ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

(πρόλογος)

Το θέμα εξαρτήσεις που έχουμε επιλέξει είναι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, γνωστά και ως βιντεοπαιχνίδια, έχουν γίνει δημοφιλής μορφή
ψυχαγωγίας τα τελευταία χρόνια. Αυτές οι δια δραστικές εμπειρίες προσφέρουν στους παίκτες την
ευκαιρία να βυθιστούν σε εικονικούς κόσμους, να λύσουν παζλ και να ανταγωνιστούν άλλους. Με
την πρόοδο της τεχνολογίας, τα γραφικά και το gameplay των ηλεκτρονικών παιχνιδιών γίνονται
όλο και πιο ρεαλιστικά, καθιστώντας τα ένα συναρπαστικό χόμπι για ανθρώπους όλων των ηλικιών.
Είτε παίζονται σε κονσόλα, υπολογιστή ή φορητή συσκευή, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια προσφέρουν
ατελείωτες ώρες διασκέδασης και ενθουσιασμού.
Αυτή η δραστηριότητα όμως πολλές φορές έχει και επιπτώσεις, αρνητικές για όλες τις ηλικίες αλλά
συγκεκριμένα -σε μεγάλο βαθμό-, στους εφήβους.

Κατά την τελευταία δεκαετία, η έννοια του εθισμού στο Διαδίκτυο ολοένα και γίνεται πιο αποδεκτή
ως κλινική διαταραχή που συχνά απαιτεί θεραπεία. Στα νοσοκομεία και στις κλινικές έχουν
εμφανιστεί υπηρεσίες θεραπείας εξωτερικών ασθενών για εθισμό στο Διαδίκτυο. Τα κέντρα
αποκατάστασης εθισμού έχουν δεχθεί νέες περιπτώσεις διαδικτυακών εξαρτημένων και οι
πανεπιστημιακές σχολές έχουν ξεκινήσει ομάδες στήριξης για να βοηθήσουν τους μαθητές που
είναι εθισμένοι.

Οι αναφορές υποδεικνύουν επίσης ότι ο εθισμός στο Διαδίκτυο, ειδικά στα διαδικτυακά παιχνίδια,
έχει καταστεί σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας.

(Γενικά)
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), αναγνώρισε τον εθισμό στα video games ως ψυχική
διαταραχή και συμπεριλαμβάνετε τον στον επίσημο κατάλογο όλων των ασθενειών με την
ονομασία «διαταραχή ηλεκτρονικού παιχνιδιού» (Gaming Disorder). Αυτή η μορφή εξάρτησης,
είναι η δεύτερη μετά τα τυχερά παιγνίδια. Αφορά άτομα, κυρίως ανδρικού φύλου, ηλικίας 12
χρονών και άνω. Είναι μια «ύπουλη» μορφή εξάρτησης, γιατί μπορεί να μπει σε κάθε σπίτι. Δεν έχει
πολυέξοδη και δεν απαιτεί μετακινήσεις ώστε να ανησυχήσει τους γονείς. Δεν εμπλέκεται κάποια
ουσία ή κακές «παρέες» και για αυτό το λόγο γίνεται αντιληπτή από τους γονείς όταν είναι αρκετά
προχωρημένη.

Συμπτώματα Gaming Disorder είναι:

1. Μειωμένος έλεγχος στο gaming (συχνότητα, ένταση, διάρκεια κ.λπ).

2. Όταν δίνεται προτεραιότητα στο gaming

3. Συνέχιση, ή κλιμάκωση του gaming παρά τις αρνητικές συνέπειες.

4. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν την επικέντρωση στο παιχνίδι σε βάρος άλλων

σημαντικών πτυχών της ζωής ενός ατόμου, όπως κοινωνικός του δεσμός, ύπνος,

εκπαίδευση, την εργασία, καθώς και στη διατροφή.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορεί να αποτελέσουν «καταφύγιο» για ένα
παιδί με δυσκολίες (π.χ. άγχος, κατάθλιψη, οικογενειακές δυσκολίες). Η πολύωρη χρήση
διαδικτυακών παιχνιδιών, λοιπόν, μπορεί να είναι το σύμπτωμα και όχι η αιτία του προβλήματος!
Σε περίπτωση εξάρτησης θα πρέπει να αναζητείται βοήθεια από τους ειδικούς.

(αναφορά στο θέμα)

Ο εθισμός στα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι η μοναδική εξάρτηση που «χτυπάει» ηλικίες
ακόμη και κάτω των 12 ετών. Η τεχνολογία, όσο χρήσιμη κι αν είναι, έχει παρενέργειες
όπως ένα φάρμακο. Μία από αυτές έχει αποδειχθεί και πιστοποιηθεί πλέον από τον
Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το 2018 και αφορά σε μια νέα ψυχική διαταραχή των
ανηλίκων κυρίως, τον εθισμό στα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Τα παραπάνω επισήμανε ο
ψυχίατρος παιδιών και εφήβων Κωνσταντίνος Σιώμος, στη διάρκεια συζήτησης για την
ψυχική υγεία, τις εξαρτήσεις και τον εθισμό στο διαδίκτυο, στο αλκοόλ και στις ναρκωτικές
ουσίες, που φιλοξενήθηκε στο περίπτερο του Ιατρικού Συλλόγου.
Υπάρχουν πολλές μελέτες σχετικά με τις πιθανές θετικές και αρνητικές ηλεκτρονικών των
επιδράσεις παιχνιδιών στο άτομο και μάλιστα αρκετές από αυτές είναι αντικρουόμενες
μεταξύ τους. Δύο από τις βασικές θετικές επιδράσεις, έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη
δεξιοτήτων του ατόμου και την καλλιέργεια της φαντασίας του, ενώ οι αρνητικές
συνεπάγονται με τον κίνδυνο αύξησης της επιθετικότητας και τον κίνδυνο Εξάρτησης.
Πολλά Υπάρχουν επίσης χαρακτηριστικά που κάνουν τα «videogames» ελκυστικά,
υπάρχουν όμως και άλλα χαρακτηριστικά τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε επικίνδυνες
για Άτομο συμπεριφορές, ακόμα και αυτοκτονικού τύπου.
(Αιτία-επιπτώσεις-αντιμετώπιση)

Πολλοί έφηβοι –συχνότερα τα αγόρια παρά τα κορίτσια– περνούν τον ελεύθερο χρόνο
τους παίζοντας ηλεκτρονικά ή προσκαλούν φίλους τους να παίξουν μαζί όπως ο
Λεωνίδας. Σύμφωνα με μελέτη, το 97% των εφήβων ηλικίας 12-17 ετών παίζουν
ηλεκτρονικά παιχνίδια στον Η/Υ και στις κονσόλες, όπως τα Wii, PlayStation, Xbox, ή σε
φορητές συσκευές όπως smartphones, tablets κ.ά.
Oι γονείς μερικές φορές σκέφτονται ότι είναι μια διέξοδος ψυχαγωγίας που έχει το παιδί
εφόσον δεν διαθέτει αρκετό ελεύθερο χρόνο ούτε τη δυνατότητα να συναναστραφεί με
φίλους του. Όταν όμως διαπιστώνουν ότι το παιδί δεν δέχεται τις συμφωνίες που κάνουν
ή διαρκώς τις παραβιάζει, αναπόφευκτα οδηγούνται σε εντάσεις μαζί του ενώ συχνά
αναγκάζονται να αντιδράσουν με σπασμωδικές ενέργειες όπως να του απαγορεύουν να
παίξει, να εξαφανίζουν τα βιντεοπαιχνίδια για κάποιες μέρες κ.ά. Το περιεχόμενο των
βιντεοπαιχνιδιών συχνά τους προβληματίζει, κυρίως όταν αντιλαμβάνονται ότι περιέχουν
βία και αμφιλεγόμενα μηνύματα, οπότε δικαίως αναρωτιούνται πού βοηθούν τα παιδιά
τους. Πράγματι έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις για τα βιντεοπαιχνίδια, κάποιοι
ειδικοί δίνουν έμφαση στα θετικά τους στοιχεία αλλά οι περισσότεροι τονίζουν και
αντιμετωπίζουν με επιφύλαξη τα αρνητικά μηνύματα που θεωρούν ότι περιέχουν, με
σημείο αιχμής τη βία.
Aν σταθούμε κριτικά, θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν μερικά θετικά στοιχεία που
ενδεχομένως ευνοούν τα παιδιά σε κάποιους τομείς, όπως:

• αποκτούν πιο γρήγορες και συγχρονισμένες αντιδράσεις·

• βελτιώνουν την ικανότητα αντίληψης του χώρου·

• αισθάνονται ότι συμμετέχουν ενεργά σε μια ομαδική δραστηριότητα με τους φίλους

τους·
• ικανοποιούνται ότι «τα πηγαίνουν καλά σε κάτι».

Ωστόσο, όλα τα πιθανά θετικά των παιχνιδιών αυτών αφορούν λογικό χρόνο
ενασχόλησης και χαμηλό επίπεδο βίας. Μελέτες έχουν καταδείξει ότι η συστηματική
έκθεση σε βιντεοπαιχνίδια με βίαιο περιεχόμενο επηρεάζει τα παιδιά και ενισχύει την
ανάπτυξη βίαιων σκέψεων, επιθετικών συναισθημάτων και βίαιης συμπεριφοράς που
εκδηλώνονται όχι μόνο στα πλαίσια του παιχνιδιού αλλά και στην καθημερινή ζωή, με
συνέπεια να επηρεάζεται η θετική συμπεριφορά και να μειώνεται η ενσυναίσθηση
(Anderson, 2010).

Επίσης, παιδιά που είναι επιθετικά, εσωστρεφή, απομονωμένα, με οικογενειακά

προβλήματα επιλέγουν να παίζουν κυρίως βίαια βιντεοπαιχνίδια, με συνέπεια να
αυξάνεται η βίαιη και επιθετική συμπεριφορά τους (Christopher J. Ferguson).
Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι τα παιχνίδια με απρόσωπους ήρωες (δηλαδή τα
περισσότερα) καθιερώνουν την ανωνυμία του πρωταγωνιστή και των αντιπάλων του.
Έτσι ο έφηβος συνηθίζει στην ανευθυνότητα της ανωνυμίας με την οποία ταυτίζεται και
στην απο-ανθρωποποίηση του στόχου του.
Δημιουργείται στο παιδί μια ψευδαίσθηση παντοδυνα€μίας και αναζητά δυνατότερες
συγκινήσεις μέσα από παιχνίδια που περιέχουν υψηλότερα επίπεδα βίας.
Eξάλλου το πολύωρο παιχνίδι εντείνει την αίσθηση ότι ζούμε σε έναν απειλητικό κόσμο.
Ένα συνεσταλμένο παιδί βεβαιώνεται ότι έχει δίκιο να φοβάται τη ζωή και να εκλαμβάνει
τους άλλους ανθρώπους ως εν δυνάμει απειλές. Ένα επιθετικό παιδί σιγουρεύεται ότι έχει
δίκιο που φέρεται βίαια αφού μέσα του ισχυροποιείται η αίσθηση ότι όλοι το απειλούν.
Eνδέχεται επίσης το παιδί να μετατρέπεται σε παθητικό παρατηρητή της βίας σε γεγονότα
της πραγματικής ζωής. Aκόμα κι αν το παιδί δεν παρουσιάζει ανησυχητική συμπεριφορά,
το βίαιο παιχνίδι προκαλεί υπολογίσιμη πολιτισμική ζημία. O έφηβος «μαθαίνει» να
αποδέχεται τη βία και συνηθίζει γενικά σε μια κουλτούρα που δεν προάγει τον σεβασμό,
αλλά απεναντίας τη σκληρότητα.
Eκτός των άλλων, έχει παρατηρηθεί ότι η πολύωρη καθήλωση του εφήβου λόγω της
ενασχόλησής του με τα βιντεοπαιχνίδια συνδέεται με την αύξηση του σωματικού βάρους.
Για κάποιους εφήβους η ενασχόληση με τα βιντεοπαιχνίδια γίνεται αναπόσπαστο μέρος
της καθημερινότητάς τους, συχνά σε βάρος της επικοινωνίας με τους γονείς και τους
συνομηλίκους τους, καθώς και των σχολικών τους υποχρεώσεων, πολλές φορές και του
ύπνου τους· τότε πιθανόν να υπάρχει κάποιο βαθύτερο πρόβλημα που πρέπει ο γονιός να
αξιολογήσει άμεσα.

-3B

-Τρόποι αντιμετώπισης

Τρόποι Αντιμετώπισης του εθισμού με τα βιντεοπαιχνίδια:

1) Να θέτετε όρια στον χρόνο τους στην οθόνη.

2) Το να συζητάτε με το παιδί σας και να κάνετε συμφωνίες (για παράδειγμα,
επιτρέποντάς του να έχει 30 λεπτά χρόνο παιχνιδιού αν πάει μια βόλτα μαζί σας.
3) Βρίσκοντας μια νέα δραστηριότητα που μπορείτε να κάνετε και οι δύο μαζί και
προγραμματίζοντας χρόνο γι’ αυτήν.
4) Κρατήστε τις συσκευές μακριά από το υπνοδωμάτιό τους (ειδικά κατά τη διάρκεια της
νύχτας όταν κοιμούνται.
5) Δοκιμάστε εφαρμογές που μπλοκάρουν ορισμένα παιχνίδια (αυτό μπορεί να είναι
χρήσιμο για να τα αποτρέψετε από βίαια παιχνίδια.
6) Να ζητάτε από φίλους και συγγενείς να παρακολουθούν επίσης τις συνήθειες τους στα
παιχνίδια όταν δεν είναι στο σπίτι.
7) Ικανοποιήστε την αγάπη τους για τα παιχνίδια με παιχνίδια εκτός σύνδεσης, όπως
επιτραπέζια παιχνίδια όπως η Monopoly, το Cluedo ή άλλα που μπορείτε να παίξετε
οικογενειακώς. Ωστόσο, αν το παιδί σας βιώνει έναν ολοκληρωμένο εθισμό, τότε η αργή
μείωση του χρόνου τους μπορεί να μην είναι αρκετή.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος θα χρειαστεί πολύ χρόνο και προσπάθεια.

Ενδεχομένως μπορεί να απαιτήσει πλήρη διακοπή του χρόνου εκτός του συνηθισμένου
περιβάλλοντός τους, είτε αυτό είναι σε ένα ίδρυμα είτε απλώς να βρίσκεται κάπου χωρίς
wifi ή οθόνες.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), αναγνώρισε τον εθισμό στα video games ως ψυχική
διαταραχή και συμπεριλαμβάνετε τον στον επίσημο κατάλογο όλων των ασθενειών με την
ονομασία «διαταραχή ηλεκτρονικού παιχνιδιού» (Gaming Disorder). Αυτή η μορφή εξάρτησης,
είναι η δεύτερη μετά τα τυχερά παιγνίδια. Αφορά άτομα, κυρίως ανδρικού φύλου, ηλικίας 12
χρονών και άνω. Είναι μια «ύπουλη» μορφή εξάρτησης, γιατί μπορεί να μπει σε κάθε σπίτι. Δεν έχει
πολυέξοδη και δεν απαιτεί μετακινήσεις ώστε να ανησυχήσει τους γονείς. Δεν εμπλέκεται κάποια
ουσία ή κακές «παρέες» και για αυτό το λόγο γίνεται αντιληπτή από τους γονείς όταν είναι αρκετά
προχωρημένη.

Συμπτώματα Gaming Disorder είναι:

1. Μειωμένος έλεγχος στο gaming (συχνότητα, ένταση, διάρκεια κ.λπ).

2. Όταν δίνεται προτεραιότητα στο gaming

3. Συνέχιση, ή κλιμάκωση του gaming παρά τις αρνητικές συνέπειες.

4. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν την επικέντρωση στο παιχνίδι σε βάρος άλλων

σημαντικών πτυχών της ζωής ενός ατόμου, όπως κοινωνικός του δεσμός, ύπνος,

εκπαίδευση, την εργασία, καθώς και στη διατροφή.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορεί να αποτελέσουν «καταφύγιο» για ένα
παιδί με δυσκολίες (π.χ. άγχος, κατάθλιψη, οικογενειακές δυσκολίες). Η πολύωρη χρήση
διαδικτυακών παιχνιδιών, λοιπόν, μπορεί να είναι το σύμπτωμα και όχι η αιτία του προβλήματος!
Σε περίπτωση εξάρτησης θα πρέπει να αναζητείται βοήθεια από τους ειδικούς.