Qua hàng nghìn năm lao động, xây dựng , sáng tạo, giao lưu và tiếp thu những

truyền
thống, tinh hoa văn hóa các nước khác, văn hóa Việt Nam vẫn tiếp tục được phát huy và
góp phần không nhỏ trong sự nghiệp đổi mới và xây dựng đất nước.
Nghị quyết số 03-NQ/TW được ban hành trong Hội nghị Trung ương 5 khóa VIII ngày
16/7/1998, nhằm mục tiêu xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà
bản sắc dân tộc. Nghị quyết này khẳng định rằng văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội
và đồng thời là mục tiêu cũng như động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.
Theo Nghị quyết, xây dựng và phát triển kinh tế cần phải hướng đến mục tiêu văn hóa,
nhằm tạo ra một xã hội công bằng, văn minh và phát triển toàn diện cho con người. Nền
văn hóa được xây dựng trong Nghị quyết là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân
tộc. "Tiên tiến" ở đây được hiểu là yêu nước và tiến bộ, với nội dung cốt lõi là lý tưởng
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội theo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Mục tiêu của nền văn hóa là tất cả vì con người, vì hạnh phúc và sự phát triển phong phú,
tự do, toàn diện của con người trong mối quan hệ hài hòa giữa cá nhân và cộng đồng,
giữa xã hội và tự nhiên.
Nghị quyết cũng nhấn mạnh rằng "tiên tiến" không chỉ ám chỉ nội dung tư tưởng mà còn
bao gồm cả hình thức biểu hiện và các phương tiện chuyển tải nội dung. Bản sắc dân tộc
trong nền văn hóa Việt Nam bao gồm những giá trị bền vững và tinh hoa của cộng đồng
các dân tộc Việt Nam, được hình thành qua lịch sử hàng ngàn năm đấu tranh dựng nước
và giữ nước. Đó là lòng yêu nước nồng nàn, ý chí tự cường dân tộc, tỉnh thần đoàn kết, ý
thức cộng đồng gắn kết cá nhân, gia đình, làng xã và Tổ quốc. Bản sắc dân tộc còn bao
gồm lòng nhân ái, khoan dung, trọng nghĩa tình, đạo lý; đức tính cần cù, sáng tạo trong
lao động; sự tinh tế trong ứng xử, tính giản dị trong lối sống.
Nghị quyết cũng nhấn mạnh rằng việc bảo vệ bản sắc dân tộc cần gắn kết với mở rộng
giao lưu quốc tế và tiếp thu có chọn lọc văn hóa của các dân tộc khác. Đồng thời, việc giữ
gìn bản sắc dân tộc cũng phải đi đôi với việc chống lại lạc hậu và lỗi thời trong phong
tục, tập quán và lề thói cũ.
Nghị quyết nhấn mạnh rằng văn hóa Việt Nam là nền văn hóa thống nhất trong đa dạng
của cộng đồng các dân tộc Việt Nam. 54 dân tộc sống trên đất nước Việt Nam đều đóng
góp những giá trị và bản sắc văn hóa riêng, tương thích và bổ sung cho nhau, góp phần
làm phong phú nền văn hóa Việt Nam.
Nghị quyết nhấn mạnh rằng việc xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của toàn
dân, do Đảng lãnh đạo, và đội ngũ trí thức đóng vai trò quan trọng trong quá trình này.
Xây dựng và phát triển văn hóa được coi là một mặt trận và một sự nghiệp cách mạng lâu
dài, đòi hỏi ý chí cách mạng và sự kiên trì, thận trọng. Để đạt được mục tiêu này, cần kiên
trì trong cuộc đấu tranh để loại bỏ những thói hư tật xấu, nâng cao tính chiến đấu và
chống lại mọi sự lợi dụng văn hóa để thực hiện "diễn biến hòa bình".
Tóm lại, Nghị quyết số 03-NQ/TW ngày 16/7/1998 về xây dựng và phát triển nền văn
hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, nhấn mạnh vai trò quan trọng của văn
hóa trong sự phát triển kinh tế - xã hội. Nó khẳng định mục tiêu xây dựng nền văn hóa
tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, và cần bảo vệ bản sắc dân tộc trong quá trình mở rộng
giao lưu quốc tế. Nghị quyết cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng và phát
triển văn hóa là một sự nghiệp cách mạng lâu dài, đòi hỏi ý chí cách mạng và sự kiên trì,
thận trọng.
Mười nhiệm vụ cụ thể xây dựng và phát triển văn hóa là:
- Xây dựng con người Việt Nam
- Xây dựng môi trường văn hóa; phát triển sự nghiệp văn học - nghệ thuật
- Bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa
- Phát triển sự nghiệp giáo dục - đào tạo và khoa học - công nghệ
- Phát triển đi đôi với quản lý tốt hệ thống thông tin đại chúng, bảo tồn, phát huy và
phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số
- Chính sách văn hóa đối với tôn giáo
- Củng cố, xây dựng và hoàn thiện thể chế văn hóa
- Mở rộng hợp tác quốc tế về văn hóa.
Cương lĩnh năm 2011 đã đề ra một số phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam, trong đó có mục tiêu xây dựng nền văn hóa tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc.
Mục tiêu này nhằm tạo ra một xã hội văn minh, nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân
và thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội
Việc xây dựng nền văn hóa tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc đòi hỏi sự phát triển toàn
diện của con người và nâng cao đời sống nhân dân. Nền văn hóa tiên tiến bao gồm việc
khai thác và phát huy tối đa tiềm năng sáng tạo và trí tuệ của con người, đồng thời xây
dựng một môi trường sống và làm việc tốt đẹp để mỗi công dân có thể phát triển toàn
diện về mặt vật chất và tinh thần.
Bản sắc dân tộc là một yếu tố quan trọng trong xây dựng nền văn hóa. Việc đậm đà bản
sắc dân tộc có nghĩa là tôn trọng, bảo vệ và phát huy các giá trị truyền thống, phong tục,
tập quán và lịch sử của các dân tộc Việt Nam. Đồng thời, cần khuyến khích sự đa dạng và
sáng tạo trong văn hóa, giao lưu văn hóa với các dân tộc khác trong nước và quốc tế.
Mục tiêu xây dựng nền văn hóa tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc cũng đòi hỏi sự thực
hiện tiến bộ và công bằng xã hội. Điều này bao gồm việc đảm bảo mọi công dân có cơ
hội tiếp cận và tham gia vào các hoạt động văn hóa, đáp ứng nhu cầu văn hóa của nhân
dân và tạo điều kiện cho mọi người phát triển theo khả năng của mình. Đồng thời, cần
khắc phục những bất bình đẳng và kỷ luật xã hội để xây dựng một xã hội công bằng và
tiến bộ.
Trong những định lớn về phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối
ngoại có nêu rõ:
- Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, phát triển toàn diện,
thống nhất trong đa dạng, thấm nhuần sâu sắc tinh thần nhân văn, dân chủ, tiến bộ,
trở thành nền tảng tinh thần vững chắc. Kế thừa và phát huy những truyền thống
văn hóa tốt đẹp của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, tiếp thu những tinh hoa văn
hóa nhân loại, xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, vì lợi ích chân
chính và phẩm giá con người, với trình độ tri thức, đạo đức, thể lực và thẩm mỹ
ngày càng cao.
- Con người là trung tâm của chiến lược phát triển, là chủ thể phát triển. Xây dựng
con người Việt Nam giàu lòng yêu nước, có ý thức làm chủ, trách nhiệm công dân;
có tri thức, sức khoẻ, lao động giỏi; sống có văn hóa, nghĩa tình; có tinh thần quốc
tế chân chính. Xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, thật sự là tế bào lành
mạnh của xã hội, là môi trường quan trọng, trực tiếp giáo dục nếp sống và hình
thành nhân cách.
- Coi phát triển giáo dục và đào tạo cùng với phát triển khoa học và công nghệ là
quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư phát triển. Đổi mới
căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo nhu cầu phát triển của xã hội; nâng cao
chất lượng theo yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội
nhập quốc tế, phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đây mạnh
xây dựng xã hội học tập, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân học tập suốt
đời.
Các nghị quyết và cương lĩnh đã nêu ra nhiệm vụ xây dựng con người Việt Nam trong
giai đoạn phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Mục tiêu là phát
triển con người toàn diện, xây dựng nền văn hóa tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc, và
đẩy mạnh công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và độc lập dân tộc.
Theo đó, con người Việt Nam cần có các đặc điểm và giá trị sau:
Tinh thần yêu nước và tự cường dân tộc: Con người Việt Nam cần có lòng yêu nước và tự
hào về dân tộc, và sẵn sàng đóng góp cho sự độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã
hội.

Ý chí vươn lên: Con người Việt Nam cần có ý chí và nỗ lực để đưa đất nước thoát khỏi
nghèo nàn và lạc hậu, đồng thời tham gia vào sự nghiệp đấu tranh vì hòa bình, độc lập
dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.
Đoàn kết với nhân dân thế giới: Con người Việt Nam cần có khả năng hợp tác và đoàn
kết với nhân dân thế giới để đưa đất nước phát triển và bảo vệ quyền lợi chung của nhân
loại.
Ý thức tập thể và đoàn kết: Con người Việt Nam cần có ý thức về lợi ích chung và sẵn
lòng đóng góp cho cộng đồng. Đoàn kết và hợp tác với nhau để thúc đẩy phát triển và
tiến bộ.
Lối sống lành mạnh và phẩm chất: Con người Việt Nam cần có lối sống lành mạnh, tôn
trọng kỷ luật xã hội và quy ước của cộng đồng. Họ cần có tinh thần nhân nghĩa, trung
thực và tôn trọng môi trường sinh thái.
Lao động chăm chỉ và sáng tạo: Con người Việt Nam cần có tinh thần lao động chăm chỉ,
năng suất cao và kỹ thuật, sáng tạo trong công việc. Họ phải làm việc vì lợi ích của bản
thân, gia đình, cộng đồng và xã hội.
Học tập và nâng cao trình độ: Con người Việt Nam cần liên tục học tập, nâng cao hiểu
biết, trình độ chuyên môn, trình độ thẩm mỹ và thể lực.
Tổng thể, việc xây dựng con người Việt Nam toàn diện và phát triển là mục tiêu quan
trọng trong quá trình xây dựng đất nước giai đoạn hiện nay.

Các quan điểm được nêu trong chiến lược văn hóa đến năm 2030 phản ánh tư tưởng lãnh
đạo của Đảng và định hướng cho quá trình xây dựng và phát triển văn hóa và con người
Việt Nam trong tương lai dài hạn. Đây là một bước tiến quan trọng trong tư duy lý luận
văn hóa của Đảng, cho thấy sự nhận thức toàn diện và sâu sắc về các vấn đề lý luận liên
quan.

Quan điểm đầu tiên nhấn mạnh vai trò của văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội và
động lực thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội. Quan điểm này nhấn mạnh rằng văn hóa cần
phát triển hài hòa với các lĩnh vực khác như kinh tế và chính trị, và phải thích ứng với sự
biến đổi của xã hội do cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, công nghệ mới và các
khủng hoảng gây ra.

Quan điểm thứ hai tập trung vào việc xây dựng và phát triển văn hóa tiên tiến, đậm đà
bản sắc dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Điều này đòi hỏi sự thống nhất trong đa
dạng của cộng đồng các dân tộc và tập trung vào vai trò quan trọng của Đảng, Nhà nước
và nhân dân trong quá trình này.
Quan điểm thứ ba nhấn mạnh vai trò của văn hóa trong việc hoàn thiện nhân cách con
người và xây dựng con người để phát triển văn hóa. Điều này đặt trọng tâm vào việc xây
dựng con người có nhân cách, lối sống tốt đẹp và các đặc tính cơ bản như yêu nước, nhân
ái, nghĩa tình, trung thực, đoàn kết, cần cù và sáng tạo.

Quan điểm thứ tư nhấn mạnh sự phát huy mọi nguồn lực phát triển để văn hóa trở thành
sức mạnh nội sinh và động lực để khơi dậy tinh thần yêu nước và niềm tự hào dân tộc.
Quan điểm này nhấn mạnh vai trò quan trọng của văn hóa trong việc phát triển con người
Việt Nam và đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước.

Quan điểm thứ năm tập trung vào việc chủ động hợp tác và quảng bá các giá trị văn hóa
của Việt Nam ra thế giới. Điều này đòi hỏi sự sử dụng sức mạnh mềm của văn hóa để góp
phần vào sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và nâng cao vị thế của đất nước trên
trường quốc tế.

Các quan điểm này có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng và phát triển văn hóa và
con người Việt Nam. Chúng định hướng cho công tác thực tiễn và phản ánh tư tưởng lãnh
đạo của Đảng,đồng thời cung cấp cơ sở lí luận cho các hoạt động văn hóa trong tương lai.