Psychopatologia Ogólna Cz. II

PSYCHOPATOLOGIA OGÓLNA cz.
II
dr n.med. Małgorzata Urban-Kowalczyk

lek.med. Ewa Szczepocka
Przygotowanie merytoryczne seminariów w formie prezentacji przypadków
klinicznych w ramach projektu „Operacja - Integracja!" Zintegrowany Program
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (POWR.03.05.00-00-Z065/17)
współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego Priorytet III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju.
Działanie 3.5 Kompleksowe programy szkół wyższych
Zaburzenia aktywności ruchowej
ILOŚCIOWE: JAKOŚCIOWE:
• Katapleksja
• Pobudzenie • Katatonia
• Spowolnienie • Katalepsja
• Manieryzmy
• Osłupienie
• Grymasowanie
• Posturyzmy
• Echopraksja
• Tiki, Apraksj
Pobudzenie
Różnego stopnia zwiększenie szybkości i nasilenia zmienności form aktywności
motorycznej tj. ogólnej ruchliwości, mimiki, gestykulacji, ruchów lokomocyjnych,
wypowiedzi.
•Niepokój ruchowy – nasilona postać pobudzenia, brak możliwości wyciszenia się.
W skrajnym pobudzeniu aktywność staje się bezproduktywna.
•Raptus – nagły, gwałtowny wybuch pobudzenia przerywający stan osłupienia.
•Pobudzenie w różnych zaburzeniach psychicznych:
maniakalne, psychotyczne, katatoniczne, reaktywne, organiczne, związane z
używaniem SPA.
Spowolnienie
Różnego stopnia zmniejszenie szybkości i ograniczenie zmienności form
aktywności motorycznej tj. ogólnej ruchliwości, mimiki (hipomimia),
gestykulacji, ruchów lokomocyjnych, wypowiedzi.
•Stupor (osłupienie) – skrajna postać spowolnienia. Ruchy spontaniczne,
reakcje na bodźce i kontrola czynności fizjologicznych zamierają. Pojawia się
mutyzm. Może narastać stopniowo lub gwałtownie.
•Spowolnienie w różnych zaburzeniach psychicznych:
depresyjne, psychotyczne, katatoniczne, organiczne, reaktywne, związane z
używaniem SPA
• Katapleksja – nagła utrata napięcia mięśniowego prowadząca do upadku (narkolepsja).

• Grymasowanie – stereotypowe nadawanie ekspresji mimicznej twarzy wyrazu
zaskakującego, niedostosowanego, nienaturalnego, dziwacznego.
Grymasowanie podlega woli chorego (różnicowanie z ruchami mimowolnymi).
• Manieryzmy – przypominają grymasowanie, ale poza mimiką obejmują całe zachowania
ekspresyjne: gesty, postawę ciała, poruszanie się, ubieranie, wypowiedzi.
Manieryzmy podlegają woli chorego (różnicowanie z ruchami mimowolnymi).
• Posturyzmy – przyjmowanie niezwykłych, dziwacznych, niefizjologicznych pozycji ciała.
• Tiki – nagłe, szybkie, stereotypowo powtarzające się ruchy różnych,

ograniczonych grup mięśni. Nie podlegają woli chorego.
– Tiki głosowe – mimowolne wypowiadanie słów, dźwięków.
– Zespół Gillesa de la Tourette'a – tiki ruchowi i głosowe, koprolalia.
• Apraksje – niemożność wykonania (lub prawidłowego wykonania) prostego
ruchu lub złożonej sekwencji ruchów, mimo zachowania sprawności mięsni i
zrozumienia polecenia. Są następstwem organicznego uszkodzenia OUN,
głownie w okolicy ciemieniowo – potylicznej i ciała modzelowatego. Przykłady:
apraksja oralna, okoruchowa, rysowania, ubierania się, chodzenia.
Katatonia
Schizofrenia katatoniczna ≠ katatonia
Katatonia nie jest swoista dla schizofrenii
Inne przyczyny katatonii:
•Depresja psychotyczna
•Zaburzenia konwersyjne
•Katatonia polekowa (neuroleptyki)
•Ostra śmiertelna katatonia
•Opryszczkowe zapalenie mózgu
•Zatrucie tlenkiem węgla
•Organiczne uszkodzenia mózgu
Katatonia - parakinezy
• Katalepsja (giętkość woskowa) • Objawy echa :

▪ echopraksja (gesty)
• Zastyganie - objaw „poduszki ▪ echomimia (mimika)
powietrznej” ▪ echolalia (słowa)
• Negatywizm
▪ czynny •Automatyzm nakazowy
▪ bierny (automatyczna uległość)
Katatonia - parakinezy
Catatonic Schizophrenic, 1894, Dr. H. Cruschmann, Leipzig, Germany

From A Morning’s Work: Medical Photographs from the Burns Archive & Collection, 1843-1939
PRZYTOMNOŚĆ
Świadomość w wąskim znaczeniu oznacza zdolność organizmu do odbierania,
rejestrowania i przetwarzania informacji oraz reagowania adekwatnie do tych
informacji. Podłożem niezbędnym do zachowania przytomności jest stan czuwania
– fizjologicznego wzbudzenia, warunkującego gotowość do rejestrowania
bodźców. Umożliwia on prawidłowe, tj. wierna i pełne (określane także jako
jasne), rozpoznawania otoczenia połączone ze „zdawaniem sobie sprawy” z
aktualnego przeżywania. Wymienione trzy elementy:
• czuwanie,
• jasność rozpoznawania,
• poczucie aktualnego („tu i teraz”) przeżywania,
stanowią integralne składowe pojęcia przytomności.
ŚWIADOMOŚĆ
W szerszym ujęciu, jako cecha ludzka, wzbogacona jest natomiast o element
refleksyjności – poczucie istnienia, przeżywania własnej osoby i otoczenia
rozszerzone poza teraźniejszość , osadzone w szerszym kontekście czasu,
przestrzeni i jaźni. Taki konstrukt określa się także jako samoświadomość.
Innymi słowy samoświadomość to zdawanie sobie sprawy z doznawania
własnej osoby i świata w szerszym zakresie czasu i przestrzeni.
Zaburzenia świadomości
ILOŚCIOWE JAKOŚCIOWE
▪ Senność patologiczna ▪ Przymglenie
(somnolencja) ▪ Zmącenie
▪ Stan przedśpiączkowy ▪ Zwężenie
(sopor)
▪ Śpiączka (coma)
Ilościowe zaburzenia świadomości
Senność (somnolentia) – silna tendencja do zasypiania, na tle ogólnie

zmniejszonej aktywności, spowolnienia, nieostrości spostrzegania i
pojmowania. Kontakt z chorym jest zachowany, ale może wymagać
silniejszych lub powtarzalnych bodźców.
Stan przedśpiączkowy (sopor) – znaczne pogłębienie senności. Kontakt z

chorym można nawiązać jedynie za pomocą bardzo silnych bodźców, zwykle
na krótko i w sposób niepełny.
Śpiączka (coma) – wyłączenie przytomności. Głębokość określana za pomocą

stopnia zniesienia odruchów oraz innych reakcji ruchowych czy
autonomicznych.
GCS (Glasgow Coma Scale) = 15 (pełna przytomność); GSC = 3 (głęboka
śpiączka)
Jakościowe zaburzenia świadomości
PRZYMGLENIE
• Odczucie nieostrości, niedokładności, trudności oceny odległości i wzajemnych
relacji przestrzennych przedmiotów w polu widzenia. Spostrzeganie wymaga
większego wysiłku.
• Kontakt jest trudny, wymaga powtarzania bodźców, czasem odpowiedź nie
następuje. Zachowanie, ruchy, wypowiedzi są spowolniałe, reakcje następują z
opóźnieniem, mogą być nieadekwatne, nietrafne.
• Proste bodźce obierane szybciej niż złożone.
• Po przebyciu zwykle fragmentaryczna niepamięć.
• Zaburzona orientacja w czasie i miejscu, w głębszym przymgleniu także do
własnej osoby.
ZMĄCENIE
• Dominują zaburzenia spostrzegania – fragmentaryczność, zniekształcenie konturów i
kształtów sprzyjające powstawaniu zniekształceń percepcji, iluzji, omamów.
• Pojmowanie i interpretacja zachowań mogą być silnie zniekształcone i zmienne – łatwo
powstają wtórne nastawienia urojeniowe, nieoczekiwane i silne zmiany nastroju, z
przewagą lęku, czasem euforii lub dysforii.
• Kontakt z pacjentem jest trudny, urywkowy, nierzeczowy, a w głębszych zaburzeniach
urywa się całkowicie. Pacjent może błędnie postrzegać i interpretować rolę czy intencje
rozmówcy.
• Po przebyciu fragmentaryczna niepamięć.
• Zaburzona orientacja w miejscu i czasie, w głębszych zaburzeniach także do wlanej
osoby.
ZWĘŻENIE
• Znacznie ograniczony lub zniesiony kontakt z otoczeniem. Nawiązanie
kontaktu z chorym jest praktycznie niemożliwe.
• Zachowanie i reakcje pacjenta mogą być całkowicie niezrozumiałe i
nieproporcjonalne w stosunku do realnej sytuacji.
• Po przebyciu występuje całkowita niepamięć.
• Orientacja, oceniana na podstawie zachowania pacjenta, wydaje się
głęboko zaburzona we wszystkich aspektach
Stan pomroczny nazywany jest także stanem zamroczenia świadomości,
odznacza się niewłaściwą orientacją, niezrozumiałym postępowaniem
chorego przy pozornie logicznym zachowaniu wobec otoczenia. Po ich
ustąpieniu pozostaje zazwyczaj całkowita lub prawie całkowita niepamięć. W
tzw. jasnych stanach pomrocznych chorzy sprawiają wrażenie osób zdrowych,
jednak zachowują się odmiennie niż dotychczasowym życiu. Mogą oni
wykonywać skomplikowane czynności, np. popełniać czyny przestępcze,
odbywać dalekie podróże.
Stan majaczeniowy występuje pod postacią zaburzeń orientacji, połączonych
bardzo często z niepokojem ruchowym, krótkotrwałymi urojeniami (urojeniową
interpretacją halucynacji i złudzeń), omamami (przede wszystkim wzrokowymi)
oraz niezwykłą wrażliwością chorych na sugestię. Przy zaburzeniach orientacji
allopsychicznej, orientacja autopsychiczna bywa zachowana. Mogą trwać od kilku
godzin do kliku dni. Stan majaczeniowy pojawia się najczęściej w chorobach
przebiegających z wysoka temperaturą ciała, zaburzeniach elektrolitowych, w
zespołach abstynencyjnych (majaczenie drżenne) oraz po urazach czaszkowo-
mózgowych. Przebieg zaburzeń wiadomości może być falujący, nasila się zwykle w
godzinach wieczornych i nocą.
Stan splątaniowy charakteryzuje się zaburzeniami orientacji, przeważnie
głębszymi niż w stanie majaczeniowym. Myślenie tych osób wykazuje
charakterystyczne splątanie z mnogością wątków przechodzących z jednego
do drugiego oraz powierzchowność procesów kojarzeniowych. Towarzyszy mu
gonitwa myśli i często pobudzenie ruchowe.
Objawy nieuzasadnione wynikami badania
(niewyjaśnione dolegliwości somatyczne)
• Niejednorodna grupa objawów – najczęściej skarg i dolegliwości
somatycznych, które w obiektywnej ocenie lekarskiej, nie mają podstaw
do wystąpienia u danego pacjenta.
• Uwarunkowane psychogennie lub emocjonalnie.
• Nieświadome dążenie do pozostawania w roli osoby chorej, spowodowane

tzw. korzyściami wtórnymi (psychicznymi lub społecznymi)
Zaburzenia pod postacią somatyczną (somatoformiczne)
• Objawy somatyzacyjne – różnorodne, uporczywe dolegliwości cielesne,
skłaniające chorego do ciągłego wykonywania kolejnych badań, konsultacji
oraz zwykle nieskutecznych prób leczenia.
Uwaga chorego koncentruje się na samych dolegliwościach.
• Objawy hipochondryczne – uporczywe przypuszczenia lub przewidywania
dotyczące wystąpienia poważnej, czasem śmiertelnej choroby, których nie
zmieniają zapewnienia lekarzy ani negatywne wyniki badań.
Uwaga chorego koncentruje się na zagrożeniu chorobą.
Objawy dysocjacyjne – mniej lub bardziej wyraźna utrata świadomej kontroli nad
przeżywaniem i zachowaniem „odszczepienie od świadomego funkcjonowania”:
• Amniezja dysocjacyjna – niemożność odtworzenia pewnych wspomnień • Fuga
dysocjacyjna – nieświadome, względnie zborne podróże lub wędrówki do
pewnych miejsc.
• Stany transu lub opętania
• Osobowość mnoga
• Zespół Gansera – odpowiedzi na pytania jaskrawo opaczne, ale przybliżone do
prawdy, np. 2+2=5
Objawy konwersyjne – dysocjacyjne zaburzenia czucia i ruchu
nieuzasadnione wynikami badania neurologicznego. Mogą dotyczyć różnych
zmysłów i rodzajów czucia.
• Zakres i charakterystyka objawów nie pokrywają się z unerwieniem i
typową charakterystyką znanych, prawdziwych zaburzeń neurologicznych.
• Przykłady: porażenia, niedowłady, niemożność wyprostowania się, napady
rzekomopadaczkowe, ustawienie tułowia w łuk, afonia.
Agrawacja – przedstawianie własnych, realnych objawów chorobowych jako

cięższych poprzez wyolbrzymianie, przejaskrawianie, akcentowanie
ujawnianych skarg, dolegliwości oraz podkreślanie ich znaczenia
Udawanie choroby
• Pozorowanie choroby (zespół Münchhausena) – celowe i świadome
wytwarzanie objawów choroby somatycznej lub psychicznej w celu uzyskania
jakiś świadczeń medycznych. Pacjent nie jest w stanie zapanować nad
wielokrotnym, powtarzającym się inicjowaniem tych impulsywnych zachowań
podejmując czasem zachowania ryzykowne dla zdrowia lub życia.
• Symulacja – świadome i celowe wytwarzanie objawów jakiś zaburzeń,
podejmowane w sposób planowy i kontrolowany, bez jakiejkolwiek
impulsywnej motywacji w celu uzyskania korzyści, najczęściej prawnych lub
materialnych.
Niepełnosprawność intelektualna
Nieosiągnięcie charakterystycznego dla wieku poziomu sprawności intelektualnej.
• Upośledzenie lekkie (IQ 50-69) – umożliwia względnie sprawne funkcjonowanie w zwykłych
warunkach życiowych. W trudniejszych konieczna jest pomoc i opieka. Możliwe jest
ukończenie szkoły specjalnej i zdobycie prostego zawodu.
• Upośledzenie umiarkowane (IQ 35-49) – uniemożliwia samodzielność, wymaga pomocy i
opieki także w zwykłych warunkach. Możliwe opanowanie prostych czynności i umiejętności
samoobsługi. Sprawność fizyczna może być względnie dobra. Mowa zwykle jest zaburzona,
ale umożliwia porozumiewanie się.
• Upośledzenie znaczne (IQ 20 - 34) – większy stopień niesprawności ruchu i mowy niż w/w.
Znacznie utrudnione codzienne funkcjonowanie i porozumiewanie się. Mniejszy zakres
samoobsługi i aktywności.
• Upośledzenie głębokie (IQ < 20) – znaczna niesprawność ruchowa, brak mowy spowodowane
ciężkim uszkodzeniem OUN. Uniemożliwia samodzielne zaspokajanie podstawowych potrzeb
życiowych. Wymaga stałej opieki i pielęgnacji.
Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego
Prezentacja przypadku psychiatrycznego
Pacjentka l.43 skarżyła się, że nie potrafi się już niczym cieszyć i utraciła
wszelkie zainteresowania. Nie potrafi już nic odczuwać w stosunku do swojego
męża i dzieci. Utraciła poczucie własnej wartości, nie potrafi się na niczym
skoncentrować, pogorszyła się jej pamięć, co doprowadziło do poważnych
problemów w pracy. Skarżyła się na brak energii i od 10 dni przestała chodzić
do pracy. W domu stopniowo wycofała się ze wszelkich aktywności. Rano leży
długo w łóżku. Nie ma apetytu, schudła 4 kg. W ostatnich tygodniach
zamartwiała się sprawami, które wcześniej nie były dla niej ważne. Mąż opisał
ją jako kobietę energiczną, aktywną, dobrze zorganizowaną.
Rozpoznanie wstępne - Zespół depresyjny
Objawy podstawowe:
• Obniżenie nastroju
• Zmniejszenie energii/aktywności
lub zwiększona męczliwość
• Utrata zainteresowań, anhedonia
Objawy dodatkowe: poczucie winy, zaburzenia
poznawcze, myśli rezygnacyjne lub suicydalne,
tendencje suicydalne, pobudzenie lub
spowolnienie ruchowe, lęk, skargi somatyczne,
zaburzenia rytmów biologicznych.
Zespół depresyjny – diagnostyka różnicowa
• Choroby somatyczne (np. niedoczynność tarczycy, zaburzenia metaboliczne, choroby nadnerczy i
przytarczyc, choroby autoimmunologiczne, zakażenie HIV, kiła OUN, nowotwory, niedobory witaminowe)
• Choroby neurologiczne lub organiczne zmiany w OUN (np. guzy mózgu, ch. Parinsona, ch. Alzheimera,
padaczka, SM, pląsawica Huntingtona)
• Leki (stosowane w chorobach układu krążenia, uspokajające, nasenne, przeciwbólowe, przeciwzapalne,
steroidowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwnowotworowe)
• Reakcja żałoby
• Zaburzenia osobowości
• Zaburzenia schizoafektywne
• Reakcja adapracyjna o obrazie depresyjnym
• Zaburzenia snu
• Inne zaburzenia psychiczne (zab. zaburzenia odżywiania, zab. pod postacią somatyczną, zab. lękowe, OCD)
Zespół depresyjny – badania dodatkowe (w zależności od obrazu klinicznego)
• Badania laboratoryjne
– morfologia, CRP, mocznik, kreatynina, elektrolity, AST, ALT, bilirubina, glikemia na
czczo, lipidogram, TSH, poziom wit. B12 i kwasu foliowego, żelazo, ferrytyna)
• Badania obrazowe
– EEG
– CT
– MRI
• Konsultacje specjalistyczne
– endokrynologiczna
– neurologiczna
– reumatologiczna
Zespół depresyjny – leczenie
• Farmakoterapia (leki przeciwdepresyjne)
• Psychoterapia (terapia poznawcza, terapia interpersonalana, terapia małżeństw)
• Metody biologiczne (elektroterapia, fototerapia, przezczaszkowa stymulacja
magnetyczna, stymulacja nerwu błędnego, głęboka stymulacja mózgu, deprywacja snu)
• Wskazania do hospitalizacji -> Znaczne nasilenie objawów depresyjnych, które

stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia chorego
– Myśli i zamiary samobójcze
– Niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb
– Odmowa przyjmowania pokarmów i płynów
51 letni mężczyzna pracujący jako kucharz w restauracji, w ostatnich dniach
staje się coraz bardziej agresywny, a dotąd był osobą bardzo łagodną. Prawie
wcale nie sypia i przez całe noce przebywa poza domem. Zrobił debet na
koncie bankowym i nie daje się odwieść od kupna kolejnych zepsutych
samochodów. W niemożliwym do zahamowania potoku słów opowiada o
swoich przedsięwzięciach, planach na „nowe życie”. W trakcie badania
pacjent tracił panowanie nad sobą, krzyczał, że nie jest wariatem i nie musi się
przed nikim tłumaczyć. Twierdził, że zwolni się z pracy i będzie naprawiał stare
samochody. Spodziewa się z tego tytułu ogromnych zysków, a żona próbuje z
zazdrości udaremnić jego plany.
Rozpoznanie wstępne - Zespół maniakalny
Objawy podstawowe:
• Podwyższenie nastroju lub znaczna
drażliwość
• Podwyższenie napędu lub niepokój
ruchowy
• Przyspieszenie toku myślenia aż do
gonitwy myślowej
Objawy dodatkowe: znaczna rozpraszalność uwagi,
zaburzenia koncentracji, wzmożenie działań
popędowych, zaburzenia aktywności celowej, zaburzenia
rytmów biologicznych (zmniejszona potrzeba snu),
nastawienie wielkościowe. Mogą występować omamy i
urojenia zwykle zgodne z nastrojem.
Zespół maniakalny – diagnostyka różnicowa
• Depresja jednobiegunowa
• Zaburzenie schizoafektywne
• ADHD
• Leki i substancje psychoaktywne (amfetamina, kokaina, GKS, leki o
działaniu dopaminergicznym i antycholinergicznym, dopalacze)
Zespół maniakalny – badania dodatkowe (w zależności od obrazu klinicznego)
– morfologia, CRP, mocznik, kreatynina, elektrolity, AST, ALT, bilirubina, glikemia na czczo, lipidogram,
TSH, CK)
– poziom alkoholu w wydychanym powietrzu
– test panelowy wykrywający substancje psychoaktywne w moczu
– EEG
– CT
– MRI
– endokrynologiczna
– neurologiczna
– toksykologiczna
Zespół maniakalny – leczenie
• Farmakoterapia (stabilizatory nastroju)
• Psychoterapia (psychoedukacja, terapia rodzinna, ew. terapia współistniejącego
uzależnienia)
• Wskazania do hospitalizacji -> Znaczne nasilenie objawów maniakalnych,

które stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia chorego
22 – letni mężczyzna zmienił się w czasie ostatnich 2 miesięcy. Stał się bardzo
nieufny, czuje się atakowany i czasem mówi niedorzecznie, „bez sensu”, „od
rzeczy”. Twierdził, że otrzymuje wiadomości od obcych sił i musi wykonywać
czynności jakie są mu nakazywane. Czuje się jak zdalnie sterowany. Podczas
badania był bardzo zaniepokojony. Nie mógł spokojnie siedzieć ani
skoncentrować się na rozmowie. Czasem zupełnie nieadekwatnie odpowiadał
na pytania. Prawidłowo podawał datę, dane personalne. W czasie rozmowy 2
razy przerywał rozmowę i odwracał się za siebie, ponieważ usłyszał, że ktoś
nazwał go idiotą, bo siedzi spowiada się konowałowi.
Rozpoznanie wstępne - Zespół paranoidalny
Objawy podstawowe:
• Urojenia nieusystematyzowane
(odsłonięcia, owładnięcia,
oddziaływania)
• Omamy lub omamy rzekome
(zwykle słuchowe)
Zespół paranoidalny =
schizofrenia paranoidalna
Zespół paranoidalny – diagnostyka różnicowa
• Ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne
• Zaburzenie schizoafektywne
• Zaburzenia urojeniowe
• Substancje psychoaktywne (narkotyki, dopalacze)
Zespół paranoidalny – badania dodatkowe (w zależności od obrazu klinicznego)
– morfologia, CRP, mocznik, kreatynina, elektrolity, AST, ALT, bilirubina, glikemia na czczo,
lipidogram, TSH, CK)
– test panelowy wykrywający substancje psychoaktywne w moczu
– EEG
– CT
– MRI
– neurologiczna
– toksykologiczna
Zespół paranoidalny – leczenie
• Farmakoterapia (leki przeciwpsychotyczne)
• Psychoterapia (psychoedukacja, rehabilitacja społeczna i środowiskowa)
• Wskazania do hospitalizacji -> Znaczne nasilenie objawów psychotycznych

i/lub dezorganizacji zachowania, które stanowi zagrożenie dla zdrowia i
życia chorego
63 –letni ogrodnik od 2 lat ma problemy z pamięcią, początkowo były
nieznaczne, ale obecnie stają się coraz silniejsze. Zapominał o sprawach, które
przed chwilą szczegółowo omawiali, stale szukał kluczy od mieszkania,
dokumentów. Od kilku miesięcy stale pyta o aktualną datę, nie potrafi
dotrzymać ustalonych terminów. Nie pamięta nazwisk sąsiadów i
pracowników. Pozwolił przedstawicielowi handlowemu sprzedać sobie 6
kołder, mimo że zamówił tylko 1.Podczas urlopu wielokrotnie nie potrafił
odnaleźć drogi do hotelu. Nie radzi sobie z praca ogrodnika, która wykonuje
od 40 lat. Musiał iść na zwolnienie lekarskie.
Zespół otępienny
Globalny, trwały spadek sprawności intelektualnej w następstwie rozlanego,
nieodwracalnego uszkodzenia mózgu.
Typowe objawy to narastające ograniczenia:
• pamięci i uczenia się
• zdolności rozumowania, liczenia, abstrahowania, pojmowania nowych sytuacji,
planowania działań
• kompetencji językowej i komunikacyjnej
• orientacji w czasie, przestrzeni, sytuacji, własnej tożsamości (zaawansowane
stadium).
Ponadto regułą są zmiany uczuciowości i motywacji skutkujące zmianami
osobowości i postępującym spadkiem samodzielności.
Zespół otępienny – diagnostyka różnicowa
• Fizjologiczne starzenie się • Choroby neurozwyrodnieniowe
• Zaburznie psychcizne (depresja)
• Choroby organiczne i urazy OUN
• Zaburzenia świadomości
(majaczenie) • Zaburzenia metaboliczne
• Niepełnosprawność intelektualna • Niedobory witamin
• Jatrogenne zaburzenia psychiczne
spowodowane używaniem leków • Neuroinfekcje
• Stany obniżenia funkcji • Choroby autoimmunologiczne
poznawczych spowodowane • Przewlekłe działanie toksyn
brakiem stymulacji z otoczenia i
niskim wykształceniem
Zespół otępienny – badania dodatkowe (w zależności od obrazu klinicznego)
• Wstępne badanie funkcji poznawczych
– Krótka Skala Oceny Stanu Psychicznego (Mini Mental State Examination, MMSE)
– Test Rysowania Zegara
– morfologia, CRP, mocznik, kreatynina, elektrolity, AST, ALT, bilirubina, glikemia na czczo, lipidogram,
TSH, poziom wit. B12 i kwasu foliowego, stężenie wapnia, badanie ogólne moczu)
– CT (ew. MRI)
– RTG klatki piersiowej
– EEG
– EKG
– Badanie neuropsychologiczne
Zespół otępienny – leczenie
• Farmakoterapia (inhibitory acetylocholinesterazy, memantyna)
+ leczenie objawowe współistniejących zaburzeń depresyjnych, zaburzeń snu, zaburzeń zachowania oraz
objawów psychotycznych
• Psychoedukacja rodziny pacjenta
• Hospitalizacja nie zalecana ze względu na nasilenie lęku, zaburzeń poznawczych oraz

ryzyko infekcji
• Wskazania do hospitalizacji
– Myśli i zamiary samobójcze
– Nasilone zaburzenia depresyjne i psychotyczne
– Znacznie nasilone zaburzenia zachowania z agresją
– Majaczenie nałożone na otępienie (nigdy majaczenie spowodowane stanem somatycznym)
Pogotowie przywiozło do szpitala psychiatrycznego 86 letnią pacjentkę,
ponieważ od 2 dni staje się coraz bardziej agresywna. Nie śpi przez całe noce,
nie chciała nic jeść ani pić. Pacjentka poruszała się o kulach łokciowych. W
czasie badania była niespokojna, głośno mówiła, wulgarnie przeklinała. Nie
chciała odpowiadać na pytania lekarza, w końcu powiedziała: „No czego ty
jeszcze ode mnie chcesz?” Dalej mówiła: „Znowu mnie zabrali przez Kamińską,
ta złodziejka nie da mi żyć normalnie”. Kontakt z pacjentką był utrudniony. Nie
potrafiła powiedzieć podać aktualnej daty. Dane personalne podawała
prawidłowo, ale twierdziła, że jest w domu u swojego syna. Posadzona na
fotel próbowała podnosić z podłogi nieistniejące przedmioty.
Rozpoznanie wstępne - Zespół majaczeniowy
▪ Ostra psychoza z zaburzeniami ZABURZENIA:
świadomości (zaburzenia • Świadomości
jakościowe typu przymglenia). • Uwagi
▪ Może wystąpić w każdym wieku, • Spostrzegania
najczęściej pojawia się po 60 rż • Myślenia
▪ Zawsze w pierwszej kolejności • Pamięci
należy wykluczyć przyczyny • Aktywności psychoruchowej
somatyczne !!! • Emocji
• Rytmu sen-czuwanie
Zespół majaczeniowy - objawy
• Niepokój, pobudzenie psychoruchowe
• Bezsenność, wahania nastroju
• Drażliwość, zwiększona wrażliwość zmysłowa
• Dezorientacja w czasie miejscu, a czasem także co do własnej osoby
• Omamy wzrokowe, potem także słuchowe, iluzje
• Urojenia, zwykle prześladowcze
• Znaczne pogorszenie lub brak kontaktu z otoczeniem
• Falujące zaburzenia świadomości (rano lepiej, wieczorem gorzej)
• Zwykle całkowita niepamięć psychozy, czasem wyspy pamięciowe
• Sen końcowy (terminalny)
Zespół majaczeniowy – badania dodatkowe (w zależności od obrazu klinicznego)
– morfologia, CRP, mocznik, kreatynina, elektrolity, AST, ALT, bilirubina, glikemia na czczo,
lipidogram, TSH, CK)
– CT
– RTG klatki piersiowej
– EKG
– neurologiczna
– internistyczna
– toksykologiczna
Choroby lub stany mogące wywołać majaczenie
Neurologiczne Udar, uraz głowy, podwyższone ciśnienie śródczaszkowe,
neuroinfekcje
Kardiologiczne Niewydolność krążenia, OZW
Pulmonologiczne Zapalenie płuc, POChP
Chirurgiczne Stan po zabiegu chirurgicznym (zwłaszcza w kardiochirurgii i ortopedii)
Metaboliczne i Endokrynologiczne Niewydolność wątroby, niewydolność nerek, hipoglikemia,

hiponatremia, niedokrwistość, nadczynność i niedoczynność tarczycy,
niewydolność przysadki, , nadczynność i niedoczynność przytarczyc
Infekcyjne Zapalenie płuc, infekcje dróg moczowych, odleżyny, infekcje przewodu
pokarmowego
Inne Przerzuty do mózgu, zatrucia, zespoły paraneoplastyczne, zespoły
odstawienne, ból ostry i przewlekły, odwodnienie, niedobory
pokarmowe
Zespół majaczeniowy – leczenie
• Leczenie choroby podstawowej i monitorowanie stanu somatycznego
(np. nawodnienie, wyrównanie zaburzeń elektrolitowych, antybiotykoterapia
w przypadku infekcji)
• Zapewnienie spokoju i bezpieczeństwa pacjentowi oraz jego otoczeniu,
unikanie silnych bodźców
• W przypadku pobudzenia i niepokoju leki przeciwpsychotyczne
(haloperidol, risperidon, olanzapina, kwetiapina), benzodiazepiny
(diazepam)
Dziękuję za uwagę.

Psychopatologia Ogólna Cz. II

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Psychopatologia Ogólna Cz. II

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PSYCHOPATOLOGIA OGÓLNA cz.

dr n.med. Małgorzata Urban-Kowalczyk

• Katapleksja – nagła utrata napięcia mięśniowego prowadząca do upadku (narkolepsja).

• Tiki – nagłe, szybkie, stereotypowo powtarzające się ruchy różnych,

• Katalepsja (giętkość woskowa) • Objawy echa :

Catatonic Schizophrenic, 1894, Dr. H. Cruschmann, Leipzig, Germany

Senność (somnolentia) – silna tendencja do zasypiania, na tle ogólnie

Stan przedśpiączkowy (sopor) – znaczne pogłębienie senności. Kontakt z

Śpiączka (coma) – wyłączenie przytomności. Głębokość określana za pomocą

• Uwarunkowane psychogennie lub emocjonalnie.

• Nieświadome dążenie do pozostawania w roli osoby chorej, spowodowane

Agrawacja – przedstawianie własnych, realnych objawów chorobowych jako

• Wskazania do hospitalizacji -> Znaczne nasilenie objawów depresyjnych, które

• Wskazania do hospitalizacji -> Znaczne nasilenie objawów maniakalnych,

• Wskazania do hospitalizacji -> Znaczne nasilenie objawów psychotycznych

• Hospitalizacja nie zalecana ze względu na nasilenie lęku, zaburzeń poznawczych oraz

Pulmonologiczne Zapalenie płuc, POChP

Chirurgiczne Stan po zabiegu chirurgicznym (zwłaszcza w kardiochirurgii i ortopedii)

Metaboliczne i Endokrynologiczne Niewydolność wątroby, niewydolność nerek, hipoglikemia,

You might also like