t khat v<;>ng chay bong: Hay
dUa dat nUde tien ve phia trUdC, den Vdi "nhii:ng thang
ngay TI10 m(>ng", nhfrng thang ngay hoa binh, tV do va
phuc. D6 khong chi Ia niem mong moi ciia rieng
nha thd Nguyen Khoa Diem, rna con la Udc mong cua
hang chvc trai tim nguoi dan Nam.
4 cau tho cufii, nha tho tiep Bon cau thd cuoi, nha thd neu trach cua ca
ty.c ai sau vao moi quan nhan doi vdi Dat Nude:
giiia Dat Nuoc vbi tam hon Em oi e1n dat nu6c la 1nciu xuong cua minh
con nguoi. Vdi gi<;>ng thd Phiii biet gan bo va san se
nhan nhii, tam tinh nhu Phiii biet hoa than cho dcing hinh xu so
nhac nho the sau. Lam nen Ddt Nu6c muon d<Ji...
Cau true ciia cau thd cling theo kieu suy "Ddt
+ Loi nhan nhu Nu6c la ... " neu len m9t tien de. Ttr tien de ay, "phiii
nhang va cam d9ng v6i loi so biet. .. I phiii biet. .. de lam nen... ". Cau thd giau chat suy
sanh gan gili, quen thu9c: nhung khong kho c-Lrng rna tro thanh loi nhan nhu
Dat Nude Ia m9t phan khong tha thiet. 0 day c6 nhfrng ttr tUQng trung rat dang chu
the thieu trong anh va em, y: "mau xuong", "gan bo", "san se", "hoa than", "dang

-Trang 281-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi qu:yet Chinh ph1,tc mon Ngii van
nhumau thit cau thanh dang
chay trong Cd the nay. "Mau
xuang" la hinh anh an dv chi
sv hi sinh, mat mat.
+Vi "Dat Nuac" nay rna bao
con nguai nam xuong trong
cac cu{)c dau tranh chong
ngo?i xam dam mau, trong
!ich sfr hinh thanh. Lai tho
gian di nhung n1t doi chan
thanh thieng lieng!
+ ngfr "Phiii biet. .. "
dUQC nhac di nhac l?i nhu
ch?m nhu khac vao trong
tim nguai dQC. Cac tlr "gan
bo"; "san se"; "hoa thdn" giau
sue gQi cam: "gan bo" la gan
ket yeu thuong, cling nhau
chia bui se ng<;>t.
+ TU gan bo rna "san se",
san trach san niem
vui noi buon. "hoa thdn" la
'
dang hien cho que huong,
cho dat nuoc.
+' voi quan xua, "hoa
thdn" la hoa tam han minh
vao nhfrng hinh song, the
nui nhu nui V<;>ng Phu, h()n
Trang Mai, nui Ba Den, Ba
Diem... Nhung trong thai
moi, "hoa thdn" la cong hien,
hi sinh vi sv giai
ph6ng dan t{)c: La tv
dang hien m{)t phan sue Ivc,
Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)
Tran Thuy Duang
hinh", "ntu6n dai" ... Sau n1t nhieu suy nghi ClJ the ve
Dat Nuoc, den day nha tho khang dinh Dat Nuoc la
mau xuong cua minh, "mau xuang" la sv song_. Rat it
truang hQp nguai ta vi m{)t dieu gi voi "rnau xuang", boi
no bieu trung cho sv thieng lieng. Dat nuoc la mau
xuong co nghia la Dat Nuoc ton t?i nhu m{)t sv song va
de co sv song ay han phai co rat hy sinh. Qua
dung nhu biet bao con nguai, bao the da nga
xuong cho sv song con cua dat nuoc. Vi the, moi m{)t
con nguai phai biet "gan bo" va "san se". "Gan bo" la yeu
thuong, quan thiet voi nhau.·Tu "gan bo" ay moi
co the "san se", san seve trach san se niem vui,
niem h?nh phuc cho nhau. "Hoa than" cling c6 nghia la
dang hien. Thai binh, nguai ta dang hien sue lvc, mo
hoi cho To quoc. Thai chien, nguai ta dang hien ca S\1'
song cua minh. sv "dang hien" ay, theo suy ngam cua
nha thd, la m{)t CUQC hoa than. Bong dang moi nguai da
lam nen bong dang que huong, xu sd, dat nuoc. Khong
co sv "hoa thdn" kia lam sao dat nuoc truang ton, lam
sao co dUQC Dat nuoc muon dai!
Lam nen thanh cong cua bai tho, phai nhac den
phong each d{)c dao cua Nguyen Khoa
Diem, Tu dau den cuoi do?n trich, ta thay nha tho luon
viet hoa hai tieng "Dat Nuoc" the sv tran tr<;>ng,
nang niu cua tac gi<l. Benh C?nh do, 1£1 S\1' hoa
gifra cac chat van hoa dan gian: ngon tu gian di,
hinh anh 'tho gan gill, quen thu{)c, giau sue gQi hinh,
gQi cam ... Tat ca deu trung soi sang cho tu tuong
"Dat NuO'c C1la Nhan dan".
Nha tho song Hong tling khang dinh: "Tho za s'l! the
thai de# mQt each cao dc:;p", viet hinh anh dat
nuoc, nha tho Nguyen Khoa Diem da the hinh anh
cao d<:;p ay, chinh la m{)t dat nuoc gan gui, gian di d6 la
hinh anh dat nuoc quen thu{)c, gan glii, than thuong
doi voi tat ca IDQi nguai. Tu tuong chu d?O cua bai thd
la "Tte tuclng Dat nuO'c c1la Nhan dan", co nghia la
nhfrng gi thu{)c ve dat nuoc la thu{)c nhan dan. De
- Trang282-
 Bi qu:ye't Chinh ph1;1c mon Ngii uan Tnin Thuy Duang

niern say me, sv sang ffiQt dat nu6c ton va phat trien, phai dva vao cac
nho be cua rninh cho niern yeu to van h6a, Itch sfr, dia ly. Ba yeu to nay nhu 3 SQi
vinh quang cua To quoc. to hong song hanh de dua dat nu6c vtrQt qua st,r khac
nghiGt cua thai gian. Nguyen Khoa Diem da tung trai
long: "Toi viet chuang nay trong m(Jt ngay mua trien
mien sau Tet, may bay Mi ud B52 ban pM dfr d(Ji. Cam
hung duqc c(Jng huang tic tieng bom no, khoi bom va
mua ricng", da cho toi thay st,r quan trQng cua nhan
dan, nhfrng con nguoi cong hien tharn cho To
quoc nay. nhan dan xay dt,rng va mang den dieu gi
de di vao tho ca ffiQt each nht:; nhang, sau lang den
Van de 4: Tu tudng Dat Nuac cua Nhan dan vai cai nhin co chieu sau va phat mai
me. Do la phat mai tic khong gian d}a ly: Thien nhien dat nul1c triJ nen thieng
lieng, gan gili hon khi co s1:( hoa than cua nhan dan.
Nhflng nguai vQ nh6 chong con gop cho Ddt N116c nhflng nui VQng Phu
Cg,p vQ chong yeu nhau gop nen han Trang Mai
Got ngva Thanh Giang di qua con trihn ao dam de LQ,i
to
Chin rnuoi chin con voi gop rninh cho ddt Hung Vuong
Nhflng con rang nam irn gop dong song xanh thant
Nguai hQc tro ngheo gop cho Ddt Nuoc 1ninh nui But non Nghien
Con c6c, con ga que huang cung gop cho HQ, Long thanh thang canh
Nhflng nguai dan nao aa gop ten Ong Doc, Ong Trang, BaDen, Ba Diem...
¢ Nhiing d}a danh, truing cdnh tieu bieu cua Dat Nuac, in dij.m dau an tam hon, loi
song ciia nhan dan.
va d dau tren khap ru<)ng dong go bai
Chang 1nang mc)t dang hinh, mc)t ao uoc, 1n¢t L6i song ong cha
Oi Ddt Nude sau bon ngan niim di dau ta cilng thdy
Nhflng CUQC dai da hoa nui song ta ...
¢ Nhan dan, nhicng con nguoi binh dj, vo danh dii hoa than vao Dat Nuac; moi
nguoi deu lif,ng le gop phan nho be cua minh lam nen ve ki thu cua thien nhien va be
day ciia truyen thong.
Tu tuiJng" Dat NuO'c cua Tu tuong Dat Nuac c11a Nhan dan thvc ra da c6 m<)t
Nhan dan" duqc phat tic qua trinh phat trien trong Itch sfr dan tQC n6i chung va
khong gian dia ly, tic d6 aat van hQc n6i rieng. Nhfrng nha van 16n, nha tu tuong Ion
nuac tro nen thieng lieng, CUa dan tQC da tUng n6i len vai tro cua nhan dan nh11
gan gili han khi co s1:( hoa Nguyen Trai, Phan BQi Chau, ... Den giai van hQc
than ciia Nhan dan. each tu tuong cua nhan dan m<)t Ian nfra dl1QC

-Trang 283-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph'l:f,c mon Ngii van Trdn Thu:y Due1ng

8 cau tho dau: hang cac thtrc sau sac them bdi vai tro va dong gop to ldn
dja danh, thang canh tieu CUa nhan dan trong VO van nhfrng CUQC dau tranh ac
bieu cua dat nude, in Dieu nay dUQC the qua m9t so cay but tieu
dau an tam h6n, loi song cua bieu nhuDdt Nuac (Nguyen Dinh Thi), Duong tai thanh
nhan dan. pho (Hfru Th1nh), ... Tuy nhien, chi khi den vdi "Ddt
Nuac" cua Nguyen Khoa Diem, tu tuC'Jng "Ddt Nuac cua
- phap Nhdn ddn" mdi trd thanh cam hling chu Tu tudng
ke, ket hQp cling d9ng tlr "Dat Nude CUa Nhan dan" trong quan diem cua nha tho
"gop" de dien ta hinh anh Nguyen Khoa Diem ld ccii nhin co chieu sau ud mang
nhan dan da hoa than thanh
phcit mai me. Do la phcit mbi tu khong gian
nhfrng danh lam thang canh
dja ly: thien nhien, dat nude tnl nen thieng lieng, gan
cho Bat Nude.
gili hon khi co S'l! hoa than cua Nhan dan.
- Cac danh lam thang canh Den vdi tam cau thd dau trong trich, ta thay
dUQC ke tU Bac den Nam, do la hang cac danh, thang canh tieu bieu cua
dau dau ciing mang bong dat nUde, in dau an tam h6n, loi song cua nhan
dang cua nhan dan. dan. Bang phap ke ket hQp cling
d9ng tu "gop", nha thd ta hinh anh nhan dan da
hoa than thanh nhiing danh lam thang canh
cho Bat NUde them phan r6 net hdn. Ong da bao quat
dQc chieu dai cua Dat Ntrdc: tuBac chi Nam, tu mien
ngUQC tdi mien xuoi, tU nui rUng tdi bien ca, Vdi danh
lam thang canh nhu: nui VQng Phu, hon Trong Mai,
Long, dat To Hung VUdhg va nhfrng dja danh
mang ten: ong Doc, ong Trang, ba Den, ba Diem ... dau
dau ciing mang bong hinh cua Nhan dan.
- Trude tien, la nui VQng Trude tien, nha thd dua ta den mien Bac than yeu vdi
Phu, han Trang Mai - bieu Slf xuat cua nhfrng nui VQng Phu, hon Trong Mai -
tUQng cua ve tinh yeu bieu tUQng cho ve tinh yeu thuy chung, son sat.
thuy chung, son sat. BC'Ji do la s\f hoa than cua nhfrng nguoi vQ cho ch6ng,
+ Nui VQng Phu (C'J D6ng chinh tam long thuy chung, son sat ay da nen dang
Dang, Sdn), gan lien vdi nui ki cho chung ta kham pha ngay hom nay. Nui
tich nang To Thj b6ng con V Qng Phu nay van con d tlnh Son gan lien vdi tich
chd ch6ng rna hoa da. nang To Thj b6ng con chd ch6ng rna h6a da. Han
+ Han Trang Mai (C'J Sam
Trang Mai C'J bai bien Sam Son, t1nh Thanh H6a, tudng
Son, Thanh Hoa), ttrdng truyen do hai vQ ch6ng yeu nhau hoa than thanh. D6 la
truyen do hai vQ ch6ng yeu nhiing ve cua tinh cam thuy chung, cua tinh nghia
nhau hoa than thanh. VQ chong son sat da trd nen bat tf:r. Ta quen sao dtrQC

- Trang284-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph1;tc mon Ngii viin Tnin Thuy Dudng

ve cua nguoi hung lang Giong cuai ngt,ra sat nho

- Thic hai, chang Phu Dong tre ben duong danh duoi ngo(;li xam roi bay ve troi,
Thien Vuong, la truyen Vdi ChUng tich "tram ao aam ae lq,i'', dau chan ngt,ra keo
thong danh ngo(;li xam. dai tu Dong Anh qua Soc Son (Ha N9i).
Nhfrng ao dam day o vung dat Soc Son la nhfrng
ba, quan the nui non hinh anh bat tfr ve tinh than yeu nUde nong nan, khi
"chin muoi chin con voi", phach kien cuong, bat khuat cua nguoi dan dat
bieu trung cho c<)i nguon Do con lave cua quan the nui non hung vi "chin
CUa dan tQC, cho qua trinh rnu:ai chin con voi" bao quanh nui Hi Cuong, tlnh Phu
dvng nude va gifr nude ThQ noi den tho vua Hung ngv trt. N6 bieu trung cho
CQi nguon cua dan tQC, cho qua trinh d\I'llg nUde va gifr
- Thic tu, hinh anh "con coc, nuoc cua nhan dan ta tt1 thai Hai Ba Trung cuai voi
con ga" que huang nghieng danh Hinh anh nay quy tv ve m9t moi cho thay st,r
minh, gop cho HC;l Long chung sue, chung long va quyet tam cao dQ, cling nhau
thanh thang canh. dt,rng dat to Hung Vuong. "Con c6c, con ga que huang"
cling giup cho vtnh HC;l Long, tinh Quang Ninh "thanh
- Thtc nam, "nui But" "non thang ciinh", dUQc UNESCO cong
I la Di san the
Nghien", cua nhfrng hQc gioi (nam 1994), cling la· m9t bieu tuQng de cho
tro ngheo, gQi tinh than hieu tinh yeu tham thiet, nong nan.
hQC CUa nhan dan ta. Chung ta deu biet rang, manh dat mien Trung von
noi tieng Vdi truyen thong hieu hQC, va dieu do cling
- Thtc sau, hinh anh "nhfrng dUQc nha tho Nguyen Khoa Diem khai thac m<)t each
con r6ng nam in gop dong de vao trong nhfrng trang tho cua minh. Ai do da
song xanh gQi phu sa tung noi: "Tha la tieng n6i cua tinh cii1n con ngu:ai, la
boi dap. nhilng rung a()ng CUa tnii tint trtlOC CUQC aai", nha thO
Nguyen Khoa Diem da "rung a()ng tnii tint cita minh"
- Thtc bay, nhfrng cai ten truoc tinh than hieu hQc cua nhfrng hQc tro ngheo
"6ng Doc, 6ng Trang, Ba voi tinh than VUQt kho da dvng len "nui But non
Den, Ba Diem ... ", gQi nhd den Nghien". Mien Nam ru9t thtt luon trong tim Bac, cling
nhfrng cu<)c di dan. gop cho Bat Nuoc them phong phu voi nhfrng dta danh
noi tieng. Do la dong song Ci'ru Long hien hoa, tuoi
¢ Tat ca deu mang bong mat, quanh nam dua nuoc di khap luu vt,rc song:
hinh, dang ve va st,r hoa than "Nhilng con rang nam im gop dong song xanh tham". Do
cua nhan dan. con la nhfrng cai ten "Ong Doc, Ong Trang, Ba Den, Ba
Diem ... ", mang theo trong moi chuyen di dan. Va bat cu
danh lam thang canh nao tren dai dat hinh chfr s cling
la da thtt, la xuong mau cua Nhan dan. Moi hinh song

- Trang285-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph1;tc mon Ngfr van Trdn Thity Dttdng

- 4 cau sau thd, Nhan dan dang nui, bong deo deu in dau dang hinh, tam tu tinh
chinh la nguai eta tQ.o d1;(ng, cam, ao UOC, khat VQng, tinh each, pham chat CUa
dQ,t ten, ghi dau an CUQC dai nhfrng nguoi con nuoc Moi danh lam la m9t buc
minh vao moi ngQn nui, dong tUQ.ng dai bat tfr ve ve tam han ngu<Ji Nha thd
song tren khap mQi mien To ngQi ca nui song hung vi, diem thvc chat la ngQi ca,
quoc, hQ da hoa than vao ton vinh ve tam han cua Nhan dan. Khong c6 nhan
bong hinh Dat Nul1c nhu m{jt dan bao dOi VOi tam han CaO qui, khat VQng lang mc;tn
su thieng lieng. thi khong c6 nhfrng thang canh ki thu de con chau doi
sau chiem nguang.
+ Tat ca ru9ng dong, doi Ttr nhfrng kham pha moi me ve Dat Nuoc voi nhfrng
nUdng, go bai deu in dang danh lam thang canh Cl) the, noi tieng nha thd Nguyen
hinh, ban tay, khoi 6c, uoc Khoa Diem da di den m9t khai quat mang tinh triet
Ind, khat VQng, loi song CUa NMn dan chinh ld nguai eta tQ.o d1;lng, d(!,t ten, ghi
ong cha ta. dau an CUQC dai minh VaO moi ngQn nui, dong song tren
khcip mQi mien To quoc, hQ da hoa than vao bong hinh
¢ D6 la nhfrng gia tri
Dat Nul1c nhu m{jt su thieng lieng: "Va d aau tren
tinh than, la phong tvc
khap ru(jng dong go biii - Chang mang 1n(jt dang hinh,
quan, la truyen thong van
111Qt ao u:ac, 111Qt loi song ong cha", tat ca ru<?ng dong,
h6a luu dau mai muon doi.
doi nudng, go bai deu in dang hinh, ban tay, khoi 6c,
+ Than tlr "oi" va dau ba uoc md, khat VQng, loi song cua ong cha ta. D6 la
cham cuoi doc;tn da truyen nhfrng gia tr! tinh than, la phong tvc quan, la
den nguoi d9c nguyen truyen thong van h6a hru dau mai muon doi. Ngam ve
camxuc. cong lao to Ion cua nhan dan, ve truyen thong cua ong
cha ta thuo truoc, Nguyen Khoa Diem khong khoi rung
¢ Nhan dan khong chi
rung boi hoi xuc d9ng, rc;to rvc niem men yeu, tv hao.
g6p ten tuoi rna con g6p ca Than tu "oi" va dau ba cham cuoi doc;tn da truyen den
CUQC doi va SO CUa nguoi dQc nguyen cam xuc ay: "Oi! Ddt Nu:ac sau
minh vao d6.
bon nghin niim di aau ta cilng thay - Nhfrng CUQC doi dii
hoa nui song ta... ", "nui song ta" Sd di CO dUQC la nho
"nhilng CUQC doi" da h6a than de g6p nen. Nhan dan
khong chi gop ten tuoi rna COn gop Ca CUQC doi va SO
cua minh vao d6. y thd ddn gian rna lc;ti vo cling
sau sac khien ta hinh dung Dat Nuoc gan giii va
than thu9c.
Van de 5: Dat Nul1c cU.a Nhan Dan vo danh anh hung ( 25 cau the1 tiep theo)
Ent ai em
Hay nhin rat xa

- Trang286-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh pht;tc mon Ngfr van Tran Thuy Duong

Vao bon ngan niim Dat Nuoc

N iim thang nao cilng nguai nguai lop lOp
Con gai, con trai bang tuoi chung ta
Can cu la1n ll},ng
Khi co giQ,c nguai con trai ra trQ,n
Nguai con gai tra ve nuoi cai cung ·COn
Ngay giQ,c de'n nha thi dan ba cung danh
Nhieu nguai da tra thanh anh hung
Nhieu anh hung ca anh va em deu nho
c> Dat Nu:l1c trong bon nghin nam ld lap ll1p the con trai, con gai tv: hdo xung
phong gin giii, bdo va phat huy truyen thong.
Nhung e1n biet khong
Co biet baa nguai con gai, con trai
Trang bon ngan lop nguai giong ta lila tuoi
HQ dii song va chet
Gian di va binh tant
Khong ai nho 1nQ.t dQ.t ten
Nhung hQ dii lam ra Dat Nuoc
¢ Khong ai khtic, nhiing ngu:oi dan uo danh aa song ua chet de gin giii Dat Nttbc.
HQ giil va truyen cho ta hgt lua ta trong
HQ truyen lua cho moi nha til hon than qua con cui
HQ truyen giQng minh cho con tQ,p noi
HQ ganh thea ten xii, ten lang trong moi chuyen di diin
HQ diip dQ,p be ba cho nguoi sau trong cay hai trai
Co ngogi xam thi chong ngogi xam
Co n<)i thu thi vung len aanh bgi
¢ Nhiing nguoi dan uo danh ua binh dj ay aa giii gin va truyen lQ-i cho cac the

sau mQi giti try van hoa, van minh, tinh than vd vq.t chat ciia Dat Nttbc, ciia dan t{>c.
Bai tho "Dat Nuoc" dUQC viet
theo m<)t ket cau vo cling
che Vdi thong
diem dUQC the rat ranh
mq_ch tnlldi cho ba cau hoi:
1. Dat nuoc co til bao gia?
2. Ddt nuoc la gi?
3.Va Dat nuoc do ai lam nen?
C6 ngu<Ji tung n6i rang: "M{)t CUQC thtim hiem th4t sv:
khong phdi ij cho can m{)t vung dat m&i md can m{>t doi
mat ml1i", van hQC cling cling m<)t chu de nhung
du6i ngoi but cua minh, moi nha van lq_i khien trang
viet CUa minh chq_m den cam XUC ngu<Ji dQC theo mQt
each rieng. Bat nu6c c6 the n6i la m<)t chu de "truyen
thong" cua nen van hQC nu6c nha. Ben v6i tac pham
"Ddt Nuoc" cua Nguyen Khoa Diem, ngu<Ji dQc c6 the
cam dUQC ffiQt dat nUOC rat doi binh df qua nhieu

-Trang 287-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph1J-c mon Ngiinan Tran Thuy Dttong

Do(;ln trich tren thUQC cau
hoi thu ba va tra ldi la tu
tuong Dat NUde cua nhan
dan rna tac gia da the
xuyen SUOt ffi(;l.Ch thO.
+ Dat Nude trong lich sfr
luon gan Vdi vua, do vua va
vi vua. Nhung den vdi tho
Nguyen Khoa Dat
Nuoc thu9c Nhan dan,
nhfrng tinh hoa van h6a, dan
tQC gan Vdi Nhan dan.
binh khac nhau. Nhung c6 le dang duQc tran
quy nhat doi Vdi moi ngudi dQC chinh la tU tUdng xuyen
suot tac pham cua tac gia: Tu tuong Dat NUde cua
nhan dan. D?c tu tuong ay cang dUQC the ro
rang qua 25 cau tho nam gifra do(;ln.
"Dat Nuac" dUQc viet theo m(>t ket cau vo cling ch?t
che Vdi thong diem dUQC the rat ranh
ffi(;l.Ch tra ldi cho ba cau hoi: Dat nUO'c co tU bao gift?
Dat nuac la gi? Vd Dat nuO'c do ai lam nen? Do(;ln trich
tren thu(>c cau hoi thu ba va tra ldi n6 chinh la tu
tuong Dat NUde cua nhan dan rna tac gia da the
xuyen SUOt ffi(;l.Ch thO.

- Nhd tho nhan mq,nh den Nhan dan von h1 chu the cua ljch si'r, chirth hQ da
nhiing con nguc1i uo danh, lam nen bao k)'r cho dat nUde tlr thud hoang
khong ten, khong tuoi trong so cho den nay. Nhung tu xua, qua "Nam quae son ha"
bon nghin nam ljch su. hay "Binh Ngo d<;li cao" ta c6 the hieu dUQc vj tri quan
trQng cua vua, vua la ngu<Ji gay dt.rng len dat nUde va
+ Lai gQi tam tinh "Ern ai dat nUde nay thu(>c vua, do vua va vi vua. Den " Van·
ern" nhu di vao cam xuc cua te nghia si Can Giu(>t" (Nguyen Dinh Chieu), nhan dan
ngu<Ji dQC. ta Ian dau dUQC gQi ten, va hQ dan c6 vi tri cua minh.
Mai den thang lQi each m(;lng thang Tam, nhan dan mdi
+ Nha tho nhin ljch sfr dUQC tra dung vj tri cua minh - la chu nhan CUa dat
bon nghin nam va tt.r hao nude. Va ngay nay,.Nguyen Khoa da the rat
nhfrng co gai, chang trai, tt.r ro dat nuoc la cua nhan dan va chinh nhan dan da lam
hao tuoi tre thdi nao cling nen dat nude.
c6. each dung tu "narn thang Van la ldi gQi triu men: "Em ai em" - each gQi
new, va ngfr "nguai gan giii va than thuong, cung la cau cam than mang
ngUOi lap lap" chi S\f dong, den nhfrng giay phut tang dQng. Tac gia dua ta quay
hQ da noi tiep nhau lam nen ngUQC qua kh{r "bon nghin niiJn aat nuac", de thay
Dat Nuoc. dUQC nhan dan ta da cling nhau xay dlJilg, bao va t(;l.O
nen nhfrng trang str vang cua dan tQC. Dan ta von hieu
+ Pham chat nhan dan hoa, van mong ffiQt CUQC song binh yen. The nhung
len qua hoan canh ljch sfr: ngay tu nhfrng buoi dau dlJilg nude, da c6 bao the lt.rc
Khi dat nude hoa binh, hQ ngo(;li xam lam le xam lUQC, hang nghin VO ngva thay
"can cu lam lv,ng". phien day xeo. Vi the rna "ndm thang niw C'ilng nguai
nguai lap lap", bao the tuoi tre, con gai con trai da
cling nhau "can cu lam lv,ng" lao d<)ng san xuat, roi l<;li

- Trang288-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph¥-c mon Ngfr min
+ Khi Bat Nuoc c6 gi?c
ngo9-i xam, hQ mang trong
minh dong mau danh gi?c
bao que huang, la Th9-ch
Sanh, la Thanh Giang xong
pha m9-c.
+ Nguoi con gai tro
"nuoi cai cung con", dam
dang, tang gia san xuat, lo
phuong.
+ Va khong quen
thong anh hung, nfr tuong
rna "anh va em cteu nha": Ba
Trung, Ba cht Vo Tht
Sau, cht Dt Ttch, ... Tuy hQ la
dan ba, con gai nhung "giQ,c
den nha dan ba cilng danh"
da lam nen ve cua nguoi
phv nfr Nam "gioi
nuac, diirn nha".
- Nhan 1n4nh din nhiing
nguai dan uo danh bat tu hoa
cho Dat Nubc
+ Doi tUQng rna nha tho
muon nhan ffi9-nh 0 day, d6
la lop nguoi tre "Co biet bao
nguai con gai con trai".
ngfr "con gai- con trai" dUQc
l?p di l?p l9-i 3 Ian nhu nhan
m9-nh tam quan trQng cua
the tre, the se noi tiep
cha ong lam nen Dat Nuoc.
Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)
Tran Th:uy Duang
"ra trQ,n" chien dau het minh vi d9c cua dan t<)c.
Nhfrng nguoi con trai sue dai vai r<)ng y thuc duQc
trach cua minh va hQ da tinh len duong
xung de bao tling tac dat cua que huang. 0 que
nha, nhfrng nguoi nguoi vQ tro thanh phuong
vfrng chac, m9t tay cheo chong, ganh vac nha vtra
tham gia danh gi?c. Boi chien tranh khong phai la m9t
tro dua, ke thu khong nhfrng c6 m?t tren m?t rna
chung con xuat khap ffiQi noi de vo vet, b6c 19t
sue Ivc vacua cai cua nhan dan ta. Chinh vi the, nhfrng
nguoi ph\1 nfr cling vung len danh l9-i. Day la m<)t hinh
anh khong moi 19- gi vi tu xa xua .''giQ,c den nha dan ba
cung aanh" nhu Ba Trung, Ba ...
De lam nen thien sfr vang ngay hom nay, khong the
khong nhac den cong lao cua nhfrng nguoi anh hung,
c6 nguoi da duQc luu ten tuoi ai trong chung ta cling
biet, tuy nhien ben c9-nh do van CO nhfrng nguoi "khong
ai nha rnQ,t dQ,t ten". HQ la nhfrng con nguoi vo danh, hQ
da xa than hy sinh cho dat nuoc va c6 rat nguoi
nhu Va ta gQi hQ la nhfrng anh hung tham Tat
ca hQ da g6p phan xuong mau cua minh de t9-0 nen
"dang dung Nam tc;tt vao the ki" rna moi khi nhac
den ta l9-i thay tv hao:
Hoan ho anh giiii phong quan
Kinh chao anh con nguai df(p nhat
Ljch sii hon anh chang trai chan ddt
Song hien ngang bat khuat tren dai
(Le Anh Xuan)
Anh hung nao, du kien cuong den dau, hien ngang, tri
dung den nhuong nao, von xuat phat diem cling la
nhfrng con nguoi binh thuong nhung trong hoan canh
dat nuoc dang lam nguy, tu nhfrng nguoi binh thuong
hQ da tro nen phi thuong. dang tran quy la luc
song trong doi thuong nhu the nao thi luc nga xuong
cling nhu the ay:
HQ eta song va che't
Giiin di va binh tam
-Trang 289-
 Bi quytt Chinh ph1;tc mon Ngfr van Trlin Thity Dttdng

Hc1n khang ai nh6 ten nhung chinh hQ da lam

+ Trang ''bon nghin Wp nen dat nu6c. D6 cling la m9t thong tot va
nguai" ay, c6 va so nhiing dang trQng CUa dan tQC ta.
con nguoi "khong ai nha mqt Lam nen gia tr! cua mQt dat nu6c khang the khang
dqt ten'' nhung hQ de h1 nhac den nhfrng phong tvc quan, nhiing gia tr!
m9t phan Bat Nu6c ngay chat va tinh than. Nhfrng ay khang ai khac ngoai
nay, hQ da h6a than vao Bat nhan dan la nguoi gin gifr va hru
Nu6c nhu mau th!t. HQ giu va truyen cho ta ht;tt Lua ta trong
HQ truyen Lila cho moi nha til han than qua con cui
5 cau tho sau: nhiing nguoi HQ truyen giQng rninh cho con tQ,p noi
dan vo danh va binh bj da HQ ganh thea ten xii, ten Lang trong moi chuyen di dan
giii gin va truyen lC;ti cho cac HQ aap dQ,p be ba cho nguai sau trong cay hai trai
thi sau mQi gia trj van Co ngot;ti XQ1n thi chong ngoQ,i xam
hoa, van minh, tinh hoa ciia Co n<)i thu thi vung Len danh bt;ti
ddt nuO'c, ciia dan tQc: Tac gia da si'r dvng cau true de lam noi len vai
tro cua nguoi dan. Tu bao doi nay nuoc ta von la mQt
+ tlr "hQ" cling each nu6c nang va lua chinh la nguon luang thvc
n6i: "H9 giu" - "hQ truyen" - chinh cua ta. De c6 dUQC hq.t lua den hq.t gq.o roi den
"hQ ganh" - "hQ dap dQ,p, be nhfrng hq.t com trang deo thorn tren mam com cua
ba ... " cho thay sv dong gop nguoi ta, nguoi nang dan da phai triH qua bao vat
tich eve cua nhan dan vi sv va va cang doq.n "xay, gia, gi<in, sang" nhu Bac Ho da
phat trien cua dat nu6c. tung viet:
Chinh nhan dan da mang Gt;to dem vao giii baa dau dan
den gia tr! chat la hq.t lua Gt;to giii xong roi trang tva bong
ta trong qua. bao doi. D6 6ng cha ta tlr xua da c6 each gifr va li'ra tu bon
cling 1<1 van minh lua than qua con cui. Phai chang li'ra la chat hoi am
nu6c cua nguoi dan va sv song? Va c6 the n6i, m9t trong nhiing thu lam
nen ban sac cua que huang chinh la giQng Chinh
+ Khang chi hQ con vi the di den dau hQ cling muon gifr d6 va cling
mang theo nhiing gia tr! tinh muon cho con hQ cling gifr dUQC ban sac cua que
than quy bau: "hQ truyen huang minh. Va khi phai di dan den m9t vling que
giQng cho con minh tQ,p khac, hQ cling mang theo ten xa ten lang nhu m9t hanh
noi", bao ngan ngfr dan trang can thiet de hru gifr va voi di cam giac xa xu. HQ
tQC, phong tl).C, quan, net cling da dq.y cho the sau biet truyen thong "uong
van h6a que huang tren nuac nha nguon" khi thuang thuc nhiing trai ngon qua
ffiQi neo duong. ngQt. Tat ca nhfrng d6 da tq.o nen m9t n9i ll)'c cho
ca ffiQt dan tQC de khi CO nQi thu va ngoai, hQ

- Trang290-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh ph1;tc mon Ngii Ulin Tnin Thuy Duong

+ HQ "ganh thea ten xii ten rat san sang dung len chong tnl. C6 nhu the dat nuoc
Lang trong moi chuyen di nay moi dung la "Dat Nuac cua Ntuin dan".
dan", d(>ng tu "ganh" cang De dat nu:ac nay la dat nuac cua nhdn dan
lam cho tinh yeu que huang Dat nu:ac cua nhdn dan, Dat Nu:ac cua ca dao than thoq,i
dat nuoc trong trai tim nhan Hai cau cuoi cua do9-n nhu m(>t Ian nfra l?i khang dtnh
dan tro nen tha thiet. cho tu tuong Bat Nuoc cua Nhan dan. Han the nfra dat
nuoc nay con la cua nhfrng loi ca, tieng hat, la nhfrng
than tho(,li mang ban sac dan tQC rna moi khi
den the sau, nhan dan ta n1t doi tt,r hao
vi nhfrng gi minh da sang t(,lO va gin gifr nay l(,li tiep t\}C
- Nhan dan lcl nhiing nguoi dUQC bao va phat buy.
san sclng dicng len bdo dat Bo9-n trich the tu tuong ·"Dat Nuac cua Nhcin
nuac truac nhiing the lt;tc dan", tieu bieu cho tinhthan chung cua truong ca "MQ.t
xam lang: dU:Ong khat VQng" va gop phan khong nho lam nen gia
trt cua tac pham. M(>t ngoi but cam xuc n6ng nan va
+ Cau true ho ung: "Co ... suy tu sau lang l(,li chQn the tho tv do nhu each n6i
thi" lien tiep hai Ian doi thuong._Ket hQp si'r dvng chat van h6a
trong hai cau tho cling cac van hQC dan gian de bat CU ai trong chung ta cling cam
d(>ng tlr m(,lnh: "chong, vung ra dUQC: Dat nu:ac du:gc hinh thanh va phat trien
Len, danh bqi"... lam cho nhu ngcly hom nay dii phdi hy sinh biet bao nhieu xuong
giQng tho tro nen ran roi, mau rua the truac. 0 do9-n trich nay, Nguyen Khoa
cuong quyet, danh thep. da d9-t tu tuong dat nuoc cua nhan dan
bang giQng tho vira nhang vira tha thiet nhung
+ Dan ta c6 thong cling day tV hao. dang quy la qua day ta cam
danh ngo(,li xam tu bao dUQC Bat Nuoc luon a va c6 trong ta, chung ta
doi nay de dua dat nuoc dang gop phan t(,lO nen ffiQt dat nUOC giau
Nam den v6i d9c tt,r do, Nho vao tai nang cua minh rna Nguyen Khoa
h9-nh phuc. Va sue m(,lnh ay da gop vao kho tang van hQC nuoc nha them m(>t "Dat
nhu Ian song nhan chim "hl Nuac" rat binh dt, doi thuong nhung l?i dang tran
ban nuac va hl cuap nuac". quy. Qua day ta cang them tv hao bon nhan dan,
the anh hung de r6i biet gan b6 va no lvc hQC
ren vi que huang, vi quae gia minh. Tir d6 ta cang
vfrng tin vao sue m(,lnh cua dan t<?c:
va cu the nhan dan thuong it n6i
Nhu 1nff toi L(tng le suot doi
Va CU the nhan dan cao VOi VQi
Han cii nhflng ngoi sao co d(jc gifla troi

-Trang 291-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quytt Chinh ph1;tc mon Ngii van Trd.n Thity Dttdng

Van de 6: Dat Nuac cU.a Nhan dan, Dat Nuac cua ca dao than thoq.i (10 ciiu tho cuoi)
De Ddt Nuoc nay la Dat Nuoc cua Nhdn dcin
Dat Nuoc cua Nhcin dan, Dat Nuoc cua ca dao than thoQ,i
¢ Lai khang djnh Dat Nu&c lcl cua Nhan Dan, cua ca dao than thoc;ti, nhiing nguai dii

cong hie'n, hi sinh, hoa than cho dang hinh xu sd.

DQ,y anh bi£tt yeu e1n til thuo trong noi
Biet quy cong ca1n vang nhung ngay lQ,n l¢i
Biet trong tre dQi ngay thanh gQ,y
Di trii thu ma khong SQ dai Lau
¢ Ve dE;p tinh than cua Nhan dan la til ca dao than thoc;ti, dieu do dUCJc tim thiiy
trong ca dao, dan ca ucl co tich.
6i nhung dong song bat nuoc til aau
Ma khi ve Ddt Nuoc ntinh thi bat len cciu hat
Nguai den hat khi cheo do, keo thuyen VU:Qt thac
GQi tram mau trarn CW.ng song xuoi ...
¢ Bieu tugng tinh thcin lq.c quan, sue mc;tnh cua Nhan dan se dua Dat Nuac di tai
mQt ngay mai tuoi sang.
2 cau tho dciu, lai khiing djnh C6 the n6i, "Dat Nuoc" cua nha tho Nguyen Khoa
Dat Nuac cua Nhan dan: Ia m9t khuc ca sv nh?n thuc nguon goc sau xa
cua nha thd Dat NUde, tri tam hon va y chi
+ Nha thd khang dinh: "Ddt
cua Nhan dan. De tu d6, nha thd khang dinh: khong ai
Nuoc nay la Dat Nuoc cua
khac, Nhan dan chinh la nguoi lam nen Dat Nude.
Nhdn ddn", loi khang djnh ay
Chinh vi v?y, ngay tu cau thd dau, nha thd da khang
da the tinh cam chan
dinh mQt each chac njch: "De Ddt nay la Ddt Nuoc cua
thanh, manh cua nha tho
Nhdn dan", loi khang dinh ay la nguon cam hli'ng cho ca
doi vdi Dat Nude.
do(:ln thd n6i rieng va cho do(:ln trich "Ddt Nuoc" n6i
+ De c6 dUQc Dat Nude chung. 0 d6 con la tinh cam chan thanh, manh cua
nhu ngay hom nay thi nhan nha thd doi vdi Dat NUde. Hdn ai het, nha thd hieu
dan chinh Ia nhfrng nguoi da rang: De c6 dUQC Dat Nude truong ton, vfrng m(:lnh nhu
do mau XUdng cua minh de ngay hom nay thi Nhan dan la nhfrng nguoi da trl).'c tiep
lam nen hinh hai Dat Nude. do mau XUdng cua minh de lam nen hinh hai Dat NUde.
Vi the', Dat Nu&c khong ciia Vi the, Dat NUde khong cua rieng ai rna la cua chung,
rieng ai mcllcl ciia Nhan dan. cua Nhan dan va mai mai thUQC Nhan dan.

+ Cau tho thu hai, nha thd

0 cau thd thlr hai, nha thd l(:li ffiQt lan nfra khang
khang djnh l(:li mQt Ian nfra: dinh: "Ddt Nuoc cua Nhcin dan, Ddt Nuoc cua ca dao
than thoQ,i". Bang each cvm tu "Ddt Nuoc cua
"Dat Nuoc cua nhdn dan, Dat
Nhdn dan" them m9t Ian nfra, nha tho Nguyen Khoa

- Trang 292 - ·
Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)
 Bi quyet Chinh ph'I;Lc mon Ngfr van
Nuac cua ca dao than thoc;ti".
ngfr chuyen tiep "Dat
Nuac cua nhan dan" dUQC l?p
lq.i nhu them m9t Ian nhan
mq.nh su thieng
lieng cua nhan dan doi v6i
dat nu6c.
+"Dat Nuac cua ca dao than
thoc;ti", nhac den ca dao than
thoq.i ta lq.i cang nh6 den
nhan dan. Boi hon ai het,
nhan dan chinh la nguoi tq.o
ra van h6a, tq.o ra ca dao
than thoq.i, rna dat nu6c cua
"ca dao than thoc;ti" chinh la
Dat Nu6c tu vang trang co
tich, nhfrng loi tho ngQt
ngao nhu dong sfra nuoi
duongta nen nguoi.
+ "Than thoc;ti" the
CUQC song qua tri tUong
tUQng bay bong cua nhan
dan, con "ca dao" la nhfrng
tac pham do nhan dan sang
tq.o, hru tu doi nay
qua doi khac, n6 phan chieu
tam hon, ban sac dan t9c
m9t each net nhat.
4 cau tiep theo, ue phong
phu cua uan hoa, uan hQC
dan gian, tinh than cila nhan
co
dan trong ca dao, tich:
Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)
Trlin Thuy Duong
nhu nhan mq.nh su thieng lieng cua
Nhan dan doi v6i Dat Nu6c. Bao lop lop the ong cha
san sang len duong bao To quoc, gifr gin tung tac
dat cho XU SO than yeu nay, de lam dUQC do hQ
phai tu bo gia dinh, que huong de len duong chien dau.
"Dat Nuac khong cua Nhdn ddn" thi Dat Nu6c cua
ai? Ve thu hai: y tho gQi "Dat Nuac cua ca dao than
thoc;ti", nhac den "ca dao than thoc;ti" ta lq.i cang nh6 den
Nhan dan. Vi hon ai bet, Nhan dan chinh Ia nguoi tq.o ra
van h6a, sang tq.o ra ca dao than thoq.i. Ma Dat Nu6c
cua "ca dao than thoc;ti", nghia la dat nu6c tuoi vo
ngan tva vang trang co tich, ngQt ngao nhu loi ru am
ap cua nhu dong sfra thdm mat nuoi duong ta khon
16n thanh nguoi. Va khong phai ngau nhien, rna xuyen
suot bai tho rat Ian nha tho Nguyen Khoa
nhac den hai the loq.i tieu bieu nhat CUa van hQC dan
gian, d6 la "ca dao" va "than thoc;ti". "Ca dao" lathe gi6i
tam bon cua Nhan dan, gan v6i tinh yeu, v6i sv lang
mq.n cling doi song tinh than lq.c quan, yeu doi; Con
"than thoc;ti" the CUQC song qua tri tUong tUQng
bay bong cua Nhan dan. D6 la nhfrng tac pham do
Nhan dan tV sang tq.o, luu va n6 chinh la tam
guong phan chieu the gi6i tam bon, ban sac dan t9c
m9t each net nhat.
Va khi n6i den "Dat Nuac cua Nhdn ddn", cic gia tro
VOi CQi nguon phong phu tUOi CUa van boa,
van hQC dan gian rna tieu bieu la ca dao. Boi chtrc nang
chinh cua nhfrng cau ca dao nguoi xua due ket lq.i la de
ran dq.y con nguoi v6i nhfrng kinh nhfrng net
ve trong tam bon hQ. Ve tinh than cua Nhan dan,
hon dau bet, c6 the tim thay trong ca dao, dan ca,
co tich. 0 bon cau tho tiep theo, nha tho chQn
lQc ba phuong quan trQng nhat cua thong
dan t9c de bay lam sang to quan diem cua minh.
Phuong thu nhat la tinh cam thuy chung son sat
trong tinh yeu thuong gifra con nguoi v6i con nguoi,
trong tinh mau mu ru<)t thit, trong tinh yeu doi Ilia ...
Tu y tho trong ca dao:
-Trang 293-
 Bi quyet Chinh phv.c mon Ngfr Vtin Tran Th:uy Duong

Yeu e1n til thuo trong noi

N6i nhu Nguyen Khoa Em nam e1n khoc, anh ngoi anh ru
chuc nang cua ca dao, dan Nha thd da viet nen loi thd chan tinh: "DQ,y anh biet yeu
ca la "dc;ty" con nguoi voi ern til thud trong noi". Ythd kh<ing djnh dUQC mQt tinh
nhfrng net ve dGp trong tam yeu thuy chung vfrng, gan b6 keo son khong gi c6
han va mang nhfrng phlTdng the dong dem dUQC. Va d6 cling chinh la loi. d9-y cua
diGn y nghia sau sac: nhan dan doi voi chung ta: Con nguoi phai biet yeu
thUdng, gan b6, thuy chung son sat voi tinh yeu cua
- Thu nhdt ld tinh cam thu:y
chung son sat trong tinh yeu
minh. Nhu "Con nguai co to co tong - Nhu cay co CQi,
nhu song co nguon". Phudng diGn thu hai la quan
thuong cua con ngttc1i:
song: Tren doi can phai biet quy trQng tinh nghia, cong
Yeu em tu thud trong noi sue cua nguoi khac. Y thd: "Biet quy cong ca1n vang
Em nam em khoc, anh ngoi anh ru
nhilng ngay lQ,n l¢i", duQc 1<1y tu y ca dao:
Nha thd da viet nen loi chan earn vang nta l¢i qua song
tinh cua chang trai dang vang rai khong tiec tiec cong c&nt vang
yeu: "Dc;ty anh biet yeu e1n til Nhan dan da d9-y ta rang: 0 doi nay con c6 thu quy hdn
thua trong noi". vang bgC, chau bau, do la tinh nghia gifra con nguoi VOi
con nguoi. Boi nghia voi tinh con hdn nhieu
- Thu hai la quan song
Ian so voi gia trj chat. Phudng thu ba la tinh
- song tren dc1i can quy
than yeu nuoc, yeu To quae, d6 chinh la truyen thong
trQng tinh nghia: "Biet quy
kien cuong, bat khuat trong qua trinh dau tranh chong
cong cant vang nhilng ngay
ngogi xam:
lQ,n l¢i". Cau thd lay tu y ca Biet trong tre dQi ngay thanh gQ,y
dao: "Cam vang lna l¢i qua Di trii thu ma khong SQ diti Lau
songj Vang rai khong tiec Ve dGp cua thong anh hung ay cling dUQc lam
tiec cong cant vang", nhan nen tu nhfrng cau ca dao ca ngQi tinh than khoi
dan da d9-y ta rang: d doi cua dan t9c:
nay con c6 thlr quy hdn vang Thu nay at han con Lau
b9-c, chau bau... D6 la tinh Trang tre nen gQ,y, gQ,p dau aanh que
nghia gifra con nguoi voi conHai cau thd gQi l9-i biet bao CUQC khang chien oanh
nguoi. Boi vf).y, nghia voi tinh
truong ki cua nhan dan trong CUQC chien dau bao VG To
con hdn nhieu Ian gia quae tU thuO nU'OC, gifr nlTOC den cac CUQC chien
trj chat. dau gianh dQC t\1' do keo dai hang Cht,IC nam, tram
- Thu ba la tinh thiin yeu nam, chi hang nghin nam nhung van dung len,
nttbc va bdo non song' van hien ngang day bat khuat. Tu d6 c6 the kh<ing djnh:
phai quyet trong cam Nhan dan da lam ra van h6a, lam ra Dat Nuoc bang
thu va chien dau: chinh le song tam han cua minh.

- Trang294-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyit Chinh ph1,tc mon Ngfr van Tran Thuy Duong

Hai cau tho gQi biet bao C6 the n6i, tuoi tre the nha tho Nguyen Khoa
cu<)c khang chien oanh da thtrc sau sac: Nhan dan la nguai lam nen
cua nhan dan ta trong cong lich su, lam ra viin hoa bang tat cd tinh cam tran tn;ng
cu9c dau tranh bao To va yeu thuong cua minh. Suy tu va thtrc nay cua
quae tu thud nuoc, gifr nha tho la tu tuong da tro thanh
nUOC den cac CUQC chien thong trong van hQc Nam tu thai Nguyen Trai,
dau gianh d9c tv do dai Nguyen Binh Chieu, Phan B9i Chau, Phan Chau Trinh ...
hang chl).C nam, tram nam, da tung n6i len thuc vai tro cua nhan dan. Ben
chi ca nghin nam cac nha tho, nha van trong thai ki khang chien chong
nhung nhan dan van hien Phap, chong My·, thtrc ay. da dUQC nang len thanh
ngang day bat khuat. m<)t tu tuong c6 tam cao moi. Chinh vi bon cau
tho cuoi da nhan sue cua Nhan dan duoi
4 cau tho cuoi, tugng IDQi kh6 khan, thach thtrc, cling tinh than quan, se
sue cua Nhan dan dubi dua Bat Nuoc di toi ngay "sanh vai voi cac cuong quae
mQi kho khan tMch . thuc, nant chdu" nhu Bac H6 mong muon:
cung tinh than quan, 6i nhii:ng. dong song bat nu:oc tu aau
viing tin aua Dat Nubc ai tbi Mit khi ve Dat Nuoc ntinh thi bat [en cau hat
nga:y "scinh vai ubi ccic cuc1ng Nguoi aen hat khi cheo ao, keo thuyen VUQt thac
quoc ncim chau": GQi tra1n mau tren tram dang song xuoi
Cau tho gQi chota hinh anh cua "nhii:ng dong song",
+ Cau tho gQi cho ta hinh nhfrng dong song khong biet bat ngu6n tu dau, tu ben
anh cua "nhii:ng dong song", ba nao nhung khi hoa vao dat chay vao manh dat
nhfrng dong song khong biet cong cong hinh chfr s than yeu nay vang len biet
den tu ben ba nao nhung khi bao cau hat ho. N6lam ta nho den nhfrng ho
hoa vao dat vang len hung trang tren song Ma, ca Hue ngQt ngao tren
biet bao cau hat, ho. song Huong hay "ac;p v<J-y thay tieng hat tren dong song
Da" cua Nguyen Tuan. Va nhfrng "dong song" ay khong
+ Cau tho cua Nguyen chi c6 y ngh!a la dong song cua que huong, dat nuoc
Khoa lam ta nho den rna con mang y ngh!a la dong song van h6a, dong song
nhfrng ho hung trang cua Itch sfr ngan vang, cua sfr thi viet tiep thong
tren song Ma, ca Hue tren cha anh. La sv hoa ca cua 54 dan t9c anh em trai dai
song Huong hay don ca tai khap manh dat nay, la 54 dong chay van h6a da
tfr tha thiet tren song phong phu gQi "tram mau, tram dang". v a d6 chinh la
... sv da va phong phu cua van h6a Nam da vun
dap phu sa qua bao nam thang thang tram de lam nen
IDQt dat nUOC da ban sac dan tQC.

-Trang 295-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)

 Bi quyet Chinh phvc mon Ngii nan Tran Thity Dtwng

+ Va "dong song" ay vtra c6 Khoa da khong viet ve voi "Dat NuiJc"

y nghia la dong song cua que voi nhfrng ve dGp ki vi, Ion lao rna viet ve dat nuoc bang
hudng, dat nuoc nhung ciing chinh nhfrng ddn sd, gian di nhung gan giii hdn
chinh la dong song van h6a, bao gid het. Qua "The' gil1i khong chi duCJc tq,o
lich si'r ciia 54 dan t<)c anh m(jt lan ma moi lan nhd St d(jc MO XUat la
em hoa vao nhau "trii1n 1nau, m(jt lan the' giiJi dUCJc tq,o (M.Proust). De roi, nhtlng
trii1n dang". van thd khong biet t\f bao gid Clr the ngan len trong
trai tim toi tro thanh m{>t han mang dang
+ Chinh S\f da d(;lng va hinh CUa que htrdng Xlr XO, ndi rna "ai di Xa cilng phdi
phong phu cua van h6a nhl1 Tuoc-ghe-nhep tung khclng dinh: "Ccii quan
Nam da vun dap phu sa qua trQng trong tdi niing viin chuang la tie'ng noi cua rieng
bao thang tram de lam nen minh, mel khong the tim thay trong co hQng cua bat ki
m<)t dat nuoc da ban nguoi nao khcic". Bang tai nang d<)c dao va
sac dan t<)c. tam long cua minh, thd Khoa da t(;lo
cho minh m<)t ca tinh van chudng, m<)t gudng
thUdng rieng de nha thd tau len khuc ca ve
"Dat NuiJc". M<)t dat nuoc gan giii than tinh tro thanh
ngQn nguon stla fiG nuoi duang tam han moi chung ta.
Net dijc sac trong
Cii chuang v cua ban truang ca "MQt duang khat vQng" nhu duqc bao bQc bai khong
khi cua viin hoa dan gian. Nguyen Khoa Diem dii su dvng r<)ng riii va linh hog,t cac chat
cua viin hoa diin gian: til ca dao, tvc ngi1 den truyen thuyet, co tich, til phong tvc t(lp
qulin den thai quen sinh hoq,t trong dai song hang ngay cua nhdn ddn. Nhii:ng chat
ay dii tc;w nen m(jt the gioi vila gan gili, quen thu(>c, vila sau sac ki du
sue gQi len honthieng cua non song, dat nuoc. Dieu do khong don thuan chi la thu phap
cilng khong phiii chi la m(>t each tiep thu co sang tq,o van hQC diin gian. Co
the noi, tu tuang "Dat Nuoc cua Nhdn diin" dii tha1n nhuan til quan de'n ciint xuc,
til hinh tUQng den chi tiet cua bai tho.
Loi ke't:
Nha thd Song Hong tung khdng djnh: "Thola s'l;( the thoi dq,i m(jt each cao
viet ve hinh anh dat nuoc, nha thd Nguyen Khoa Diem da the hinh anh cao
dGp ay, chinh la m<)t dat nuoc gan giii, gian di d6 la hinh anh dat nu6c quen thu<)c,
gan giii, than thUdng doi voi tat ca mQi ngudi. TU tuong chii dC;lO cua bai thd la "Tu
tuclng Dat nuac cila Nhan dan", c6 nghia la nhfrng gi thu{>c ve dat nUde la thu<)c ve
nhan dan. De m<)t dat nuoc ton tC;li va phat trien, phai d\fa vao cac yeu to van h6a,
lich si'r, dia ly. Ba yeu to nay nhu ba SQi td hong song hanh de dua dat nUde VUQt qua
S\f khac cua thoi gian.

- Trang296-

Group: Diễn Đàn Khối D (Toán-Văn-Anh)