Związki nieorganiczne cz.2.

11 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 7.
7. (3
(3 pkt)
pkt)
Przygotowano dwie identyczne próbki oznaczone numerami I i II: w każdej próbce
zmieszano 2,8 g wiórków żelaznych i 2,4 g rozdrobnionej siarki.
Próbkę I wprowadzono do probówki i ogrzano w płomieniu palnika. Stwierdzono, że żelazo
całkowicie przereagowało z siarką, w wyniku czego powstał produkt, w którym stosunek
masowy mFe : mS ≈ 7 : 4 (reakcja 1.). Po zakończeniu reakcji zawartość probówki
ostudzono, a następnie poddano działaniu kwasu solnego użytego w nadmiarze.
Zaobserwowano, że mieszanina poreakcyjna częściowo roztworzyła się w kwasie, czemu
towarzyszyło wydzielanie bezbarwnego gazu o nieprzyjemnym zapachu (reakcja 2.).
Próbkę II wprowadzono – bez uprzedniego ogrzewania – do zlewki z kwasem solnym.
Stwierdzono, że próbka częściowo roztworzyła się w nadmiarze kwasu z wydzieleniem
bezbarwnego i bezwonnego gazu (reakcja 3.).

7.1. (0–1)

Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji, które zaszły po poddaniu obu próbek
działaniu kwasu solnego użytego w nadmiarze (reakcja 2. i reakcja 3.).

Równanie reakcji 2.:

Równanie reakcji 3.:

7.2. (0–1)

Podaj nazwę substancji, która pozostała nieroztworzona w kwasie solnym w obu

naczyniach, i podaj nazwę metody, którą należy zastosować, aby wyodrębnić tę
substancję z mieszaniny poreakcyjnej otrzymanej po dodaniu nadmiaru kwasu solnego
do obu próbek.

Nazwa substancji:

Nazwa metody:

7.3. (0–1)

Ustal, ile gramów substancji, która pozostała nieroztworzona w kwasie solnym w obu
naczyniach, zawierały próbki.
Próbka I:

Próbka II:

12 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 10.
10. (2
(2 pkt)
pkt)
W pięciu probówkach – oznaczonych literami od A do E – znajdują się roztwory
następujących substancji: wodorotlenku sodu, siarczanu(VI) magnezu, azotanu(V) ołowiu(II),
azotanu(V) amonu oraz jodku potasu. Probówki są ułożone w przypadkowej kolejności.

W celu identyfikacji ich zawartości przeprowadzono doświadczenie polegające na

zmieszaniu parami niewielkich ilości roztworów z probówek od A do E. Wyniki
doświadczenia przedstawiono w tabeli:

10.1. (1 pkt)

Podaj wzory substancji znajdujących się w probówkach od A do E.

A.

B.
 C.

D.

E.

10.2. (1 pkt)

Zapisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która zachodzi po zmieszaniu

roztworów siarczanu(VI) magnezu i wodorotlenku sodu.

13 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 12.
12. (2
(2 pkt)
pkt)
Siarczek magnezu (MgS) można otrzymać w bezpośredniej syntezie z pierwiastków (reakcja
1.). Siarczek wapnia (CaS) natomiast otrzymuje się przez redukcję siarczanu(VI) wapnia
(CaSO4) węglem; drugim produktem tej przemiany jest tlenek węgla(II) (reakcja 2.).

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2013.

Napisz w formie cząsteczkowej równania dwóch opisanych przemian.

Równanie reakcji 1.:

Równanie reakcji 2.:

14 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 13.
13. (1
(1 pkt)
pkt)
W zlewce umieszczono świeżo przygotowany roztwór wodny trzech soli sodu:
chromianu(VI), ortofosforanu(V) i siarczanu(VI).

Zaplanuj doświadczenie, które w następujących po sobie etapach I–III umożliwi

wydzielenie z opisanego roztworu – przez wytrącenie osadów soli – kolejno wszystkich
anionów kwasów tlenowych. Napisz w odpowiedniej kolejności wzory odczynników oraz
wzory wytrąconych soli.

Odczynniki:
 BaCl2 (aq) MgCl2 (aq) CuCl2 (aq)

Etap Wzór odczynnika Wzór wytrąconej soli

II

III

15 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 13.
13. (1
(1 pkt)
pkt)
Mieszaninę soli KBr i MgBr2 o masie 4,22 g rozpuszczono w wodzie i otrzymano 1,00 dm3
roztworu, w którym stężenie jonów Br jest równe 0,04 mol · dm–3.

Zapisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej po dodaniu nadmiaru

wodnego roztworu ortofosforanu(V) sodu do otrzymanej mieszaniny.

16 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 14.
14. (2
(2 pkt)
pkt)
Azotan(V) ołowiu(II) ogrzewany w temperaturze 480°C rozkłada się zgodnie z równaniem

2Pb(NO3)2 → 2PbO + 4NO2 + O2

Powstający w tej reakcji tlenek ołowiu(II) jest nierozpuszczalny w wodzie i ma charakter

amfoteryczny. W reakcji tego tlenku ze stężonym roztworem KOH powstaje związek
kompleksowy o liczbie koordynacyjnej równej 3.

Na podstawie: L. Kolditz (red.), Chemia nieorganiczna, Warszawa 1994.

Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji tlenku ołowiu(II) z wodnym

roztworem kwasu siarkowego(VI) i z wodnym roztworem wodorotlenku potasu.

Równanie reakcji z kwasem siarkowym(VI):

Równanie reakcji z wodorotlenkiem potasu:

17 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 15.
15. (1
(1 pkt)
pkt)
Do probówki ze stałym etanianem (octanem) sodu dodano kwas siarkowy(VI) i zawartość
naczynia ogrzano. U wylotu próbówki wyczuwalny był charakterystyczny ostry zapach.

Napisz, czy użycie do przeprowadzenia opisanego doświadczenia kwasu

ortofosforowego(V) zamiast kwasu siarkowego(VI) pozwoli na zaobserwowanie
podobnych efektów.

18 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 16.
16. (1
(1 pkt)
pkt)
Do probówki ze stałym etanianem (octanem) sodu dodano kwas siarkowy(VI) i zawartość
naczynia ogrzano. U wylotu próbówki wyczuwalny był charakterystyczny ostry zapach.

W dwóch nieopisanych probówkach znajdują się wodne roztwory dwóch soli (każdy
roztwór w innej probówce). Wiadomo, że jednym roztworem jest wodny roztwór etanianu
(octanu) magnezu, a drugim – wodny roztwór etanianu (octanu) sodu.

Oceń, czy po dodaniu wodnego roztworu kwasu ortofosforowego(V) do obu probówek i

ogrzaniu ich zawartości możliwe będzie wskazanie, w której probówce znajdował się
wodny roztwór etanianu magnezu, a w której – wodny roztwór etanianu sodu.
Odpowiedź uzasadnij.

Ocena:

Uzasadnienie:

19 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 16.
16. (4
(4 pkt)
pkt)
Tetratlenek triołowiu (minia ołowiowa) to związek o wzorze Pb3O4. W tym związku ołów
występuje na dwóch różnych parzystych stopniach utlenienia. W praktyce laboratoryjnej
jest stosowany często w procesach utleniania i redukcji, np. w reakcji z udziałem jonów
manganu(II) zachodzącej według poniższego schematu:
 −
Mn2+ + Pb3O4 + H3O+ → MnO 4 + Pb2+ + H2O

16.1. (1 pkt)

Napisz stopnie utlenienia ołowiu w Pb3O4 oraz podaj liczbę moli elektronów
potrzebnych do zredukowania jednego mola tego związku do metalicznego ołowiu.

Stopnie utlenienia ołowiu w Pb3O4:

Liczba moli elektronów:

16.2. (2 pkt)

Napisz w formie jonowej z uwzględnieniem oddawanych lub pobieranych elektronów

(zapis jonowo-elektronowy) równanie procesu redukcji i równanie procesu utleniania
zachodzących podczas reakcji Pb3O4 z udziałem jonów Mn2+.

Równanie procesu redukcji:

Równanie procesu utlenienia:

16.3. (1 pkt)

Opisz zmiany barwy roztworu, w którym przebiegała opisana wyżej reakcja z udziałem
jonów Mn2+.

Barwa roztworu

przed wprowadzeniem Pb3O4 po wprowadzeniu Pb3O4

20 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 20.
20. (1
(1 pkt)
pkt)
Wodorotlenek niklu(II) strąca się jako zielonkawy osad z wodnego roztworu soli niklu(II) pod
działaniem wodnego roztworu wodorotlenku sodu. Wodorotlenek niklu(II) nie rozpuszcza
się w nadmiarze zasady, ale reaguje z kwasami. Pod wpływem utleniaczy ten wodorotlenek
przechodzi w czarnobrunatny wodorotlenek niklu(III).

Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna. Podstawy teoretyczne i

analiza jakościowa, Warszawa 2001.
Do probówki z wodnym roztworem chlorku niklu(II) dodano nadmiar wodnego roztworu
wodorotlenku sodu.

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji otrzymywania wodorotlenku

niklu(II) w sposób opisany powyżej. Określ charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy,
obojętny, amfoteryczny) wodorotlenku niklu(II).

Równanie reakcji:

Charakter chemiczny wodorotlenku niklu(II):