GĄBKI

1) Gąbki (Porifera):

a) beztkankowce

b) dwuwarstwowce

c) mają symetrię promienistą, to oznacza że gąbki odbierają bodźce ze

wszystkich kierunków i są zwierzętami osiadłymi

d) posiadają duże zdolności regeneracyjne

e) zwierzęta wodne

2) Budowa gąbek:

Rysunek 1 - Budowa gąbki (źr. geol.umd.edu)

a) oskulum - otwór wyrzutowy

b) mezoglea (mezohyl) – galaretowata substancja, która znajduje się między

dwiema warstwami komórek, które tworzą ścianę ciała komórek
 GĄBKI
c) spikule – mineralne igły, tworzące elementy szkieletu wewnętrznego,
składające się z węglanu wapnia, krzemionki albo włókna zbudowane
z substancji białkowej, nazywanej sponginą

d) pory (ostie) – otwory w pinakodermie, przez które wlatuje woda

e) spongocel (jama paragastralna) – jama ciała gąbek

f) choanocyt – komórka kołnierzykowa zaopatrzona w wici, których obecność

zapewnia przepływ wody przez ciało gąbki i wychwytywanie pokarmu,
tworząca wewnętrzną warstwę ciała gąbki (warstwa gastralna)

g) amebocyt – komórka uczestnicząca w trawieniu pokarmu, która również

jest komórką totipotencjalną, która ma zdolność przekształcenia się
w dowolny rodzaj komórek, np. gamety

h) pinakoderma – zewnętrzna warstwa ciała gąbek (warstwa dermalna)

zbudowana z pinakocytów – wielobocznych i płaskich komórek pełniących
funkcję nabłonka okrywającego ciało gąbek, w którym znajdują się liczne
pory

3) Ze względu na rozmieszczenie i liczbę choanocytów wyróżnia się trzy typy

budowy gąbek:

a) askon – choanocyty wyścielają ściany spongocelu

b) sykon – choanocyty wyścielają kanały w ścianie ciała

c) leukon - choanocyty wyścielają kuliste komory w ścianie ciała

Rysunek 2 – Typy gąbek

(źr. pl.wikipedia.org)
 GĄBKI
4) Gąbki należą do filtratorów, ponieważ wychwytują za pomocą choanocytów
cząstki pokarmowe z przepływającej przez ich ciało wody, której obmywanie
spongocelu zapewnia również sprawną wymianę gazową oraz usuwanie
szkodliwych produktów przemiany materii.

5) Gąbki mogą rozmnażać się:

a) bezpłciowo – za pomocą fragmentacji ciała, pączkowania albo podziału

b) płciowo:

 poprzez zapłodnienie komórki jajowej plemnikiem pochodzącym z

innej gąbki. Oba rodzaje gamet zostały wytworzone z
totipotencjalnych amebocytów. W wyniku zapłodnienia powstała
orzęsiona larwa, która opuszcza gąbkę, w której doszło do
zapłodnienia i zagnieżdża się w podłożu, gdzie stopniowo
przekształca się w dorosły i samodzielny organizm. Jest to proces
rozwoju złożonego, ponieważ występuje tutaj stadium larwalne

 poprzez gemmule, czyli formy przetrwalnikowe gąbek, w których są

nieaktywne komórki, z których w sprzyjających warunkach rozwijają
się samodzielne organizmy (rozwój podobny jak u larw gąbek)

6) Przegląd gąbek:

WAPIENNE KRZEMIONKOWE RÓŻNOSZKIELETOWE

SZEŚCIOOSIOWE
- szkielet z węglanu - szkielet z krzemionki - szkielet z krzemionki lub
wapnia Sponginy
- żyją tylko w morzach
- żyją tylko w morzach - żyją w morzach lub
- koszyczek Wenery wodach słodkich
- np. Sycon sp.
- np. nadecznik stawowy

7) Znaczenie gąbek:

a) uczestnictwo w samooczyszczaniu wód, poprzez filtrację wody i bioindykacji

wód

b) pokarm dla niektórych bezkręgowców, m.in. ślimaków

c) ich szkielety są stosowane jako gąbki kąpielowe