*

dr inż. Dariusz Buchczik

Instytut Automatyki
Wydział automatyki, Elektroniki i Informatyki
ul. Akademicka 16, pok. 111
dariusz.buchczik@polsl.pl
 *
- Amplituda (wartość szczytowa, maksymalna)
𝑈m = max 𝑢(𝑡)

- Wartość międzyszczytowa (ang. peak-to-peak):

𝑈pp = max 𝑢(𝑡) − min 𝑢(𝑡) ; Upp = 2 Um

- Wartość średnia:
1 𝑡+𝑇
𝑈ሜ = 𝑇 ‫𝑡𝑑)𝑡(𝑢 𝑡׬‬
- Wartość średnia napięcia wyprostowanego:
1 𝑡+𝑇 2
𝑈ś𝑟 = 𝑇 ‫𝑡׬‬ 𝑢(𝑡) 𝑑𝑡 ; 𝑈ś𝑟 = 𝜋 𝑈𝑚

- Wartość skuteczna napięcia (wartość średniokwadratowa przebiegu,

ang. RMS: Root-Mean-Square):
1 𝑡+𝑇 2 𝑈𝑚
𝑈𝑠𝑘 = ‫׬‬ 𝑢 (𝑡)𝑑𝑡 ; 𝑈𝑠𝑘 =
𝑇 𝑡 2

Lecture 1 2
 *

Upp

Współczynnik kształtu (form factor, FF) dla sinusoidy:

𝑈 𝜋
𝑘 = 𝑠𝑘 = = 1,1107 czyli 𝑈𝑠𝑘 = 𝑘 𝑈ś𝑟
𝑈ś𝑟 2 2
tzw. woltomierze prostownikowe mierzą wartość średnią
wyprostowanego napięcia, mnożą przez współczynnik kształtu dla
sinusoidy, a pokazują wartość skuteczną
Lecture 1 3
 *
Wartość średnia Wartość Współczynnik
Rodzaj sygnału Kształt przebiegu
wyprostowana skuteczna kształtu
1. stały DC —— 1 1 1
1
2 1 
2. sinusoidalny 0  0,637  0,707  1,111
 2 2 2
1
3. sinusoidalny 2 1 
wyprostowany 0  0,637  0,707  1,111
dwupołówkowo  2 2 2
1
4. sinusoidalny 1 
wyprostowany 0  0,318 0,5  1,571
jednopołówkowo  2
1
5. trójkątny 1 2
0 0,5  0,577  1,155
symetryczny 3 3
1
1 2
6. piłokształtny 0 0,5  0,577  1,155
3 3

7. prostokątny 1
symetryczny 0 1 1 1
(wypełnienie 50%)
1
8. prostokątny  1
niesymetryczny 0 = 
(wypełnienie = /T) T T 

Source: Laboratorium podstaw miernictwa, ćwiczenie 5 autor J. Żelezik 4

Lecture 1
 *

Rys. Schemat blokowy woltomierza cyfrowego (funkcja pomiar napięcia przemiennego)

1. Przetwornik wartości średniej (wyprostowanego) napięcia przemiennego na
napięcie stałe
dokładność rzędu 0,1% w zakresie częstotliwości 40Hz do 20kHz

Rys. Schemat przetwornika z aktywnym prostownikiem jednopołówkowym

Source: Laboratorium podstaw miernictwa, ćwiczenie 5 autor J. Żelezik
Podstawy miernictwa autor J. Piotrowski 5
Lecture 1
 2. Przetworniki termiczne wartości skutecznej
dokładność rzędu 0,01% w zakresie częstotliwości 40Hz do 20kHz

𝐸 ≈ 𝑘 𝑇 ⋅ 𝛥(𝜃 − 𝜃0 ) ≈ 𝑘 ⋅ 𝑈 2

Rys. Schemat przetwornika termoelektrycznego z grzejnikiem izolowanym

Rys. Schemat przetwornika termicznego z tranzystorami

Source: Podstawy miernictwa autor J. Piotrowski

Pomiary parametrów zmiennych przebiegów napięciowych autor B. Wilk 6
Lecture 1
 *
3. Układy z numerycznym wyznaczaniem wartości skutecznej
Wartość skuteczna jest wyznaczana matematycznie na podstawie cyfrowych wyników pomiarów
napięcia chwilowego. Metoda b. dokładna zwłaszcza dla dużych częstotliwości >1MHz

i=N
1
U=
N
 ui2
i =1

Rys. Schemat ideowy numerycznego wyznaczania wartości skutecznej

Source: Laboratorium podstaw miernictwa, ćwiczenie 5 autor J. Żelezik
Podstawy miernictwa autor J. Piotrowski 7
Lecture 1
*

Fluke 87V (source: www.fluke.com)

8
*

KEYSIGHT 34401A after AD. 2010 (source: www.keysight.com)

HP 34401A AD. 1995 US $475.00 (source: www.ebay.com)

9
*

HP 34401A (source: www.keysight.com)

10
*

Fluke 8558A 8.5 Digit Multimeter (source: https://us.flukecal.com/)

11
 Koniec wykładu 6

Dziękuję za uwagę!